1 00:00:41,124 --> 00:00:43,043 Farao. 2 00:00:44,669 --> 00:00:46,004 Wie ben je? 3 00:00:46,796 --> 00:00:48,506 Farao. 4 00:00:48,590 --> 00:00:49,924 Laat je zien. 5 00:00:50,550 --> 00:00:52,260 Je zal vallen. 6 00:00:52,343 --> 00:00:54,137 Ik ben de vernietiger. 7 00:00:55,555 --> 00:00:57,515 Je rijk zal vallen. 8 00:00:59,559 --> 00:01:01,603 Ik ben de vernietiger. 9 00:01:01,686 --> 00:01:03,938 Farao… -Goden. 10 00:01:05,356 --> 00:01:06,357 Wat is dit? 11 00:01:08,818 --> 00:01:11,821 Ik ben de vernietiger. 12 00:01:12,864 --> 00:01:13,948 Heer… 13 00:01:22,040 --> 00:01:24,834 Heer, is alles goed? 14 00:01:25,752 --> 00:01:27,337 Ik had een droom. 15 00:01:29,172 --> 00:01:31,132 Ik was omgeven door duisternis. 16 00:01:35,095 --> 00:01:36,721 De schaduw van een man. 17 00:01:40,642 --> 00:01:44,270 Haman, stuur patrouilles de straat op. 18 00:01:45,105 --> 00:01:47,857 Er is een moordenaar in ons midden. 19 00:01:47,941 --> 00:01:49,400 Jawel, majesteit. 20 00:02:08,586 --> 00:02:13,466 Deel 2 - The Plagues 21 00:02:17,804 --> 00:02:22,725 In de periode waarin dit verhaal zich afgespeeld zou hebben… 22 00:02:22,809 --> 00:02:26,688 …vereerden de Egyptenaren een pantheon, meerdere goden. 23 00:02:26,771 --> 00:02:29,649 Met dierenkoppen, mensenhoofden. 24 00:02:30,316 --> 00:02:33,820 Ze hadden verschillende aspecten van de natuurlijke wereld… 25 00:02:33,903 --> 00:02:37,991 …die werden gebruikt om het volk van Egypte te dienen. 26 00:02:41,286 --> 00:02:45,623 De farao werd gezien als een tussenpersoon tussen het volk en de goden. 27 00:02:45,707 --> 00:02:50,336 Ze maakten zelfs standbeelden met grote oren… 28 00:02:50,420 --> 00:02:52,922 …zodat die het volk konden horen… 29 00:02:53,006 --> 00:02:55,967 …om dat aan de goden door te geven. 30 00:03:02,390 --> 00:03:05,185 De farao was een half goddelijk wezen. 31 00:03:05,268 --> 00:03:06,936 God op aarde. 32 00:03:08,354 --> 00:03:11,900 De bemiddelaar tussen de sterfelijke en de goddelijke wereld. 33 00:03:15,403 --> 00:03:19,490 Het echte drama van het boek Exodus gaat niet over Mozes en de farao… 34 00:03:19,574 --> 00:03:24,287 …maar feitelijk over Israëls god Jahweh en de goden van Egypte. 35 00:03:24,913 --> 00:03:26,748 Daar zit de echte spanning. 36 00:03:26,831 --> 00:03:32,545 Wie heeft het recht op het volk van Israël? 37 00:03:33,755 --> 00:03:36,424 Dienen ze de farao als slaven… 38 00:03:37,258 --> 00:03:40,094 …of Jahweh als aanbidders? 39 00:03:44,474 --> 00:03:47,685 GOSEN 40 00:03:49,646 --> 00:03:52,941 Je gaat terug naar Egypte. 41 00:03:53,024 --> 00:03:55,860 De farao laat de Hebreeën nooit gaan. 42 00:03:55,944 --> 00:03:59,822 Hij zal zich verzetten, en ik zal hem daarvoor straffen. 43 00:04:12,835 --> 00:04:15,255 Deze was van onze voorvader Jozef. 44 00:04:16,172 --> 00:04:17,924 De zoon van Jakob… 45 00:04:18,716 --> 00:04:22,595 …die de zoon was van Isaak, de zoon van Abraham. 46 00:04:50,039 --> 00:04:54,043 Mozes ontdekt zijn Israëlitische identiteit… 47 00:04:54,127 --> 00:04:56,170 …pas later in zijn leven. 48 00:04:56,254 --> 00:05:00,967 Hij is een hybride, half Egyptenaar, half Israëliet. 49 00:05:01,050 --> 00:05:04,804 En omdat hij is opgegroeid in vrijheid… 50 00:05:04,887 --> 00:05:09,726 …weet hij ook wat vrijheid betekent. 51 00:05:13,229 --> 00:05:17,525 De verlosser van de Israëlieten moest iemand zijn… 52 00:05:17,608 --> 00:05:19,902 …die niet uit hun wereld kwam. 53 00:05:19,986 --> 00:05:24,991 Want ze leden daar aan kotzer ruach, ze wisten gewoon niet beter. 54 00:05:25,074 --> 00:05:28,911 Ze konden zich geen ander leven voorstellen dan dat van hen. 55 00:05:28,995 --> 00:05:33,624 Ze hadden dus iemand nodig die een grotere wereld zag. 56 00:05:34,584 --> 00:05:37,920 PI-RAMESSE HOOFDSTAD VAN EGYPTE 57 00:05:41,674 --> 00:05:46,137 Het is niet zo dat Mozes het opneemt tegen een farao als heerser… 58 00:05:46,220 --> 00:05:48,765 …maar hij kent hem heel goed. 59 00:05:50,016 --> 00:05:53,603 Hij is opgegroeid in dat huis, heeft een relatie. 60 00:05:55,063 --> 00:05:57,315 Dus de politieke dimensie… 61 00:05:57,398 --> 00:06:01,235 …en de persoonlijke dimensie zijn met elkaar verweven. 62 00:06:02,737 --> 00:06:08,201 Er staat zo veel op het spel. Hij moet een heel volk bevrijden. 63 00:06:08,284 --> 00:06:12,205 Dus het gaat niet om zijn eigen lot… 64 00:06:12,789 --> 00:06:15,833 …maar om een loodzware missie. 65 00:06:16,959 --> 00:06:18,002 Halt. 66 00:06:24,384 --> 00:06:26,052 Ik kom voor prinses Bitja. 67 00:06:27,178 --> 00:06:28,638 Wegwezen, boer. 68 00:06:31,849 --> 00:06:32,892 Grijp hem. 69 00:06:33,518 --> 00:06:36,229 Mijn naam is Mozes. 70 00:06:36,312 --> 00:06:38,856 Vertel de prinses dat haar zoon terug is. 71 00:06:53,704 --> 00:06:54,956 Waar is ie? 72 00:06:55,665 --> 00:06:56,999 Maak open. 73 00:07:13,474 --> 00:07:14,475 Dat is 'm. 74 00:07:24,485 --> 00:07:25,486 Mevrouw. 75 00:07:29,824 --> 00:07:30,783 Laat ons alleen. 76 00:08:04,901 --> 00:08:06,527 Mijn lieve jongen. 77 00:08:22,960 --> 00:08:24,879 Je bent hier niet veilig. 78 00:08:26,172 --> 00:08:31,219 Jij kan die man niet gedood hebben, maar ze zullen je er wel voor straffen. 79 00:08:31,302 --> 00:08:33,679 Verlaat onmiddellijk de stad. 80 00:08:48,361 --> 00:08:49,987 Ik weet het. 81 00:08:51,072 --> 00:08:53,699 Ik weet wat er is gebeurd met mij als baby. 82 00:08:55,326 --> 00:08:56,827 Ik heb een broer. 83 00:08:58,371 --> 00:08:59,664 Een zus. 84 00:09:00,665 --> 00:09:01,999 En mijn eerste moeder. 85 00:09:09,757 --> 00:09:10,716 Ik… 86 00:09:11,842 --> 00:09:13,511 Ik was een kind verloren. 87 00:09:14,554 --> 00:09:16,013 Doodgeboren. 88 00:09:17,598 --> 00:09:20,726 Ik wilde mezelf verdrinken in de Nijl. 89 00:09:22,770 --> 00:09:25,898 Maar de rivier schonk me een nieuw leven. 90 00:09:28,943 --> 00:09:30,528 Hij gaf me jou. 91 00:09:38,786 --> 00:09:43,541 Daar verschijnt de dochter van de farao met haar dienstmaagden. 92 00:09:44,917 --> 00:09:48,629 Ze gaat naar de Nijl, en ze hoort gehuil. 93 00:10:05,187 --> 00:10:07,607 En ze ziet een kleine ark. 94 00:10:07,690 --> 00:10:11,068 En ze reikt er met haar arm naartoe. 95 00:10:11,152 --> 00:10:15,031 Haar arm wordt twee keer zo lang. 96 00:10:15,114 --> 00:10:18,492 En ze pakt de ark en opent 'm. 97 00:10:18,576 --> 00:10:21,912 En daar is weer dat licht… 98 00:10:21,996 --> 00:10:23,998 …als ze naar de baby kijkt. 99 00:10:24,081 --> 00:10:29,211 En ze weet meteen dat het een Hebreeuws kind is. 100 00:10:39,180 --> 00:10:41,057 Wat ben je mooi. 101 00:10:47,563 --> 00:10:50,566 Een van de Hebreeuwse baby's? -Zeg dat nooit meer. 102 00:10:53,277 --> 00:10:54,528 Hij is een geschenk. 103 00:10:56,947 --> 00:10:58,032 Ja… 104 00:10:58,115 --> 00:11:00,076 Je bent een geschenk. 105 00:11:00,159 --> 00:11:02,620 Maar dit kunt u niet houden. 106 00:11:02,703 --> 00:11:04,955 Jij bepaalt niet wat ik kan. 107 00:11:06,082 --> 00:11:07,917 We nemen hem mee. 108 00:11:08,000 --> 00:11:09,919 Niemand weet van mijn verlies. 109 00:11:11,295 --> 00:11:13,839 Dit wordt mijn baby. 110 00:11:13,923 --> 00:11:15,800 En als uw vader het ontdekt? 111 00:11:16,967 --> 00:11:18,594 Wij hebben een geheim. 112 00:11:19,679 --> 00:11:21,055 Samen. 113 00:11:23,891 --> 00:11:25,768 We noemen hem Mozes. 114 00:11:27,395 --> 00:11:29,146 Geboren uit het water. 115 00:11:32,149 --> 00:11:33,567 Mijn Mozes. 116 00:11:33,651 --> 00:11:35,277 Een Egyptische naam? 117 00:11:36,487 --> 00:11:38,989 Voor een Egyptische prins. 118 00:11:40,366 --> 00:11:42,702 De dochter van de farao… 119 00:11:42,785 --> 00:11:46,330 …geeft de baby uit de Nijl de naam Mozes. 120 00:11:46,414 --> 00:11:48,833 Mosje in het Hebreeuws. 121 00:11:48,916 --> 00:11:52,294 Het verhaal gaat over een Egyptische prinses… 122 00:11:52,378 --> 00:11:54,797 …die geen Hebreeuws spreekt… 123 00:11:54,880 --> 00:11:59,802 …en geen enkele reden heeft het kind een Hebreeuwse naam te geven. 124 00:11:59,885 --> 00:12:04,640 Dus we hebben te maken met deze geweldige legende… 125 00:12:04,724 --> 00:12:08,310 …dat de grote verlosser van het Joodse volk… 126 00:12:09,061 --> 00:12:14,483 …in Egypte verschijnt en zegt: 'God wil dat ik jullie ga bevrijden.' 127 00:12:14,567 --> 00:12:18,279 Maar zijn naam is niet Hebreeuws. 128 00:12:18,362 --> 00:12:23,242 Net zoiets als hij vandaag voor het Joodse volk verschijnt en zegt… 129 00:12:23,325 --> 00:12:27,163 …dat zijn naam Kareem is, of Mary Jane. 130 00:12:27,246 --> 00:12:30,750 Of iets uit een dominante andere cultuur. 131 00:12:30,833 --> 00:12:36,922 Mozes wordt genoemd bij de naam die de dochter van de farao hem gaf. 132 00:12:38,007 --> 00:12:42,094 De midrasj probeert die twee versies… 133 00:12:42,803 --> 00:12:45,139 …met elkaar te verenigen… 134 00:12:45,222 --> 00:12:51,145 …en zegt dat de prinses, Bat Farao, dochter van de farao… 135 00:12:51,228 --> 00:12:55,775 …geadopteerd is door God, als Gods dochter. 136 00:12:55,858 --> 00:12:59,612 Bat Jah, Bitja, de dochter van Jah. 137 00:12:59,695 --> 00:13:02,031 Van de Hebreeuwse god. 138 00:13:02,114 --> 00:13:07,620 Niemand anders wordt de dochter van God genoemd. 139 00:13:07,703 --> 00:13:11,332 Helemaal niemand. Een volkomen unieke naam. Batjah. 140 00:13:13,876 --> 00:13:15,753 Je moet me weer helpen, moeder. 141 00:13:17,087 --> 00:13:18,506 Het is wel waar. 142 00:13:18,589 --> 00:13:20,800 Ik heb die man gedood. 143 00:13:27,473 --> 00:13:28,516 Ga maar. 144 00:13:29,475 --> 00:13:31,352 Nu. -Dat kan niet. 145 00:13:31,435 --> 00:13:34,063 Ik moest terugkeren. -Moest? 146 00:13:35,314 --> 00:13:37,316 Van wie? -God. 147 00:13:38,901 --> 00:13:40,027 Welke god? 148 00:13:41,362 --> 00:13:44,198 Dezelfde God die jou mij schonk. 149 00:13:44,281 --> 00:13:46,408 De God van de Hebreeën. 150 00:13:47,701 --> 00:13:51,163 Hij zei dat ik mijn volk moest bevrijden… 151 00:13:52,039 --> 00:13:54,208 …en ze naar Kanaän moest brengen. 152 00:13:54,291 --> 00:13:57,127 Hij laat die mensen nooit gaan. 153 00:13:57,211 --> 00:14:00,589 Luister, morgen is de verjaardag van de prins. 154 00:14:00,673 --> 00:14:03,509 Dan mogen de burgers een wens doen. 155 00:14:03,592 --> 00:14:05,135 Mozes, luister nou. 156 00:14:05,219 --> 00:14:07,972 Mijn broer had een droom, een voorgevoel. 157 00:14:08,055 --> 00:14:12,309 Honderden mensen zijn opgepakt. En ze worden gemarteld. 158 00:14:12,393 --> 00:14:14,937 Ik heb hem nog nooit zo gezien. 159 00:14:15,729 --> 00:14:18,023 Ga, verlaat de stad. 160 00:14:18,107 --> 00:14:21,610 Ik hoef je niet te zien, als ik maar weet dat je leeft. 161 00:14:29,285 --> 00:14:30,995 Zorg dat ze je niet zien. 162 00:14:31,662 --> 00:14:34,790 De farao mag niet weten dat je terug bent. 163 00:14:37,084 --> 00:14:38,460 Beloof 't me. 164 00:14:56,020 --> 00:14:57,646 Het voelde niet goed. 165 00:14:58,731 --> 00:15:00,649 Nee, juist wel. 166 00:15:00,733 --> 00:15:03,152 Het is het kleed van een profeet. 167 00:15:03,235 --> 00:15:04,320 Genoeg. 168 00:15:16,498 --> 00:15:19,835 Mijn vrouw heeft gelijk. Ik ben deze kleren niet waardig. 169 00:15:20,544 --> 00:15:22,379 Ik ben die er zijn zal… 170 00:15:23,297 --> 00:15:24,882 …en ik zal er zijn. 171 00:15:24,965 --> 00:15:26,842 Vergeef me, Heer. 172 00:15:28,010 --> 00:15:30,012 Waar is je geloof, Mozes? 173 00:15:30,721 --> 00:15:31,847 Ik ben bang. 174 00:15:33,182 --> 00:15:37,645 Er zijn drie tekenen die de farao bewijzen dat ik de Heer ben. 175 00:15:38,437 --> 00:15:42,441 Als jij gelooft dan zullen ze je gegeven worden. 176 00:15:43,192 --> 00:15:44,276 En als ik twijfel? 177 00:15:44,360 --> 00:15:47,029 Als de zon of maan zouden twijfelen… 178 00:15:47,112 --> 00:15:49,156 …zouden ze meteen doven. 179 00:15:52,701 --> 00:15:58,540 Ik denk dat de relatie tussen Mozes en God zo echt was. 180 00:15:58,624 --> 00:16:01,335 Zo van: 'Oké, God, ik moet dit doen… 181 00:16:01,418 --> 00:16:04,546 …maar dit is wel hoe ik me voel. 182 00:16:04,630 --> 00:16:07,299 Ik heb vragen. Ik heb problemen.' 183 00:16:08,968 --> 00:16:13,931 In de Koran vraagt God aan Mozes die moeilijke dingen te doen… 184 00:16:14,014 --> 00:16:17,226 …wat hij nooit op eigen kracht kan. 185 00:16:17,309 --> 00:16:21,939 En een lezer van de Koran, iemand die 't hoort… 186 00:16:22,022 --> 00:16:25,985 …moet zichzelf in die rol verplaatsen en zeggen: 187 00:16:26,068 --> 00:16:28,946 'Wat zijn de grote roepingen in mijn leven? 188 00:16:29,029 --> 00:16:33,200 Hoe krijg ik een vertrouwensband met God? 189 00:16:33,283 --> 00:16:38,080 Met die almachtige kracht die mij op deze reis begeleidt?' 190 00:17:08,277 --> 00:17:11,864 Vandaag eer ik de 18e verjaardag van mijn zoon. 191 00:18:02,915 --> 00:18:05,501 En zoals gebruikelijk… 192 00:18:05,584 --> 00:18:08,837 …wil ik de zegeningen van deze dag delen… 193 00:18:08,921 --> 00:18:10,589 …met mijn geliefde volk. 194 00:18:10,672 --> 00:18:15,052 Wie wil mij om een gunst vragen? 195 00:18:24,353 --> 00:18:25,479 Laat ons erdoor. 196 00:18:27,231 --> 00:18:28,482 Laat een teken zien. 197 00:18:28,565 --> 00:18:31,360 Je hebt de koning gehoord. -Niet voor jullie. 198 00:18:40,244 --> 00:18:43,997 Er zijn drie tekenen die de farao bewijzen dat ik de Heer ben. 199 00:18:44,081 --> 00:18:45,332 Een teken. 200 00:18:51,588 --> 00:18:55,551 God geeft Mozes drie tekenen… 201 00:18:55,634 --> 00:18:59,138 …zodat Mozes zich kan presenteren… 202 00:18:59,221 --> 00:19:03,016 …met een soort geloofsbrief. Hij moet geloofd worden. 203 00:19:05,269 --> 00:19:08,438 De Heer zegt: 'Steek je hand in je kleed.' 204 00:19:08,522 --> 00:19:11,567 En als hij die eruit haalt, is die melaats. 205 00:19:11,650 --> 00:19:13,068 De dood. 206 00:19:23,745 --> 00:19:25,038 Jij… 207 00:19:25,122 --> 00:19:26,331 Hij gaat spreken. 208 00:19:26,415 --> 00:19:28,000 Mozes… 209 00:19:29,376 --> 00:19:30,377 Je bent terug. 210 00:19:30,460 --> 00:19:31,503 Hij kent hem. 211 00:19:31,587 --> 00:19:34,298 Gekleed als bedelaar. Een moordenaar zelfs. 212 00:19:36,258 --> 00:19:41,138 Je komt zeker om vergiffenis vragen, op deze bijzondere dag. 213 00:19:47,978 --> 00:19:49,521 Ik zal je… 214 00:19:53,901 --> 00:19:55,152 …belonen. 215 00:19:56,111 --> 00:19:58,947 De straf voor moord wordt opgeheven. 216 00:19:59,031 --> 00:20:02,326 Het kostbaarste ter wereld is vrijheid. 217 00:20:04,244 --> 00:20:06,121 Schenk ons die. 218 00:20:06,205 --> 00:20:08,749 Dat heb ik gedaan. -Laat mijn volk gaan. 219 00:20:10,042 --> 00:20:11,710 Jouw volk? -De Hebreeën. 220 00:20:11,793 --> 00:20:12,669 De Hebreeën? 221 00:20:15,505 --> 00:20:16,506 Dat ben jij niet. 222 00:20:20,969 --> 00:20:22,804 Waarom beweer je dat? 223 00:20:22,888 --> 00:20:26,892 Ik smeek u, laat ons in de woestijn onze God vereren. 224 00:20:26,975 --> 00:20:28,560 Onze God? 225 00:20:31,271 --> 00:20:36,235 Vertel eens, grootvizier. Kennen wij een Hebreeuwse God? 226 00:20:37,319 --> 00:20:39,613 Staat hij in het Boek van de Dag? 227 00:20:39,696 --> 00:20:41,323 Nee, heer. 228 00:20:42,574 --> 00:20:47,287 Is er weleens naar hem verwezen in het Dodenboek? 229 00:20:47,371 --> 00:20:49,164 Met geen woord, heer. 230 00:20:51,583 --> 00:20:54,169 Nou, wie is hij dan? 231 00:20:54,253 --> 00:20:56,296 Een god die wonderen verricht. 232 00:20:56,380 --> 00:20:58,507 Ik heb het zelf gezien. -Laat zien. 233 00:20:59,174 --> 00:21:01,843 Laat maar zien wat jullie god allemaal kan. 234 00:21:23,490 --> 00:21:29,162 De slang is een van de goden van de Egyptenaren. 235 00:21:29,246 --> 00:21:32,249 De Ouroboros. Hij wordt gelinkt aan de Nijl. 236 00:21:35,294 --> 00:21:39,965 Dit is de magische staf, die hij in een slang kan veranderen. 237 00:21:40,048 --> 00:21:42,759 In het symbool van Egypte. 238 00:21:48,390 --> 00:21:49,224 Magiërs. 239 00:21:50,559 --> 00:21:52,311 Demonstreer ware magie. 240 00:21:55,063 --> 00:21:57,107 Egyptenaren waren goed in magie. 241 00:21:57,190 --> 00:22:00,652 Als je ze met 'n teken de baas wilde zijn… 242 00:22:00,736 --> 00:22:03,947 …dan deed je dat met iets waar zij goed in waren. 243 00:22:04,031 --> 00:22:06,283 En dat was magie. 244 00:22:17,085 --> 00:22:20,547 Egyptische magie, of heka, zoals zij het noemden… 245 00:22:20,630 --> 00:22:25,177 …was meer gebaseerd op het geschreven of gesproken woord. 246 00:22:25,260 --> 00:22:29,806 Dat is waar die kracht, of goddelijke macht, vandaan kwam. 247 00:22:54,706 --> 00:22:57,292 Symbolisch gezien slokte de slang… 248 00:22:57,376 --> 00:23:00,921 …de Egyptische macht en autoriteit op. 249 00:23:07,094 --> 00:23:11,556 De farao's droegen ook enige tijd een hoofdtooi als een soort cobra. 250 00:23:32,869 --> 00:23:34,996 Majesteit, dit is meer dan magie. 251 00:23:35,080 --> 00:23:38,834 Zijn god is machtiger dan die van ons. -Arresteer hem. 252 00:23:41,962 --> 00:23:43,547 Broer… -Zwijg. 253 00:23:46,425 --> 00:23:47,467 Ik weet 't niet. 254 00:23:48,969 --> 00:23:50,804 Drie dagen is genoeg. 255 00:23:50,887 --> 00:23:55,183 Waarom zou ik luisteren naar jullie god? Welke steden heeft hij veroverd? 256 00:23:55,267 --> 00:23:58,478 Welke veldslagen heeft hij gewonnen? -Ja. 257 00:23:59,855 --> 00:24:02,524 Hij schiep de hemel, de aarde, alles. 258 00:24:03,817 --> 00:24:05,193 Je liegt. 259 00:24:06,236 --> 00:24:08,196 Ik ben de heer van de wereld… 260 00:24:08,280 --> 00:24:12,033 …geliefd bij de goden die mij en de Nijl hebben geschapen. 261 00:24:12,117 --> 00:24:15,203 Nee, er is slechts één ware God. 262 00:24:15,287 --> 00:24:17,998 Mijn God. En hij schiep u. 263 00:24:19,666 --> 00:24:21,251 Nooit van gehoord. 264 00:24:32,929 --> 00:24:34,222 Hij moet spreken. 265 00:24:44,691 --> 00:24:47,194 Namens mij en mijn zoon… 266 00:24:47,277 --> 00:24:51,948 …dank ik Ra en Isis voor dit onverwachte schouwspel… 267 00:24:52,782 --> 00:24:55,285 …wat zeer vermakelijk was. 268 00:24:55,368 --> 00:24:58,371 Ik wil die dwazen niet meer zien. 269 00:24:59,080 --> 00:25:00,916 Weg. 270 00:25:07,797 --> 00:25:11,551 De farao is een en al arrogantie… 271 00:25:11,635 --> 00:25:14,387 …en dat zet hem lijnrecht tegenover Mozes. 272 00:25:14,471 --> 00:25:17,557 Want die is een en al nederigheid. 273 00:25:20,602 --> 00:25:23,647 Arrogantie contra nederigheid. 274 00:25:23,730 --> 00:25:26,983 Ze hebben de kracht van onze God gezien. 275 00:25:27,567 --> 00:25:30,654 Ik ken hem. We hebben geen enkele zekerheid. 276 00:25:41,581 --> 00:25:44,876 Je had die blik van de farao moeten zien. 277 00:25:48,463 --> 00:25:49,714 Luister… 278 00:25:49,798 --> 00:25:55,136 God zei dat de farao zich zou verzetten, en dat hij hem ervoor zou straffen. 279 00:25:56,096 --> 00:25:59,349 Maar dat heeft God niet gedaan. 280 00:26:00,100 --> 00:26:01,810 Begrijp jij dat? 281 00:26:05,981 --> 00:26:08,191 Vertel eens over Eliëzers geboorte. 282 00:26:08,775 --> 00:26:09,818 Wat? 283 00:26:10,777 --> 00:26:13,280 Mijn zussen en iedereen… 284 00:26:13,363 --> 00:26:16,449 …zeiden dat de tweede bevalling makkelijker zou zijn. 285 00:26:17,325 --> 00:26:19,244 Wat herinner jij je nog? 286 00:26:22,122 --> 00:26:23,957 Het duurde meer dan drie dagen. 287 00:26:26,251 --> 00:26:28,628 Ik dacht dat hij verloren zou zijn. 288 00:26:29,546 --> 00:26:31,298 En jij ook. 289 00:26:31,381 --> 00:26:33,967 En toch was het niet zo. 290 00:26:35,844 --> 00:26:37,971 God straft je oom wel… 291 00:26:38,638 --> 00:26:41,600 …maar het duurt misschien langer dan jij verwacht. 292 00:26:42,434 --> 00:26:44,185 Misschien is dat moeilijk. 293 00:26:44,269 --> 00:26:47,522 Genoeg om je te laten huilen, net als ik. 294 00:26:48,398 --> 00:26:50,525 Het is aan God. 295 00:26:52,277 --> 00:26:55,488 Die mensen kijken naar je. 296 00:26:55,572 --> 00:26:57,532 Wie ben ik om ze te leiden? 297 00:26:58,783 --> 00:27:01,995 Jij bent degene die met God praat. 298 00:27:02,996 --> 00:27:04,331 Dat is wie. 299 00:27:08,501 --> 00:27:12,339 Er gaat geen dag voorbij dat ik me, op welke wijze ook… 300 00:27:13,423 --> 00:27:17,927 …onzeker over iets voel, of niet geschikt. 301 00:27:18,011 --> 00:27:21,097 En dan denk ik aan Mozes, met al zijn zwaktes. 302 00:27:21,181 --> 00:27:23,975 Nogmaals, de man heeft een strafblad. 303 00:27:24,059 --> 00:27:28,855 Veertig jaar lang onbekend geweest, en God kiest hem. 'Ik wil jou.' 304 00:27:28,938 --> 00:27:31,316 Het verhaal is zo herkenbaar… 305 00:27:31,399 --> 00:27:34,819 …omdat we onszelf zien in zijn leven. 306 00:27:34,903 --> 00:27:37,614 In zijn vragen, zijn strijd met God. 307 00:27:37,697 --> 00:27:40,700 'God, je hebt echt de verkeerde.' 308 00:27:42,702 --> 00:27:44,537 Je hebt me jarenlang bedrogen. 309 00:27:44,621 --> 00:27:47,874 Ik dacht dat hij een geschenk van de goden was. 310 00:27:47,957 --> 00:27:51,252 Je was vast waanzinnig om zo tegen onze vader te liegen. 311 00:27:52,629 --> 00:27:57,258 Onze vader beval de moord op al die onschuldige baby's. 312 00:27:57,342 --> 00:28:00,178 Dat was waanzinnig. En gruwelijk. 313 00:28:01,096 --> 00:28:04,015 Tegen zijn bevel ingaan is als een vloek. 314 00:28:04,099 --> 00:28:06,393 Ik heb dingen gezien. 315 00:28:06,476 --> 00:28:10,480 Als je met verraders wilt zijn, kan dat prima in de kerker. 316 00:28:10,563 --> 00:28:14,901 Ik kan die kracht van hem niet uitleggen. Jij wel? 317 00:28:14,984 --> 00:28:16,486 Je bent mijn bloed. 318 00:28:17,654 --> 00:28:19,572 Onze band is onbreekbaar. 319 00:28:21,032 --> 00:28:22,158 Beslis maar. 320 00:28:22,992 --> 00:28:24,619 Aan wie ben je trouw? 321 00:28:30,458 --> 00:28:34,212 Een arbeider kan uw rijk niet in gevaar brengen. 322 00:28:35,505 --> 00:28:37,674 Ik regel zijn executie wel. 323 00:28:39,050 --> 00:28:41,386 Ik laat me niet provoceren. 324 00:28:41,469 --> 00:28:44,931 Ik wil niet dat die mannen martelaars worden. 325 00:28:45,014 --> 00:28:46,599 Er is een andere manier. 326 00:28:57,026 --> 00:29:00,029 Zij die tijd hebben om de woestijn in te gaan… 327 00:29:01,114 --> 00:29:03,992 …werken dus niet hard genoeg. 328 00:29:06,077 --> 00:29:07,579 Vanaf nu… 329 00:29:07,662 --> 00:29:12,500 …krijgen Hebreeën geen stro meer om stenen te maken. 330 00:29:13,376 --> 00:29:17,297 Jullie zullen zelf naar stro moeten zoeken… 331 00:29:17,380 --> 00:29:20,341 …en toch hetzelfde leveren. 332 00:29:21,301 --> 00:29:22,886 Dat wordt onze dood. 333 00:29:23,595 --> 00:29:27,390 Het koninkrijk heeft geen plaats voor lijntrekkers. 334 00:29:27,474 --> 00:29:30,101 Jullie moeten harder werken. 335 00:29:31,770 --> 00:29:34,564 We werken al zo hard. 336 00:29:36,274 --> 00:29:39,360 Nu zien we de gevolgen van deze dwaasheid. 337 00:29:41,196 --> 00:29:44,949 Ik hoop dat onze God jullie ziet en oordeelt. 338 00:29:54,626 --> 00:29:56,044 Wat moet ik doen? 339 00:29:57,587 --> 00:30:00,298 Wat? Gods geboden negeren? 340 00:30:00,924 --> 00:30:03,343 Nee, je had moeten lijden… 341 00:30:03,426 --> 00:30:08,181 …zoals wij moesten lijden, voordat jij kwam. Nu is het jouw beurt. 342 00:30:08,264 --> 00:30:10,642 De Heer eist wat hij wil. 343 00:30:10,725 --> 00:30:15,063 En de farao verandert deze groeve in ons graf. 344 00:30:23,488 --> 00:30:24,697 Schaam je. 345 00:30:26,366 --> 00:30:28,576 Jullie allemaal. 346 00:30:28,660 --> 00:30:32,831 Vierhonderd jaar zwoegen in de aarde is niet genoeg. 347 00:30:35,583 --> 00:30:38,002 Willen jullie de farao als je meester? 348 00:30:38,878 --> 00:30:40,296 Die je laat lijden? 349 00:30:42,298 --> 00:30:44,592 Of wil je vrij zijn? 350 00:30:49,097 --> 00:30:51,182 We moeten vechten voor vrijheid. 351 00:30:51,975 --> 00:30:53,268 Alles riskeren. 352 00:30:54,310 --> 00:30:57,397 En vrijheid moet je veroveren. 353 00:31:03,069 --> 00:31:04,779 Luister naar Mozes. 354 00:31:05,655 --> 00:31:07,407 Laat hem ons leiden. 355 00:31:34,225 --> 00:31:35,059 Mozes. 356 00:31:36,185 --> 00:31:37,020 Mozes. 357 00:31:38,354 --> 00:31:40,356 Moeder. Sippora. 358 00:31:41,190 --> 00:31:43,026 Mozes. -Moeder. 359 00:31:45,153 --> 00:31:46,154 Moeder. 360 00:31:49,782 --> 00:31:51,951 Help me. 361 00:31:52,035 --> 00:31:53,161 Weg hier. 362 00:32:11,638 --> 00:32:15,516 Ik ben die er zijn zal, en ik zal er zijn. 363 00:32:16,517 --> 00:32:19,228 Ik ben bij de farao geweest… 364 00:32:19,312 --> 00:32:21,397 …en het leven werd ellendig. 365 00:32:22,482 --> 00:32:25,985 Onthoud wie ik ben, Mozes. 366 00:32:29,155 --> 00:32:33,117 Ga morgen naar de farao, als hij langs de Nijl loopt. 367 00:32:33,826 --> 00:32:37,372 Waarom? De farao laat ons niet gaan. 368 00:32:37,455 --> 00:32:39,207 Doe wat ik zeg. 369 00:32:39,749 --> 00:32:42,919 Ga met Aäron. Maak gebruik van je staf. 370 00:32:43,544 --> 00:32:46,005 Heb geloof, Mozes. 371 00:32:47,507 --> 00:32:49,717 Moeder. 372 00:32:49,801 --> 00:32:51,177 Ik ben het. 373 00:32:51,803 --> 00:32:54,013 Mozes. -Zoon. 374 00:32:54,973 --> 00:32:56,975 God was hier. 375 00:33:00,687 --> 00:33:03,481 Het pad is uitgestippeld, mijn zoon. 376 00:33:04,148 --> 00:33:06,150 Wijs ze de weg… 377 00:33:06,859 --> 00:33:08,486 …waarheen die ook leidt. 378 00:33:11,155 --> 00:33:12,365 Dat zal ik doen. 379 00:33:12,991 --> 00:33:15,576 Dat zal ik doen, moeder. 380 00:33:24,752 --> 00:33:28,214 DE NIJL 381 00:33:34,554 --> 00:33:36,889 'De Heer zei tegen Mozes: 382 00:33:36,973 --> 00:33:39,392 "Het hart van de farao is hard. 383 00:33:39,475 --> 00:33:41,978 Hij weigert het volk te laten gaan. 384 00:33:42,812 --> 00:33:46,566 Ga morgen naar hem toe, als hij naar de rivier gaat. 385 00:33:46,649 --> 00:33:49,819 Wacht hem daar op, aan de oever. 386 00:33:51,571 --> 00:33:57,201 Met in de hand de staf die in een slang veranderde."' 387 00:33:59,871 --> 00:34:00,830 Grijp hem. 388 00:34:03,875 --> 00:34:07,336 Ben je zo bang voor ons, dat je ons niet laat spreken? 389 00:34:26,898 --> 00:34:29,067 We willen het u nogmaals vragen. 390 00:34:29,150 --> 00:34:33,780 Laat ons de woestijn in gaan, om onze God te vereren. 391 00:34:33,863 --> 00:34:38,493 Een god die een moordenaar voor hem laat spreken? 392 00:34:39,368 --> 00:34:42,121 Anders ga ik weer, met bloed aan mijn handen. 393 00:34:42,205 --> 00:34:45,666 Bedreig je me? -Zie het niet als een zwakte. 394 00:34:46,918 --> 00:34:50,379 Het is een kracht. -Ga jij me leren wat kracht is? 395 00:34:50,463 --> 00:34:52,632 Mij? Een krijger? 396 00:34:52,715 --> 00:34:55,885 U bent een man die een volk op de knieën kan krijgen. 397 00:34:55,968 --> 00:34:56,844 Dat weten we. 398 00:34:57,970 --> 00:35:01,349 Maar als u heerst met liefde, wordt u ervoor beloont. 399 00:35:12,485 --> 00:35:14,445 Dus je doet dit voor mij. 400 00:35:15,446 --> 00:35:17,115 Woorden van een twijfelaar. 401 00:35:17,698 --> 00:35:21,452 Een kleine man die zich verkleedt als een profeet. 402 00:35:22,203 --> 00:35:25,039 En nu sta je voor me… 403 00:35:27,208 --> 00:35:30,962 …zonder enige dankbaarheid aan hen die je alles gaven. 404 00:35:32,797 --> 00:35:35,842 Het Egyptische Rijk heeft jullie gemaakt. 405 00:35:37,051 --> 00:35:40,888 Mozes, de Hebreeën brengen je alleen in verwarring. 406 00:35:41,889 --> 00:35:43,724 En jouw god… 407 00:35:43,808 --> 00:35:45,852 …leid je naar de afgrond. 408 00:35:56,154 --> 00:35:58,197 Aanschouw de kracht van mijn God. 409 00:36:36,277 --> 00:36:37,987 God is groot. 410 00:36:40,323 --> 00:36:42,033 God is groot. 411 00:36:43,868 --> 00:36:45,369 God is groot. 412 00:36:51,083 --> 00:36:53,294 Al het water in Egypte is nu bloed. 413 00:36:53,878 --> 00:36:55,922 Uw volk zal dorst krijgen. 414 00:36:56,005 --> 00:36:58,799 Ze drinken wijn, tot er weer water is. 415 00:37:01,093 --> 00:37:03,179 Dat vinden ze lekkerder. 416 00:37:35,169 --> 00:37:37,797 Je kan maar één eerste indruk maken. 417 00:37:37,880 --> 00:37:41,968 Hij moest meteen de aandacht hebben van de farao… 418 00:37:42,051 --> 00:37:46,222 …en een signaal afgeven dat God het meende… 419 00:37:47,014 --> 00:37:48,975 …met deze bevrijding. 420 00:37:51,185 --> 00:37:54,689 Het water in de Nijl veranderde in bloed. 421 00:37:54,772 --> 00:37:57,275 In plaats van een bron des levens… 422 00:37:58,567 --> 00:38:00,569 …werd het een bron des doods. 423 00:38:05,116 --> 00:38:07,243 We hebben hier geen waterprobleem. 424 00:38:07,952 --> 00:38:10,121 Dit komt uit een heilige bron. 425 00:39:21,984 --> 00:39:25,863 De plagen zijn de God van Israël die zijn spierballen toont… 426 00:39:26,572 --> 00:39:29,283 …tegen het Egyptische pantheon. 427 00:39:29,367 --> 00:39:32,495 Ze staan voor Egyptische goden. 428 00:39:32,578 --> 00:39:36,540 De eerste plaag is het water van de Nijl dat in bloed verandert. 429 00:39:36,624 --> 00:39:39,585 En de Nijl is het leven van Egypte. 430 00:39:41,003 --> 00:39:44,673 De god van de Nijl is Hapy, een androgyne godheid. 431 00:39:44,757 --> 00:39:49,678 Door dat bloed in de Nijl lijkt het of Hapy gewond is, of zelfs gedood. 432 00:39:49,762 --> 00:39:51,555 Dus je hebt overal bloed. 433 00:39:51,639 --> 00:39:52,723 Kom op. 434 00:39:56,143 --> 00:40:00,940 'Alle Egyptenaren groeven in de omgeving van de rivier naar drinkwater. 435 00:40:05,069 --> 00:40:08,697 Want het rivierwater was ondrinkbaar.' 436 00:40:10,783 --> 00:40:14,286 Zelfs de farao moest zeven dagen op gras kauwen… 437 00:40:14,370 --> 00:40:17,248 …om vocht naar binnen te krijgen. 438 00:40:17,331 --> 00:40:20,209 Want ook zijn water verandert in bloed. 439 00:40:22,128 --> 00:40:25,131 Er is een nieuwe macht in Egypte… 440 00:40:26,424 --> 00:40:30,719 …en de oude macht wil weten hoe ver die gaat. 441 00:40:41,230 --> 00:40:42,273 Klaar? 442 00:40:42,857 --> 00:40:44,358 Gauw, majesteit. 443 00:40:44,984 --> 00:40:50,281 Majesteit, de prinses wil weten wanneer u met de Hebreeën gaat praten. 444 00:40:51,282 --> 00:40:52,616 Laat ze wachten. 445 00:40:57,913 --> 00:40:59,248 Klaar, majesteit. 446 00:41:15,890 --> 00:41:19,435 Farao, wij komen in vrede met u onderhandelen. 447 00:41:21,020 --> 00:41:24,148 Jullie hebben mijn rivier vergiftigd. -Wij niet. 448 00:41:24,231 --> 00:41:25,483 Maar God. 449 00:41:33,699 --> 00:41:38,078 Het zijn trucjes die mijn magiërs ook kunnen. 450 00:41:39,580 --> 00:41:44,293 Jullie hebben de orde in mijn koninkrijk verstoord. 451 00:41:45,586 --> 00:41:47,379 Daar staat maar één straf op. 452 00:41:52,843 --> 00:41:54,345 Hij is mijn zoon. 453 00:41:54,970 --> 00:41:59,517 En hij is belangrijk voor de Hebreeën. De rivier wordt weer normaal. 454 00:41:59,600 --> 00:42:03,604 Waarom zou je je arbeiders uitdagen in opstand te komen? 455 00:42:05,272 --> 00:42:07,316 Hij zegt dat hij een Hebreeër is… 456 00:42:08,317 --> 00:42:10,277 …en wordt dus zo behandeld. 457 00:42:11,195 --> 00:42:12,780 Zet ze aan het werk. 458 00:42:21,163 --> 00:42:22,456 Trucjes. 459 00:42:25,626 --> 00:42:29,838 In de Koran wordt de farao omschreven als hooghartig. 460 00:42:29,922 --> 00:42:33,425 En dat is het perfecte woord, want het geeft weer… 461 00:42:33,509 --> 00:42:35,511 …hoe hoog hij zichzelf acht… 462 00:42:35,594 --> 00:42:38,347 …als hij die boodschap krijgt… 463 00:42:38,430 --> 00:42:40,808 …om geen tiran te zijn… 464 00:42:40,891 --> 00:42:44,478 …en moet erkennen dat God superieur is. 465 00:42:44,562 --> 00:42:51,235 Want door zijn grote ego hoort hij niet wat Mozes te zeggen heeft. 466 00:42:56,615 --> 00:42:58,200 Kom op. 467 00:43:04,415 --> 00:43:05,457 Aan het werk. 468 00:43:07,710 --> 00:43:10,087 Aan het werk. -Stop. Stop. 469 00:43:45,664 --> 00:43:50,711 'Aanschouw, ik zal heel uw gebied met kikkers treffen. 470 00:43:52,129 --> 00:43:55,674 'De kikkers zullen uit de rivier klimmen… 471 00:43:55,758 --> 00:43:58,802 …en in uw huis komen. 472 00:43:59,845 --> 00:44:02,598 In uw slaapkamer, op uw bed. 473 00:44:03,182 --> 00:44:05,559 In de huizen van uw dienaren. 474 00:44:06,352 --> 00:44:09,938 In de ovens, en in de kneedkommen. 475 00:44:11,231 --> 00:44:14,193 Ze zullen tegen u omhoog klimmen… 476 00:44:14,276 --> 00:44:18,447 …alsook tegen uw volk en uw dienaren.' 477 00:44:29,375 --> 00:44:32,127 De tweede plaag is de kikkerplaag. 478 00:44:32,211 --> 00:44:35,381 En die kikkers vermenigvuldigen zich. 479 00:44:35,464 --> 00:44:39,426 En de Egyptische god van vruchtbaarheid is Heket. 480 00:44:39,510 --> 00:44:41,136 Met de kop van een kikker. 481 00:44:41,929 --> 00:44:44,139 Dat zijn de eerste twee plagen. 482 00:44:44,223 --> 00:44:47,226 En de vraag is nu: Wie is de baas over de Nijl? 483 00:44:47,309 --> 00:44:49,144 Is dat Hapy of Jahweh? 484 00:44:49,228 --> 00:44:51,814 En van de vruchtbaarheid? Heket of Jahweh? 485 00:44:52,815 --> 00:44:57,319 Er zijn verhalen over hoe de kikkers door de steden krioelen. 486 00:44:57,403 --> 00:45:00,280 Slapende mensen die bedekt worden door kikkers. 487 00:45:00,364 --> 00:45:04,576 Zo veel kikkers dat ze niet eens overeind kunnen komen. 488 00:45:04,660 --> 00:45:07,287 Als je eet, springt een kikker in je mond. 489 00:45:08,914 --> 00:45:11,875 Een soort Hollywood-achtige horrorfilm. 490 00:45:44,199 --> 00:45:46,785 Een man, geen god. 491 00:45:49,079 --> 00:45:51,707 De magiërs konden dat ook. 492 00:45:51,790 --> 00:45:55,544 Ze kunnen de eerste twee plagen imiteren, de Nijl en de kikkers. 493 00:45:55,627 --> 00:45:58,255 Maar ze kunnen het niet opheffen. 494 00:45:58,338 --> 00:46:02,301 Ze kunnen voor chaos zorgen, maar niet voor orde. 495 00:46:02,384 --> 00:46:04,845 Dat kan alleen Jahweh. 496 00:46:06,513 --> 00:46:09,808 'De farao ontbood Mozes en Aäron en zei: 497 00:46:10,517 --> 00:46:15,105 "Bid tot de Heer dat hij mij en mijn volk van de kikkers verlost… 498 00:46:16,148 --> 00:46:21,403 …dan laat ik jullie volk gaan om offers aan de Heer te brengen." 499 00:46:22,863 --> 00:46:24,698 Mozes antwoordde: 500 00:46:24,782 --> 00:46:26,658 "Ik zal doen wat u zegt… 501 00:46:26,742 --> 00:46:31,538 …en dan weet u dat er niemand anders is zoals onze Heer God." 502 00:46:33,999 --> 00:46:39,379 De kikkers gingen dood, in de huizen, binnenplaatsen en velden. 503 00:46:39,963 --> 00:46:44,134 Ze werden op hopen gegooid, het hele land stonk ernaar. 504 00:46:46,386 --> 00:46:49,890 Maar toen de farao zag dat er verlichting was… 505 00:46:49,973 --> 00:46:54,478 …verhardde hij zijn hart en luisterde niet naar Mozes en Aäron. 506 00:46:55,312 --> 00:46:57,731 Precies wat de Heer had gezegd.' 507 00:46:58,524 --> 00:47:00,776 Als de eerste plagen komen… 508 00:47:00,859 --> 00:47:05,405 …zeggen de adviseurs van de farao: 'Niet toegeven.' 509 00:47:05,489 --> 00:47:07,825 Maar als de situatie verandert… 510 00:47:07,908 --> 00:47:12,579 …duurt het niet lang voor zijn adviseurs zeggen: 511 00:47:12,663 --> 00:47:13,997 'U moet toegeven.' 512 00:47:14,623 --> 00:47:16,708 Maar dat wilde hij niet horen. 513 00:47:17,376 --> 00:47:20,337 We hebben dus een Hebreeuwse god… 514 00:47:20,420 --> 00:47:23,465 …wiens volk uit slaven bestaat, dat maakt hem zwak. 515 00:47:23,549 --> 00:47:27,678 Hij trekt Egypte binnen en gaat een strijd aan… 516 00:47:27,761 --> 00:47:30,722 …een paar hoofdstukken lang, zonder te stoppen. 517 00:47:44,570 --> 00:47:45,654 Wat is dit? 518 00:47:46,822 --> 00:47:47,906 Luizen. 519 00:47:52,995 --> 00:47:54,288 Ze zitten overal. 520 00:47:54,872 --> 00:47:57,374 Egyptenaren waren bang voor luizen. 521 00:47:57,457 --> 00:48:01,795 Alles moest schoon zijn, dus schoren ze hun lichaam en hoofd. 522 00:48:01,879 --> 00:48:05,549 Zelfs vrouwen waren kaal, of hadden kort haar… 523 00:48:05,632 --> 00:48:08,844 …en ze droegen een pruik, alles tegen de luizen. 524 00:48:11,889 --> 00:48:16,226 De plagen zijn bedoeld als escalatie… 525 00:48:16,310 --> 00:48:19,104 …om de meedogenloosheid van God te tonen. 526 00:48:19,187 --> 00:48:25,068 Dat God steeds zwaarder zal straffen om zijn wil op te leggen. 527 00:48:28,572 --> 00:48:30,324 Ga weg. 528 00:48:30,991 --> 00:48:33,493 'De Heer zei tegen Mozes: 529 00:48:33,577 --> 00:48:36,288 "Ik zal zwermen vliegen sturen." 530 00:48:37,873 --> 00:48:42,002 Dichte zwermen vlogen het paleis van de farao binnen. 531 00:48:42,085 --> 00:48:47,049 In heel Egypte werd het land verwoest door de vliegen.' 532 00:49:01,104 --> 00:49:03,941 Mijn magiërs kunnen dat niet. 533 00:49:04,441 --> 00:49:05,567 Verontrustend. 534 00:49:06,234 --> 00:49:08,570 Hij heeft krachten die wij niet hebben. 535 00:49:09,446 --> 00:49:11,365 Ik weet niet wat ik moet doen. 536 00:49:14,868 --> 00:49:17,079 Hij zegt dat hij maar één god heeft. 537 00:49:17,162 --> 00:49:18,497 Eén… 538 00:49:20,290 --> 00:49:22,376 Is één god groter dan vele? 539 00:49:23,543 --> 00:49:24,962 Wat doen we met hem? 540 00:49:28,048 --> 00:49:30,884 U bent de enige, ware heerser. 541 00:49:31,510 --> 00:49:36,056 De Hebreeën hebben maar één god. Hij spreekt voor één man. 542 00:49:36,139 --> 00:49:40,352 Scheid de man van zijn volk. Zorg dat ze hem wantrouwen. 543 00:49:40,435 --> 00:49:41,979 Hij is niet een van hen. 544 00:50:02,791 --> 00:50:04,876 De farao wil je spreken. 545 00:50:04,960 --> 00:50:07,087 Je moet nu naar zijn hof. 546 00:50:09,006 --> 00:50:10,507 We komen meteen. 547 00:50:11,091 --> 00:50:12,843 Alleen Mozes. 548 00:50:43,123 --> 00:50:44,416 Mozes… 549 00:50:45,208 --> 00:50:46,710 Kom erbij. 550 00:50:57,387 --> 00:50:58,513 Neem wat wijn. 551 00:50:59,639 --> 00:51:01,433 Beter dan water. 552 00:51:17,991 --> 00:51:22,329 Heb je dit gemist tijdens je ballingschap? Deze luxe? 553 00:51:23,663 --> 00:51:27,125 Het leven in de woestijn heeft z'n voordelen. 554 00:51:28,251 --> 00:51:30,253 Dan sta je dicht bij God. 555 00:51:33,006 --> 00:51:34,091 Zo… 556 00:51:37,260 --> 00:51:38,678 Wat gaan we doen? 557 00:51:40,764 --> 00:51:44,768 Mozes, die magie van jou heeft mij verslagen. 558 00:51:45,435 --> 00:51:46,978 Ik ben uitgeschakeld. 559 00:51:47,979 --> 00:51:50,774 Vertel, wat wil je? 560 00:51:52,776 --> 00:51:54,277 Wat we hebben gezegd. 561 00:51:54,361 --> 00:51:58,281 We willen de woestijn in, om offers te brengen aan onze God. 562 00:52:01,576 --> 00:52:02,702 Goed. 563 00:52:03,620 --> 00:52:05,163 Breng je offers. 564 00:52:05,789 --> 00:52:08,792 Maar wel hier in de stad. 565 00:52:11,211 --> 00:52:13,046 Dat is onmogelijk. 566 00:52:13,130 --> 00:52:14,381 Alles is mogelijk. 567 00:52:15,841 --> 00:52:18,260 Het soort offers dat wij brengen… 568 00:52:18,343 --> 00:52:20,762 …is een gruwel voor uw volk. 569 00:52:22,973 --> 00:52:26,017 Ik zorg dat mijn mensen het tolereren. 570 00:52:26,101 --> 00:52:27,686 Ze zijn gehoorzaam. 571 00:52:28,770 --> 00:52:30,856 Het is maar drie dagen. 572 00:52:35,944 --> 00:52:37,195 Twee mannen. 573 00:52:38,363 --> 00:52:40,407 Twee goden met andere opvattingen. 574 00:52:41,616 --> 00:52:43,994 Ik respecteer dat je een Hebreeër bent. 575 00:52:44,494 --> 00:52:49,166 Maar we zijn wel familie, Mozes. 576 00:52:50,041 --> 00:52:52,169 Egypte is ook van jou. 577 00:52:53,211 --> 00:52:56,631 Dit is jouw land. Dit is jouw volk. 578 00:52:57,299 --> 00:52:58,717 Ze lijden. 579 00:53:03,680 --> 00:53:06,766 We vinden wel een middenweg. Neem wat wijn. 580 00:53:14,608 --> 00:53:16,151 We hebben twee dagen. 581 00:53:19,196 --> 00:53:20,197 Twee dagen? 582 00:53:20,280 --> 00:53:22,657 Meer wilde hij niet geven. 583 00:53:22,741 --> 00:53:25,160 We kunnen gaan. Allemaal. 584 00:53:27,871 --> 00:53:29,080 Twee dagen. 585 00:53:32,459 --> 00:53:36,213 Twee dagen kan genoeg zijn, als we 's nachts reizen. 586 00:53:36,296 --> 00:53:38,423 Met onze vrouwen en kinderen? 587 00:53:38,506 --> 00:53:39,716 Allemaal. 588 00:53:40,717 --> 00:53:42,010 Het zou kunnen. 589 00:53:42,093 --> 00:53:45,096 Mozes kent de woestijn. -Onze mensen niet. 590 00:53:45,180 --> 00:53:49,351 Voor de meesten wordt het de eerste keer buiten Gosen. 591 00:53:49,434 --> 00:53:51,478 Ze zullen doodsbang zijn. 592 00:53:51,561 --> 00:53:54,356 Hoe kunnen we ze overtuigen? 593 00:53:58,068 --> 00:54:00,487 Hij is akkoord gegaan met twee dagen. 594 00:54:01,613 --> 00:54:03,531 Wat heeft hij ooit aangeboden? 595 00:54:14,542 --> 00:54:17,712 Hoe zal het zijn voor onze mensen in de woestijn? 596 00:54:23,218 --> 00:54:25,053 Ik voel dat we… 597 00:54:25,136 --> 00:54:28,890 Zij zijn een opgesloten volk. 598 00:54:31,893 --> 00:54:33,979 Ontberingen kennen ze wel, maar… 599 00:54:35,897 --> 00:54:37,482 …bevoorraden niet. 600 00:54:39,025 --> 00:54:41,152 Ze kunnen zichzelf niet besturen. 601 00:54:43,655 --> 00:54:46,324 Mozes, kom alsjeblieft. 602 00:54:54,833 --> 00:54:56,001 Het is nabij. 603 00:54:58,253 --> 00:54:59,254 Moeder. 604 00:54:59,921 --> 00:55:01,172 Ik ben 't. 605 00:55:02,257 --> 00:55:03,758 Ik ben het, Mozes. 606 00:55:03,842 --> 00:55:07,137 Ik hou van je, Mozes. 607 00:55:10,682 --> 00:55:14,394 We vertrekken over twee dagen. Twee dagen maar. 608 00:55:15,562 --> 00:55:17,480 Dan zijn we vrij. 609 00:55:19,190 --> 00:55:20,942 Dan ben jij vrij. 610 00:55:30,160 --> 00:55:31,494 Moeder. 611 00:55:32,245 --> 00:55:33,580 Moeder. -Ze is dood. 612 00:55:33,663 --> 00:55:34,831 Nee. Moeder. 613 00:55:35,540 --> 00:55:37,334 Moeder. 614 00:55:38,209 --> 00:55:40,128 Lieve broer, ze is dood. 615 00:56:21,211 --> 00:56:23,338 De zon staat op z'n hoogst. 616 00:56:25,215 --> 00:56:26,758 Het is tijd, Mozes. 617 00:56:31,888 --> 00:56:33,390 Stoppen met werken. 618 00:56:34,641 --> 00:56:38,895 Ga thuis je dierbaren halen. We gaan de woestijn in. 619 00:56:59,124 --> 00:57:00,750 Bevel van de farao. 620 00:57:05,463 --> 00:57:08,216 Jullie kunnen stoppen met werken… 621 00:57:08,925 --> 00:57:12,011 …om in de woestijn offers te brengen. 622 00:57:13,680 --> 00:57:15,056 Dat is gelogen. 623 00:57:15,765 --> 00:57:18,685 Dat staat de farao niet toe. 624 00:57:19,686 --> 00:57:24,190 Jullie werken vandaag gewoon door, en morgen ook. 625 00:57:24,274 --> 00:57:27,527 De farao heeft beloofd… -Dat heeft hij niet. 626 00:57:28,319 --> 00:57:29,696 We gaan toch. 627 00:57:33,116 --> 00:57:34,159 Stop. 628 00:57:35,368 --> 00:57:36,494 Aan het werk. 629 00:57:37,078 --> 00:57:38,538 Iedereen aan het werk. 630 00:57:38,621 --> 00:57:39,998 Laat maar. 631 00:57:40,790 --> 00:57:42,667 Aan het werk. Laat gaan. 632 00:57:49,799 --> 00:57:51,676 U hebt weer tegen me gelogen. 633 00:57:53,136 --> 00:57:54,471 Je had je misrekend. 634 00:57:56,222 --> 00:57:58,141 Ik vertrouwde op uw belofte. 635 00:58:01,478 --> 00:58:05,273 Ik heb een band met goden. Ik ben meer dan beloftes. 636 00:58:06,191 --> 00:58:09,944 Je volk wantrouwt je. Dat moest wel gebeuren. 637 00:58:10,028 --> 00:58:12,363 Je bent niet een van hen, Mozes. 638 00:58:12,447 --> 00:58:14,991 Hetzelfde bloed, maar verder? 639 00:58:15,074 --> 00:58:17,368 Je biedt ze hun oude God aan… 640 00:58:17,452 --> 00:58:21,122 …maar wat weten ze van hun god vergeleken met hun farao? 641 00:58:22,290 --> 00:58:23,583 Ik geef om ze. 642 00:58:23,666 --> 00:58:29,088 Ik heb Osiris gesmeekt, en Horus en Isis, dat ze gedijen. 643 00:58:29,797 --> 00:58:32,008 Hebben ze zonder mij te eten? 644 00:58:32,091 --> 00:58:33,259 Water? 645 00:58:33,843 --> 00:58:35,595 Een dak boven hun hoofd? 646 00:58:53,530 --> 00:58:58,117 God maakte de reis niet makkelijk, omdat wij 'm niet makkelijk maken. 647 00:58:58,201 --> 00:58:59,452 Zo is het leven niet. 648 00:58:59,536 --> 00:59:03,831 Heb je ooit een les geleerd, of dat je dat dacht… 649 00:59:03,915 --> 00:59:07,168 …maar zodra je je op je gemak gaat voelen… 650 00:59:07,252 --> 00:59:12,382 …dan vergeet je wat de les was? Wat je geleerd hebt? 651 00:59:12,465 --> 00:59:16,261 Wat is er nodig om wat te leren? Moeilijkheid. 652 00:59:16,344 --> 00:59:18,054 We moeten nu stoppen. 653 00:59:18,972 --> 00:59:21,391 We moeten vrede sluiten met de farao. 654 00:59:22,809 --> 00:59:24,102 Geen vrede. 655 00:59:27,313 --> 00:59:28,982 Mozes heeft gelijk. 656 00:59:29,691 --> 00:59:32,527 Het wordt alleen maar erger voor ons. 657 00:59:32,610 --> 00:59:36,197 Hij is niets voor God. Niet meer dan een veertje. 658 00:59:36,281 --> 00:59:39,200 Waarom blaast hij dat veertje dan niet weg? 659 00:59:39,284 --> 00:59:42,787 Of dat hij de bewakers doodt zodat wij kunnen gaan? 660 00:59:42,870 --> 00:59:46,708 Als onze God almachtig is, waarom doet hij dat dan niet? 661 01:00:04,767 --> 01:00:07,353 Als we een eigen land willen hebben… 662 01:00:08,313 --> 01:00:09,939 …dan vereist dat kracht. 663 01:00:11,816 --> 01:00:15,570 Als we vrij zijn, denk je dan dat alles makkelijk wordt? 664 01:00:16,571 --> 01:00:17,572 Nee. 665 01:00:18,114 --> 01:00:22,368 Het is moeilijk om in een land een toekomst op te bouwen. 666 01:00:22,452 --> 01:00:26,122 Moeilijker dan een tempel bouwen, dan duizend tempels. 667 01:00:26,831 --> 01:00:31,169 En het enige wat ons leidt, is kracht en geloof. 668 01:00:33,296 --> 01:00:35,590 Daarom worden we op de proef gesteld. 669 01:00:40,678 --> 01:00:42,889 Dathan. 670 01:00:44,265 --> 01:00:48,061 Zeg tegen je mensen: 'Wacht. Lijd.' 671 01:00:50,271 --> 01:00:52,148 De farao lijdt nog meer. 672 01:00:56,194 --> 01:00:58,571 Het doelwit van de plaag… 673 01:00:58,655 --> 01:01:01,240 …was de farao, en in mindere mate… 674 01:01:01,324 --> 01:01:03,951 …het Hebreeuwse volk. 675 01:01:04,035 --> 01:01:08,539 Om ze te overtuigen en te laten zien… 676 01:01:08,623 --> 01:01:14,003 …dat zij zoiets niet konden opbrengen en daar zelf niet toe in staat waren. 677 01:01:14,087 --> 01:01:17,048 Vierhonderd jaar lang waren ze niet in staat… 678 01:01:17,131 --> 01:01:20,760 …om te voorkomen dat ze tot slavernij werden gedwongen. 679 01:01:20,843 --> 01:01:26,766 En nu zien ze hoe hun God hun strijd voert… 680 01:01:26,849 --> 01:01:31,479 …zonder dat ze zelf maar een hand uit hoeven te steken. 681 01:01:45,493 --> 01:01:48,371 Ik ben die er zijn zal, en ik zal er zijn. 682 01:01:48,454 --> 01:01:49,789 Heer. 683 01:01:54,085 --> 01:02:00,007 Morgen zal al het vee in het rijk van de farao sterven. 684 01:02:02,677 --> 01:02:04,512 En geeft de farao dan toe? 685 01:02:05,138 --> 01:02:07,724 Nee. Hij kan 't ook niet helpen. 686 01:02:08,474 --> 01:02:11,436 Ik heb zijn hart verhard. 687 01:02:13,688 --> 01:02:17,400 Heer, zou het niet beter zijn om hem te laten toegeven? 688 01:02:34,083 --> 01:02:39,255 God zegt tegen Mozes: 'Ik zal zijn hart verharden.' 689 01:02:39,338 --> 01:02:42,300 En met die passage… 690 01:02:42,383 --> 01:02:46,846 …dat God zegt dat hij het hart van de farao heeft verhard… 691 01:02:46,929 --> 01:02:51,642 …wil hij zeggen dat hij het volk van Israël kan bevrijden… 692 01:02:51,726 --> 01:02:54,270 …maar dat hij per se wil… 693 01:02:54,353 --> 01:02:58,441 …dat de farao van gedachten verandert. 694 01:02:58,524 --> 01:03:03,112 God bepaalt wat er gebeurt, ook al is het paradoxaal. 695 01:03:03,196 --> 01:03:05,698 Een hart raakt verhard… 696 01:03:05,782 --> 01:03:09,494 …als het op het pad van dwaling blijft. 697 01:03:09,577 --> 01:03:12,622 Het is een reeks beslissingen over langere tijd… 698 01:03:12,705 --> 01:03:16,459 …waarna een persoon zich niet meer laat leiden. 699 01:03:16,542 --> 01:03:18,711 Het verharden gaat dus geleidelijk. 700 01:03:18,795 --> 01:03:23,090 En dan moet ik denken aan de hedendaagse medische wetenschap. 701 01:03:23,174 --> 01:03:26,677 Cholesterol hoopt zich niet op van de ene op de andere dag. 702 01:03:26,761 --> 01:03:31,307 Het is een geleidelijk proces waarbij het hart langzaam dichtslibt. 703 01:03:31,891 --> 01:03:36,479 Hij weet dat er vele doden zullen vallen… 704 01:03:36,562 --> 01:03:42,026 …als gevolg van zijn verharde hart, maar hij kan dat niet ongedaan maken. 705 01:03:42,109 --> 01:03:46,656 Als je gelooft dat ieder mens het vermogen heeft… 706 01:03:46,739 --> 01:03:49,033 …om het beter te doen… 707 01:03:49,116 --> 01:03:51,202 Dat zijn altijd mooie verhalen. 708 01:03:51,285 --> 01:03:54,288 God leert ons ook dat sommige mensen zo slecht zijn… 709 01:03:54,372 --> 01:03:56,833 …zo wreed, dat je dat vermogen verliest. 710 01:03:58,167 --> 01:04:00,586 'Als u weigert ze te laten gaan… 711 01:04:00,670 --> 01:04:05,216 …zal de hand van de Heer het vee in het veld doden. 712 01:04:05,299 --> 01:04:08,761 De paarden, de ezels, de kamelen… 713 01:04:08,845 --> 01:04:11,764 …de ossen en de schapen. 714 01:04:11,848 --> 01:04:14,851 Een ernstige plaag.' 715 01:04:16,394 --> 01:04:18,855 Wanneer is dit gebeurd? -Vannacht. 716 01:04:36,998 --> 01:04:38,749 Kom op, ga staan. 717 01:04:40,293 --> 01:04:42,461 Ze mogen ons zo niet zien. 718 01:04:53,556 --> 01:04:54,765 Heer. 719 01:04:55,975 --> 01:04:59,186 De graanvoorraad is vanmorgen niet aangekomen. 720 01:04:59,770 --> 01:05:03,941 Geen dieren om de karren te trekken. Ze zijn allemaal dood. 721 01:05:07,278 --> 01:05:08,529 Allemaal? 722 01:05:09,780 --> 01:05:12,700 Behalve die van de Hebreeën. 723 01:05:22,710 --> 01:05:24,629 Koeien en paarden worden ziek. 724 01:05:25,504 --> 01:05:27,590 Er is geen bewijs dat hij het was. 725 01:05:48,444 --> 01:05:49,528 Blijf daar. 726 01:05:49,612 --> 01:05:53,240 Deze farao was zo verwikkeld in zelfverheerlijking… 727 01:05:53,324 --> 01:05:55,910 …dat er geen ruimte voor anderen was. 728 01:05:55,993 --> 01:05:59,413 De cognitieve dissonantie zal dan instorten. 729 01:05:59,497 --> 01:06:02,041 En dat doet me aan Hitler denken. 730 01:06:02,124 --> 01:06:06,587 Hitler was op het laatst zo overtuigd van zijn zieke missie… 731 01:06:06,671 --> 01:06:10,091 …dat hij niet zag hoe zijn rijk afbrokkelde. 732 01:06:10,174 --> 01:06:15,388 En op dezelfde wijze was de farao net zo verblind… 733 01:06:15,471 --> 01:06:18,516 …omdat hij alleen maar naar binnen keek. 734 01:06:19,517 --> 01:06:24,313 Ondanks al die wonderen en tekenen, zag de farao zichzelf als God. 735 01:06:24,397 --> 01:06:26,023 In de Koran staat een vers… 736 01:06:26,107 --> 01:06:29,735 …waarin de farao een van zijn mensen aanspreekt. 737 01:06:29,819 --> 01:06:33,072 'Bouw voor mij een hoog gebouw.' Wellicht een piramide. 738 01:06:33,155 --> 01:06:36,784 'Dan kan ik de God van Mozes met eigen ogen zien.' 739 01:06:36,867 --> 01:06:41,330 Een vorm van narcisme waarin hij stelt dat hij naar de hemel wil opstijgen… 740 01:06:41,414 --> 01:06:43,874 …om die God van Mozes te zien. 741 01:06:44,458 --> 01:06:47,461 Hij gelooft niet dat er een machtiger iemand is. 742 01:06:49,171 --> 01:06:54,802 En 37 door tyfus en luizen in de vrouwenverblijven… 743 01:06:55,344 --> 01:06:57,179 …brengt het totaal op… 744 01:06:57,888 --> 01:07:00,474 …driehonderdvijftig… 745 01:07:01,434 --> 01:07:02,768 …in het paleis. 746 01:07:07,898 --> 01:07:09,650 Moet ik doorgaan? 747 01:07:10,901 --> 01:07:11,902 Sire? 748 01:07:14,613 --> 01:07:19,076 Als hij echt zo machtig was, zou ik ook geraakt zijn. 749 01:07:21,495 --> 01:07:23,539 Maar een god kan hij niet raken. 750 01:07:41,015 --> 01:07:43,100 'En de Heer liet het hagelen. 751 01:07:44,602 --> 01:07:51,358 Het had nog nooit zo zwaar gehageld in de geschiedenis van Egypte. 752 01:07:52,318 --> 01:07:56,405 En de hagelstenen sloegen alles plat in heel Egypte. 753 01:07:56,489 --> 01:08:00,034 Alles op de velden, zowel mens als dier. 754 01:08:00,910 --> 01:08:05,706 Alleen in Gosen, het land van de kinderen van Israël… 755 01:08:05,790 --> 01:08:07,583 …viel geen hagel.' 756 01:08:09,543 --> 01:08:11,462 Ik hou van je, mijn broer. 757 01:08:13,255 --> 01:08:15,091 Luister nou naar hem. 758 01:08:19,470 --> 01:08:22,223 Dat zeg je omdat je ook van hem houdt. 759 01:08:36,695 --> 01:08:38,364 Mensen zullen verhongeren. 760 01:08:40,116 --> 01:08:43,577 Duizenden. -Tenzij de farao buigt. 761 01:08:45,496 --> 01:08:46,831 Zal hij dat doen? 762 01:08:48,833 --> 01:08:50,167 Laten we het hopen. 763 01:08:58,300 --> 01:08:59,510 De term farao… 764 01:08:59,593 --> 01:09:03,222 …gebruiken we nu nog steeds in het moderne Arabisch… 765 01:09:03,305 --> 01:09:05,266 Het is zelfs een werkwoord. 766 01:09:05,349 --> 01:09:08,269 Voor iemand die trots is, die opschept. 767 01:09:08,352 --> 01:09:12,690 Iemand die niet luistert, iemand die iedereen trotseert. 768 01:09:12,773 --> 01:09:15,067 Hij gedraagt zich als een farao. 769 01:09:15,151 --> 01:09:19,405 Ik wil dit niet politiek maken, maar de meeste autocratische regimes… 770 01:09:19,488 --> 01:09:22,616 …hebben een dictator die zich ook zo gedraagt. 771 01:09:23,492 --> 01:09:25,870 Zulke mensen bestaan nog steeds. 772 01:09:35,379 --> 01:09:36,505 Majesteit. 773 01:09:37,339 --> 01:09:40,551 Niemand werkt. De mensen zullen verhongeren. 774 01:09:40,634 --> 01:09:42,386 Dit is ondragelijk. 775 01:09:42,469 --> 01:09:45,389 We kunnen dit pad niet blijven volgen. 776 01:10:03,115 --> 01:10:06,911 Mijn Heer stopt niet tot u ons geeft wat wij vragen. 777 01:10:09,496 --> 01:10:12,833 Zeg tegen je Heer dat de hagel moet stoppen. 778 01:10:12,917 --> 01:10:14,960 Dan praten we verder. 779 01:10:46,492 --> 01:10:50,913 Je hebt aangetoond dat je beschermd wordt door een god. 780 01:10:52,122 --> 01:10:53,916 Als geste naar hem… 781 01:10:54,833 --> 01:10:58,963 …mag je volk de woestijn in gaan om offers te brengen. 782 01:10:59,546 --> 01:11:02,091 Grootmoedig, majesteit. 783 01:11:03,759 --> 01:11:04,885 Maar… 784 01:11:07,263 --> 01:11:11,892 …ronddolen in de woestijn is slecht voor het jonge brein. 785 01:11:11,976 --> 01:11:15,980 Dus jullie laten de kinderen in de stad. 786 01:11:17,273 --> 01:11:20,192 Als jullie beschermer, moet ik dat doen. 787 01:11:20,276 --> 01:11:21,860 Onze kinderen moeten mee. 788 01:11:21,944 --> 01:11:24,238 Waarom? -Dat beveelt onze Heer. 789 01:11:24,321 --> 01:11:26,198 Maar dit is wat ik beveel. 790 01:11:26,282 --> 01:11:27,783 Heer… 791 01:11:30,202 --> 01:11:34,164 We hebben genoeg graan voor zeven jaar. 792 01:11:34,248 --> 01:11:36,417 Wij zijn de beste boeren. 793 01:11:36,500 --> 01:11:38,335 Wij houden 't wel uit. -Farao. 794 01:11:40,879 --> 01:11:43,549 Geef wat ik nodig heb… 795 01:11:43,632 --> 01:11:47,970 …anders zal een horde sprinkhanen al jullie graan opeten. 796 01:11:50,306 --> 01:11:53,475 Doe het voor uw volk. Geef toe. 797 01:12:09,867 --> 01:12:14,455 'De Heer zorgde dat er die dag en nacht een oostenwind waaide. 798 01:12:15,122 --> 01:12:18,167 En met de wind kwamen de sprinkhanen.' 799 01:12:18,876 --> 01:12:22,171 Het cumulatieve effect van deze plagen… 800 01:12:22,254 --> 01:12:24,423 …met te weinig water… 801 01:12:24,506 --> 01:12:28,469 …en vliegen, al die aanvallende insecten… 802 01:12:28,552 --> 01:12:32,890 …wat ten koste gaat van de voedselvoorraden. 803 01:12:32,973 --> 01:12:35,559 Die het land en de economie beschadigen. 804 01:12:35,642 --> 01:12:38,312 Dat was allemaal zo echt… 805 01:12:38,395 --> 01:12:42,066 …en het raakte de levens van de mensen. 806 01:12:43,525 --> 01:12:47,321 God vertelt een verhaal. Hij praat tegen de Israëlieten. 807 01:12:47,404 --> 01:12:51,450 Het verhaal gaat over de totale ontmanteling… 808 01:12:51,533 --> 01:12:53,702 …van de bron van de macht. 809 01:12:53,786 --> 01:12:59,541 Stap voor stap ontmantelt God het land, de economie, het gezag. 810 01:13:01,460 --> 01:13:04,713 'De sprinkhanen aten alle planten op… 811 01:13:04,797 --> 01:13:08,217 …en het fruit aan de bomen dat de hagel had overleeft. 812 01:13:10,094 --> 01:13:13,597 Er hing geen groen blaadje meer aan de bomen… 813 01:13:13,680 --> 01:13:19,311 …of aan de planten in het veld, in heel Egypte.' 814 01:13:26,276 --> 01:13:28,028 Farao, hoor ons huilen. 815 01:13:28,570 --> 01:13:29,571 Vader… 816 01:13:31,740 --> 01:13:34,618 …ik zag de mensen voor het paleis. 817 01:13:36,787 --> 01:13:38,372 Ze verhongeren. 818 01:13:42,084 --> 01:13:46,922 Het gaat niet alleen om wat je bereikt, maar ook om wat je volhoudt. 819 01:13:48,006 --> 01:13:50,050 Waarom houden we dit vol? 820 01:13:52,886 --> 01:13:54,346 Ik ben de farao. 821 01:13:56,598 --> 01:13:58,725 En eens zul jij de farao zijn. 822 01:13:59,476 --> 01:14:03,105 Wij zijn orde, de pilaren van dit machtige rijk. 823 01:14:03,689 --> 01:14:06,650 Als ik zwicht voor de god van de Hebreeën… 824 01:14:06,733 --> 01:14:08,360 …als ik word… 825 01:14:10,195 --> 01:14:11,447 …verslagen… 826 01:14:12,698 --> 01:14:14,825 …brokkelt het fundament af. 827 01:14:16,368 --> 01:14:17,744 Dan verdwijnen we. 828 01:14:18,787 --> 01:14:20,873 Het is geen nederlaag. 829 01:14:22,499 --> 01:14:25,794 Het is nederigheid en rede. 830 01:14:25,878 --> 01:14:28,213 Het is vooruitgang. 831 01:14:28,297 --> 01:14:31,008 De goden kunnen in vrede leven. 832 01:14:31,091 --> 01:14:36,472 Seti en Horus verzoenden zich. Ze verdeelden de wereld. 833 01:14:37,931 --> 01:14:41,059 En ik moet een wereld verdelen die al van mij is? 834 01:14:41,768 --> 01:14:45,481 Vader, als je Mozes geeft wat hij wil… 835 01:14:46,064 --> 01:14:48,984 …leid je ons volk weer naar voorspoed. 836 01:14:49,902 --> 01:14:53,280 Dus zul je nog groter worden, en niet minder. 837 01:14:58,452 --> 01:15:03,040 Ik kan niet groter worden dan ik nu al ben. 838 01:15:06,084 --> 01:15:10,172 Mijn macht verdwijnt als ik buig voor de god van Mozes. 839 01:15:12,841 --> 01:15:14,384 Ik doe het niet. 840 01:15:18,472 --> 01:15:19,848 Ik doe 't niet. 841 01:15:31,610 --> 01:15:35,239 'Heel Egypte was gehuld in het duister. 842 01:15:35,989 --> 01:15:37,866 Je kon elkaar niet zien 843 01:15:37,950 --> 01:15:43,038 Niemand durfde een stap te verzetten, drie dagen lang.' 844 01:15:45,123 --> 01:15:48,877 De zonnegod Ra is de baas van het pantheon… 845 01:15:48,961 --> 01:15:50,879 …en de beschermer van de farao. 846 01:15:50,963 --> 01:15:52,714 Dus het wordt best ernstig. 847 01:15:52,798 --> 01:15:55,175 De duisternis is een aanval op Ra. 848 01:15:55,259 --> 01:15:59,763 Voor de Egyptenaren was de zon een onderdeel van de kosmische orde. 849 01:16:00,806 --> 01:16:04,977 Ze wisten niet echt goed wat er 's nachts met de zon gebeurde… 850 01:16:05,060 --> 01:16:06,895 …dus dit was griezelig. 851 01:16:06,979 --> 01:16:09,856 Duisternis stond voor het onbekende… 852 01:16:09,940 --> 01:16:13,193 …en voor een reis naar de onderwereld. 853 01:16:14,236 --> 01:16:18,824 Het duister was eigenlijk het symbool van hun eigen dood. 854 01:16:19,616 --> 01:16:23,537 Genesis 1 gaat over God die chaos in orde verandert. 855 01:16:23,620 --> 01:16:29,293 Tijdens de plagen verandert de orde in wanorde. 856 01:16:29,376 --> 01:16:32,462 Terug naar de staat van voor de schepping. 857 01:16:32,546 --> 01:16:34,798 Het is een kosmische show. 858 01:16:34,881 --> 01:16:38,302 De goden tegen elkaar. Wie gaat winnen? 859 01:16:43,849 --> 01:16:46,059 Dit houdt ie nooit vol. 860 01:16:46,977 --> 01:16:48,729 Zijn trots verblindt hem. 861 01:16:52,190 --> 01:16:53,442 Voorzichtig. 862 01:16:54,610 --> 01:16:57,195 De kracht die je toont, is groots. 863 01:16:58,071 --> 01:17:00,574 Pas op dat jij ook niet verhardt. 864 01:17:43,825 --> 01:17:45,077 Mozes. 865 01:17:46,745 --> 01:17:51,458 Alsjeblieft, zorg dat de zon en de maan terugkeren. 866 01:17:56,171 --> 01:17:58,507 Dan moet u ons laten offeren. 867 01:18:00,384 --> 01:18:02,678 En we nemen onze kinderen mee. 868 01:18:03,637 --> 01:18:05,097 De ouderen. 869 01:18:06,390 --> 01:18:08,225 Het hele volk van Israël. 870 01:18:14,564 --> 01:18:16,817 Jullie gaan geen offers brengen. 871 01:18:17,693 --> 01:18:21,488 Laten we het maar hardop zeggen. Jullie willen vluchten. 872 01:18:21,571 --> 01:18:24,157 Vluchten en je heer verraden. 873 01:18:24,241 --> 01:18:25,325 Mij. 874 01:18:29,371 --> 01:18:30,539 Dat is waar. 875 01:18:31,289 --> 01:18:32,791 We gaan weg. 876 01:18:36,294 --> 01:18:39,506 We zijn te lang aan u gebonden geweest. 877 01:18:40,298 --> 01:18:41,800 Laat mijn volk gaan. 878 01:18:47,013 --> 01:18:48,348 Ga weg. 879 01:18:59,568 --> 01:19:01,027 Spaar uw volk. 880 01:19:02,487 --> 01:19:05,449 Bespaar u de pijn die hierna komt. 881 01:19:05,532 --> 01:19:07,576 En bespaar mij die pijn ook. 882 01:19:11,204 --> 01:19:12,372 Ga weg. 883 01:19:13,790 --> 01:19:15,083 En pas op. 884 01:19:15,167 --> 01:19:16,293 Doe ik. 885 01:19:16,376 --> 01:19:19,337 Als je ooit mijn gezicht weer ziet… 886 01:19:19,421 --> 01:19:21,673 …dan kauw ik op jouw vlees. 887 01:19:22,591 --> 01:19:26,136 Goed gesproken. U zult mij nooit meer zien. 888 01:19:34,102 --> 01:19:35,520 Moeder. -Mozes. 889 01:19:36,688 --> 01:19:38,190 Hij gaf niet toe. 890 01:19:39,691 --> 01:19:41,234 Hij kan het niet. 891 01:19:41,943 --> 01:19:44,029 Jouw god is veel machtiger. 892 01:19:44,112 --> 01:19:46,573 Dat kan iedereen zien. 893 01:19:47,199 --> 01:19:50,744 Mozes, vraag hem om mededogen te hebben met Egypte. 894 01:19:52,204 --> 01:19:53,830 Dat zal niet helpen. 895 01:20:06,885 --> 01:20:09,137 Wat is jouw heer nu van plan? 896 01:20:10,055 --> 01:20:12,265 Ik ben de vernietiger. 897 01:20:13,809 --> 01:20:16,895 Mozes? Wat gaat er nu gebeuren? 898 01:20:18,104 --> 01:20:20,857 Ik ben de vernietiger. 899 01:20:21,650 --> 01:20:22,776 Dood. 900 01:24:23,975 --> 01:24:26,478 Ondertiteld door: Richard Bovelander