1
00:00:11,761 --> 00:00:14,806
OKTUBRE 3, 1993

2
00:00:17,851 --> 00:00:20,520
Marami kaming reaction force sa ground.

3
00:00:20,603 --> 00:00:23,314
Hindi ko sila makita kahit saan sa baba.

4
00:00:36,995 --> 00:00:39,164
Sinumang napatumba at nawalan ng malay,

5
00:00:39,247 --> 00:00:43,251
ganoon din siguro ang pakiramdam nila
kapag nagkamalay na uli.

6
00:00:43,334 --> 00:00:46,546
Para kang nagising
mula sa napakahimbing na tulog.

7
00:00:48,214 --> 00:00:50,175
Malilito ka sa umpisa,

8
00:00:50,258 --> 00:00:52,510
at kalaunan ay magiging malinaw

9
00:00:52,594 --> 00:00:55,346
at mapagtatanto mong ito talaga
ang nangyayari.

10
00:00:56,639 --> 00:00:58,975
Sa kasamaang palad,
hindi maganda ang katotohanan.

11
00:01:02,270 --> 00:01:04,189
May mga matinding sugat ako.

12
00:01:05,273 --> 00:01:10,361
Ang sakit ng likod ko,
'yong napakatinding sakit.

13
00:01:12,697 --> 00:01:14,574
Hindi ko maramdaman ang binti ko.

14
00:01:18,536 --> 00:01:20,246
Tapos nalaman ko na lang,

15
00:01:20,330 --> 00:01:23,875
nakatayo sina Randy Sugar at Gary Gordon
sa tabi ng pinto ng cockpit ko.

16
00:01:24,959 --> 00:01:26,628
‎Randy, bantayan mo ang kalye.

17
00:01:26,711 --> 00:01:28,922
Para akong nabunutan
ng malaking tinik sa dibdib.

18
00:01:29,005 --> 00:01:31,007
‎Sandali lang, sandali lang.

19
00:01:31,090 --> 00:01:32,967
Mga taga-Delta Force sila.

20
00:01:33,051 --> 00:01:35,261
Kung mapapasabak ka sa matinding barilan,
sila ang gusto mong kasama.

21
00:01:37,889 --> 00:01:41,351
Inilagay nila ako sa lupa
at umikot sa nguso ng helicopter.

22
00:01:41,434 --> 00:01:44,437
At narinig kong sinabi ni Gary,
"Puta, tinamaan ako."

23
00:01:45,647 --> 00:01:46,981
‎May tama, may tama.

24
00:01:47,065 --> 00:01:49,734
Doon ko naisip na hindi ito rescue force,

25
00:01:49,818 --> 00:01:51,110
dalawang tao lang ito.

26
00:01:51,194 --> 00:01:53,404
Talong-talo kami sa bilang,

27
00:01:53,488 --> 00:01:56,157
at hindi namin alam
kung makakatagal pa kami.

28
00:01:59,869 --> 00:02:01,996
Tapos may mga narinig akong boses.

29
00:02:02,080 --> 00:02:03,873
Mukhang hindi sila kakampi.

30
00:02:03,957 --> 00:02:06,751
Ang alam ko lang,
parating na si kamatayan.

31
00:02:09,796 --> 00:02:12,048
Tumakbo kami papuntang crash site.

32
00:02:12,132 --> 00:02:16,553
At ipinagdasal naming
mga Amerikano ang makikita namin.

33
00:02:16,636 --> 00:02:17,804
Galit na galit kami.

34
00:02:18,972 --> 00:02:20,890
Gusto lang naming makaganti sa kanila.

35
00:02:21,891 --> 00:02:24,310
Isa ako sa mga unang taong
dumating sa crash site.

36
00:02:24,394 --> 00:02:26,020
Akala namin patay na silang lahat.

37
00:02:27,856 --> 00:02:29,440
Tapos may nakita kaming sugatan.

38
00:02:29,941 --> 00:02:34,612
Suot niya ang uniporme ng US Marines.

39
00:02:38,616 --> 00:02:40,160
Hinahablot nila lahat ng gamit ko,

40
00:02:41,327 --> 00:02:44,122
binasag nila ilong ko, pisngi ko, mata ko.

41
00:02:45,540 --> 00:02:49,335
Alam niya ginawa niya, binomba niya kami
at pinatay ang mga kamag-anak ko.

42
00:02:50,628 --> 00:02:53,965
Hinablot ng lalaki
ang green tag sa leeg ko.

43
00:02:54,048 --> 00:02:56,718
Sabi niya,
"Ranger, Ranger, patay ka Somalia."

44
00:02:58,970 --> 00:03:01,598
Hinampas niya ako ng malambot na bagay.

45
00:03:01,681 --> 00:03:06,519
Braso iyon ng isa sa mga crew.

46
00:03:08,187 --> 00:03:09,939
At ah… Hindi ako makapaniwala.

47
00:03:11,024 --> 00:03:14,193
Sabi ko, walang paraan para makaalis dito.

48
00:03:14,277 --> 00:03:15,737
Alam mo, mamamatay ka na.

49
00:03:17,822 --> 00:03:21,159
Sumigaw siya, "Tulungan mo ako! Tulong!"

50
00:03:22,994 --> 00:03:25,788
May binatilyong Somali
na lumapit para barilin siya.

51
00:03:26,956 --> 00:03:29,626
Hinawakan ko at inagaw sa kanya ang baril.

52
00:03:32,712 --> 00:03:34,088
Iniligtas ko siya!

53
00:03:37,717 --> 00:03:41,429
Binuhat nila ako,
inihagis sa likod ng truck,

54
00:03:42,055 --> 00:03:44,224
‎pero buhay ako.

55
00:03:46,142 --> 00:03:49,145
Sa pagligtas ng buhay niya, pinapakita
nito na mas mabuti kami sa mga Amerikano.

56
00:04:08,248 --> 00:04:10,250
‎…masakit ito, ha?

57
00:04:10,333 --> 00:04:12,502
Nagtitiis kami, naghihintay ng isang

58
00:04:12,585 --> 00:04:16,422
rescue force doon mismo sa kanto
kung saan bumagsak ang unang Black Hawk.

59
00:04:17,131 --> 00:04:18,675
Hawak ko si Corporal Jamie Smith.

60
00:04:18,758 --> 00:04:20,969
Sugatan siya, kailangan niya agad magamot.

61
00:04:21,052 --> 00:04:22,262
‎Kritikal na ang lagay ni Jamie.

62
00:04:22,345 --> 00:04:24,555
Naghihintay lang kaming dumating
ang ground reaction force.

63
00:04:24,639 --> 00:04:27,642
Di na kailangan sabihin, kailangan namin
sila rito sa lalong madaling panahon.

64
00:04:28,351 --> 00:04:29,936
Ang alam lang namin,

65
00:04:30,019 --> 00:04:31,229
bumubuo sila

66
00:04:31,312 --> 00:04:33,815
‎ng armadong convoy
‎na makakapunta at ililigtas kami.

67
00:04:38,903 --> 00:04:41,489
ANG RESCUE CONVOY

68
00:04:42,073 --> 00:04:44,826
May sugatan kaming delikado na
ang lagay sa crash site sa hilaga.

69
00:04:47,453 --> 00:04:51,082
Bumalik kami sa siyudad
sa rescue operation.

70
00:04:51,958 --> 00:04:55,586
May mga team ng tao naming nagtatago sa
paligid ng unang bumagsak na Black Hawk.

71
00:04:55,670 --> 00:04:57,380
‎Hindi ako…

72
00:04:57,463 --> 00:04:59,257
Nagpunta kami sa siyudad

73
00:04:59,340 --> 00:05:01,676
at halos agad kaming pinaulanan ng bala.

74
00:05:05,138 --> 00:05:07,640
At iyon na, nagkagulo na.

75
00:05:13,980 --> 00:05:19,569
Ang unit na kasama ako ay may nakasalubong
na convoy na dumadaan sa malapit.

76
00:05:20,653 --> 00:05:23,948
Nagbarilan kami.

77
00:05:28,161 --> 00:05:30,913
Tinamaan namin sila at nasira ang convoy.

78
00:05:36,419 --> 00:05:37,712
May suot akong vest noon.

79
00:05:37,795 --> 00:05:40,757
Kapag dito ako nabaril, buhay ako.

80
00:05:40,840 --> 00:05:42,258
Pipigilan ng plate ang bala.

81
00:05:42,341 --> 00:05:46,179
At kapag nabaril ako sa braso o binti,
malamang na buhay ako.

82
00:05:46,262 --> 00:05:49,807
Mawalan man siguro ako ng biyas,
okay lang.

83
00:05:49,891 --> 00:05:55,480
Takot na takot akong
mabaril sa leeg o sa ari ko.

84
00:05:57,106 --> 00:05:59,609
At sa malayo sa kaliwa namin,

85
00:05:59,692 --> 00:06:03,446
kita mo ang liwanag ng apoy.

86
00:06:03,529 --> 00:06:06,908
At mapapaisip ka, "Wow, salamat sa Diyos,
hindi kami doon papunta."

87
00:06:07,575 --> 00:06:10,995
At lumiko kami at doon nga kami nagpunta.

88
00:06:11,079 --> 00:06:14,832
At para bang, "Hayop, ano na naman
itong pinapasok namin?"

89
00:06:25,426 --> 00:06:27,512
BAHAY NI SAIDO

90
00:06:29,013 --> 00:06:30,723
Nakakarinig kami ng mga sasakyan.

91
00:06:34,477 --> 00:06:37,063
Pinapadede ko ang anak ko…

92
00:06:38,397 --> 00:06:39,941
pero ayaw niyang dumede.

93
00:06:40,983 --> 00:06:43,611
Ang sama ng lagay namin.

94
00:06:45,154 --> 00:06:50,993
Nilulusob ng mga sundalong Somali
ang bahay namin.

95
00:06:51,077 --> 00:06:56,332
Tinatarget nila
ang mga Amerikanong nasa loob.

96
00:06:58,626 --> 00:07:01,462
Nilalabanan kami ng mga Somali
sa bawat lokasyon.

97
00:07:01,546 --> 00:07:03,422
Kaya nagsimula akong magpaputok
sa gitna ng mga de-kahoy na shutter.

98
00:07:07,593 --> 00:07:09,762
Ang matinding tanong ay,
"Sino'ng unang makakalapit doon?

99
00:07:09,846 --> 00:07:11,472
Mauuna bang makalapit sa amin ang convoy?

100
00:07:11,556 --> 00:07:13,558
O 'yong iba bang Somali
ang darating doon?"

101
00:07:15,726 --> 00:07:17,061
Nauubusan na kami ng bala.

102
00:07:17,812 --> 00:07:19,564
Walang tubig, walang gamot.

103
00:07:20,440 --> 00:07:21,649
Iniisip ko, "Ito na iyon."

104
00:07:21,732 --> 00:07:24,861
Akala ko ito na ang katapusan
at natakot ako.

105
00:07:29,282 --> 00:07:31,742
Kung babatuhan nila kami
ng saktong dami ng militiamen,

106
00:07:31,826 --> 00:07:34,912
darating ang puntong
hindi na kami makakalaban doon.

107
00:07:34,996 --> 00:07:39,292
Kaya iniisip ko, "Sa anong punto sila
magpapasyang lusubin kami?"

108
00:07:40,376 --> 00:07:43,296
Sumuko na akong isipin
na makakaligtas pa ako roon.

109
00:07:44,088 --> 00:07:45,840
Para bang, wala namang dahilan
para kabahan pa, tama?

110
00:07:45,923 --> 00:07:47,842
Alam mo na ang kalalabasan mo.

111
00:07:47,925 --> 00:07:50,178
Suko na akong isiping,
"Mamamatay na ako ngayong gabi."

112
00:07:50,761 --> 00:07:52,346
‎Nasaan ang tulong…

113
00:07:52,430 --> 00:07:56,142
Ginawa ko na lahat para makarating sa inyo
ang mga sasakyang iyon.

114
00:07:56,225 --> 00:07:57,602
May mga radio call kami

115
00:07:57,685 --> 00:08:01,481
para subukang hanapin ang rescue force
at alamin kung ano'ng nangyayari.

116
00:08:01,564 --> 00:08:03,065
Puwedeng pahingi ng status?

117
00:08:03,149 --> 00:08:05,067
Nauubusan na kami ng gamot.

118
00:08:05,151 --> 00:08:07,612
Napaisip ako,
"'Wag mong sabihing papunta na sila."

119
00:08:07,695 --> 00:08:08,779
'Wag mong sabihing papunta na sila."

120
00:08:12,533 --> 00:08:15,077
At tuloy kaming nagtrabaho
at ginawang komportable si Corporal Smith.

121
00:08:15,870 --> 00:08:17,622
Alam mong takot siya.

122
00:08:17,705 --> 00:08:19,248
Alam niyang nanganganib siya.

123
00:08:21,792 --> 00:08:24,045
Tuloy lang kami, alam mo 'yon,
dinidiinan namin

124
00:08:24,128 --> 00:08:26,506
ang ugat sa abot ng kaya namin
para mapanatili ang direct pressure.

125
00:08:29,967 --> 00:08:33,513
Pagtagal, tumawag ako sa radyo.

126
00:08:35,181 --> 00:08:37,183
Pero ang sabi ko lang, "Huli na."

127
00:08:38,017 --> 00:08:40,478
Alam mo 'yon, "Siya ay… wala na."

128
00:08:45,900 --> 00:08:47,902
Kailangan ko yatang tumigil sandali.

129
00:08:57,995 --> 00:08:59,705
May mga sugatan kami doon sa daan.

130
00:09:00,581 --> 00:09:04,627
Marami kaming bahay
na tinataguan ng mga casualty.

131
00:09:05,711 --> 00:09:06,879
Namamatay ang mga tao.

132
00:09:07,421 --> 00:09:08,839
At noong pumasok ang team leader,

133
00:09:08,923 --> 00:09:10,800
sinabi ko, "Tinigin mo ba
makakaligtas tayo?"

134
00:09:12,134 --> 00:09:14,345
At napatigil siya at pinag-isipan iyon.

135
00:09:14,428 --> 00:09:16,472
At tumingin siya sa 'kin
at hindi matagal na patlang iyon,

136
00:09:16,556 --> 00:09:18,015
at sabi niya, "Ewan ko."

137
00:09:20,017 --> 00:09:23,145
At napagtanto kong puwedeng isa sa dalawa
ang kahinatnan ng labang ito.

138
00:09:23,980 --> 00:09:26,274
Puwedeng lumaban kami
para makalabas ng siyudad,

139
00:09:26,357 --> 00:09:27,650
o mayayari kami.

140
00:09:36,367 --> 00:09:38,160
Dinig kong umaatikabo ang bakbakan.

141
00:09:39,870 --> 00:09:41,372
‎Pinapatay ninyo ang mga bata, bakit?

142
00:09:41,455 --> 00:09:43,791
Nasa loob ako ng maliit na sala,

143
00:09:43,874 --> 00:09:46,711
at wala talaga akong nakikitang
anumang nangyayari sa labas.

144
00:09:46,794 --> 00:09:51,382
Tapos may interrogator doon
na tinatanong ako.

145
00:09:51,465 --> 00:09:52,341
‎Bakit ka nandito?

146
00:09:52,425 --> 00:09:55,428
Kinadena nila ako,
at iniwan akong mag-isa.

147
00:09:55,511 --> 00:09:59,682
At doon ko tiningnan
kung ano talaga ang lagay ko.

148
00:10:00,641 --> 00:10:04,520
Tiningnan ko uli ang binti ko
at doon ko naisip kung gaano kalala iyon.

149
00:10:04,604 --> 00:10:06,480
Sobrang namamaga

150
00:10:06,564 --> 00:10:10,067
‎na nababatak na ang tela ng pantalon ko,

151
00:10:10,151 --> 00:10:11,611
na karaniwang maluwag.

152
00:10:13,529 --> 00:10:15,781
Naririnig ko ang ground convoy.

153
00:10:16,532 --> 00:10:19,035
Mukhang diretsong papunta sa 'kin iyon.

154
00:10:19,702 --> 00:10:21,370
Sa isip ko, nag-iisip ako,

155
00:10:21,454 --> 00:10:22,747
"Okay, nahanap nila ako.

156
00:10:22,830 --> 00:10:24,582
Rescue na ito.

157
00:10:24,665 --> 00:10:26,459
May maganda talagang mangyayari."

158
00:10:27,877 --> 00:10:30,796
Palapit ito nang palapit.

159
00:10:30,880 --> 00:10:32,757
Darating na ito sa loob ng isang minuto.

160
00:10:38,220 --> 00:10:39,805
Wala akong paraan para mag-signal.

161
00:10:41,515 --> 00:10:42,642
At bigla na lang,

162
00:10:42,725 --> 00:10:48,105
dumaan lang ito
at palayo na ito nang palayo,

163
00:10:48,189 --> 00:10:50,983
‎"Hindi. Hindi nila alam kung nasaan ako."

164
00:10:55,363 --> 00:10:58,574
Paalis pa lang kami ng crash site
noong panahong iyon.

165
00:11:00,785 --> 00:11:04,080
Nagmamaneho lang kami,
hindi ko alam kung saan kami papunta,

166
00:11:04,163 --> 00:11:06,624
kung bakit kami kumaliwa, kung bakit
kami kumanan, kung saan kami papunta.

167
00:11:06,707 --> 00:11:07,833
Wala akong alam.

168
00:11:09,919 --> 00:11:12,630
At sa wakas dumating kami sa crash site.

169
00:11:16,634 --> 00:11:18,469
Sumilip ako sa pinto at napansin kong

170
00:11:18,552 --> 00:11:20,638
‎may mga tao sa parehong panig ng daan.

171
00:11:20,721 --> 00:11:22,264
‎Bilis, bilis, bilis!

172
00:11:23,849 --> 00:11:25,643
"Ayos, nandito na ang tulong," tama?

173
00:11:25,726 --> 00:11:27,103
"Nandito na ang tulong."

174
00:11:27,186 --> 00:11:28,062
At ang sarap sa pakiramdam.

175
00:11:31,607 --> 00:11:33,067
'Yong malaman mo lang na,

176
00:11:33,150 --> 00:11:35,444
‎"May ibang grupong mas malaki sa amin
‎ang nandito."

177
00:11:35,528 --> 00:11:37,863
Nakahinga talaga ako.

178
00:11:43,744 --> 00:11:48,416
Pakiramdam ko ay para sa 'kin
ang rescue team na iyon.

179
00:11:50,292 --> 00:11:56,048
Masayang-masaya ako na tapos na
sa wakas ang paghihirap na iyon.

180
00:11:57,466 --> 00:12:00,845
Pakiramdam ng lahat na puwedeng
tapos na talaga ang lahat ng ito.

181
00:12:00,928 --> 00:12:02,930
Pero may naging antala.

182
00:12:04,432 --> 00:12:08,978
Nasa gitna sila ng pagsagip
sa mga natitirang

183
00:12:09,061 --> 00:12:12,565
na-trap at napatay sa loob ng helicopter.

184
00:12:13,774 --> 00:12:18,112
Masasabi mong nagsisimulang
mag-isip ang mga tao ng,

185
00:12:18,195 --> 00:12:20,614
"Gaano katagal pa ba tayo rito?"

186
00:12:20,698 --> 00:12:23,492
At, "Ano kaya itsura ng lahat
kapag sumikat na ang araw?"

187
00:12:25,161 --> 00:12:26,495
Kailangan naming umalis.

188
00:12:26,579 --> 00:12:28,372
Napakahalaga ng oras.

189
00:12:31,125 --> 00:12:34,420
Isinakay namin si Corporal Smith
sa armored vehicle,

190
00:12:34,503 --> 00:12:35,963
isinakay namin ang mga nasugatan sa amin.

191
00:12:37,590 --> 00:12:38,591
‎Umalis na tayo rito.

192
00:12:38,674 --> 00:12:39,884
Parang 'yong lokohan sa militar,

193
00:12:39,967 --> 00:12:41,510
"Ilan ang maisasakay mo diyan?"

194
00:12:41,594 --> 00:12:43,012
"Ah, isa pa." Laging isa pa.

195
00:12:44,472 --> 00:12:47,766
Kinarga namin sa taas ang patay,
ang sugatan sa likod,

196
00:12:47,850 --> 00:12:49,393
at oras nang umalis doon.

197
00:12:50,603 --> 00:12:55,232
Binuksan ko ang pinto, inalis ang trangka,
binuksan ko, at sobrang siksikan.

198
00:12:55,316 --> 00:12:56,775
Sardinas na siya.

199
00:12:56,859 --> 00:12:58,194
Wala nang lugar para sa amin.

200
00:12:59,487 --> 00:13:00,946
Wala nang makakasakay pa doon.

201
00:13:01,030 --> 00:13:02,031
Sinara nila ang pinto.

202
00:13:02,114 --> 00:13:03,574
Sumara iyon, at nasabi ko, "Naku…"

203
00:13:04,658 --> 00:13:08,329
Sinabihan ako na kailangan naming
tumakbo pabalik, limang milya.

204
00:13:09,163 --> 00:13:10,331
Niloloko mo ako.

205
00:13:10,414 --> 00:13:11,749
Peste! Heto na naman tayo.

206
00:13:11,832 --> 00:13:13,125
Niyari na naman kami.

207
00:13:13,792 --> 00:13:14,752
Talaga ba?

208
00:13:16,170 --> 00:13:18,506
Lumalakas uli ang barilan.

209
00:13:18,589 --> 00:13:19,423
‎Nang-aasar ka ba?!

210
00:13:20,674 --> 00:13:24,094
Ang naiisip ko lang noon ay, "Hayop,

211
00:13:24,887 --> 00:13:26,472
kailangan kong tumakbo doon."

212
00:13:27,014 --> 00:13:28,265
‎Hayop!

213
00:13:28,349 --> 00:13:32,019
Sinumang nasa kalsadang iyon
ay gusto nang mamatay.

214
00:13:40,110 --> 00:13:42,571
Tumatakbo ako palayo ng paaralan
dahil sa labanan.

215
00:13:43,989 --> 00:13:48,577
Nang umalis ako sa paaralan,
nakayapak ako.

216
00:13:50,120 --> 00:13:51,747
May helicopter
na lumilipad palapit sa 'kin.

217
00:13:54,875 --> 00:13:57,962
Sandali lang nawala ang helicopter,

218
00:13:58,045 --> 00:14:02,132
panay ang lipad nito sa taas namin,
isang banda tapos isa pa.

219
00:14:02,216 --> 00:14:04,885
Bababa iyon nang sobrang baba sa lupa.

220
00:14:06,345 --> 00:14:10,558
Basta sila namamaril, hindi alam
kung ano ang tinatamaan nila.

221
00:14:14,520 --> 00:14:18,357
Kapag sobrang baba na ng helicopter
magtatago ako,

222
00:14:18,440 --> 00:14:21,235
sa isip ko paniwala ko ay sinusundan ako.

223
00:14:22,903 --> 00:14:27,116
Tapos ay lilipad iyon palayo
at babalik para mamaril.

224
00:14:41,046 --> 00:14:46,969
Pumasok ako sa bahay
at tiningnan ang bawat silid.

225
00:14:48,679 --> 00:14:51,849
Nakita kong walang tao sa bahay…

226
00:14:59,899 --> 00:15:02,568
Tiyak ko noong patay na ang pamilya ko.

227
00:15:12,870 --> 00:15:15,873
Nang umalis ako sa bahay,
nawalan ako ng pag-asa,

228
00:15:18,250 --> 00:15:20,169
kasi hindi ko makita ang nanay ko.

229
00:15:26,592 --> 00:15:32,514
Nang lumabas ako, hindi ako naghahanap
ng pag-asa o buhay.

230
00:15:34,183 --> 00:15:39,521
Gusto kong maupo sa labas at umiyak
hanggang patayin ako ng helicopter,

231
00:15:39,605 --> 00:15:40,773
gaya ng pagpatay nito sa iba.

232
00:15:43,776 --> 00:15:46,946
Nawalan ako ng pag-asa sa buhay.

233
00:15:47,029 --> 00:15:50,783
Sinabi ko sa sarili kong
mamamatay ako ngayon.

234
00:16:04,713 --> 00:16:06,090
Magdamag silang namamaril

235
00:16:06,173 --> 00:16:09,677
at sumisikat na ang araw at alam mo,
sa lahat ng iyon sabi ko,

236
00:16:09,760 --> 00:16:11,637
"Ah hayop, heto na naman tayo.

237
00:16:11,720 --> 00:16:14,390
Ito ay magiging…
magiging interesante uli ito."

238
00:16:18,686 --> 00:16:19,979
Ginawa ang tawag,

239
00:16:20,062 --> 00:16:22,773
"Hoy, puno na ang mga armored vehicle."

240
00:16:22,856 --> 00:16:24,566
At ang plano ay samahan namin

241
00:16:24,650 --> 00:16:28,070
‎at tabihan namin ang mga armored vehicle.

242
00:16:28,779 --> 00:16:31,240
‎Bilis, bilis, bilis!

243
00:16:32,116 --> 00:16:33,617
Ang gagawin mo ay,

244
00:16:33,701 --> 00:16:35,369
uusad kayo sa tabi ng daan

245
00:16:35,452 --> 00:16:37,538
habang ang mga armored vehicle na ito

246
00:16:37,621 --> 00:16:38,747
ay aandar sa tabi ninyo.

247
00:16:42,668 --> 00:16:46,338
Gamitin ninyong takip ito sa mga kalaban.

248
00:16:52,886 --> 00:16:54,346
‎Kilos, kilos!

249
00:16:54,430 --> 00:16:57,141
At pagdating sa unang intersection,

250
00:16:57,224 --> 00:17:01,437
hindi huminto ang mga convoy,
tuloy-tuloy lang sila.

251
00:17:07,026 --> 00:17:09,445
Dire-diretso lang
ang mga armored vehicle na iyon,

252
00:17:09,528 --> 00:17:11,030
"Hindi ninyo kailangang
alalahanin ang bala.

253
00:17:11,113 --> 00:17:12,489
Kailangan naming mag-ingat sa bala."
Umalis na lang sila.

254
00:17:14,783 --> 00:17:15,743
Isa iyon sa mga bagay na,

255
00:17:15,826 --> 00:17:17,703
"Aba, ang bilis madisgrasya
ng planong ito."

256
00:17:21,081 --> 00:17:23,542
Doon uli sa parehong daan
kung nasaan ako kahapon lang,

257
00:17:23,625 --> 00:17:26,462
babalik sa parehong direksyon,
na hindi mo ginagawa,

258
00:17:26,545 --> 00:17:29,131
sinusundan ang mga sasakyang
nagsasabi sa lahat na parating kami.

259
00:17:29,214 --> 00:17:30,382
"Oh, may naririnig akong sasakyan,
tingnan ko nga sa bintana.

260
00:17:30,466 --> 00:17:33,093
Oh, may mga taong naglalakad,
barilin na lang natin sila."

261
00:17:35,095 --> 00:17:37,347
Isa iyon sa mga, "Grabe, di na talaga ito
matatapos, 'no?"

262
00:17:38,348 --> 00:17:42,102
Nasa gitna ako ng buong labanan.

263
00:17:42,186 --> 00:17:43,979
Hindi na napahinga ang baril ko.

264
00:17:46,315 --> 00:17:49,068
Tuwing nagpapaputok kami

265
00:17:49,693 --> 00:17:52,321
o may pinatutumba na sinuman
sa mga sundalo,

266
00:17:52,404 --> 00:17:53,697
lumalakas ang pagkapanalo namin.

267
00:17:56,658 --> 00:17:58,285
Nakalusot kami sa isang intersection.

268
00:17:58,368 --> 00:18:01,580
Habang umuusad ako sa may pader,

269
00:18:02,414 --> 00:18:04,500
pakiramdam ko may taong lumapit
at hinampas ako sa likod

270
00:18:06,418 --> 00:18:07,753
‎gamit ang baseball bat.

271
00:18:11,507 --> 00:18:13,550
‎Nakarinig ako ng, "Hayop naman!"

272
00:18:13,634 --> 00:18:15,594
At tumingin ako sa tapat ng kalye.
Nandoon si Randy Ramaglia…

273
00:18:15,677 --> 00:18:16,595
‎Bilis!

274
00:18:16,678 --> 00:18:18,138
‎…sabi niya, "Tinamaan ako."

275
00:18:19,807 --> 00:18:24,937
Kinapa ko ang vest ko at inaasahan kong
may exit hole na mahahanap.

276
00:18:25,938 --> 00:18:27,564
Walang exit hole.

277
00:18:28,232 --> 00:18:30,901
At anumang oras inaasahan ko
habang humihinga ako

278
00:18:30,984 --> 00:18:32,152
‎na makarinig ng tunog ng bumubulwak.

279
00:18:32,236 --> 00:18:36,156
Sumigaw mula sa kabilang daan
ang unit medic, "Hoy, ayos ka lang?"

280
00:18:36,949 --> 00:18:38,283
At sinabi ko sa kanya,

281
00:18:38,367 --> 00:18:41,662
"Oo, ayos lang," kahit hindi ko alam
kung ayos nga ako o hindi.

282
00:18:41,745 --> 00:18:44,915
Pero ang tanging alam ko lang
ay makakatakbo ako.

283
00:18:46,625 --> 00:18:49,253
Sugatan o hindi, kailangan mong tumuloy,
patuloy ka dapat lumaban.

284
00:18:53,090 --> 00:18:57,052
Di ka na makakabalik kapag namatay ka.

285
00:18:57,136 --> 00:18:59,721
Pero kung sugatan, may pag-asa pa.

286
00:19:00,597 --> 00:19:01,974
Buhay ka pa!

287
00:19:04,935 --> 00:19:07,271
Nabaril ako rito.

288
00:19:07,354 --> 00:19:09,022
Ipapakita ko sa 'yo.

289
00:19:09,106 --> 00:19:10,941
‎May butas na ngayon.

290
00:19:11,608 --> 00:19:18,490
Hindi na mahalaga ang mabaril
at ang sakit, hindi mahalaga iyon.

291
00:19:18,574 --> 00:19:23,745
Nabuhay kami para bumaril o kaya mabaril.

292
00:19:25,414 --> 00:19:27,457
At patuloy kaming tumakbo.

293
00:19:31,295 --> 00:19:32,212
Sa wakas,

294
00:19:32,963 --> 00:19:36,341
‎inabutan namin ang mga sasakyang
‎pinadala para ialis kami roon.

295
00:19:36,425 --> 00:19:39,595
Tumalon pababa ang lalaki, hinatak ako,
at basta ako ipinasok sa Humvee.

296
00:19:42,222 --> 00:19:43,307
At basta sila umalis.

297
00:19:44,099 --> 00:19:47,853
Alam mo 'yon, kaya literal na kami
ang isa sa mga huling umalis ng kalye.

298
00:19:49,021 --> 00:19:51,356
Isa sa pinakanakakatakot
sa panahon ng labanan

299
00:19:51,440 --> 00:19:52,983
ay noong nasa loob kami
ng armored vehicle na iyon.

300
00:19:55,110 --> 00:19:57,571
Nandoon lang ako sa likod,
binabaril ang lahat ng namamaril sa amin.

301
00:19:58,614 --> 00:20:01,450
At pabalik na kami sa base.

302
00:20:10,626 --> 00:20:14,004
Sobrang iba ng dating sa 'kin ng biyahe
paalis ng lungsod

303
00:20:14,087 --> 00:20:16,089
ngayon kaysa sa kahapon.

304
00:20:17,049 --> 00:20:19,051
Ang tanging nag-iba lang

305
00:20:19,134 --> 00:20:21,845
sa nakaraang araw ay ang pananaw ko.

306
00:20:21,929 --> 00:20:25,933
At ang ngayon ay ang pangit lang talaga.

307
00:20:43,242 --> 00:20:46,495
Nabagsakan ako ng mga labi ng bahay ko.

308
00:20:47,412 --> 00:20:50,874
Nasa ilalim ako ng mga durog na bato.

309
00:20:50,958 --> 00:20:52,668
Bumuga ako ng dugo mula sa bibig ko.

310
00:21:00,133 --> 00:21:01,969
Sabi ng anak kong si Ifrah,

311
00:21:02,052 --> 00:21:04,763
"Mama, wala po akong makita
at dumudugo ang mga mata ko.

312
00:21:05,597 --> 00:21:09,393
Hindi sumasagot ang kapatid ko."

313
00:21:12,312 --> 00:21:14,189
Nagdurugo ang mata niya.

314
00:21:14,815 --> 00:21:17,442
Sabi ko, "Wala ka na bang mata?"

315
00:21:17,985 --> 00:21:19,486
"Wala na," sabi niya at umiyak talaga ako.

316
00:21:22,698 --> 00:21:25,409
Tanong ko, "Nasaan ang mga bata?"
at sabi sa 'kin ay patay na sila.

317
00:21:27,452 --> 00:21:33,125
Ang panganay ko, ang sumunod sa kanya
at ang asawa ko, ay namatay lahat.

318
00:21:34,084 --> 00:21:38,130
Sugatan ang natitirang apat.

319
00:21:42,509 --> 00:21:44,052
Tanong ni Ifrah, "Nasaan ang papa ko?"

320
00:21:45,637 --> 00:21:47,180
Sabi sa kanya, "Patay na siya.

321
00:21:48,473 --> 00:21:49,891
Pinatay siya ng mga Amerikano."

322
00:21:51,310 --> 00:21:55,480
Sabi niya, "Dapat patayin ang Amerikano
at dapat din silang tanggalan ng mata."

323
00:22:10,454 --> 00:22:14,416
Alam mo, maaga akong gumigising.

324
00:22:14,499 --> 00:22:17,127
Natatakot ako para sa buhay ko.

325
00:22:17,919 --> 00:22:21,840
Pero alam kong
kailangan kong bumalik doon.

326
00:22:27,804 --> 00:22:31,016
Pero patuloy pa ba ang labanan

327
00:22:31,099 --> 00:22:32,851
o ligtas na sa lugar na iyon?

328
00:22:32,934 --> 00:22:34,436
Kailangan kong malaman.

329
00:22:43,737 --> 00:22:46,406
Bumaba ako sa motor ko.

330
00:22:46,490 --> 00:22:47,866
Kinuha ko ang camera ko

331
00:22:47,949 --> 00:22:49,576
at pinindot ko ang record.

332
00:22:58,126 --> 00:23:00,170
Dakila ang Diyos! Dakila ang Diyos!

333
00:23:00,879 --> 00:23:05,342
Lumalapit ang lahat sa camera
para magsalita…

334
00:23:08,512 --> 00:23:09,846
kung ano'ng nangyari.

335
00:23:10,806 --> 00:23:12,349
At masaya sila!

336
00:23:18,313 --> 00:23:19,731
Dakila ang Diyos!

337
00:23:21,233 --> 00:23:24,444
Tumatalon-talon sila
sa bumagsak na helicopter.

338
00:23:25,570 --> 00:23:27,739
Lahat ng tao, nagsasaya sila
at sinasabing,

339
00:23:27,823 --> 00:23:29,658
"Natalo namin ang mga Amerikano."

340
00:23:29,741 --> 00:23:31,743
Amerika, layas!

341
00:23:31,827 --> 00:23:33,036
‎Tingin ka rito.

342
00:23:33,120 --> 00:23:34,079
‎May dalawang lalaki pa.

343
00:23:35,163 --> 00:23:38,416
Kita mo? Kita mo mga bala ko?

344
00:23:39,126 --> 00:23:41,169
‎Sumpain ang America!

345
00:23:42,379 --> 00:23:43,880
Sabi nila, "Nanalo kami.

346
00:23:43,964 --> 00:23:45,799
Nanalo kami at nagtagumpay."

347
00:23:45,882 --> 00:23:47,300
Oo.

348
00:23:57,644 --> 00:24:00,063
‎Kung Ranger kayo, tatalunin namin kayo!

349
00:24:00,438 --> 00:24:02,566
Kung Ranger kayo, tatalunin namin kayo!

350
00:24:02,858 --> 00:24:06,903
Alis mga Amerikano, alis.

351
00:24:15,412 --> 00:24:16,538
Noong kumukuha ako,

352
00:24:17,122 --> 00:24:19,749
narinig kong sinabi ng isang babae,

353
00:24:20,876 --> 00:24:21,877
"Tingnan mo!"

354
00:24:28,133 --> 00:24:31,511
At noong makita ko, nakita kong

355
00:24:31,595 --> 00:24:33,430
bangkay iyon ng isang Amerikano.

356
00:24:34,848 --> 00:24:36,224
Sundalong Amerikano.

357
00:24:44,024 --> 00:24:46,985
Nang makita ko ang bangkay, nagulat ako.

358
00:24:53,408 --> 00:24:56,328
Galit na galit sila

359
00:24:56,411 --> 00:24:59,414
tapos minsan ay tinatapakan nila.

360
00:25:01,958 --> 00:25:05,170
Wala kang masasabing
kahit ano tungkol dito.

361
00:25:05,253 --> 00:25:08,673
Gusto ko lang umalis na doon,

362
00:25:08,757 --> 00:25:11,051
pero kailangan kong gawin ang trabaho ko.

363
00:25:15,889 --> 00:25:17,682
Hindi iyon tama.

364
00:25:17,766 --> 00:25:22,145
Dapat mong igalang ang patay,
kahit kaaway mo pa.

365
00:25:31,154 --> 00:25:32,864
Alam mo, ang layon ko

366
00:25:32,948 --> 00:25:36,034
‎ay makita ng buong mundo
‎ang nangyayari sa Somalia.

367
00:25:37,494 --> 00:25:39,955
Noong umaga, nagpunta ako sa paliparan.

368
00:25:41,873 --> 00:25:45,835
Tuwing umaga,
may flight papuntang Nairobi.

369
00:25:46,795 --> 00:25:48,380
Nagpadala ako ng tatlong tape,

370
00:25:49,339 --> 00:25:51,258
at noong araw na iyon mismo,
pinalabas nila.

371
00:25:52,634 --> 00:25:55,804
Alam kong iibahin
ng footage na ito ang lahat!

372
00:26:01,685 --> 00:26:03,520
Sa wakas ay nakabalik kami sa hangar.

373
00:26:04,479 --> 00:26:08,441
Ibinaba namin ang gamit namin
at biglang tumakbo ang lahat

374
00:26:08,525 --> 00:26:12,487
ng nasa hangar sa sulok sa likod
kung saan may telebisyon.

375
00:26:15,365 --> 00:26:17,117
Magandang gabi, salamat sa
pagsama sa amin. Ako si Angela Robinson.

376
00:26:17,200 --> 00:26:18,785
At ako si Morris Jones.

377
00:26:18,868 --> 00:26:20,829
Ang kapalit ng pagkakasangkot ng US

378
00:26:20,912 --> 00:26:23,415
sa Somalian relief efforts
ay mabilis na lumalala.

379
00:26:23,498 --> 00:26:26,251
May pulutong ng parang 50, 75 katao.

380
00:26:27,002 --> 00:26:29,587
At nagpunta kami roon
para makita kung ano'ng nangyayari.

381
00:26:29,671 --> 00:26:31,006
Paalala lamang po,

382
00:26:31,089 --> 00:26:34,009
lubhang maselan ang ilan
sa mga kuha sa ulat na ito.

383
00:26:34,092 --> 00:26:39,097
At sa TV ay isang sundalong Amerikano
na hinihila sa daan.

384
00:26:44,102 --> 00:26:47,188
Hila siya ng lubid
at tumigil sila para tadyakan siya.

385
00:26:51,318 --> 00:26:53,153
Hindi makapaniwala ang lahat doon,

386
00:26:53,236 --> 00:26:54,904
at may mga taong sumisigaw sa TV.

387
00:26:55,488 --> 00:26:56,740
Alam mo 'yon, "Ano iyan?"

388
00:26:56,823 --> 00:26:59,951
Halos parang circus siya.

389
00:27:00,035 --> 00:27:01,786
Hindi talaga ako makapaniwala.

390
00:27:04,414 --> 00:27:09,252
Tumalon din ang mga Somali para magdiwang
sa isang napabagsak na helicopter ng US.

391
00:27:09,336 --> 00:27:11,379
Hindi lamang ito ang nakikita ng mundo…

392
00:27:12,255 --> 00:27:17,135
pati ang mga taong nagdiriwang
sa ibabaw ng bangkay ng tao.

393
00:27:17,802 --> 00:27:20,138
At ang matindi pa, isa siya… sa amin.

394
00:27:20,221 --> 00:27:21,556
Kasamahan namin.

395
00:27:25,060 --> 00:27:27,604
Nakakadiri talaga.

396
00:27:28,229 --> 00:27:32,150
At naisip ko na, alam mo,
nakikita ito ng mga pamilya.

397
00:27:38,490 --> 00:27:40,158
Noong pinakasalan ko si Gary,

398
00:27:40,241 --> 00:27:42,202
‎wala talaga akong ideya
‎kung ano ba ang The Unit.

399
00:27:42,285 --> 00:27:45,747
Ang alam ko lang ay
nasa Special Forces iyon.

400
00:27:47,499 --> 00:27:50,835
Hindi ipinapaalam iyon sa mga asawa.

401
00:27:51,544 --> 00:27:54,255
Bago siya nagpunta sa Somalia,

402
00:27:54,339 --> 00:27:56,508
‎wala akong alam na may pupuntahan siya.

403
00:27:57,801 --> 00:28:00,053
Hindi niya sinabi kung saan siya pupunta
o kung iyon ba,

404
00:28:00,136 --> 00:28:01,596
ah, isang mission o kahit ano pang ganoon.

405
00:28:01,679 --> 00:28:04,516
Para lang siyang,
"Kailangan kong bumiyahe."

406
00:28:07,560 --> 00:28:09,479
Ilang buwan ang lumipas,

407
00:28:10,397 --> 00:28:13,525
‎at sinabihan akong MIA siya sa Somalia.

408
00:28:14,818 --> 00:28:17,195
Sinusubukan kong isipin
kung ano itsura ng Somalia.

409
00:28:18,113 --> 00:28:22,242
Alam mo, ang salitang "MIA",
naririnig mo iyon noong Vietnam.

410
00:28:22,867 --> 00:28:24,327
Hindi ko maintindihan iyon.

411
00:28:24,411 --> 00:28:26,121
Napakalabo niya.

412
00:28:29,791 --> 00:28:33,837
At binuksan ko ang TV, at may ulat,

413
00:28:34,462 --> 00:28:37,632
nakita ko ang mga bangkay
na hinihila sa daan.

414
00:28:39,592 --> 00:28:44,013
Hindi ko mawari kung paano,

415
00:28:44,889 --> 00:28:47,726
kung paanong ang tao ay napaka…

416
00:28:48,893 --> 00:28:49,811
‎lupit.

417
00:28:53,565 --> 00:28:57,861
Noon lang, habang nanonood
ng TV para makita,

418
00:28:58,611 --> 00:29:00,989
at para sa 'kin, ito ay naging…

419
00:29:02,782 --> 00:29:06,870
misyon ko kung makikilala ko siya.

420
00:29:12,208 --> 00:29:14,753
Tipong hindi ko maunawaan kung paanong
hindi mahanap ang tao

421
00:29:15,712 --> 00:29:17,046
noong panahong iyon.

422
00:29:17,130 --> 00:29:19,841
Alam ko kung sino
mula sa sasakyan ko ang nandito.

423
00:29:19,924 --> 00:29:22,135
May nawawala ba tayong tao? Sino sila?

424
00:29:22,218 --> 00:29:24,137
Nagsimula ang mga tanong,
"Nasaan si ganito?

425
00:29:24,220 --> 00:29:25,722
Nasaan si…?" Alam mo 'yon, "Nasaan si…?"

426
00:29:25,805 --> 00:29:26,848
"Nagpunta sila sa target na ito.

427
00:29:26,931 --> 00:29:27,807
May balita ka ba sa kanila?"

428
00:29:28,892 --> 00:29:29,726
"Ah, wala na si Griz."

429
00:29:29,809 --> 00:29:30,685
"Ah, okay."

430
00:29:30,769 --> 00:29:32,228
"Nakita kong nasugatan si Earl,
kumusta na siya?"

431
00:29:32,312 --> 00:29:33,396
"Hindi, patay na si Earl.

432
00:29:33,480 --> 00:29:34,355
Agad siyang namatay.

433
00:29:34,439 --> 00:29:36,357
Nabaril siya sa ulo at agad namatay."

434
00:29:36,441 --> 00:29:37,317
Wala akong alam.

435
00:29:38,860 --> 00:29:41,613
Napakaraming nasa ospital, ginagamot.

436
00:29:42,572 --> 00:29:44,115
Abot sa 100 ang sugatan.

437
00:29:44,949 --> 00:29:46,201
Nakakapanlumong pakiramdam na,

438
00:29:46,284 --> 00:29:48,870
"Mas malala ito sa inaasahan ko."

439
00:29:48,953 --> 00:29:52,081
Tapos naroon ang lahat ng sasakyang puno
ng dugo at buhangin, at amoy ng clorox.

440
00:29:58,379 --> 00:30:00,215
Puno ng mga butas ng bala.

441
00:30:02,717 --> 00:30:06,429
Tapos narinig ko, may mga trash bag na may
lamang parte ng katawang binalik sa amin.

442
00:30:09,182 --> 00:30:10,266
Ginagalit ka.

443
00:30:10,850 --> 00:30:14,187
Nakakagalit talaga, at iniisip mo
kung paano nagagawa iyon ng mga tao.

444
00:30:15,271 --> 00:30:16,314
Ang tindi ng galit ko.

445
00:30:19,192 --> 00:30:23,404
Tingin ko, nasa punto na kami na halos
di na makapagtimpi ang mga tao.

446
00:30:26,407 --> 00:30:27,283
Doon uli sa hangar,

447
00:30:27,367 --> 00:30:30,411
tinipon nila ang mga bihag
na nakuha namin sa orihinal na mission.

448
00:30:31,579 --> 00:30:34,958
At tinipon sila, inilagay sa CONEX,

449
00:30:35,041 --> 00:30:37,335
kinuha itong isang high-value target,

450
00:30:38,044 --> 00:30:42,590
at inilagay siya sa hiwalay na silid,
at sinabi sa aking bantayan ko iyon.

451
00:30:44,884 --> 00:30:48,513
Kita ko pa rin ang mukha ng lalaking iyon,
puting balbas, puting buhok.

452
00:30:49,138 --> 00:30:50,265
Mas matandang lalaki.

453
00:30:51,140 --> 00:30:52,350
Ang hina talaga.

454
00:30:55,854 --> 00:30:57,021
Nakatingin lang ako sa lalaking ito.

455
00:30:57,105 --> 00:30:59,190
Pinaka-kakaibang paghaharap iyon
na maiisip mo.

456
00:30:59,274 --> 00:31:02,193
Wala siyang masabi sa 'kin,
wala akong masabi sa kanya.

457
00:31:02,277 --> 00:31:03,319
Nagtitigan lang kami.

458
00:31:03,403 --> 00:31:04,779
Alam naming ayaw namin sa isa't isa.

459
00:31:04,863 --> 00:31:06,656
Napapaisip siya kung papatayin ko siya,

460
00:31:07,407 --> 00:31:08,616
at iniisip ko kung papatayin ko siya.

461
00:31:10,368 --> 00:31:12,412
Inisip ko noong una na saksakin siya.

462
00:31:12,996 --> 00:31:15,290
Panay pasok lang sa isip ko,
"Saksakin siya."

463
00:31:16,040 --> 00:31:18,376
Alam mo, bale pinaplano ko
ang pagpatay sa taong ito.

464
00:31:20,628 --> 00:31:22,171
Gusto ko talagang gawin iyon.

465
00:31:31,598 --> 00:31:35,226
Ang lalaking iyon sa silid
ay suwerteng sira ulo noong araw na iyon,

466
00:31:36,144 --> 00:31:37,395
kasi pinatay ko siya dapat.

467
00:31:42,734 --> 00:31:45,153
Nalulula kaming lahat
sa balitang natatanggap namin.

468
00:31:47,113 --> 00:31:49,324
At sinimulan nilang tukuyin
kung sino ang nawawala,

469
00:31:49,407 --> 00:31:50,909
at sila ay sina Gary, Randy, at Durant.

470
00:31:51,910 --> 00:31:53,286
Gusto lang namin lahat malaman,

471
00:31:53,369 --> 00:31:54,913
"Mayroon pa ba sa kanilang naroon pa?"

472
00:32:02,712 --> 00:32:04,672
Nandoon ako sa opisina ko.

473
00:32:05,715 --> 00:32:07,926
May ginagawa akong editing.

474
00:32:09,302 --> 00:32:13,640
May kilala akong may contact kay Aidid,
lumitaw siya sa pinto ko.

475
00:32:14,557 --> 00:32:19,103
Sabi niya, "Ahmed, may Amerikano, sundalo.

476
00:32:19,687 --> 00:32:21,397
Buhay siya at nakakulong.

477
00:32:22,482 --> 00:32:25,902
Puwede ka bang sumama sa 'kin
at mag-record?"

478
00:32:26,653 --> 00:32:28,237
Sabi ko, "Oo!"

479
00:32:30,490 --> 00:32:34,702
Ang mga international journalist,
wala silang kapit para pumunta.

480
00:32:34,786 --> 00:32:36,287
Pero ako, kaya ko.

481
00:32:37,330 --> 00:32:38,414
Ginagawa ko iyon.

482
00:32:39,040 --> 00:32:41,709
Kinuha ko ang camera ko,
sumama ako sa kanya.

483
00:32:48,466 --> 00:32:50,718
Natatakot ako para sa buhay ko.

484
00:32:54,555 --> 00:32:57,141
Pumasok kami sa bahay.

485
00:32:57,225 --> 00:33:04,065
Pagkatapos may nakita akong
isang lalaking Puti… nakaupo.

486
00:33:04,148 --> 00:33:07,360
Ang mukha niya, parang takot siya.

487
00:33:10,905 --> 00:33:12,073
Sa anong army?

488
00:33:12,156 --> 00:33:13,574
US Army.

489
00:33:15,076 --> 00:33:17,453
-Ranger ka?
-Hindi.

490
00:33:18,955 --> 00:33:20,415
Hindi ako Ranger.

491
00:33:21,499 --> 00:33:24,043
Nakasuot siya ng medyo berdeng t-shirt.

492
00:33:24,669 --> 00:33:26,504
Namumugto ang mata niya.

493
00:33:27,797 --> 00:33:31,175
CW3, Mike Durant.

494
00:33:33,678 --> 00:33:35,096
Inayos nila ang upo ko,

495
00:33:35,179 --> 00:33:38,808
kung saan iniiwas ko
ang bigat ko sa gulugod ko,

496
00:33:38,891 --> 00:33:42,020
pero nahihirapan pa rin ako
sa iba't ibang tindi ng sakit.

497
00:33:46,649 --> 00:33:49,485
'Yong kasama kong lalaki ang nagtatanong.

498
00:33:51,446 --> 00:33:52,864
Saan ka nagmula?

499
00:33:53,614 --> 00:33:54,949
United States.

500
00:33:57,326 --> 00:33:59,120
Naipit ako sa patibong na ito.

501
00:33:59,203 --> 00:34:00,288
Ano'ng masasabi mo?

502
00:34:00,371 --> 00:34:01,956
May kahit ano ka bang sasagutin?

503
00:34:02,540 --> 00:34:06,544
Hindi sulit ikamatay iyan…
ang iwasang sabihing,

504
00:34:06,627 --> 00:34:07,754
"Piloto ako ng Black Hawk."

505
00:34:09,630 --> 00:34:10,882
Piloto ako ng Black Hawk.

506
00:34:12,258 --> 00:34:15,303
"Saang army ka, saan ka ipinanganak?"

507
00:34:15,386 --> 00:34:16,637
Sa US.

508
00:34:16,721 --> 00:34:22,769
Isa itong grupo ng taong
malinaw na may pakay

509
00:34:23,352 --> 00:34:27,648
na pilitin akong magsabi
ng may pulitikal na pakinabang sa kanila.

510
00:34:29,317 --> 00:34:32,111
At sinusubukan nila akong utuin

511
00:34:32,195 --> 00:34:34,739
at ipasabi sa 'kin ang bagay
na ayokong sabihin.

512
00:34:35,865 --> 00:34:40,411
Sa tingin mo,
ano'ng lagay ng operation na ito?

513
00:34:42,080 --> 00:34:43,247
‎Ang operation na ito'y…

514
00:34:44,457 --> 00:34:45,750
Gaya ng sinabi ko,

515
00:34:45,833 --> 00:34:48,169
sundalo ako, ginagawa ko lang
ang iniuutos sa 'kin.

516
00:34:48,252 --> 00:34:50,046
Nagpatuloy sila sa isa pang tanong,

517
00:34:50,129 --> 00:34:52,465
at tuloy lang nang tuloy, tuloy lang
nang tuloy, tuloy lang nang tuloy,

518
00:34:52,548 --> 00:34:54,133
at sinabi nila,

519
00:34:54,217 --> 00:34:56,594
"Pumapatay ka ba ng inosenteng tao?"

520
00:34:58,846 --> 00:35:01,557
Halata ko kung ano'ng
gusto nilang sabihin ko.

521
00:35:01,641 --> 00:35:02,850
Gusto nilang sabihin ko,

522
00:35:02,934 --> 00:35:04,435
"Oo, nandito ang mga Amerikano.

523
00:35:04,519 --> 00:35:06,479
Pumapatay kami ng mga inosenteng Somali,

524
00:35:06,562 --> 00:35:08,064
at narito kami para sakupin ang bansa."

525
00:35:08,147 --> 00:35:09,357
Wala doon ang totoo.

526
00:35:09,982 --> 00:35:11,901
Kaya hindi ko sasabihin iyon.

527
00:35:11,984 --> 00:35:17,573
Pero paano ako magsasabi
ng bagay para matapos ito?

528
00:35:19,117 --> 00:35:21,369
Hindi mabuti ang pumatay
ng mga inosenteng tao.

529
00:35:23,037 --> 00:35:26,082
Nang namutawi sa bibig ko
ang mga huling salita,

530
00:35:26,916 --> 00:35:29,085
pinatay nila ang camera at lumabas.

531
00:35:32,588 --> 00:35:35,007
Ginagawa ko lang ang trabaho ko.

532
00:35:35,758 --> 00:35:36,926
Para i-broadcast, kuha mo?

533
00:35:37,635 --> 00:35:42,140
Pero binago ng tape ko ang buong mundo.

534
00:35:42,223 --> 00:35:43,182
Magandang gabi.

535
00:35:43,266 --> 00:35:45,977
Sa isang dako ng Somalia ngayong gabi,
isang Amerikanong sundalo,

536
00:35:46,060 --> 00:35:48,604
marahil ay marami, ay binihag.

537
00:35:48,688 --> 00:35:50,648
Isang takot at duguang bihag,

538
00:35:50,731 --> 00:35:53,359
kung saan ang mga dumukot sa kanya
ay na-video ang pagtatanong sa kanya.

539
00:35:54,026 --> 00:35:55,528
Isa akong piloto ng Black Hawk.

540
00:35:55,611 --> 00:35:58,531
Ibinigay namin ang pinakamahigpit
na puwedeng babala

541
00:35:58,614 --> 00:36:00,408
na pag may anumang nangyari sa kanila,

542
00:36:01,242 --> 00:36:04,745
lubhang seseryosohin ito ng United States,

543
00:36:04,829 --> 00:36:06,497
at gagawa ng angkop na hakbang.

544
00:36:07,540 --> 00:36:10,084
Natatandaan kong nakita ko si Michael,

545
00:36:10,168 --> 00:36:12,420
‎at ang una kong naisip ay asawa niya…

546
00:36:14,797 --> 00:36:17,216
at kung ano ang pinagdaraanan niya.

547
00:36:19,093 --> 00:36:22,805
Binibigay ko ang mensaheng ito
sa pag-asang makakarating sa asawa ko.

548
00:36:22,889 --> 00:36:25,933
Gusto kong malaman niya
na ayos lang kami ni Joey.

549
00:36:27,143 --> 00:36:30,396
Hinihintay ka ni Joey na umuwi
bago siya matutong maglakad.

550
00:36:30,479 --> 00:36:33,107
Gusto niyang makita ng papa niya
ang mga unang hakbang niya.

551
00:36:34,275 --> 00:36:35,735
Ingatan mo ang sarilli mo.

552
00:36:35,818 --> 00:36:37,069
Huwag mo kaming alalahanin.

553
00:36:37,737 --> 00:36:38,988
Ayos lang kami.

554
00:36:40,656 --> 00:36:44,160
Sobra siguro siyang nag-alala

555
00:36:44,744 --> 00:36:47,788
sa kung ano'ng mangyayari sa kanya,
ang trauma,

556
00:36:47,872 --> 00:36:50,082
o anumang ginagawa nila sa kanya.

557
00:36:50,166 --> 00:36:55,254
At ang, ah… iniisip ko na, "Siguro…

558
00:36:58,216 --> 00:37:01,510
baka buhay siya, baka buhay pa si Gary."

559
00:37:07,934 --> 00:37:10,895
OKTUBRE 10

560
00:37:11,604 --> 00:37:14,482
Nasa bahay ako,
at may narinig akong pumaradang kotse,

561
00:37:14,565 --> 00:37:17,360
at naalala kong pumihit ako,

562
00:37:17,443 --> 00:37:21,239
at may nakita akong
dalawang lalaking naka-uniporme.

563
00:37:21,322 --> 00:37:25,493
At alam kong ibig sabihin no'n
ay may balitang darating.

564
00:37:26,077 --> 00:37:28,204
At tanda ko na agad kong
ibinaling palayo ang ulo ko,

565
00:37:28,287 --> 00:37:30,248
tipo bang pag hindi ko iyon pinansin,

566
00:37:30,331 --> 00:37:32,750
hindi siya mangyayari, hindi siya totoo.

567
00:37:32,833 --> 00:37:34,377
Hindi ito totoo.

568
00:37:38,923 --> 00:37:41,634
Naupo kami ng mga sundalo
at sinabi nila sa 'kin…

569
00:37:43,302 --> 00:37:45,429
na narekober na ang bangkay ni Gary.

570
00:37:47,682 --> 00:37:51,894
Ako ay… Hinampas ko siya

571
00:37:51,978 --> 00:37:54,563
‎nang ilang ulit sa dibdib niya.

572
00:37:54,647 --> 00:37:57,608
Nagmamakaawang hindi iyon totoo.

573
00:38:00,069 --> 00:38:02,989
Heto, tingnan mo si Ma, mag-hi ka.

574
00:38:03,072 --> 00:38:05,408
Ian, maglalagay ka ba
ng bulate sa pamingwit?

575
00:38:06,033 --> 00:38:07,118
Opo.

576
00:38:08,202 --> 00:38:09,745
‎Ayan.

577
00:38:10,496 --> 00:38:11,664
‎Tatay at anak.

578
00:38:12,456 --> 00:38:13,749
Ayos.

579
00:38:13,833 --> 00:38:15,084
Heto na naman sila.

580
00:38:17,586 --> 00:38:21,841
Ano ang sasabihin mo
sa isang batang kaka-anim na taon lang?

581
00:38:22,842 --> 00:38:25,886
Paano mo ipapaliwanag ang ganoong bagay?

582
00:38:25,970 --> 00:38:27,138
Hilahin mo, Ian!

583
00:38:27,221 --> 00:38:29,307
Dali, nakahuli ka ng isda!

584
00:38:30,641 --> 00:38:34,478
Ang galing, lapit ka rito
at ipakita mo kay Mama!

585
00:38:36,105 --> 00:38:37,315
‎Wow!

586
00:38:37,398 --> 00:38:39,859
Walang bagay, bilang ina,

587
00:38:40,735 --> 00:38:44,697
na magagawa ka para alisin ang sakit.

588
00:38:50,578 --> 00:38:52,538
Siguro masasabi ko na konsuwelo ko

589
00:38:53,873 --> 00:38:58,252
na sinagip ng pagkamatay ni Gary
ang buhay ni Michael Durant.

590
00:39:00,921 --> 00:39:05,176
Noong nalaman naming
buhay pa si Mike at nabihag,

591
00:39:06,093 --> 00:39:08,637
ang tanging nasa isip ko lang,
"Kung may gagawin tayo,

592
00:39:08,721 --> 00:39:11,891
hindi ang kunin si Aidid,
kundi para sagipin si Mike Durant,

593
00:39:11,974 --> 00:39:13,809
sa anumang posibleng paraan."

594
00:39:13,893 --> 00:39:15,478
Nagsisimula na kaming, tipo na,

595
00:39:15,561 --> 00:39:17,021
"Okay, gagawin ba natin ito?"

596
00:39:17,104 --> 00:39:18,939
At handa ang mga tropa
na sumakay sa sasakyan

597
00:39:19,023 --> 00:39:21,984
at magmaneho pabalik doon
para umikot at hanapin siya.

598
00:39:22,860 --> 00:39:25,237
Ang sinabi lang sa amin ay, "Pumirmi kayo.

599
00:39:25,321 --> 00:39:26,572
Wala kayong gagawin."

600
00:39:26,655 --> 00:39:27,615
Magandang gabi sa inyong lahat.

601
00:39:27,698 --> 00:39:30,785
May posibleng alok
na tigil-putukan sa Somalia.

602
00:39:30,868 --> 00:39:32,703
Sinabi umano ng warlord
na si Mohamed Farrah Aidid

603
00:39:32,787 --> 00:39:35,664
na tatanggap siya ng balangkas
ng kapayapaan mula sa US.

604
00:39:37,708 --> 00:39:40,711
Halos isang buong araw ang ginugol
ng US special envoy na si Robert Oakley

605
00:39:40,795 --> 00:39:42,880
sa compound ng United Nations sa Mogadishu

606
00:39:42,963 --> 00:39:46,217
habang naghahanap ng pulitikal na solusyon
sa krisis sa Somalia.

607
00:39:46,759 --> 00:39:50,763
Ayon sa source, nakipag-usap si Oakley
sa pinuno ng clan ni Mohamed Farrah Aidid,

608
00:39:50,846 --> 00:39:53,307
at maaaring pasimula ito
ng isang kasunduan

609
00:39:53,391 --> 00:39:56,227
kung saan titigilan ng US
ang mga pagsisikap nitong dakpin si Aidid

610
00:39:56,310 --> 00:40:00,022
bilang kapalit ng kalayaan ng dinukot na
piloto ng helicopter na si Michael Durant.

611
00:40:02,400 --> 00:40:03,609
OKTUBRE 14

612
00:40:03,692 --> 00:40:05,486
Kaya gumising ako noong araw na iyon,

613
00:40:05,569 --> 00:40:08,697
at dama mong parang may bago.

614
00:40:08,781 --> 00:40:11,492
Para bang may nag-iba.

615
00:40:12,159 --> 00:40:14,745
Tapos ay may doktor ng Red Cross
na pumasok,

616
00:40:14,829 --> 00:40:18,124
at binigyan niya ako ng morphine, at doon

617
00:40:18,207 --> 00:40:21,168
bumigay na ako,
at nagsimula akong maniwala na,

618
00:40:21,252 --> 00:40:22,753
"Okay, totoo na siguro ito."

619
00:40:26,340 --> 00:40:28,467
At inihiga nila ako sa stretcher…

620
00:40:30,428 --> 00:40:33,097
lumabas kami sa kalye,
puro camera kahit saan.

621
00:40:34,557 --> 00:40:36,559
Isinakay nila ako sa likod ng sasakyan.

622
00:40:38,644 --> 00:40:41,105
Umandar kami, muntik na akong
nalaglag palabas ng sasakyan,

623
00:40:41,188 --> 00:40:42,898
kasi sobrang bilis ng andar.

624
00:40:42,982 --> 00:40:44,692
Pinakawalan na si Army Warrant
Officer Michael Durant

625
00:40:44,775 --> 00:40:47,528
matapos maging bihag sa loob ng 11 araw.

626
00:40:47,611 --> 00:40:49,363
Maraming nabaling buto
ang pilotong Amerikano,

627
00:40:49,447 --> 00:40:51,615
pero hindi nagapi
ng mga sigang Somali ang loob niya.

628
00:40:52,533 --> 00:40:54,702
Sa wakas ay dumating kami sa UN compound.

629
00:40:59,290 --> 00:41:01,625
Walang kasing-sarap ang kalayaan.

630
00:41:01,709 --> 00:41:02,710
Tagay, tagay!

631
00:41:04,670 --> 00:41:06,881
At oras na nasa loob ka na ng compound

632
00:41:06,964 --> 00:41:09,175
at nakita mo ang mukha
ng mga taong kilala mo,

633
00:41:09,258 --> 00:41:13,971
alam mo 'yon, "Hindi ito guni-guni.
Totoo ito, uuwi na ako."

634
00:41:14,680 --> 00:41:18,684
Isang hero's welcome para kay
army helicopter pilot Mike Durant.

635
00:41:19,685 --> 00:41:22,062
Ngayong gabi, pauwi na si Michael Durant.

636
00:41:22,855 --> 00:41:25,316
Lubusan kaming nagpapasalamat
na si Chief Warrant Officer Durant

637
00:41:25,399 --> 00:41:27,026
ay muli nang makakasama
ng kanyang pamilya,

638
00:41:27,109 --> 00:41:28,986
at magpapagaling siya
ng kanyang mga sugat.

639
00:41:32,239 --> 00:41:34,742
Tapos huminto sa Washington DC,

640
00:41:35,409 --> 00:41:37,828
at kinabitan ako ng Purple Heart doon.

641
00:41:40,080 --> 00:41:41,415
Medyo nakakaantig makita,

642
00:41:41,499 --> 00:41:42,500
na maraming tao ang lumabas

643
00:41:42,583 --> 00:41:44,919
at ipinagdiwang ang paglaya ko.

644
00:41:47,421 --> 00:41:50,841
May malaking kaluwagan sa dibdib
na alam mong

645
00:41:50,925 --> 00:41:53,844
tapos na ang matinding pagsubok na ito
sa 'kin at sa pamilya ko.

646
00:41:53,928 --> 00:41:57,973
Ang tanging tanong na lang sa isip ko,
"Ano na ang nangyayari sa mission?"

647
00:42:02,228 --> 00:42:04,104
Nakaupo kaming lahat kung saan-saan,
nanghuhula

648
00:42:04,188 --> 00:42:06,106
sa susunod na mangyayari.

649
00:42:06,190 --> 00:42:07,399
"Ano ba'ng ginagawa natin?

650
00:42:07,483 --> 00:42:08,609
Gagawa pa ba tayo ng mission?"

651
00:42:09,401 --> 00:42:11,862
Doon kami sinabihan na pinahinto

652
00:42:11,946 --> 00:42:13,405
ni President Clinton ang mission.

653
00:42:14,448 --> 00:42:18,536
Mahalagang tapusin natin
ang mission sa Somalia,

654
00:42:18,619 --> 00:42:21,705
pero gagawin natin iyon nang tiyak
at walang alinlangan.

655
00:42:23,832 --> 00:42:26,168
Nagpasya si Bill Clinton

656
00:42:26,252 --> 00:42:31,048
na alisin ang mga sundalo sa Somalia

657
00:42:31,131 --> 00:42:33,884
at humingi ng tigil-putukan
kay General Aidid.

658
00:42:37,137 --> 00:42:41,141
Nagliligpit na ang mga tropang Amerikano
sa Somalia at pauwi na.

659
00:42:41,225 --> 00:42:44,478
Umalis na sa Somalia ngayong araw
ang mga natitirang sundalong US.

660
00:42:44,562 --> 00:42:46,814
Halos 16 na buwan matapos nilang
lusubin ang mga dalampasigan,

661
00:42:46,897 --> 00:42:50,568
ang huling eroplano ng 120 sundalo
ay lumipad pa-Delaware.

662
00:42:53,487 --> 00:42:58,409
Para sa aming nakakagalaw pa,
ayaw naming umalis.

663
00:42:59,159 --> 00:43:00,619
Gusto naming manatili.

664
00:43:03,664 --> 00:43:06,584
Namatay ang kaibigan ko,
at ngayon gusto mong umalis kami.

665
00:43:06,667 --> 00:43:08,043
Sinayang lang ang mga buhay.

666
00:43:08,919 --> 00:43:11,880
Nagsayang lang kami ng oras,
sinayang lang ang mga buhay na iyon.

667
00:43:11,964 --> 00:43:12,965
Galit na galit ako.

668
00:43:13,882 --> 00:43:15,175
Asar na asar.

669
00:43:15,259 --> 00:43:16,719
Asar na asar na asar.

670
00:43:20,431 --> 00:43:23,309
'Yong nangyari sa mga tao natin
ang bumagabag sa 'kin.

671
00:43:23,392 --> 00:43:24,977
Naituloy sana namin ang laban.

672
00:43:45,247 --> 00:43:48,876
Pero hindi, iba ang pasya
ng mga nasa puwesto kaya

673
00:43:50,586 --> 00:43:52,546
iyon ang aming… iyon ang ginawa namin.

674
00:43:55,174 --> 00:43:56,342
Oo.

675
00:43:58,761 --> 00:43:59,803
Pasensya na.

676
00:44:07,478 --> 00:44:09,188
Oo, medyo nababagabag pa rin ako no'n,

677
00:44:09,271 --> 00:44:10,522
kung paano kami umalis nang ganoon lang,

678
00:44:10,606 --> 00:44:14,151
pero, 'yon nga… tuloy lang ang buhay.

679
00:44:14,234 --> 00:44:16,320
Kailangan mo lang ituloy ang buhay.

680
00:44:18,989 --> 00:44:19,990
Tuloy lang.

681
00:44:22,993 --> 00:44:27,164
NOONG OKTUBRE 3, 1993,
NAPATAY ANG 18 SUNDALONG AMERIKANO

682
00:44:27,247 --> 00:44:29,416
HABANG 84 ANG NASUGATAN.

683
00:44:30,793 --> 00:44:32,795
PINAGTATALUNAN ANG BILANG
NG MGA SOMALI NA NAMATAY.

684
00:44:32,878 --> 00:44:35,047
TINATAYANG 300 HANGGANG 500 ANG PATAY

685
00:44:35,130 --> 00:44:37,883
AT MAY 1,000 PANG SUGATAN.

686
00:44:42,930 --> 00:44:46,850
Ang United States,
na nagpapakilalang super power,

687
00:44:47,976 --> 00:44:50,771
ay dapat mahiya

688
00:44:51,522 --> 00:44:56,026
sa pagmamalaki na namatayan sila
ng 20 sundalo,

689
00:44:56,777 --> 00:45:00,948
samantalang noong Oktubre 3 ay pinapatay
nila ang lahat ng makitang Somali.

690
00:45:06,870 --> 00:45:10,749
Para sa mga Amerikano,
trahedya ang Oktubre 3,

691
00:45:10,833 --> 00:45:12,584
pero para sa amin,
isa itong madilim na sandali.

692
00:45:14,128 --> 00:45:18,006
Kapag naiisip ko ang nangyari,
sumasakit ang ulo ko.

693
00:45:18,090 --> 00:45:22,761
Nag-iwan ito sa 'kin ng sama ng loob
at masasakit na alaala.

694
00:45:22,845 --> 00:45:25,055
Ayokong makakita ng mga Amerikano.

695
00:45:30,936 --> 00:45:33,772
Nakakadurog ng puso ang nakita ko.

696
00:45:34,523 --> 00:45:36,442
Talagang apektado ako nito.

697
00:45:37,734 --> 00:45:44,533
Noong nakita ko ang mga kakila-kilabot
na ginawa noong Oktubre 3,

698
00:45:45,117 --> 00:45:46,660
Oktubre 4…

699
00:45:47,411 --> 00:45:51,039
ang nakita ng sarili kong mga mata
at ng camera ko…

700
00:45:52,249 --> 00:45:55,794
pagkatapos no'n, tumigil uli ako
sa pagkuha ng video.

701
00:45:57,087 --> 00:45:59,089
Sobrang nakakakilabot… oo.

702
00:46:11,185 --> 00:46:15,689
Isang bagay ang mamatay, pero ang pagiging
bulag ng anak ko ang masakit sa dibdib.

703
00:46:18,901 --> 00:46:22,112
Wala na ang mga patay, pero wala nang
sasama pa sa mawalan ng paningin.

704
00:46:25,115 --> 00:46:28,160
Pero kapag nakikita ko si Ifrah,
naiiyak ako.

705
00:46:29,077 --> 00:46:31,705
Matitisod siya, dito at doon.

706
00:46:33,165 --> 00:46:34,249
Papuri sa Diyos.

707
00:46:37,377 --> 00:46:38,504
Bata lang siya noon.

708
00:46:46,136 --> 00:46:49,139
Oh, hawakan natin ito nang tuwid!

709
00:46:49,223 --> 00:46:53,393
Oh, anong klaseng isda iyan? Ha?

710
00:46:55,854 --> 00:46:59,191
Ang anak kong si Ian,
sobrang kahawig niya si Gary.

711
00:47:00,526 --> 00:47:02,319
Alam mo, 'yong lambing sa mata niya.

712
00:47:03,237 --> 00:47:07,491
Isang araw tumawag siya
at sabi niya, "Mama,"

713
00:47:07,574 --> 00:47:10,327
sabi niya,
"Mukhang sasali po ako sa mga Ranger."

714
00:47:10,827 --> 00:47:13,413
Ako naman tipong, "Ah, alam kong
mangyayari ito."

715
00:47:15,207 --> 00:47:17,709
Ayon, sumunod siya
sa mga yapak ng ama niya.

716
00:47:24,675 --> 00:47:25,509
Mahirap iyon.

717
00:47:25,592 --> 00:47:27,219
Noong una siyang sumama,

718
00:47:27,302 --> 00:47:28,762
para aliwin ang sarili ko,
lagi kong sinasabi,

719
00:47:28,845 --> 00:47:31,098
"Hindi ito mangyayari sa 'kin
nang dalawang beses.

720
00:47:31,848 --> 00:47:32,933
Hindi puwede."

721
00:47:33,725 --> 00:47:37,521
At mayroon siyang mga…

722
00:47:37,604 --> 00:47:41,400
may ilang beses na muntikan
na siya talaga,

723
00:47:42,025 --> 00:47:43,443
at kailangan ko lang maniwala

724
00:47:43,527 --> 00:47:47,281
na ang papa niya
ang guardian angel niya, sigurado iyon.

725
00:47:53,912 --> 00:47:55,330
Ang ganda niyang sanggol.

726
00:47:56,832 --> 00:48:02,212
Nalanghap niya ang alikabok at usok dala
ng mga rocket at bumagsak na helicopter.

727
00:48:02,296 --> 00:48:05,924
Lahat ng ito ay hindi kayang tiisin
ng bagong silang na sanggol.

728
00:48:06,008 --> 00:48:09,970
Ang tindi ng naging sakit niya,
akala ko mamamatay siya.

729
00:48:12,639 --> 00:48:18,228
Pero salamat sa Diyos, iniligtas Niya siya
para sa 'kin at ngayon ang ganda niya.

730
00:48:21,189 --> 00:48:22,941
Ang Amina ay pangalan ng lola niya.

731
00:48:25,152 --> 00:48:28,155
At isinilang siya noong araw
ng pakikipaglaban sa mga Ranger.

732
00:48:31,116 --> 00:48:33,452
Kaya tinawag namin siyang Amina Rangers.

733
00:48:46,214 --> 00:48:49,843
Nang makita kong walang tao
sa bahay namin, natakot ako.

734
00:48:53,680 --> 00:48:56,600
Akala ko, ako na lang ang buhay.

735
00:49:02,731 --> 00:49:08,195
Nang makita ko ang mama ko,
hindi ako makapaniwalang siya nga iyon.

736
00:49:11,406 --> 00:49:15,077
Pero nakilala ko siya, at nagyakapan kami.

737
00:49:16,370 --> 00:49:18,413
Masaya ang puso ko,

738
00:49:19,039 --> 00:49:21,833
sobrang saya ko nang lumapit sa 'kin
ang mama ko

739
00:49:21,917 --> 00:49:23,669
at sinabi niyang ligtas ang lahat.

740
00:49:27,047 --> 00:49:32,678
Napakahalaga sa aking
makasamang muli ang mama ko.

741
00:49:40,727 --> 00:49:43,313
Gusto nilang pumunta ka sa digmaan, kaya
tuturuan ka nila kung paano makidigma.

742
00:49:44,106 --> 00:49:46,525
Pero hindi ka nila tuturuan
kung paano harapin iyon pagkatapos.

743
00:49:47,734 --> 00:49:50,153
At talagang hindi nila ako tinuruan
kung paano harapin iyon ngayon.

744
00:49:51,321 --> 00:49:54,616
Hindi siya normal, hindi siya tama,
at nasa iyo na iyon habambuhay.

745
00:49:59,162 --> 00:50:00,455
"Huwag kang papatay."

746
00:50:01,081 --> 00:50:01,998
Kaso, nakapatay ako.

747
00:50:02,833 --> 00:50:05,001
Hindi ka hihinto para isipin
ang mga tao hanggang sa paglaon,

748
00:50:05,752 --> 00:50:07,087
at doon ka nito papatayin.

749
00:50:13,176 --> 00:50:15,679
Naipadala na ako nang ilang ulit,

750
00:50:15,762 --> 00:50:17,305
at wala sa mga nakita ko

751
00:50:18,306 --> 00:50:20,976
sa kabuuan ng pagiging militar ko

752
00:50:21,059 --> 00:50:24,187
ang malapit sa mga bagay na nakita ko

753
00:50:24,271 --> 00:50:26,398
sa Mogadishu noong 1993.

754
00:50:32,738 --> 00:50:36,116
‎May ilang nakilala ako
‎na nagsasabing ipinadala sila sa Somalia

755
00:50:36,199 --> 00:50:38,368
matapos silang kausapin
ng dalawang segundo, masasabi kong

756
00:50:38,452 --> 00:50:40,162
malabo pa sa putik
na ipinadala sila sa Somalia.

757
00:50:40,245 --> 00:50:41,621
‎Malabong kasama namin.

758
00:50:41,705 --> 00:50:43,915
Tipong, maliit na grupo
ng mga lalaki iyan,

759
00:50:43,999 --> 00:50:47,294
maliit na grupo, at napaka…

760
00:50:48,295 --> 00:50:51,673
iilang tao ang kayang ikuwento
ang nangyari noong araw na iyon.

761
00:50:59,681 --> 00:51:02,434
Labanan lang iyon para sa kanila,
tahanan ito para sa 'kin.

762
00:51:08,398 --> 00:51:10,609
Ang layon at prayoridad ko

763
00:51:12,027 --> 00:51:14,529
ay ang itala ang kasaysayan,

764
00:51:14,613 --> 00:51:17,365
kailangan nating ipakita sa mga anak natin
kung ano ang nangyari.

765
00:51:21,787 --> 00:51:24,790
Ang mga Amerikano ang nagpunta
para makipaglaban dito

766
00:51:25,707 --> 00:51:29,085
at sila mismo ay naging biktima pa
ng digmaan.

767
00:51:29,836 --> 00:51:32,047
Makikita mo, sila rin.

768
00:51:34,883 --> 00:51:36,802
Kailangang maihiwalay mo iyon sa isip mo,

769
00:51:36,885 --> 00:51:39,638
at ewan ko, siguro balang araw
ay mababaliw na lang ako.

770
00:51:39,721 --> 00:51:44,100
Ewan ko lang,
pero 'yon nga… trabaho ko iyon.

771
00:51:46,645 --> 00:51:48,522
Gusto kong isipin uli ang araw na iyon.

772
00:51:48,605 --> 00:51:50,941
Poprotektahan ko lang ang mga kaibigan ko.

773
00:51:52,234 --> 00:51:54,820
Alam mo, mapait na pangyayari iyon
sa buhay ko.

774
00:51:55,570 --> 00:51:57,948
May mga bagay
na ipinagmamalaki kong talaga,

775
00:51:58,740 --> 00:52:02,619
at may antas ng, 'yon nga, kalungkutan.

776
00:52:04,830 --> 00:52:09,918
At napagtanto kong may mga bagay sa buhay
na hindi talaga maaayos.

777
00:52:11,127 --> 00:52:13,505
Matututo ka na lang
na dalhin ito habambuhay.

778
00:52:22,097 --> 00:52:26,852
NOONG 1995, IDINEKLARA NI MOHAMED FARRAH
AIDID ANG SARILI BILANG PANGULO NG SOMALIA

779
00:52:28,937 --> 00:52:33,525
INAYAWAN NG MGA KALABANG ANGKAN
ANG KANYANG PAGKAPANGULO

780
00:52:34,317 --> 00:52:39,072
SA SUMUNOD NA TAON, NAMATAY SIYA MATAPOS
MABARIL SA ENGKWENTRO NA AWAY-PULITIKA

781
00:52:40,073 --> 00:52:44,828
PATULOY HANGGANG NGAYON
ANG DIGMAANG SIBIL SA SOMALIA

782
00:52:45,495 --> 00:52:47,205
‎HANGO ANG SERYENG ITO SA ALAALA
‎NG ISANG PANGKAT NG MGA AMERIKANO

783
00:52:47,289 --> 00:52:48,456
‎AT MGA INDIBIDWAL NA SOMALI.

784
00:52:48,540 --> 00:52:50,292
‎MARAMI PANG KUWENTO
‎ANG ILALAHAD NG MAGKABILANG PANIG,

785
00:52:50,375 --> 00:52:52,794
‎MAGING NG MGA HUKBO NG IBANG BANSA
‎NA IPINADALA NG UN SA SOMALIA.

786
00:54:30,100 --> 00:54:32,978
‎Nagsalin ng Subtitle: Gertrudes Sapitan