1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:10,343 --> 00:00:11,261
No dobrze.
4
00:00:13,555 --> 00:00:17,142
Wszyscy się zastanawiają,
dlaczego krążę tu z kamerą.
5
00:00:18,309 --> 00:00:21,270
To Claudine z działu windykacji.
6
00:00:21,271 --> 00:00:24,149
Nagrywam, żeby pokazać mamie,
gdzie pracuję.
7
00:00:28,361 --> 00:00:31,780
To dział windykacji.
Chyba nikogo tu nie ma.
8
00:00:31,781 --> 00:00:33,658
Ja jestem, głupolu.
9
00:00:34,325 --> 00:00:36,076
Patrzyłam w drugą stronę.
10
00:00:36,077 --> 00:00:39,621
A tu nasza Pammy. Jest kochana.
11
00:00:39,622 --> 00:00:40,539
Jasne.
12
00:00:40,540 --> 00:00:44,168
19 KWIETNIA 1995
BUDYNEK IM. A. P. MURRAHA, OKLAHOMA CITY
13
00:00:44,169 --> 00:00:48,630
Pracowałam w spółdzielni kredytowej
w budynku federalnym w centrum.
14
00:00:48,631 --> 00:00:51,008
{\an8}Tu Amy ze spółdzielni kredytowej.
15
00:00:51,009 --> 00:00:52,593
{\an8}Bardzo się cieszyłam,
16
00:00:52,594 --> 00:00:55,596
{\an8}bo miałam domknąć kupno pierwszego domu.
17
00:00:55,597 --> 00:00:57,891
Kiedy przyszłam tego dnia do pracy,
18
00:00:58,391 --> 00:01:00,434
rozmawiałam o tym z koleżankami.
19
00:01:00,435 --> 00:01:01,435
To Claudette.
20
00:01:01,436 --> 00:01:02,478
Cześć!
21
00:01:02,479 --> 00:01:05,607
Kręciłam się po firmie
i ze wszystkimi gadałam
22
00:01:06,608 --> 00:01:08,317
zamiast zabrać się do pracy.
23
00:01:08,318 --> 00:01:09,611
Cześć, mamo.
24
00:01:10,111 --> 00:01:12,404
Lubiłam swoich współpracowników.
25
00:01:12,405 --> 00:01:14,573
Czuliśmy się wspólnotą.
26
00:01:14,574 --> 00:01:15,908
To Mary.
27
00:01:15,909 --> 00:01:17,034
Cześć, rodzice.
28
00:01:17,035 --> 00:01:20,412
Wszystkich znajomych miałam z pracy.
29
00:01:20,413 --> 00:01:21,831
Przyjaźniliśmy się.
30
00:01:24,626 --> 00:01:25,877
Tak miało być zawsze.
31
00:01:28,630 --> 00:01:31,590
W budynku federalnym siedzibę miały
32
00:01:31,591 --> 00:01:37,972
Social Security, HUD, ATF,
Secret Service i żłobek.
33
00:01:47,440 --> 00:01:51,193
{\an8}Mały Tony miał wtedy pół roku.
34
00:01:51,194 --> 00:01:56,950
Pracowałam jako strażniczka
w pobliskim sądzie rejonowym.
35
00:01:57,826 --> 00:01:59,868
{\an8}Chciałam mieć na niego oko.
36
00:01:59,869 --> 00:02:03,247
{\an8}Żłobek w budynku Murraha był niedaleko,
37
00:02:03,248 --> 00:02:05,041
więc tam go umieściliśmy.
38
00:02:06,960 --> 00:02:09,795
Dziś w programie
mamy dla państwa niespodziankę.
39
00:02:09,796 --> 00:02:12,464
Przeniesiemy się do świata fantazji...
40
00:02:12,465 --> 00:02:14,424
{\an8}Miałam 30 lat.
41
00:02:14,425 --> 00:02:17,761
{\an8}Od dziewięciu dni pracowałam w Channel 9.
42
00:02:17,762 --> 00:02:19,638
{\an8}Cieszyłam się, jadąc do pracy,
43
00:02:19,639 --> 00:02:22,683
{\an8}bo miałam prowadzić
wiadomości o szesnastej.
44
00:02:22,684 --> 00:02:26,186
Zaczynaliśmy przygotowania
do nowego programu,
45
00:02:26,187 --> 00:02:28,355
który miał się pojawić na kanale.
46
00:02:28,356 --> 00:02:30,983
Miałam zieloną marynarkę i białą koszulę.
47
00:02:30,984 --> 00:02:33,152
Wybrałam swoją najlepszą biżuterię,
48
00:02:33,153 --> 00:02:34,778
żeby dobrze wyglądać.
49
00:02:34,779 --> 00:02:37,406
Jechałam do pracy podekscytowana.
50
00:02:37,407 --> 00:02:38,783
To był piękny dzień.
51
00:02:41,202 --> 00:02:42,287
Mamy coś...?
52
00:02:42,871 --> 00:02:47,749
{\an8}Pracowałem na uniwersytecie w Oklahomie
jako rezydent na oddziale ratunkowym.
53
00:02:47,750 --> 00:02:51,628
Skończyłem o siódmej rano.
Było mi słabo i niedobrze.
54
00:02:51,629 --> 00:02:53,423
Chciałem iść spać.
55
00:02:54,883 --> 00:02:57,467
Znajomy zaproponował wyjście na śniadanie.
56
00:02:57,468 --> 00:03:00,597
Przez cztery lata studiów
nie byłem na śniadaniu,
57
00:03:01,431 --> 00:03:03,224
ale wtedy się zgodziłem.
58
00:03:08,980 --> 00:03:12,274
Koleżanka z pracy, Robin,
w siódmym miesiącu ciąży,
59
00:03:12,275 --> 00:03:15,445
usiadła przy biurku obok.
60
00:03:16,446 --> 00:03:18,823
Zadzwonił telefon.
61
00:03:19,449 --> 00:03:24,829
Po chwili usłyszałam okropny huk.
62
00:03:35,256 --> 00:03:42,263
ZAMACH W OKLAHOMA CITY: AMERYKAŃSKI TERROR
63
00:03:45,808 --> 00:03:48,269
Chłopaki, wybuch w centrum.
64
00:03:48,770 --> 00:03:52,065
- Podasz lokalizację?
- Róg Broadway i Piątej.
65
00:03:53,024 --> 00:03:56,360
Zawalił się cały bok budynku federalnego.
66
00:03:56,361 --> 00:03:58,070
Wszystkie piętra po dach.
67
00:03:58,071 --> 00:04:00,949
Przyślijcie wozy strażackie i karetki.
68
00:04:01,574 --> 00:04:03,451
Mówię ci, jest źle.
69
00:04:09,415 --> 00:04:11,626
Dziewiętnasty kwietnia był wyjątkowy.
70
00:04:12,210 --> 00:04:14,920
Mieliśmy kwestę
na rzecz Olimpiad Specjalnych,
71
00:04:14,921 --> 00:04:16,089
turniej golfa.
72
00:04:16,965 --> 00:04:20,677
Przyszli prawie wszyscy szefowie
organów ścigania.
73
00:04:21,302 --> 00:04:26,266
{\an8}Każdy miał za sobą pierwszy tee shot,
gdy zapikał mój pager.
74
00:04:27,767 --> 00:04:32,689
Nagle wszystkim zaczęły brzęczeć pagery.
75
00:04:33,940 --> 00:04:37,567
Powiedziano nam, że podłożono bombę
w budynku federalnym.
76
00:04:37,568 --> 00:04:40,529
Wróciliśmy do Oklahoma City,
77
00:04:40,530 --> 00:04:45,409
ale nie spodziewaliśmy się
tak wielkiego zamachu.
78
00:04:45,410 --> 00:04:47,160
{\an8}Tammy Payne, TV 9.
79
00:04:47,161 --> 00:04:50,706
{\an8}Kto jest w centrum,
na pewno słyszał to i poczuł.
80
00:04:50,707 --> 00:04:53,501
{\an8}Doszło do jakiejś eksplozji.
81
00:04:54,002 --> 00:04:56,420
Oto nagrania na żywo z Rangera 9.
82
00:04:56,421 --> 00:04:58,088
Jesse jest w śmigłowcu.
83
00:04:58,089 --> 00:05:01,009
Jesse, powiedz, co widzisz z góry.
84
00:05:01,676 --> 00:05:03,802
Widać gęste kłęby czarnego dymu
85
00:05:03,803 --> 00:05:06,555
unoszące się nad budynkiem sądu w centrum.
86
00:05:06,556 --> 00:05:10,267
W innych budynkach wysadziło okna,
87
00:05:10,268 --> 00:05:12,228
nawet pięć przecznic dalej.
88
00:05:14,063 --> 00:05:14,897
{\an8}Tammy.
89
00:05:16,190 --> 00:05:17,065
Tammy?
90
00:05:17,066 --> 00:05:21,069
Zdaje się, że wysadziło część budynku.
91
00:05:21,070 --> 00:05:22,946
Musimy lecieć na drugą stronę.
92
00:05:22,947 --> 00:05:25,032
Chodzi o budynek federalny.
93
00:05:25,033 --> 00:05:29,703
Mam włączony mikrofon, prawda?
Niech tak zostanie, jeśli się da.
94
00:05:29,704 --> 00:05:31,455
Będę rozmawiać z Jessem.
95
00:05:31,456 --> 00:05:34,958
Śmigłowiec przenosi się na drugą stronę.
96
00:05:34,959 --> 00:05:37,252
- Chryste.
- Co za ujęcie.
97
00:05:37,253 --> 00:05:39,046
Niewiarygodne.
98
00:05:39,047 --> 00:05:42,007
Wysadzono całą ścianę budynku. Jesse?
99
00:05:42,008 --> 00:05:45,011
Zawaliła się około jedna trzecia budynku.
100
00:05:45,511 --> 00:05:51,934
Widzimy dym, gruz i ogień
na ziemi w centrum miasta.
101
00:05:52,977 --> 00:05:54,479
To straszne.
102
00:05:55,438 --> 00:05:59,149
Nie znamy jeszcze przyczyny wybuchu.
103
00:05:59,150 --> 00:06:00,568
Jedliśmy śniadanie
104
00:06:01,069 --> 00:06:04,447
i nagle nastąpił wybuch,
który wyrwał nas z siedzeń.
105
00:06:07,283 --> 00:06:11,620
Podszedłem do drzwi.
Z nieba leciały jakby strzępy papieru.
106
00:06:11,621 --> 00:06:14,832
Deszcz papieru. Wszędzie leżał gruz.
107
00:06:16,667 --> 00:06:18,753
Było surrealistycznie cicho.
108
00:06:20,338 --> 00:06:22,589
W oddali wył alarm samochodowy.
109
00:06:22,590 --> 00:06:24,717
Poza tym słyszeliśmy śpiew ptaków.
110
00:06:25,968 --> 00:06:28,512
Kiedy rozeszła się fala uderzeniowa,
111
00:06:28,513 --> 00:06:31,723
wyrwała okna ze wszystkich wieżowców.
112
00:06:31,724 --> 00:06:33,810
Zmiażdżyła wszystkie auta.
113
00:06:35,770 --> 00:06:38,772
Pobiegłem w stronę budynku federalnego.
114
00:06:38,773 --> 00:06:40,816
BUDYNEK IM. MURRAHA
SĄD REJONOWY
115
00:06:40,817 --> 00:06:45,446
Gdy doszło do wybuchu, byliśmy w sądzie.
Poczuliśmy wstrząs.
116
00:06:45,947 --> 00:06:47,824
Z sufitu spadły kasetony.
117
00:06:48,324 --> 00:06:49,617
Popękały okna.
118
00:06:50,201 --> 00:06:51,743
- Ruszamy.
- Ewakuacja.
119
00:06:51,744 --> 00:06:54,997
Ludzie krzyczeli: „Uciekajcie stąd”.
120
00:06:57,250 --> 00:06:58,292
Powstał chaos.
121
00:07:06,551 --> 00:07:09,428
Słyszałam, że ludzie pytają, co się stało.
122
00:07:09,429 --> 00:07:13,433
Jakiś policjant
powiedział wtedy komuś z tłumu,
123
00:07:14,183 --> 00:07:18,354
że wybuch nastąpił w budynku im. Murraha.
124
00:07:18,938 --> 00:07:21,732
Spanikowałam i zaczęłam krzyczeć.
125
00:07:24,569 --> 00:07:25,402
Gdy dotarłem,
126
00:07:25,403 --> 00:07:28,697
parking naprzeciwko stał w płomieniach.
127
00:07:28,698 --> 00:07:32,034
Połowa budynku runęła,
więc widać było wnętrze.
128
00:07:33,578 --> 00:07:36,163
Ludzie, którzy wyszli,
chodzili jak zombie.
129
00:07:36,164 --> 00:07:39,125
Szli przed siebie, aż padli na ziemię.
130
00:07:40,209 --> 00:07:41,461
Byli w szoku.
131
00:07:42,086 --> 00:07:45,046
Jedna młoda kobieta doszła do krawężnika
132
00:07:45,047 --> 00:07:46,798
i gapiła się w przestrzeń.
133
00:07:46,799 --> 00:07:48,717
Zapytałem, czy wszystko gra.
134
00:07:48,718 --> 00:07:52,971
Spojrzała na mnie
i odpowiedziała: „Nie wiem”.
135
00:07:52,972 --> 00:07:55,183
Nie miała pojęcia, co się stało.
136
00:07:56,184 --> 00:07:57,434
Jest tam Robin Marsh.
137
00:07:57,435 --> 00:07:59,561
- Słyszysz nas?
- Tak.
138
00:07:59,562 --> 00:08:00,562
{\an8}Niewiarygodne.
139
00:08:00,563 --> 00:08:03,523
{\an8}Wszyscy powtarzają: „Kto by uwierzył
140
00:08:03,524 --> 00:08:05,735
{\an8}w coś takiego w Oklahoma City”.
141
00:08:06,444 --> 00:08:09,946
To moja społeczność,
jako reporterki i jako człowieka.
142
00:08:09,947 --> 00:08:12,742
Człowiek nie wie, jak się zachować,
143
00:08:13,242 --> 00:08:16,661
gdy ma robić swoje,
ale boli go los tych ludzi.
144
00:08:16,662 --> 00:08:20,457
Opatrywała pani ofiary. Co mówiły?
145
00:08:20,458 --> 00:08:22,542
Były w szoku.
146
00:08:22,543 --> 00:08:27,131
Pamiętam, że w pobliżu
stał policjant i był tym...
147
00:08:28,341 --> 00:08:29,258
przytłoczony.
148
00:08:31,427 --> 00:08:34,596
Chyba wszystkich nas można tak opisać.
149
00:08:34,597 --> 00:08:37,433
Przytłoczeni.
150
00:08:40,394 --> 00:08:44,272
Przy poważnym incydencie
spodziewamy się kompletnego chaosu.
151
00:08:44,273 --> 00:08:47,401
To jakiś absurd. Nie wierzę.
152
00:08:48,778 --> 00:08:51,821
Najpierw zabezpieczyłem teren,
153
00:08:51,822 --> 00:08:54,366
by chronić miejsce przestępstwa.
154
00:08:54,367 --> 00:08:56,327
To chyba jasne. Odsunąć się.
155
00:08:57,912 --> 00:08:59,412
Ulice zablokowano.
156
00:08:59,413 --> 00:09:03,334
Próbowałam się tam dostać,
ale nas nie wpuszczali.
157
00:09:03,918 --> 00:09:06,002
Krzyczałam na policjanta:
158
00:09:06,003 --> 00:09:10,883
„Muszę przejść i znaleźć syna.
159
00:09:11,467 --> 00:09:12,885
Jest w żłobku”.
160
00:09:13,636 --> 00:09:15,845
Powiedział mi wtedy,
161
00:09:15,846 --> 00:09:18,891
że wszystkie dzieci jadą do szpitala.
162
00:09:19,559 --> 00:09:22,018
{\an8}Służby starają się utrzymać porządek.
163
00:09:22,019 --> 00:09:25,188
{\an8}Na razie nie zgłoszono ofiar śmiertelnych.
164
00:09:25,189 --> 00:09:27,607
{\an8}Jak mówiłam, jest wielu rannych.
165
00:09:27,608 --> 00:09:30,528
Oczywiście chcieliśmy zrozumieć,
co się stało,
166
00:09:31,320 --> 00:09:36,617
ale najważniejsze było ratowanie ludzi.
167
00:09:39,370 --> 00:09:43,873
Mieliśmy kilka, kilkanaście sekund,
by ocenić stan ofiary.
168
00:09:43,874 --> 00:09:46,209
Jesteśmy gotowi?
169
00:09:46,210 --> 00:09:49,296
Szukałem jakichkolwiek oznak życia.
170
00:09:49,297 --> 00:09:52,299
Odruchów rogówkowych, oddechu, pulsu.
171
00:09:52,300 --> 00:09:57,096
Jakiegokolwiek znaku,
że tli się tam jeszcze życie.
172
00:09:58,222 --> 00:10:00,307
Wskazywałem, kto jedzie pierwszy,
173
00:10:00,308 --> 00:10:02,351
a kto może chwilę zaczekać.
174
00:10:03,227 --> 00:10:04,728
To krytyczny przypadek.
175
00:10:04,729 --> 00:10:07,648
A kto w ogóle nie pojedzie.
176
00:10:08,816 --> 00:10:11,193
To segregacja w zdarzeniach masowych.
177
00:10:11,861 --> 00:10:13,069
Jak masz na imię?
178
00:10:13,070 --> 00:10:15,530
Na dodatek były tam dzieci.
179
00:10:15,531 --> 00:10:16,907
Jak masz na imię?
180
00:10:19,410 --> 00:10:20,286
Nasze dzieci!
181
00:10:26,125 --> 00:10:29,336
Zobaczyłem tylko jedno,
które dawało oznaki życia.
182
00:10:29,337 --> 00:10:31,504
Za dziewczynką była starsza pani.
183
00:10:31,505 --> 00:10:35,635
Wynieśli nosze. Obie oddychały agonalnie.
184
00:10:37,595 --> 00:10:40,222
Dziewczynka miała krytyczny uraz głowy,
185
00:10:41,140 --> 00:10:44,643
więc kazałem ją owinąć,
186
00:10:44,644 --> 00:10:47,103
przenieść do tymczasowej kostnicy
187
00:10:47,104 --> 00:10:50,733
i czuwać przy niej,
aż przestanie oddychać.
188
00:10:51,734 --> 00:10:56,238
Wielu ludzi źle to przyjęło.
Przeklinali mnie.
189
00:10:56,822 --> 00:10:58,949
Mówili: „Chyba, kurwa, żartujesz”,
190
00:10:59,950 --> 00:11:03,620
a ja na to: „Nie da się jej uratować.
Jest jeszcze ta kobieta
191
00:11:03,621 --> 00:11:07,083
i kolejne dwie osoby, o wiele za dużo”.
192
00:11:10,711 --> 00:11:13,297
Odwróciłem się. Stała za mną jej matka.
193
00:11:14,465 --> 00:11:16,842
Była zagubiona i...
194
00:11:24,475 --> 00:11:26,852
Nie poszła z dzieckiem. Pomachała tylko.
195
00:11:27,645 --> 00:11:30,898
Kiedy ją zabraliśmy, pomachała
196
00:11:31,899 --> 00:11:32,858
i odeszła.
197
00:11:52,670 --> 00:11:58,467
GODZ. 10.20
GODZINA I 18 MINUT PO ZAMACHU
198
00:12:01,637 --> 00:12:06,516
Centrala wysyłała do centrum
kolejne jednostki.
199
00:12:06,517 --> 00:12:09,061
Wiedzieliśmy, że to coś poważnego.
200
00:12:10,521 --> 00:12:12,814
{\an8}Dostałem polecenie z centrali,
201
00:12:12,815 --> 00:12:15,484
{\an8}by nadal patrolować swój teren.
202
00:12:20,656 --> 00:12:24,618
Jechałem międzystanową
za starym żółtym Mercurym.
203
00:12:27,329 --> 00:12:31,083
Zauważyłem, że z tyłu
nie miał tablicy rejestracyjnej.
204
00:12:32,251 --> 00:12:35,421
Włączyłem koguta, po czym go zatrzymałem.
205
00:12:37,506 --> 00:12:40,049
Otworzyłem drzwi i krzyknąłem:
206
00:12:40,050 --> 00:12:42,011
„Proszę wysiąść z samochodu”.
207
00:12:43,471 --> 00:12:45,264
Nie zrobił tego od razu.
208
00:12:47,349 --> 00:12:49,935
Znów krzyknąłem: „Kierowco, wysiadaj”.
209
00:12:52,104 --> 00:12:54,565
Wtedy otworzyły się drzwi.
210
00:12:56,692 --> 00:12:58,985
Był wysoki i szczupły,
211
00:12:58,986 --> 00:13:00,780
ostrzyżony po żołniersku.
212
00:13:01,697 --> 00:13:03,907
Zapytałem, czy ma prawo jazdy.
213
00:13:03,908 --> 00:13:06,075
Sięgnął do prawej tylnej kieszeni,
214
00:13:06,076 --> 00:13:09,497
a ja zobaczyłem pod pachą
wybrzuszenie w kształcie broni.
215
00:13:10,206 --> 00:13:13,208
Chwyciłem za kurtkę w tym miejscu,
216
00:13:13,209 --> 00:13:15,418
a jednocześnie wyjąłem broń
217
00:13:15,419 --> 00:13:17,128
i przystawiłem mu do głowy.
218
00:13:17,129 --> 00:13:20,298
Powiedział: „Broń jest naładowana”.
219
00:13:20,299 --> 00:13:24,845
Szturchnąłem go lufą w potylicę
i odparłem: „Moja też”.
220
00:13:26,222 --> 00:13:27,806
Przeszukałem, go, skułem,
221
00:13:27,807 --> 00:13:31,142
wziąłem prawo jazdy
i poprosiłem dyspozytorkę,
222
00:13:31,143 --> 00:13:34,979
żeby sprawdziła,
czy Tim McVeigh jest poszukiwany.
223
00:13:34,980 --> 00:13:38,733
NAGRANIE Z BAZY NCIC
TIMOTHY JAMES MCVEIGH
224
00:13:38,734 --> 00:13:42,195
Nie zgłoszono kradzieży auta,
a on nie był poszukiwany
225
00:13:42,196 --> 00:13:46,283
ani notowany,
ale miał przy sobie naładowaną broń.
226
00:13:46,951 --> 00:13:49,661
Trafił przez to do aresztu.
227
00:13:49,662 --> 00:13:53,748
SĄD REJONOWY HRABSTWA NOBLE
PERRY, OKLAHOMA
228
00:13:53,749 --> 00:13:55,000
Pamiętam ten dzień.
229
00:13:55,751 --> 00:13:58,587
{\an8}Siedziałam wpatrzona w telewizor.
230
00:13:59,713 --> 00:14:04,844
{\an8}Wtedy wszedł Charlie z facetem,
który nie różnił się od innych.
231
00:14:06,178 --> 00:14:07,679
Popełnił wykroczenie.
232
00:14:07,680 --> 00:14:11,599
Zgodnie z procedurą
osobę zatrzymaną za wykroczenie drogowe
233
00:14:11,600 --> 00:14:14,227
wypuszcza się następnego dnia rano.
234
00:14:14,228 --> 00:14:16,272
Pobrałam odciski palców.
235
00:14:16,772 --> 00:14:17,897
Nie pocił się.
236
00:14:17,898 --> 00:14:19,732
Dłonie nie były wilgotne.
237
00:14:19,733 --> 00:14:23,361
Spokojnie oglądał z nami telewizję.
238
00:14:23,362 --> 00:14:28,241
{\an8}Rozmawiałem z Marshą Moritz
o tym, co pokazywali w telewizji,
239
00:14:28,242 --> 00:14:31,703
{\an8}a McVeigh kilka razy spojrzał na ekran,
240
00:14:31,704 --> 00:14:34,539
{\an8}ale ani razu
nie skomentował tego, co widzi.
241
00:14:34,540 --> 00:14:37,500
Następnie zrobiłam mu zdjęcie.
242
00:14:37,501 --> 00:14:41,045
{\an8}Pracownicy muszą czołgać się przez gruz...
243
00:14:41,046 --> 00:14:44,090
{\an8}Patrzyłem na zdjęcia
i wsłuchiwałem się w dźwięk.
244
00:14:44,091 --> 00:14:45,675
{\an8}...rozmawiają z ofiarami...
245
00:14:45,676 --> 00:14:48,846
{\an8}W telewizji pierwszy raz
zobaczyłem rezultat.
246
00:14:59,899 --> 00:15:01,483
Byłam odrętwiała,
247
00:15:02,735 --> 00:15:04,069
nie mogłam się ruszyć.
248
00:15:05,029 --> 00:15:07,031
Prawie nic nie czułam.
249
00:15:09,700 --> 00:15:12,118
Było gorąco i ciemno.
250
00:15:12,119 --> 00:15:13,704
Nic nie widziałam.
251
00:15:15,581 --> 00:15:18,083
Wdychane powietrze paliło w gardle.
252
00:15:20,169 --> 00:15:21,795
Myślałam, że nie żyję.
253
00:15:24,965 --> 00:15:27,676
Wtedy w oddali usłyszałam syrenę.
254
00:15:28,677 --> 00:15:31,096
Zrozumiałam, że jestem pogrzebana żywcem.
255
00:15:32,765 --> 00:15:36,477
Wołałam o pomoc, ale nic nie słyszałam.
256
00:15:38,103 --> 00:15:39,647
To było obrzydliwe...
257
00:15:41,857 --> 00:15:43,025
straszne uczucie.
258
00:15:44,068 --> 00:15:44,944
Po prostu...
259
00:15:47,488 --> 00:15:48,822
Byłam sama.
260
00:15:54,244 --> 00:15:56,955
Łączność nie działała.
261
00:15:56,956 --> 00:15:59,374
Nie można było dzwonić.
262
00:15:59,375 --> 00:16:02,503
Stworzyliśmy stanowisko dowodzenia
263
00:16:03,003 --> 00:16:06,339
i wysyłałem posłańców z wiadomościami
264
00:16:06,340 --> 00:16:09,385
do rozmaitych organów ścigania.
265
00:16:10,052 --> 00:16:13,763
Musieliśmy szybko ustalić źródło wybuchu.
266
00:16:13,764 --> 00:16:16,349
Co do źródła, słyszeliśmy kilka hipotez.
267
00:16:16,350 --> 00:16:18,518
Być może to wybuch gazu.
268
00:16:18,519 --> 00:16:19,936
Nie mamy pewności.
269
00:16:19,937 --> 00:16:23,648
Straż pożarna rozważa wybuch gazu.
270
00:16:23,649 --> 00:16:26,693
{\an8}Jeśli to nie był ulatniający się gaz,
271
00:16:26,694 --> 00:16:30,197
{\an8}doszło do wyrachowanego zamachu bombowego.
272
00:16:30,990 --> 00:16:33,366
Naradziłem się z saperami.
273
00:16:33,367 --> 00:16:36,203
Przed budynkiem powstał wielki lej,
274
00:16:37,121 --> 00:16:38,204
co wskazuje na to,
275
00:16:38,205 --> 00:16:40,958
że tu było źródło wybuchu.
276
00:16:42,334 --> 00:16:46,046
Wybuch skierowany był w stronę budynku.
277
00:16:46,547 --> 00:16:49,716
Na podstawie tych informacji uznaliśmy,
278
00:16:49,717 --> 00:16:51,593
że podłożono bombę.
279
00:16:52,720 --> 00:16:55,931
Nie mieliśmy jeszcze
takiego zamachu w Stanach.
280
00:16:56,974 --> 00:17:00,560
{\an8}Zapowiadało się największe dochodzenie
281
00:17:00,561 --> 00:17:04,230
{\an8}w historii FBI.
282
00:17:04,231 --> 00:17:05,274
Z drogi!
283
00:17:07,526 --> 00:17:09,527
Śledczy nie mają wątpliwości,
284
00:17:09,528 --> 00:17:12,155
że olbrzymia eksplozja
budynku federalnego...
285
00:17:12,156 --> 00:17:14,657
Nie znamy liczby rannych i zaginionych.
286
00:17:14,658 --> 00:17:17,618
Nie ma też podejrzanych...
287
00:17:17,619 --> 00:17:19,871
...odpowiedzialnych za zamach bombowy.
288
00:17:19,872 --> 00:17:21,289
Jak donosi Bill Neely...
289
00:17:21,290 --> 00:17:23,167
Brak danych...
290
00:17:24,501 --> 00:17:27,211
- ...w Los Angeles nie są...
- Tylko Iran...
291
00:17:27,212 --> 00:17:29,923
...gmach sądu, który zawsze...
292
00:17:34,845 --> 00:17:38,639
Zamach w Oklahoma City
był najgłośniejszą historią na świecie
293
00:17:38,640 --> 00:17:40,225
od samego początku.
294
00:17:40,934 --> 00:17:44,562
{\an8}Żadne z nas dotąd
przy takiej nie pracowało.
295
00:17:44,563 --> 00:17:46,231
{\an8}To był hit.
296
00:17:47,024 --> 00:17:50,944
Zanim FBI przekazało,
że to zamach bombowy,
297
00:17:51,612 --> 00:17:54,280
ludzie próbowali rozgryźć,
298
00:17:54,281 --> 00:17:56,574
kto mógł tego dokonać.
299
00:17:56,575 --> 00:18:00,996
Od początku zgłaszano się
z dziwacznymi doniesieniami.
300
00:18:03,123 --> 00:18:05,333
{\an8}Widziałam trzech mężczyzn.
301
00:18:05,334 --> 00:18:08,628
{\an8}Kupili całego pikapa azotanu amonu.
302
00:18:08,629 --> 00:18:10,379
Złapał taksówkę, zieloną...
303
00:18:10,380 --> 00:18:12,090
{\an8}Schował noże w butach.
304
00:18:12,091 --> 00:18:14,008
{\an8}Mieli łopaty i motyki...
305
00:18:14,009 --> 00:18:14,926
{\an8}Czarne włosy...
306
00:18:14,927 --> 00:18:17,637
- Indiańskie korzenie...
- Brodaci Arabowie...
307
00:18:17,638 --> 00:18:19,263
Około 170 cm wzrostu.
308
00:18:19,264 --> 00:18:21,558
Wiem, że to oni podłożyli bombę.
309
00:18:22,434 --> 00:18:24,310
FBI ogłosiło,
310
00:18:24,311 --> 00:18:30,066
że poszukują brązowego SUV-a
z dwoma mężczyznami z Bliskiego Wschodu.
311
00:18:30,067 --> 00:18:32,527
Podejrzani mają być z Bliskiego Wschodu,
312
00:18:32,528 --> 00:18:36,823
w wieku 20-25 i 35-38 lat, brodaci.
313
00:18:36,824 --> 00:18:41,452
Nagle wszyscy chcieli wiedzieć,
czy ma to związek z Bliskim Wschodem.
314
00:18:41,453 --> 00:18:43,454
{\an8}Źródła związane z rządem
315
00:18:43,455 --> 00:18:47,750
{\an8}przekazały CBS,
że pachnie to bliskowschodnim terroryzmem.
316
00:18:47,751 --> 00:18:52,506
Nieoficjalnie FBI traktuje zdarzenie
jako powiązane z Bliskim Wschodem.
317
00:18:53,090 --> 00:18:54,924
Muzułmanka z dzieckiem.
318
00:18:54,925 --> 00:19:00,055
Przebiegła obok bardzo szybko.
Była z córką.
319
00:19:00,556 --> 00:19:02,765
Dziwne, że były tak wystrojone.
320
00:19:02,766 --> 00:19:05,477
Było tam wielu ludzi z Bliskiego Wschodu.
321
00:19:06,103 --> 00:19:07,520
Jak wyglądali?
322
00:19:07,521 --> 00:19:10,857
Przepraszam, ale dla mnie
wszyscy są tacy sami.
323
00:19:10,858 --> 00:19:15,195
Sprawdzi ktoś, czy to druga rocznica Waco?
324
00:19:16,196 --> 00:19:18,447
- Ten sam dzień.
- Dzień pożaru?
325
00:19:18,448 --> 00:19:21,033
- Dziewiętnasty.
- Jak w Waco.
326
00:19:21,034 --> 00:19:22,619
- Chryste.
- W ’93.
327
00:19:24,621 --> 00:19:28,583
{\an8}Jeden z dziennikarzy zauważył,
że to znów 19 kwietnia.
328
00:19:28,584 --> 00:19:32,921
{\an8}Dodał, że może chodzić
o terroryzm wewnętrzny.
329
00:19:33,630 --> 00:19:36,425
{\an8}Nie można jeszcze wykluczyć,
330
00:19:37,551 --> 00:19:39,427
{\an8}że zamach był rodzajem zemsty
331
00:19:39,428 --> 00:19:41,846
{\an8}za wydarzenia w Waco dwa lata temu.
332
00:19:41,847 --> 00:19:44,933
1993, SIEDZIBA GAŁĘZI DAWIDOWEJ
WACO, TEKSAS
333
00:19:48,645 --> 00:19:51,898
W 1993 zorganizowano nalot
na Gałąź Dawidową,
334
00:19:51,899 --> 00:19:54,650
sektę pod przywództwem Davida Koresha,
335
00:19:54,651 --> 00:19:59,990
który zgromadził w Waco
olbrzymi arsenał broni.
336
00:20:00,949 --> 00:20:03,117
Telefon alarmowy, słucham?
337
00:20:03,118 --> 00:20:05,953
Jest nas 75 osób, a oni nas ostrzeliwują.
338
00:20:05,954 --> 00:20:08,623
Mamy tu kobiety i dzieci.
Odwołajcie akcję.
339
00:20:08,624 --> 00:20:14,670
Skończyło się strzelaniną,
trwającym 51 dni oblężeniem i akcją FBI.
340
00:20:14,671 --> 00:20:17,006
Bob Ricks był jednym z przywódców
341
00:20:17,007 --> 00:20:21,302
kierujących akcją podczas oblężenia
siedziby Gałęzi Dawidowej w Waco.
342
00:20:21,303 --> 00:20:24,513
Pytamy, czy wyjdą,
343
00:20:24,514 --> 00:20:27,975
ale mówią, że czekają
na wiadomość od Boga.
344
00:20:27,976 --> 00:20:29,894
Od początku wiedzieliśmy,
345
00:20:29,895 --> 00:20:33,899
że w Waco nie będzie łatwo.
346
00:20:34,900 --> 00:20:36,776
19 KWIETNIA 1993 R.
347
00:20:36,777 --> 00:20:41,489
Dziewiętnastego kwietnia próbowali
wykurzyć dawidian gazem łzawiącym.
348
00:20:41,490 --> 00:20:46,954
Wybuchł pożar,
w którym zginęło 75 osób, w tym 22 dzieci.
349
00:20:49,915 --> 00:20:54,419
Waco było najczarniejszą kartą
we współczesnej historii FBI.
350
00:20:54,920 --> 00:20:58,798
Przyciągnęło rozmaitych ludzi,
351
00:20:58,799 --> 00:21:02,635
którzy martwili się,
co rząd zrobi z ich bronią.
352
00:21:02,636 --> 00:21:05,096
Niepokoimy się o kobiety i dzieci.
353
00:21:05,097 --> 00:21:06,931
Po co tam poszli?
354
00:21:06,932 --> 00:21:10,977
Wszystko przez głupią broń,
którą miał prawo mieć.
355
00:21:10,978 --> 00:21:14,397
Urządzali protesty w całym kraju,
356
00:21:14,398 --> 00:21:18,317
jak ten pod pomnikiem Lincolna
grupy Komitet 1776.
357
00:21:18,318 --> 00:21:22,029
{\an8}Jeśli wprowadzicie niesprawiedliwe
prawo dotyczące broni,
358
00:21:22,030 --> 00:21:26,827
zakazujące nam jej posiadania,
niech Bóg ma was w opiece.
359
00:21:28,996 --> 00:21:31,747
{\an8}Ludzie tworzyli bojówki.
360
00:21:31,748 --> 00:21:35,419
To w ATF są przestępcy.
Jestem praworządnym obywatelem.
361
00:21:36,169 --> 00:21:38,796
Nie zabiłem 80 osób w Waco.
362
00:21:38,797 --> 00:21:43,301
{\an8}Skrajnie prawicowe grupy
zapowiadały odwet.
363
00:21:43,302 --> 00:21:47,806
{\an8}Nawoływały do walki
z działaniami rządu federalnego.
364
00:21:48,515 --> 00:21:51,058
Przed zamachem w Oklahoma City
365
00:21:51,059 --> 00:21:53,352
rozmawiałem z prokurator generalną,
366
00:21:53,353 --> 00:21:54,980
gdy nas tu odwiedziła.
367
00:21:55,480 --> 00:22:01,610
Powiedziałem: „Może pani nie wie,
ale Waco to tu wciąż ważny temat”.
368
00:22:01,611 --> 00:22:05,157
Odpowiedziała: „Nie sądzę,
by ktoś jeszcze o tym myślał”.
369
00:22:06,616 --> 00:22:08,075
Otrzymaliśmy rozkaz,
370
00:22:08,076 --> 00:22:11,121
by więcej nie poruszać tematu Waco.
371
00:22:11,788 --> 00:22:14,665
Gdy zobaczyłam nagrania z dnia zamachu,
372
00:22:14,666 --> 00:22:18,169
od razu dotarło do mnie,
że musi chodzić o Waco.
373
00:22:18,170 --> 00:22:20,296
Ta wstrząsająca myśl sprawiła,
374
00:22:20,297 --> 00:22:23,383
że musiałam się zatrzymać
i zwymiotować do rowu.
375
00:22:24,968 --> 00:22:28,430
Asystentka mówi: „Bob, dziś 19 kwietnia”.
376
00:22:29,556 --> 00:22:34,101
Poczułem przypływ emocji.
377
00:22:34,102 --> 00:22:37,146
W tym początkowym okresie
378
00:22:37,147 --> 00:22:43,403
uważałem, że sprawa
prawdopodobnie ma związek z Waco.
379
00:22:44,279 --> 00:22:47,698
{\an8}W tym kraju tysiące ludzi
380
00:22:47,699 --> 00:22:51,660
{\an8}uważają, że zamach terrorystyczny,
381
00:22:51,661 --> 00:22:54,538
{\an8}jakim było ich zdaniem
oblężenie i pożar w Waco,
382
00:22:54,539 --> 00:22:57,041
{\an8}zapoczątkował taki rozwój wydarzeń.
383
00:22:57,042 --> 00:22:59,919
{\an8}Uważają też, że toczą wojnę z rządem,
384
00:22:59,920 --> 00:23:02,046
{\an8}a to był ich pierwszy strzał.
385
00:23:02,047 --> 00:23:04,465
{\an8}Pojawiła się realna obawa,
386
00:23:04,466 --> 00:23:08,011
że to dopiero początek czegoś większego.
387
00:23:12,557 --> 00:23:16,353
Rano włączyłem telewizję
i zobaczyłem chmurę dymu.
388
00:23:17,145 --> 00:23:20,399
{\an8}Byłem agentem FBI
w wydziale Oklahoma City.
389
00:23:20,899 --> 00:23:24,110
{\an8}W budynku federalnym
siedzibę miało wiele agencji.
390
00:23:24,111 --> 00:23:25,695
Znałem tam wszystkich.
391
00:23:27,614 --> 00:23:30,074
Gdy to zobaczyłem, wskoczyłem do auta,
392
00:23:30,075 --> 00:23:32,368
włączyłem koguta i syrenę,
393
00:23:32,369 --> 00:23:34,287
i pognałem do Oklahoma City.
394
00:23:34,955 --> 00:23:36,081
Pędziłem.
395
00:23:36,581 --> 00:23:40,918
Wszędzie widziałem czerwone światła
i dymiące samochody,
396
00:23:40,919 --> 00:23:44,798
aż wreszcie zza rogu
wyłonił się budynek federalny.
397
00:23:51,054 --> 00:23:52,138
Widziałem go,
398
00:23:52,139 --> 00:23:55,559
ale mózg nie przyjmował tego
do wiadomości.
399
00:23:57,602 --> 00:24:02,607
Wszedłem do środka, żeby szukać ocalałych,
którzy pozostali w budynku.
400
00:24:04,234 --> 00:24:05,484
Zdarza się jednak,
401
00:24:05,485 --> 00:24:11,866
że zamachowiec
przygotowuje też drugi ładunek wybuchowy,
402
00:24:11,867 --> 00:24:15,078
by zaatakować służby ratunkowe.
403
00:24:16,663 --> 00:24:21,418
Rozglądano się już więc
za drugim ładunkiem.
404
00:24:24,463 --> 00:24:25,880
{\an8}Szukamy śladów.
405
00:24:25,881 --> 00:24:28,674
{\an8}Ładunków, które stąd wyleciały
406
00:24:28,675 --> 00:24:30,886
i mogłyby wyrządzić ludziom krzywdę.
407
00:24:31,511 --> 00:24:34,181
Budynek miał dziewięć poziomów.
408
00:24:34,890 --> 00:24:38,392
Każde piętro stało
na takiej warstwie betonu,
409
00:24:38,393 --> 00:24:40,228
z prętem zbrojeniowym.
410
00:24:41,480 --> 00:24:45,150
Wszystkie piętra zawaliły się
jedno na drugie.
411
00:24:46,443 --> 00:24:50,279
Najwyższe spadło na to niżej, i tak dalej,
412
00:24:50,280 --> 00:24:53,992
aż osiadły na parterze,
i przez to musieliśmy się przedzierać.
413
00:24:55,410 --> 00:24:58,371
Najpierw szukaliśmy rannych.
414
00:24:59,331 --> 00:25:00,873
Pojawili się lekarze
415
00:25:00,874 --> 00:25:03,668
i na miejscu wykonywali amputacje.
416
00:25:04,878 --> 00:25:07,963
Kiedy chirurg wczołgał się tam,
by amputować,
417
00:25:07,964 --> 00:25:12,177
podał komuś portfel, mówiąc:
„Jeśli to się zawali, daj go mojej żonie”.
418
00:25:14,221 --> 00:25:16,931
W budynku trudno było się poruszać.
419
00:25:16,932 --> 00:25:19,768
Nikt nie wiedział, czy się nie zawali.
420
00:25:21,811 --> 00:25:25,440
Wbiegła tam pielęgniarka,
chcąc nieść pomoc,
421
00:25:26,399 --> 00:25:29,485
ale spadł na nią kawałek betonu
422
00:25:29,486 --> 00:25:30,862
i ją zabił.
423
00:25:40,497 --> 00:25:42,665
Tu są ciała. Mężczyzna...
424
00:25:42,666 --> 00:25:44,292
Usłyszałam męskie głosy.
425
00:25:46,086 --> 00:25:48,170
Zaczęłam krzyczeć, a on wrzasnął:
426
00:25:48,171 --> 00:25:50,590
„Ktoś tu żyje, przyślijcie wsparcie”.
427
00:25:51,424 --> 00:25:53,300
A do mnie: „Nie widzimy cię.
428
00:25:53,301 --> 00:25:56,263
Pójdziemy za twoim głosem. Mów do nas”.
429
00:25:58,223 --> 00:25:59,432
Następna!
430
00:26:00,016 --> 00:26:00,934
To dobrze.
431
00:26:02,352 --> 00:26:03,687
Sprawdźcie linę.
432
00:26:13,321 --> 00:26:18,577
Słyszałam, że się zbliżają.
Z warstwy gruzu wystawała mi prawa dłoń.
433
00:26:19,703 --> 00:26:23,164
Zdawało mi się, że ktoś się o nią otarł.
434
00:26:23,665 --> 00:26:26,250
I mówię: „Chyba dotknąłeś mojej dłoni”.
435
00:26:26,251 --> 00:26:28,460
On na to: „W jakiej jesteś bluzce?”.
436
00:26:28,461 --> 00:26:31,965
„Nie wiem”.
„Zastanów się. Jaki ma kolor?”.
437
00:26:32,924 --> 00:26:34,133
„Zielony”.
438
00:26:34,134 --> 00:26:38,263
Kiedy tylko to powiedziałam,
ktoś złapał mnie za rękę.
439
00:26:39,431 --> 00:26:42,600
Pomyślałem, że to już. Jeszcze chwila.
440
00:26:42,601 --> 00:26:44,811
Zaraz mnie wyciągną.
441
00:26:45,353 --> 00:26:50,025
GODZ. 10.28
GODZINA I 26 MINUT PO WYBUCHU
442
00:26:55,030 --> 00:26:57,448
Chodziłem po budynku i spojrzałem w górę,
443
00:26:57,449 --> 00:26:59,576
na stos gruzu,
444
00:27:00,994 --> 00:27:03,496
i zobaczyłem skrzynię granatnika LAW.
445
00:27:06,082 --> 00:27:08,959
To granatnik odpalany z ramienia.
446
00:27:08,960 --> 00:27:12,422
Wystrzeliwuje duży pocisk.
Wysadza wszystko, w co trafi.
447
00:27:13,048 --> 00:27:14,841
Niszczy się nim czołgi.
448
00:27:15,759 --> 00:27:17,468
Nagle zawiadomiono mnie,
449
00:27:17,469 --> 00:27:20,304
że w budynku znaleziono kolejną bombę.
450
00:27:20,305 --> 00:27:23,015
To ten budynek. Jest w nim moja mama.
451
00:27:23,016 --> 00:27:24,016
Bomba!
452
00:27:24,017 --> 00:27:25,435
Uciekamy!
453
00:27:26,436 --> 00:27:28,271
Proszę się odsunąć! Bomba!
454
00:27:28,897 --> 00:27:31,024
Kolejna bomba! O Boże!
455
00:27:32,275 --> 00:27:33,109
Stój.
456
00:27:34,110 --> 00:27:35,487
Ewakuować się.
457
00:27:35,987 --> 00:27:38,364
Opuścić wschodnią stronę budynku.
458
00:27:38,365 --> 00:27:40,282
Mamy nagły wypadek.
459
00:27:40,283 --> 00:27:43,203
Słyszałam, że powstało zamieszanie.
460
00:27:43,703 --> 00:27:45,704
Gruz zaczął się trząść
461
00:27:45,705 --> 00:27:49,541
i zdawało mi się,
że ludzie biegają mi nad głową.
462
00:27:49,542 --> 00:27:51,543
- Co jest?
- Kolejna bomba.
463
00:27:51,544 --> 00:27:54,213
Wszyscy mają wyjść, łącznie z dowództwem.
464
00:27:54,214 --> 00:27:57,175
Wszyscy wybiegli z budynku.
465
00:28:04,140 --> 00:28:05,350
Ja odmówiłem.
466
00:28:05,850 --> 00:28:09,478
Facet z patrolu wycelował w moją nogę
i groził, że strzeli.
467
00:28:09,479 --> 00:28:10,813
„Ale mam pacjentów”.
468
00:28:10,814 --> 00:28:15,151
A on na to:
„Strzelę, jeśli nie wyjdziesz”.
469
00:28:16,194 --> 00:28:17,152
No i wyszedłem.
470
00:28:17,153 --> 00:28:19,947
{\an8}Są obawy przed kolejnym wybuchem.
471
00:28:19,948 --> 00:28:22,282
{\an8}Trwa ewakuacja centrum Oklahoma City.
472
00:28:22,283 --> 00:28:24,660
{\an8}Uciekają też lekarze i pielęgniarki.
473
00:28:24,661 --> 00:28:28,498
Zaczęli mówić: „Jest jeszcze jedna bomba”.
474
00:28:30,583 --> 00:28:32,127
Pojęłam, co się dzieje.
475
00:28:34,003 --> 00:28:37,799
Prosiłam, by przekazali rodzinie,
że ich kocham.
476
00:28:40,719 --> 00:28:42,929
Zostawiali mnie żywą pod gruzem.
477
00:28:47,767 --> 00:28:50,311
Zaczęłam myśleć o swoim życiu...
478
00:28:52,856 --> 00:28:54,190
o relacjach,
479
00:28:55,483 --> 00:28:57,985
o tym, by zacząć pomagać innym
480
00:28:57,986 --> 00:28:59,946
i że nie zostałam matką.
481
00:29:01,990 --> 00:29:07,036
Niespodziewanie wszystko stało się jasne.
482
00:29:08,121 --> 00:29:10,373
Nie żyłam w zgodzie z sobą.
483
00:29:11,666 --> 00:29:15,295
Szykowałam się na śmierć i zrozumiałam,
484
00:29:16,212 --> 00:29:17,713
że nie chcę tak żyć.
485
00:29:17,714 --> 00:29:20,175
Chcę żyć inaczej, ale już za późno.
486
00:29:24,929 --> 00:29:28,432
Proszę bardziej się cofnąć. Jeszcze dalej.
487
00:29:28,433 --> 00:29:31,436
- Rusz się, idioto!
- Dalej.
488
00:29:33,521 --> 00:29:36,733
Wszedłem z policjantem po drabinie.
489
00:29:37,609 --> 00:29:42,113
Musiałem znieść bombę
z ośmiu pięter gruzu,
490
00:29:42,697 --> 00:29:46,701
jak najszybciej, żeby nie wybuchła.
491
00:29:51,539 --> 00:29:55,584
Na miejscu zobaczyłem,
że wszystko wskazuje na to,
492
00:29:55,585 --> 00:29:57,586
że broń jest naładowana.
493
00:29:57,587 --> 00:29:59,671
Obwiązaliśmy ją liną
494
00:29:59,672 --> 00:30:01,674
i znieśliśmy na dół.
495
00:30:05,595 --> 00:30:07,012
Udało się.
496
00:30:07,013 --> 00:30:13,394
{\an8}Załadowaliśmy ją do auta,
a saperzy wywieźli ją i wysadzili.
497
00:30:16,648 --> 00:30:18,273
Nie była prawdziwa.
498
00:30:18,274 --> 00:30:23,071
To była podróbka przeznaczona
do tajnej operacji celnej.
499
00:30:24,322 --> 00:30:26,406
Byliśmy poirytowani,
500
00:30:26,407 --> 00:30:29,661
bo musieliśmy przerwać akcję ratunkową.
501
00:30:30,161 --> 00:30:33,122
Wreszcie mogłem
znów wpuścić ludzi do budynku.
502
00:30:33,706 --> 00:30:36,583
{\an8}Kolejna wiadomość:
agenci ATF potwierdzili,
503
00:30:36,584 --> 00:30:40,379
{\an8}że odnaleziony na miejscu
ładunek wybuchowy
504
00:30:40,380 --> 00:30:43,465
{\an8}jest materiałem szkoleniowym
505
00:30:43,466 --> 00:30:47,719
{\an8}znalezionym w biurze terenowym
w Oklahoma City.
506
00:30:47,720 --> 00:30:49,596
W środku wciąż są ludzie.
507
00:30:49,597 --> 00:30:52,934
Nie wiadomo, czy nadal żyją.
508
00:30:53,977 --> 00:30:56,812
Biegłem ulicą i przy wozie strażackim
509
00:30:56,813 --> 00:31:00,649
zobaczyłem zdenerwowanego
agenta specjalnego Matta Lotspeicha.
510
00:31:00,650 --> 00:31:02,276
„Co się dzieje?”
511
00:31:02,277 --> 00:31:04,570
„Zostawiłem kogoś żywego w budynku”.
512
00:31:04,571 --> 00:31:07,614
Obaj spojrzeliśmy na budynek
513
00:31:07,615 --> 00:31:09,242
i zaczęliśmy wracać.
514
00:31:15,623 --> 00:31:16,915
Gdzie ona jest?
515
00:31:16,916 --> 00:31:19,251
Pył był niezwykle gęsty.
516
00:31:19,252 --> 00:31:22,005
Czuliśmy, że budynek wciąż się rusza.
517
00:31:23,047 --> 00:31:24,299
Pomyślałem wtedy:
518
00:31:25,508 --> 00:31:28,303
„Chciałbym powiedzieć dzieciom,
że je kocham”.
519
00:31:30,013 --> 00:31:31,347
Na tym etapie...
520
00:31:36,561 --> 00:31:39,022
nie byłem pewien, czy stamtąd wyjdziemy.
521
00:31:44,110 --> 00:31:48,865
Dotarliśmy do miejsca,
w którym pod gruzem ugrzęzła Amy.
522
00:31:49,365 --> 00:31:52,410
Leżała tam betonowa płyta, pod kątem,
523
00:31:53,286 --> 00:31:55,330
a niżej Amy,
524
00:31:57,624 --> 00:31:58,833
zasypana gruzem.
525
00:32:02,253 --> 00:32:06,215
Usłyszałam głosy.
Jeden z mężczyzn złapał mnie za rękę.
526
00:32:06,883 --> 00:32:07,717
Mam ją.
527
00:32:09,135 --> 00:32:12,513
Chwyciła kogoś za rękę, ale on kopał,
528
00:32:13,014 --> 00:32:18,186
więc położył jej dłoń na bucie Matta
i odtąd się go trzymała.
529
00:32:19,145 --> 00:32:20,980
Tym razem nie puszczałam.
530
00:32:23,566 --> 00:32:26,360
Matt i strażacy przekazywali mi odłamki,
531
00:32:26,361 --> 00:32:28,905
które miały trafić do policjantów.
532
00:32:30,406 --> 00:32:31,740
Wtedy ją zobaczyliśmy.
533
00:32:31,741 --> 00:32:34,786
Jakim cudem jeszcze żyła?
534
00:32:37,038 --> 00:32:40,792
Utknęłam, a oni mnie odkopywali.
535
00:32:41,292 --> 00:32:43,962
Powiedzieli, że wciąż jestem na krześle,
536
00:32:44,462 --> 00:32:47,382
do góry nogami,
pod trzymetrową warstwą gruzu.
537
00:32:51,219 --> 00:32:52,886
Nagle usłyszałam:
538
00:32:52,887 --> 00:32:55,098
„Policzymy do trzech. Może boleć”.
539
00:33:00,228 --> 00:33:04,649
Odliczyli i wyciągnęli mnie spod gruzu.
540
00:33:06,234 --> 00:33:07,484
Wszystko mnie bolało.
541
00:33:07,485 --> 00:33:09,362
Czułam każdy nerw, ale...
542
00:33:10,238 --> 00:33:11,447
nie dbałam o to.
543
00:33:13,449 --> 00:33:15,827
Wynieśli mnie od tylnej strony.
544
00:33:17,078 --> 00:33:19,288
Nie wierzyłam w to, co widzę.
545
00:33:21,207 --> 00:33:23,542
Nie wiedziałem, jakie mam obrażenia
546
00:33:23,543 --> 00:33:27,630
ani co z moimi znajomymi,
ale nigdy nie zapomnę,
547
00:33:29,507 --> 00:33:33,344
jak patrzyłam w niebo,
zaczerpując powietrza
548
00:33:33,845 --> 00:33:36,764
i obiecując Bogu, że będę żyła inaczej.
549
00:33:40,768 --> 00:33:43,270
Centrum miasta wciąż rządzi strach.
550
00:33:43,271 --> 00:33:46,023
Władze zastanawiają się, kim są sprawcy
551
00:33:46,024 --> 00:33:47,942
i co mogło po nich zostać.
552
00:33:49,736 --> 00:33:53,071
Zamachy to często trudne przypadki,
553
00:33:53,072 --> 00:33:54,949
ponieważ niszczone są dowody.
554
00:33:56,701 --> 00:34:01,246
Musimy szukać
w promieniu dziesięciu przecznic
555
00:34:01,247 --> 00:34:04,250
i zabezpieczać każdy ślad.
556
00:34:05,376 --> 00:34:08,211
Zapytano mnie, komu chcę to przekazać,
557
00:34:08,212 --> 00:34:12,299
{\an8}a ja uznałem,
że przyda nam się Danny Coulson.
558
00:34:12,300 --> 00:34:14,676
{\an8}Dowodził grupą ratunkową.
559
00:34:14,677 --> 00:34:18,431
{\an8}Na miejscu od razu
poszedłem spotkać się z Ricksem.
560
00:34:18,931 --> 00:34:23,644
Zlecił mi zabezpieczanie śladów,
a oni mieli prowadzić dochodzenie.
561
00:34:24,145 --> 00:34:28,065
Wysłaliśmy zespół techników,
by przeszukali teren.
562
00:34:28,066 --> 00:34:31,026
Na miejscu pracowały setki ludzi,
563
00:34:31,027 --> 00:34:34,530
dzięki czemu mogliśmy prowadzić śledztwo.
564
00:34:35,114 --> 00:34:38,700
{\an8}Organy ścigania uważają,
że mogła to być bomba samochodowa.
565
00:34:38,701 --> 00:34:42,496
{\an8}Na razie nie ma jeszcze na to dowodów.
566
00:34:42,497 --> 00:34:44,664
Przejrzeliśmy wiele rzeczy.
567
00:34:44,665 --> 00:34:48,419
Kluczowym elementem
okazał się mechanizm różnicowy wozu.
568
00:34:49,253 --> 00:34:51,088
Pierwszy ważny ślad
569
00:34:51,089 --> 00:34:54,466
znaleziono przecznicę dalej,
570
00:34:54,467 --> 00:34:57,844
przed apartamentowcem Regency Tower.
571
00:34:57,845 --> 00:34:59,179
Stojący tam mężczyzna
572
00:34:59,180 --> 00:35:02,642
usłyszał jakby wirowanie śmigłowca,
573
00:35:03,351 --> 00:35:06,646
a na auto spadła tylna oś.
574
00:35:07,146 --> 00:35:11,441
FBI zwróciło się do mnie,
bo 16 lat robiłem w kradzieżach aut.
575
00:35:11,442 --> 00:35:16,738
Kiedy zobaczyłem tę oś
tak daleko od budynku Murraha,
576
00:35:16,739 --> 00:35:21,160
wiedziałem, że musiała wylecieć
z pojazdu, który wysadzono.
577
00:35:22,203 --> 00:35:24,956
Wybuch był tak intensywny,
578
00:35:25,456 --> 00:35:27,499
że tylna oś ciężarówki z bombą
579
00:35:27,500 --> 00:35:31,129
wyleciała w powietrze.
580
00:35:32,130 --> 00:35:34,256
Widziałem tylko ostatnią cyfrę,
581
00:35:34,257 --> 00:35:39,261
więc zdrapałem wszystko do gołego metalu
drucianą szczotką
582
00:35:39,262 --> 00:35:41,556
i zdjąłem numer z tylnej części.
583
00:35:42,181 --> 00:35:43,849
To był przełom.
584
00:35:43,850 --> 00:35:46,977
Zadzwoniłem do Wydziału
Kradzieży Samochodowych
585
00:35:46,978 --> 00:35:51,941
i poprosiłem o odtworzenie
pełnego numeru VIN.
586
00:35:53,442 --> 00:35:55,945
Usłyszałem, że to wypożyczona ciężarówka.
587
00:35:56,612 --> 00:36:00,323
Wypożyczono ją dwa dni wcześniej
588
00:36:00,324 --> 00:36:03,536
z warsztatu Elliott's
w Junction City w Kansas.
589
00:36:08,082 --> 00:36:11,459
{\an8}W dniu zamachu byłem
w jednoosobowym biurze w Salinie.
590
00:36:11,460 --> 00:36:16,214
{\an8}Myślałem, że będę tylko oglądał telewizję
i wściekał się, że nie mogę pomóc.
591
00:36:16,215 --> 00:36:18,842
Ale około piętnastej zadzwonił telefon.
592
00:36:18,843 --> 00:36:21,970
Ciężarówkę wypożyczono
w Junction City w Kansas.
593
00:36:21,971 --> 00:36:26,349
Miałem tam jak najszybciej jechać
i wysłać dokumenty technikom.
594
00:36:26,350 --> 00:36:29,436
Kiedy przejrzałem umowę wynajmu
595
00:36:29,437 --> 00:36:31,146
z warsztatu Elliott's,
596
00:36:31,147 --> 00:36:33,857
zauważyłem, że wynajmujący użył nazwiska
597
00:36:33,858 --> 00:36:34,942
{\an8}Robert Kling.
598
00:36:37,570 --> 00:36:40,947
Zaczęliśmy rozmawiać z ludźmi
z warsztatu Elliott's.
599
00:36:40,948 --> 00:36:43,659
Mogliśmy sporządzić portrety pamięciowe.
600
00:36:44,285 --> 00:36:46,411
Zadzwonili z biura,
601
00:36:46,412 --> 00:36:48,455
że rysownik już leci
602
00:36:48,456 --> 00:36:50,874
i będzie nazajutrz rano.
603
00:36:50,875 --> 00:36:55,421
GODZ. 16:30
7 GODZIN I 28 MINUT PO ZAMACHU
604
00:36:56,589 --> 00:36:59,674
Prezydent Clinton ogłosił stan wyjątkowy.
605
00:36:59,675 --> 00:37:01,134
Długo debatowano,
606
00:37:01,135 --> 00:37:04,429
czy ujawnić informacje o ciężarówce.
607
00:37:04,430 --> 00:37:08,935
Uznaliśmy jednak,
że zgłaszałyby się tysiące informatorów,
608
00:37:09,644 --> 00:37:11,938
więc utajniliśmy to.
609
00:37:12,521 --> 00:37:14,981
{\an8}Nie mamy żadnych przypuszczeń
610
00:37:14,982 --> 00:37:19,362
{\an8}co do sprawców tego zamachu.
611
00:37:20,529 --> 00:37:25,284
{\an8}Mamy setki, jeśli nie tysiące tropów
612
00:37:25,785 --> 00:37:29,788
{\an8}od zgłaszających się informatorów
i naocznych świadków.
613
00:37:29,789 --> 00:37:32,541
{\an8}Wszystkie traktujemy bardzo poważnie.
614
00:37:33,376 --> 00:37:37,671
{\an8}Na razie nie możemy jednak spekulować
w kwestii osób odpowiedzialnych.
615
00:37:37,672 --> 00:37:39,965
{\an8}Chciałem zapewnić Amerykanów,
616
00:37:39,966 --> 00:37:42,592
że sprawa zostanie rozwiązana.
617
00:37:42,593 --> 00:37:45,553
KOŚCIÓŁ FIRST CHRISTIAN CHURCH
OKLAHOMA CITY
618
00:37:45,554 --> 00:37:47,682
SPOTKANIE RODZIN OFIAR
619
00:37:49,100 --> 00:37:50,726
Poszłam do kościoła.
620
00:37:51,769 --> 00:37:55,022
Tam urządzono poczekalnię
621
00:37:56,023 --> 00:37:57,483
dla wszystkich rodzin
622
00:37:59,402 --> 00:38:01,612
i tych, którzy mieli kogoś w budynku.
623
00:38:07,285 --> 00:38:09,245
Pamiętam, jak przyszedł Tony.
624
00:38:10,830 --> 00:38:11,664
I...
625
00:38:13,082 --> 00:38:15,542
Pamiętam tylko jego minę.
626
00:38:15,543 --> 00:38:17,877
Nie mogliśmy nawet mówić.
627
00:38:17,878 --> 00:38:19,380
Tylko się przytuliliśmy.
628
00:38:22,633 --> 00:38:24,259
Gdy zapadł zmrok,
629
00:38:24,260 --> 00:38:27,555
miałam porozmawiać z rodzicami,
630
00:38:28,055 --> 00:38:30,099
którzy nie znali losu bliskich.
631
00:38:30,850 --> 00:38:32,726
Łączymy się z Robin Marsh.
632
00:38:32,727 --> 00:38:34,394
Jest z rodzinami,
633
00:38:34,395 --> 00:38:38,482
które też czekają na jakieś wieści. Robin?
634
00:38:39,108 --> 00:38:41,443
{\an8}Jest ze mną rodzina Cooperów.
635
00:38:41,444 --> 00:38:43,778
{\an8}Mamy zdjęcie małego Antonia.
636
00:38:43,779 --> 00:38:45,448
{\an8}Ma pół roku.
637
00:38:46,490 --> 00:38:49,368
Wszyscy modlimy się teraz za to dziecko.
638
00:38:50,536 --> 00:38:54,289
{\an8}Jest szansa, że niezidentyfikowane dziecko
639
00:38:54,290 --> 00:38:58,084
{\an8}może okazać się synem Cooperów.
640
00:38:58,085 --> 00:39:01,212
{\an8}Pracuje pani w centrum.
Jak wygląda pani poranek?
641
00:39:01,213 --> 00:39:05,676
{\an8}Zawsze zawozi pani Antonia do żłobka?
642
00:39:06,927 --> 00:39:09,846
{\an8}Tak, zostawiam go tam codziennie.
643
00:39:09,847 --> 00:39:13,559
{\an8}Odwiedzam go w porze lunchu,
ale dziś nie mogłam.
644
00:39:15,561 --> 00:39:18,064
Pierwszej nocy było bardzo zimno.
645
00:39:18,564 --> 00:39:20,191
Temperatura spadła.
646
00:39:22,735 --> 00:39:26,613
Zaczęło padać, więc modliłam się,
647
00:39:26,614 --> 00:39:29,658
by mój syn nie był przemoczony, głodny
648
00:39:31,118 --> 00:39:31,952
i ranny.
649
00:39:32,453 --> 00:39:34,372
Najgorsza noc w moim życiu.
650
00:39:39,085 --> 00:39:42,587
{\an8}Deszcz to ostatnie, czego nam trzeba.
651
00:39:42,588 --> 00:39:45,840
{\an8}Za mną zobaczą państwo niepokojący widok.
652
00:39:45,841 --> 00:39:47,717
Trwa akcja ratunkowa.
653
00:39:47,718 --> 00:39:51,179
Służby nie tracą nadziei
na odnalezienie ocalałych,
654
00:39:51,180 --> 00:39:55,600
{\an8}ale kobieta, która cały dzień
pomagała wydobywać ich spod gruzu,
655
00:39:55,601 --> 00:39:59,313
{\an8}mówi, że obawia się
setek ofiar śmiertelnych.
656
00:40:04,568 --> 00:40:09,572
20 KWIETNIA 1995
DZIEŃ PO ZAMACHU
657
00:40:09,573 --> 00:40:12,784
Szczęśliwe zakończenie w Oklahoma City.
658
00:40:12,785 --> 00:40:15,453
Po pięciu godzinach pod gruzem
659
00:40:15,454 --> 00:40:18,873
w budynku im. Murraha
Amy Petty została uratowana.
660
00:40:18,874 --> 00:40:22,252
Dziś jest w szpitalu prezbiteriańskim
w Oklahoma City.
661
00:40:22,253 --> 00:40:23,504
Jak się pani czuje?
662
00:40:24,213 --> 00:40:26,756
{\an8}Jestem obolała,
ale mam szczęście, że żyję.
663
00:40:26,757 --> 00:40:29,260
{\an8}Co mówią lekarze?
664
00:40:30,761 --> 00:40:34,557
Że będę odczuwać ból
i mam sporą ranę na nodze.
665
00:40:35,141 --> 00:40:36,183
Ale wydobrzeję.
666
00:40:38,185 --> 00:40:43,982
Telefony się urywały.
667
00:40:43,983 --> 00:40:46,651
Krewni moich współpracowników
668
00:40:46,652 --> 00:40:48,988
pytali, czy widziałam w pracy
669
00:40:50,364 --> 00:40:53,659
tę czy tamtą osobę i w co była ubrana.
670
00:40:56,036 --> 00:40:57,872
A ja nie pamiętałam.
671
00:41:00,833 --> 00:41:04,545
Oby ich znaleźli.
Mam nadzieję, że przeżyli.
672
00:41:18,142 --> 00:41:20,269
Dziewiętnasty kwietnia był straszny,
673
00:41:21,061 --> 00:41:25,483
{\an8}a następnego dnia ludzie naprawdę
674
00:41:27,234 --> 00:41:28,277
{\an8}połączyli siły.
675
00:41:30,488 --> 00:41:34,074
Przynosili jedzenie i inne rzeczy.
676
00:41:34,575 --> 00:41:38,077
{\an8}Przed centrum krwiodawstwa
gromadzą się wolontariusze.
677
00:41:38,078 --> 00:41:41,331
{\an8}Wiele nas różni,
ale potrafimy się zjednoczyć,
678
00:41:41,332 --> 00:41:43,417
{\an8}gdy trzeba pomóc.
679
00:41:46,378 --> 00:41:52,801
Okazało się, że na ten przejaw
szaleństwa i terroru
680
00:41:53,636 --> 00:41:58,473
odpowiedziano setkami, tysiącami
przejawów życzliwości.
681
00:41:58,474 --> 00:42:02,269
Ludzie zgłaszali się, by jakoś pomóc.
682
00:42:03,521 --> 00:42:06,231
Rozłożyli się w pobliżu ze sklepikiem.
683
00:42:06,232 --> 00:42:08,191
Można tam było dostać buty
684
00:42:08,192 --> 00:42:11,319
lub coś do jedzenia,
i to wszystko za darmo.
685
00:42:11,320 --> 00:42:14,155
{\an8}Mieszkańcy Oklahomy byli niesamowici.
686
00:42:14,156 --> 00:42:16,283
To nas wszystkich napędzało.
687
00:42:19,870 --> 00:42:22,373
DZIĘKI ZA POMOC, NIECH WAS BÓG BŁOGOSŁAWI
688
00:42:24,917 --> 00:42:29,922
Przyjechał rysownik i zaczął pracować
z trzema świadkami z warsztatu Elliott's.
689
00:42:34,093 --> 00:42:37,512
Był zaskoczony,
bo pierwszy świadek opisywał
690
00:42:37,513 --> 00:42:40,056
białego mężczyznę w typie żołnierza,
691
00:42:40,057 --> 00:42:41,767
a nie z Bliskiego Wschodu.
692
00:42:43,352 --> 00:42:45,395
Była siódma.
693
00:42:45,396 --> 00:42:46,854
Mieliśmy dwa portrety.
694
00:42:46,855 --> 00:42:49,191
N.N. numer jeden i numer dwa.
695
00:42:52,069 --> 00:42:57,907
Rozesłałem agentów,
by przeczesali okolice Junction City,
696
00:42:57,908 --> 00:43:00,410
wypytując o tych dwóch.
697
00:43:00,411 --> 00:43:02,412
Widział pan ciężarówkę Ryder?
698
00:43:02,413 --> 00:43:03,746
Zablokowaliśmy drogi.
699
00:43:03,747 --> 00:43:06,958
Wypytywaliśmy, czy ktoś widział
ciężarówkę Ryder
700
00:43:06,959 --> 00:43:10,129
lub kogoś podejrzanego w okolicy.
701
00:43:13,424 --> 00:43:15,926
{\an8}Rano zadzwoniłam do sądu.
702
00:43:17,386 --> 00:43:20,347
{\an8}Chciałem wysłać do nich
Timothy'ego McVeigha,
703
00:43:21,223 --> 00:43:25,644
ale powiedzieli,
że nie mają tego dnia czasu.
704
00:43:27,187 --> 00:43:29,106
Został dłużej w areszcie.
705
00:43:31,025 --> 00:43:35,070
Dzień dobry, prowadzimy dochodzenie
w sprawie zamachu w Oklahomie.
706
00:43:35,696 --> 00:43:39,365
{\an8}Agenci chodzili z portretami pamięciowymi
po restauracjach,
707
00:43:39,366 --> 00:43:42,327
sklepach z częściami, hotelach.
708
00:43:42,328 --> 00:43:45,163
Chodzili od drzwi do drzwi,
709
00:43:45,164 --> 00:43:48,666
pytając, czy ktoś widział tych ludzi.
710
00:43:48,667 --> 00:43:51,544
W cztery godziny przeczesali spory teren.
711
00:43:51,545 --> 00:43:53,379
Poszczęściło nam się,
712
00:43:53,380 --> 00:43:56,466
bo jedna grupa poszła do motelu Dreamland
713
00:43:56,467 --> 00:43:58,761
pogadać z właścicielką Leą McGowan.
714
00:43:59,386 --> 00:44:02,889
Zapytali, czy ktoś przyjechał do niej
ciężarówką Ryder.
715
00:44:02,890 --> 00:44:05,058
Okazało się, że tak.
716
00:44:05,059 --> 00:44:09,937
Pokazaliśmy jej portret pamięciowy
z warsztatu Elliott's,
717
00:44:09,938 --> 00:44:15,151
a ona na to, że podobnie wyglądał facet,
który przyjechał ciężarówką.
718
00:44:15,152 --> 00:44:18,072
Szkic przedstawiał pana McVeigha.
719
00:44:18,739 --> 00:44:21,574
Spojrzeli na mnie, jakbym kłamała,
720
00:44:21,575 --> 00:44:24,078
ale takie nazwisko podał.
721
00:44:24,703 --> 00:44:27,164
Pierwszy raz usłyszeliśmy to nazwisko.
722
00:44:28,374 --> 00:44:31,918
{\an8}Spytałem, czy ktoś sprawdził bazę NCIC.
723
00:44:31,919 --> 00:44:35,673
To spis wszystkich aresztowań w kraju.
724
00:44:37,675 --> 00:44:42,178
W 1995 roku
mieliśmy już taśmy z informacją,
725
00:44:42,179 --> 00:44:44,681
czy ktoś został kiedyś zatrzymany
726
00:44:44,682 --> 00:44:48,018
oraz gdzie i kiedy do tego doszło.
727
00:44:48,852 --> 00:44:52,188
Jeśli chcemy wyciągnąć te dane,
728
00:44:52,189 --> 00:44:56,485
trzeba wprowadzić nazwisko do komputera.
729
00:44:58,612 --> 00:45:00,614
Następnie wczytuje się taśmę.
730
00:45:01,115 --> 00:45:03,450
Wyjmuje, wkłada kolejną i znów szuka.
731
00:45:04,243 --> 00:45:05,703
Jak w zwolnionym tempie.
732
00:45:08,330 --> 00:45:10,833
Sprawdzaliśmy też rejestry połączeń
733
00:45:11,834 --> 00:45:17,840
z pokoju numer 25 w motelu Dreamland,
wynajętego przez McVeigha.
734
00:45:19,633 --> 00:45:23,928
W sobotni wieczór
zadzwonił do miejscowej restauracji,
735
00:45:23,929 --> 00:45:28,684
gdzie zamówienie złożył Robert Kling.
736
00:45:29,685 --> 00:45:33,814
Wiemy, że tego nazwiska użył,
wypożyczając ciężarówkę.
737
00:45:34,314 --> 00:45:38,276
Zatem albo Timothy McVeigh
był Robertem Klingiem,
738
00:45:38,277 --> 00:45:41,113
albo miał z nim powiązania.
739
00:45:42,281 --> 00:45:47,327
Namierzyliśmy przynajmniej
jednego z zamachowców.
740
00:45:47,911 --> 00:45:53,709
GODZ. 16:08
31 GODZIN PO ZAMACHU
741
00:45:58,547 --> 00:46:00,883
{\an8}Śledczy zidentyfikowali pojazd,
742
00:46:01,550 --> 00:46:04,511
{\an8}którego użyto we wczorajszym ataku
743
00:46:05,179 --> 00:46:07,473
na budynek federalny w Oklahoma City.
744
00:46:08,849 --> 00:46:11,058
Dalsze dochodzenie wykazało,
745
00:46:11,059 --> 00:46:14,730
że są z nim powiązani
dwaj biali mężczyźni.
746
00:46:16,690 --> 00:46:19,651
Przygotowano ich portrety pamięciowe.
747
00:46:20,736 --> 00:46:22,862
Ktokolwiek coś o nich wie,
748
00:46:22,863 --> 00:46:26,116
powinien natychmiast zgłosić to FBI.
749
00:46:26,867 --> 00:46:29,286
Byłam w szoku, gdy pokazano nam portrety.
750
00:46:29,995 --> 00:46:31,788
{\an8}Wyglądali na dwóch buraków,
751
00:46:31,789 --> 00:46:34,540
{\an8}ściganych za kradzież ciężarówki z piwem.
752
00:46:34,541 --> 00:46:36,375
{\an8}Nie na gości,
753
00:46:36,376 --> 00:46:39,754
którzy mieliby opracować
plan zamachu bombowego.
754
00:46:39,755 --> 00:46:42,715
Chyba chcieliśmy myśleć,
że to był ktoś inny.
755
00:46:42,716 --> 00:46:45,593
Mitch, Jennifer, co za zmiana.
756
00:46:45,594 --> 00:46:50,223
Jeszcze niedawno wszystko kręciło się
wokół islamskich fundamentalistów,
757
00:46:50,224 --> 00:46:54,602
a teraz nagle wracamy do sprawy Waco.
758
00:46:54,603 --> 00:46:57,146
Stawiamy więc na terroryzm wewnętrzny,
759
00:46:57,147 --> 00:46:58,981
a nie międzynarodowy.
760
00:46:58,982 --> 00:47:00,734
I zrozumiałam...
761
00:47:02,402 --> 00:47:05,197
O rany. Są jak my.
762
00:47:10,536 --> 00:47:13,830
21 KWIETNIA 1995 R.
DWA DNI PO ZAMACHU
763
00:47:13,831 --> 00:47:18,167
Z każdą godziną
nasila się smutek w Oklahoma City.
764
00:47:18,168 --> 00:47:21,337
{\an8}Słyszymy też gniew
w głosach dzwoniących do stacji.
765
00:47:21,338 --> 00:47:23,798
Oto informacje o podejrzanych,
766
00:47:23,799 --> 00:47:25,884
które ujawniło wczoraj FBI.
767
00:47:26,385 --> 00:47:29,637
Pierwszy z nich to biały mężczyzna,
ok. 178 cm wzrostu.
768
00:47:29,638 --> 00:47:33,267
Kiedy byłem w areszcie,
podano opis podejrzanego.
769
00:47:33,851 --> 00:47:35,143
Wzrost 175-185 cm.
770
00:47:35,894 --> 00:47:38,104
Jeden z zatrzymanych powiedział:
771
00:47:38,105 --> 00:47:41,023
„Ty tu niedawno trafiłeś”,
ale nie na serio.
772
00:47:41,024 --> 00:47:43,150
Ja na to: „Ale posłuchaj opisu.
773
00:47:43,151 --> 00:47:46,279
Ja mam 188 cm”. Tak sobie żartowaliśmy.
774
00:47:46,280 --> 00:47:50,491
Uwierzyli mi, że nie pasuję do opisu.
775
00:47:50,492 --> 00:47:53,287
Nie mieli już podejrzeń.
776
00:48:03,547 --> 00:48:05,965
Gdy następnego dnia dotarłem do bazy,
777
00:48:05,966 --> 00:48:09,136
wszyscy byli poruszeni. „Co jest?”, pytam,
778
00:48:09,928 --> 00:48:14,140
a Walt Lamar mówi: „Nie uwierzysz, szefie.
779
00:48:14,141 --> 00:48:17,727
McVeigha aresztowano w Perry w Oklahomie
780
00:48:17,728 --> 00:48:20,022
jakąś godzinę po zamachu”.
781
00:48:21,440 --> 00:48:24,817
Przed południem zadzwonili z FBI
782
00:48:24,818 --> 00:48:27,738
z pytaniem, czy McVeigh
jest wciąż w areszcie.
783
00:48:28,447 --> 00:48:29,614
Odparłem na to,
784
00:48:29,615 --> 00:48:32,199
{\an8}że zabrano go na salę sądową
785
00:48:32,200 --> 00:48:35,454
{\an8}i odpowiada właśnie przed sędzią.
786
00:48:36,330 --> 00:48:39,833
Za 35-45 minut puściliby go wolno.
787
00:48:41,418 --> 00:48:45,671
To na nim będzie się opierać
całe dochodzenie.
788
00:48:45,672 --> 00:48:48,090
Wysłałem Danny’ego do Perry,
789
00:48:48,091 --> 00:48:52,178
by przygotował transport McVeigha
do Oklahoma City.
790
00:48:52,179 --> 00:48:53,722
Kazał mi go sprowadzić.
791
00:48:59,937 --> 00:49:02,021
Usłyszeliśmy o aresztowaniu
792
00:49:02,022 --> 00:49:05,484
{\an8}w sądzie rejonowym w Perry w Oklahomie.
793
00:49:07,778 --> 00:49:11,323
Pojechałam tam więc z fotografem.
794
00:49:15,243 --> 00:49:18,788
{\an8}Raport specjalny CBS.
Być może doszło do aresztowania.
795
00:49:18,789 --> 00:49:20,873
{\an8}Może uda nam się połączyć.
796
00:49:20,874 --> 00:49:25,836
{\an8}Podobno podejrzanego
aresztowano w Perry w Oklahomie.
797
00:49:25,837 --> 00:49:28,589
{\an8}Odpowiada rysopisowi podejrzanego
798
00:49:28,590 --> 00:49:31,176
z wczorajszych portretów pamięciowych.
799
00:49:32,219 --> 00:49:34,720
{\an8}Jednocześnie usłyszeliśmy
800
00:49:34,721 --> 00:49:37,724
{\an8}o nalocie w Decker w Michigan.
801
00:49:38,934 --> 00:49:45,649
W areszcie McVeigh wskazał tam
swój domowy adres.
802
00:49:46,316 --> 00:49:48,442
W motelu Dreamland
803
00:49:48,443 --> 00:49:52,489
Timothy McVeigh użył tego samego adresu.
804
00:49:53,031 --> 00:49:57,160
Był w tym domu ktoś
bezpośrednio powiązany z bombą.
805
00:49:57,744 --> 00:50:00,663
Szybko przedostało się to do mediów.
806
00:50:00,664 --> 00:50:04,125
{\an8}Władze namierzyły
potencjalnego podejrzanego
807
00:50:04,126 --> 00:50:05,126
{\an8}w domu na wsi.
808
00:50:05,127 --> 00:50:09,840
{\an8}Został otoczony przez przedstawicieli
władz lokalnych, stanowych i federalnych.
809
00:50:10,340 --> 00:50:13,384
{\an8}W całym newsroomie mieliśmy telewizory.
810
00:50:13,385 --> 00:50:17,263
{\an8}Widzieliśmy na nich relację na żywo
z domku w Decker,
811
00:50:17,264 --> 00:50:19,348
{\an8}gdzie trwał nalot.
812
00:50:19,349 --> 00:50:23,853
{\an8}Okazało się,
że dom należy do Jamesa Nicholsa,
813
00:50:23,854 --> 00:50:27,440
{\an8}z którym mieszka jego brat Terry Nichols.
814
00:50:27,441 --> 00:50:29,942
{\an8}W tym domu lub budynku za nim
815
00:50:29,943 --> 00:50:34,697
{\an8}mogą znajdować się Terry Lynn Nichols,
James Douglas Nichols
816
00:50:34,698 --> 00:50:37,491
{\an8}lub inni członkowie ich rodziny.
817
00:50:37,492 --> 00:50:42,204
To dwaj potencjalni podejrzani
o zamach bombowy w Oklahoma City.
818
00:50:42,205 --> 00:50:44,832
Trop prowadził do Decker w Michigan.
819
00:50:44,833 --> 00:50:46,959
Znamy też nazwisko człowieka
820
00:50:46,960 --> 00:50:50,254
aresztowanego w Perry w Oklahomie:
Timothy McVeigh.
821
00:50:50,255 --> 00:50:53,841
To jego dziś aresztowano.
822
00:50:53,842 --> 00:50:57,219
Otoczyliśmy dom. Pokazała to telewizja.
823
00:50:57,220 --> 00:51:00,556
{\an8}Zrobiło się bardzo niebezpiecznie.
824
00:51:00,557 --> 00:51:03,350
{\an8}Wchodzą do domu.
825
00:51:03,351 --> 00:51:06,146
{\an8}Pewnie widzicie to lepiej niż ja.
826
00:51:07,606 --> 00:51:09,441
{\an8}Wydaje mi się, że wejdą.
827
00:51:09,941 --> 00:51:15,072
{\an8}Agenci FBI weszli do domu w Decker,
ale nikogo nie znaleźli.
828
00:51:19,868 --> 00:51:23,705
{\an8}Łączymy się teraz z Robin Marsh
w Perry w Oklahomie.
829
00:51:24,206 --> 00:51:26,791
{\an8}Kiedy nadawaliśmy na żywo,
830
00:51:26,792 --> 00:51:29,543
pojawiło się więcej ludzi.
831
00:51:29,544 --> 00:51:31,420
Nagle były ich tysiące.
832
00:51:31,421 --> 00:51:35,883
Media z całego świata
nadają z małego miasteczka w Oklahomie.
833
00:51:35,884 --> 00:51:41,388
{\an8}Przed sądem pojawiają się
stróże prawa w cywilu.
834
00:51:41,389 --> 00:51:43,974
{\an8}Przywiózł ich patrol drogowy z Oklahomy.
835
00:51:43,975 --> 00:51:46,227
{\an8}McVeigh był bliski wyjścia.
836
00:51:46,228 --> 00:51:47,812
{\an8}Miał się wydostać.
837
00:51:47,813 --> 00:51:50,564
{\an8}Na szczęście przyjechaliśmy wcześniej.
838
00:51:50,565 --> 00:51:53,943
{\an8}Gdybyśmy nie znaleźli wtedy
Timothy’ego McVeigha,
839
00:51:53,944 --> 00:51:58,949
wszyscy przeżywalibyśmy mękę.
840
00:52:00,200 --> 00:52:02,202
{\an8}Pamiętam, że na schodach
841
00:52:02,702 --> 00:52:04,995
{\an8}był mężczyzna w kowbojskim kapeluszu.
842
00:52:04,996 --> 00:52:07,289
{\an8}Zapytał: „Jesteście z FBI?”.
843
00:52:07,290 --> 00:52:08,457
Potwierdziłem,
844
00:52:08,458 --> 00:52:13,255
a on: „Gdyby były kłopoty z dowodami,
wyprowadźcie go nam tyłem”.
845
00:52:13,755 --> 00:52:16,675
{\an8}Napięcie rosło.
Wszyscy chcieli go zobaczyć.
846
00:52:17,342 --> 00:52:20,178
Powinni wypuścić go przodem, w nasze ręce.
847
00:52:20,762 --> 00:52:23,055
{\an8}Jeśli jest winny, zabić sukinsyna.
848
00:52:23,056 --> 00:52:24,724
- Do kamery.
- Zabić go.
849
00:52:25,433 --> 00:52:27,435
- Zabić.
- Też tak uważam.
850
00:52:28,520 --> 00:52:32,940
Na dachu sądu czekali agenci SWAT.
851
00:52:32,941 --> 00:52:36,319
Myślałam tylko: „Muszą go wyprowadzić”.
852
00:52:37,112 --> 00:52:41,323
Bałem się, że jakiś bandzior
spróbuje go zabić.
853
00:52:41,324 --> 00:52:43,784
Jeśli to członek organizacji,
854
00:52:43,785 --> 00:52:46,620
jej szef chciałby go zabić,
855
00:52:46,621 --> 00:52:48,582
żeby się nie wygadał.
856
00:52:50,292 --> 00:52:54,296
Długo czekaliśmy. Emocje sięgały zenitu.
857
00:52:56,464 --> 00:52:59,259
Gdy zobaczyłem McVeigha,
wyglądał jak na szkicu.
858
00:52:59,759 --> 00:53:01,635
Zapytał, czy wiem, o co chodzi.
859
00:53:01,636 --> 00:53:05,389
Odpowiedziałem:
„Pewnie o to w Oklahoma City.
860
00:53:05,390 --> 00:53:08,100
Od tej pory chcę adwokata”.
861
00:53:08,101 --> 00:53:10,311
Musiałem chronić McVeigha.
862
00:53:10,312 --> 00:53:13,480
Nie chciałem, ale taka praca.
863
00:53:13,481 --> 00:53:16,901
Zapytałem, czy dadzą mi
kamizelkę kuloodporną.
864
00:53:16,902 --> 00:53:20,112
„Mogę dostać kulkę,
ale spytam jeszcze raz,
865
00:53:20,113 --> 00:53:23,115
czy dostanę kamizelkę”.
A oni na to: „Nie”.
866
00:53:23,116 --> 00:53:25,202
„Może chociaż buty?”
867
00:53:25,785 --> 00:53:27,954
„Nie dostaniesz butów”.
868
00:53:30,874 --> 00:53:31,708
Dziękuję.
869
00:53:56,274 --> 00:54:00,027
Trudno było cokolwiek zrozumieć,
bo wszyscy krzyczeli naraz.
870
00:54:00,028 --> 00:54:01,278
Zapamiętałem jedno.
871
00:54:01,279 --> 00:54:04,991
„Spójrz na mnie, skurwielu,
dzieciobójco. Spójrz mi w twarz”.
872
00:54:05,492 --> 00:54:09,204
Postanowiłem nie dać mu tej satysfakcji.
873
00:54:10,956 --> 00:54:13,374
McVeigh odjechał właśnie
874
00:54:13,375 --> 00:54:16,962
sprzed sądu rejonowego
w Perry w Oklahomie.
875
00:54:17,462 --> 00:54:20,839
Trafił tu z zarzutem posiadania broni,
876
00:54:20,840 --> 00:54:24,426
ale prokurator i sędzia
nie wiedzieli, kim jest.
877
00:54:24,427 --> 00:54:28,013
{\an8}Z powodu innych obowiązków
musieliśmy czekać do dzisiaj.
878
00:54:28,014 --> 00:54:31,850
{\an8}Ciągle powtarzaliśmy,
że dzień wcześniej wyszedłby za kaucją.
879
00:54:31,851 --> 00:54:33,353
{\an8}Co pan o tym myśli?
880
00:54:34,271 --> 00:54:35,438
Bóg nad nami czuwa.
881
00:54:37,774 --> 00:54:41,151
{\an8}Jednocześnie FBI
zaczęło zbierać materiał dowodowy
882
00:54:41,152 --> 00:54:44,363
{\an8}z domu Jamesa Nicholsa
i jego brata Terry’ego.
883
00:54:44,364 --> 00:54:46,907
{\an8}Bracia byli przeciwnikami rządu.
884
00:54:46,908 --> 00:54:49,660
{\an8}Nie wierzą w nasz ustrój ani w banki.
885
00:54:49,661 --> 00:54:52,330
{\an8}Pałają nienawiścią do rządu.
886
00:54:52,914 --> 00:54:55,165
Sporo wiemy o Terrym Nicholsie,
887
00:54:55,166 --> 00:54:59,211
jednym z bliskich
współpracowników McVeigha.
888
00:54:59,212 --> 00:55:01,297
FBI szybko się dowiedziało,
889
00:55:01,298 --> 00:55:04,550
że Tim McVeigh mieszkał tam
przez jakiś czas
890
00:55:04,551 --> 00:55:07,137
i służył w wojsku z Terrym Nicholsem.
891
00:55:08,805 --> 00:55:14,269
{\an8}Znaleźliśmy zdjęcie z wojska,
na którym są obaj.
892
00:55:14,894 --> 00:55:17,646
Skoncentrowałem się wtedy wyłącznie
893
00:55:17,647 --> 00:55:20,483
na poszukiwaniu Terry’ego Nicholsa.
894
00:55:21,192 --> 00:55:26,156
Dowiedzieliśmy się, że jego była żona
nazywa się Lana Padilla.
895
00:55:27,073 --> 00:55:30,744
Powiedziała nam, że Terry
mieszka obecnie w Herington w Kansas,
896
00:55:31,494 --> 00:55:33,787
w niewielkiej odległości
897
00:55:33,788 --> 00:55:36,832
od miejsca wypożyczenia ciężarówki Ryder.
898
00:55:36,833 --> 00:55:39,044
Zainteresowaliśmy się więc Terrym.
899
00:55:40,086 --> 00:55:42,212
Obserwowaliśmy jego dom.
900
00:55:42,213 --> 00:55:48,303
Mieliśmy nie rzucać się w oczy,
ale też nie pozwolić mu uciec.
901
00:55:50,013 --> 00:55:51,638
Agenci spędzili tam chwilę,
902
00:55:51,639 --> 00:55:55,684
aż zobaczyli, jak z domu
wychodzi Terry z żoną i dziećmi,
903
00:55:55,685 --> 00:55:58,146
wsiadają do auta i odjeżdżają.
904
00:55:58,646 --> 00:55:59,898
Agenci ich śledzili.
905
00:56:00,398 --> 00:56:04,234
Terry Nichols zawrócił, minął swoją ulicę
906
00:56:04,235 --> 00:56:07,864
i pojechał w stronę
wydziału bezpieczeństwa publicznego.
907
00:56:09,199 --> 00:56:11,283
Chyba zauważył, że jest śledzony,
908
00:56:11,284 --> 00:56:15,079
więc pojechał na komendę
i oddał się w ręce policji.
909
00:56:15,080 --> 00:56:19,625
{\an8}Wstępnie zidentyfikowano go
jako Terry’ego Nicholsa z Michigan.
910
00:56:19,626 --> 00:56:23,004
{\an8}W Herington w Kansas
oddał się w ręce miejscowej policji.
911
00:56:39,604 --> 00:56:41,897
McVeigh siedział w moim aucie z tyłu.
912
00:56:41,898 --> 00:56:43,857
Zaczął wstawać. Usadziłem go.
913
00:56:43,858 --> 00:56:47,487
„Zachowuj się,
bo zrobię ci krzywdę”, ostrzegłem.
914
00:56:48,238 --> 00:56:51,074
„Bądź dżentelmenem,
to i ja będę”. „Dobrze”.
915
00:56:52,492 --> 00:56:55,994
Przykułem go do podłogi
na środku śmigłowca.
916
00:56:55,995 --> 00:56:59,081
Nie chciałem, żeby się wyrwał i zabił.
917
00:56:59,082 --> 00:57:02,043
Potrzebowaliśmy go żywego.
918
00:57:02,919 --> 00:57:05,088
Nie wiedzieliśmy, co się okaże.
919
00:57:05,588 --> 00:57:07,798
To był tylko jeden człowiek.
920
00:57:07,799 --> 00:57:11,468
Należy do większego spisku
i ktoś będzie chciał go zabić?
921
00:57:11,469 --> 00:57:15,557
Nie wiedzieliśmy,
więc powiedziałem pilotowi,
922
00:57:16,933 --> 00:57:20,394
żeby leciał nisko,
bo nie chcę dostać z granatnika.
923
00:57:20,395 --> 00:57:21,354
Zrobił to.
924
00:57:22,188 --> 00:57:26,734
Lecieliśmy tak nisko,
że przeskakiwaliśmy ogrodzenia.
925
00:57:27,235 --> 00:57:30,321
McVeigh ani mrugnął. Siedział nieruchomo.
926
00:57:31,281 --> 00:57:33,158
Nie rozglądał się na boki.
927
00:57:33,658 --> 00:57:35,577
Jak bryła lodu.
928
00:57:39,914 --> 00:57:43,376
BAZA SIŁ POWIETRZNYCH TINKER
OKLAHOMA CITY
929
00:57:44,377 --> 00:57:47,213
Bob Ricks pojechał z nami do bazy Tinker.
930
00:57:47,797 --> 00:57:50,508
Wysłał tam też oddział SWAT
dla bezpieczeństwa.
931
00:58:00,143 --> 00:58:03,813
Aresztowano jednego Amerykanina,
drugi jest przesłuchiwany.
932
00:58:06,149 --> 00:58:08,192
Na komendzie w Herington
933
00:58:08,193 --> 00:58:11,237
{\an8}przesłuchanie Nicholsa
trwało dziesięć godzin.
934
00:58:12,864 --> 00:58:14,365
Zaczęliśmy rozmawiać.
935
00:58:14,991 --> 00:58:17,577
Nie był speszony ani zdenerwowany.
936
00:58:19,996 --> 00:58:22,165
Był chłodny i opanowany.
937
00:58:23,374 --> 00:58:26,627
Ciągle wracaliśmy
do ich wypraw na pokazy broni
938
00:58:26,628 --> 00:58:28,962
i rozmów o budowaniu bomby.
939
00:58:28,963 --> 00:58:31,215
Moje najdłuższe przesłuchanie.
940
00:58:31,216 --> 00:58:33,927
Mieliśmy kilka mocnych pytań.
941
00:58:35,011 --> 00:58:39,015
„Czy jest szansa, że zrobił to McVeigh?”
942
00:58:40,350 --> 00:58:42,227
Odpowiedział wtedy:
943
00:58:42,727 --> 00:58:44,979
„Mógł to zrobić bez mojej wiedzy”,
944
00:58:45,563 --> 00:58:47,356
a po chwili dodał:
945
00:58:47,357 --> 00:58:51,110
„O konstrukcji bomb
wiem tyle samo, co Tim McVeigh”.
946
00:58:52,403 --> 00:58:55,989
Nie powiedział
„zrobiłem to” ani „zrobiliśmy to”,
947
00:58:55,990 --> 00:58:59,160
ale wystarczyło,
że usłyszałem te dwie wypowiedzi
948
00:58:59,911 --> 00:59:01,246
i wszystko już miałem.
949
00:59:04,040 --> 00:59:05,457
Nie było wątpliwości,
950
00:59:05,458 --> 00:59:09,879
że jeśli stanie przed sądem,
zostanie uznany za winnego.
951
00:59:17,136 --> 00:59:19,429
22 KWIETNIA 1995 R.
TRZY DNI PO ZAMACHU
952
00:59:19,430 --> 00:59:22,140
Skrót najważniejszych wiadomości.
953
00:59:22,141 --> 00:59:27,688
Śledztwo w sprawie zamachu w Oklahoma City
posuwa się naprzód w niezwykłym tempie.
954
00:59:27,689 --> 00:59:30,399
{\an8}Jest jeden oskarżony
i jeden przesłuchiwany.
955
00:59:30,400 --> 00:59:32,652
{\an8}Aresztowań może być więcej.
956
00:59:34,362 --> 00:59:39,576
Gdy Terry oddał się w ręce policji,
FBI przeszukało jego dom.
957
00:59:40,076 --> 00:59:42,619
Pojawiły się pytania, czy był sam,
958
00:59:42,620 --> 00:59:46,791
czy należał do jakiejś organizacji
i czy zamach się powtórzy.
959
00:59:50,253 --> 00:59:52,379
W domu mogły być linki,
960
00:59:52,380 --> 00:59:54,591
które uruchomiłyby eksplozję.
961
01:00:01,472 --> 01:00:04,558
Śledczy dokładnie sprawdzili teren
962
01:00:04,559 --> 01:00:06,978
przed rozpoczęciem rewizji.
963
01:00:14,277 --> 01:00:17,196
W domu znaleźliśmy liczne dowody.
964
01:00:17,780 --> 01:00:20,490
Pięć rolek lontu detonującego, zapalniki,
965
01:00:20,491 --> 01:00:22,409
{\an8}kartę telefoniczną
966
01:00:22,410 --> 01:00:25,455
i paragon za 900 kg azotanu amonu.
967
01:00:26,247 --> 01:00:30,125
Po zamachu Nichols
próbował się wszystkiego pozbyć.
968
01:00:30,126 --> 01:00:36,256
Rozsypał tyle azotanu amonu w ogrodzie,
że sąsiedzi myśleli, że to śnieg.
969
01:00:36,257 --> 01:00:41,262
Zaczęliśmy budować mocne oskarżenie
przeciwko Nicholsowi i Timowi McVeighowi.
970
01:00:41,763 --> 01:00:44,849
W takiej sprawie
potrzebny jest ktoś z wewnątrz.
971
01:00:50,146 --> 01:00:53,357
Zadzwoniłem do oddziału w Buffalo,
skąd był McVeigh,
972
01:00:53,358 --> 01:00:55,360
i kazałem znaleźć jego ojca.
973
01:00:56,778 --> 01:00:59,738
{\an8}Współczułem mu.
974
01:00:59,739 --> 01:01:01,407
{\an8}Gdyby to był mój syn,
975
01:01:01,908 --> 01:01:04,410
nie zniósłbym czegoś tak okropnego.
976
01:01:06,204 --> 01:01:10,041
Zapytałem go, z kim zrobiłby to syn.
977
01:01:11,292 --> 01:01:13,920
„Z Terrym Nicholsem
i Michaelem Fortierem”.
978
01:01:15,171 --> 01:01:16,005
Mamy to.
979
01:01:17,382 --> 01:01:19,299
Michael Fortier, Terry Nichols
980
01:01:19,300 --> 01:01:22,594
i Tim McVeigh służyli razem w wojsku.
981
01:01:22,595 --> 01:01:25,180
Wiele ich łączyło.
982
01:01:25,181 --> 01:01:29,602
Przyjaźnili się
i dzielili poglądy antyrządowe.
983
01:01:30,103 --> 01:01:32,521
Fortier mieszkał w Arizonie.
984
01:01:32,522 --> 01:01:36,651
Bob Ricks zlecił mi
przesłuchanie Michaela Fortiera.
985
01:01:44,283 --> 01:01:47,912
{\an8}Poprosiliśmy szeryfa,
żeby go do nas przysłał.
986
01:01:49,455 --> 01:01:51,207
Wyglądał jak szczur.
987
01:01:53,418 --> 01:01:56,420
Gdy powiedzieliśmy,
że chodzi o zamach w Oklahomie,
988
01:01:56,421 --> 01:01:57,671
był oburzony.
989
01:01:57,672 --> 01:02:01,842
Nie wierzę, że Tim
wysadził coś w Oklahomie.
990
01:02:01,843 --> 01:02:04,761
McVeigh pomieszkiwał ostatnio w Kingman.
991
01:02:04,762 --> 01:02:06,805
Fortier pomógł mu znaleźć pracę.
992
01:02:06,806 --> 01:02:08,056
Nie chcę rozmawiać.
993
01:02:08,057 --> 01:02:11,268
Mike Fortier z Kingman,
kolega z wojska McVeigha,
994
01:02:11,269 --> 01:02:14,146
może być ważnym świadkiem w sprawie.
995
01:02:14,147 --> 01:02:16,314
{\an8}FBI przeszukało jego przyczepę.
996
01:02:16,315 --> 01:02:18,692
Jego życie stanęło na głowie
997
01:02:18,693 --> 01:02:20,695
z powodu FBI i mediów.
998
01:02:21,195 --> 01:02:24,072
Nie mieliśmy wtedy dość danych,
999
01:02:24,073 --> 01:02:25,700
by oskarżyć Fortiera.
1000
01:02:27,702 --> 01:02:30,413
DOM NICHOLSA
HERINGTON, KANSAS
1001
01:02:31,998 --> 01:02:35,417
Najważniejszym znaleziskiem u Nicholsa,
1002
01:02:35,418 --> 01:02:38,880
wiążącym Fortiera z zamachem,
była karta telefoniczna.
1003
01:02:39,464 --> 01:02:42,883
W tamtych czasach
nie mieliśmy telefonów komórkowych,
1004
01:02:42,884 --> 01:02:45,886
ale można było kupić kartę typu prepaid
1005
01:02:45,887 --> 01:02:48,639
i co jakiś czas uzupełniać środki.
1006
01:02:49,182 --> 01:02:50,432
Oni kupili kartę,
1007
01:02:50,433 --> 01:02:52,809
by ukryć swoją tożsamość.
1008
01:02:52,810 --> 01:02:55,271
Dla nas stała się mapą.
1009
01:02:56,147 --> 01:02:59,357
Była kluczowym elementem,
1010
01:02:59,358 --> 01:03:03,779
który pozwolił FBI
rozrysować całą siatkę powiązań.
1011
01:03:03,780 --> 01:03:07,325
Bez niej nie wiedzieliby
o niektórych miejscach.
1012
01:03:09,744 --> 01:03:13,163
Mogliśmy prześledzić ich ruchy,
1013
01:03:13,164 --> 01:03:15,373
gdy wyjeżdżali z kraju
1014
01:03:15,374 --> 01:03:17,877
i kupowali produkty do budowy bomby.
1015
01:03:20,463 --> 01:03:22,506
Karta pokazała nam również,
1016
01:03:22,507 --> 01:03:25,926
że zamiast wielkiego spisku,
1017
01:03:25,927 --> 01:03:27,762
który podejrzewaliśmy,
1018
01:03:28,554 --> 01:03:31,432
mamy tu zaledwie garstkę ludzi.
1019
01:03:32,391 --> 01:03:36,521
Ale musieliśmy zebrać
wyczerpujący materiał dowodowy.
1020
01:03:37,021 --> 01:03:40,148
Zeznania osoby powiązanej są bardzo cenne,
1021
01:03:40,149 --> 01:03:43,945
zwłaszcza gdy potwierdzają ich słowa.
1022
01:03:44,570 --> 01:03:48,031
Po licznych dyskusjach
doszliśmy do wniosku,
1023
01:03:48,032 --> 01:03:50,618
że czasami trzeba zawrzeć pakt z diabłem.
1024
01:03:51,244 --> 01:03:53,788
Powiedział: „Nie rozumiecie. To wojna”.
1025
01:03:54,288 --> 01:03:56,832
A ja na to: „Na wojnie już bym cię zabił”.
1026
01:03:56,833 --> 01:04:00,001
Mówił, że chodzi o konstytucję,
a ja mu wtedy: „Tak,
1027
01:04:00,002 --> 01:04:02,420
aresztujemy cię zgodnie z konstytucją,
1028
01:04:02,421 --> 01:04:04,881
skażemy zgodnie z konstytucją
1029
01:04:04,882 --> 01:04:05,799
i pewnego dnia
1030
01:04:05,800 --> 01:04:09,219
przywiążemy do noszy, wbijemy igłę w ramię
1031
01:04:09,220 --> 01:04:12,306
i wykonamy karę śmierci
zgodnie z konstytucją”.
1032
01:04:13,140 --> 01:04:16,727
Myśl o ugodzie z Fortierem
przyprawiała nas o mdłości,
1033
01:04:17,436 --> 01:04:18,937
ale nie było wyjścia.
1034
01:04:18,938 --> 01:04:20,939
Ujawnił mnóstwo informacji.
1035
01:04:20,940 --> 01:04:23,401
To był największy przełom w sprawie.
1036
01:04:23,901 --> 01:04:26,904
Mówił o spotkaniu z McVeighem
w swojej kuchni,
1037
01:04:27,989 --> 01:04:31,116
gdzie McVeigh mówił, że skonstruuje bombę.
1038
01:04:31,117 --> 01:04:32,784
Użył dwóch puszek,
1039
01:04:32,785 --> 01:04:36,664
by pokazać, jak miał wyglądać
ładunek kumulacyjny.
1040
01:04:37,164 --> 01:04:41,293
Gdy Nichols i McVeigh
zdobyli odpowiednie części składowe,
1041
01:04:41,294 --> 01:04:44,547
pokazali je Michaelowi Fortierowi.
1042
01:04:46,632 --> 01:04:50,260
Timothy McVeigh namówił go
na przyjazd do Oklahoma City
1043
01:04:50,261 --> 01:04:53,388
i pokazał, gdzie dojdzie do zamachu.
1044
01:04:53,389 --> 01:04:57,268
Fortier zrozumiał wtedy,
że to naprawdę się stanie.
1045
01:04:57,852 --> 01:05:01,021
Wiedział, co zamierzał zrobić Tim McVeigh.
1046
01:05:01,022 --> 01:05:04,775
Mógł to wszystko zatrzymać
jednym anonimowym telefonem.
1047
01:05:05,443 --> 01:05:07,777
Oskarżony o wiedzę o planowanym zamachu
1048
01:05:07,778 --> 01:05:10,697
będzie zeznawał
przeciwko McVeighowi i Nicholsowi
1049
01:05:10,698 --> 01:05:12,658
w nadziei na lżejszy wyrok.
1050
01:05:15,620 --> 01:05:19,123
BUDYNEK FEDERALNY IM. ALFREDA P. MURRAHA
1051
01:05:23,419 --> 01:05:27,130
Nie było łatwo,
ale pojawiła się szansa na to,
1052
01:05:27,131 --> 01:05:29,341
{\an8}że w budynku została trójka dzieci.
1053
01:05:29,342 --> 01:05:33,596
{\an8}Przedzieramy się teraz do miejsca,
w którym mogą się znajdować.
1054
01:05:42,229 --> 01:05:43,772
Pamiętam, jak ogłosili,
1055
01:05:43,773 --> 01:05:47,777
że dotarli do miejsca,
w którym były ciała dzieci.
1056
01:05:48,569 --> 01:05:53,157
Cieszyliśmy się,
że udało im się znaleźć naszego syna.
1057
01:05:53,866 --> 01:05:56,034
Nie żył, ale go znaleźli.
1058
01:05:56,035 --> 01:05:58,536
Tak się to wszystko zmieniło.
1059
01:05:58,537 --> 01:06:01,666
W błaganie, by tam był.
1060
01:06:09,215 --> 01:06:16,180
Po tym wszystkim nocami jeździłam
pod areszt, w którym się znajdował,
1061
01:06:17,056 --> 01:06:18,933
i po prostu tam siedziałam.
1062
01:06:27,858 --> 01:06:29,694
Siedziałam w ciemności,
1063
01:06:30,903 --> 01:06:34,240
zastanawiając się,
jak tam wejść i zrobić mu krzywdę.
1064
01:06:40,413 --> 01:06:43,665
Aresztowanie McVeigha
było owocem niezwykłego połączenia
1065
01:06:43,666 --> 01:06:46,793
umiejętności, szczęścia
i wyczucia czasu rządu,
1066
01:06:46,794 --> 01:06:49,129
którym gardzi za jego niekompetencję.
1067
01:06:49,130 --> 01:06:50,755
Mnożą się pytania.
1068
01:06:50,756 --> 01:06:53,675
Jeżeli oskarżony jest winny,
1069
01:06:53,676 --> 01:06:55,636
co go do tego popchnęło?
1070
01:06:56,137 --> 01:07:01,725
{\an8}Wszyscy chcieli wiedzieć,
kim jest i dlaczego to zrobił.
1071
01:07:01,726 --> 01:07:06,688
{\an8}Dziennikarz z Buffalo Lou Michel
zdobył cenne informacje,
1072
01:07:06,689 --> 01:07:10,442
{\an8}na które czekali ludzie na całym świecie.
1073
01:07:10,443 --> 01:07:14,112
WIĘZIENIE TYPU SUPERMAX
FLORENCE, KOLORADO
1074
01:07:14,113 --> 01:07:15,865
Gdy był w więzieniu,
1075
01:07:16,615 --> 01:07:22,079
{\an8}nagraliśmy z Danem Herbeckiem
około 60 godzin rozmów z McVeighem.
1076
01:07:22,830 --> 01:07:24,373
W znacznej większości
1077
01:07:24,874 --> 01:07:29,420
były to rozmowy
o niespotykanej wcześniej głębi.
1078
01:07:30,421 --> 01:07:34,424
Mówiono, że walczył
w I wojnie w Zatoce Perskiej
1079
01:07:34,425 --> 01:07:38,429
i że lubił broń,
ale stanowił jednak wielką zagadkę.
1080
01:07:39,638 --> 01:07:41,724
Zaczęliśmy od jego dzieciństwa.
1081
01:07:42,892 --> 01:07:46,312
Byłem tak niski,
że nigdy nie wybierano mnie do drużyny.
1082
01:07:46,812 --> 01:07:50,441
W DNA miał wpisaną przemoc rówieśniczą.
1083
01:07:51,275 --> 01:07:55,738
Był chudym dzieciakiem,
nad którym się znęcano.
1084
01:07:56,238 --> 01:07:59,616
Nazywali mnie Makaron,
bo byłem chudy jak nitka makaronu.
1085
01:07:59,617 --> 01:08:04,330
„Makaron”, „Rosół z makaronem”,
„Nuggetsy ”, „McVeigh McNuggets”.
1086
01:08:05,164 --> 01:08:09,001
Nie miałem wielu bliskich przyjaciół.
1087
01:08:09,585 --> 01:08:13,756
Nie znaleźliśmy śladów
ważnej relacji z kobietą.
1088
01:08:14,256 --> 01:08:17,593
Pasował do charakterystyki
sprawcy strzelaniny w szkole.
1089
01:08:18,177 --> 01:08:20,428
Kolekcjonował komiksy.
1090
01:08:20,429 --> 01:08:22,889
Sprzedał tę kolekcję,
1091
01:08:22,890 --> 01:08:28,229
by kupić broń,
dzięki której czuł się bezpiecznie.
1092
01:08:28,854 --> 01:08:32,607
Od małego fascynowała go broń.
1093
01:08:32,608 --> 01:08:36,861
Widzieliśmy zdjęcie,
na którym zwisa z drzewa,
1094
01:08:36,862 --> 01:08:39,281
a w kaburze ma pistolet.
1095
01:08:39,782 --> 01:08:45,411
Pasowało to do wizerunku
twardego żołnierza, którym chciał być.
1096
01:08:45,412 --> 01:08:46,329
IRAK, ROK 1991
1097
01:08:46,330 --> 01:08:48,414
Jako zwierzchnik sił zbrojnych
1098
01:08:48,415 --> 01:08:52,168
ogłaszam, że atak został odparty.
1099
01:08:52,169 --> 01:08:53,838
Wojna się skończyła.
1100
01:08:55,464 --> 01:08:57,715
Wrócił z I wojny w Zatoce Perskiej
1101
01:08:57,716 --> 01:08:59,300
z Brązową Gwiazdą.
1102
01:08:59,301 --> 01:09:01,720
Zabił kilku Irakijczyków.
1103
01:09:02,471 --> 01:09:05,599
Ale nawet w wojsku był wyrzutkiem.
1104
01:09:06,100 --> 01:09:11,271
W wojsku odbierają ci wolność.
Wtedy uświadamiasz sobie, co straciłeś.
1105
01:09:11,272 --> 01:09:16,110
Nie miałem wpływu na to,
do czego wykorzystał mnie rząd.
1106
01:09:16,610 --> 01:09:19,864
Po wojnie czuł się zagubiony.
1107
01:09:20,614 --> 01:09:22,073
Włóczył się po kraju,
1108
01:09:22,074 --> 01:09:25,618
krążąc między braćmi Nichols
w Decker w Michigan
1109
01:09:25,619 --> 01:09:28,873
a Michaelem Fortierem
w Kingman w Arizonie.
1110
01:09:29,373 --> 01:09:31,041
Gdy wyszedłem z wojska,
1111
01:09:31,542 --> 01:09:35,171
zacząłem zgłębiać
kwestię praw podstawowych,
1112
01:09:35,671 --> 01:09:38,715
zwłaszcza do posiadania broni,
prawa własności itd.
1113
01:09:38,716 --> 01:09:42,552
McVeigh jeździł na kolejne pokazy broni,
1114
01:09:42,553 --> 01:09:47,849
bezustannie słuchając
prawicowych dziennikarzy radiowych,
1115
01:09:47,850 --> 01:09:52,771
którzy szerzyli teorie spiskowe
i antyrządowe nastroje.
1116
01:09:53,272 --> 01:09:56,733
„Nienawidzimy rządu. Odbiorą nam broń”.
1117
01:09:56,734 --> 01:09:58,903
McVeigh należał do tego świata.
1118
01:09:59,653 --> 01:10:01,447
Trup. Prosto w serce.
1119
01:10:02,364 --> 01:10:04,365
Odbierają nam prawa.
1120
01:10:04,366 --> 01:10:05,325
Jakie?
1121
01:10:05,326 --> 01:10:06,744
Do posiadania broni.
1122
01:10:07,369 --> 01:10:11,664
Gniew wobec rządu wciąż w nim narastał.
1123
01:10:11,665 --> 01:10:15,251
Wracał do swojej ukochanej książki,
Dzienników Turnera.
1124
01:10:15,252 --> 01:10:17,253
{\an8}DZIENNIKI TURNERA
1125
01:10:17,254 --> 01:10:21,174
Autorem tej książki jest William Pierce,
1126
01:10:21,175 --> 01:10:23,344
wieloletni neonazista.
1127
01:10:25,054 --> 01:10:29,015
Przedstawia historię rewolucjonisty
białej supremacji,
1128
01:10:29,016 --> 01:10:33,812
który stanął na czele powstania
przeciwko rządowi federalnemu.
1129
01:10:36,190 --> 01:10:40,443
To biblia prawicowych ekstremistów.
1130
01:10:40,444 --> 01:10:45,156
Na okładce widać dziewczynę z pistoletem
i mężczyznę z karabinem.
1131
01:10:45,157 --> 01:10:47,867
I tytuł: Pamiętniki Turnera.
1132
01:10:47,868 --> 01:10:50,788
Co zrobisz, gdy przyjdą odebrać ci broń?
1133
01:10:51,413 --> 01:10:55,125
{\an8}Najważniejsza wygłoszona w nich teza mówi,
1134
01:10:55,626 --> 01:11:01,297
{\an8}że musimy przestać być widzami
i włączyć się do działania.
1135
01:11:01,298 --> 01:11:06,010
W Pamiętnikach Turnera znajduje się
ilustracja z głównym bohaterem
1136
01:11:06,011 --> 01:11:09,472
wysadzającym siedzibę FBI
bombą samochodową.
1137
01:11:09,473 --> 01:11:13,768
Ciężarówka wypełniona jest
ładunkami na bazie azotanu amonu,
1138
01:11:13,769 --> 01:11:15,645
jakich użył też McVeigh.
1139
01:11:15,646 --> 01:11:19,691
{\an8}W 1993 roku doszło do wydarzeń w Waco.
1140
01:11:19,692 --> 01:11:21,401
{\an8}Właśnie przyjechałem.
1141
01:11:21,402 --> 01:11:23,152
{\an8}WACO, TEKSAS 1993 R.
1142
01:11:23,153 --> 01:11:25,530
Mówiono mi, że ludzie będą się bać
1143
01:11:25,531 --> 01:11:27,408
takiej akcji.
1144
01:11:29,827 --> 01:11:33,663
We wczorajszym pożarze
mogło zginąć aż 86 osób,
1145
01:11:33,664 --> 01:11:35,581
w tym 17 dzieci.
1146
01:11:35,582 --> 01:11:40,253
Pozostaje pytanie, dlaczego FBI
wkroczyło z taką siłą.
1147
01:11:40,254 --> 01:11:43,965
Pomyśleć, że zaczęło się od nakazu rewizji
1148
01:11:43,966 --> 01:11:46,676
i skrytki z rzekomo nielegalną bronią.
1149
01:11:46,677 --> 01:11:50,471
Dla kogoś takiego jak McVeigh
był to niezbity dowód na to,
1150
01:11:50,472 --> 01:11:54,392
że federalni prześladują jemu podobnych.
1151
01:11:54,393 --> 01:11:58,521
Miał teraz przed sobą cel.
1152
01:11:58,522 --> 01:12:01,107
Postanowiłem odebrać ludziom życie
1153
01:12:01,108 --> 01:12:03,193
nie dla korzyści osobistych,
1154
01:12:03,694 --> 01:12:06,780
ale dla najwyższego dobra.
1155
01:12:07,406 --> 01:12:10,909
Czara się przelała.
Waco było początkiem wojny.
1156
01:12:11,410 --> 01:12:12,911
Oby Oklahoma była końcem.
1157
01:12:13,412 --> 01:12:15,872
Myślał, że zostanie bohaterem.
1158
01:12:15,873 --> 01:12:19,042
Chciał ostrzec Amerykę, że już czas
1159
01:12:19,043 --> 01:12:21,669
zaatakować rząd, nim odbiorą nam broń.
1160
01:12:21,670 --> 01:12:25,924
Liczył na to, że zamach wywoła rewolucję.
1161
01:12:26,467 --> 01:12:29,594
Nie wstydzę się swoich emocji,
bo jestem człowiekiem.
1162
01:12:29,595 --> 01:12:32,764
Nie ukrywam swoich wad i niedociągnięć.
1163
01:12:32,765 --> 01:12:33,807
Ale ich nie mam.
1164
01:12:34,892 --> 01:12:35,934
Czy żałuję?
1165
01:12:37,269 --> 01:12:38,103
Nie.
1166
01:12:39,688 --> 01:12:42,523
10 SIERPNIA 1995 R.
1167
01:12:42,524 --> 01:12:44,984
Ława przysięgłych wydała akt oskarżenia
1168
01:12:44,985 --> 01:12:48,863
w sądzie naprzeciwko miejsca
najgorszego zamachu terrorystycznego
1169
01:12:48,864 --> 01:12:50,198
w historii USA.
1170
01:12:50,199 --> 01:12:51,324
Akt zakłada,
1171
01:12:51,325 --> 01:12:54,535
że Timothy McVeigh
i Terry Nichols działali sami,
1172
01:12:54,536 --> 01:12:56,496
przeprowadzając zamach.
1173
01:12:56,497 --> 01:12:58,998
Oskarżono też Michaela Fortiera
1174
01:12:58,999 --> 01:13:01,459
o wiedzę o planowanym zamachu.
1175
01:13:01,460 --> 01:13:04,462
Będzie zeznawać
przeciwko McVeighowi i Nicholsowi
1176
01:13:04,463 --> 01:13:06,714
w nadziei na lżejszy wyrok.
1177
01:13:06,715 --> 01:13:11,469
Dzięki jego zeznaniom, w dniu rozprawy
mieliśmy przytłaczające dowody.
1178
01:13:11,470 --> 01:13:14,097
SĄD FEDERALNY USA
DENVER, KOLORADO
1179
01:13:14,098 --> 01:13:16,891
Dziś główny świadek przeciwko McVeighowi
1180
01:13:16,892 --> 01:13:19,268
będzie zeznawał w sprawie zamachu.
1181
01:13:19,269 --> 01:13:25,066
Michael Fortier ma powiedzieć przysięgłym,
że McVeigh planował konstrukcję bomby
1182
01:13:25,067 --> 01:13:27,402
i wysadzenie budynku federalnego.
1183
01:13:27,403 --> 01:13:30,279
To był dla mnie trudny proces.
1184
01:13:30,280 --> 01:13:32,698
Nie chciałam brać w nim udziału.
1185
01:13:32,699 --> 01:13:34,575
{\an8}Nie chciałam tam iść.
1186
01:13:34,576 --> 01:13:37,286
{\an8}Udawałam, że się nie odbywa.
1187
01:13:37,287 --> 01:13:40,873
{\an8}W zaledwie 11 dni zeznań
prokuratura przedstawiła
1188
01:13:40,874 --> 01:13:42,750
{\an8}ponad 90 świadków,
1189
01:13:42,751 --> 01:13:45,963
{\an8}którzy wskazali motyw McVeigha
i opisali jego ruchy.
1190
01:13:46,463 --> 01:13:51,217
McVeigh chciał wziąć odpowiedzialność
za przeprowadzony zamach.
1191
01:13:51,218 --> 01:13:53,845
Mieszkańcy Oklahomy stracili bliskich.
1192
01:13:53,846 --> 01:13:56,305
Przykro mi, ale wiesz co?
1193
01:13:56,306 --> 01:13:58,517
Nie ty pierwsza straciłaś dziecko.
1194
01:13:59,184 --> 01:14:02,771
Nie ty pierwszy wnuczkę czy wnuka.
1195
01:14:03,272 --> 01:14:06,442
Zamknij się. Nie jesteś nikim wyjątkowym.
1196
01:14:07,776 --> 01:14:08,777
Zapomnij.
1197
01:14:16,743 --> 01:14:21,832
{\an8}Ława przysięgłych wydała werdykt
w sprawie Timothy’ego McVeigha.
1198
01:14:22,708 --> 01:14:25,419
{\an8}Zarzut zmowy przestępczej. Winny.
1199
01:14:31,675 --> 01:14:33,218
{\an8}Kiedy odczytano werdykt,
1200
01:14:34,094 --> 01:14:36,596
{\an8}zeszło ze mnie powietrze.
1201
01:14:36,597 --> 01:14:39,099
Już po wszystkim.
1202
01:14:39,600 --> 01:14:44,479
Na tej podstawie przysięgli
jednogłośnie postulują,
1203
01:14:44,480 --> 01:14:50,569
by zastosowano wobec oskarżonego
Timothy’ego McVeigha karę śmierci.
1204
01:14:57,910 --> 01:14:59,578
MCVEIGH, IDŹ DO DIABŁA!
1205
01:15:01,121 --> 01:15:04,500
Kiedy wyznaczyli karę śmierci,
nie chciałam, by umierał.
1206
01:15:05,459 --> 01:15:06,876
Chciałam protestować.
1207
01:15:06,877 --> 01:15:09,295
{\an8}Timothy McVeigh nie zareagował,
1208
01:15:09,296 --> 01:15:12,841
{\an8}nawet nie drgnął,
gdy przysięgli wybrali karę śmierci.
1209
01:15:14,259 --> 01:15:16,511
Tak nie można. To niesprawiedliwe.
1210
01:15:16,512 --> 01:15:20,599
Łatwo się wywinie.
My musimy z tym żyć, a on nie.
1211
01:15:49,169 --> 01:15:52,214
W Oklahomie naprawdę powstała wspólnota.
1212
01:15:56,843 --> 01:16:01,723
{\an8}Znamy setki opowieści o ludziach,
którzy wtedy pomogli.
1213
01:16:02,474 --> 01:16:05,810
Chciałem pomóc ofiarom i ich rodzinom.
1214
01:16:05,811 --> 01:16:07,688
Wspierali się
1215
01:16:10,691 --> 01:16:12,400
i opiekowali sobą nawzajem.
1216
01:16:12,401 --> 01:16:14,903
Na świecie jest jeszcze trochę dobra.
1217
01:16:15,654 --> 01:16:17,196
Ratowali się.
1218
01:16:17,197 --> 01:16:19,491
PODZIĘKOWANIA DLA MIESZKAŃCÓW
1219
01:16:20,242 --> 01:16:22,076
Modlili się za siebie.
1220
01:16:22,077 --> 01:16:25,080
To modlitwa za tych,
którzy stracili bliskich.
1221
01:16:26,164 --> 01:16:29,792
Ta zbiorowa reakcja
ma olbrzymie znaczenie.
1222
01:16:29,793 --> 01:16:34,798
Ludzie potrzebują wsparcia,
kogoś, kto poda im rękę i przytuli.
1223
01:16:36,008 --> 01:16:38,719
Sąsiedzi, przyjaciele, krewni, rodzice.
1224
01:16:39,636 --> 01:16:40,637
Ich dzieci.
1225
01:16:45,267 --> 01:16:46,767
To my.
1226
01:16:46,768 --> 01:16:48,562
CHWAŁA DZIECIOM
1227
01:16:53,609 --> 01:16:55,776
Ta troska świeciła niczym gwiazda.
1228
01:16:55,777 --> 01:16:58,238
{\an8}Pokazała, jacy są mieszkańcy Oklahomy.
1229
01:16:58,989 --> 01:17:00,449
{\an8}Dbają o innych.
1230
01:17:27,184 --> 01:17:29,018
Żadne szkolenie ratownicze
1231
01:17:29,019 --> 01:17:32,564
nie przygotowało mnie na czynnik ludzki.
1232
01:17:33,857 --> 01:17:36,151
Przed akcją ratunkową nie wiedziałem,
1233
01:17:37,527 --> 01:17:39,404
jak bardzo mnie zmieni.
1234
01:17:41,782 --> 01:17:46,787
Nadal dręczy mnie sprawa dziewczynki,
którą musiałem pożegnać.
1235
01:17:48,246 --> 01:17:49,665
Bardzo mnie to męczy.
1236
01:17:50,290 --> 01:17:53,626
Dr Spengler po 20 latach
zakończył pracę w ratownictwie.
1237
01:17:53,627 --> 01:17:58,048
Mieszka w Tulsie,
gdzie sprzedaje nieruchomości.
1238
01:18:00,008 --> 01:18:05,305
Mój drugi syn, Carlos Moore Jr.,
urodził się w dniu urodzin Tony’ego.
1239
01:18:06,682 --> 01:18:09,893
Przez wiele lat
byłam wobec niego nadopiekuńcza.
1240
01:18:11,103 --> 01:18:14,106
To nic. Pogodziłam się z tym.
1241
01:18:17,401 --> 01:18:20,569
Jest moją największą miłością.
1242
01:18:20,570 --> 01:18:23,990
Ma już 22 lata. Nie do wiary.
1243
01:18:25,242 --> 01:18:27,160
Kocham go.
1244
01:18:33,041 --> 01:18:37,295
Mam szczęście, że dostałam kolejną szansę.
1245
01:18:40,382 --> 01:18:41,883
Obym oddała cześć
1246
01:18:44,094 --> 01:18:47,138
życiu ludzi, którym nie była dana,
1247
01:18:47,139 --> 01:18:48,640
żyjąc pełnią życia.
1248
01:18:49,891 --> 01:18:53,436
Amy Downs została prezeską
swojej spółdzielni kredytowej.
1249
01:18:53,437 --> 01:18:56,188
Jest mówczynią motywacyjną, triatlonistką
1250
01:18:56,189 --> 01:18:58,108
i mamą.
1251
01:19:01,319 --> 01:19:05,322
Michael Fortier przyznał,
że zataił informacje o zamachu.
1252
01:19:05,323 --> 01:19:07,742
W więzieniu spędził ponad dziesięć lat.
1253
01:19:07,743 --> 01:19:11,663
Fortiera i jego żonę
obejmuje program ochrony świadków.
1254
01:19:12,164 --> 01:19:16,751
Terry Nichols został skazany
za 161 zabójstw w stanie Oklahoma.
1255
01:19:16,752 --> 01:19:21,505
Odsiaduje dożywotnią karę więzienia
bez możliwości zwolnienia warunkowego
1256
01:19:21,506 --> 01:19:25,093
w więzieniu federalnym typu supermax
we Florence w Kolorado.
1257
01:19:25,802 --> 01:19:29,930
Timothy McVeigh został stracony
11 czerwca 2001 przez zastrzyk śmierci.
1258
01:19:29,931 --> 01:19:33,309
Setki krewnych i znajomych ofiar zamachu
1259
01:19:33,310 --> 01:19:36,688
oglądały egzekucję na monitoringu.
1260
01:20:23,652 --> 01:20:28,030
19 kwietnia 1995 roku w Oklahoma City
zginęło 168 osób, w tym 19 dzieci.
1261
01:20:28,031 --> 01:20:31,867
Film poświęcamy ofiarom
i tym, którzy próbowali je ratować,
1262
01:20:31,868 --> 01:20:35,747
a także bliskim, którzy za nimi tęsknią.
1263
01:22:14,387 --> 01:22:19,392
Napisy: Agata Jakubiec