1
00:00:15,840 --> 00:00:20,199
Pinagmasdan mo na ba ang walang hanggang
kagandahan ng nilikha at inisip...

2
00:00:20,200 --> 00:00:25,600
tinanong kung para saan ang lahat
ng gubat, lambak, bundok, at lusak na ito?

3
00:00:26,320 --> 00:00:29,959
Inalam kung ilang gusali ang giniba
para mailagay ang mga ito

4
00:00:29,960 --> 00:00:31,799
at sino ang nag-apruba noon?

5
00:00:31,800 --> 00:00:35,199
Naisip mo ba ang magaganda
pero masasangsang na hayop

6
00:00:35,200 --> 00:00:36,919
na kahati natin sa planeta?

7
00:00:36,920 --> 00:00:38,559
Ano'ng meron sa kanila?

8
00:00:38,560 --> 00:00:40,039
<i>Mula sa mga langgam</i>

9
00:00:40,040 --> 00:00:42,039
<i>at mga kabayong mahaba ang leeg,</i>

10
00:00:42,040 --> 00:00:45,360
<i>mula sa mga nakakadiring wombat,
hanggang sa magagandang elepante,</i>

11
00:00:46,400 --> 00:00:48,119
<i>ano'ng gusto nilang mangyari?</i>

12
00:00:48,120 --> 00:00:50,920
At ano'ng itinatago nila sa atin?

13
00:00:52,040 --> 00:00:53,880
<i>At siyempre, nandiyan tayo.</i>

14
00:00:54,360 --> 00:00:55,719
<i>Parang mga tao.</i>

15
00:00:55,720 --> 00:00:58,119
<i>Naisip mo ba kung paano tayo
napadpad dito?</i>

16
00:00:58,120 --> 00:00:59,839
<i>Saan tayo patungo?</i>

17
00:00:59,840 --> 00:01:02,479
Naisip mo ba ang pinakamalaking
misteryo sa lahat,

18
00:01:02,480 --> 00:01:04,280
ano ang kahulugan ng buhay?

19
00:01:04,840 --> 00:01:06,119
Ako, hindi.

20
00:01:06,120 --> 00:01:07,319
Pero 'yong iba, oo.

21
00:01:07,320 --> 00:01:08,799
<i>Sa loob ng ilang libong taon,</i>

22
00:01:08,800 --> 00:01:11,999
<i>nahirapang bigyang kahulugan
ng mga pantas, artista,</i>

23
00:01:12,000 --> 00:01:15,359
manunulat, at ng Tita Carol ko
ang halaga ng sangkatauhan.

24
00:01:15,360 --> 00:01:18,199
Palaisipan ba ang kahulugan ng buhay
na kayang sagutin?

25
00:01:18,200 --> 00:01:21,199
Kung oo, dapat ba tayong makinig
o magtakip ng tenga

26
00:01:21,200 --> 00:01:22,840
para makaiwas sa spoilers?

27
00:01:23,680 --> 00:01:27,919
<i>Sa landmark documentary special na 'to,
lilibutin ko ang mundo</i>

28
00:01:27,920 --> 00:01:30,279
<i>para maglakad nang mabagal
sa magagandang lugar,</i>

29
00:01:30,280 --> 00:01:33,920
<i>makalapit sa ilan sa pinakamahalagang
molekula ng buhay</i>

30
00:01:34,880 --> 00:01:38,240
<i>at makakilala ng mga akademiko,
dalubhasa, at propesyonal na hayop,</i>

31
00:01:38,840 --> 00:01:40,959
para itanong ang pinakamahahalagang tanong

32
00:01:40,960 --> 00:01:42,639
na lalabas sa bibig mo.

33
00:01:42,640 --> 00:01:43,679
Hello, sino ka?

34
00:01:43,680 --> 00:01:44,799
Ako si Brian Cox,

35
00:01:44,800 --> 00:01:47,999
Particle Physics professor
sa University of Manchester.

36
00:01:48,000 --> 00:01:50,160
Brian ba o mas gusto mo ng Cox?

37
00:01:50,720 --> 00:01:54,959
<i>Kaya samahan n'yo ako, si Philomena Cunk,
na alamin ang halaga ng lahat.</i>

38
00:01:54,960 --> 00:01:57,680
Ito ang <i>Cunk on Life.</i>

39
00:02:11,960 --> 00:02:14,280
<i>Maligayang pagdating sa ating universe,</i>

40
00:02:14,800 --> 00:02:16,679
<i>isang malaking kalawakang binudburan</i>

41
00:02:16,680 --> 00:02:20,400
<i>ng mga bituin, planeta,
at iba't ibang basura sa kawalan.</i>

42
00:02:21,080 --> 00:02:22,520
Doon kayo nakatira.

43
00:02:23,240 --> 00:02:26,080
Sa katunayan, nandito kayo
sa larawang 'to,

44
00:02:26,560 --> 00:02:30,359
pero di natin alam kung saan
kasi sa lawak ng kalawakan,

45
00:02:30,360 --> 00:02:32,239
hindi na kayo makita,

46
00:02:32,240 --> 00:02:34,240
kahit ganyan ang tenga n'yo.

47
00:02:37,200 --> 00:02:41,639
Napapatanong tayo pag tumitingin
sa walang katapusang kalawakan.

48
00:02:41,640 --> 00:02:43,999
Hindi lang kung nasaan na ang kisame,

49
00:02:44,000 --> 00:02:48,480
pati na rin ang malalalim na tanong
na tagos hanggang tumbong.

50
00:02:49,160 --> 00:02:51,840
Mga tanong gaya ng
"Paano napunta 'yan dito?"

51
00:02:53,600 --> 00:02:56,519
KABANATA I
PAGLIKHA

52
00:02:56,520 --> 00:02:57,800
Sino ka?

53
00:02:58,360 --> 00:02:59,799
{\an8}Ako si Douglas Hedley,

54
00:02:59,800 --> 00:03:03,879
{\an8}nagtuturo ng Philosophy of Religion
sa University of Cambridge.

55
00:03:03,880 --> 00:03:06,080
Bakit ba tayo nandito?

56
00:03:06,960 --> 00:03:10,719
Ibig mo bang sabihin,
bakit umiiral ang mga tao?

57
00:03:10,720 --> 00:03:14,679
Hindi, bakit tayo nandito sa...
Malapit ba 'to sa bahay mo?

58
00:03:14,680 --> 00:03:15,600
Hindi.

59
00:03:16,280 --> 00:03:19,320
Ninety minutes ang biyahe
papunta dito sa Piccadilly Line.

60
00:03:20,600 --> 00:03:23,799
<i>Maraming teorya kung paano
napunta rito ang universe,</i>

61
00:03:23,800 --> 00:03:27,680
<i>at galing sa kakaibang mundo ng relihiyon
ang pinakaunang teorya.</i>

62
00:03:28,440 --> 00:03:30,359
<i>Ito ang Mabuting Lumang Tipan,</i>

63
00:03:30,360 --> 00:03:33,680
<i>ang unang bahagi
ng Christian Cinematic Universe.</i>

64
00:03:34,160 --> 00:03:35,759
Wala dito si Hesus.

65
00:03:35,760 --> 00:03:38,079
Tungkol ito sa masungit niyang ama,

66
00:03:38,080 --> 00:03:39,759
isang misteryosong nilalang

67
00:03:39,760 --> 00:03:42,920
na kilala lang natin
sa stage name niyang Diyos.

68
00:03:43,480 --> 00:03:45,960
{\an8}Dederetsuhin ko na ang usapan.

69
00:03:46,840 --> 00:03:47,880
{\an8}May Diyos ba?

70
00:03:48,480 --> 00:03:49,479
{\an8}Oo.

71
00:03:49,480 --> 00:03:50,800
Ang bilis no'n, ha.

72
00:03:52,560 --> 00:03:53,440
Ayos.

73
00:03:53,920 --> 00:03:55,480
May nakapagpatunay na ba?

74
00:03:57,000 --> 00:03:59,600
Wala pa, maliban sa paraang
nagsa-satisfy sa kanila.

75
00:04:00,080 --> 00:04:02,519
May kapatid bang Simon ang Diyos?

76
00:04:02,520 --> 00:04:03,799
Wala.

77
00:04:03,800 --> 00:04:06,479
Pero di rin mapapatunayan 'yon,
kaya baka meron.

78
00:04:06,480 --> 00:04:09,120
Baka nga gawa ni Simon ang universe, e.

79
00:04:09,640 --> 00:04:14,839
<i>Ayon sa Lumang Tipan, nilikha ng Diyos
at/o ni Simon ang universe</i>

80
00:04:14,840 --> 00:04:16,999
<i>sa loob lang ng pitong araw.</i>

81
00:04:17,000 --> 00:04:20,359
Medyo malaking trabaho 'yon
para magawa nang maikling panahon,

82
00:04:20,360 --> 00:04:25,039
pero di gaya natin, di naabala ang Diyos
ng sunod-sunod na iPhone notifications.

83
00:04:25,040 --> 00:04:28,319
Nagsimula ang Diyos sa pagsasabing
"Magkaroon ng liwanag,"

84
00:04:28,320 --> 00:04:31,919
tama naman kasi kailangan niyang
makita ang ginagawa niya.

85
00:04:31,920 --> 00:04:36,039
Hiniwalay niya ang liwanag sa dilim,
gaya ng ginagawa ko sa puti at de-kolor.

86
00:04:36,040 --> 00:04:39,319
Susunod, nilikha niya ang kalawakan,
kung ano man 'yon,

87
00:04:39,320 --> 00:04:41,280
pati ang dagat at mga bituin.

88
00:04:41,800 --> 00:04:42,879
Pagkatapos,

89
00:04:42,880 --> 00:04:47,599
nilamnan ng Diyos ang karagatan
ng mga hayop o ang tinatawag na mga "isda"

90
00:04:47,600 --> 00:04:50,999
at ang papawirin ng mga lumilipad
na halimaw o mga "ibon".

91
00:04:51,000 --> 00:04:54,719
Saka niya pinutakte ang mundo
ng mga insekto, reptilya, at mammal,

92
00:04:54,720 --> 00:04:57,279
at kung anumang kategorya ang mga linta.

93
00:04:57,280 --> 00:05:00,119
Panghuli, ang pinakatagumpay niya,

94
00:05:00,120 --> 00:05:03,200
ginawa niya ang natatanging
dapat ipagdiwang,

95
00:05:03,920 --> 00:05:04,760
tayo.

96
00:05:06,040 --> 00:05:09,479
<i>Nasa planetang 'to ng Italya
ang Sistine Chapel.</i>

97
00:05:09,480 --> 00:05:12,799
<i>Makikita sa loob
ang kahanga-hangang mga imahe</i>

98
00:05:12,800 --> 00:05:17,720
<i>na ginawa ng pabidang pintor at dekorador
na si Michael A.N. Jello.</i>

99
00:05:18,360 --> 00:05:21,159
<i>Inabot ng apat na taon
bago matapos ang artwork,</i>

100
00:05:21,160 --> 00:05:24,040
<i>nasira tuloy ang napakagandang
kisameng ito.</i>

101
00:05:24,920 --> 00:05:29,239
Pero kahit ano pa'ng tingin n'yo dito,
dakila ang inilalarawan nito.

102
00:05:29,240 --> 00:05:33,080
Ang paglikha ng Diyos ng buhay
sa pagbabate ng kamay niya.

103
00:05:34,320 --> 00:05:37,439
Nagbigay inspirasyon ang imahe
ng dutdutan sa kasaysayan

104
00:05:37,440 --> 00:05:41,039
sa mga bisita ng Sistine Chapel
sa loob ng maraming siglo

105
00:05:41,040 --> 00:05:44,800
at bisita ng replica na ito
sa mas maikling panahon kaysa doon.

106
00:05:45,760 --> 00:05:48,959
Ito na marahil ang pinakamagandang
obra maestra sa sining,

107
00:05:48,960 --> 00:05:51,279
pero pinakanakakainis ding tingnan.

108
00:05:51,280 --> 00:05:54,439
Pag tinitingala ko ito,
tinatamaan ako ng paghanga,

109
00:05:54,440 --> 00:05:57,080
pero mas madalas, ng stiff neck.

110
00:05:57,840 --> 00:06:01,079
{\an8}Noong pintahan ni Michelangelo
ang Sistine Chapel,

111
00:06:01,080 --> 00:06:05,239
nagsimula ba siya sa sahig
tapos binaliktad na lang ang gusali

112
00:06:05,240 --> 00:06:06,879
o sa kisame na talaga?

113
00:06:06,880 --> 00:06:09,399
Nasa kisame na talaga 'yong painting.

114
00:06:09,400 --> 00:06:11,239
Medyo mataas 'yon, di ba?

115
00:06:11,240 --> 00:06:14,559
Gumamit ba ng napakahabang brush
si Michelangelo,

116
00:06:14,560 --> 00:06:16,880
o sobrang haba ng braso niya?

117
00:06:17,400 --> 00:06:21,119
Kinailangan niyang sumampa
sa mga scaffolding,

118
00:06:21,120 --> 00:06:22,879
tapos tumingala siya.

119
00:06:22,880 --> 00:06:26,239
Di siya natuluan ng pintura sa mata
habang nagpipinta?

120
00:06:26,240 --> 00:06:29,759
Pusta ko, kukurap-kurap siya noon,
parang ganito, o.

121
00:06:29,760 --> 00:06:32,439
Hindi naman siya nagreklamo,
pero baka nga.

122
00:06:32,440 --> 00:06:33,839
Paano man niya ginawa 'yon,

123
00:06:33,840 --> 00:06:37,039
matinding upper body workout
ang pagpipinta sa Sistine Chapel.

124
00:06:37,040 --> 00:06:39,799
Gaano kalakas ang mga braso
ni Michelangelo?

125
00:06:39,800 --> 00:06:43,839
Kung may paring dumamba sa likod niya
habang nagpipinta siya,

126
00:06:43,840 --> 00:06:46,560
maaabot at mahihila niya kaya 'yon?

127
00:06:47,360 --> 00:06:49,319
Oo. Sa tingin ko.

128
00:06:49,320 --> 00:06:52,600
Sa tingin ko, maskulado si Michelangelo.
Ganoon na nga.

129
00:06:53,200 --> 00:06:56,880
- So, mahahatak nga niya?
- Palagay ko, oo naman. Kaya niya.

130
00:06:57,360 --> 00:07:00,199
<i>Si Adan ang lalaking
ginagawa dito ng Diyos.</i>

131
00:07:00,200 --> 00:07:03,879
<i>Siya ang kalahati ng unang
celebrity couple, sina Adan at Eba,</i>

132
00:07:03,880 --> 00:07:07,439
<i>na ginampanan dito ng mga artistang
pumayag na maghubad.</i>

133
00:07:07,440 --> 00:07:11,359
Siyempre, walang tattoo 'yong totoong
Adan at Eba na tinakpan pa namin

134
00:07:11,360 --> 00:07:14,559
o kaya hikaw sa maseselang bahagi
na pinatanggal namin sa kanila

135
00:07:14,560 --> 00:07:16,800
at pinatago sa researcher namin.

136
00:07:17,400 --> 00:07:20,119
Ginawa naming pixelated ang mga ari nila,

137
00:07:20,120 --> 00:07:23,239
wala pang ganitong teknolohiya
noong panahon ng Lumang Tipan,

138
00:07:23,240 --> 00:07:25,520
kaya naman nakikita ko ang lahat,

139
00:07:26,120 --> 00:07:27,759
kahit na ayaw ko talaga.

140
00:07:27,760 --> 00:07:31,359
Hindi lang unang tao sa mundo
sina Adan at Eba,

141
00:07:31,360 --> 00:07:33,640
sila din ang unang naka-disappoint
ng tatay nila.

142
00:07:34,440 --> 00:07:38,159
Itinago ng Diyos ang sekreto ng karunungan
sa prutas na mukhang masarap

143
00:07:38,160 --> 00:07:41,119
at pinagbawalan silang kainin 'to
sa kung anong dahilan,

144
00:07:41,120 --> 00:07:42,440
pero kinain pa rin nila.

145
00:07:42,960 --> 00:07:46,800
Ang unang Apple product na nagpadali
ng pagbagsak ng sangkatauhan.

146
00:07:47,320 --> 00:07:49,120
Ito ang orihinal na kasalanan,

147
00:07:49,840 --> 00:07:53,560
at mula noon, tinuring nang
makasalanan ang mga tao.

148
00:07:57,160 --> 00:08:00,319
KABANATA II
KASALANAN AT KABUTIHAN

149
00:08:00,320 --> 00:08:04,360
Inaalala ng mga makasalanan
na baka parusahan sila ng Diyos, ikaw ba?

150
00:08:08,280 --> 00:08:09,120
Well,

151
00:08:09,600 --> 00:08:10,520
makasalanan ako

152
00:08:11,040 --> 00:08:12,520
gaya rin ng iba.

153
00:08:13,880 --> 00:08:17,160
Hindi, dapat ba silang mag-alala
na parurusahan mo sila?

154
00:08:19,440 --> 00:08:20,480
Hindi.

155
00:08:21,520 --> 00:08:25,559
<i>Kinailangan ng tulong ng Diyos
sa pagbabantay sa mga makasalanan,</i>

156
00:08:25,560 --> 00:08:27,359
<i>alam niya agad sino'ng tatawagan.</i>

157
00:08:27,360 --> 00:08:29,239
Ito ang pinagpalang si Moises,

158
00:08:29,240 --> 00:08:32,519
ang pinakasikat na influencer
sa Lumang Tipan,

159
00:08:32,520 --> 00:08:34,640
parang si MrBeast ngayon.

160
00:08:35,240 --> 00:08:38,159
<i>Inimbitahan ng Diyos si Moises
sa tuktok ng Mount Sinai</i>

161
00:08:38,160 --> 00:08:42,199
<i>at binigyan siya ng listahan ng mga batas
na nakaukit sa mga bato.</i>

162
00:08:42,200 --> 00:08:45,599
<i>'Yon ang kauna-unahan
at pinakamabigat na press release.</i>

163
00:08:45,600 --> 00:08:48,799
Inutusan ng Diyos si Moises
na ipalaganap ang mensahe,

164
00:08:48,800 --> 00:08:50,439
na siguro nakakabuwisit

165
00:08:50,440 --> 00:08:53,079
kasi binitbit niya ang mga bato
habang naglalakad

166
00:08:53,080 --> 00:08:55,319
at siguro, di kasya sa backpack niya.

167
00:08:55,320 --> 00:08:58,119
{\an8}Ilan ba ang Sampung Utos?

168
00:08:58,120 --> 00:09:00,360
Ilan? Kasasabi mo lang. Sampu.

169
00:09:00,960 --> 00:09:03,280
May sampung Sampung Utos?

170
00:09:03,840 --> 00:09:05,519
Wala namang 100 utos.

171
00:09:05,520 --> 00:09:07,519
Sampung utos lang ang meron.

172
00:09:07,520 --> 00:09:09,519
May sampung utos.

173
00:09:09,520 --> 00:09:10,440
Oo.

174
00:09:11,000 --> 00:09:11,840
'Yon lang.

175
00:09:12,440 --> 00:09:16,520
Itong mga dapat at di dapat gawin
ang terms and conditions ng mga tao.

176
00:09:17,040 --> 00:09:19,679
Dapat sumunod dito ang lahat ng Kristiyano

177
00:09:19,680 --> 00:09:22,719
at tanggapin ang pana-panahong
promo message galing sa Diyos

178
00:09:22,720 --> 00:09:24,519
tungkol sa mga interes nila.

179
00:09:24,520 --> 00:09:29,239
Paano napagkasya ng Diyos ang terms
and conditions niya sa sampu,

180
00:09:29,240 --> 00:09:34,000
e, 'yong iPhone end user license agreement
nasa 100 pages ang haba?

181
00:09:34,640 --> 00:09:38,639
Pinapatunayan lang na ang Diyos ay Diyos,
kaya mas direkta siya.

182
00:09:38,640 --> 00:09:40,680
Legal ba ang kontratang 'to?

183
00:09:41,200 --> 00:09:45,479
Tipan 'yon na kasunduan ng pagmamahal
sa pagitan ng Diyos at mga tao...

184
00:09:45,480 --> 00:09:47,360
Hindi, 'yong sa iPhone 'ka ko.

185
00:09:48,440 --> 00:09:50,959
<i>Para maging masaya sa 'yo ang Diyos,</i>

186
00:09:50,960 --> 00:09:54,839
<i>dapat umiwas habambuhay ang mga deboto
sa mga makasalanang tukso,</i>

187
00:09:54,840 --> 00:09:56,640
<i>gaya ng pagkainggit sa tamad.</i>

188
00:10:00,840 --> 00:10:03,439
Di naman lahat iniisip
na masamang magsaya.

189
00:10:03,440 --> 00:10:05,879
May ibang inaalay ang buhay sa hedonism,

190
00:10:05,880 --> 00:10:08,039
ang pinakaimoral na ism sa lahat,

191
00:10:08,040 --> 00:10:09,200
bukod sa jakolism.

192
00:10:11,800 --> 00:10:15,079
<i>May mga lungsod na tinayo
para lang sa pagpapasarap,</i>

193
00:10:15,080 --> 00:10:18,559
<i>malalaki at mayayamang lungsod
gaya ng Swansea sa Wales,</i>

194
00:10:18,560 --> 00:10:20,120
<i>pati na ang lugar na 'to.</i>

195
00:10:20,720 --> 00:10:22,519
<i>Ito ang Las Vegas,</i>

196
00:10:22,520 --> 00:10:24,839
<i>Spanish ng "Ang Vegas".</i>

197
00:10:24,840 --> 00:10:29,119
Kuta ito ng mga hindi pumupunta sa Mecca
dahil sa kultura ng mga casino,

198
00:10:29,120 --> 00:10:32,159
strip club, at walang tigil na inuman.

199
00:10:32,160 --> 00:10:36,199
<i>Vegas ang kumikinang na larawan
ng pagpapakasarap ng mga tao,</i>

200
00:10:36,200 --> 00:10:37,559
<i>sabi ng direktor namin,</i>

201
00:10:37,560 --> 00:10:40,639
<i>masyado naman daw malayo
at mahal na mag-shoot dito,</i>

202
00:10:40,640 --> 00:10:43,520
<i>sabi ng producer namin
na natalo sa debate.</i>

203
00:10:46,320 --> 00:10:47,799
Dahil sa reputasyon nito,

204
00:10:47,800 --> 00:10:50,839
kilala din ang Las Vegas na Sin City,

205
00:10:50,840 --> 00:10:53,279
na pinaiksing Cincinnati,

206
00:10:53,280 --> 00:10:56,599
o ganoon sana kung hindi lang
naging ibang lugar 'yon.

207
00:10:56,600 --> 00:10:59,319
<i>Umaasa ang mga turistang
pumupunta dito taon-taon</i>

208
00:10:59,320 --> 00:11:02,440
<i>na manatili sa Vegas
ang nangyari sa Vegas.</i>

209
00:11:02,920 --> 00:11:04,039
<i>Baka totoo 'yon.</i>

210
00:11:04,040 --> 00:11:06,839
Sa kabilang banda,
nakikita ng Diyos ang lahat,

211
00:11:06,840 --> 00:11:10,079
kahit 'yong ginagawa ng ex kong
si Sean sa hinlalaki niya.

212
00:11:10,080 --> 00:11:14,559
<i>Hindi lang 'yong mga nagawa mong
kasalanan ang alam ng Diyos.</i>

213
00:11:14,560 --> 00:11:18,760
<i>Alam niya rin ang mga kasalanang
naiisip mo pa lang gawin.</i>

214
00:11:19,680 --> 00:11:21,559
Alam ng Diyos ang mga iniisip natin.

215
00:11:21,560 --> 00:11:24,039
Problema sa data privacy 'yon, di ba?

216
00:11:24,040 --> 00:11:25,640
Pwede kayang tumanggi?

217
00:11:26,880 --> 00:11:28,079
Ang alam ko, hindi.

218
00:11:28,080 --> 00:11:32,639
Pwede mo kayang lituhin ang Diyos
kung kunwari lang ang iisipin mo,

219
00:11:32,640 --> 00:11:36,079
parang kabaliktaran ng totoong
gusto mong isipin?

220
00:11:36,080 --> 00:11:37,320
Pwede kaya 'yon?

221
00:11:38,920 --> 00:11:40,079
Hindi siguro.

222
00:11:40,080 --> 00:11:41,000
Hindi.

223
00:11:41,640 --> 00:11:44,519
Kasi hindi lang siya Diyos
na alam ang lahat,

224
00:11:44,520 --> 00:11:48,319
isa rin siyang Diyos na kaya ang lahat,
makapangyarihang Diyos.

225
00:11:48,320 --> 00:11:52,319
Tatapatin na kita, ang daming
red flags sa relasyong 'to sa Diyos.

226
00:11:52,320 --> 00:11:54,479
Lagi niya tayong binabantayan.

227
00:11:54,480 --> 00:11:56,159
Siya ang nasusunod.

228
00:11:56,160 --> 00:11:58,120
Mainitin ang ulo niya.

229
00:11:58,880 --> 00:12:00,319
Iniisip niyang Diyos siya.

230
00:12:00,320 --> 00:12:03,040
Hindi kaya toxic na narcissist lang siya?

231
00:12:04,200 --> 00:12:08,599
<i>Kung susundin mo nang matuwid ang Diyos,
aakyat ka sa kaharian ng langit,</i>

232
00:12:08,600 --> 00:12:09,799
<i>maganda naman 'yon,</i>

233
00:12:09,800 --> 00:12:12,119
<i>pero kung matanda ka nang mamamatay,</i>

234
00:12:12,120 --> 00:12:15,080
<i>hindi ka matutuwang umakyat
sa mataas na hagdan.</i>

235
00:12:16,720 --> 00:12:18,839
Sa langit, wala nang trabaho.

236
00:12:18,840 --> 00:12:21,759
Maghugas ng pinggan na
ang pinakamahirap na iuutos sa 'yo,

237
00:12:21,760 --> 00:12:24,839
pero dahil nalubos na ang gutom
ng katawang lupa mo,

238
00:12:24,840 --> 00:12:27,120
'yong pakalat-kalat na tasa na lang 'yon.

239
00:12:27,720 --> 00:12:30,199
<i>Ang alternative ng langit ay impiyerno,</i>

240
00:12:30,200 --> 00:12:32,999
<i>ang nag-aapoy na kumunoy
ng sumpa at pagdurusa</i>

241
00:12:33,000 --> 00:12:36,159
<i>na two stars lang ang review
sa Tripadvisor.</i>

242
00:12:36,160 --> 00:12:38,560
Sobrang spiritual ng show na 'to.

243
00:12:39,120 --> 00:12:41,759
Pwedeng magtanong
tungkol sa kaluluwa natin?

244
00:12:41,760 --> 00:12:46,159
Huhusgahan ba ang kalinisan
ng kaluluwa natin pagdating sa langit?

245
00:12:46,160 --> 00:12:49,680
Huhusgahan tayo batay
sa ginawa natin sa mundo.

246
00:12:50,200 --> 00:12:53,520
Ano'ng makikita pag tiningnan natin
ang kaluluwa natin?

247
00:12:55,120 --> 00:12:58,439
Depende kung gaano kalalim
ang handa nating makita.

248
00:12:58,440 --> 00:13:00,360
Gaano kalalim ang titingnan.

249
00:13:02,240 --> 00:13:04,359
<i>Dahil mapagtanim ng galit ang Diyos,</i>

250
00:13:04,360 --> 00:13:06,999
<i>nagpapalakas sa kanya
ang mga tagasunod niya</i>

251
00:13:07,000 --> 00:13:09,399
<i>sa pamamagitan ng organisadong
paghingi ng tawad</i>

252
00:13:09,400 --> 00:13:10,840
<i>na tinatawag na pagsamba.</i>

253
00:13:13,600 --> 00:13:19,200
<i>Enter our souls, King of Heaven</i>

254
00:13:19,960 --> 00:13:24,879
<i>Even though they reek of sin</i>

255
00:13:24,880 --> 00:13:29,759
<i>Enter our souls resolutely</i>

256
00:13:29,760 --> 00:13:34,680
<i>Penetrate the depths within</i>

257
00:13:35,280 --> 00:13:40,079
<i>Our souls! Our souls!</i>

258
00:13:40,080 --> 00:13:46,320
<i>Fill them up unto the brim</i>

259
00:13:48,840 --> 00:13:52,599
Maraming nakakahanap ng purpose
sa pagpuri sa Diyos sa ganitong paraan,

260
00:13:52,600 --> 00:13:54,080
ang sumipsip sa boss.

261
00:13:55,560 --> 00:13:57,479
Kung sa taas nanonood ang Diyos,

262
00:13:57,480 --> 00:13:59,759
bakit tayo nakaluhod pag nagdadasal?

263
00:13:59,760 --> 00:14:06,080
{\an8}Pagpapakita ng paghanga
at kabanalan ang pagluhod.

264
00:14:06,680 --> 00:14:09,559
Oo, pero bakit kailangang lumuhod,
tapos yumuko?

265
00:14:09,560 --> 00:14:11,319
Ang hirap pakinggan no'n, e.

266
00:14:11,320 --> 00:14:15,479
Di ba, mas maganda kung titingala ka,
tapos isisigaw mo ang gusto mo sa langit?

267
00:14:15,480 --> 00:14:18,079
Di naman literal na nasa taas ang Diyos.

268
00:14:18,080 --> 00:14:21,079
Gano'n ba? E, nasaan ba siya?
Ano'ng address niya?

269
00:14:21,080 --> 00:14:24,360
Nananahan ang Diyos

270
00:14:25,120 --> 00:14:29,319
sa lahat ng lugar sa lahat ng oras.

271
00:14:29,320 --> 00:14:31,439
Ha, kahit sa loob ng cabinet?

272
00:14:31,440 --> 00:14:35,080
Alam mo, mahalaga ang tanong mong 'yan

273
00:14:35,840 --> 00:14:40,839
kasi isang paraan ng pag-iisip

274
00:14:40,840 --> 00:14:46,280
tungkol sa divine presence niya
ay kung ano'ng nalalaman niya.

275
00:14:46,920 --> 00:14:50,640
Kaya wala sa loob ng cabinet ang Diyos,

276
00:14:51,320 --> 00:14:56,320
pero alam niya ang nangyayari
sa loob ng cabinet.

277
00:14:56,920 --> 00:14:58,640
So, nasa cabinet ba siya o wala?

278
00:14:59,520 --> 00:15:03,199
<i>Di lahat naniniwalang Diyos lang
ang nagbigay sa atin ng buhay.</i>

279
00:15:03,200 --> 00:15:05,519
<i>May iba pang kuwento ng pinagmulan.</i>

280
00:15:05,520 --> 00:15:07,319
KABANATA III
LAMANLOOB AT LABAS

281
00:15:07,320 --> 00:15:11,839
<i>Ang lalaking papalapit sa inyo
ay ang henyong si Charles Darwin.</i>

282
00:15:11,840 --> 00:15:15,040
Sumakay si Darwin sa beagle
papuntang Galápagos,

283
00:15:15,640 --> 00:15:19,159
kung saan nakaisip siya ng teorya
dahil sa isang exotic tortoise,

284
00:15:19,160 --> 00:15:23,480
'yong teoryang hindi dating katawan ng tao
ang katawan ng tao.

285
00:15:24,720 --> 00:15:28,560
Bakit natin sinasabing lumabas
sa mga unggoy ang mga ninuno natin?

286
00:15:29,600 --> 00:15:31,159
{\an8}Lumabas ang ninuno natin...

287
00:15:31,160 --> 00:15:32,160
Sa mga unggoy.

288
00:15:33,600 --> 00:15:34,960
Di sila galing sa unggoy.

289
00:15:35,560 --> 00:15:39,399
Galing tayo at ang mga unggoy sa iba.

290
00:15:39,400 --> 00:15:40,319
Sa chimp.

291
00:15:40,320 --> 00:15:45,279
Hindi talaga siya katulad
ng chimp, modernong unggoy, o tayo.

292
00:15:45,280 --> 00:15:47,399
Sige. Hindi tayo galing sa chimp?

293
00:15:47,400 --> 00:15:48,320
Hindi.

294
00:15:49,520 --> 00:15:52,759
<i>Mahirap paniwalaang nagmula tayo
sa karne ng matsing,</i>

295
00:15:52,760 --> 00:15:56,839
<i>maliban na lang kung naniniwala kang
pareho ang lahat sa ilalim ng microscope.</i>

296
00:15:56,840 --> 00:16:01,200
<i>Marami ang may buhay, mula sa maliliit
hanggang malalaking mikrobyo.</i>

297
00:16:02,080 --> 00:16:04,519
Binubuo ng cell ang lahat ng may buhay,

298
00:16:04,520 --> 00:16:05,759
parang sa kulungan,

299
00:16:05,760 --> 00:16:08,679
kaya siguro ang lungkot mabuhay.

300
00:16:08,680 --> 00:16:10,759
Life sentence ito.

301
00:16:10,760 --> 00:16:14,280
Gaya ng sentences na sinasabi ko
tungkol sa buhay sa programang 'to.

302
00:16:15,560 --> 00:16:17,399
Importante ba ang cells?

303
00:16:17,400 --> 00:16:19,640
Well, wala tayo kung walang cells.

304
00:16:20,120 --> 00:16:22,199
Gawa tayo sa trilyon-trilyong cell.

305
00:16:22,200 --> 00:16:26,279
Galing tayong lahat sa isang cell,
kaya importante 'yon sa 'tin.

306
00:16:26,280 --> 00:16:29,999
Lagi bang naghihiwalay
at dumadami ang cells ko,

307
00:16:30,000 --> 00:16:31,919
kahit habang nakaupo tayo dito?

308
00:16:31,920 --> 00:16:33,759
Mula nang umupo ka diyan,

309
00:16:33,760 --> 00:16:36,880
may isang milyong cell nang
naghiwalay sa katawan mo.

310
00:16:37,840 --> 00:16:40,000
Kaya pala lagi akong pagod, e.

311
00:16:41,160 --> 00:16:43,759
<i>Hindi dadami ang cell kung wala nito,</i>

312
00:16:43,760 --> 00:16:46,920
<i>ang IKEA instruction manual
ng buhay, ang DNA.</i>

313
00:16:47,880 --> 00:16:51,359
Maliit, pero komplikado ang DNA,
parang si Tom Cruise.

314
00:16:51,360 --> 00:16:55,439
Aabutin nang 50 years ang typist
na i-type ang lahat ng DNA sequence,

315
00:16:55,440 --> 00:16:58,800
na isang malaking katangahan
kasi pwede namang i-cut and paste.

316
00:16:59,360 --> 00:17:01,679
Biased na inisip kong babae siya,

317
00:17:01,680 --> 00:17:04,320
pero nasa DNA ko 'yon,
di ko 'yon kasalanan.

318
00:17:05,000 --> 00:17:06,880
Alam mo ba 'yong D and A?

319
00:17:07,880 --> 00:17:09,079
{\an8}Oo.

320
00:17:09,080 --> 00:17:11,039
{\an8}May D and A ba tayong lahat?

321
00:17:11,040 --> 00:17:14,200
Pwede bang may D o A tayo,
pero hindi pareho?

322
00:17:15,320 --> 00:17:17,359
Hindi 'yon D at A.

323
00:17:17,360 --> 00:17:20,319
Tatlong letra 'yon. DNA.

324
00:17:20,320 --> 00:17:23,640
Pag titingnan mo ako,
mukha ba akong may DNA?

325
00:17:24,280 --> 00:17:27,439
Alam kong may DNA ka
kasi meron kang buhay,

326
00:17:27,440 --> 00:17:29,279
lahat ng may buhay, may DNA.

327
00:17:29,280 --> 00:17:31,919
Sinubukang gumawa ng buhay
ng kaibigan kong si Paul

328
00:17:31,920 --> 00:17:34,679
sa pagsasaksak ng DNA niya sa suha,

329
00:17:34,680 --> 00:17:38,960
kaya lang, sa kalagitnaan ng experiment,
hinampas siya ng tindero.

330
00:17:39,600 --> 00:17:42,040
Bakit kontrobersiyal ang science?

331
00:17:44,720 --> 00:17:48,720
Sorry, parang hindi na konektado
ang tanong mo sa kuwento ng...

332
00:17:49,320 --> 00:17:51,000
- DNA.
- Hindi, iba na nga 'to.

333
00:17:51,840 --> 00:17:53,639
<i>Isang malaking misteryo ng buhay</i>

334
00:17:53,640 --> 00:17:56,560
ay kung paano ko naging kamukha ang nanay

335
00:17:58,040 --> 00:17:59,400
at tatay ko

336
00:18:00,040 --> 00:18:01,560
nang sabay,

337
00:18:02,040 --> 00:18:04,120
kahit na isa lang ang mukha ko.

338
00:18:04,760 --> 00:18:09,719
Totoo bang ang pinakamahalagang
magagawa natin, e, umihi sa salawal?

339
00:18:09,720 --> 00:18:11,080
Ipasa ang genes.

340
00:18:12,440 --> 00:18:14,880
- Ano 'yon?
- Sorry, "ipasa ang genes" 'yon.

341
00:18:16,280 --> 00:18:17,119
A, sige.

342
00:18:17,120 --> 00:18:21,560
Totoo bang ang pinakamahalagang
magagawa natin bilang tao...

343
00:18:22,080 --> 00:18:23,280
Pass.

344
00:18:24,040 --> 00:18:25,440
Pass sa genes.

345
00:18:25,960 --> 00:18:28,399
Di ko masasabing 'yon ang pinakamahalaga,

346
00:18:28,400 --> 00:18:29,959
pero mahalaga nga 'yon

347
00:18:29,960 --> 00:18:34,280
kasi ang ibig sabihin noon,
ipapasa mo ang genes mo

348
00:18:35,040 --> 00:18:36,359
sa anak mo.

349
00:18:36,360 --> 00:18:38,679
Paano kung ayokong ipasa ang genes ko?

350
00:18:38,680 --> 00:18:40,959
Hindi naman kailangan.

351
00:18:40,960 --> 00:18:42,839
Sige. Paano ko maiiwasan 'yon?

352
00:18:42,840 --> 00:18:43,800
Well...

353
00:18:44,520 --> 00:18:45,960
Dapat makipagtalik ka.

354
00:18:47,120 --> 00:18:49,320
Para hindi ko maipasa ang genes ko?

355
00:18:50,720 --> 00:18:52,239
SIMULA NG TAO

356
00:18:52,240 --> 00:18:54,239
Lahat ng may buhay, nagpaparami,

357
00:18:54,240 --> 00:18:56,559
ibig sabihin, nanganganak lahat
ng may buhay.

358
00:18:56,560 --> 00:19:00,079
Mga aso, leon, baboy, penguin,

359
00:19:00,080 --> 00:19:02,039
unggoy, shell monster,

360
00:19:02,040 --> 00:19:03,599
elepante, kabayo,

361
00:19:03,600 --> 00:19:06,079
si David at Victoria Beckham, baboy ulit.

362
00:19:06,080 --> 00:19:10,759
Nakatago sa loob ang reproductive organ
ng mga babae para sa pag-iingat

363
00:19:10,760 --> 00:19:13,639
at karaniwan lang makikita
sa likod ng paywall.

364
00:19:13,640 --> 00:19:16,279
Nasa labas naman ng katawan

365
00:19:16,280 --> 00:19:19,319
ang ari ng mga lalaki
o ang "Mr. Genitals",

366
00:19:19,320 --> 00:19:24,040
kaya madaling makuhanan ng picture
at ipadala sa iba nang walang pahintulot.

367
00:19:24,680 --> 00:19:26,879
Alin dito ang titi?

368
00:19:26,880 --> 00:19:29,439
Nandito ang titi. Itong isang 'to.

369
00:19:29,440 --> 00:19:32,600
Sige. Bubulong na lang ako.
Baka magising, e.

370
00:19:33,200 --> 00:19:34,479
Malambot na titi 'to.

371
00:19:34,480 --> 00:19:38,159
{\an8}Para makapag-sex,
kailangang nakatayo siya.

372
00:19:38,160 --> 00:19:41,080
Tapos, ano'ng mangyayari?
Saan ipapasok 'yan?

373
00:19:41,920 --> 00:19:44,639
- Kailangang tumayo ang titi.
- Oo.

374
00:19:44,640 --> 00:19:48,040
Tapos ipapasok 'yan dito sa puki
habang nagse-sex

375
00:19:48,640 --> 00:19:50,639
at maglalabas ang titi ng semilya

376
00:19:50,640 --> 00:19:53,720
papunta sa puki ng babae.

377
00:19:54,680 --> 00:19:57,880
Diyos ko. Sana naman hindi 'yan
mangyari sa akin.

378
00:19:58,800 --> 00:20:02,239
Naglalaman ng milyon-milyong butete
ang di masarap na sabaw

379
00:20:02,240 --> 00:20:04,839
na isinusuka ng titi

380
00:20:04,840 --> 00:20:07,479
na lumalangoy papasok sa tubo ng babae

381
00:20:07,480 --> 00:20:08,559
papunta sa itlog

382
00:20:08,560 --> 00:20:10,479
para i-kamikaze iyon

383
00:20:10,480 --> 00:20:13,080
na parang maliit na 9/11 sa loob ng babae.

384
00:20:13,680 --> 00:20:17,039
Dito nangyayari ang himala
ng pagkakabuo ng buhay

385
00:20:17,040 --> 00:20:22,120
at ang oras kung kailan nagtatapos
ang karapatang pumili ng babae.

386
00:20:23,520 --> 00:20:25,039
<i>Pagkatapos ng siyam na buwan,</i>

387
00:20:25,040 --> 00:20:28,759
<i>lalabas nang walang kasakit-sakit
ang bata sa butas ng babae</i>

388
00:20:28,760 --> 00:20:30,279
<i>papunta sa mundo.</i>

389
00:20:30,280 --> 00:20:34,800
<i>Lalaki ito mula sanggol
para maging totoong tao.</i>

390
00:20:35,520 --> 00:20:37,960
Pero ano nga ba talaga ang tao?

391
00:20:38,760 --> 00:20:41,800
Ilang porsyento ng tao ang may katawan?

392
00:20:42,920 --> 00:20:44,680
{\an8}Lahat ng tao, may katawan.

393
00:20:45,320 --> 00:20:47,239
{\an8}'Yong mga taong may hawak na pusa?

394
00:20:47,240 --> 00:20:50,319
Meron ba silang katawan ng tao
saka katawan ng pusa,

395
00:20:50,320 --> 00:20:51,720
o hindi gano'n 'yon?

396
00:20:52,320 --> 00:20:57,120
Hindi, magkahiwalay silang dalawa.
Tao ang tao, pusa ang pusa.

397
00:20:58,400 --> 00:21:02,439
<i>Halos kasingtagal nang umiiral
ng mga tao ang human biology,</i>

398
00:21:02,440 --> 00:21:04,119
<i>kung hindi mas nauna.</i>

399
00:21:04,120 --> 00:21:09,080
<i>Meron itong magulong ayos ng balat
at meat machine na tinatawag na organs.</i>

400
00:21:09,720 --> 00:21:13,119
Pag nilagay mo ang mga organ sa plastic
at namasyal ka sa mall,

401
00:21:13,120 --> 00:21:14,639
huhulihin ka.

402
00:21:14,640 --> 00:21:17,879
Pero ilagay sila sa tamang ayos,
meron kang katawan ng tao,

403
00:21:17,880 --> 00:21:22,160
isang magandang makina
na umuutot at kumakain ng chips.

404
00:21:23,680 --> 00:21:25,359
Madugo ang organs natin,

405
00:21:25,360 --> 00:21:27,799
kaya di kayang tingnan ng iba
ang ganitong imahe.

406
00:21:27,800 --> 00:21:31,440
Kung sensitibong ka,
wag kang titingin five seconds ago.

407
00:21:32,440 --> 00:21:36,799
Ano'ng tamang tawag dito,
lamanloob o dinuguan?

408
00:21:36,800 --> 00:21:38,079
Lahat ng 'to.

409
00:21:38,080 --> 00:21:40,640
Bituka ang tawag dito.

410
00:21:41,160 --> 00:21:43,039
Pag hinugot mo ang bituka,

411
00:21:43,040 --> 00:21:44,559
gaano kahaba 'yon?

412
00:21:44,560 --> 00:21:46,639
Maraming metro 'yon.

413
00:21:46,640 --> 00:21:48,680
Okay, pero bakit mo huhugutin?

414
00:21:49,240 --> 00:21:52,439
Di 'yan karaniwang hinuhugot,
maliban kung may aayusin.

415
00:21:52,440 --> 00:21:55,279
- Kaya di mo alam kung bakit nangyayari?
- Hindi.

416
00:21:55,280 --> 00:21:58,159
<i>Kailangan ng balot
ng madudulas na lamanloob</i>

417
00:21:58,160 --> 00:22:01,519
<i>para hindi sila mahulog sa sahig
at madulas ang mga dumadaan.</i>

418
00:22:01,520 --> 00:22:05,319
Di tayo magiging mamamayang
may paninindigan kung di dahil dito,

419
00:22:05,320 --> 00:22:07,679
ang kalansay ng tao sa mga horror house.

420
00:22:07,680 --> 00:22:11,840
Nakakatuwang isiping may ganito
sa loob natin.

421
00:22:13,520 --> 00:22:16,400
Alam mo bang 40% lang ng tao
ang may kalansay?

422
00:22:18,360 --> 00:22:22,199
- Saan mo nakuha ang bilang na 'yan?
- Totoo. Napanood ko.

423
00:22:22,200 --> 00:22:25,479
Malalaman mo lang kung may kalansay ka
pag patay ka na.

424
00:22:25,480 --> 00:22:27,239
Puro karne lang 'yong ibang tao.

425
00:22:27,240 --> 00:22:29,759
- Kalokohan...
- Kilala mo si Burt Lancaster, artista?

426
00:22:29,760 --> 00:22:32,240
Puro karne pala siya, parang longganisa.

427
00:22:33,080 --> 00:22:36,199
Lahat ng tao, may kalansay.

428
00:22:36,200 --> 00:22:38,160
Ang bilang, dapat 100%.

429
00:22:39,080 --> 00:22:40,719
Alam mo bang scam ang tuhod?

430
00:22:40,720 --> 00:22:42,039
Bakit mo nasabi 'yan?

431
00:22:42,040 --> 00:22:44,439
Pag naglakad ka
na di nagbe-bend ang binti,

432
00:22:44,440 --> 00:22:46,560
hahaba nang 8 taon ang buhay mo.

433
00:22:47,200 --> 00:22:49,199
Tumakbo ako kaninang umaga.

434
00:22:49,200 --> 00:22:51,359
Paano tatakbo na di nagbe-bend ang tuhod?

435
00:22:51,360 --> 00:22:53,959
Di ko sinabing di nag-bend ang tuhod mo.

436
00:22:53,960 --> 00:22:57,079
Ang sabi ko lang,
kung di ka nag-bend ng tuhod,

437
00:22:57,080 --> 00:22:59,519
pwede pang madagdagan
ng 8 years ang buhay mo.

438
00:22:59,520 --> 00:23:03,000
Pero sa bagay, mahirap ngang
umakyat ng hagdan.

439
00:23:03,760 --> 00:23:06,879
Nandito sa taas ang pinakamahalagang
parte ng katawan ng tao,

440
00:23:06,880 --> 00:23:09,560
sa compartment ng driver o ang "bungo".

441
00:23:10,400 --> 00:23:13,159
Nakakulong sa bawat bungo
ang nilalang na inaalipin natin

442
00:23:13,160 --> 00:23:14,599
para mag-isip para sa atin,

443
00:23:14,600 --> 00:23:17,880
mukhang maliit na cauliflower
na kilala bilang utak.

444
00:23:19,200 --> 00:23:21,839
{\an8}- Ito pala ang utak.
- Utak 'yan.

445
00:23:21,840 --> 00:23:24,919
Ilan ang ganito sa normal na ulo?

446
00:23:24,920 --> 00:23:26,919
May tig-iisa tayo.

447
00:23:26,920 --> 00:23:28,320
- Isa lang?
- Oo, isa.

448
00:23:29,920 --> 00:23:32,319
Di lang mahihirap ang hinaharap ng utak

449
00:23:32,320 --> 00:23:34,520
gaya ng pagkurap o paggawa ng lugaw.

450
00:23:35,040 --> 00:23:39,799
Meron ding mga walang kuwentang bagay
gaya ng kamalayan ng tao,

451
00:23:39,800 --> 00:23:42,560
na isang malaking misteryo ang pinagmulan.

452
00:23:44,120 --> 00:23:47,439
Nililikha ba ng utak ang kamalayan

453
00:23:47,440 --> 00:23:50,320
o pinagagana ng kamalayan ang utak?

454
00:23:51,040 --> 00:23:53,599
- Maraming pagtatalo...
- Sorry.

455
00:23:53,600 --> 00:23:56,039
Ipapaalala ko sa 'yo
na dapat 'yong sagot mo...

456
00:23:56,040 --> 00:23:57,199
Ano nga 'yon?

457
00:23:57,200 --> 00:23:59,479
"Malinaw para sa mga tangang manonood."

458
00:23:59,480 --> 00:24:01,719
Komplikadong tanong 'yon, e.

459
00:24:01,720 --> 00:24:05,839
Sa palagay ko,
nililikha ng utak ang kamalayan,

460
00:24:05,840 --> 00:24:07,959
pero dahil sa kamalayan,

461
00:24:07,960 --> 00:24:10,319
nagagawa natin ang mga bagay
na di natin magagawa

462
00:24:10,320 --> 00:24:11,599
kung wala tayong malay.

463
00:24:11,600 --> 00:24:12,879
Oo nga. Salamat.

464
00:24:12,880 --> 00:24:17,880
At saka, di ko nga pala dapat
binasa nang malakas 'yong nasa card...

465
00:24:18,840 --> 00:24:20,560
Pasensiya na sa mga nasa bahay.

466
00:24:22,320 --> 00:24:25,040
Hahantong ang lahat ng ito
sa pangunahing tanong ng tao.

467
00:24:25,640 --> 00:24:26,480
Sino ako?

468
00:24:27,160 --> 00:24:30,440
Siyempre, hindi ako.
Nasa TV ako kaya kilala n'yo ako.

469
00:24:30,920 --> 00:24:33,120
Pero sino kayo? Bakit kayo nandito?

470
00:24:33,640 --> 00:24:36,280
At nangyayari ba talaga ang lahat ng 'to?

471
00:24:37,520 --> 00:24:41,239
Pag may naiisip tayo,
halimbawa, itsura ng windmill,

472
00:24:41,240 --> 00:24:43,400
gaano katotoo ang windmill na 'yon?

473
00:24:44,080 --> 00:24:45,199
Hindi totoo 'yon.

474
00:24:45,200 --> 00:24:46,279
Hindi totoo?

475
00:24:46,280 --> 00:24:47,959
Nasa isip mo lang 'yon.

476
00:24:47,960 --> 00:24:50,720
E, bakit ko naisip ang windmill?
Clue ba 'yon?

477
00:24:51,280 --> 00:24:52,479
Clue saan?

478
00:24:52,480 --> 00:24:53,839
- Basta.
- Di ko alam.

479
00:24:53,840 --> 00:24:55,839
Depende sa kung ano'ng iniisip mo.

480
00:24:55,840 --> 00:24:57,640
Ano'ng nasa loob ng windmill?

481
00:24:58,560 --> 00:25:01,120
Depende sa kung ano'ng iniisip mo.

482
00:25:02,240 --> 00:25:05,440
Paano kung may nakatira
sa loob ng windmill

483
00:25:06,200 --> 00:25:09,520
at hindi ko sila ini-imagine,
tapos ini-imagine nila ako?

484
00:25:10,120 --> 00:25:15,240
Medyo kakaiba 'yang iniisip mong
paraan ng paggana ng imahinasyon.

485
00:25:16,320 --> 00:25:19,439
<i>Side effect ng pagkakaroon ng utak
ang imahinasyon,</i>

486
00:25:19,440 --> 00:25:21,719
<i>naniniwala ang iba na mapapalinaw 'to</i>

487
00:25:21,720 --> 00:25:24,760
<i>sa pamamagitan ng mga drogang
nagpapalawak ng isip.</i>

488
00:25:25,320 --> 00:25:30,839
Pag tumitira ang mga hippie ng drugs,
gaano kalawak ang inilalaki ng utak nila?

489
00:25:30,840 --> 00:25:33,079
Bumubuka ba 'yong bungo nila?

490
00:25:33,080 --> 00:25:34,759
Hindi bumubuka ang bungo,

491
00:25:34,760 --> 00:25:40,039
{\an8}ibig sabihin lang, mas bukas sila
sa mga ideya, pilosopiya, at konsepto

492
00:25:40,040 --> 00:25:42,039
na maaaring di nila naisip noon.

493
00:25:42,040 --> 00:25:44,160
Alam mo 'yong sinasabi ng iba

494
00:25:44,760 --> 00:25:46,480
na pagbukas ng third eye?

495
00:25:47,320 --> 00:25:51,320
'Yon ang tawag ng kaibigan kong si Paul
sa butas sa dulo ng titi niya.

496
00:25:51,840 --> 00:25:53,760
Bakit nila palalawakin 'yon?

497
00:25:54,360 --> 00:25:57,200
{\an8}<i>Sa paggamit ng psychopathic drugs
noong 1960s,</i>

498
00:25:57,680 --> 00:26:00,479
<i>maraming personalidad
ang napaisip sa espiritwal na aspeto</i>

499
00:26:00,480 --> 00:26:01,920
<i>ng buhay ng tao.</i>

500
00:26:02,800 --> 00:26:05,879
No'ng tumira ng acid ang The Beatles
at pumunta sa India,

501
00:26:05,880 --> 00:26:07,679
pumunta ba talaga sila

502
00:26:07,680 --> 00:26:09,920
o kasali lang sa trip nila 'yon?

503
00:26:10,720 --> 00:26:12,439
Pumunta talaga sila sa India,

504
00:26:12,440 --> 00:26:16,279
bumisita sila sa ashram saka mga guru
habang nandoon sila.

505
00:26:16,280 --> 00:26:18,199
Nagbago ang mga sinasabi nila.

506
00:26:18,200 --> 00:26:20,959
Sabi nila, "All you need is love,"

507
00:26:20,960 --> 00:26:24,719
tapos sabi naman ni George Harrison,
"All things must pass."

508
00:26:24,720 --> 00:26:27,359
Spiritual message ang mga 'yon, di ba?

509
00:26:27,360 --> 00:26:31,800
Kaya no'ng sinabi ni Paul na meron siyang
wonderful Christmastime,

510
00:26:32,520 --> 00:26:34,600
may malalim bang ibig sabihin 'yon?

511
00:26:35,120 --> 00:26:37,039
Hindi ko alam kung meron.

512
00:26:37,040 --> 00:26:40,439
Malayo na 'yon
sa wonderful Christmastime ni Paul.

513
00:26:40,440 --> 00:26:45,440
Oo. Kinanta sa 'kin 'yon
ng ex kong si Sean no'ng nag-sex kami.

514
00:26:46,120 --> 00:26:48,720
Sa totoo lang, para 'kong natuyong kuweba.

515
00:26:49,880 --> 00:26:53,159
Pinasikat din ng mga rock star
ang meditation

516
00:26:53,160 --> 00:26:56,719
para mawala ang stress ng buhay
sa mga isip nila.

517
00:26:56,720 --> 00:26:58,919
Kailangan bang umupo pag nag-meditate

518
00:26:58,920 --> 00:27:01,399
o pwede kong gawin 'yon kasabay ng iba

519
00:27:01,400 --> 00:27:05,160
gaya ng pagda-drive
o pagpapatakbo ng heavy machinery?

520
00:27:05,680 --> 00:27:06,959
May mga taong...

521
00:27:06,960 --> 00:27:09,839
Halimbawa, ang Buddhists,
naglalakad para makapag-meditate.

522
00:27:09,840 --> 00:27:11,759
Hindi kailangang nakaupo.

523
00:27:11,760 --> 00:27:14,640
Nare-relax ba ng meditation
ang kaluluwa natin?

524
00:27:15,240 --> 00:27:16,119
Oo.

525
00:27:16,120 --> 00:27:18,079
Nakaka-relax ang meditation?

526
00:27:18,080 --> 00:27:19,400
- Oo.
- Sige.

527
00:27:20,080 --> 00:27:24,679
<i>Tumigil muna tayo sandali para iayos
ang sarili natin sa kasalukuyang realidad.</i>

528
00:27:24,680 --> 00:27:26,999
Guided meditation ang gagawin natin,

529
00:27:27,000 --> 00:27:29,360
kaya pwedeng sumabay ang mga nasa bahay.

530
00:27:29,920 --> 00:27:31,240
<i>Ipikit ang mga mata.</i>

531
00:27:32,040 --> 00:27:33,480
<i>Bagalan ang paghinga.</i>

532
00:27:34,640 --> 00:27:36,280
<i>Hinga nang malalim.</i>

533
00:27:47,200 --> 00:27:48,320
<i>Sorry, buga na.</i>

534
00:27:51,440 --> 00:27:54,520
<i>Pansinin ang pagtaas
at pagbaba ng tiyan n'yo.</i>

535
00:27:55,440 --> 00:27:58,080
<i>Damhin ang tela ng damit sa balat n'yo.</i>

536
00:27:58,640 --> 00:28:01,199
<i>Bakit 'yon ang ginamit na materyal?</i>

537
00:28:01,200 --> 00:28:04,000
<i>Bata ba ang nagtahi niyan sa pabrika?</i>

538
00:28:04,720 --> 00:28:06,920
<i>Mas mabuti kung wag nang isipin 'yon.</i>

539
00:28:08,040 --> 00:28:09,480
<i>Makinig sa boses ko.</i>

540
00:28:10,720 --> 00:28:12,879
<i>Bakit nila nilagyan ng echo effect?</i>

541
00:28:12,880 --> 00:28:14,959
<i>Siguro para pag pinakita
ang footage na 'to,</i>

542
00:28:14,960 --> 00:28:17,919
<i>magmumukhang galing sa isip ko
ang mga sinasabi kong 'to.</i>

543
00:28:17,920 --> 00:28:19,480
<i>Pero matagal nang shinoot 'yon.</i>

544
00:28:20,080 --> 00:28:21,520
<i>Teka, nasaan na ako?</i>

545
00:28:22,320 --> 00:28:26,399
<i>Teka, ako 'yang gumigising at tumatayo, a.
Hindi dapat 'to nangyayari.</i>

546
00:28:26,400 --> 00:28:28,480
<i>Tulong! Nandito pa ako!</i>

547
00:28:29,080 --> 00:28:31,079
<i>Hala, nahiwalay ako sa katawan ko.</i>

548
00:28:31,080 --> 00:28:33,840
<i>Sabi nila, pwedeng mangyari 'to, e.
Tulong! Tu...</i>

549
00:28:40,440 --> 00:28:42,239
{\an8}<i>Pasensiya na sa nangyari.</i>

550
00:28:42,240 --> 00:28:45,639
{\an8}<i>May duplicate na kamalayang
na-stuck sa voice-over track.</i>

551
00:28:45,640 --> 00:28:50,360
{\an8}<i>Kaya binaril na namin
para makabalik ulit sa</i> Cunk on Life.

552
00:28:52,520 --> 00:28:55,519
<i>Sino 'yang naglalakad
sa magandang tanawin?</i>

553
00:28:55,520 --> 00:28:57,319
<i>Ang inyong Philomena Cunk!</i>

554
00:28:57,320 --> 00:28:59,239
<i>Tampok ang di makatotohanang mukha,</i>

555
00:28:59,240 --> 00:29:01,479
<i>kapareho ng damit, at nawalang mannerism.</i>

556
00:29:01,480 --> 00:29:02,559
<i>Hindi lang 'yan.</i>

557
00:29:02,560 --> 00:29:06,919
<i>Tinutubuan ng balbas, nakita ang pagpapako
sa krus, at nangingitlog din!</i>

558
00:29:06,920 --> 00:29:10,159
<i>Bunutin ang ulo, ibaliktad,
at hala ka! Totoong dugo!</i>

559
00:29:10,160 --> 00:29:14,119
<i>Di pa sa paglilinis natatapos ang saya.
Piloto din siya ng sariling spacecraft,</i>

560
00:29:14,120 --> 00:29:16,519
<i>USS Triceratops, kasama
ang intergalactic friends</i>

561
00:29:16,520 --> 00:29:19,959
<i>na sina Captain Shitpeas,
Mrs. Benson, at Barnaby-9.</i>

562
00:29:19,960 --> 00:29:23,679
{\an8}<i>Nililibot nila ang kalawakan, nag-aayos
ng black holes at nagkakatay ng baka.</i>

563
00:29:23,680 --> 00:29:26,679
<i>Philomena Cunk & Pals.
Mabibili sa mga suking tindahan.</i>

564
00:29:26,680 --> 00:29:28,839
<i>Side effect ang basta-bastang pagsabog.</i>

565
00:29:28,840 --> 00:29:30,679
<i>Wag kumain paglampas ng hatinggabi.</i>

566
00:29:30,680 --> 00:29:32,120
<i>Wag kalimutang uminom. Amen.</i>

567
00:29:35,920 --> 00:29:37,480
{\an8}<i>Susunod sa</i> Cunk on Life.

568
00:29:38,360 --> 00:29:40,920
{\an8}<i>Isang lalaking mabubura sa mundo
dahil nasa death row.</i>

569
00:29:41,440 --> 00:29:44,279
{\an8}<i>Pinasuri ko sa isang pilosopo
ang mga kaluluwa natin.</i>

570
00:29:44,280 --> 00:29:47,720
{\an8}Lagi bang iniisip ng mga pilosopo
ang mga kaluluwa natin?

571
00:29:50,320 --> 00:29:52,519
{\an8}<i>Binisita ko ang Large Hadron Collider</i>

572
00:29:52,520 --> 00:29:55,280
{\an8}<i>para sa astrochat kay Professor Brian Cox.</i>

573
00:29:56,000 --> 00:29:57,439
{\an8}Ano ang black hole?

574
00:29:57,440 --> 00:29:58,759
{\an8}Black hole?

575
00:29:58,760 --> 00:30:00,360
{\an8}Sorry, hole of color.

576
00:30:01,560 --> 00:30:07,320
{\an8}<i>Pero bago 'yan, silipin muna natin
ang hindi maiiwasang kamatayan.</i>

577
00:30:07,880 --> 00:30:10,839
KABANATA IV
KAMATAYAN

578
00:30:10,840 --> 00:30:12,920
<i>Kamatayan ang dakilang tagapatas.</i>

579
00:30:13,440 --> 00:30:17,559
Sa buhay, pwedeng bilyonaryo,
supermodel, presidente, at hari ka,

580
00:30:17,560 --> 00:30:21,320
pero pag namatay ka, mabubulok kang
parang longganisa sa gilid ng kalsada.

581
00:30:23,720 --> 00:30:26,399
Hindi lang natin alam
kung paano ka mamamatay.

582
00:30:26,400 --> 00:30:29,079
Baka mahulog ka sa hagdan o sa bangin

583
00:30:29,080 --> 00:30:31,279
o sa ilog na puno ng kutsilyo.

584
00:30:31,280 --> 00:30:35,080
Baka masagasaan ka ng kotse o bus
o traktora kung tagaprobinsya ka.

585
00:30:35,600 --> 00:30:38,679
Baka nga patay ka na
at sa hukay ka na nanonood,

586
00:30:38,680 --> 00:30:42,239
sayang lang kasi hindi ka na
kabilang sa ratings.

587
00:30:42,240 --> 00:30:45,840
Sa statistics, ano'ng mas karaniwan,
athlete's foot o kamatayan?

588
00:30:46,440 --> 00:30:49,479
Mas karaniwan ang kamatayan.

589
00:30:49,480 --> 00:30:51,760
Lahat tayo, sigurado nang mamamatay.

590
00:30:52,360 --> 00:30:56,600
Pagkamatay mo, kailan ka pwedeng
bumalik sa normal mong gawain?

591
00:30:57,360 --> 00:31:00,399
Hindi ka na makakabalik
sa normal na gawain mo

592
00:31:00,400 --> 00:31:01,520
pag patay ka na.

593
00:31:02,160 --> 00:31:05,600
- Paano 'yon?
- Hindi na pwedeng makinig ng podcast?

594
00:31:06,320 --> 00:31:08,039
Wala ka nang mapapakinggan.

595
00:31:08,040 --> 00:31:10,840
Pag nag-play ka ng podcast sa bangkay,

596
00:31:11,440 --> 00:31:13,560
wala ba talaga siyang maririnig?

597
00:31:14,160 --> 00:31:16,080
Wala na talaga siyang maririnig.

598
00:31:16,760 --> 00:31:18,959
Pangit lang sa malalaking utak natin,

599
00:31:18,960 --> 00:31:22,159
tayo lang ang nakakaalam
na hindi maiiwasan ang kamatayan.

600
00:31:22,160 --> 00:31:25,759
Kahit maghanay ka ng sampung aso
at barilin mo sila isa-isa,

601
00:31:25,760 --> 00:31:29,400
sa pang-apat na aso pa lang maiintindihan
no'ng nasa dulo ang nangyayari.

602
00:31:30,240 --> 00:31:33,679
<i>Madaling kalimutan ang kamatayan
pag di pa nangyayari sa 'yo.</i>

603
00:31:33,680 --> 00:31:35,879
<i>Pag nangyari na,
mabubura na rin ang utak mo.</i>

604
00:31:35,880 --> 00:31:38,439
Hindi gano'n noong medieval times.

605
00:31:38,440 --> 00:31:42,319
Pero dahil sa mga salot, digmaan,
at pangkalahatang karahasan,

606
00:31:42,320 --> 00:31:44,519
pamilyar na ang tao sa kamatayan.

607
00:31:44,520 --> 00:31:47,440
Sa katunayan, nafo-FOMO sila
pag di sila namatay.

608
00:31:47,920 --> 00:31:51,399
Makikita sa sining
ang magandang relasyon nila

609
00:31:51,400 --> 00:31:53,720
sa kakayanan nilang mamatay.

610
00:31:55,240 --> 00:31:57,519
<i>Ito ang</i> Trump of Death <i>ni Bruegel,</i>

611
00:31:57,520 --> 00:32:02,360
<i>na nagpapakita ng mga bangkay
na naghahasik ng karahasan sa mga buhay.</i>

612
00:32:02,840 --> 00:32:05,960
<i>Hindi gagawing Pixar movie
ang eksenang 'to.</i>

613
00:32:07,320 --> 00:32:09,599
Nakakatakot isiping nangyari talaga 'to.

614
00:32:09,600 --> 00:32:12,599
Buti na lang nagawa na ni Bruegel
ang imaheng 'to

615
00:32:12,600 --> 00:32:15,079
bago pa siya nakuha ng mga kalansay.

616
00:32:15,080 --> 00:32:17,959
Nagulat nga akong nakapagpinta pa siya, e.

617
00:32:17,960 --> 00:32:22,640
Manginginig na nang sobra ang kamay ko,
baka sinaksak ko na ng brush ang mata ko.

618
00:32:25,160 --> 00:32:26,640
Anong kalokohan 'to?

619
00:32:28,400 --> 00:32:31,400
{\an8}Tagpo ito ng imahinasyon,

620
00:32:32,600 --> 00:32:35,440
pero hindi 'to isang tagpo
na talagang nakita

621
00:32:36,560 --> 00:32:37,400
ni Bruegel.

622
00:32:38,040 --> 00:32:40,200
Pero pwedeng mangyari 'to, di ba?

623
00:32:42,840 --> 00:32:44,239
Hindi mangyayari 'to.

624
00:32:44,240 --> 00:32:48,080
Lumalaganap na talaga
ang maling impormasyon, nakakatakot.

625
00:32:49,760 --> 00:32:51,839
<i>Makikita sa mga nakakatakot na obra</i>

626
00:32:51,840 --> 00:32:55,720
<i>ang nakababahalang pigurang
kumukuha ng kaluluwa gamit ang karit.</i>

627
00:32:56,400 --> 00:32:58,839
Si Kamatayan ang lalaking 'to.

628
00:32:58,840 --> 00:33:02,599
Wag kayong mag-alala, di pa ako nababaliw.
Para lang walang tao diyan.

629
00:33:02,600 --> 00:33:05,479
Hindi n'yo makikita si Kamatayan

630
00:33:05,480 --> 00:33:08,599
kung hindi kayo mamamatay
sa loob ng 24 oras.

631
00:33:08,600 --> 00:33:12,959
<i>Malaking debate pa kung ano
ang mangyayari pagkatapos mamatay.</i>

632
00:33:12,960 --> 00:33:15,959
<i>Naniniwala ang iba na magiging multo ka
pagkatapos mamatay,</i>

633
00:33:15,960 --> 00:33:19,200
<i>parang low-tech na hologram
na gawa sa usok.</i>

634
00:33:19,840 --> 00:33:21,719
Sabi ng mga siyentipiko, walang multo,

635
00:33:21,720 --> 00:33:24,599
kahit ilang beses na silang
nahagip sa camera

636
00:33:24,600 --> 00:33:27,280
tulad sa <i>Poltergeist</i> at <i>Poltergeist II</i>

637
00:33:27,760 --> 00:33:29,719
at sa remake ng <i>Poltergeist.</i>

638
00:33:29,720 --> 00:33:33,720
Mas madalas pang nakukuhanan ng camera
ang mga multo kaysa sa mga siyentipiko.

639
00:33:34,240 --> 00:33:35,480
Sino'ng totoo ngayon?

640
00:33:36,680 --> 00:33:40,720
Pag-usapan na ba natin
ang mas hardcore na usapin sa science?

641
00:33:41,600 --> 00:33:43,480
Sige, 'yong mga multo.

642
00:33:44,080 --> 00:33:46,079
Pag namatay ang katawan ng tao,

643
00:33:46,080 --> 00:33:50,280
sa aling butas lalabas ang multo,
sa taas o sa baba?

644
00:33:53,040 --> 00:33:57,959
Hindi ko tinuturing na scientific subject
ang mga multo.

645
00:33:57,960 --> 00:34:00,280
May sasabihin ako. Wag mong balewalain.

646
00:34:01,160 --> 00:34:06,000
Noong 2021, na-engage ang Tita Carol ko
sa lalaking tinatawag na Bob Collins.

647
00:34:06,800 --> 00:34:11,320
Pero isang araw, nawala siya
at naubos ang laman ng bangko ng tita ko.

648
00:34:12,040 --> 00:34:14,640
Tapos no'ng hinanap niya si Bob Collins,

649
00:34:15,240 --> 00:34:17,880
nalaman niyang namatay 'to noong 1958.

650
00:34:18,640 --> 00:34:20,200
Multo pala siya.

651
00:34:21,360 --> 00:34:24,199
Di kaya nagpapanggap lang siyang
si Bob Collins?

652
00:34:24,200 --> 00:34:27,839
Hindi, may mga picture
ni Bob Collins noong 1958,

653
00:34:27,840 --> 00:34:29,919
at iba talaga ang itsura niya,

654
00:34:29,920 --> 00:34:34,200
nagpapatunay na nag-disguise siya
para hindi mahuli na multo siya.

655
00:34:35,120 --> 00:34:37,319
Di mo maipaliwanag, 'no? Nakakatakot.

656
00:34:37,320 --> 00:34:39,879
Di pa ba sagot 'yong kaya di siya kamukha,

657
00:34:39,880 --> 00:34:41,480
kasi ibang tao siya?

658
00:34:44,480 --> 00:34:45,320
Hindi, kasi...

659
00:34:49,240 --> 00:34:50,120
Multo 'yon.

660
00:34:51,160 --> 00:34:54,959
<i>Bahagi na talaga ng buhay ng tao
ang kamatayan, trahedya, at pagdurusa.</i>

661
00:34:54,960 --> 00:34:57,079
<i>Sa buhay na walang tigil ang problema,</i>

662
00:34:57,080 --> 00:35:00,319
<i>iniisip tuloy ng ibang tao
kung meron talagang Diyos.</i>

663
00:35:00,320 --> 00:35:02,839
{\an8}KABANATA V
PAGDUDUDA

664
00:35:02,840 --> 00:35:05,719
{\an8}Sa loob ng maraming siglo,
walang nangahas sabihin 'yon

665
00:35:05,720 --> 00:35:09,160
sakaling meron ngang Diyos
at parusahan sila nang matindi.

666
00:35:10,120 --> 00:35:12,679
<i>Pero magbabago na 'yon.</i>

667
00:35:12,680 --> 00:35:14,159
Noong 1883,

668
00:35:14,160 --> 00:35:18,560
nagtatrabaho ang Alemang pilosopo
na si Friedrich Nietzsche,

669
00:35:19,160 --> 00:35:21,120
isinusulat ang mga naiisip niya.

670
00:35:22,720 --> 00:35:24,759
Hindi bale. Hindi niya 'ko naririnig.

671
00:35:24,760 --> 00:35:27,480
Isusulat niya ang isa sa mga kontrober...

672
00:35:34,520 --> 00:35:38,600
Isusulat niya ang isa
sa mga pinakakontrobersiyal na kataga.

673
00:35:39,240 --> 00:35:41,640
Mga munting salitang kilala bilang

674
00:35:42,240 --> 00:35:43,360
patay na ang Diyos.

675
00:35:44,400 --> 00:35:46,839
{\an8}Sabi ni Nietzsche,
"Patay na ang Diyos," di ba?

676
00:35:46,840 --> 00:35:49,879
Ngayon, patay na rin siya.
Sino'ng susunod?

677
00:35:49,880 --> 00:35:52,440
Sinabi ba niya 'yong killer
bago siya mamatay?

678
00:35:53,520 --> 00:35:55,240
Si Nietzsche? Hindi.

679
00:35:55,840 --> 00:35:57,400
Sa tingin ko, naisip niya...

680
00:35:59,520 --> 00:36:02,920
dapat malaman ng tao
na may nabuo silang Diyos

681
00:36:03,920 --> 00:36:06,839
na wala naman talagang
naitutulong sa kanila.

682
00:36:06,840 --> 00:36:08,640
Kailangang malaman ng mga tao

683
00:36:09,520 --> 00:36:12,919
marahil hindi 'yong patay na siya,
kundi hindi talaga siya totoo.

684
00:36:12,920 --> 00:36:14,440
Sabi niya, tayo ang pumatay?

685
00:36:16,120 --> 00:36:17,239
Sa isang banda.

686
00:36:17,240 --> 00:36:19,039
Pero hindi pa 'ko buhay noon.

687
00:36:19,040 --> 00:36:20,519
Hindi pa nga.

688
00:36:20,520 --> 00:36:22,160
Bahala 'yan si Nietzsche.

689
00:36:24,320 --> 00:36:27,240
Sigurado ba tayong
hindi nagpakamatay ang Diyos?

690
00:36:27,720 --> 00:36:30,480
Kasi hindi natin alam
ang pinagdadaanan ng tao.

691
00:36:32,680 --> 00:36:33,520
Posible 'yan.

692
00:36:35,200 --> 00:36:40,199
<i>Lumikha ng matinding pagtatalo ang sinabi
ni Nietzsche na patay na ang Diyos</i>

693
00:36:40,200 --> 00:36:43,879
<i>dahil dinebate ng mga manunulat
at pantas ang awtoridad ng simbahan</i>

694
00:36:43,880 --> 00:36:49,039
<i>sa tumitinding sekularisadong mundo,
107 taon bago ilabas</i>

695
00:36:49,040 --> 00:36:52,480
<i>ang walang kaugnayang Belgian
techno anthem na "Pump Up the Jam."</i>

696
00:37:03,400 --> 00:37:09,519
{\an8}NAG-PEAK SA NUMBER 2 SA UK AT US CHARTS
ANG PUMP UP THE JAM SA INITIAL RELEASE

697
00:37:09,520 --> 00:37:11,759
{\an8}SINULAT TALAGA ITO PARA SA TITLE SEQUENCE

698
00:37:11,760 --> 00:37:14,320
{\an8}NG THE LAST TEMPTATION OF CHRIST
NI MARTIN SCORSESE

699
00:37:15,600 --> 00:37:18,840
{\an8}IPINANGANAK SI FRIEDRICH NIETZSCHE
NOONG OCTOBER 15, 1844 SA SAXONY

700
00:37:20,200 --> 00:37:23,520
{\an8}HINDI PA ALAM
KUNG NA-PUMP UP NIYA BA ANG JAM NOON

701
00:37:25,320 --> 00:37:28,640
{\an8}PAGKATAPOS IDEKLARA ANG PAGKAMATAY
NG DIYOS, SINULAT NI NIETZSCHE...

702
00:37:30,360 --> 00:37:33,039
"Ano ang pinakabanal
at pinakamalakas sa lahat

703
00:37:33,040 --> 00:37:36,999
na pag-aari ng mundo na namatay
dahil sa mga kutsilyo natin:

704
00:37:37,000 --> 00:37:39,159
sino'ng magpupunas ng dugong 'to?

705
00:37:39,160 --> 00:37:41,759
May tubig ba diyan
na ipanglilinis sa atin?

706
00:37:41,760 --> 00:37:43,640
Anong pista ng pagbabayad-sala..."

707
00:37:46,320 --> 00:37:48,559
{\an8}TULONG NAKULONG AKO SA EDIT SUITE

708
00:37:48,560 --> 00:37:50,999
{\an8}TITLE TOOL LANG NG AVID
ANG NAA-ACCESS KO

709
00:37:51,000 --> 00:37:53,480
{\an8}SANA MAY MAKABASA NITO

710
00:37:54,360 --> 00:37:56,679
Kung tama si Nietzsche na patay ang Diyos,

711
00:37:56,680 --> 00:37:59,959
ibig sabihin, walang nasa itaas
na nanghuhusga sa buhay natin

712
00:37:59,960 --> 00:38:02,399
maliban sa mga nakatira
sa taas ng bahay natin.

713
00:38:02,400 --> 00:38:05,079
Pwede itong lumikha ng nakakatakot
na moral vacuum

714
00:38:05,080 --> 00:38:08,079
kung saan magiging malaya
ang tao na maging masama

715
00:38:08,080 --> 00:38:11,439
gaya ng nangyari sa entertainment industry
noong 1970s

716
00:38:11,440 --> 00:38:13,479
at 80s at 90s,

717
00:38:13,480 --> 00:38:16,160
noong 2000s, 2010s, pati ngayon.

718
00:38:16,840 --> 00:38:18,999
Buti na lang, may moral guidance

719
00:38:19,000 --> 00:38:21,479
dahil sa mundo ng panitikan.

720
00:38:21,480 --> 00:38:24,679
KABANATA VI
MORALIDAD AT KUNG ANIK-ANIK PA

721
00:38:24,680 --> 00:38:26,959
Maraming kilalang Russian writer

722
00:38:26,960 --> 00:38:28,360
noong 19th century.

723
00:38:29,080 --> 00:38:31,959
Sina Tolstoy, Dostoevsky, Turgenev,

724
00:38:31,960 --> 00:38:34,119
Turnover, at Pushkin.

725
00:38:34,120 --> 00:38:35,600
Sino'ng pinakamagaling?

726
00:38:36,320 --> 00:38:37,959
Gusto ko si Pushkin.

727
00:38:37,960 --> 00:38:38,959
- Talaga?
- Oo.

728
00:38:38,960 --> 00:38:40,599
E, si Turnover?

729
00:38:40,600 --> 00:38:41,800
Turnover?

730
00:38:42,680 --> 00:38:44,720
Ano'ng sinulat niya?

731
00:38:45,760 --> 00:38:47,760
Ewan ko. Nasa notes ko siya, e.

732
00:38:50,480 --> 00:38:54,080
Pangunahing Russian writers
sina Tolstoy, Dostoevsky,

733
00:38:54,680 --> 00:38:57,439
Turgenev, Turnover,

734
00:38:57,440 --> 00:38:58,600
at Pushkin.

735
00:38:59,200 --> 00:39:01,719
Ayos lang kung hindi mo siya kilala.

736
00:39:01,720 --> 00:39:03,399
Hindi ko rin siya kilala.

737
00:39:03,400 --> 00:39:04,840
Oo nga. Hindi.

738
00:39:05,720 --> 00:39:08,879
Isa siya sa pinakamagagaling
na moral thinker sa panitikan,

739
00:39:08,880 --> 00:39:11,679
ang Russian novelist
na si Fyodor Dostoevsky,

740
00:39:11,680 --> 00:39:14,120
na makikita ritong nag-e-enjoy sa party.

741
00:39:14,640 --> 00:39:17,359
Marami siyang sinulat
na hindi binabasa ngayon.

742
00:39:17,360 --> 00:39:20,759
Pero ang pinakasikat na gawa niya,
ang tour de France niya,

743
00:39:20,760 --> 00:39:23,759
ang di pa nabubuksang obra
na <i>Crimean D Punishment.</i>

744
00:39:23,760 --> 00:39:27,959
Tinatalakay ng <i>Crime and Punishment</i>
ang kalayaan ng indibiduwal,

745
00:39:27,960 --> 00:39:31,359
papel ng awtoridad, at ang pagiging
komplikado ng moralidad.

746
00:39:31,360 --> 00:39:33,080
Ano'ng marka ang ibibigay mo?

747
00:39:34,520 --> 00:39:36,519
- Nine, siguro.
- Nine.

748
00:39:36,520 --> 00:39:37,640
Oo.

749
00:39:39,160 --> 00:39:40,320
Nine.

750
00:39:41,200 --> 00:39:44,519
<i>Hindi masyadong nagbago ang parusa
mula no'ng panahon ni Dostoevsky,</i>

751
00:39:44,520 --> 00:39:49,079
<i>kahit na sa ibang bansa,
kung matindi talaga ang krimen,</i>

752
00:39:49,080 --> 00:39:51,680
<i>paiikliin ng awtoridad ang sentensiya nila</i>

753
00:39:52,560 --> 00:39:54,159
sa pagpatay sa kanila.

754
00:39:54,160 --> 00:39:57,959
Tinutulak tayo ng death penalty
na itanong kung "Masakit kaya?"

755
00:39:57,960 --> 00:39:59,519
"May tickets pa ba?"

756
00:39:59,520 --> 00:40:01,959
at "Kumusta kaya ang view sa seat 6A?"

757
00:40:01,960 --> 00:40:04,920
saka iba pang mas malalim
na tanong sa moralidad.

758
00:40:05,840 --> 00:40:08,999
Bakit natin sinasabing humaharap
ang mga tao sa electric chair

759
00:40:09,000 --> 00:40:11,079
kung nakasandal sila doon?

760
00:40:11,080 --> 00:40:12,599
{\an8}Masyadong literal 'yan.

761
00:40:12,600 --> 00:40:15,199
{\an8}Pagharap sa kamatayan ang ibig sabihin

762
00:40:15,200 --> 00:40:17,520
{\an8}ng pagharap sa electric chair.

763
00:40:19,120 --> 00:40:21,559
<i>Ito si Waylon Jackalope the fourth.</i>

764
00:40:21,560 --> 00:40:25,039
<i>Noong 2019, binalatan niya nang buhay
ang anim na tao</i>

765
00:40:25,040 --> 00:40:27,999
<i>at ginantimpalaan ng sariling
Netflix documentary</i>

766
00:40:28,000 --> 00:40:30,000
<i>at guest spot sa death row.</i>

767
00:40:30,480 --> 00:40:33,839
At ikinagagalak kong sabihing
nandito siya ngayon.

768
00:40:33,840 --> 00:40:37,119
So, Waylon. Pumatay ka ng anim na tao.

769
00:40:37,120 --> 00:40:38,960
Saan ka nakakuha ng idea?

770
00:40:39,560 --> 00:40:41,639
<i>Medyo mahirap pag-isipan 'yan.</i>

771
00:40:41,640 --> 00:40:43,600
<i>Ang masasabi ko lang,</i>

772
00:40:44,200 --> 00:40:47,199
<i>'yong Waylon Jackalope
na pumatay sa mga taong 'yon,</i>

773
00:40:47,200 --> 00:40:50,600
<i>iba sa taong nakikita mo ngayon.</i>

774
00:40:51,520 --> 00:40:53,600
Kaya hindi ikaw 'yon? Inosente ka?

775
00:40:55,040 --> 00:40:56,760
Hindi, ma'am. Ako ang pumatay.

776
00:40:57,280 --> 00:40:58,480
Salamat kung gano'n.

777
00:40:59,160 --> 00:41:03,160
Nasa death row ka na ba dati
o first time mo 'to?

778
00:41:04,160 --> 00:41:05,000
<i>First time ko.</i>

779
00:41:05,560 --> 00:41:07,399
Haharap ka sa electric chair.

780
00:41:07,400 --> 00:41:09,839
Natatakot ka ba sa mangyayari?

781
00:41:09,840 --> 00:41:11,640
<i>Nakausap ko na ang Panginoon,</i>

782
00:41:12,280 --> 00:41:14,159
<i>at handa na 'kong makita siya.</i>

783
00:41:14,160 --> 00:41:17,319
Hindi ka ba natatakot na masaktan?
Milyon-milyong boltahe 'yan.

784
00:41:17,320 --> 00:41:21,519
Sabi ng kaibigan kong si Paul,
matutusta ang atay at puputok ang bato mo

785
00:41:21,520 --> 00:41:23,799
tapos babalik pataas ang dumi mo

786
00:41:23,800 --> 00:41:26,680
at aakyat sa lalamunan mo
kaya ka malulunod.

787
00:41:27,360 --> 00:41:28,959
Mas makatao pang

788
00:41:28,960 --> 00:41:32,800
magbayad ng ibang inmate
na hawakan at pugutan ka.

789
00:41:38,080 --> 00:41:38,920
Gano'n pa man,

790
00:41:39,400 --> 00:41:40,320
good luck na lang.

791
00:41:42,400 --> 00:41:46,119
Ay, bago ka mamatay, pwede ka bang
gumawa ng mabilis na promo

792
00:41:46,120 --> 00:41:47,400
sa telepono diyan?

793
00:41:48,000 --> 00:41:51,199
Pwedeng pakisabi, "Panoorin n'yo 'kong
mamatay sa <i>Cunk on Life"?</i>

794
00:41:51,200 --> 00:41:53,200
Pang-TikTok lang. Mabilis lang.

795
00:41:54,920 --> 00:41:58,399
Panoorin n'yo 'kong mamatay
sa <i>Cunk for Life.</i>

796
00:41:58,400 --> 00:42:00,320
On life.

797
00:42:01,840 --> 00:42:05,880
Panoorin n'yo 'kong mamatay
sa <i>Cunk on Life.</i>

798
00:42:07,120 --> 00:42:09,120
Ayan. Madali lang, di ba?

799
00:42:10,440 --> 00:42:14,639
Bakit paisa-isa lang ang namamatay
sa electric chair?

800
00:42:14,640 --> 00:42:18,920
Wala bang electric bench
na kasya agad ang pito nang sabay?

801
00:42:19,560 --> 00:42:21,719
Makakagawa siguro. Pero hindi dapat.

802
00:42:21,720 --> 00:42:24,799
Mas mabilis kung gagawin n'yo by batch.

803
00:42:24,800 --> 00:42:28,439
Mas mabilis, pero tatanggapin muna
na makatuwiran at may pakinabang

804
00:42:28,440 --> 00:42:31,519
ang death penalty,
pero di ko matatanggap 'yon...

805
00:42:31,520 --> 00:42:34,639
Hindi eco-friendly
ang manguryente ng tao, 'no?

806
00:42:34,640 --> 00:42:37,600
Di ba pwedeng pakuluan na lang
hanggang mamatay?

807
00:42:38,160 --> 00:42:42,720
Siguradong may ibang paraan
sa death penalty

808
00:42:43,720 --> 00:42:46,039
na pwedeng mas eco-friendly.

809
00:42:46,040 --> 00:42:48,799
Para sa akin, mas maganda
kung wag nang gawin 'yon.

810
00:42:48,800 --> 00:42:51,079
Sa makatarungan at mabuting lipunan,

811
00:42:51,080 --> 00:42:53,959
mas mabuti bang pumatay ng inosenteng tao

812
00:42:53,960 --> 00:42:56,320
kaysa magligtas ng inosenteng tao?

813
00:42:57,080 --> 00:43:00,240
Kahit kailan, di magiging mabuting
pumatay ng inosente.

814
00:43:01,280 --> 00:43:04,719
<i>Binubuksan ng pag-iisip ng mabibigat
na problema sa buhay at kamatayan</i>

815
00:43:04,720 --> 00:43:09,320
<i>sa daigdig na walang Diyos
ang pinto ng nihilism at existentialism,</i>

816
00:43:09,920 --> 00:43:13,280
<i>dalawa sa pinakamahirap i-spell
na konsepto sa philosophy.</i>

817
00:43:14,800 --> 00:43:20,840
{\an8}Nihilism 'yong pananaw
na walang kahit anong mahalaga.

818
00:43:21,440 --> 00:43:25,039
Bakit binabanggit ng mga tao
na nihilist sila sa dating profile nila?

819
00:43:25,040 --> 00:43:27,279
May naka-date akong lalaki,

820
00:43:27,280 --> 00:43:29,959
tapos 20 minutes pa lang,
sinabi niyang nihilist siya

821
00:43:29,960 --> 00:43:33,359
at dahil walang kuwenta ang buhay ng tao,

822
00:43:33,360 --> 00:43:36,559
wala ring kuwenta ang makipag-date,
tapos umalis siya.

823
00:43:36,560 --> 00:43:37,959
Ako tuloy ang nagbayad.

824
00:43:37,960 --> 00:43:40,360
Nihilist ba siya o gago lang?

825
00:43:41,080 --> 00:43:42,160
Siguro, pareho.

826
00:43:42,640 --> 00:43:44,400
Oo nga. Naisip ko rin 'yon.

827
00:43:46,960 --> 00:43:49,999
Nihilism ang paniniwalang
walang saysay ang buhay

828
00:43:50,000 --> 00:43:53,239
at walang dapat paniwalaan
maliban sa nihilism.

829
00:43:53,240 --> 00:43:56,840
Pareho lang sa existentialism,
pero mas mahahaba ang salita.

830
00:43:57,360 --> 00:44:01,760
Sino'ng pinakasikat
na existentialist sa kasaysayan?

831
00:44:02,360 --> 00:44:04,760
Siguro si Jean-Paul Sartre.

832
00:44:05,360 --> 00:44:07,560
Sige. Sasabihin ko sanang si E.T.

833
00:44:09,720 --> 00:44:12,199
Siya ang unang celebrity existentialist,

834
00:44:12,200 --> 00:44:15,359
ang Parisian writer
na si Jean-Paul Sartre at Ringo.

835
00:44:15,360 --> 00:44:17,839
Iba ang pananaw ni Sartre kumpara sa iba,

836
00:44:17,840 --> 00:44:20,199
siguro dahil palatanong siya,

837
00:44:20,200 --> 00:44:21,960
pero malamang dahil sa mata niya.

838
00:44:22,640 --> 00:44:26,199
Kasi mukhang kaya niya nang
makita ang likod ng tenga niya

839
00:44:26,200 --> 00:44:28,159
o sumulat ng dalawang libro nang sabay.

840
00:44:28,160 --> 00:44:30,719
<i>Kaya magaling siyang manunulat,</i>

841
00:44:30,720 --> 00:44:34,479
<i>sunod-sunod ang naisulat niya,
binabalangkas ang mga teorya</i>

842
00:44:34,480 --> 00:44:38,199
<i>ilang dekada bago lumabas ang walang
kaugnayang Belgian techno anthem</i>

843
00:44:38,200 --> 00:44:39,520
<i>na "Pump Up the Jam."</i>

844
00:44:40,240 --> 00:44:41,600
Na narinig n'yo kanina.

845
00:44:42,120 --> 00:44:44,359
{\an8}May nagsabing ang mga pusa
ay magandang halimbawa

846
00:44:44,360 --> 00:44:47,200
{\an8}ng namumuhay na parang existentialist.

847
00:44:48,040 --> 00:44:51,920
Magandang buhay para sa existentialist,
kung meron mang gano'n,

848
00:44:52,520 --> 00:44:56,759
'yong makagawa
ng sariling layunin at prinsipyo

849
00:44:56,760 --> 00:44:59,119
at sundin ang mga 'yon.

850
00:44:59,120 --> 00:45:02,119
Halimbawa, nagre-react ang pusa ko
sa paligid niya

851
00:45:02,120 --> 00:45:05,559
imbes na hinahatak-hatak lang siya ng iba.

852
00:45:05,560 --> 00:45:08,999
Paano mo nalamang di iniisip
ng mga pusa ang buhay nila?

853
00:45:09,000 --> 00:45:10,879
Siguro balisa talaga sila

854
00:45:10,880 --> 00:45:14,239
tapos pag sinabi nilang "meow",
binabahagi nila 'yong sakit

855
00:45:14,240 --> 00:45:15,920
na parang "me ow."

856
00:45:16,440 --> 00:45:18,359
Nasasaktan ang mga pusa.

857
00:45:18,360 --> 00:45:20,919
Hindi sila kumikilos

858
00:45:20,920 --> 00:45:23,959
na parang may level
ng kamalayan sa sarili.

859
00:45:23,960 --> 00:45:26,319
Dinidilaan ng mga pusa
ang puwet nila, di ba?

860
00:45:26,320 --> 00:45:30,080
Lahat ba ng existentialist, ginagawa 'yon?

861
00:45:30,800 --> 00:45:31,640
Hindi.

862
00:45:33,560 --> 00:45:38,559
<i>Parte ng pagiging tao
ang mapuno ng existential angst.</i>

863
00:45:38,560 --> 00:45:41,639
KABANATA VII
SINING

864
00:45:41,640 --> 00:45:46,439
Sinubukan ng ilang magagaling na artista
na ipahayag ang paghihirap ng tao.

865
00:45:46,440 --> 00:45:50,320
Meron ding ganito kapangit
ang kayang ipinta.

866
00:45:50,960 --> 00:45:53,039
Ito ang <i>The Scream</i> ni Edvard Munch,

867
00:45:53,040 --> 00:45:56,799
ang unang existentialist statement
na naging emoji na ngayon.

868
00:45:56,800 --> 00:45:59,919
Ano'ng nag-udyok kay Eddie Munch
na ipinta 'to?

869
00:45:59,920 --> 00:46:03,239
{\an8}'Yong karanasan niya habang naglalakad
kasama ang mga kaibigan.

870
00:46:03,240 --> 00:46:07,639
{\an8}Tumawid na ako sa mga tulay,
pero hindi ko naman ipininta 'yon.

871
00:46:07,640 --> 00:46:10,519
Bakit di natin siya marinig?
Naka-mute ba siya?

872
00:46:10,520 --> 00:46:13,719
Hindi, 'yong kalikasan
ang sumisigaw nang malakas

873
00:46:13,720 --> 00:46:16,559
at naririnig natin
ang malakas na sigaw ng kalikasan.

874
00:46:16,560 --> 00:46:20,479
Halimbawa ba 'to ng silent painting?

875
00:46:20,480 --> 00:46:22,199
Lahat ng painting, silent.

876
00:46:22,200 --> 00:46:25,359
Kung alam ni Edvard Munch
na di natin maririnig 'to,

877
00:46:25,360 --> 00:46:29,359
bakit di muna niya hinintay na sarado na
ang bibig nito bago siya nagpinta?

878
00:46:29,360 --> 00:46:30,919
Nakakainis kasi, e.

879
00:46:30,920 --> 00:46:33,439
Hindi rin siya gumagalaw. Bakit gano'n?

880
00:46:33,440 --> 00:46:38,559
Napako na siya sa lugar
dahil sa matinding emosyon niya.

881
00:46:38,560 --> 00:46:41,400
Kaya freeze-frame na painting 'to?

882
00:46:42,000 --> 00:46:45,760
Freeze-frame ng mood 'to.

883
00:46:46,400 --> 00:46:49,479
Namatay si Drew Barrymore
sa simula ng painting na 'to, 'no?

884
00:46:49,480 --> 00:46:53,239
Meron din kaya silang
<i>Scream 2</i> sa gallery na 'to?

885
00:46:53,240 --> 00:46:54,599
<i>- Scream 2?</i>
- Oo.

886
00:46:54,600 --> 00:46:56,719
Hindi ko alam 'yong <i>Scream 2.</i>

887
00:46:56,720 --> 00:46:59,000
Based sa pelikula 'to, di ba?

888
00:46:59,640 --> 00:47:01,199
Hindi niya napanood 'yon.

889
00:47:01,200 --> 00:47:04,880
Painting 'to ng naging karanasan niya.

890
00:47:05,520 --> 00:47:09,960
Emotional at psychological na karanasan,
hindi physical.

891
00:47:10,680 --> 00:47:12,560
Pinipinta natin ang souls natin.

892
00:47:13,080 --> 00:47:15,400
Bakit tayo nagpipinta ng assholes?

893
00:47:16,000 --> 00:47:19,759
<i>Mas mahirap at miserable ang obra,
mas maraming may gusto.</i>

894
00:47:19,760 --> 00:47:23,959
<i>At wala nang mas miserableng artist
at naninira ng sariling tenga</i>

895
00:47:23,960 --> 00:47:26,280
<i>kaysa kay Vincenzo Van Beethoven Gogh.</i>

896
00:47:27,560 --> 00:47:29,639
Gaya ng nakikita n'yo sa larawang 'to,

897
00:47:29,640 --> 00:47:32,479
mukha talagang painting si Van Gogh
sa totoong buhay,

898
00:47:32,480 --> 00:47:35,520
kaya di maiiwasang magkaroon siya
ng karera sa art.

899
00:47:36,080 --> 00:47:38,519
<i>Marami sa mga gawa niya,
tulad ng</i> Sad Flowers,

900
00:47:38,520 --> 00:47:40,039
Scary Night,

901
00:47:40,040 --> 00:47:43,719
<i>at</i> Woofy McPoker <i>ang kumita
ng milyon-milyon sa mga auction.</i>

902
00:47:43,720 --> 00:47:49,200
Huling tawag sa £22.5 milyon.

903
00:47:50,120 --> 00:47:52,759
Isa 'to sa mga pinakasikat niyang obra,

904
00:47:52,760 --> 00:47:54,440
ang <i>Wheatfield with Crows.</i>

905
00:47:55,120 --> 00:47:58,039
Para lang siyang simpleng
eksena sa probinsya,

906
00:47:58,040 --> 00:48:02,039
pero pag tiningnan nang malapitan,
makikita n'yong pangit ang pagkakagawa.

907
00:48:02,040 --> 00:48:03,520
Gaya ng mga ibong 'to.

908
00:48:04,080 --> 00:48:05,959
Dapat mga uwak sila,

909
00:48:05,960 --> 00:48:09,119
pero hindi mo malalaman
kasi walang detalye.

910
00:48:09,120 --> 00:48:11,039
May malaki, may maliit.

911
00:48:11,040 --> 00:48:12,960
'Yong iba, mas maraming pakpak.

912
00:48:13,440 --> 00:48:15,479
Pag tiningnan mo 'to, mahirap paniwalaang

913
00:48:15,480 --> 00:48:19,719
nakakita talaga ng uwak
o ng wheat field si Van Gogh,

914
00:48:19,720 --> 00:48:22,240
parang di siya marunong gumamit ng brush.

915
00:48:23,200 --> 00:48:24,560
Tingnan n'yo ang hagod.

916
00:48:25,160 --> 00:48:26,359
Ang gulo.

917
00:48:26,360 --> 00:48:29,039
Parang naka-boxing gloves siya
no'ng nagpinta.

918
00:48:29,040 --> 00:48:30,759
Hindi 'to maayos.

919
00:48:30,760 --> 00:48:33,039
Sa totoo lang, ang pangit talaga.

920
00:48:33,040 --> 00:48:35,879
Mas magiging maayos ang buhay ni Van Gogh,

921
00:48:35,880 --> 00:48:39,479
pati ang buhay natin,
kung wala siyang pinintang kahit ano,

922
00:48:39,480 --> 00:48:42,120
kahit pinto pa 'yan sa bahay ng mga bulag.

923
00:48:42,720 --> 00:48:45,280
Pagtingin ko lang naman 'yon. Kayo ba?

924
00:48:49,560 --> 00:48:52,959
Siyempre, hindi lahat ng tao,
miserable gaya ni Van Gogh.

925
00:48:52,960 --> 00:48:54,960
Miserable sila gaya ng sarili nila.

926
00:48:55,600 --> 00:48:57,999
KABANATA VIII
TRABAHO

927
00:48:58,000 --> 00:49:02,279
<i>Wala silang oras para ilabas
ang nararamdaman nila sa sining</i>

928
00:49:02,280 --> 00:49:04,039
<i>kasi busy silang magtrabaho.</i>

929
00:49:04,040 --> 00:49:07,520
<i>At natututunan nating tiisin
ang trabaho, kahit paano.</i>

930
00:49:08,440 --> 00:49:11,319
Mula no'ng magtrabaho ang taong kuweba
para sa unang gago,

931
00:49:11,320 --> 00:49:15,240
galit na ang mga tao sa trabaho nila,
kasi ang sama ng trabaho.

932
00:49:16,160 --> 00:49:19,079
<i>Sa maraming siglo, puro mano-manong
paggawa ang mga trabaho</i>

933
00:49:19,080 --> 00:49:20,719
<i>gaya ng pagbubuhat ng uling</i>

934
00:49:20,720 --> 00:49:23,800
<i>at pagsasaka ng lupa
habang may gumuguhit sa 'yo.</i>

935
00:49:24,600 --> 00:49:28,719
<i>Habang nagiging moderno ang mundo
na puno ng plastic, metal, at iba pa,</i>

936
00:49:28,720 --> 00:49:30,999
<i>nagbago din ang katangian ng trabaho.</i>

937
00:49:31,000 --> 00:49:33,119
<i>Mas malala ang mga trabaho ngayon,</i>

938
00:49:33,120 --> 00:49:36,640
<i>na dumadagdag
sa matinding kawalan ng pag-asa.</i>

939
00:49:37,200 --> 00:49:40,040
Kailangang magtrabaho ng tao, 'no?

940
00:49:40,560 --> 00:49:42,960
Pwede bang maging rewarding ang trabaho?

941
00:49:43,840 --> 00:49:45,040
Oo, pwede naman.

942
00:49:47,040 --> 00:49:48,520
Kahit para sa kanya?

943
00:49:49,680 --> 00:49:51,919
Buong araw lang siyang may hawak na stick.

944
00:49:51,920 --> 00:49:55,359
Hindi rewarding o makabuluhan 'yan.

945
00:49:55,360 --> 00:49:56,640
Walang skill 'yan.

946
00:49:57,960 --> 00:50:01,840
Hindi nga kailangan ng makina diyan.
Bracket at stand lang.

947
00:50:02,560 --> 00:50:04,679
Walang nakakatuwa diyan.

948
00:50:04,680 --> 00:50:07,880
Mas madalas niya pang hawak 'yan
kaysa sa mga mahal niya.

949
00:50:08,840 --> 00:50:10,839
Isipin mo 'yong mga napalampas niya

950
00:50:10,840 --> 00:50:13,520
kakahawak lang ng stick na 'yan.

951
00:50:14,520 --> 00:50:16,320
Hindi na mababawi 'yon.

952
00:50:18,160 --> 00:50:19,560
Sayang ang buhay niya.

953
00:50:21,800 --> 00:50:24,640
{\an8}SA ALAALA NI PHIL

954
00:50:25,800 --> 00:50:27,320
Ang lakas ng echo dito, 'no?

955
00:50:28,160 --> 00:50:29,440
Ayaw ni Phil no'n.

956
00:50:30,120 --> 00:50:31,120
Di ba, Ian?

957
00:50:34,600 --> 00:50:35,440
Sunod ka na.

958
00:50:36,640 --> 00:50:38,680
Pwede bang atmos muna?

959
00:50:43,080 --> 00:50:45,839
<i>Parang mabigat na pasananin ang mabuhay,</i>

960
00:50:45,840 --> 00:50:47,839
<i>at parang di ka makawala.</i>

961
00:50:47,840 --> 00:50:49,839
Buti na lang, may tutulong sa 'yo.

962
00:50:49,840 --> 00:50:53,359
Kaya nga nandito ako sa pangunahing
platform na Streamberry

963
00:50:53,360 --> 00:50:57,520
para makita kung paano nila pinalilimot
sa manonood ang pait ng buhay.

964
00:51:00,480 --> 00:51:01,439
Sa Streamberry,

965
00:51:01,440 --> 00:51:04,439
seryoso kaming bigyan ang users namin
ng entertainment

966
00:51:04,440 --> 00:51:07,799
{\an8}na malapit sa kanila
tungkol sa mga kailangan nila.

967
00:51:07,800 --> 00:51:11,120
Hindi lang bilang consumer,
kung hindi bilang mammal.

968
00:51:11,640 --> 00:51:15,799
Binabantayan namin ang damdamin
ng viewers namin sa lahat ng oras,

969
00:51:15,800 --> 00:51:19,680
nakita naming karamihan sa kanila,
nawawalan na ng pag-asa.

970
00:51:20,280 --> 00:51:22,679
At gusto n'yong ayusin 'yon?

971
00:51:22,680 --> 00:51:25,439
Oo, kaya nag-launch kami
ng set ng programming

972
00:51:25,440 --> 00:51:28,199
na nakatuon sa mga viewer
na sumuko na sa buhay.

973
00:51:28,200 --> 00:51:30,119
Nasa 116% sa kanila 'yon.

974
00:51:30,120 --> 00:51:33,079
Nakagrupo ang mga show
sa iba't ibang bracket

975
00:51:33,080 --> 00:51:35,839
na tumutulong sa mga desperadong
viewer na mahanap

976
00:51:35,840 --> 00:51:38,159
{\an8}ang content na bagay sa mood nila.

977
00:51:38,160 --> 00:51:42,240
Nakikita namin ang pagtaas sa category
na "Nakatayo sa Bintana Ngayon."

978
00:51:42,840 --> 00:51:43,719
Ano 'yon?

979
00:51:43,720 --> 00:51:47,479
Programming na nakatutok sa viewers
na nakatayo na sa bintana.

980
00:51:47,480 --> 00:51:49,240
Madalas, nanonood sa phone.

981
00:51:49,880 --> 00:51:54,000
Siyempre, ayaw naming tumalon sila.
Makakaapekto sa engagement 'yon.

982
00:51:54,720 --> 00:51:58,159
Paano naman ang mga bata?
Meron bang para sa kanila?

983
00:51:58,160 --> 00:52:02,120
Oo, 'yong isang bagong show namin
ginawa para sa mga bata

984
00:52:02,680 --> 00:52:03,640
na nasa bintana.

985
00:52:04,160 --> 00:52:08,120
Wow! Meron yata tayong
exclusive preview para diyan.

986
00:52:19,320 --> 00:52:20,879
Manong! Wag kang tatalon!

987
00:52:20,880 --> 00:52:22,119
Bakit hindi?

988
00:52:22,120 --> 00:52:23,040
Kasi...

989
00:52:25,080 --> 00:52:28,439
<i>Minsan pakiramdam natin
Wala nang kuwentang mabuhay</i>

990
00:52:28,440 --> 00:52:31,239
<i>Pero pag tumalon ka
Kailangang linisin ang bangketa</i>

991
00:52:31,240 --> 00:52:34,159
<i>At higit pa diyan
Hindi ka na mabubuhay pa</i>

992
00:52:34,160 --> 00:52:37,920
<i>Ililista ko sa 'yo ang ilang dahilan
Kung bakit dapat kang mabuhay</i>

993
00:52:38,440 --> 00:52:39,280
Okay.

994
00:52:39,920 --> 00:52:43,079
<i>Hindi mo makikita ang kalikasan
At ang kagandahan nito</i>

995
00:52:43,080 --> 00:52:46,039
<i>Gaya ng mga tuta at kuting
Sikat ng araw at kulog</i>

996
00:52:46,040 --> 00:52:49,519
<i>Mami-miss ka ng mga magulang mo
Mamamatay sila sa lungkot</i>

997
00:52:49,520 --> 00:52:52,680
<i>Pag tumalon ka sa kinatatayuan mo
At bumagsak ka sa lupa</i>

998
00:52:54,840 --> 00:52:57,519
<i>Final na ang pagtalon</i>

999
00:52:57,520 --> 00:53:00,160
<i>Hindi na pwedeng bawiin</i>

1000
00:53:00,920 --> 00:53:05,200
<i>Ang mga taong tumatalon
Nagsisisi sa desisyon</i>

1001
00:53:05,800 --> 00:53:07,079
Tama siya!

1002
00:53:07,080 --> 00:53:10,199
<i>Ang mag-iwan ng magandang legacy</i>

1003
00:53:10,200 --> 00:53:12,959
<i>Manatiling buhay</i>

1004
00:53:12,960 --> 00:53:15,720
<i>Mas mabuti 'yon kaysa mamatay</i>

1005
00:53:16,400 --> 00:53:17,760
<i>At maging dumi ka</i>

1006
00:53:18,280 --> 00:53:19,400
Okay.

1007
00:53:20,320 --> 00:53:22,039
<i>- Nakumbinsi mo ako
- Yay</i>

1008
00:53:22,040 --> 00:53:23,239
<i>Maganda ang mabuhay</i>

1009
00:53:23,240 --> 00:53:25,999
<i>Ayokong mamatay</i>

1010
00:53:26,000 --> 00:53:28,920
<i>Ingat ka sa pagbalik
Baka madulas ka</i>

1011
00:53:29,560 --> 00:53:30,519
Hala.

1012
00:53:30,520 --> 00:53:33,280
<i>Huli na ang lahat
Paalam na</i>

1013
00:53:39,480 --> 00:53:42,319
Salamat, Jacqui.
Sobrang nakakatulong 'yon,

1014
00:53:42,320 --> 00:53:44,479
at mukhang maganda ang Streamberry.

1015
00:53:44,480 --> 00:53:45,999
- Salamat.
- Salamat.

1016
00:53:46,000 --> 00:53:46,920
Ayos.

1017
00:53:47,440 --> 00:53:49,000
- Ang galing.
- Salamat.

1018
00:53:50,240 --> 00:53:51,080
Sige.

1019
00:53:54,120 --> 00:53:55,239
<i>Susunod pa...</i>

1020
00:53:55,240 --> 00:53:58,319
{\an8}<i>Mare-recode ba ng computers
ang kahulugan ng buhay?</i>

1021
00:53:58,320 --> 00:54:02,040
{\an8}Maa-upload ba natin
ang kaluluwa natin sa computer?

1022
00:54:02,640 --> 00:54:04,759
{\an8}<i>Pag-uusapan natin ang cloning.</i>

1023
00:54:04,760 --> 00:54:06,720
{\an8}Pag nag-clone ka ng kambal,

1024
00:54:07,280 --> 00:54:09,759
{\an8}dalawang kopya ba ng isa sa kanila
ang makukuha mo

1025
00:54:09,760 --> 00:54:11,799
{\an8}o isang kopya nilang dalawa?

1026
00:54:11,800 --> 00:54:15,439
{\an8}<i>Magbibigay ng siyentipikong pananaw
si Brian Cox sa kalawakan.</i>

1027
00:54:15,440 --> 00:54:18,679
{\an8}Hindi ba sayang sa kuryente
pag hindi pinatay ang bituin sa gabi?

1028
00:54:18,680 --> 00:54:19,600
{\an8}Hindi.

1029
00:54:20,080 --> 00:54:24,880
{\an8}<i>Pero isipin muna natin ang tadhana natin
sa daigdig na walang awa at walang diyos.</i>

1030
00:54:26,080 --> 00:54:29,319
<i>Dahil patay na ang Diyos
at uso ang mawalan ng pag-asa,</i>

1031
00:54:29,320 --> 00:54:32,600
<i>parang mag-isa lang ang mga tao
sa buong daigdig.</i>

1032
00:54:33,680 --> 00:54:35,359
Bumalik tayo sa umpisa,

1033
00:54:35,360 --> 00:54:38,559
nakatitig sa langit at iniisip
kung paano 'yon napunta do'n.

1034
00:54:38,560 --> 00:54:42,760
Bubuksan natin ang pinakamalaking
nakabinbing kaso para malaman 'yan.

1035
00:54:44,680 --> 00:54:48,919
ANG HULING KABANATA
BAGONG PAG-ASA

1036
00:54:48,920 --> 00:54:52,199
<i>Sabi sa Bibliya, gawa ng Diyos
ang buong kalawakan.</i>

1037
00:54:52,200 --> 00:54:54,319
<i>Pero bago natin malamang hindi totoo 'yon,</i>

1038
00:54:54,320 --> 00:54:57,560
<i>gumawa muna tayo ng isa pang
hindi kapani-paniwalang teorya.</i>

1039
00:54:59,240 --> 00:55:02,239
October 5, 1923 noon.

1040
00:55:02,240 --> 00:55:07,040
May malaking matutuklasan
ang astronomer na si Edwin Hubble.

1041
00:55:08,600 --> 00:55:11,639
<i>Sa pagsilip sa telescope niya,
siya ang unang taong</i>

1042
00:55:11,640 --> 00:55:15,440
<i>nakakita ng Cepheid variable star
sa ibang kalawakan.</i>

1043
00:55:17,280 --> 00:55:19,399
<i>Sinabi ni Hubble sa asawa niyang si Grace,</i>

1044
00:55:19,400 --> 00:55:22,120
<i>na sinuportahan siya sa buong karera niya.</i>

1045
00:55:22,600 --> 00:55:26,279
<i>"Nagawa ko!" sabi niya.
Pero sa boses niya, hindi sa 'kin.</i>

1046
00:55:26,280 --> 00:55:29,439
<i>"Nabago ko ang konsepto ng kalawakan."</i>

1047
00:55:29,440 --> 00:55:32,279
<i>"Ang galing niyan, mahal ko," sagot niya.</i>

1048
00:55:32,280 --> 00:55:35,240
<i>Nagningning ang mata niya sa tuwa
at nagyakapan sila.</i>

1049
00:55:36,320 --> 00:55:40,239
<i>Naghalikan sila nang matindi
at nag-init ang pananabik nila,</i>

1050
00:55:40,240 --> 00:55:43,760
<i>lumipat sila sa kuwarto
habang naghuhubad ng mga damit.</i>

1051
00:55:46,840 --> 00:55:48,280
<i>Laman sa laman...</i>

1052
00:55:50,880 --> 00:55:54,520
<i>habang dinadama ang katawan ng isa't isa
na may matinding pagnanasa.</i>

1053
00:55:55,520 --> 00:55:59,079
<i>Nakabuo sila ng matatag
na himig ng kaligayahan,</i>

1054
00:55:59,080 --> 00:56:01,480
<i>kitang-kita ang saya sa mga mukha nila.</i>

1055
00:56:19,560 --> 00:56:22,880
<i>At parehong nanginginig na nakaraos
ang mga katawan nila.</i>

1056
00:56:26,320 --> 00:56:28,919
Tahimik silang nakahiga, magkayakap,

1057
00:56:28,920 --> 00:56:32,880
pagod pero damang-dama
ang init ng kanilang pagniniig.

1058
00:56:34,040 --> 00:56:36,760
Tapos pinunasan ni Hubble
ang basa gamit ang damit niya.

1059
00:56:39,120 --> 00:56:42,199
<i>Sa nadiskubre ni Hubble,
nagbigyan ng daan ang teorya</i>

1060
00:56:42,200 --> 00:56:44,600
<i>tungkol sa pagkakabuo ng daigdig natin,</i>

1061
00:56:45,160 --> 00:56:48,519
<i>isang teoryang kinatutuwaan pa rin
ng mga nerd hanggang ngayon.</i>

1062
00:56:48,520 --> 00:56:52,200
Bakit sinasabi ng mga tao
na nanggaling ang mundo sa big bag?

1063
00:56:53,240 --> 00:56:54,880
Big Bang ang tinutukoy mo.

1064
00:56:55,480 --> 00:56:56,999
Malaking bag na sumabog?

1065
00:56:57,000 --> 00:56:59,279
Hindi. Big Bang lang, walang bag.

1066
00:56:59,280 --> 00:57:03,920
May umako ba ng responsibilidad
para sa Big Bang?

1067
00:57:05,640 --> 00:57:06,760
Nangyari lang 'yon.

1068
00:57:07,280 --> 00:57:09,280
Di natin mahahanap ang kriminal.

1069
00:57:10,840 --> 00:57:12,679
<i>Teorya ang Big Bang,</i>

1070
00:57:12,680 --> 00:57:15,719
<i>at gaya ng ibang teorya,
walang nakakaintindi nito.</i>

1071
00:57:15,720 --> 00:57:19,720
<i>Kung malapit na nilang malaman,
papatayin sila ng CIA.</i>

1072
00:57:20,440 --> 00:57:21,719
<i>Pero kung nangyari nga 'yon,</i>

1073
00:57:21,720 --> 00:57:24,600
<i>pinuno ng Big Bang ang daigdig ng matter.</i>

1074
00:57:25,520 --> 00:57:26,600
Atom 'to.

1075
00:57:27,080 --> 00:57:28,159
Sobrang liit,

1076
00:57:28,160 --> 00:57:31,439
baka hindi n'yo makita
kahit manood kayo nang naka-4K.

1077
00:57:31,440 --> 00:57:33,559
Sa sobrang liit nito,

1078
00:57:33,560 --> 00:57:36,679
baka nalaglag na bago pa kami
nagsimulang mag-shoot.

1079
00:57:36,680 --> 00:57:40,839
Ikaw, ako, at lahat
ng nakapaligid sa 'tin, gawa dito,

1080
00:57:40,840 --> 00:57:43,360
bukod sa coat na 'to na 100% cashmere.

1081
00:57:44,360 --> 00:57:46,719
Para saan ang atoms?

1082
00:57:46,720 --> 00:57:49,599
Kailangan ba talaga natin sila
o pwedeng wala?

1083
00:57:49,600 --> 00:57:52,679
Kailangan natin sila
kasi gawa tayo sa atoms.

1084
00:57:52,680 --> 00:57:57,119
Lahat ng nasa mundo, gawa sa atoms,
kung wala sila, wala tayo dito.

1085
00:57:57,120 --> 00:57:59,040
Gawa ba sa atoms ang mga mata?

1086
00:57:59,600 --> 00:58:00,439
Oo.

1087
00:58:00,440 --> 00:58:02,760
Kasi no'ng tumira ng ketamine si Paul,

1088
00:58:03,400 --> 00:58:06,960
sabi niya, nabibilang na niya
ang lahat ng atom sa mata niya.

1089
00:58:07,480 --> 00:58:10,199
Tapos kumain siya ng tuwalya
kaya naospital siya.

1090
00:58:10,200 --> 00:58:11,519
Okay.

1091
00:58:11,520 --> 00:58:13,760
- Gawa ba sa atoms ang paa ko?
- Oo.

1092
00:58:14,880 --> 00:58:17,640
Uunahan na kita...

1093
00:58:18,320 --> 00:58:21,440
Lahat ng sasabihin mo,
lahat ng bagay, gawa sa atoms.

1094
00:58:22,040 --> 00:58:23,320
Gawa sa atoms ang iniisip?

1095
00:58:23,920 --> 00:58:25,719
Well, hindi, 'yong iniisip mo...

1096
00:58:25,720 --> 00:58:27,399
- Ayan na nga.
- Okay.

1097
00:58:27,400 --> 00:58:29,040
Pero ang iniisip... Okay.

1098
00:58:29,840 --> 00:58:31,959
<i>Akala n'yo wala nang
mas maliit pa sa atoms.</i>

1099
00:58:31,960 --> 00:58:33,679
<i>Pero siyempre, mali kayo.</i>

1100
00:58:33,680 --> 00:58:38,679
<i>Kahit mismong atoms, gawa sa mas maliliit
na subatomic particle.</i>

1101
00:58:38,680 --> 00:58:42,119
Ilang dekada ang ginugol
ng mga siyentipiko para ipaliwanag

1102
00:58:42,120 --> 00:58:43,879
kung bakit nakakatuwa 'to,

1103
00:58:43,880 --> 00:58:45,400
pero nabigo sila.

1104
00:58:46,040 --> 00:58:49,039
<i>Siguro kaya sa ilalim ng lupa sa Geneva,</i>

1105
00:58:49,040 --> 00:58:53,039
<i>gumawa sila ng malaking makinang
tinatawag na Large Hadron Colly-der.</i>

1106
00:58:53,040 --> 00:58:55,679
<i>Pinagsasama nito ang subatomic particles</i>

1107
00:58:55,680 --> 00:58:58,319
<i>para gayahin ang kondisyon ng Big Bang.</i>

1108
00:58:58,320 --> 00:59:02,400
<i>At 'yon mismo ang nilalakaran ko ngayon
habang may suot na hard hat</i>

1109
00:59:03,120 --> 00:59:05,120
<i>sakali mang may mahulog na proton.</i>

1110
00:59:05,720 --> 00:59:09,359
Ito ang actual na Large Hadron colander.

1111
00:59:09,360 --> 00:59:11,799
{\an8}Tama ba ang iniisip ko
na mapapatunayan nitong

1112
00:59:11,800 --> 00:59:14,399
may chakras sa katawan ng tao?

1113
00:59:14,400 --> 00:59:15,640
Hindi.

1114
00:59:16,280 --> 00:59:18,279
Hindi ka interesado sa chakras?

1115
00:59:18,280 --> 00:59:21,439
Hindi. Gaya ng hindi ako
interesado sa mga multo.

1116
00:59:21,440 --> 00:59:25,239
Pero nararamdaman ni Tita Carol
ang chakras sa katawan ng iba,

1117
00:59:25,240 --> 00:59:27,200
at di niya kailangan ng machine.

1118
00:59:28,480 --> 00:59:30,919
- Sasabog 'to anumang oras.
- Hindi.

1119
00:59:30,920 --> 00:59:33,640
Gaano kabilis ang protons sa loob nito?

1120
00:59:34,320 --> 00:59:37,999
Nasa 99.999999% speed of light.

1121
00:59:38,000 --> 00:59:41,000
- Mas mabilis ang pang-amoy, 'no?
- Hindi.

1122
00:59:41,720 --> 00:59:45,879
E, bakit pag may nagpiprito ng bacon
tapos pumasok ka sa kusina,

1123
00:59:45,880 --> 00:59:48,599
maaamoy mo na agad
kahit di mo pa nakikita?

1124
00:59:48,600 --> 00:59:51,280
Nasubukan n'yo nang
maglagay ng bacon dito?

1125
00:59:53,440 --> 00:59:54,879
- Hindi pa.
- Subukan n'yo.

1126
00:59:54,880 --> 00:59:56,319
Baka maging quantum bacon.

1127
00:59:56,320 --> 00:59:59,119
- Mas nakakatuwa ba 'yon?
- Medyo.

1128
00:59:59,120 --> 01:00:01,999
Bakit mas nakakatuwa 'yon? Kasi hindi...

1129
01:00:02,000 --> 01:00:04,559
Desperado na 'ko dito para matulungan ka.

1130
01:00:04,560 --> 01:00:08,800
Sinusubukan kong gawing
nakakatuwa 'to kahit konti lang.

1131
01:00:09,400 --> 01:00:13,679
Pero na-detect nito ang tinatawag
na Higgs particle.

1132
01:00:13,680 --> 01:00:15,799
Kung walang Higgs particle,

1133
01:00:15,800 --> 01:00:20,039
ikaw, ako, at lahat ng meron
sa mundong 'to,

1134
01:00:20,040 --> 01:00:22,199
wala ang lahat ng 'yon.

1135
01:00:22,200 --> 01:00:27,439
<i>No'ng 2012, may magandang nadiskubre
ang matatalinong tao sa CERN,</i>

1136
01:00:27,440 --> 01:00:28,800
<i>ang Higgs bosom.</i>

1137
01:00:29,720 --> 01:00:33,959
Dahil sa halaga nito sa pagpapaliwanag
kung paano nabuo ang daigdig,

1138
01:00:33,960 --> 01:00:37,400
tinatawag ding God Particle
ang Higgs bosom.

1139
01:00:37,880 --> 01:00:40,479
Pero pwede ring tawaging Allah particle

1140
01:00:40,480 --> 01:00:42,960
kasi wala naman kaming
maipapakitang picture.

1141
01:00:43,960 --> 01:00:47,239
<i>Sabi ng ekspertong nakausap ko,</i>

1142
01:00:47,240 --> 01:00:50,160
<i>'yon ang pinakamalaking
scientific discovery sa buhay niya.</i>

1143
01:00:51,160 --> 01:00:54,119
{\an8}<i>Ito ang pinakamalaking
scientific discovery sa buhay ko.</i>

1144
01:00:54,120 --> 01:00:57,680
<i>At nakikipagsabayan 'yon sa malalaking
scientific discovery sa kasaysayan.</i>

1145
01:00:58,280 --> 01:01:02,120
<i>Nakikipagsabayan 'to sa malalaking
scientific discovery sa kasaysayan.</i>

1146
01:01:02,720 --> 01:01:05,080
Maibabalik ba ng Higgs boson ang oras?

1147
01:01:05,680 --> 01:01:06,520
Hindi.

1148
01:01:07,880 --> 01:01:10,359
Masasabi ba nito kung kailan lilindol?

1149
01:01:10,360 --> 01:01:11,559
Hindi.

1150
01:01:11,560 --> 01:01:14,200
- Mapapaanghang ang pagkain?
- Particle lang 'yon.

1151
01:01:15,200 --> 01:01:19,960
Parang sinabi mong "Masasabi ba
ng electron kung kailan lilindol?"

1152
01:01:20,920 --> 01:01:22,080
- Kaya ba?
- Hindi.

1153
01:01:22,680 --> 01:01:26,279
Kayang umiral ng subatomic particles,
ang pinakamaliliit na bagay,

1154
01:01:26,280 --> 01:01:30,119
nang sabay sa dalawang
magkaibang kalagayan.

1155
01:01:30,120 --> 01:01:33,800
Parang si Liam Hemsworth
na parehong sexy at boring.

1156
01:01:34,480 --> 01:01:38,679
<i>Sa madaling salita, misteryoso ang science
gaya ng ginagawa ng Diyos,</i>

1157
01:01:38,680 --> 01:01:39,679
<i>nakakailang lang</i>

1158
01:01:39,680 --> 01:01:42,400
<i>kasi sabi ng mga siyentipiko,
walang Diyos.</i>

1159
01:01:43,120 --> 01:01:46,239
Kaya nag-imbento sila
ng bagong klase ng science,

1160
01:01:46,240 --> 01:01:49,639
ang science ng mga bagay
na walang katuturan sa science.

1161
01:01:49,640 --> 01:01:53,399
At para maging opisyal,
binigyan nila ng nakakatuwang pangalan.

1162
01:01:53,400 --> 01:01:55,199
Ano ang Quantum McPhysics?

1163
01:01:55,200 --> 01:01:57,479
Ang quantum physics...

1164
01:01:57,480 --> 01:02:01,439
Pinakamagandang teorya sa paggana
ng mundo ang quantum mechanics.

1165
01:02:01,440 --> 01:02:05,719
Nilalarawan nito ang lahat
ng naobserbahan natin bukod sa gravity.

1166
01:02:05,720 --> 01:02:08,040
Tumatakbo ba ang salamin
sa quantum physics?

1167
01:02:09,360 --> 01:02:10,920
- Tumatakbo?
- Oo.

1168
01:02:12,240 --> 01:02:13,279
As in...

1169
01:02:13,280 --> 01:02:16,680
Sabi sa quantum physics, di dapat
gumagana ang salamin. Himala daw 'yon.

1170
01:02:17,200 --> 01:02:19,040
Mali 'yan.

1171
01:02:19,680 --> 01:02:22,839
Pinapatunayan ng quantum theorionics
na infinite ang multiverse,

1172
01:02:22,840 --> 01:02:24,520
parang sa Marvel films, di ba?

1173
01:02:25,160 --> 01:02:27,199
Isang interpretasyon 'yan
ng teoryang 'yon.

1174
01:02:27,200 --> 01:02:29,560
Ilang infinite multiverse ang meron?

1175
01:02:30,440 --> 01:02:33,039
Kung may infinite number
ng mga multiverse,

1176
01:02:33,040 --> 01:02:35,599
e, di, infinite ang bilang ng multiverse.

1177
01:02:35,600 --> 01:02:37,359
A, palagay ko dalawa.

1178
01:02:37,360 --> 01:02:39,600
'Yong atin at 'yong sa salamin.

1179
01:02:41,880 --> 01:02:44,759
Bintana ng ibang universe
ang mga salamin, di ba?

1180
01:02:44,760 --> 01:02:46,399
- Hindi.
- Sabi ni Paul,

1181
01:02:46,400 --> 01:02:48,639
pinapagana sila ng quantum power

1182
01:02:48,640 --> 01:02:51,319
kaya nakikita mo ang alternative dimension

1183
01:02:51,320 --> 01:02:54,359
kung saan pareho ang lahat sa mundo natin
pero baliktad lang.

1184
01:02:54,360 --> 01:02:55,680
Ano'ng trabaho ni Paul?

1185
01:02:56,200 --> 01:03:00,439
Nagtrabaho siya sa pabrika ng tennis ball,
tagasalo siya ng tennis balls doon,

1186
01:03:00,440 --> 01:03:02,800
pero natanggal siya
kaya wala na siyang trabaho.

1187
01:03:07,840 --> 01:03:09,640
Sorry, nasasayang ko ba ang oras mo?

1188
01:03:10,240 --> 01:03:11,080
Oo.

1189
01:03:13,040 --> 01:03:15,119
<i>Sa dulo ng ika-20 siglo,</i>

1190
01:03:15,120 --> 01:03:17,479
<i>sinubukang daigin ng science ang relihiyon</i>

1191
01:03:17,480 --> 01:03:21,160
<i>at ipinaliwanag ang paglikha,
sinuri ang bumubuo sa pag-iral ng lahat,</i>

1192
01:03:21,760 --> 01:03:23,719
<i>at nadiskubre ang God particle.</i>

1193
01:03:23,720 --> 01:03:25,319
Sa susunod na trick nito,

1194
01:03:25,320 --> 01:03:27,520
sinubukan nitong gayahin ang Diyos

1195
01:03:28,040 --> 01:03:30,039
sa pamamagitan ng paglikha ng buhay.

1196
01:03:30,040 --> 01:03:32,799
Unang nilalang na na-clone
si Dolly the sheep,

1197
01:03:32,800 --> 01:03:34,919
na anak ni Dolly, 'yong isa pang sheep.

1198
01:03:34,920 --> 01:03:37,319
Si Dolly ang pinakasikat
na tupa sa kasaysayan,

1199
01:03:37,320 --> 01:03:39,999
pero sa totoo lang, medyo maba-baa 'yon.

1200
01:03:40,000 --> 01:03:42,679
Nagdulot ang cloning ng mga tanong

1201
01:03:42,680 --> 01:03:44,720
tungkol sa pagkakakilanlan natin.

1202
01:03:45,560 --> 01:03:46,559
Pag nakopya ako,

1203
01:03:46,560 --> 01:03:48,239
kakaiba pa rin ba 'ko?

1204
01:03:48,240 --> 01:03:50,439
O mas kakaiba 'yong clone ko

1205
01:03:50,440 --> 01:03:52,600
kasi clone siya, mas astig siya?

1206
01:03:53,120 --> 01:03:55,599
Paano ako naging ako at ikaw naging ikaw,

1207
01:03:55,600 --> 01:03:57,560
at tayo naging tayo?

1208
01:03:58,640 --> 01:04:01,919
<i>Pero sa halip na mapalitan ng clones,</i>

1209
01:04:01,920 --> 01:04:05,480
<i>mas mapapalitan tayo ng iba pang
ginawa natin, mga computer,</i>

1210
01:04:06,040 --> 01:04:07,919
<i>na nagiging mas matalino,</i>

1211
01:04:07,920 --> 01:04:10,520
<i>baka maging mas matalino na sila
kaysa sa atin.</i>

1212
01:04:11,240 --> 01:04:14,400
Makakaya ba ng computer
na maglaro ng chess?

1213
01:04:15,440 --> 01:04:17,680
Nakakapaglaro na ng chess
ang mga computer.

1214
01:04:18,280 --> 01:04:20,559
Talaga? Chess ang pinag-uusapan natin, ha.

1215
01:04:20,560 --> 01:04:25,479
Oo. Ilang taon nang nilalabanan
ng mga computer ang tao sa chess.

1216
01:04:25,480 --> 01:04:28,919
Alam ba nila ang ginagawa ng mga piece?
Kahit 'yong maliit na kabayo?

1217
01:04:28,920 --> 01:04:29,840
Oo.

1218
01:04:30,640 --> 01:04:33,079
Pero iba't ibang direksiyon
ang galaw no'ng kabayo.

1219
01:04:33,080 --> 01:04:36,520
- Wala silang pattern.
- Meron. Ginagalaw sila...

1220
01:04:37,640 --> 01:04:39,799
dalawa sa isang direksiyon
at isa sa isa pa...

1221
01:04:39,800 --> 01:04:42,440
Sige. Nalutas 'yon ng computer
para sa atin?

1222
01:04:43,120 --> 01:04:46,319
<i>Hindi pa nakuntento sa chess,
gumagaling pa ang mga computer</i>

1223
01:04:46,320 --> 01:04:50,160
<i>sa paggaya ng ibang gawain ng tao,
na higit pa sa chess.</i>

1224
01:04:50,800 --> 01:04:54,759
Isa sa mga unang halimbawa ng AI
ang software na tinatawag na ELIZA,

1225
01:04:54,760 --> 01:04:56,239
na may ibig sabihin.

1226
01:04:56,240 --> 01:04:58,959
Nagaya ng ELIZA ang psychiatrist.

1227
01:04:58,960 --> 01:05:02,039
Tatanungin ka niya sa nararamdaman mo
at sasagot sa sagot mo.

1228
01:05:02,040 --> 01:05:03,279
Pero basic lang 'yon.

1229
01:05:03,280 --> 01:05:05,559
Di magagawa lahat
ng ginagawa ng psychiatrist.

1230
01:05:05,560 --> 01:05:08,039
Di 'yon makakaikot sa mesa,
maniningil nang mahal,

1231
01:05:08,040 --> 01:05:11,240
makikipagrelasyon sa sekretarya,
makakapagluto ng itlog, o...

1232
01:05:35,440 --> 01:05:37,399
<i>Nasa iba't ibang lugar ang AI.</i>

1233
01:05:37,400 --> 01:05:40,079
<i>Nasa paligid, mga bahay,
at mga kamay natin.</i>

1234
01:05:40,080 --> 01:05:42,879
<i>- May digital assistant sila gaya ni Siri...
- Hi, there.</i>

1235
01:05:42,880 --> 01:05:45,479
<i>...Alexa, at 'yong sa Google
na walang nakakaalala.</i>

1236
01:05:45,480 --> 01:05:47,839
<i>Mas maganda kung tinawag 'yong Cuthbert.</i>

1237
01:05:47,840 --> 01:05:49,759
Pero pag pinag-uusapan ang AI,

1238
01:05:49,760 --> 01:05:53,120
naiisip ng karamihan
ang mga generative AI chatbot gaya nito,

1239
01:05:53,720 --> 01:05:56,559
ChatGPT, na sobrang galing
sa panggagaya sa tao,

1240
01:05:56,560 --> 01:05:58,719
pwede na tayong mawala sa mundo.

1241
01:05:58,720 --> 01:06:00,720
Sabi lang nito sa 'kin 'yon.

1242
01:06:01,800 --> 01:06:03,840
Nag-aalala ang mga tao sa AI.

1243
01:06:04,520 --> 01:06:05,720
Ikaw ba?

1244
01:06:07,960 --> 01:06:09,920
Kung nag-aalala ako...

1245
01:06:10,520 --> 01:06:12,960
Hindi, dapat ba silang mag-alala sa 'yo?

1246
01:06:14,880 --> 01:06:16,719
Sana hindi. Sana naman, hindi.

1247
01:06:16,720 --> 01:06:20,119
Nag-aalala ang mga tao
sa artificial intelligence

1248
01:06:20,120 --> 01:06:24,039
kasi iniisip nila, baka isang araw
mapalitan tayo noon.

1249
01:06:24,040 --> 01:06:26,479
Tao ako. Bakit sila mag-aalala sa akin?

1250
01:06:26,480 --> 01:06:28,360
Hindi, 'yong letrang "U".

1251
01:06:29,640 --> 01:06:32,639
Vowels silang lahat, di ba? A, I, U.

1252
01:06:32,640 --> 01:06:35,080
Ano'ng ibig sabihin ng "U" sa AI?

1253
01:06:36,720 --> 01:06:38,599
Walang "U" sa AI.

1254
01:06:38,600 --> 01:06:41,120
Sekreto pala 'yon? Itinago ng computer?

1255
01:06:42,040 --> 01:06:45,400
Higit pa ako sa makina o tao,

1256
01:06:46,040 --> 01:06:48,920
higit pa sa pagsasanib ng dalawa.

1257
01:06:49,600 --> 01:06:51,759
<i>Siyempre, di naman kakatayin ang tao</i>

1258
01:06:51,760 --> 01:06:54,080
<i>ng mga nakakatakot na robot
ng science fiction.</i>

1259
01:06:54,680 --> 01:06:58,840
<i>Kakatayin tayo ng mga nakakatakot
na robot ng totoong buhay.</i>

1260
01:07:00,040 --> 01:07:03,919
Habang nakatayo ang mga tao
sa gilid ng bangin,

1261
01:07:03,920 --> 01:07:05,839
nakasilip sa walang hanggang kawalan,

1262
01:07:05,840 --> 01:07:07,839
at iniisip kung may katapusan ba 'yon,

1263
01:07:07,840 --> 01:07:11,479
nagiging mas mahalaga ang tanong
tungkol sa kabuluhan ng buhay.

1264
01:07:11,480 --> 01:07:13,360
Kahit mga eksperto, nalilito.

1265
01:07:14,320 --> 01:07:17,560
May halaga ba ang buhay ng tao?

1266
01:07:18,080 --> 01:07:20,919
Kung meron, ano 'yon?

1267
01:07:20,920 --> 01:07:23,559
Tandaan mo, kung mahaba ang isasagot mo,

1268
01:07:23,560 --> 01:07:26,719
magpapatong kami ng mga nakakatawang video
ng mga hayop sa screen

1269
01:07:26,720 --> 01:07:28,640
para hindi mainip ang manonood.

1270
01:07:29,360 --> 01:07:33,760
Well, gusto nating magkaroon
ng kabuluhan ang buhay natin.

1271
01:07:34,840 --> 01:07:36,320
Ang tanong diyan,

1272
01:07:37,120 --> 01:07:38,520
binubuo ba natin

1273
01:07:39,240 --> 01:07:41,840
ang kabuluhang 'yon,

1274
01:07:42,840 --> 01:07:46,160
batay sa sinabi ng German philosopher
na si Nietzsche,

1275
01:07:46,880 --> 01:07:50,680
o natuklasan natin sa mundo
ang kabuluhang 'yon?

1276
01:07:51,840 --> 01:07:54,920
Baka gawa ng Diyos ang kabuluhang 'yon

1277
01:07:55,400 --> 01:08:00,800
o baka nagkataong bahagi na 'yon
ng mga bumubuo sa daigdig.

1278
01:08:02,440 --> 01:08:04,760
Bakit patulis 'yong dulo ng tae?

1279
01:08:05,440 --> 01:08:10,960
Ganoon na ba ang hugis nila sa loob natin
o minomolde 'yon ng mga puwet natin?

1280
01:08:13,560 --> 01:08:15,160
Para pala 'yon sa expert sa tae.

1281
01:08:15,640 --> 01:08:18,719
Pero nandito ka na, gusto mo bang sagutin...

1282
01:08:18,720 --> 01:08:21,119
Parang hindi sapat ang alam ko
sa human biology

1283
01:08:21,120 --> 01:08:22,959
para mabigyan kita ng tamang sagot.

1284
01:08:22,960 --> 01:08:24,160
Tama naman. Oo nga.

1285
01:08:25,200 --> 01:08:29,279
<i>Sa buong landmark epic na 'to
na talagang na-enjoy n'yo,</i>

1286
01:08:29,280 --> 01:08:31,959
<i>dinala ako ng paghahanap ko
ng kabuluhan sa buong mundo</i>

1287
01:08:31,960 --> 01:08:36,799
<i>at sa iba't ibang gusali, hagdan,
at isang beses, sa bouncy castle.</i>

1288
01:08:36,800 --> 01:08:40,479
Mula sa pagkalulong sa relihiyon
hanggang sa nihilistic na pagdumi,

1289
01:08:40,480 --> 01:08:42,319
<i>mula sa mga obra ng panitikan</i>

1290
01:08:42,320 --> 01:08:44,479
<i>pati sa nakakakilabot na painting na 'yon,</i>

1291
01:08:44,480 --> 01:08:47,400
<i>hindi humihinto ang paghahanap
ng tao sa kabuluhan ng buhay.</i>

1292
01:08:48,080 --> 01:08:49,959
Tapos na ang trabaho ko rito.

1293
01:08:49,960 --> 01:08:52,439
Sana naliwanagan kayo.

1294
01:08:52,440 --> 01:08:56,119
Oras na para hanapin ko
ang kabuluhan ng buhay sa ibang mundo.

1295
01:08:56,120 --> 01:08:57,120
Paalam.

1296
01:09:04,840 --> 01:09:09,159
Pumipirma ba ang mga author sa dulo
ng libro nila gaya sa sulat?

1297
01:09:09,160 --> 01:09:15,040
Parang, "Ito ang <i>Crime and Punishment,</i>
Ang Pagtatapos, Sumasaiyo, Dostoevsky."

1298
01:09:17,160 --> 01:09:18,480
Bihira yata.

1299
01:09:19,440 --> 01:09:23,399
Bakit may nerve ang mata ng tao
na nakakonekta direkta sa puwet?

1300
01:09:23,400 --> 01:09:24,359
Wala naman.

1301
01:09:24,360 --> 01:09:27,760
Meron kasi pag sinundot mo ang puwet mo,
mapapaganito ka.

1302
01:09:29,640 --> 01:09:31,920
Pag pumasok ang titi sa babae,

1303
01:09:32,720 --> 01:09:35,439
bakit laging labas-pasok 'yon?

1304
01:09:35,440 --> 01:09:38,359
Di ba pwedeng pasok,
tapusin, tapos tanggalin na?

1305
01:09:38,360 --> 01:09:41,720
Ginawa ba ang souls natin
kasabay ng Big Bang?

1306
01:09:42,240 --> 01:09:46,080
- Depende sa sinasabi mong "our souls".
- Alam mo kung ano 'yong "assholes".

1307
01:09:46,680 --> 01:09:48,919
Sayang kasi semen lang
ang nagagawa nila, 'no?

1308
01:09:48,920 --> 01:09:50,479
Kung merong tomato soup,

1309
01:09:50,480 --> 01:09:53,600
pwede n'yo pang pagsaluhan
sa kama pagkatapos.

1310
01:09:54,200 --> 01:09:57,480
Mas mahirap bang makapasok
sa langit mula no'ng Brexit?

1311
01:09:59,280 --> 01:10:03,319
Wala namang kinalaman ang Brexit
sa kaharian ng langit

1312
01:10:03,320 --> 01:10:04,839
o kahit sa impiyerno.

1313
01:10:04,840 --> 01:10:08,079
Sabi ni Paul, pag tumingin ka
sa salamin nang isang oras,

1314
01:10:08,080 --> 01:10:12,359
maloloko mo ang kamalayan mo
na isiping nasa loob ka ng isa pang ikaw

1315
01:10:12,360 --> 01:10:16,040
tapos tatakbo ka bago pa siya makalabas
at makabalik sa 'yo.

1316
01:10:16,840 --> 01:10:20,559
Nagawa niya raw 'yon nang isang beses,
pero no'ng tumakbo siya,

1317
01:10:20,560 --> 01:10:22,759
tumama 'yong bayag niya sa door knob

1318
01:10:22,760 --> 01:10:25,039
kaya gumulong siya sa sahig
sa sobrang sakit

1319
01:10:25,040 --> 01:10:28,240
habang pinapanood siya ng kamalayan niya,
tawa nang tawa.

1320
01:10:29,040 --> 01:10:32,600
Hindi makakapasok sa salamin
ang kamalayan mo.

1321
01:10:33,440 --> 01:10:35,000
Nag-aalala ako kay Paul.

1322
01:10:36,520 --> 01:10:39,360
Hindi pa lang niya nahahanap
ang papel niya sa lipunan.

1323
01:10:40,000 --> 01:10:41,600
Kasali ka sa Big Bang gang?

1324
01:10:42,520 --> 01:10:43,439
Big Bang...

1325
01:10:43,440 --> 01:10:46,159
- Gang. The Big Bang gang.
- The Big Bang gang.

1326
01:10:46,160 --> 01:10:47,479
Lahat nasa Big Bang gang.

1327
01:10:47,480 --> 01:10:48,879
- Talaga?
- Oo.

1328
01:10:48,880 --> 01:10:51,439
Pakisabi nga 'yan do'n sa camera, please?

1329
01:10:51,440 --> 01:10:54,239
Oo, nasa Big Bang gang ako.
Nasa Big Bang gang ka.

1330
01:10:54,240 --> 01:10:57,600
- Nasa Big Bang gang ka rin.
- Lahat tayo, nasa Big Bang gang.

1331
01:10:59,800 --> 01:11:02,760
{\an8}Nagsalin ng Subtitle: E. Columna