1
00:00:33,963 --> 00:00:40,483
นานมาแล้ว ที่ราบแอฟริกาตะวันออก
เคยเป็นบ้านของบรรพบุรุษห่างๆ ของเรา

2
00:00:47,043 --> 00:00:51,123
ด้วยเหตุผลที่ยังไม่เป็นที่เข้าใจแน่ชัด
บรรพบุรุษเหล่านั้นบางส่วน

3
00:00:51,723 --> 00:00:55,323
ได้ตัดสินใจไปจากที่นั่น มุ่งขึ้นเหนือ

4
00:00:55,923 --> 00:00:59,123
และกลายเป็นมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

5
00:01:04,883 --> 00:01:07,003
เมื่อเวลาผ่านไป พวกเขาก็มีจํานวนมากขึ้น

6
00:01:09,643 --> 00:01:15,243
อาณาเขตของพวกเขาขยายจากรัสเซีย
ไปจนถึงชายฝั่งแอตแลนติก

7
00:01:21,203 --> 00:01:25,523
{\an8}กลุ่มเล็กๆ ที่ท่องเที่ยวไป
ทั่วถิ่นทุรกันดารอันกว้างใหญ่นี้

8
00:01:30,323 --> 00:01:36,083
เอาชีวิตรอดผ่านความยากลําบากมาได้
นานกว่าสามแสนปี

9
00:01:36,843 --> 00:01:38,243
จนกระทั่งจู่ๆ

10
00:01:39,403 --> 00:01:40,523
พวกเขาก็สาบสูญไป

11
00:01:45,363 --> 00:01:49,243
{\an8}มีสถานที่เพียงไม่กี่แห่งเท่านั้น
ที่ซากของพวกเขายังคงอยู่

12
00:01:50,043 --> 00:01:52,163
และหนึ่งในที่ที่สําคัญที่สุด

13
00:01:53,043 --> 00:01:55,003
ถูกพบในตะวันออกกลาง

14
00:01:55,523 --> 00:01:58,083
ขุมสมบัติทางโบราณคดี

15
00:01:58,083 --> 00:02:01,123
{\an8}ซ่อนตัวอยู่ลึกเข้าไปในเทือกเขาเคอร์ดิสถาน

16
00:02:02,043 --> 00:02:04,003
{\an8}ถ้ําชานิดาร์

17
00:02:09,483 --> 00:02:11,123
ถ้ําชานิดาร์

18
00:02:11,123 --> 00:02:16,843
นับได้ว่าเป็นหนึ่งในถ้ํา
ที่ได้รับการเคารพมากที่สุดในโลก

19
00:02:17,803 --> 00:02:20,883
ในยุคของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
และโฮโมเซเปียนส์

20
00:02:21,683 --> 00:02:27,683
ในสถานที่ซึ่งชีวิตดํารงอยู่อย่างต่อเนื่อง

21
00:02:27,683 --> 00:02:30,683
เราอาจค้นพบคําตอบของคําถามต่างๆ

22
00:02:31,683 --> 00:02:34,283
คําถามที่ยังคงเป็นปริศนา

23
00:02:37,363 --> 00:02:39,843
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลคือใคร

24
00:02:41,203 --> 00:02:44,643
อะไรทําให้พวกเขาอยู่รอดมาได้เนิ่นนาน

25
00:02:45,843 --> 00:02:50,283
และที่น่าฉงนที่สุด ทําไมพวกเขาถึงหายไป

26
00:02:51,803 --> 00:02:55,763
ความลับของนีแอนเดอร์ทาล

27
00:03:19,723 --> 00:03:22,723
ถ้ําชานิดาร์ตั้งอยู่เชิงเขาของเทือกเขาแบรดอสต์

28
00:03:22,723 --> 00:03:26,283
แต่การเรียกว่าเชิงเขา
ก็อาจไม่ได้ทําให้เห็นภาพที่ถูกต้องนัก

29
00:03:28,563 --> 00:03:32,723
พื้นที่นั้นให้ความรู้สึกเป็นภูเขา
มีลักษณะขรุขระและลาดชัน

30
00:03:35,203 --> 00:03:39,683
ถ้ําชานิดาร์ทําให้คนประทับใจกับ
ขนาดและความใหญ่โตของถ้ํา

31
00:03:42,323 --> 00:03:46,523
คุณต้องเข้าไปจากด้านล่าง และมันน่าทึ่งมาก

32
00:03:50,283 --> 00:03:51,843
ใหญ่โตมโหฬารจริงๆ

33
00:03:51,843 --> 00:03:55,443
ปากถ้ํากว้างมาก ทําให้มีแสงส่องเข้าไปมาก

34
00:03:57,483 --> 00:04:01,043
มีนกนางแอ่นบินอยู่เหนือหัว

35
00:04:01,043 --> 00:04:04,283
นกอินทรีบินวนอยู่ข้างบน
กลางคืนมีหมาป่าหอนรับกัน

36
00:04:04,283 --> 00:04:06,803
เป็นสถานที่ที่น่าทึ่งจริงๆ

37
00:04:08,843 --> 00:04:13,843
{\an8}และการได้เป็นคนที่เข้ามาขุดถ้ํานี้

38
00:04:13,843 --> 00:04:16,243
{\an8}เป็นประสบการณ์ที่ไม่ธรรมดาเลย

39
00:04:17,803 --> 00:04:21,203
เอ็มม่าอยู่ในทีมนักโบราณคดีชาวอังกฤษ

40
00:04:21,203 --> 00:04:25,723
ที่ได้รับเชิญจากเพื่อนร่วมงานชาวเคิร์ด
ให้มาสานต่องานในถ้ํา

41
00:04:27,683 --> 00:04:32,443
ถ้ําชานิดาร์มีความสําคัญอย่างยิ่ง
ในประวัติศาสตร์การศึกษามนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

42
00:04:33,243 --> 00:04:37,243
และมีบทบาทสําคัญ
ในการทําให้เราต้องคิดทบทวนใหม่

43
00:04:37,243 --> 00:04:39,363
ว่าในอดีตมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลทําอะไร

44
00:04:39,363 --> 00:04:42,043
พวกเขาหน้าตาเป็นยังไง
พวกเขามีความสามารถอะไรบ้าง

45
00:04:44,003 --> 00:04:47,883
เป้าหมายของโครงการใหม่นี้คือการนํา

46
00:04:47,883 --> 00:04:51,803
องค์ความรู้ของวิทยาศาสตร์ทางโบราณคดี
ทั้งหมดที่เรามีตอนนี้มาใช้

47
00:04:51,803 --> 00:04:55,283
เพื่อให้ได้ข้อมูลใหม่ๆ
เกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

48
00:04:57,363 --> 00:05:02,123
ท้องร่องนี้ไม่มีการขุดค้นมาตั้งแต่ยุค 1960

49
00:05:02,643 --> 00:05:04,003
และตั้งแต่ยุคนั้นมา

50
00:05:04,003 --> 00:05:10,163
วิธีการคิดของเรา
เกี่ยวกับมนุษย์ที่ใกล้ชิดกับเราที่สุด เปลี่ยนไปมาก

51
00:05:11,643 --> 00:05:14,763
เรายังคงใช้คําว่านีแอนเดอร์ทาล
ในการบรรยายถึงคนที่

52
00:05:14,763 --> 00:05:16,603
คนอื่นมองว่าเซ่อซ่า

53
00:05:16,603 --> 00:05:19,843
มันยังคงถูกใช้เป็นคําด่าทอในสํานวนทั่วไป

54
00:05:19,843 --> 00:05:21,723
"หมอนี่นีแอนเดอร์ทาลของแท้"

55
00:05:21,723 --> 00:05:27,203
ในทางโบราณคดี พวกเขามีความคล้ายคลึง
กับโฮโมเซเปียนส์มากขึ้นเรื่อยๆ

56
00:05:27,203 --> 00:05:32,683
{\an8}และการพิจารณาใหม่ส่วนใหญ่มีต้นทางมาจาก

57
00:05:32,683 --> 00:05:36,123
{\an8}งานที่ราล์ฟ โซเลกกีได้ทําในถ้ําชานิดาร์

58
00:05:40,403 --> 00:05:42,883
(อิรัก)

59
00:05:42,883 --> 00:05:46,363
{\an8}ราล์ฟ โซเลกกีเกิดปี 1917

60
00:05:46,363 --> 00:05:48,843
เขาเสียไปเมื่อไม่กี่ปีก่อน ในวัยชราภาพ

61
00:05:49,403 --> 00:05:51,243
เขาเป็นคนแกร่งมาก

62
00:05:53,363 --> 00:05:56,203
เขาเคยไปยืนอยู่บนทุ่นระเบิด
ในสงครามโลกครั้งที่สอง

63
00:05:56,203 --> 00:05:58,283
และรอดมาได้โดยปาฏิหาริย์

64
00:06:00,883 --> 00:06:04,203
เขาเป็นคนที่น่าทึ่งมากๆ

65
00:06:05,843 --> 00:06:09,123
ผมไม่รู้แน่ชัดว่าเขาได้ยินเรื่องชานิดาร์ได้ยังไง

66
00:06:10,163 --> 00:06:17,163
{\an8}แต่เขามาที่นี่และทํางานที่นี่
ยาวนานห้าฤดูกาล ระหว่างปี 1951 ถึง 1960

67
00:06:23,243 --> 00:06:24,923
เขาวางคูขุดค้น

68
00:06:24,923 --> 00:06:28,763
พาดยาวจากเหนือไปใต้
ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของถ้ํา

69
00:06:35,483 --> 00:06:38,203
สาเหตุที่สถานที่ขุดค้นนี้เป็นที่รู้จักกว้างขวาง

70
00:06:38,203 --> 00:06:43,003
ก็เพราะเขาค้นพบ
ชายหญิงและเด็กนีแอนเดอร์ทาลจํานวนสิบคน

71
00:06:55,883 --> 00:06:59,003
{\an8}(อับดุลละฮ์ บาร์ซานี)

72
00:06:59,003 --> 00:07:00,763
ในตอนนั้น

73
00:07:01,803 --> 00:07:03,803
เรายังเด็ก

74
00:07:07,363 --> 00:07:09,683
ผมอายุประมาณ...

75
00:07:11,123 --> 00:07:12,923
สิบเจ็ด หรือ 18 ปี

76
00:07:16,843 --> 00:07:18,843
ด็อกเตอร์สอนเรา

77
00:07:21,443 --> 00:07:24,363
มีหินออกมาจากถ้ํานั้นหลายก้อน หินขนาดใหญ่

78
00:07:25,083 --> 00:07:26,523
พวกเขาใช้ระเบิด

79
00:07:35,403 --> 00:07:39,603
พวกเขาเจอโครงกระดูกมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
เป็นเรื่องสําคัญทีเดียว

80
00:07:42,963 --> 00:07:46,803
ซี่โครงและกระดูกของพวกเขาหนามาก

81
00:07:47,483 --> 00:07:49,803
ศีรษะของพวกเขาก็ใหญ่มาก

82
00:07:53,203 --> 00:07:54,643
มือของพวกเขา

83
00:07:55,643 --> 00:07:57,803
ทุกส่วนของพวกเขาช่างน่าตะลึง

84
00:07:59,243 --> 00:08:03,043
นั่นคือการค้นพบครั้งใหญ่ครั้งแรกของโซเลกกี

85
00:08:03,763 --> 00:08:06,363
เขาตั้งชื่อมันว่า ชานิดาร์หนึ่ง

86
00:08:07,283 --> 00:08:11,363
โครงกระดูกจากเผ่าพันธุ์ที่ต่างกับเรามาก

87
00:08:15,923 --> 00:08:19,043
พวกเขามีลักษณะที่แข็งแกร่งกว่า

88
00:08:19,043 --> 00:08:21,963
โหนกคิ้วใหญ่ กะโหลกมีรูปทรงต่างออกไป

89
00:08:21,963 --> 00:08:23,723
ในขณะที่เรามีกะโหลกที่โค้งมนมากๆ

90
00:08:23,723 --> 00:08:25,283
พวกเขากํายํา

91
00:08:26,443 --> 00:08:30,323
เราสันนิษฐานว่าพวกเขาต้องมีภาษาไว้สื่อสาร

92
00:08:32,283 --> 00:08:34,003
ยิ่งเรารู้เรื่องพวกเขามากขึ้น

93
00:08:34,003 --> 00:08:37,043
ก็ยิ่งชัดเจนว่า พวกเขาซับซ้อน

94
00:08:37,043 --> 00:08:40,043
กว่าที่เราคิดไว้เมื่อ 40 หรือ 50 ปีก่อนมาก

95
00:08:44,723 --> 00:08:47,403
เราเรียกมันว่าต้นไม้แห่งชีวิต

96
00:08:48,283 --> 00:08:50,003
มนุษย์ทุกคน สัตว์ทุกตัว

97
00:08:50,963 --> 00:08:54,123
กลายมาเป็นกิ่งก้านบนต้นไม้แห่งชีวิต

98
00:08:54,123 --> 00:08:56,483
{\an8}(อับดุลวาฮับ สุไลมาน ฮาซาน
นักโบราณคดี)

99
00:08:56,483 --> 00:08:58,923
{\an8}(ผู้อํานวยการ
ฝ่ายโบราณวัตถุและมรดกประจําโซรัน)

100
00:08:58,923 --> 00:09:03,843
เราเป็นหนึ่งในกิ่งก้านเหล่านั้น
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลก็เป็นอีกกิ่งก้านหนึ่ง

101
00:09:06,123 --> 00:09:08,683
เราแตกกิ่งก้านแยกจากกัน ที่จุดใดจุดหนึ่ง

102
00:09:10,603 --> 00:09:12,923
ผมรู้สึกจริงๆ

103
00:09:13,483 --> 00:09:18,003
ว่ากําลังนั่งอยู่บนซากศพของญาติพี่น้อง

104
00:09:24,843 --> 00:09:29,203
ตอนนี้เราอยู่ห่างจากผิวถ้ําราวๆ สี่เมตรครึ่ง

105
00:09:29,883 --> 00:09:32,643
นี่คือประมาณ 45,000 ปีก่อน

106
00:09:33,323 --> 00:09:35,883
นี่คือระดับที่เราได้เจอ

107
00:09:35,883 --> 00:09:38,723
ชานิดาร์หนึ่งที่ถูกฝังหรือทับถมอยู่

108
00:09:41,643 --> 00:09:46,083
{\an8}(ชานิดาร์หนึ่ง)

109
00:09:46,843 --> 00:09:50,043
{\an8}(ตายเมื่อ 45,000 ปีก่อน)

110
00:09:50,963 --> 00:09:54,123
เขาได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะด้านขวา

111
00:09:58,843 --> 00:10:00,643
แล้วก็ที่ตาข้างซ้ายด้วย

112
00:10:00,643 --> 00:10:03,283
ซึ่งตาข้างนั้นของเขาน่าจะบอดไปเลย

113
00:10:03,283 --> 00:10:06,163
และอาจเชื่อมโยงกับการบาดเจ็บที่จุดอื่นด้วย

114
00:10:18,803 --> 00:10:21,563
นอกจากนี้เขาก็เป็นอัมพาตที่แขนขวา

115
00:10:24,643 --> 00:10:29,523
และเคยแขนขวาหัก มากกว่าหนึ่งจุด

116
00:10:29,523 --> 00:10:30,723
แต่อีกทางหนึ่งก็ดูเหมือนว่า

117
00:10:30,723 --> 00:10:34,603
ส่วนล่างของแขนเขาถูกตัดออก
โดยตั้งใจหรือไม่ตั้งใจก็ตาม

118
00:10:34,603 --> 00:10:38,163
พูดง่ายๆ คือเขาไม่มีแขนขวา
ตั้งแต่เหนือข้อศอกขึ้นมาเล็กน้อย

119
00:10:40,763 --> 00:10:45,083
แล้วก็มีการบาดเจ็บในที่อื่นๆ ด้วย
เขาเป็นโรคข้ออักเสบที่เข่า ค่อนข้างรุนแรง

120
00:10:49,963 --> 00:10:52,283
กระดูกเท้าแตก

121
00:10:54,843 --> 00:10:57,563
แปลว่า ในเรื่องการล่าสัตว์

122
00:10:57,563 --> 00:11:00,923
เขาอาจไม่สามารถล่าสัตว์ตามปกติธรรมดาได้

123
00:11:00,923 --> 00:11:03,603
แต่เขาอยู่รอดได้จนอายุค่อนข้างมาก

124
00:11:12,443 --> 00:11:15,803
การค้นพบครั้งใหม่นี้
มีความหมายโดยนัยที่ลึกซึ้งมาก

125
00:11:20,643 --> 00:11:24,043
การค้นพบชานิดาร์หนึ่ง
อาจเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ก็ได้

126
00:11:24,043 --> 00:11:25,883
เพราะมันบอกเป็นนัยว่า บางที

127
00:11:25,883 --> 00:11:30,243
สังคมนีแอนเดอร์ทาล
อาจมีการห่วงใยและเห็นใจกัน

128
00:11:32,483 --> 00:11:39,363
นี่คือหลักฐานว่าคนที่บาดเจ็บสาหัส
ได้รับการดูแลจากคนในกลุ่ม

129
00:11:47,043 --> 00:11:53,643
และในไม่ช้า โซเลกกีก็พบอีกซากหนึ่ง
ที่บอกเล่าเรื่องราวน่าทึ่งไม่แพ้กัน

130
00:11:53,643 --> 00:11:57,963
{\an8}(ชานิดาร์สาม)

131
00:12:00,003 --> 00:12:04,403
{\an8}(ตายเมื่อ 45,000 ปีก่อน)

132
00:12:06,123 --> 00:12:09,523
ชานิดาร์สามเป็นชายวัยผู้ใหญ่อีกคน

133
00:12:10,443 --> 00:12:12,643
ซึ่งมีอาการบาดเจ็บเช่นกัน

134
00:12:12,643 --> 00:12:16,843
รวมถึงจุดที่ดูเหมือนแผลฉกรรจ์ บริเวณซี่โครง

135
00:12:17,963 --> 00:12:22,123
เครื่องย้ําเตือนที่แน่นหนัก
ถึงความรุนแรงของชีวิตในยุคหินใหม่

136
00:12:35,523 --> 00:12:40,443
ที่น่าสนใจคือ
มีการค้นพบสิ่งประดิษฐ์ตามบริเวณอื่นๆ ภายในถ้ํา

137
00:12:40,443 --> 00:12:43,723
ซึ่งเป็นเบาะแสว่า
ชานิดาร์สามมีชะตากรรมอย่างไร

138
00:12:44,883 --> 00:12:48,163
{\an8}นี่คือสิ่งประดิษฐ์บางส่วนที่เก็บกู้ได้จากถ้ําชานิดาร์

139
00:12:49,123 --> 00:12:53,323
ชิ้นที่ใหญ่กว่านี้ เราเรียกว่า "แก่น"
แก่นก็คือกรวดใหญ่

140
00:12:53,323 --> 00:12:56,763
กรวดใหญ่ พูดง่ายๆ ก็คือหินก้อนกลมๆ
ที่อาจจะมาจากแม่น้ํา

141
00:12:56,763 --> 00:13:00,123
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลเก็บก้อนหินนี้มา
โดยตั้งใจจะกะเทาะให้มันเป็นชิ้นเล็ก

142
00:13:00,123 --> 00:13:04,163
เพื่อให้ตัวหินก้อนนี้กลายเป็นเครื่องมือ
หรือเพื่อเอาหินชิ้นเล็กๆ ที่หลุดออกมา

143
00:13:04,163 --> 00:13:06,883
ซึ่งเราเรียกว่า "สะเก็ด" ไว้ใช้เป็นเครื่องมือ

144
00:13:06,883 --> 00:13:10,523
ทั้งหมดนี้หาได้ในแม่น้ําแซบ
ซึ่งอยู่ห่างไปประมาณสามกิโล

145
00:13:20,723 --> 00:13:24,043
ผมจะพยายามทําสิ่งที่คล้ายๆ กับหัวหอก

146
00:13:25,003 --> 00:13:26,683
ที่ผมจะทําก็คือ

147
00:13:27,923 --> 00:13:29,363
กะเทาะไปตามขอบ

148
00:13:30,843 --> 00:13:33,083
เอาชิ้นที่เล็กกว่าออก

149
00:13:33,083 --> 00:13:35,843
การทําแบบนี้คือการลับให้มันคมขึ้น

150
00:13:39,923 --> 00:13:41,963
ผมยังไม่ได้กะเทาะออกไปมากนัก

151
00:13:41,963 --> 00:13:45,003
แต่เราก็เห็นแล้วว่า หินก้อนนี้คมทีเดียว

152
00:13:46,483 --> 00:13:48,243
คมหอกแบบนี้

153
00:13:48,243 --> 00:13:51,443
ใช้เวลาในการทําแค่ห้าหรือหกนาที

154
00:13:52,483 --> 00:13:54,883
นี่คืออาวุธร้ายแรง เมื่ออยู่ในมือของคนที่ใช้เป็น

155
00:13:54,883 --> 00:13:57,083
คนที่เข้าใจว่าตัวเองทําอะไรอยู่

156
00:13:57,083 --> 00:13:58,483
และถืออะไรอยู่ในมือ

157
00:14:21,963 --> 00:14:24,923
หนึ่งในสิ่งที่น่าสนใจของชานิดาร์สาม

158
00:14:24,923 --> 00:14:27,123
คือเขามีแผลถูกแทง

159
00:14:30,803 --> 00:14:36,123
ซึ่งบ่งชี้ว่าคมหินที่อยู่ปลายหอก หรืออะไรก็ตาม

160
00:14:36,123 --> 00:14:38,603
พุ่งจากระยะไกล มาแทงซี่โครงของเขา

161
00:14:38,603 --> 00:14:42,683
อาจแทงทะลุปอดและทําให้ปอดรั่วด้วยก็ได้

162
00:15:14,443 --> 00:15:17,483
แผลที่ซี่โครงสอดคล้องกับแนวเส้นโค้ง

163
00:15:21,563 --> 00:15:24,203
พอจะนึกภาพการขว้างหอกออกไปได้

164
00:15:33,803 --> 00:15:35,683
อาจเป็นอุบัติเหตุระหว่างการล่าสัตว์

165
00:15:37,083 --> 00:15:39,723
อาจเป็นความรุนแรงระหว่างคน

166
00:15:44,323 --> 00:15:46,963
แต่สิ่งที่เราพูดได้ก็คือ เขามีบาดแผลตรงนี้

167
00:15:46,963 --> 00:15:49,283
และเขาอยู่รอดต่อไปได้ระยะหนึ่ง

168
00:15:50,523 --> 00:15:53,683
และนั่นอาจบ่งชี้ว่า เขาได้รับการดูแล

169
00:15:53,683 --> 00:15:56,043
และการช่วยเหลือให้รอดจากการบาดเจ็บนั้น

170
00:16:03,403 --> 00:16:08,963
แม้จะบาดเจ็บสาหัส แต่ก็ดูเหมือนว่า
ทั้งชานิดาร์สามและชานิดาร์หนึ่ง

171
00:16:08,963 --> 00:16:11,883
ได้รับการดูแลจากผู้คนที่อยู่รอบข้าง

172
00:16:17,083 --> 00:16:21,003
นี่เป็นมุมมองที่ใหม่โดยสิ้นเชิง
เกี่ยวกับชีวิตมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

173
00:16:22,923 --> 00:16:24,243
และในที่อื่นๆ

174
00:16:24,243 --> 00:16:27,843
ก็พบหลักฐานพฤติกรรมของพวกเขามากขึ้น

175
00:16:27,843 --> 00:16:30,683
ในถ้ําที่อยู่ไกลออกไป
ทางตะวันตกเฉียงเหนือของชานิดาร์

176
00:16:31,403 --> 00:16:37,723
(ซาเกร็บ โครเอเชีย)

177
00:16:42,203 --> 00:16:45,443
หลักฐานใหม่ทุกชิ้นที่เรามี
เกี่ยวกับมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

178
00:16:46,603 --> 00:16:49,963
ที่จริงแล้วแสดงให้เราเห็นว่า
พวกเขามีความเป็นมนุษย์แค่ไหน

179
00:16:56,243 --> 00:16:59,403
แต่พฤติกรรมของพวกเขาต่างจากพวกเรา

180
00:17:02,523 --> 00:17:05,803
พวกเขามีชีวิตอยู่ในโลกคนละใบกับเราเลย

181
00:17:21,923 --> 00:17:24,803
ชิ้นนี้ชุดเก็บรวบรวมคราปินา

182
00:17:27,563 --> 00:17:31,403
มีอายุประมาณ 130,000 ปี

183
00:17:31,403 --> 00:17:36,083
และเป็นชุดเก็บรวบรวมซากมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
ชุดใหญ่ที่สุดที่เก็บได้จากไซต์เดียว

184
00:17:40,443 --> 00:17:46,403
เราประเมินว่าอาจมาจาก
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลประมาณ 80 คน

185
00:17:47,883 --> 00:17:50,203
ไม่มีร่างที่ฝังไว้ทั้งร่างหรอกค่ะ

186
00:17:50,203 --> 00:17:54,923
มีแค่ส่วนเล็กส่วนน้อยจากแต่ละคน

187
00:17:54,923 --> 00:17:56,803
ซึ่งผิดไปจากปกติมาก

188
00:17:57,603 --> 00:17:58,963
{\an8}(ดาโวร์กา ราโดฟชิค)

189
00:17:58,963 --> 00:18:02,163
{\an8}(ผู้ดูแลชุดเก็บรวบรวมคาปรินา
พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติโครเอเชีย)

190
00:18:06,683 --> 00:18:12,083
บนกระดูกในชุดคราปินา ทั้งส่วนกะโหลก
หรือกระดูกศีรษะ และส่วนหลักกะโหลก

191
00:18:12,083 --> 00:18:16,483
คุณจะเห็นรอยบากที่เกิดจากมนุษย์หลายรอย

192
00:18:23,603 --> 00:18:27,683
นี่คือกระดูกหน้าแข้ง และมีความเป็นไปได้

193
00:18:27,683 --> 00:18:30,963
ว่ามันถูกทําให้แตกโดยเจตนา ถูกทุบ

194
00:18:32,923 --> 00:18:38,043
คุณจะเห็นรอยบากตรงนี้ด้วย
และแม้แต่รอยอื่นๆ ด้วย

195
00:18:39,283 --> 00:18:43,963
เหตุผลหนึ่งที่ใครอาจทุบกระดูกท่อนยาวๆ ให้แตก

196
00:18:43,963 --> 00:18:48,523
นั่นคือมันมีไขกระดูกอยู่ข้างใน

197
00:18:52,163 --> 00:18:58,443
นี่คือกระดูกน่องที่มีรอยที่น่าสนใจอีกรอย

198
00:18:58,443 --> 00:19:00,123
อยู่ที่ผิวของกระดูก

199
00:19:01,283 --> 00:19:04,643
ซึ่งน่าจะเกิดขึ้นในตอนที่ใครพยายามขูด

200
00:19:04,643 --> 00:19:10,083
เนื้อส่วนที่เหลือติดกระดูก
หรือเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อที่เหลือติดกระดูก

201
00:19:10,083 --> 00:19:11,203
เหมือนที่เราทํา

202
00:19:11,203 --> 00:19:16,203
เวลาแทะกระดูกไก่ที่เรากินเป็นมื้อเที่ยง

203
00:19:28,083 --> 00:19:33,083
พอได้ยินว่าพวกเขากินกันเอง
ในทันทีนั้นเรารู้สึก ช็อก

204
00:19:38,203 --> 00:19:42,403
แต่ก็มีคําถามนี้ด้วย
"นี่คือการกินเนื้อพวกเดียวกันแบบไหน"

205
00:19:43,603 --> 00:19:45,123
มีความหมายกับพวกเขายังไง

206
00:20:03,203 --> 00:20:06,923
ดูนี่สิ เฉือนได้เหมือนมีดทําครัวเลย

207
00:20:08,843 --> 00:20:11,163
- แทบไม่ต้องออกแรง
- ใช่ ง่ายมาก

208
00:20:11,883 --> 00:20:13,083
{\an8}(ดร.อันคิจา โอโรส เซอร์เชน)

209
00:20:13,083 --> 00:20:16,123
{\an8}(ผู้ร่วมวิจัย
สถาบันวิทยาศาสตร์และศิลปะโครเอเชีย)

210
00:20:16,123 --> 00:20:22,163
การทําเครื่องมือต่างๆ ขึ้นมาอีกครั้ง
การลองทําวิธีต่างๆ

211
00:20:22,163 --> 00:20:25,643
คือการที่เราพยายามคิดให้เหมือนคนพวกนั้น

212
00:20:25,643 --> 00:20:29,963
พยายามมองให้เห็นกระบวนการคิดที่อยู่เบื้องหลัง

213
00:20:30,843 --> 00:20:34,043
สิ่งที่ต่างกันคือ ของเรามีรอยบาก

214
00:20:34,043 --> 00:20:36,963
แค่ตรงที่ใกล้กับส่วนข้อต่อ

215
00:20:36,963 --> 00:20:40,443
และซากมนุษย์ในชุดคราปินา สิ่งที่แปลกคือ

216
00:20:40,443 --> 00:20:44,003
เราเห็นรอยบากลากไปตามกระดูกท่อนยาว

217
00:20:44,003 --> 00:20:47,203
ราวกับว่ามีใครขูดมันอย่างต่อเนื่อง

218
00:20:47,203 --> 00:20:48,123
ใช่

219
00:20:49,363 --> 00:20:54,283
ฉันนึกภาพไม่ออก
ว่าจะทําแบบนั้นกับคนรู้จักยังไงได้ลง

220
00:21:00,403 --> 00:21:04,563
นี่คือกะโหลกอันโด่งดัง คราปินาสาม

221
00:21:05,603 --> 00:21:11,483
นี่เป็นตัวอย่างกะโหลกที่สมบูรณ์ที่สุด

222
00:21:11,483 --> 00:21:16,203
ของชุดเก็บรวบรวมชุดนี้
และเป็นชิ้นเดียวที่มีใบหน้า

223
00:21:21,243 --> 00:21:24,083
เราเชื่อว่าคนคนนี้เป็นผู้หญิง

224
00:21:24,083 --> 00:21:27,283
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลวัยเยาว์ อายุช่วง 20

225
00:21:29,003 --> 00:21:31,723
สิ่งที่น่าสนใจมากก็คือกระดูกหน้าผาก

226
00:21:31,723 --> 00:21:36,683
มีรอยบากเป็นชุด สัก 40 รอยได้

227
00:21:40,403 --> 00:21:43,043
ใจต้องนิ่งมาก

228
00:21:43,043 --> 00:21:47,843
ที่จะค่อยๆ ทํารอยบาก 40 รอยไว้ใกล้ๆ กันได้

229
00:21:49,003 --> 00:21:51,363
ต่อให้พวกเขาจะแทะกินกระดูกพวกนี้

230
00:21:51,363 --> 00:21:54,963
ฉันก็ไม่คิดว่าเป็นเพราะความหิวโหย

231
00:21:57,683 --> 00:22:00,643
จริงๆ แล้วนี่คือเป็นพฤติกรรมที่ซับซ้อน

232
00:22:09,883 --> 00:22:14,603
บางที การบริโภคเนื้อของบุคคลที่ตนรู้จัก

233
00:22:15,483 --> 00:22:20,923
อาจเป็นเพราะอยากได้คุณความดีบางอย่างก็ได้
บางอย่างที่เขาชื่นชมในตัวบุคคลนั้น

234
00:22:20,923 --> 00:22:23,843
ซึ่งเป็นคนที่เคยใช้ชีวิตร่วมด้วย

235
00:22:26,763 --> 00:22:29,443
ตัวอย่างทางชาติพันธุ์ที่เราเพิ่งได้รู้

236
00:22:29,963 --> 00:22:33,683
เมื่อไม่นานมานี้ คือคนบริโภคเนื้อของผู้เป็นที่รัก

237
00:22:33,683 --> 00:22:38,683
เพราะการบริโภคเนื้อของคนคนนั้น
คือการพยายามเก็บเอาบางสิ่งบางอย่างไว้

238
00:22:38,683 --> 00:22:43,723
ที่สามารถส่งต่อให้คนรุ่นหลังได้
เป็นมรดกตกทอดแบบหนึ่ง

239
00:22:47,603 --> 00:22:51,083
ฉันไม่กล้าพูดว่า นี่แหละคือแรงผลักดัน

240
00:22:51,083 --> 00:22:53,883
ที่ทําให้มนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
มีพฤติกรรมเช่นนี้

241
00:22:53,883 --> 00:22:55,563
แต่นั่นคือความเป็นไปได้อีกอย่าง

242
00:23:01,803 --> 00:23:07,603
การปฏิบัติต่อผู้ตายของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
เผยให้เห็นความซับซ้อนในการคิด

243
00:23:13,123 --> 00:23:15,603
และไม่มีที่ไหนที่จะทําความเข้าใจได้ดีไปกว่า

244
00:23:15,603 --> 00:23:19,043
การค้นพบที่โด่งดังที่สุดของราล์ฟ โซเลกกี

245
00:23:20,003 --> 00:23:25,843
ชานิดาร์สี่ หรือที่ผู้คนรู้จักกันในชื่อ
"พิธีฝังดอกไม้"

246
00:23:30,203 --> 00:23:32,003
ในถ้ํานี้

247
00:23:33,523 --> 00:23:37,003
เราพบซากมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลเก้าคน

248
00:23:37,003 --> 00:23:39,723
ซึ่งสองคนในนั้นสําคัญที่สุด

249
00:23:39,723 --> 00:23:44,163
{\an8}หมายเลขหนึ่งพบตรงนั้น
ที่ความลึกประมาณห้าเมตร

250
00:23:44,163 --> 00:23:49,803
{\an8}และอีกหนึ่งตรงนี้ ชานิดาร์สี่
พบที่ความลึกประมาณเจ็ดเมตร

251
00:23:50,883 --> 00:23:54,483
{\an8}ราล์ฟ โซเลกกี
คือนักโบราณคดีที่เก่งที่สุดในโลกคนหนึ่ง

252
00:23:54,483 --> 00:23:57,243
{\an8}เรื่องนั้นไม่มีข้อกังขา
แถมเขาเป็นนักเล่าเรื่องที่เก่งมากด้วย

253
00:23:57,243 --> 00:24:03,883
สิ่งนี้อาจบ่งชี้ถึงสัญญาณแรกๆ
ของวิวัฒนาการทางจิตวิญญาณก็ได้

254
00:24:04,403 --> 00:24:07,323
อาจเป็นการเริ่มมี
ความรู้สึกทางศาสนาในช่วงแรกๆ

255
00:24:11,323 --> 00:24:13,763
{\an8}(ชานิดาร์สี่)

256
00:24:13,763 --> 00:24:17,843
{\an8}(พิธีฝังดอกไม้)

257
00:24:17,843 --> 00:24:22,763
{\an8}พิธีฝังดอกไม้คือหนึ่งในเหตุการณ์ที่สําคัญมาก

258
00:24:22,763 --> 00:24:25,843
{\an8}เพราะนี่คือซากมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
ที่แทบจะสมบูรณ์

259
00:24:25,843 --> 00:24:28,403
{\an8}ซึ่งหาได้ยากมาก

260
00:24:30,323 --> 00:24:33,563
และมีการเก็บตัวอย่างละอองเกสร

261
00:24:33,563 --> 00:24:36,843
ซึ่งในตอนนั้นเป็นการกระทําที่แหวกแนวมาก

262
00:24:36,843 --> 00:24:41,043
เราพบละอองเกสรที่สกัดได้จากดิน

263
00:24:41,043 --> 00:24:42,603
หน้าตาแบบนี้

264
00:24:43,243 --> 00:24:47,443
และละอองเกสรนี้บ่งชี้ว่ามีดอกไม้แปดชนิดด้วยกัน

265
00:24:47,443 --> 00:24:50,603
ซึ่งเราคิดว่าถูกฝังไว้กับบุคคลนั้น

266
00:24:54,283 --> 00:24:57,603
เขาไม่ได้พูดถึงขนาดว่า "พวกเขาจัดพิธีศพ"

267
00:24:57,603 --> 00:25:00,883
แต่การเล่าเรื่องแบบนั้นก็ชวนให้คิดไปในทางนั้น

268
00:25:02,803 --> 00:25:06,963
{\an8}ในยุคน้ําแข็งครั้งสุดท้าย
มีใครสักคนเดินย่ําไปตามเขา

269
00:25:06,963 --> 00:25:09,883
{\an8}ทําการเก็บดอกไม้ด้วยความเศร้าโศก

270
00:25:14,443 --> 00:25:19,523
ความเข้าใจของคนทั่วไป
คือมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลมีชีวิตที่ไม่น่าพิสมัย

271
00:25:19,523 --> 00:25:22,963
เป็นคนอัปลักษณ์ ไม่มีความรู้สึกละเอียดอ่อน

272
00:25:22,963 --> 00:25:24,883
ไม่มีความคิดสูงส่ง

273
00:25:29,203 --> 00:25:32,723
แต่นี่คือคนที่อ่อนไหว ใส่ใจผู้อื่น

274
00:25:36,963 --> 00:25:38,923
และข่าวนี้ได้ลงหน้าหนึ่งทุกสํานัก

275
00:25:40,203 --> 00:25:43,803
เพราะนี่คือมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
ที่ร่ําไห้ เก็บรวบรวมดอกไม้ใบหญ้า

276
00:25:43,803 --> 00:25:47,683
จากไหล่เขาที่รายล้อม
เพื่อแสดงความเคารพต่อผู้ตาย

277
00:25:58,963 --> 00:26:01,123
นี่คือ "บุฟผาชน" กลุ่มแรก

278
00:26:02,003 --> 00:26:05,923
การค้นพบที่ไม่เคยมีมาก่อน
ในวงการโบราณคดี

279
00:26:44,643 --> 00:26:48,323
ในช่วงหลายปีหลังการค้นพบชานิดาร์สี่

280
00:26:49,443 --> 00:26:53,083
ทฤษฎีพิธีฝังดอกไม้ก็เจอกระแสวิพากษ์

281
00:27:01,163 --> 00:27:03,283
คนคนหนึ่งที่ศึกษาหนูเจอร์บิล

282
00:27:03,283 --> 00:27:07,483
ซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก
ขุดโพรงทํารัง คล้ายหนูแฮมสเตอร์แต่มีหาง

283
00:27:08,163 --> 00:27:12,763
เขาค้นพบว่าหนูเจอร์บิลเอาดอกไม้
ไปเก็บไว้ในโพรงเพื่อเป็นอาหาร

284
00:27:16,163 --> 00:27:18,883
นั่นคือการตีแสกหน้าในหลายๆ แง่

285
00:27:18,883 --> 00:27:23,883
ยิ่งด้วยโซเลกกีเคยสังเกตเห็น
สัตว์ชนิดขุดโพรงทํารังด้วย

286
00:27:27,843 --> 00:27:30,603
แต่ทีมค้นคว้าก็เจอหลักฐานชิ้นใหม่ที่แนะว่า

287
00:27:30,603 --> 00:27:33,763
โซเลกกีอาจจะคิดถูกส่วนหนึ่ง

288
00:27:35,083 --> 00:27:38,163
นี่คือภูมิประเทศที่มีสัตว์อย่างเช่นไฮยีน่า หมาป่า

289
00:27:38,163 --> 00:27:40,883
และเสือดาว ทุกวันนี้ก็ยังมี

290
00:27:40,883 --> 00:27:42,723
ถ้าพวกเขาทิ้งร่างไว้เฉยๆ

291
00:27:42,723 --> 00:27:46,083
ก็แทบจะแน่ใจได้เลย ว่าต้องมีตัวอะไรมากินแน่

292
00:28:00,323 --> 00:28:05,323
นี่คือโครงกระดูกเต็มตัว ที่ไม่มีสัตว์มากัดกิน

293
00:28:07,923 --> 00:28:10,763
ซากเหล่านี้ได้รับการคุ้มครองไว้
ในทางใดทางหนึ่ง

294
00:28:16,683 --> 00:28:22,883
ผมคาดเดาว่าพวกเขาอาจใช้กิ่งไม้

295
00:28:24,283 --> 00:28:29,563
มาทําเป็นแนวกั้นที่สัตว์ป่าไม่อยากเข้าใกล้

296
00:28:32,363 --> 00:28:39,283
และเศษพืชกับละอองเกสร
ก็ร่วงลงไปในซี่โครงของซากนั้น

297
00:28:39,283 --> 00:28:40,883
ในตอนที่เหลือแต่กระดูก

298
00:28:44,403 --> 00:28:49,083
ผมคิดว่าเรื่องราวของโซเลกกี
เป็นเรื่องที่วิเศษมากนะ

299
00:28:52,003 --> 00:28:55,603
ผมคิดว่าตอนนี้เราเข้าใจรายละเอียดเพียงพอ

300
00:28:55,603 --> 00:28:58,123
ที่จะรู้ว่าเรื่องราวนั้นไม่ถูกต้อง

301
00:28:59,283 --> 00:29:00,483
ไม่ว่าจะมองยังไง

302
00:29:08,643 --> 00:29:15,163
แต่ผมคิดว่าแนวคิดเรื่องมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
เอาใจใส่ผู้ที่ตายไป

303
00:29:15,163 --> 00:29:17,603
เรื่องที่พวกเขาอาจคุ้มครองผู้ตาย...

304
00:29:21,563 --> 00:29:24,243
ที่จริงแล้วก็ไม่ได้ไกลจาก

305
00:29:25,003 --> 00:29:28,443
สิ่งที่เขาเคยพูดไว้ ในทางใดสักทาง

306
00:29:33,563 --> 00:29:38,723
ราล์ฟ โซเลกกีค้นพบพิธีฝังดอกไม้ในปี 1960

307
00:29:40,603 --> 00:29:42,963
เขาวางแผนไว้ว่าจะกลับไปที่นั่นในปีถัดมา

308
00:29:43,683 --> 00:29:47,403
แต่เขาจะไม่ขุดค้นชานิดาร์อีก

309
00:29:56,123 --> 00:29:59,003
ชาวเคิร์ดเป็นเจ้าถิ่นในพื้นที่ภูเขา

310
00:29:59,003 --> 00:30:01,563
ที่นั่น รถถังของอิรักเข้าไปไม่ถึงตัวพวกเขา

311
00:30:04,163 --> 00:30:07,723
{\an8}นี่ไม่ใช่สหรัฐฯ สู้กับอิรัก

312
00:30:08,403 --> 00:30:09,843
{\an8}ตู้ม เข้าเป้า

313
00:30:09,843 --> 00:30:12,003
{\an8}นี่คืออิรักสู้กับทั้งโลก

314
00:30:17,163 --> 00:30:18,763
{\an8}(สงครามอิรัก
2003 - 2011)

315
00:30:19,563 --> 00:30:22,363
นี่คือการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครอง

316
00:30:25,283 --> 00:30:26,803
หมดยุคซัดดัม

317
00:30:28,883 --> 00:30:30,723
{\an8}เมื่อเผชิญกับการโจมตีด้วยอาวุธสมัยใหม่

318
00:30:30,723 --> 00:30:34,683
รัฐเคาะลีฟะฮ์หัวรุนแรง
ตอนนี้ถูกกองกําลังล้อมไว้แล้ว

319
00:30:40,203 --> 00:30:46,043
ในช่วงต้นยุค 2010
ด้วยความที่สถานการณ์ได้สงบลงไปมากแล้ว

320
00:30:46,043 --> 00:30:49,443
รัฐอิสลามกําลังพบจุดจบ

321
00:30:49,443 --> 00:30:53,523
รัฐบาลแคว้นเคิร์ดติดต่อจึงได้
ศาสตราจารย์แกรม บาร์เกอร์

322
00:30:53,523 --> 00:30:56,963
เพื่อเริ่มการขุดค้นครั้งใหม่ที่ถ้ําชานิดาร์

323
00:30:59,083 --> 00:31:01,803
เราไม่ได้คาดหวัง
ว่าจะเจอซากมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

324
00:31:01,803 --> 00:31:06,003
และนั่นไม่ใช่เป้าหมายของโครงการ
แต่เป้าหมายคือการปรับปรุง

325
00:31:06,003 --> 00:31:07,403
งานที่โซเลกกีได้ทําไว้

326
00:31:09,843 --> 00:31:12,643
ก็เลยเป็นเซอร์ไพรส์ครั้งใหญ่

327
00:31:12,643 --> 00:31:18,243
เมื่อทีมได้ค้นพบ
โครงกระดูกนีแอนเดอร์ทาลในปี 2018

328
00:31:18,243 --> 00:31:22,043
ซึ่งเป็นรายแรกที่ค้นพบในทุกไซต์ในรอบ 25 ปี

329
00:31:24,963 --> 00:31:27,803
สิ่งแรกที่ปรากฏให้เห็นคือส่วนศีรษะ

330
00:31:27,803 --> 00:31:32,043
ซึ่งน่าตื่นเต้นมาก มันเป็นส่วนเบ้าตา

331
00:31:34,843 --> 00:31:39,283
และมันมีลักษณะของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลที่ชัดมาก

332
00:31:39,283 --> 00:31:42,243
นั่นคือโหนกคิ้วของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
จะหนากว่าเราเยอะ

333
00:31:45,843 --> 00:31:48,683
และส่วนที่อยู่ข้างใต้นั้น คือแขนซ้าย

334
00:31:50,003 --> 00:31:52,883
แขนซ้ายเหมือนพับงอไว้ด้านล่าง

335
00:31:52,883 --> 00:31:56,243
พาดข้ามลําตัว และซุกไว้ใต้ศีรษะ

336
00:31:59,163 --> 00:32:01,283
วิทยาการสมัยใหม่ประเมินอายุ

337
00:32:01,283 --> 00:32:04,483
ว่าอยู่ในกลุ่มการค้นพบที่เก่าแก่ที่สุดของโซเลกกี

338
00:32:07,083 --> 00:32:10,043
{\an8}(ตายเมื่อ 75,000 ปีก่อน)

339
00:32:10,043 --> 00:32:16,083
{\an8}ฉันว่าเรากําหนดแนวคิด
ของเมื่อ 75,000 ปีก่อนได้ค่อนข้างยาก

340
00:32:17,163 --> 00:32:19,523
ถ้าคิดถึงสิ่งที่เรารู้
จากประวัติศาสตร์ที่มีการจดบันทึก

341
00:32:19,523 --> 00:32:20,923
นั่นอาจดูยาวนานมากทีเดียว

342
00:32:20,923 --> 00:32:24,683
และในแง่ประวัติศาสตร์สายพันธุ์ของเรา
นั่นคือเพียงเศษเสี้ยวเท่านั้น

343
00:32:34,083 --> 00:32:38,163
พอลองคิดดูว่าโลกในช่วงเวลานั้น
เคยเกิดเหตุการณ์อะไรบ้าง

344
00:32:38,163 --> 00:32:40,243
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลสาบสูญไป

345
00:32:40,243 --> 00:32:43,123
มนุษย์ยุคใหม่ได้ขยายอาณานิคมไปทั่วโลก
ไม่ว่าด้วยเหตุดีหรือร้าย

346
00:32:44,603 --> 00:32:48,443
เกษตรกรรม เมือง วิถีชีวิตแบบเมือง
ลัทธิล่าอาณานิคมของยุโรป

347
00:32:49,843 --> 00:32:50,723
{\an8}(พันธบัตรเสรีภาพ)

348
00:32:50,723 --> 00:32:53,243
ความเลวร้ายของศตวรรษที่ 20

349
00:33:12,723 --> 00:33:14,403
ตลอดช่วงที่เกิดเหตุการณ์ทั้งหมดทั้งมวล

350
00:33:16,723 --> 00:33:18,043
เขาคนนี้ หรือเธอคนนี้...

351
00:33:23,283 --> 00:33:26,163
นอนนิ่ง แบนราบเหมือนแพนเค้ก

352
00:33:30,603 --> 00:33:32,523
อยู่ใต้หินก้อนมหึมา

353
00:33:34,563 --> 00:33:38,243
แล้วเราก็บังเอิญมาเจอเข้า
แม้ความเป็นไปได้จะน้อยมาก

354
00:33:43,403 --> 00:33:47,803
{\an8}(ชานิดาร์แซด)

355
00:33:50,763 --> 00:33:54,443
นี่คือการค้นพบครั้งใหญ่ในชั่วอายุคน
แบบไม่คิดไม่ฝัน

356
00:34:00,683 --> 00:34:02,803
กะโหลกศีรษะถูกบดขยี้อย่างรุนแรง

357
00:34:02,803 --> 00:34:05,923
อันที่จริงทั้งศีรษะถูกทับจนแบน

358
00:34:05,923 --> 00:34:08,243
หนาประมาณสองสามเซนติเมตร

359
00:34:12,923 --> 00:34:14,363
กระจัดกระจาย

360
00:34:15,963 --> 00:34:17,203
บอบบางมาก

361
00:34:21,443 --> 00:34:27,123
แค่เอาแปรงปัด
ก็อาจทําให้มันพังทลายและหายไปได้

362
00:34:27,123 --> 00:34:29,563
ดังนั้นเราต้องดําเนินการอย่างระมัดระวัง

363
00:34:29,563 --> 00:34:31,003
ชิ้นนั้นคือส่วนไหน

364
00:34:31,003 --> 00:34:33,323
ด้านหน้าของขากรรไกรล่าง

365
00:34:34,083 --> 00:34:37,963
และฟันล่างส่วนใหญ่ แต่ไม่ทั้งหมด

366
00:34:37,963 --> 00:34:41,243
เรานํามันออกมาเป็นส่วนเล็กๆ
พร้อมกับตะกอนทั้งหมด

367
00:34:41,243 --> 00:34:42,803
เพื่อช่วยให้มันคงสภาพไว้

368
00:34:45,243 --> 00:34:48,283
ต้องใช้ความอุตสาหะสูงมาก และนั่นคือเหตุที่ควร

369
00:34:48,283 --> 00:34:49,723
เรามีโอกาสแค่ครั้งเดียว

370
00:34:50,443 --> 00:34:53,283
โดยธรรมชาติแล้ว
โบราณคดีทําให้เกิดความเสียหาย

371
00:34:53,923 --> 00:34:55,483
ลองได้ขุดค้นแล้วสักครั้ง

372
00:34:56,243 --> 00:34:57,603
ก็จะทําอีกครั้งไม่ได้

373
00:35:02,963 --> 00:35:06,523
จากนั้นก็มีการนํากล่องเล็กๆ พวกนั้น
กลับมาที่อังกฤษ

374
00:35:07,283 --> 00:35:09,443
เพื่อที่เราจะได้ปะติดปะต่อมันเข้าด้วยกัน

375
00:35:19,603 --> 00:35:24,443
(มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์
สหราชอาณาจักร)

376
00:35:26,723 --> 00:35:29,283
ทีมเราเป็นทีมเล็ก แต่เป็นทีมที่ยอดมาก

377
00:35:29,803 --> 00:35:31,563
ผู้คนแห่กันมาจากทั่วโลก

378
00:35:35,163 --> 00:35:37,563
พอทําความสะอาด
และเสริมความแข็งแรงให้กระดูกแล้ว

379
00:35:37,563 --> 00:35:39,323
ฉันก็จะมีส่วนต่างๆ

380
00:35:39,323 --> 00:35:43,843
และเริ่มทําการบูรณะ
ซึ่งก็คือการต่อจิ๊กซอว์ชิ้นใหญ่

381
00:35:43,843 --> 00:35:46,083
{\an8}(ดร.ลูเซีย โลเปซ-โปลิน)

382
00:35:46,083 --> 00:35:48,483
{\an8}(นักอนุรักษ์
โครงการถ้ําชานิดาร์)

383
00:35:48,603 --> 00:35:51,803
ชิ้นแรกคือส่วนที่ง่าย

384
00:35:54,083 --> 00:35:56,283
จากนั้นมันจะเริ่มซับซ้อนขึ้น

385
00:36:01,243 --> 00:36:02,763
เราต้องอดทน

386
00:36:05,723 --> 00:36:09,803
เพราะในมือเราคือตัวอย่างที่มีชิ้นเดียว

387
00:36:12,203 --> 00:36:14,403
เป็นความรับผิดชอบที่หนักมาก

388
00:36:16,203 --> 00:36:18,243
ถ้าประกอบกะโหลกศีรษะเข้าด้วยกันได้

389
00:36:19,003 --> 00:36:23,003
ทางทีมก็หวังจะประกอบใบหน้า
ของชานิดาร์แซดขึ้นมาใหม่ได้

390
00:36:25,523 --> 00:36:29,483
กะโหลกยังมีอีกส่วนหนึ่งที่ให้เบาะแสได้มากมาย

391
00:36:31,763 --> 00:36:34,083
วันนี้เก็บคราบหินปูนค่ะ

392
00:36:34,083 --> 00:36:37,683
คราบหินปูนที่ก่อตัวขึ้นบนฟันของชานิดาร์แซด

393
00:36:45,883 --> 00:36:49,803
คราบหินปูนคือชั้นแข็งๆ ที่เกาะอยู่บนฟัน

394
00:36:49,803 --> 00:36:53,003
{\an8}หมอฟันจะบอกให้คุณไปขูดออกปีละครั้ง

395
00:36:55,403 --> 00:36:57,803
มันก่อตัวขึ้นในปากเราโดยธรรมชาติ

396
00:36:57,803 --> 00:37:02,043
ในตอนที่ก่อตัวขึ้น
มันจะดักเอาทุกสิ่งที่เข้าไปในปากเราไว้ด้วย

397
00:37:03,283 --> 00:37:06,923
เราจึงสามารถหาข้อมูลจากคราบนี้ได้เยอะมาก

398
00:37:31,603 --> 00:37:34,603
มีความเชื่อมายาวนานว่า

399
00:37:34,603 --> 00:37:38,923
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลเป็นนักล่าที่เก่งมาก

400
00:37:38,923 --> 00:37:41,883
กินเนื้อ เนื้อ แล้วก็เนื้อ

401
00:37:48,403 --> 00:37:54,243
แต่ในช่วงสิบถึง 20 ปีที่ผ่านมานี้เอง
เราได้มาตระหนักว่า

402
00:37:54,243 --> 00:37:58,003
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาล ที่จริงแล้วกินพืชด้วย

403
00:38:10,443 --> 00:38:13,363
การรู้วิธีเปลี่ยนของดิบที่มีพิษ

404
00:38:13,363 --> 00:38:16,683
ให้กลายเป็นของที่กินได้
และมีคุณค่าทางโภชนาการ

405
00:38:17,643 --> 00:38:20,563
นั่นคือทักษะที่ต้องเรียนรู้ตลอดช่วงชีวิต

406
00:38:24,563 --> 00:38:30,843
และถ้าเราจะเอาผู้หาอาหารในยุคสมัยใหม่
มาเป็นตัวอย่าง

407
00:38:30,843 --> 00:38:33,523
ถ้างั้น คนที่ถนัดด้านการสะสมองค์ความรู้

408
00:38:33,523 --> 00:38:34,883
น่าจะเป็นผู้หญิง

409
00:38:42,483 --> 00:38:47,243
เมื่อเราฟื้นฟูพืช
ที่มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลกินขึ้นมาใหม่

410
00:38:51,763 --> 00:38:57,403
เราอาจจะได้กรอบมุมมอง
ถึงบทบาทของผู้หญิงในสังคมของพวกเขาก็ได้

411
00:39:03,603 --> 00:39:06,643
เราจะไม่มีวันรู้เรื่องราวทั้งหมดของพวกเขา
เราจะไม่มีวันรู้ชื่อ

412
00:39:07,163 --> 00:39:08,643
ความหวังและความฝันของพวกเขา

413
00:39:11,923 --> 00:39:15,123
แต่น่าทึ่งนะ การได้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ

414
00:39:15,123 --> 00:39:20,043
ที่ทําให้เรามองเห็นชีวิตของพวกเขาอีกครั้ง
แม้จะแค่เศษเสี้ยวก็ตาม

415
00:39:28,523 --> 00:39:31,163
แล้วเราก็จะสงสัยว่า "คนคนนี้เป็นใคร"

416
00:39:31,163 --> 00:39:34,083
"เป็นคนแบบไหน เรื่องราวชีวิตเป็นยังไง"

417
00:39:34,083 --> 00:39:36,043
"มาอยู่ตรงนี้ได้ยังไง"

418
00:39:40,123 --> 00:39:42,883
ฉันว่ามันยากมากนะที่จะมองให้เห็น

419
00:39:42,883 --> 00:39:47,003
ว่าหน้าตาของคนคนนั้นเป็นยังไง
โดยดูจากสภาพกะโหลกศีรษะ

420
00:39:49,283 --> 00:39:51,283
นี่แหละคือตอนที่เราต้องพึ่งพาทักษะอันน่าทึ่ง

421
00:39:51,283 --> 00:39:53,563
ของคนอย่างพี่น้องเคนนิส

422
00:39:56,683 --> 00:39:59,563
(อาร์เน็ม
เนเธอร์แลนด์)

423
00:40:04,843 --> 00:40:08,083
นี่คือกะโหลก หรือข้อมูลที่เอ็มม่าส่งมาให้เรา

424
00:40:08,083 --> 00:40:11,883
เป็นกะโหลกที่เกือบสมบูรณ์
ถือว่าสมบูรณ์ดี และนี่คือที่พิมพ์ออกมาแล้ว

425
00:40:11,883 --> 00:40:14,123
- ทีนี้เราก็ได้เห็นเขาแล้ว
- ว้าว

426
00:40:14,123 --> 00:40:16,603
{\an8}เราคือพี่น้องเคนนิส

427
00:40:16,603 --> 00:40:21,003
{\an8}พี่น้องเคนนิสเป็นฝาแฝดที่หลงใหล
ในเรื่องวิวัฒนาการของมนุษย์

428
00:40:21,003 --> 00:40:22,563
ดูซิ ดูที่จมูกสิ

429
00:40:22,563 --> 00:40:25,763
มีลักษณะของจมูกมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
และที่เห็นคือ

430
00:40:25,763 --> 00:40:28,523
อีกด้านของจมูกแคบมาก

431
00:40:28,523 --> 00:40:31,123
เราฟื้นฟูบูรณะมนุษย์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว

432
00:40:31,123 --> 00:40:33,003
พยายามทําให้คนเห็น

433
00:40:33,003 --> 00:40:37,443
ว่าบรรพบุรุษยุคแรกๆ
น่าจะหน้าตาเป็นยังไงในชีวิตจริง

434
00:40:37,443 --> 00:40:40,523
- ตาโต หน้าเชิดสูง จมูกเล็ก
- ตาโต ใช่

435
00:40:40,523 --> 00:40:46,203
ดูเหมือนแว่นตาเลย แว่นตาอันใหญ่เบิ้ม

436
00:40:46,203 --> 00:40:49,123
ถ้าใส่ขากรรไกรล่างเข้าไป ก็จะดูเหมือน...

437
00:40:50,203 --> 00:40:52,043
สมัยเรียนเราได้คะแนนไม่ดี

438
00:40:52,043 --> 00:40:53,683
เราไม่ค่อยอ่านหนังสือ

439
00:40:53,683 --> 00:40:57,403
เราไปที่ห้องสมุด
แล้วเห็นภาพมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลสวยๆ

440
00:40:59,283 --> 00:41:01,803
เห็นได้ทันทีเลย ฟันที่สึกไปแล้ว สุดยอด

441
00:41:01,803 --> 00:41:03,803
- ฟันที่สุดยอด
- สมกับเป็นนีแอนเดอร์ทาล

442
00:41:03,803 --> 00:41:07,563
- พวกเขาใช้ฟันเหมือนใช้คีมจับ ใช่
- คีมจับ เหมือนเครื่องมือ

443
00:41:07,563 --> 00:41:09,083
เราคิดว่ามันมีเสน่ห์มาก

444
00:41:09,083 --> 00:41:13,603
การที่หน้า หน้าของลิงไม่มีหาง
เปลี่ยนแปลงมาเป็นหน้าคน

445
00:41:21,163 --> 00:41:23,523
สําหรับเรา สิ่งน่าสนใจเกี่ยวกับ
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลคือ

446
00:41:23,523 --> 00:41:26,123
พวกเขามีจมูกที่ใหญ่โต

447
00:41:27,243 --> 00:41:28,803
ใบหน้าบวมใหญ่

448
00:41:29,363 --> 00:41:34,043
ในวิวัฒนาการของมนุษย์
เราไม่เคยเห็นใบหน้าใหญ่และประหลาดแบบนี้

449
00:41:34,923 --> 00:41:36,603
มหัศจรรย์มากที่ได้เห็น

450
00:41:45,963 --> 00:41:50,163
ส่วนใหญ่เราจะได้กะโหลกมา
และส่วนใหญ่กะโหลกจะบิดเบี้ยว

451
00:41:51,603 --> 00:41:53,443
เราจะแก้ไขกะโหลก

452
00:41:53,443 --> 00:41:57,203
ทําให้มันสมบูรณ์ด้วยวิธีการทางนิติเวช

453
00:42:04,003 --> 00:42:07,963
เมื่อกะโหลกสมบูรณ์แล้ว
เราก็จะใส่เนื้อเยื่อหนาๆ เข้าไป

454
00:42:09,163 --> 00:42:11,123
ใส่กล้ามเนื้อ และเนื้อหนัง

455
00:42:14,043 --> 00:42:16,883
เติมชั้นผิวหนังเข้าไป

456
00:42:20,123 --> 00:42:22,203
{\an8}ผมอยากทําให้พวกเขาดูเหมือนมนุษย์

457
00:42:22,203 --> 00:42:25,683
{\an8}ไม่ใช่เหมือนมนุษย์แบบโหดเกิน แต่ไม่จําเจเกิน

458
00:42:42,883 --> 00:42:44,083
เอามาได้เลย

459
00:42:46,843 --> 00:42:49,283
หวังว่าหลายๆ คนจะได้เห็นใบหน้านี้

460
00:42:49,283 --> 00:42:52,043
และได้เห็นว่ามันแปลกแค่ไหน

461
00:42:53,563 --> 00:42:56,283
พวกเขามีลักษณะที่แปลกประหลาดมาก

462
00:42:57,683 --> 00:43:01,163
เป็นลักษณะที่แปลกตามาก
เพราะขนาดสมองเขาเท่ากับเรา

463
00:43:01,163 --> 00:43:04,403
พวกเขาเป็นมนุษย์เหมือนเรา
แต่ก็มีความแตกต่าง

464
00:43:04,403 --> 00:43:06,883
นั่นคือสิ่งที่มีเสน่ห์ ทําไมพวกเขาถึงแตกต่าง

465
00:43:09,163 --> 00:43:12,043
นี่คือวิวัฒนาการที่จะว่าคู่ขนานมากับเราก็ได้

466
00:43:13,563 --> 00:43:15,563
- เรียบร้อย
- ใช่ เรียบร้อย โอเค

467
00:43:15,563 --> 00:43:18,923
แล้วทําไมสายพันธุ์หนึ่งถึงหายไป
ทําไมสายพันธุ์หนึ่งถึงยังอยู่

468
00:43:18,923 --> 00:43:22,043
น่าสนใจมาก นั่นคือเราในอีกสายพันธุ์หนึ่ง

469
00:43:29,323 --> 00:43:32,403
ในอดีต เราคิดว่า "เราอีกสายพันธุ์หนึ่ง"

470
00:43:32,403 --> 00:43:36,083
ไม่ฉลาดเท่าสายพันธุ์ของเราเอง

471
00:43:41,963 --> 00:43:48,723
มีเพียงโฮโมเซเปียนส์เท่านั้น
ที่สามารถจินตนาการ สร้างสรรค์ ประดิษฐ์

472
00:44:00,843 --> 00:44:03,043
แต่อคตินี้ถูกทลายลงไปแล้ว

473
00:44:03,043 --> 00:44:09,403
โดยสิ่งที่ถูกค้นพบในถ้ําลับที่แสนพิสดาร ที่ฝรั่งเศส

474
00:44:11,083 --> 00:44:15,003
{\an8}(บรูนิเกล ฝรั่งเศส)

475
00:44:22,603 --> 00:44:26,883
ก่อนอื่นก็ต้องผ่านที่แคบๆ นี้

476
00:44:29,643 --> 00:44:33,243
ต้องระวังให้มากกับลักษณะการเข้าไป

477
00:44:33,243 --> 00:44:35,603
ดันกระเป๋าไปข้างหน้า

478
00:44:56,443 --> 00:44:58,443
แล้วเราก็จะเข้าไปยังอีกโลกหนึ่ง

479
00:45:14,483 --> 00:45:17,843
การเข้าไปในถ้ําคือการกระทําที่ผิดธรรมชาติมาก

480
00:45:23,483 --> 00:45:26,923
ถ้ําคือที่ที่ผู้คนกลัว

481
00:45:35,403 --> 00:45:37,643
ยิ่งที่บริเวณท้ายถ้ํา

482
00:45:50,923 --> 00:45:54,163
{\an8}ถ้ํานี้อยู่มานานมากแล้ว

483
00:45:55,363 --> 00:45:57,323
น่าจะอายุหนึ่งล้านปีได้

484
00:45:58,123 --> 00:46:01,563
นั่นคือสิ่งที่เรารู้สึกเมื่อเข้าไปในถ้ํา

485
00:46:02,083 --> 00:46:06,283
สภาพแวดล้อมที่อยู่มายาวนานมาก

486
00:46:10,443 --> 00:46:14,923
พอเข้าไปลึกอีกหน่อย ก็จะเจอทะเลสาบที่สงบนิ่ง

487
00:46:20,163 --> 00:46:22,403
รูปทรงของถ้ําแห่งนั้นเกิดจาก

488
00:46:23,163 --> 00:46:28,523
น้ําที่หยดลงมา
และก่อตัวเป็นหินงอกหินย้อยที่สวยงาม

489
00:46:34,123 --> 00:46:36,283
สิ่งที่น่าสนใจมากๆ ก็คือ...

490
00:46:37,683 --> 00:46:40,603
คุณจะเห็นว่ามันมีทํานองว่าลวดลายอยู่

491
00:46:41,843 --> 00:46:43,883
นี่คือรูปทรงวงกลม

492
00:46:55,043 --> 00:46:58,203
ไม่ใช่สิ่งที่จะเห็นได้ในถ้ําตามธรรมชาติ

493
00:47:07,003 --> 00:47:08,363
มันถูกสร้างไว้อย่างดี

494
00:47:08,363 --> 00:47:09,923
(ศาสตราจารย์ฌักส์ ฌอแบรต์)

495
00:47:09,923 --> 00:47:11,763
(นักโบราณคดี
มหาวิทยาลัยบอร์กโดซ์)

496
00:47:11,763 --> 00:47:15,963
{\an8}เราเข้าใจว่ามีเทคนิคทางสถาปัตยกรรม

497
00:47:24,123 --> 00:47:28,683
องค์ประกอบชิ้นเล็กๆ ที่บีบอัดหินงอกชิ้นใหญ่ๆ ไว้

498
00:47:32,003 --> 00:47:35,883
ทั้งหมดนี้มีการวางโครงสร้างและคิดมาอย่างดี

499
00:47:46,523 --> 00:47:52,083
สําหรับนักโบราณคดี มันเฉพาะตัวมาก
ไม่เหมือนอะไรอย่างอื่นเลย

500
00:48:02,003 --> 00:48:04,763
ในโครงสร้างวงกลมที่ใหญ่ที่สุดตรงนั้น

501
00:48:04,763 --> 00:48:09,203
มีเตาไฟที่ดีมากๆ ทําจากหินงอก

502
00:48:12,243 --> 00:48:15,563
ตรงนี้มีการเปลี่ยนอุณหภูมิ แต่ไม่ใช่แค่ที่เดียว

503
00:48:15,563 --> 00:48:17,723
มีเยอะเลยที่...

504
00:48:17,723 --> 00:48:20,323
- เราเห็นตรงกันว่านั่นคือเตา
- มันคือเตาไฟ

505
00:48:20,323 --> 00:48:21,523
มันคือเตาไฟ

506
00:48:24,763 --> 00:48:30,803
มีหลายตําแหน่งที่เคยเกิดไฟ ในช่วงเวลาหนึ่ง

507
00:48:33,283 --> 00:48:34,283
หมายเลข 38

508
00:48:34,283 --> 00:48:37,763
บริเวณตรงกลาง

509
00:48:37,763 --> 00:48:40,603
เหมือนที่เราจะทําเวลาไปตั้งแคมป์

510
00:48:40,603 --> 00:48:46,043
เราจะหาไม้มาก่อกองไฟ เป็นทรงพีระมิด

511
00:48:46,043 --> 00:48:47,963
ที่ยอดข้างบนแหลม

512
00:48:47,963 --> 00:48:51,323
น่าตื่นเต้นมาก เพราะเราเห็นร่องรอยของเขม่า

513
00:48:51,323 --> 00:48:53,483
การเปลี่ยนแปลงความร้อน

514
00:48:53,483 --> 00:48:57,043
มีเขม่าที่ดํามาก สีแดง สีม่วง

515
00:49:03,523 --> 00:49:07,803
แน่นอนว่า ในสังคมดั้งเดิม
หรือยุคก่อนประวัติศาสตร์

516
00:49:07,803 --> 00:49:10,243
เรารู้ว่าไฟมีความหมายเชิงสัญลักษณ์

517
00:49:32,523 --> 00:49:38,403
เราพบเศษไม้ชิ้นเล็กมากๆ ที่ไหม้อยู่บนพื้น

518
00:49:41,083 --> 00:49:44,803
แปลว่า พวกเขาอาจเข้าไปในถ้ําพร้อมคบไฟ

519
00:49:50,323 --> 00:49:53,443
ถ้าเราไปอยู่กลางถ้ําโดยไม่มีแสงสว่าง

520
00:49:53,443 --> 00:49:54,883
จะเป็นอันตรายมากๆ

521
00:49:56,483 --> 00:49:58,883
ดังนั้นเราต้องสื่อสารกันให้ดี

522
00:50:10,963 --> 00:50:13,883
ต้องควบคุมไฟให้ดี

523
00:50:18,523 --> 00:50:19,563
คุมแสงสว่าง

524
00:50:27,003 --> 00:50:30,803
ความคิดแรกคือการหาอายุโครงสร้างพวกนี้

525
00:50:43,323 --> 00:50:46,123
นี่คือแกนจากถ้ําบรูนิเกล

526
00:50:46,123 --> 00:50:51,243
แกนพวกนี้บอกให้เรารู้ถึง
อายุของโครงสร้างเหล่านั้น

527
00:50:54,723 --> 00:50:57,203
เมื่อศึกษาแกนต่างๆ หกแกน

528
00:50:57,203 --> 00:51:02,643
เราก็ได้รู้อายุที่แน่นอน นั่นคือ 176,500 ปี

529
00:51:03,243 --> 00:51:06,683
ซึ่งน่าทึ่งมากจริงๆ

530
00:51:12,043 --> 00:51:14,643
หนึ่งแสนเจ็ดหมื่นห้าพันปีก่อน ในยุโรป

531
00:51:14,643 --> 00:51:16,403
มีแค่เหล่ามนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

532
00:51:18,123 --> 00:51:22,563
บรูนิเกลเป็นสิ่งก่อสร้างที่เก่าแก่ที่สุดในโลก
ที่เรามองเห็นได้

533
00:51:31,483 --> 00:51:34,403
พอเห็นโครงสร้างเหล่านี้แล้ว
อารมณ์ก็ตื้นตันมาก

534
00:51:34,403 --> 00:51:38,083
ยิ่งได้รู้ด้วยว่ามันอยู่มานานมาก

535
00:51:51,203 --> 00:51:55,163
คําถามที่เกิดขึ้นซ้ําๆ ที่วนกลับมาคือ

536
00:51:55,163 --> 00:51:56,643
"โครงสร้างมีไว้เพื่ออะไร"

537
00:52:20,443 --> 00:52:23,763
รูปทรงวงกลมมองดูเหมือนโลก

538
00:52:23,763 --> 00:52:28,043
แปลว่าเราอยู่ในโลก และนอกโลก
แนวคิดประมาณนั้น

539
00:52:30,683 --> 00:52:35,123
ในวัฒนธรรมของชนพื้นเมืองอเมริกัน
ถ้าเห็นวงกลมแบบนี้

540
00:52:35,123 --> 00:52:38,883
แปลว่าผู้คนเชื่อมโยงกับจิตวิญญาณที่สูงกว่า

541
00:52:49,723 --> 00:52:51,963
นี่คือจุดกําเนิดของศาสนาเหรอ

542
00:53:01,403 --> 00:53:05,763
นี่เป็นคําถามสําคัญ แต่หาคําตอบได้ยากมาก

543
00:53:20,283 --> 00:53:25,483
ทีละนิด เรามองเห็นมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

544
00:53:27,363 --> 00:53:30,243
เป็นมนุษยชาติที่อยู่มาก่อนเรา

545
00:53:32,643 --> 00:53:38,043
ซึ่งมีส่วนที่คล้ายคลึงกันกับมนุษย์ยุคใหม่
มากขึ้นเรื่อยๆ

546
00:53:52,403 --> 00:53:54,283
ดังนั้น ด้วยสิ่งที่พบในถ้ําบรูนิเกล

547
00:53:55,683 --> 00:54:02,683
ทําให้เราได้กระชับความสัมพันธ์
ของเรากับบรรพบุรุษจากอดีตอันไกลโพ้น

548
00:54:11,923 --> 00:54:15,963
วงกลมปริศนาที่บรูนิเกลคือส่วนสําคัญ

549
00:54:15,963 --> 00:54:19,963
ต่อการประเมินวัฒนธรรมนีแอนเดอร์ทาล
ที่ยังดําเนินอยู่...

550
00:54:25,763 --> 00:54:28,163
เริ่มต้นขึ้นที่ชานิดาร์

551
00:54:28,803 --> 00:54:31,523
และต่อเนื่องมาจนถึงทุกวันนี้

552
00:54:44,843 --> 00:54:48,283
ปีนี้เราพบชิ้นส่วนเล็กๆ สองสามชิ้น

553
00:54:48,283 --> 00:54:51,203
ที่เราคิดว่าอาจเป็นโครงกระดูกชิ้นเดี่ยวๆ

554
00:54:53,243 --> 00:54:55,283
เราอาจพบอีกคนแล้วก็ได้

555
00:54:57,283 --> 00:54:59,883
มีสะบักไหล่ซ้าย

556
00:55:00,883 --> 00:55:03,763
มีมือขวาที่สมบูรณ์พอควร

557
00:55:07,763 --> 00:55:10,323
สิ่งที่เราพบที่จริงแล้วคือนิ้วสี่นิ้ว

558
00:55:10,323 --> 00:55:13,123
ประมาณนี้ อยู่ในตําแหน่งที่น่าจะเป็นในร่างกาย

559
00:55:13,123 --> 00:55:15,043
เราเรียกว่าส่วนที่เป็นข้อ

560
00:55:15,643 --> 00:55:19,083
ซากใหม่ อยู่ท่ามกลางกลุ่มซาก

561
00:55:19,083 --> 00:55:23,923
ซึ่งมีทั้งชานิดาร์สี่ และชานิดาร์แซด

562
00:55:26,443 --> 00:55:27,763
น่าตื่นเต้นมาก

563
00:55:27,763 --> 00:55:31,763
เพราะนี่คือหลักฐานว่ามนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

564
00:55:31,763 --> 00:55:35,443
วางศพไว้ตรงจุดนี้โดยเฉพาะ

565
00:55:39,203 --> 00:55:43,683
พวกเขาอาจกลับมาที่จุดเดิมนี้
ในหลายๆ วาระรึเปล่า

566
00:55:43,683 --> 00:55:47,443
อาจห่างกันนานหลายทศวรรษ หรือหลายพันปี

567
00:55:48,843 --> 00:55:50,403
เราเริ่มตั้งคําถามว่า

568
00:55:50,403 --> 00:55:56,443
"นี่เป็นแค่เรื่องบังเอิญ
หรือเป็นไปได้ว่ามีเจตนา"

569
00:55:57,683 --> 00:56:01,283
และเพราะอะไร อะไรที่ทําให้พวกเขากลับมาที่นี่

570
00:56:10,043 --> 00:56:15,843
ตอนที่ชานิดาร์แซดถูกฝัง
มีก้อนหินก้อนนึงอยู่หลังศีรษะเขา

571
00:56:18,443 --> 00:56:22,323
ซึ่งน่าสนใจ เพราะมันดูไม่เข้าบริบท

572
00:56:24,803 --> 00:56:28,003
ดังนั้น แนวคิดที่เราไตร่ตรองกันก็คือ

573
00:56:28,003 --> 00:56:30,963
หรือว่าจะมีคนจงใจเอาหินก้อนนั้นไปไว้ตรงนั้น

574
00:56:37,923 --> 00:56:39,843
สิ่งที่น่าสนใจอีกอย่างคือ

575
00:56:39,843 --> 00:56:43,243
ที่ด้านข้างของร่างนั้น มีแผ่นหินขนาดใหญ่ตั้งอยู่

576
00:56:52,723 --> 00:56:56,123
เห็นได้ชัดว่า ถ้ามีแผ่นหินตั้งตระหง่านอยู่บนพื้น

577
00:56:56,123 --> 00:56:59,683
ก็มีความเป็นไปได้ว่า
มันอาจเป็นเครื่องหมายบอกตําแหน่ง

578
00:57:04,443 --> 00:57:07,523
ดูเหมือนว่ามีใครสักคนถูกฝังอยู่ตรงนี้

579
00:57:07,523 --> 00:57:09,963
และพวกเขากลับมาด้วยเหตุผลนั้น

580
00:57:11,043 --> 00:57:14,363
กลับมายังจุดนี้ ที่บอกตําแหน่งด้วยหินที่สะดุดตา

581
00:57:14,363 --> 00:57:16,523
ในถ้ําที่มีลักษณะสะดุดตา

582
00:57:24,803 --> 00:57:27,643
ยิ่งดูก็ยิ่งเหมือนว่า ราล์ฟ โซเลกกี

583
00:57:27,643 --> 00:57:32,683
เป็นคนแรกที่พบว่าถ้ําชานิดาร์
เป็นสถานที่สําคัญของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

584
00:57:38,923 --> 00:57:41,323
พวกเขาวางศพผู้ตาย

585
00:57:41,323 --> 00:57:42,763
พวกเขาอยู่ในโลก

586
00:57:42,763 --> 00:57:46,563
ที่พวกเขากลับมาที่นี่เนืองๆ และอาศัยอยู่ที่นี่

587
00:57:50,443 --> 00:57:55,603
ซากกลุ่มนี้อาจเป็นหลักฐาน
ที่ชี้ถึงพื้นที่ฝังศพของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

588
00:57:56,483 --> 00:57:59,603
การค้นพบที่มีนัยยะลึกซึ้ง

589
00:58:02,123 --> 00:58:05,043
การปฏิบัติต่อคนที่ตายไป

590
00:58:05,043 --> 00:58:11,163
คือข้อมูลสําคัญที่ทําให้เห็นถึง
การคิด จินตนาการ อารมณ์ความรู้สึก

591
00:58:13,803 --> 00:58:17,923
อาจสะท้อนให้เห็นว่าเราคิดยังไงกับความตาย

592
00:58:18,883 --> 00:58:22,963
และเราเชื่อว่า
มีโลกหลังความตายรึเปล่า เป็นต้น

593
00:58:26,243 --> 00:58:32,523
มันช่วยให้เข้าใจถึงความซับซ้อน
ของวัฒนธรรมนีแอนเดอร์ทาลมากขึ้น

594
00:58:34,123 --> 00:58:35,283
แต่ตอนนี้พวกเขาไม่มีอยู่

595
00:58:40,883 --> 00:58:45,483
การฝังศพเป็นเพียงร่องรอยล่าสุด
ของพฤติกรรมมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

596
00:58:45,483 --> 00:58:48,803
ที่ยังหลงเหลืออยู่ภายในถ้ําอันน่าทึ่งแห่งนี้

597
00:58:54,443 --> 00:58:59,123
แต่ความลึกลับที่ยิ่งใหญ่ที่สุดอาจยังคงอยู่

598
00:59:04,443 --> 00:59:10,963
ทําไมมนุษยชาติสายพันธุ์หนึ่ง
ที่เคยรุ่งเรืองเมื่อสามแสนปีก่อน ถึงสาบสูญไป

599
00:59:12,363 --> 00:59:14,163
เมื่อสี่หมื่นปีที่แล้ว

600
00:59:20,803 --> 00:59:23,523
บางทีสถานที่ที่เหมาะจะค้นหาคําตอบที่สุด

601
00:59:23,523 --> 00:59:26,763
อาจอยู่ที่ชายฝั่งทะเลเมดิเตอเรเนียน

602
00:59:26,763 --> 00:59:30,563
หนึ่งในฐานที่มั่นสุดท้ายของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

603
00:59:32,163 --> 00:59:35,883
{\an8}(ยิบรอลตาร์)

604
00:59:38,283 --> 00:59:40,803
ที่เรานั่งอยู่คือริมหน้าผา

605
00:59:42,763 --> 00:59:45,443
{\an8}ใกล้กับจุดที่เพื่อนคนนึงเรียกว่า
เมืองนีแอนเดอร์ทาล

606
00:59:47,683 --> 00:59:50,963
เพราะนี่คือแนวถ้ําที่เรียงรายอยู่ริมน้ํา

607
00:59:50,963 --> 00:59:52,963
ที่ฝั่งตะวันออกของร็อกออฟยิบรอลตาร์

608
00:59:58,083 --> 01:00:01,243
กลุ่มถ้ํากอร์แฮมคือถ้ําใหญ่น้อยอยู่ที่เรียงราย

609
01:00:01,883 --> 01:00:04,643
และถ้ําทุกแห่งมีหลักฐานที่ชัดเจน

610
01:00:04,643 --> 01:00:08,643
ว่าเคยมีมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
มาอยู่อาศัยเป็นระยะเวลานาน

611
01:00:18,643 --> 01:00:23,203
เรามีการค้นพบ
ที่ย้อนหลังไปอย่างน้อย 125,000 ปีที่แล้ว

612
01:00:28,803 --> 01:00:30,883
ทีมค้นคว้าได้พบหลักฐาน

613
01:00:30,883 --> 01:00:36,723
ว่ามนุษย์นีแอนเดอร์ทาลเคยใช้ถ้ําแห่งนี้
เมื่อ 40,000 ปีก่อน

614
01:00:43,243 --> 01:00:46,243
ในช่วง 100,000 ปีที่พวกเขามีชีวิตอยู่

615
01:00:46,243 --> 01:00:49,483
โลกของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา

616
01:01:07,083 --> 01:01:09,243
สภาพอากาศเปลี่ยนแปลงอย่างโหดร้าย

617
01:01:09,243 --> 01:01:11,443
พวกเขาผ่านยุคน้ําแข็งยุคแรกๆ มา

618
01:01:11,443 --> 01:01:15,163
แต่ยุคสุดท้ายอาจมีผลกระทบที่รุนแรงที่สุด

619
01:01:15,163 --> 01:01:17,803
แผ่นน้ําแข็งสแกนดิเนเวียขยายออกไปทางใต้

620
01:01:18,923 --> 01:01:22,163
ฝรั่งเศสและยุโรปกลางมีภูมิประเทศ
แบบทุ่งหญ้าสเตปป์จนถึงทุนดรา

621
01:01:23,323 --> 01:01:25,283
เป็นโลกที่โหดร้ายมาก

622
01:01:28,563 --> 01:01:30,883
ทุนดราไม่ได้ขยายไปจนสุดทางใต้

623
01:01:31,723 --> 01:01:33,923
ี้ แต่ก็ยังมีการเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัด

624
01:01:34,443 --> 01:01:38,403
เมื่ออากาศหนาวจัด
น้ําปริมาณมากจะกลายเป็นน้ําแข็ง

625
01:01:38,403 --> 01:01:41,483
อยู่ในแผ่นน้ําแข็ง ธารน้ําแข็ง
ส่งผลให้ระดับน้ําทะเลลดลง

626
01:01:45,323 --> 01:01:47,723
เมื่อระดับน้ําทะเลต่ํากว่าปัจจุบัน

627
01:01:47,723 --> 01:01:50,203
ก็น่าจะเห็นที่ราบกว้างใหญ่

628
01:01:50,203 --> 01:01:53,243
ที่มีสัตว์กินพืชอาศัยอยู่

629
01:01:53,243 --> 01:01:55,123
ที่มีนกอาศัยอยู่

630
01:01:55,123 --> 01:01:58,283
มีทะเลสาบน้ําตื้น มีน้ําจืด

631
01:02:01,523 --> 01:02:05,323
พวกเขารู้แน่ชัดว่าตนกินอะไรสายพันธุ์ไหนได้บ้าง

632
01:02:05,323 --> 01:02:09,283
จะหาได้จากที่ไหน นํามาทํายังไงถึงจะดีที่สุด

633
01:02:11,563 --> 01:02:14,243
นี่เป็นแค่ตัวอย่างเล็กๆ ของกระดูกทั้งหมด

634
01:02:14,243 --> 01:02:16,763
และซากทั้งหมดที่เราพบในถ้ํานั้น

635
01:02:16,763 --> 01:02:21,883
มีวัตถุโบราณหลายหมื่นชิ้น
ที่เราพบในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา

636
01:02:24,203 --> 01:02:26,763
พวกเขากินสัตว์ที่เราไม่คาดคิด

637
01:02:26,763 --> 01:02:29,363
{\an8}สัตว์ที่ปกติไม่เชื่อมโยงกับมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

638
01:02:31,923 --> 01:02:35,923
เรามีหลักฐานว่า
พวกเขาลงไปตามชายฝั่งที่เต็มไปด้วยหิน

639
01:02:35,923 --> 01:02:37,323
และเก็บหอยทะเล

640
01:02:37,323 --> 01:02:39,683
อันที่จริง ฉันมีหอยทะเลอยู่นี่ด้วย

641
01:02:39,683 --> 01:02:44,163
ยังมีเครื่องมือที่ทําจากหินเหล็กไฟติดคาอยู่เลย

642
01:02:44,163 --> 01:02:46,963
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลทิ้งมันไว้แบบนี้

643
01:02:49,483 --> 01:02:54,083
แต่แล้วเราก็ได้กระดูกชิ้นนี้ซึ่
งมาจากโลมาปากขวด

644
01:02:55,243 --> 01:02:57,043
มีรอยบากอยู่

645
01:02:58,803 --> 01:03:03,323
บางทีโลมาอาจตายและเกยตื้นบนฝั่ง
แต่พวกเขาแล่เอาเนื้อมัน

646
01:03:03,963 --> 01:03:05,883
แล่เนื้อเพื่อการบริโภค

647
01:03:10,763 --> 01:03:15,203
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลอยู่ในยุโรป
นานกว่าที่เราอยู่กันมา

648
01:03:15,203 --> 01:03:16,243
เรื่องนั้นแน่นอน

649
01:03:24,003 --> 01:03:26,803
สําหรับฉัน นั่นบอกให้รู้ว่าพวกเขามีปัญญา

650
01:03:26,803 --> 01:03:29,123
และเข้าใจสภาพแวดล้อม

651
01:03:34,283 --> 01:03:36,963
พวกเขาประสบความสําเร็จอย่างสูงในเรื่องนั้น

652
01:03:42,883 --> 01:03:46,763
นีแอนเดอร์ทาลเป็นมนุษย์ พวกเขารู้จักปรับตัว

653
01:03:46,763 --> 01:03:48,563
เหมือนกับพวกเราค่อนข้างมาก

654
01:03:49,203 --> 01:03:51,763
แต่แล้ววันหนึ่ง ทุกอย่างก็มาถึงจุดสิ้นสุด

655
01:03:55,163 --> 01:03:58,083
ซึ่งทําให้ปริศนาการหายตัวไป
ของพวกเขายิ่งล้ําลึก

656
01:03:58,923 --> 01:04:04,403
ถ้านีแอนเดอร์ทาลที่ยิบรอลตาร์
รู้จักปรับตัวจนอยู่มาได้นาน

657
01:04:05,243 --> 01:04:06,843
แล้วมันเกิดผิดพลาดที่ตรงไหน

658
01:04:07,723 --> 01:04:12,003
เมื่อคิดถึงยุคน้ําแข็ง
คนจะคิดว่ามันหนาว ซึ่งก็หนาว

659
01:04:12,003 --> 01:04:13,923
แต่มันก็แห้งด้วย

660
01:04:15,563 --> 01:04:18,923
การเปลี่ยนแปลงหนึ่ง
ที่นีแอนเดอร์ทาลในยิบรอลตาร์ต้องเจอ

661
01:04:18,923 --> 01:04:24,763
คือการที่วงศ์ต้นไม้หนึ่งหายไป

662
01:04:30,083 --> 01:04:32,243
ต้นไม้อื่นก็มี แล้วทําไมต้นไม้วงศ์นั้นถึงสําคัญ

663
01:04:32,243 --> 01:04:36,323
เพราะต้นไม้พวกนั้ย
ช่วยให้เราซุ่มโจมตีเหยื่อขนาดใหญ่ได้

664
01:04:41,363 --> 01:04:44,323
เมื่อเวลาผ่านไป
ลักษณะทางกายภาพของพวกเขา

665
01:04:44,323 --> 01:04:48,403
ก็พัฒนาไปเป็นรูปร่างที่คล้ายกับนักมวยปล้ํา

666
01:04:48,403 --> 01:04:51,723
สามารถกระโดดขึ้นคร่อมสัตว์พวกนั้นได้
พร้อมหอกในมือ

667
01:04:51,723 --> 01:04:54,363
ใช้หอกแทง ฆ่าสัตว์พวกนั้นได้

668
01:04:58,803 --> 01:05:02,083
แล้วจู่ๆ โลกก็กลายเป็นพื้นที่เปิดโล่ง

669
01:05:02,083 --> 01:05:05,643
พวกสัตว์เห็นเราตั้งแต่ไกลๆ
เข้าใกล้พวกมันไม่ได้

670
01:05:10,203 --> 01:05:11,763
เมื่อความเปลี่ยนแปลงมาถึง

671
01:05:11,763 --> 01:05:15,283
มันเปลี่ยนเร็วมากจน
ชีววิทยาของพวกเขาปรับตัวตามไม่ทัน

672
01:05:29,723 --> 01:05:31,363
และนั่นคือสิ่งที่เล่นงานพวกเขา

673
01:05:42,363 --> 01:05:45,803
เรามักจะมองว่าตัวเองคือ
จุดสูงสุดของวิวัฒนาการ

674
01:05:45,803 --> 01:05:48,203
เรามองตัวเองอย่างนั้นมาตลอด

675
01:05:48,203 --> 01:05:51,563
เวลาเปรียบเทียบกับมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลก็ด้วย
เราอยู่รอด พวกเขาไม่รอด

676
01:05:51,563 --> 01:05:53,563
เพราะพวกเราเหนือกว่าพวกเขา

677
01:05:54,323 --> 01:06:00,883
เราอาจปรับตัวได้เร็วมาก
อาจใช้ชีวิตบนโลกได้เป็นอย่างดี

678
01:06:00,883 --> 01:06:03,563
อย่างที่เราเป็นอยู่ในทุกวันนี้

679
01:06:04,323 --> 01:06:08,243
แต่เรื่องราวนี้บอกเราว่า
การเป็นมนุษย์ยังมีวิถีทางอื่นๆ อีก

680
01:06:08,243 --> 01:06:11,003
และวิถีทางเหล่านั้นบางทีก็อาจไปไม่รอด

681
01:06:15,883 --> 01:06:18,483
เราอาจคิดว่าเราอยู่บนโลกนี้ได้สบายๆ

682
01:06:18,483 --> 01:06:19,683
แต่ขอให้รู้ตัวไว้

683
01:06:26,803 --> 01:06:32,403
ประมาณ 40,000 ปีก่อน
จํานวนมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลดิ่งลดอย่างรวดเร็ว

684
01:06:33,323 --> 01:06:38,603
ไม่ใช่แค่ในยิบรอลตาร์ แต่ทั่วทั้งโลก

685
01:06:42,563 --> 01:06:45,843
สภาพภูมิอากาศเปลี่ยน
เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทําให้พวกเขาลดจํานวน

686
01:06:48,603 --> 01:06:54,563
แต่ก็มีปัจจัยการแข่งขันที่สูงขึ้น
จากอีกหนึ่งสายพันธุ์

687
01:06:59,523 --> 01:07:05,403
จนถึงทุกวันนี้ เราทุกคนมี
ดีเอ็นเอมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลในตัว

688
01:07:09,363 --> 01:07:12,803
มรดกตกทอดจากบรรพบุรุษ

689
01:07:16,883 --> 01:07:21,323
เป็นเวลาอย่างน้อยหนึ่งแสนปี
โฮโมเซเปียนส์จํานวนมาก

690
01:07:21,323 --> 01:07:25,803
ได้อพยพจากแอฟริกาไปยังยุโรปและเอเชีย

691
01:07:29,403 --> 01:07:32,923
ได้เผชิญหน้ากับนีแอนเดอร์ทาล
ในการเดินทาง

692
01:08:03,323 --> 01:08:06,683
การเผชิญหน้าบางครั้งอาจรุนแรง

693
01:08:44,723 --> 01:08:49,723
แต่บางครั้งก็อาจเปี่ยมสันติ

694
01:08:54,123 --> 01:08:59,203
คนกลุ่มหนึ่งตระหนักถึง
ความเป็นมนุษย์ของคนอีกกลุ่ม

695
01:09:08,883 --> 01:09:11,003
เส้นทางของการเดินทางที่ยิ่งใหญ่นี้

696
01:09:11,003 --> 01:09:14,563
น่าจะนําโฮโมเซเปียนส์ไปทั่วตะวันออกกลาง

697
01:09:17,523 --> 01:09:23,923
ใกล้กับสถานที่ฝังศพบรรพบุรุษ
ของนีแอนเดอร์ทาลแถบชานิดาร์

698
01:09:38,563 --> 01:09:42,963
ยีนมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล
มีอยู่ในโฮโมเซเปียนส์หลายคน

699
01:09:46,283 --> 01:09:51,203
และผมเชื่อจริงๆ ว่าเราเป็นญาติกัน

700
01:09:51,203 --> 01:09:53,963
เรามีสายเลือดเดียวกัน

701
01:09:53,963 --> 01:09:56,123
มีบรรพบุรุษเดียวกัน

702
01:10:04,843 --> 01:10:07,883
สิ่งหนึ่งที่ฉันหลงใหลเกี่ยวกับโบราณคดี

703
01:10:07,883 --> 01:10:10,483
คือวิถีความเป็นมนุษย์ที่หลากหลาย

704
01:10:12,643 --> 01:10:16,243
การพิจารณาดูโครงกระดูกของผู้คน

705
01:10:16,243 --> 01:10:20,043
สามารถบอกเราได้ว่าพวกเขามีชีวิตยังไง
พบเจออะไรมาในโลก

706
01:10:22,963 --> 01:10:26,203
ระหว่างการขุดค้นชานิดาร์แซด
เราได้เห็นลักษณะบางอย่าง

707
01:10:26,203 --> 01:10:28,843
ที่บ่งบอกว่าเขาเป็นผู้ใหญ่

708
01:10:28,843 --> 01:10:32,203
แต่เราไม่รู้ว่าเขาตายตอนอายุเท่าไร

709
01:10:32,203 --> 01:10:34,483
เราไม่รู้ว่าเขาเป็นชายหรือหญิง

710
01:10:34,483 --> 01:10:37,643
และเราไม่รู้อะไรเลยเกี่ยวกับชีวิตเขา

711
01:10:40,723 --> 01:10:44,763
มีคําถามทํานองนั้นมากมาย
ซึ่งเรากําลังหาคําตอบอยู่

712
01:10:46,443 --> 01:10:51,243
ตรงนี้คือกระดูกแขนด้านซ้าย
นี่คือกระดูกปลายแขนท่อนหนึ่ง

713
01:10:52,523 --> 01:10:56,083
เราบอกได้เลยว่าคนคนนี้มีรูปร่างค่อนข้างเล็ก

714
01:10:56,683 --> 01:11:02,443
น่าจะสูงสักเมตรครึ่ง หรือ 155 ถึง 160 เซนฯ

715
01:11:03,403 --> 01:11:05,963
หรือว่าเกิน 152 เซนฯ มานิดหน่อย

716
01:11:08,443 --> 01:11:12,683
เรามีส่วนของกรามล่าง
ขากรรไกรล่าง กับฟันบางส่วน

717
01:11:12,683 --> 01:11:16,003
สิ่งสําคัญที่ควรสังเกตคือ ฟันหลายซี่ทีเดียว

718
01:11:16,003 --> 01:11:19,803
โดยเฉพาะฟันหน้าตรงนี้ มีภาวะสึกอย่างมาก

719
01:11:20,803 --> 01:11:21,883
นั่นคือเคลือบฟัน

720
01:11:22,403 --> 01:11:25,803
ที่สึกจนหมด ทุกซี่เลย

721
01:11:27,083 --> 01:11:30,683
แน่นอนค่ะ
เรารู้ว่ามนุษย์นีแอนเดอร์ทาลที่ฟันสึกขนาดนี้

722
01:11:30,683 --> 01:11:32,683
ต้องเป็นคนที่อายุมากแล้ว

723
01:11:33,443 --> 01:11:36,523
อาจจะสัก 40 ถึง 50 ปี

724
01:11:42,323 --> 01:11:46,323
มีหลายวิธีที่สามารถใช้บอกเพศ
ของคนคนนั้นได้ โดยดูจากโครงกระดูก

725
01:11:47,763 --> 01:11:50,923
เราใช้เทคนิคที่เรียกว่าโปรตีโอมิกส์

726
01:11:50,923 --> 01:11:53,483
ซึ่งเป็นการวิเคราะห์โปรตีน

727
01:11:53,483 --> 01:11:55,083
ที่อยู่ในเคลือบฟัน

728
01:11:55,083 --> 01:11:59,443
เพราะเรารู้ว่ามีโปรตีนบางตัวที่ผลิตออกมา

729
01:11:59,443 --> 01:12:01,363
ในระหว่างการก่อตัวของเคลือบฟัน

730
01:12:01,363 --> 01:12:05,603
ซึ่งเป็นอีกรูปแบบหนึ่ง เข้ารหัสโดย

731
01:12:05,603 --> 01:12:08,763
สิ่งที่อยู่บนโครโมโซมเอ็กซ์
เทียบกับสิ่งที่อยู่บนโครโมโซมวาย

732
01:12:11,243 --> 01:12:15,403
ผลของมันบ่งชี้ค่อนข้างชัดเจน
ว่าคนคนนี้เป็นเพศหญิง

733
01:12:21,683 --> 01:12:25,803
บ่อยครั้งที่เรานึกภาพ
มนุษย์นีแอนเดอร์ทาลเป็นเพศชาย

734
01:12:25,803 --> 01:12:30,603
หรือเรามักจะสนใจแต่ลักษณะพฤติกรรมเพศชาย

735
01:12:32,843 --> 01:12:37,163
นี่เป็นโอกาสที่น่าตื่นเต้นมาก
ที่จะได้ทําความเข้าใจสังคมนีแอนเดอร์ทาล

736
01:12:37,163 --> 01:12:38,483
ให้รอบด้านยิ่งขึ้น

737
01:12:45,163 --> 01:12:47,883
ฉันคิดว่าการบูรณะ

738
01:12:47,883 --> 01:12:52,483
ว่าผู้หญิงชาวนีแอนเดอร์ทาลคนนี้
น่าจะมีหน้าตายังไง

739
01:12:52,483 --> 01:12:55,323
ในช่วงที่มีชีวิตอยู่ จะเป็นเรื่องน่าตื่นเต้นมาก

740
01:12:57,083 --> 01:13:00,563
- ครับ ดร.โพเมรอย
- เรามาดูกัน

741
01:13:01,963 --> 01:13:03,723
ทํามาเสร็จแล้วหนึ่งคน

742
01:13:04,923 --> 01:13:05,763
ใช่

743
01:13:13,483 --> 01:13:14,803
จะเริ่มจากตรงนี้นะ

744
01:13:21,763 --> 01:13:23,163
- โห ว้าว
- ว้าว

745
01:13:26,643 --> 01:13:28,163
- ค่ะ
- ก็...

746
01:13:28,843 --> 01:13:31,923
น่าทึ่งมาก หันเธอไปอีกด้านดีกว่านะ
ทุกคนจะได้มองเห็น

747
01:13:33,083 --> 01:13:34,003
ว้าว

748
01:13:36,483 --> 01:13:37,643
เธอมองฉันด้วย

749
01:13:37,643 --> 01:13:41,163
กําลังมองเลย คนที่ใช้เวลากับเธอนานที่สุด
น่าจะเป็นคุณ ก็เลย...

750
01:13:42,163 --> 01:13:44,763
- แล้วก็จมูก จําจมูกได้ไหมกับ...
- ค่ะ

751
01:13:45,603 --> 01:13:47,123
- น่าทึ่งมาก
- ใช่

752
01:13:47,123 --> 01:13:49,603
น่าสนใจนะ ที่สองคนนั้นจัดให้เธอมีสีหน้าแบบนี้

753
01:13:49,603 --> 01:13:52,403
ที่แฝงอารมณ์ความรู้สึกไว้

754
01:13:52,403 --> 01:13:56,043
ฉันคิดว่านั่นแหละคือเสน่ห์ของการบูรณะในสาขานี้

755
01:13:56,043 --> 01:13:59,643
บางคนก็ชอบจับผิด

756
01:13:59,643 --> 01:14:02,243
บอกว่า "เราไม่มีทางรู้หรอก
ว่าคนเขาหน้าตายังไง"

757
01:14:02,243 --> 01:14:06,003
เราต้องตั้งสมมติฐานหลายอย่าง ซึ่งจริงมากๆ

758
01:14:06,003 --> 01:14:12,283
แต่ ฉันว่ามันให้ความรู้สึกว่าเธอเป็นคนคนหนึ่ง

759
01:14:17,883 --> 01:14:21,603
เธอมีหัวใจสําคัญนั้น
ว่าการเป็นมนุษย์มีความหมายยังไง

760
01:14:21,603 --> 01:14:24,803
การเป็นมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลอาจหมายถึงอะไร

761
01:14:24,803 --> 01:14:27,123
เหมือนเราพอจะได้เห็น...

762
01:14:27,883 --> 01:14:31,163
ไม่รู้สิ ประวัติชีวิตอันลึกซึ้งของบุคคลนี้

763
01:14:39,323 --> 01:14:44,163
{\an8}ผู้สูงอายุ ที่มีความรู้ และประสบการณ์

764
01:14:45,003 --> 01:14:48,483
{\an8}ที่รู้ว่าสถานที่ที่น่าอยู่คือที่ไหน

765
01:14:51,923 --> 01:14:55,123
ความทรงจํานั้น ไม่ว่าจะอยู่แค่ในหัวของเธอ

766
01:14:55,123 --> 01:14:58,123
หรือไม่ว่าจะเป็นอะไรก็ตามที่อยู่ในหัวของเธอ

767
01:14:58,123 --> 01:15:01,323
ที่เธอแบ่งปันผ่านบทเพลงและเรื่องราวต่างๆ

768
01:15:01,323 --> 01:15:03,883
ให้กับลูกๆ และหลานๆ

769
01:15:03,883 --> 01:15:06,723
คงจะสําคัญกับคนกลุ่มนี้มาก

770
01:15:08,323 --> 01:15:14,323
ในหลายๆ แง่ นี่คือจุดเริ่มต้นของอารยธรรม
ในความหมายที่ลึกซึ้งยิ่งกว่า

771
01:15:14,323 --> 01:15:16,843
การที่ใครสักคนก่อสร้างอาคารเป็นครั้งแรก

772
01:15:16,843 --> 01:15:18,243
หรืออะไรทํานองนั้น

773
01:15:23,483 --> 01:15:27,563
เธอน่าจะมีบทบาทในการเป็นคลังความรู้

774
01:15:27,563 --> 01:15:31,723
มีส่วนสําคัญในการถ่ายทอดความรู้นั้น
ให้กับคนรุ่นต่อไป

775
01:15:31,723 --> 01:15:35,643
และอีก 75,000 ต่อไป มาถึงรุ่นเรา

776
01:15:36,923 --> 01:15:39,723
ก็ยังได้เรียนรู้จากเธออยู่

777
01:15:55,363 --> 01:15:59,603
ถ้ําชานิดาร์สอนอะไรเรามากมาย
เกี่ยวกับมนุษย์นีแอนเดอร์ทาล

778
01:16:00,283 --> 01:16:02,083
ตอนนี้ก็ยังสอนเราอยู่

779
01:16:07,203 --> 01:16:11,843
แต่มันทําให้เราได้ไตร่ตรองว่า
การเป็นมนุษย์คืออะไร

780
01:16:16,003 --> 01:16:19,363
สิ่งต่างๆ เช่น การเห็นอกเห็นใจกัน

781
01:16:22,443 --> 01:16:24,443
การรับมือกับความตาย

782
01:16:27,323 --> 01:16:30,323
และสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับเราทุกคน
อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

783
01:16:38,763 --> 01:16:41,323
ตอนนี้เรามีภาพสแนปช็อต

784
01:16:41,323 --> 01:16:43,963
ที่น่าทึ่งและให้ข้อมูลมากมาย

785
01:16:43,963 --> 01:16:46,163
แต่เรายังไม่มีภาพรวมทั้งหมด

786
01:16:46,163 --> 01:16:49,443
ยังมีอะไรให้ค้นหาอีกเยอะ

787
01:16:52,283 --> 01:16:57,003
เกี่ยวกับความเข้าใจของเราในเรื่อง
"การเป็นมนุษย์" และ "มนุษยชาติ"

788
01:18:56,083 --> 01:18:59,723
{\an8}คําบรรยายโดย อัจฉริยา สุกใส