1
00:00:41,124 --> 00:00:42,876
Paraon.

2
00:00:44,669 --> 00:00:45,587
Sino ka?

3
00:00:46,796 --> 00:00:48,590
Paraon.

4
00:00:48,673 --> 00:00:49,632
Magpakita ka.

5
00:00:50,550 --> 00:00:52,260
Ikaw ay babagsak.

6
00:00:52,343 --> 00:00:54,137
Ako ang maninira.

7
00:00:55,555 --> 00:00:57,515
Babagsak ang iyong imperyo.

8
00:00:59,559 --> 00:01:00,685
Ako ang maninira.

9
00:01:01,686 --> 00:01:02,771
Paraon…

10
00:01:02,854 --> 00:01:03,813
Mga Diyos.

11
00:01:05,482 --> 00:01:07,108
Ano ito?

12
00:01:08,818 --> 00:01:11,529
Ako ang maninira.

13
00:01:12,864 --> 00:01:13,948
Panginoon ko.

14
00:01:22,040 --> 00:01:24,834
Panginoon ko. Ayos ka lang?

15
00:01:25,752 --> 00:01:27,128
Nanaginip ako.

16
00:01:29,422 --> 00:01:31,132
Nababalot ako ng kadiliman.

17
00:01:35,178 --> 00:01:36,721
Isang anino ng lalaki.

18
00:01:40,642 --> 00:01:44,062
Haman, maglagay ka ng bantay sa mga kalye.

19
00:01:45,105 --> 00:01:47,857
May mamamatay-tao sa paligid natin.

20
00:01:47,941 --> 00:01:49,109
Opo, Kamahalan.

21
00:02:17,804 --> 00:02:19,264
Sa panahon ng Bagong Kaharian,

22
00:02:19,347 --> 00:02:22,225
nang maganap ang kuwento ng Exodo,

23
00:02:22,308 --> 00:02:26,688
ang mga Ehipsiyo ay sumasamba
sa mga poon, sa maraming diyos,

24
00:02:26,771 --> 00:02:29,649
ang iba ay may ulo ng hayop,
may ulo ng tao,

25
00:02:30,316 --> 00:02:33,820
na kinuha ang iba't ibang aspeto
ng natural na mundo

26
00:02:33,903 --> 00:02:37,824
na maaaring kontrolin at gamitin
para pagsilbihan ang mga Ehipsiyo.

27
00:02:41,286 --> 00:02:43,705
Ang paraon, siya ay nakita bilang tulay

28
00:02:43,788 --> 00:02:45,623
sa pagitan ng mga tao at diyos.

29
00:02:45,707 --> 00:02:50,336
Gumagawa sila ng mga rebulto
na may malalaking tainga,

30
00:02:50,420 --> 00:02:53,089
na nangangahulugang
maririnig nila ang mga tao

31
00:02:53,173 --> 00:02:56,176
at magdarasal sa mga diyos
ng mga kahilingan ng tao.

32
00:03:02,348 --> 00:03:05,185
Ang paraon ay isang kalahating banal
na nilalang.

33
00:03:05,268 --> 00:03:06,936
Siya ang diyos sa lupa.

34
00:03:08,479 --> 00:03:11,900
Siya ang tulay sa pagitan
ng mundo ng mortal at banal na mundo.

35
00:03:15,403 --> 00:03:19,490
Ang totoong drama sa aklat ng Exodo
ay di sa pagitan nina Moises at Paraon.

36
00:03:19,574 --> 00:03:22,869
Medyo lang, pero sa pagitan talaga ito
ng diyos ng Israel na si Yahweh

37
00:03:22,952 --> 00:03:24,370
at mga diyos ng Ehipto.

38
00:03:24,913 --> 00:03:26,748
Iyon ang totoong tensiyon,

39
00:03:26,831 --> 00:03:32,545
at sino ang magkakaroon ng karapatan
sa mga tao ng Israel?

40
00:03:33,755 --> 00:03:36,466
Paglilingkuran ba nila si Paraon
bilang alipin,

41
00:03:37,258 --> 00:03:40,178
o paglilingkuran nila si Yahweh
bilang mananamba?

42
00:03:49,646 --> 00:03:52,982
Babalik ka sa Ehipto.

43
00:03:53,066 --> 00:03:55,026
Di palalayain ni Paraon ang mga Hebreo.

44
00:03:56,027 --> 00:03:59,530
Lalaban siya,
at paparusahan ko siya dahil doon.

45
00:04:12,835 --> 00:04:15,255
Pag-aari ito ng ating ninuno, si Joseph,

46
00:04:16,172 --> 00:04:17,924
na anak ni Jacob,

47
00:04:18,716 --> 00:04:20,635
na anak ni Isaac,

48
00:04:20,718 --> 00:04:22,387
na anak ni Abraham.

49
00:04:50,039 --> 00:04:54,043
Nalaman lang ni Moises
ang pagiging Israelita niya

50
00:04:54,127 --> 00:04:56,170
sa huling bahagi ng buhay niya.

51
00:04:56,254 --> 00:05:00,967
Masasabi kong kombinasyon siya
ng Ehipsiyo at Israelita.

52
00:05:01,050 --> 00:05:03,011
At ang pagkakaalam sa kalayaan,

53
00:05:03,094 --> 00:05:04,804
ang paglaki sa kalayaan

54
00:05:04,887 --> 00:05:09,684
ay nagbigay sa kanya ng daan
sa kahulugan ng kalayaan.

55
00:05:13,229 --> 00:05:17,525
Ang tagapagligtas ng mga Israelita
ay dapat isang tao

56
00:05:17,608 --> 00:05:19,902
na wala sa gitna ng trauma.

57
00:05:19,986 --> 00:05:21,487
Dahil ang mga tao sa loob,

58
00:05:21,571 --> 00:05:24,991
inilalarawan sila ng Bibliya na may
kotzer ruach, pagkukulang sa espiritu.

59
00:05:25,074 --> 00:05:28,911
Hindi nila maisip ang ibang buhay
kaysa sa buhay nila noon.

60
00:05:28,995 --> 00:05:31,581
Kinailangan nito ng taong
nakakita ng mas malaking mundo.

61
00:05:31,664 --> 00:05:33,624
Isang nakatira sa lugar ng paraon.

62
00:05:34,584 --> 00:05:38,004
ANG KABISERA NG EHIPSIYO

63
00:05:41,674 --> 00:05:45,053
Hindi lang dahil lalaban si Moises
sa isang paraon,

64
00:05:45,136 --> 00:05:48,556
sa di makatarungang pinuno,
pero kilala niya ang taong ito.

65
00:05:50,016 --> 00:05:53,394
Lumaki siya sa bahay na ito,
may ugnayan sila.

66
00:05:55,063 --> 00:05:57,315
Kaya ang politikal na dimensiyon

67
00:05:57,398 --> 00:06:00,985
at personal na dimensiyon ay konektado.

68
00:06:02,737 --> 00:06:04,405
Marami siyang nakataya.

69
00:06:04,489 --> 00:06:07,658
Inatasan siyang palayain ang maraming tao.

70
00:06:08,368 --> 00:06:12,205
Kaya hindi lang ito
tungkol sa kapalaran niya,

71
00:06:12,789 --> 00:06:15,416
pero inatasan siya
ng napakabigat na misyon.

72
00:06:16,959 --> 00:06:18,002
Tigil!

73
00:06:24,300 --> 00:06:26,052
Nais kong makita si Prinsesa Bithiah.

74
00:06:27,220 --> 00:06:28,638
Umalis ka, dukha.

75
00:06:31,849 --> 00:06:32,767
Hulihin siya!

76
00:06:33,518 --> 00:06:36,229
Ako si Moises!

77
00:06:36,312 --> 00:06:39,273
Sabihin mo sa prinsesa
na bumalik na ang anak niya!

78
00:06:53,704 --> 00:06:54,539
Nasaan siya?

79
00:06:55,665 --> 00:06:56,916
Buksan mo ngayon din.

80
00:07:13,474 --> 00:07:14,350
Siya nga!

81
00:07:24,485 --> 00:07:25,486
Binibini.

82
00:07:29,949 --> 00:07:30,783
Iwan mo kami.

83
00:08:04,901 --> 00:08:06,527
Mahal kong anak.

84
00:08:22,960 --> 00:08:24,629
Hindi ka ligtas dito.

85
00:08:26,088 --> 00:08:28,007
Alam kong di mo pinatay ang lalaking 'yon,

86
00:08:28,090 --> 00:08:31,219
pero may iba pang magpaparusa sa 'yo
dahil doon.

87
00:08:31,302 --> 00:08:33,679
Kailangan mo nang umalis sa lungsod.

88
00:08:48,361 --> 00:08:49,362
Nalaman ko.

89
00:08:51,155 --> 00:08:53,658
Nalaman ko ang nangyari noong sanggol ako.

90
00:08:55,326 --> 00:08:56,577
May kuya ako.

91
00:08:58,371 --> 00:08:59,413
Kapatid na babae.

92
00:09:00,790 --> 00:09:01,999
At ang una kong ina.

93
00:09:09,757 --> 00:09:10,591
Ako'y…

94
00:09:11,884 --> 00:09:13,219
Nawalan ako ng anak.

95
00:09:14,554 --> 00:09:15,972
Patay nang ipinanganak.

96
00:09:17,598 --> 00:09:20,560
Naisip kong lunurin ang sarili ko sa Nile.

97
00:09:22,895 --> 00:09:25,773
Pero binigyan ako ng bagong buhay ng ilog.

98
00:09:29,068 --> 00:09:30,361
Ibinigay ka nito.

99
00:09:38,786 --> 00:09:43,457
Dumating ang anak ni Paraon
kasama ang mga katulong niya.

100
00:09:44,917 --> 00:09:48,629
At pagdating niya sa Nile,
may narinig siyang umiiyak.

101
00:10:05,187 --> 00:10:07,607
At nakita niya ang maliit na arko.

102
00:10:07,690 --> 00:10:11,068
Inilabas niya ang braso niya,
at humaba ang braso niya.

103
00:10:11,152 --> 00:10:15,031
Dumoble ang haba at inabot. Iniunat ito.

104
00:10:15,114 --> 00:10:18,492
At kinuha niya ang arko at binuksan ito.

105
00:10:18,576 --> 00:10:21,912
At muli, may liwanag na bumalot sa mundo

106
00:10:21,996 --> 00:10:23,998
mula sa pagtingin sa sanggol.

107
00:10:24,081 --> 00:10:29,211
At alam na niya agad
na isa itong sanggol na Hebreo.

108
00:10:39,180 --> 00:10:40,848
Napakaganda mo.

109
00:10:47,563 --> 00:10:50,858
-Isa sa mga batang Hebreo?
-Wag mo nang babanggitin 'yan!

110
00:10:53,277 --> 00:10:54,362
Isa siyang regalo.

111
00:10:56,947 --> 00:10:58,032
Oo.

112
00:10:58,115 --> 00:11:00,076
Oo, isa kang regalo.

113
00:11:00,159 --> 00:11:02,620
Pero, binibini, di mo ito puwedeng itago.

114
00:11:02,703 --> 00:11:04,955
Mag-isip ka bago mo sabihin
ang dapat kong gawin.

115
00:11:06,082 --> 00:11:07,917
Dadalhin natin siya sa palasyo.

116
00:11:08,000 --> 00:11:10,461
Walang may alam sa pagkawala ng anak ko.

117
00:11:11,295 --> 00:11:13,839
Ito ang magiging anak ko.

118
00:11:13,923 --> 00:11:15,800
At kapag nalaman ng iyong ama?

119
00:11:16,967 --> 00:11:18,302
Sikreto natin ito.

120
00:11:19,679 --> 00:11:20,805
Nang sama-sama.

121
00:11:23,891 --> 00:11:25,643
Tawagin natin siyang Moises.

122
00:11:27,395 --> 00:11:29,146
Ipinanganak ng tubig.

123
00:11:32,149 --> 00:11:33,567
Aking Moises.

124
00:11:33,651 --> 00:11:35,194
Isang Ehipsiyong pangalan?

125
00:11:36,487 --> 00:11:38,572
Para sa isang prinsipe ng Ehipto.

126
00:11:40,366 --> 00:11:42,702
Ibinigay ng anak ng paraon
ang pangalang Moises

127
00:11:42,785 --> 00:11:46,330
sa sanggol na nakuha niya mula sa Nile,

128
00:11:46,414 --> 00:11:48,833
o Moshe sa Hebreo.

129
00:11:48,916 --> 00:11:52,294
Ang kuwento ay tungkol
sa isang prinsesa ng Ehipto

130
00:11:52,378 --> 00:11:54,463
na hindi nagsasalita ng Hebreo

131
00:11:54,964 --> 00:11:59,385
at walang dahilan para bigyan
ang batang ito ng pangalang pang-Hebreo.

132
00:11:59,885 --> 00:12:04,640
Kaya hinaharap natin
ang kamangha-manghang alamat na ito

133
00:12:04,724 --> 00:12:08,144
na ang dakilang tagapaglaya ng mga Hudyo

134
00:12:09,061 --> 00:12:12,314
ay nagpakita sa Ehipto at sinabing,

135
00:12:12,398 --> 00:12:14,483
"Ipinadala ako ng Diyos
para palayain kayo,"

136
00:12:14,567 --> 00:12:18,279
at mayroon siyang pangalan
na di pang-Hebreo.

137
00:12:18,362 --> 00:12:23,242
Ito ay tulad ng kung nagpakita siya ngayon
sa komunidad ng mga Hudyo

138
00:12:23,325 --> 00:12:27,163
at ang pangalan niya ay Kareem,
o Mary Jane,

139
00:12:27,246 --> 00:12:30,750
o mula sa nangingibabaw na kultura.

140
00:12:30,833 --> 00:12:36,922
Tinawag si Moises sa pangalang
ibinigay sa kanya ng anak ni Paraon.

141
00:12:38,007 --> 00:12:42,011
Kaya sinubukan ng Midrash
na dalhin ang dalawang verse na ito

142
00:12:42,803 --> 00:12:44,805
para sa kasunduan ng isa't isa

143
00:12:45,306 --> 00:12:51,145
at sinabing ang prinsesa, si Bat Paraon,
ang anak ni Paraon,

144
00:12:51,228 --> 00:12:55,441
ay inampon ng Diyos bilang anak ng Diyos,

145
00:12:55,941 --> 00:12:59,612
Bat Yah, "Bithiah," ang anak ni Yah.

146
00:12:59,695 --> 00:13:02,031
Ang anak ng diyos ng mga Hebreo.

147
00:13:02,114 --> 00:13:07,620
Ngayon, walang ibang tao
ang tinatawag na anak ng Diyos.

148
00:13:07,703 --> 00:13:08,871
Wala nang iba.

149
00:13:08,954 --> 00:13:11,457
Ito ay talagang
kakaibang pangalan, Batyah.

150
00:13:13,876 --> 00:13:15,753
Kailangan ko ulit ng tulong mo, Ina.

151
00:13:17,087 --> 00:13:18,047
Totoo.

152
00:13:18,589 --> 00:13:20,299
Pinatay ko ang lalaking iyon.

153
00:13:27,473 --> 00:13:28,390
Alis.

154
00:13:29,475 --> 00:13:31,352
-Ngayon din.
-Hindi puwede.

155
00:13:31,435 --> 00:13:32,812
Sinabihan akong bumalik.

156
00:13:32,895 --> 00:13:33,813
Sinabihan?

157
00:13:35,314 --> 00:13:36,357
Nino?

158
00:13:36,440 --> 00:13:37,274
Ng Diyos.

159
00:13:38,901 --> 00:13:39,860
Sinong diyos?

160
00:13:41,362 --> 00:13:44,198
Ang parehong Diyos na nagdala sa akin
sa iyo noong sanggol.

161
00:13:44,281 --> 00:13:46,033
Ang Diyos ng mga Hebreo.

162
00:13:47,701 --> 00:13:51,080
Sinabi niya sa akin
na akayin ang mga tao ko sa kalayaan,

163
00:13:52,039 --> 00:13:54,208
ibalik sila sa kanilang tahanan sa Canaan.

164
00:13:54,291 --> 00:13:57,127
Hindi niya ibibigay ang kalayaan nila!

165
00:13:57,211 --> 00:14:00,589
Makinig ka. Kaarawan ng prinsipe bukas.

166
00:14:00,673 --> 00:14:03,509
Di tatanggi ang paraon sa hiling
ng kahit sino sa araw na iyon.

167
00:14:03,592 --> 00:14:05,135
Moises, makinig ka.

168
00:14:05,219 --> 00:14:07,972
Nanaginip ang kapatid ko, isang pangitain.

169
00:14:08,055 --> 00:14:10,516
Daan-daang pag-aresto ang ginawa.

170
00:14:10,599 --> 00:14:12,309
Pinahirapan ang mga naaresto!

171
00:14:12,393 --> 00:14:14,645
Ngayon ko lang siya nakitang ganito.

172
00:14:15,729 --> 00:14:17,982
Umalis ka na sa lungsod.

173
00:14:18,065 --> 00:14:21,610
Kaya kong mabuhay nang di ka nakikita
pag alam kong buhay ka.

174
00:14:29,285 --> 00:14:31,078
Dumaan ka nang di nagpapakita.

175
00:14:31,662 --> 00:14:34,707
Di dapat makarating sa paraon
na nakabalik ka na.

176
00:14:37,084 --> 00:14:38,335
Ipangako mo sa akin.

177
00:14:56,020 --> 00:14:57,646
Hindi ka komportable riyan.

178
00:14:58,731 --> 00:15:00,149
Mali ka. Kasya sa kanya.

179
00:15:00,816 --> 00:15:03,193
Komportable siya. Damit ng propeta 'yan.

180
00:15:03,277 --> 00:15:04,111
Tama na.

181
00:15:16,498 --> 00:15:19,752
Tama ang asawa ko.
Di ako karapat-dapat sa damit na ito.

182
00:15:20,544 --> 00:15:22,212
Ako ay kung ano ako

183
00:15:23,297 --> 00:15:24,882
at kung ano ang magiging ako.

184
00:15:24,965 --> 00:15:26,800
Patawarin mo ako, Panginoon ko.

185
00:15:28,010 --> 00:15:30,638
Nasaan ang pananampalataya mo, Moises?

186
00:15:30,721 --> 00:15:31,639
Natatakot ako.

187
00:15:33,182 --> 00:15:37,645
May tatlong senyales na magpapatunay
kay Paraon na ako ang Panginoon.

188
00:15:38,437 --> 00:15:40,147
Kung may pananampalataya ka,

189
00:15:40,230 --> 00:15:42,441
ibibigay ito sa iyo para ipakita.

190
00:15:43,192 --> 00:15:44,276
Kung pumalya ako?

191
00:15:44,360 --> 00:15:46,695
Kung magdududa ang araw o buwan,

192
00:15:47,196 --> 00:15:48,989
sila ay agad lalabas.

193
00:15:52,701 --> 00:15:58,540
Tingin ko, ang relasyon nina Moises
at ng Diyos ay talagang totoo.

194
00:15:58,624 --> 00:16:01,335
At ito ay parang, "Diyos ko,
sinasabi mong gawin ko ito,

195
00:16:01,418 --> 00:16:04,546
pero siya nga pala,
ito ang nararamdaman ko.

196
00:16:04,630 --> 00:16:07,132
May mga tanong ako. May mga suliranin."

197
00:16:08,968 --> 00:16:11,178
Sa kuwento ni Moises sa Qur'an,

198
00:16:11,261 --> 00:16:13,931
hinihiling ng Diyos na gawin niya
ang mahihirap na bagay

199
00:16:14,014 --> 00:16:17,226
na alam niyang di niya magagawa
sa sarili niyang puwersa.

200
00:16:17,309 --> 00:16:18,644
At sa maraming paraan,

201
00:16:18,727 --> 00:16:21,855
ang nagbabasa ng Qur'an,
isang taong nakikinig dito,

202
00:16:21,939 --> 00:16:25,025
ay hiniling na ilagay
ang sarili nila sa papel na ito

203
00:16:25,109 --> 00:16:28,946
at sinabing, "Ano ang mga tungkulin
ng sarili kong buhay?

204
00:16:29,029 --> 00:16:33,325
At paano ko bubuuin ang relasyon
ng pagtitiwala sa Diyos,

205
00:16:33,409 --> 00:16:38,080
gamit ang makapangyarihang puwersa
na dadalhin ako sa aking paglalakbay?"

206
00:17:08,277 --> 00:17:11,864
Ipinagdiriwang ko ngayon
ang ika-18 kaarawan ng anak ko.

207
00:18:02,915 --> 00:18:05,501
At ngayon, gaya ng nakagawian,

208
00:18:05,584 --> 00:18:08,837
nais kong ibahagi ang mga pagpapala
ng masayang araw na ito

209
00:18:08,921 --> 00:18:10,589
sa mga minamahal kong tao.

210
00:18:10,672 --> 00:18:15,052
Sino dito ang hihingi ng pabor sa akin?

211
00:18:24,353 --> 00:18:25,479
Padaanin n'yo kami.

212
00:18:27,272 --> 00:18:28,482
Ipakita mo ang senyales.

213
00:18:28,565 --> 00:18:31,193
-Narinig mo ang sinabi ng hari.
-Di para sa uri mo.

214
00:18:40,244 --> 00:18:43,997
May tatlong senyales na magpapatunay
kay Paraon na ako ang Panginoon.

215
00:18:44,081 --> 00:18:44,957
Senyales ito.

216
00:18:51,588 --> 00:18:55,551
Binigyan ng Diyos si Moises
ng tatlong senyales

217
00:18:55,634 --> 00:18:59,138
upang maipakita ni Moises
ang kanyang sarili

218
00:18:59,221 --> 00:19:01,431
na may kaunting kredensiyal, tama?

219
00:19:01,515 --> 00:19:03,183
Kailangan siyang paniwalaan.

220
00:19:05,269 --> 00:19:08,522
Sabi sa kanya,
"Ipasok mo ang iyong kamay sa balabal."

221
00:19:08,605 --> 00:19:11,567
At kapag inilabas niya, may ketong.

222
00:19:11,650 --> 00:19:13,068
Parang kamatayan.

223
00:19:23,745 --> 00:19:24,580
Ikaw.

224
00:19:25,122 --> 00:19:26,331
Magsasalita siya!

225
00:19:26,415 --> 00:19:27,457
Moises.

226
00:19:29,376 --> 00:19:30,377
Nakabalik ka na.

227
00:19:30,460 --> 00:19:31,503
Kilala niya siya.

228
00:19:31,587 --> 00:19:32,796
Nakadamit pulubi.

229
00:19:32,880 --> 00:19:34,214
Pang mamamatay-tao.

230
00:19:36,258 --> 00:19:41,054
Wari ko ay pumunta ka para sa kapatawaran
sa ilalim ng espesyal na araw na ito.

231
00:19:47,978 --> 00:19:49,104
Pinipili kong…

232
00:19:53,901 --> 00:19:54,735
ibigay ito.

233
00:19:56,111 --> 00:19:58,488
Hayaang alisin ang parusa sa pagpatay.

234
00:19:59,114 --> 00:20:02,367
Ang pinakamahalagang bagay sa mundo
ay kalayaan ng tao.

235
00:20:04,244 --> 00:20:06,121
Hinihiling naming ibigay mo ito sa amin.

236
00:20:06,205 --> 00:20:07,497
Gaya ng ginawa ko.

237
00:20:07,581 --> 00:20:08,749
Palayain ang mga tao ko!

238
00:20:10,042 --> 00:20:11,710
-Mga tao mo?
-Ang mga Hebreo.

239
00:20:11,793 --> 00:20:12,669
Ang mga Hebreo?

240
00:20:15,505 --> 00:20:16,506
Hindi ka Hebreo.

241
00:20:20,969 --> 00:20:22,804
Bakit mo sinasabing karaniwang tao ka?

242
00:20:22,888 --> 00:20:26,892
Nakikiusap ako, hayaan mo kaming pumunta
sa disyerto para sambahin ang ating Diyos.

243
00:20:26,975 --> 00:20:27,935
Diyos natin?

244
00:20:31,271 --> 00:20:36,193
Sabihin mo, grand vizier, narinig
na ba natin ang diyos ng mga Hebreo?

245
00:20:37,319 --> 00:20:39,238
Nasa Aklat ng Ngayon ba siya?

246
00:20:39,780 --> 00:20:41,281
Wala, Panginoon ko.

247
00:20:42,574 --> 00:20:46,870
Nabanggit ba siya sa Aklat ng mga Patay?

248
00:20:47,454 --> 00:20:49,164
Walang salita, Panginoon ko.

249
00:20:51,583 --> 00:20:53,835
Kung ganoon, sino siya?

250
00:20:54,336 --> 00:20:56,296
Isa siyang diyos
na kayang gumawa ng himala.

251
00:20:56,380 --> 00:20:58,507
-Nakita ng mga mata ko.
-Ipakita mo.

252
00:20:59,174 --> 00:21:01,843
Ipakita mo sa akin
ang kayang gawin ng diyos mo.

253
00:21:23,490 --> 00:21:29,162
Ang ahas ay isa sa mga diyos
ng mga Ehipsiyo.

254
00:21:29,246 --> 00:21:30,747
Ang uroboros.

255
00:21:30,831 --> 00:21:32,249
May kaugnay ito sa Nile.

256
00:21:35,294 --> 00:21:39,965
Ito ang espesyal na tungkod
na kaya niyang gawing ahas.

257
00:21:40,048 --> 00:21:42,759
Gawin itong simbolo ng Ehipto.

258
00:21:48,390 --> 00:21:49,224
Mga salamangkero.

259
00:21:50,559 --> 00:21:52,227
Ipakita ang tunay na mahika.

260
00:21:55,105 --> 00:21:57,107
Kilala ang mga Ehipsiyo sa mahika.

261
00:21:57,190 --> 00:22:00,694
Kung gusto mong magdala ng senyales,
manaig sa mga Ehipsiyo,

262
00:22:00,777 --> 00:22:03,947
kailangan mong manaig
sa bagay na magaling sila.

263
00:22:04,031 --> 00:22:06,283
At magaling sila sa mahika.

264
00:22:17,085 --> 00:22:20,547
Ang mahika ng Ehipsiyo,
o heka kung tawagin nila,

265
00:22:20,630 --> 00:22:25,177
ay mas nakabatay sa nakasulat
o salitang sinasabi.

266
00:22:25,260 --> 00:22:29,639
Doon talaga nagmula ang kapangyarihan
o banal na puwersang ito.

267
00:22:54,706 --> 00:22:56,541
Ang ahas bilang simbolo,

268
00:22:56,625 --> 00:23:00,921
ay nilalamon ang maharlikang Ehipsiyo,
kapangyarihan at awtoridad.

269
00:23:07,094 --> 00:23:09,888
Dahil ang mga paraon,
sa loob ng partikular na panahon,

270
00:23:09,971 --> 00:23:11,890
ay may palamuti sa ulo na parang cobra.

271
00:23:32,869 --> 00:23:34,996
Kamahalan, higit pa ito sa mahika.

272
00:23:35,080 --> 00:23:37,916
Naglilingkod siya sa diyos
na mas makapangyarihan sa atin.

273
00:23:37,999 --> 00:23:38,834
Dakpin siya.

274
00:23:41,962 --> 00:23:43,380
-Kapatid…
-Katahimikan.

275
00:23:46,425 --> 00:23:47,342
Hindi ko alam.

276
00:23:48,969 --> 00:23:50,804
Tatlong araw lang ang hinihingi namin.

277
00:23:50,887 --> 00:23:52,347
Bakit ako makikinig sa diyos mo?

278
00:23:53,306 --> 00:23:55,183
Anong mga lungsod ang nakuha niya?

279
00:23:55,267 --> 00:23:56,977
Anong mga laban ang napanalunan niya?

280
00:23:57,060 --> 00:23:58,478
-Oo.
-Oo.

281
00:23:59,855 --> 00:24:02,524
Siya ang gumawa ng langit at lupa
at lahat ng narito.

282
00:24:03,817 --> 00:24:04,651
Sinungaling.

283
00:24:06,486 --> 00:24:08,196
Ako ang panginoon ng mundo,

284
00:24:08,280 --> 00:24:12,033
minamahal ng mga diyos
na lumikha sa akin at sa Nile.

285
00:24:12,117 --> 00:24:15,203
Hindi. Isa lang ang tunay na Diyos.

286
00:24:15,287 --> 00:24:17,998
At ang Diyos na ito, ang aking Diyos,
ang lumikha sa 'yo!

287
00:24:19,666 --> 00:24:21,543
Ngayon ko lang narinig ang diyos na ito!

288
00:24:32,929 --> 00:24:34,306
Dapat siyang magsalita.

289
00:24:44,691 --> 00:24:47,194
Sa ngalan ko at ng anak ko,

290
00:24:47,277 --> 00:24:51,865
pinasasalamatan ko sina Ra at Isis
sa di inaasahang palabas na ito,

291
00:24:52,782 --> 00:24:54,868
na naging magandang pang-aliw.

292
00:24:55,452 --> 00:24:58,371
Alisin ang mga hangal na ito
sa harap namin.

293
00:24:59,080 --> 00:25:00,916
Labas!

294
00:25:07,797 --> 00:25:11,551
Masasabi kong ang di mababawing ugali
ni Paraon ay ang pagmamataas niya,

295
00:25:11,635 --> 00:25:14,387
na naglagay sa kanya laban kay Moises

296
00:25:14,471 --> 00:25:17,557
dahil ang ugali ni Moises
ay mapagpapakumbaba.

297
00:25:20,602 --> 00:25:23,730
Kaya ito ay laban sa pagitan
ng mapagmataas at mapagpakumbaba.

298
00:25:23,813 --> 00:25:26,983
Naipakita natin.
Nakita nila ang lakas ng ating Diyos.

299
00:25:27,567 --> 00:25:30,362
Kilala ko siya. Wala tayong masisiguro.

300
00:25:36,409 --> 00:25:37,244
Labas!

301
00:25:41,581 --> 00:25:44,876
At dapat nakita n'yo ang mukha ni Paraon.

302
00:25:48,463 --> 00:25:49,714
-Makinig ka.
-Pagkatapos…

303
00:25:49,798 --> 00:25:55,136
Ang sabi ng Diyos, lalaban si Paraon,
at paparasuhan niya siya dahil doon.

304
00:25:56,096 --> 00:25:59,391
Lumaban nga si Paraon,
pero di siya pinarusahan ng Diyos.

305
00:26:00,100 --> 00:26:01,434
Naiintindihan mo ba?

306
00:26:05,981 --> 00:26:07,816
Ikuwento mo ang kapanganakan ni Eliezer.

307
00:26:08,775 --> 00:26:09,609
Ano?

308
00:26:10,777 --> 00:26:13,280
Sinabi ng mga kapatid ko at ng lahat

309
00:26:13,363 --> 00:26:16,575
na mas madali ang pangalawang panganganak
kaysa sa una.

310
00:26:17,325 --> 00:26:19,244
Sabihin mo ang naaalala mo.

311
00:26:22,122 --> 00:26:23,957
Mahigit tatlong araw 'yon.

312
00:26:26,251 --> 00:26:28,211
Sigurado akong mawawala siya.

313
00:26:29,546 --> 00:26:30,922
At ikaw rin.

314
00:26:31,464 --> 00:26:33,883
Pero hindi ganoon ang nangyari.

315
00:26:35,844 --> 00:26:37,971
Maaaring saktan ng Diyos ang tiyuhin mo,

316
00:26:38,638 --> 00:26:41,474
pero maaaring mas matagal
kaysa sa inaasahan mo.

317
00:26:42,475 --> 00:26:43,768
Maaaring mas mahirap,

318
00:26:44,311 --> 00:26:47,564
sapat para sumigaw ka sa mga bituin
tulad ng ginawa ko.

319
00:26:48,398 --> 00:26:50,400
Ang Diyos na ang bahala.

320
00:26:52,277 --> 00:26:54,946
Sumusunod sa 'yo ang mga taong ito.

321
00:26:55,572 --> 00:26:57,240
Sino ako para pamunuan sila?

322
00:26:58,783 --> 00:27:01,911
Ikaw ang nakikipag-usap sa Diyos.

323
00:27:02,996 --> 00:27:03,997
Ikaw 'yon.

324
00:27:08,501 --> 00:27:10,003
Walang araw na lumipas

325
00:27:10,086 --> 00:27:12,339
na di ako nakaramdam,
sa anumang paraan, o anyo,

326
00:27:13,423 --> 00:27:17,927
ng kawalan ng kumpiyansa o pag-alala
sa isang bagay, o pagiging di sapat.

327
00:27:18,011 --> 00:27:21,097
Iniisip ko si Moises
sa lahat ng kahinaan niya.

328
00:27:21,181 --> 00:27:23,975
Mayroon siyang criminal record.
Isang masamang record.

329
00:27:24,059 --> 00:27:27,729
40 taon siyang walang kahalagahan,
at pinili siya ng Diyos.

330
00:27:27,812 --> 00:27:28,855
"Gagamitin kita."

331
00:27:28,938 --> 00:27:31,316
Nauunawaan mo ang kuwento ni Moises

332
00:27:31,399 --> 00:27:34,819
dahil nakikita natin ang sarili natin
sa buhay niya,

333
00:27:34,903 --> 00:27:37,614
sa mga tanong niya,
sa pakikipaglaban niya sa Diyos.

334
00:27:37,697 --> 00:27:40,700
Parang, "Diyos ko,
maling tao ang napili mo."

335
00:27:42,702 --> 00:27:44,537
Ilang taon mo akong pinagtaksilan.

336
00:27:44,621 --> 00:27:47,874
Matapos mawala ng anak ko,
akala ko regalo siya ng mga diyos.

337
00:27:47,957 --> 00:27:51,252
Nababaliw ka na siguro
para magsinungaling sa ating ama.

338
00:27:52,629 --> 00:27:57,258
Ang pag-uutos ng ating ama na patayin
ang lahat ng mga inosenteng bata,

339
00:27:57,342 --> 00:27:58,802
'yon ang kabaliwan!

340
00:27:58,885 --> 00:28:00,053
Kalapastanganan!

341
00:28:00,970 --> 00:28:04,099
Ang pagsuway sa utos niya
ay nagdala ng sumpa sa atin.

342
00:28:04,182 --> 00:28:06,393
Nakita ko ang mga bagay na di mo nakita.

343
00:28:06,476 --> 00:28:10,480
Kung gusto mong kumonsulta sa mga taksil,
gawin mo 'yon sa bartolina.

344
00:28:10,563 --> 00:28:14,901
Kaya mo bang ipaliwanag ang kapangyarihang
ipinakita niya ngayon?

345
00:28:14,984 --> 00:28:16,236
Ikaw ay kadugo ko.

346
00:28:17,654 --> 00:28:19,531
Di masisira ang samahana natin.

347
00:28:21,032 --> 00:28:22,075
Magpasya ka.

348
00:28:22,992 --> 00:28:24,452
Kanino ang katapatan mo?

349
00:28:30,458 --> 00:28:34,212
Ang hamak na manggagawa
ay hindi banta sa iyong imperyo.

350
00:28:35,505 --> 00:28:37,549
Aayusin ko ang pagpatay sa kanya.

351
00:28:39,050 --> 00:28:41,386
Di ako bibigay
sa isang di pinag-isipang gawain.

352
00:28:41,469 --> 00:28:44,973
Ang mga taong ito ay nagsasalita para
sa mga Hebreo at di dapat gawing martir.

353
00:28:45,056 --> 00:28:46,266
May iba pang paraan.

354
00:28:57,026 --> 00:28:59,696
Ang mga may oras para bumisita sa disyerto

355
00:29:01,114 --> 00:29:03,992
ay hindi nagtatrabaho nang husto!

356
00:29:06,077 --> 00:29:07,579
Mula ngayon,

357
00:29:07,662 --> 00:29:12,500
hindi na bibigyan ng dayami ang mga Hebreo
para gumawa ng ladrilyo!

358
00:29:13,376 --> 00:29:17,297
Magkukumahig kayo sa lupa
para sa sarili ninyong dayami

359
00:29:17,380 --> 00:29:20,341
habang pinupunan ang parehong kota!

360
00:29:21,301 --> 00:29:22,886
Papatayin tayo nito.

361
00:29:23,595 --> 00:29:27,390
Walang lugar ang kaharian
para sa mga tamad!

362
00:29:27,474 --> 00:29:30,101
Magsisikap kayong mabuti!

363
00:29:31,770 --> 00:29:34,564
-Nagsusumikap kami!
-Nagtatrabaho kaming mabuti!

364
00:29:36,274 --> 00:29:39,360
Nakikita na natin ngayon
ang bunga ng kalokohang ito.

365
00:29:41,196 --> 00:29:44,949
Sana ay pinapanood ka ng ating Diyos
at hinuhusgahan.

366
00:29:54,626 --> 00:29:55,752
Ano'ng gagawin ko?

367
00:29:57,587 --> 00:30:00,089
Ano? Balewalain ang utos ng Diyos?

368
00:30:00,924 --> 00:30:03,343
Hindi, dapat magdusa ka,

369
00:30:03,426 --> 00:30:07,055
gaya ng pagdurusa namin
bago mo inakalang mamuno sa amin.

370
00:30:07,138 --> 00:30:08,181
At magdurusa ka!

371
00:30:08,264 --> 00:30:10,642
Hihilingin ng Panginoon ang gusto Niya.

372
00:30:10,725 --> 00:30:15,063
At gagawing libingan natin
ang lugar na ito ni Paraon!

373
00:30:23,488 --> 00:30:24,697
Nakakahiya kayo!

374
00:30:26,366 --> 00:30:27,909
Nakakahiya kayong lahat!

375
00:30:28,660 --> 00:30:32,413
Hindi sapat ang apat na raang taong
paghihirap sa lupa!

376
00:30:35,583 --> 00:30:37,836
Si Paraon ba ang gusto n'yong amo?

377
00:30:38,878 --> 00:30:40,296
Amo ng pagdurusa?

378
00:30:42,298 --> 00:30:44,843
Magiging malaya ba kayo
sa kahit sinong amo?

379
00:30:49,097 --> 00:30:51,182
Dapat tayong lumaban para sa kalayaan.

380
00:30:51,975 --> 00:30:52,976
Isugal ang lahat.

381
00:30:53,059 --> 00:30:54,227
-Oo!
-Oo.

382
00:30:54,310 --> 00:30:57,105
Hindi ibinibigay ang kalayaan.
Ito ay kinukuha.

383
00:30:57,188 --> 00:30:58,940
-Oo.
-Oo.

384
00:31:03,069 --> 00:31:04,612
Makinig kayo kay Moises.

385
00:31:05,738 --> 00:31:07,323
Hayaan n'yong pamunuan niya tayo.

386
00:31:07,407 --> 00:31:08,825
-Oo.
-Oo.

387
00:31:34,225 --> 00:31:35,059
Moises!

388
00:31:36,185 --> 00:31:37,020
Moises!

389
00:31:38,354 --> 00:31:40,356
Ina! Zipporah!

390
00:31:41,190 --> 00:31:43,026
-Moises!
-Ina!

391
00:31:45,153 --> 00:31:45,987
Ina!

392
00:31:49,782 --> 00:31:51,951
Tulungan n'yo ako!

393
00:31:52,035 --> 00:31:53,161
Tara na!

394
00:32:11,638 --> 00:32:15,475
Ako ay kung ano ako
at kung ano ang magiging ako.

395
00:32:16,517 --> 00:32:19,228
Pumunta ako kay Paraon
at sinunod ang utos mo,

396
00:32:19,312 --> 00:32:21,147
at naging magulo ang buhay.

397
00:32:22,482 --> 00:32:25,401
Tandaan mo kung sino ako, Moises.

398
00:32:29,155 --> 00:32:33,117
Kausapin mo si Paraon sa umaga
habang dumadaan siya sa Nile.

399
00:32:33,826 --> 00:32:37,038
Bakit? Hindi kami pakakawalan ni Paraon.

400
00:32:37,538 --> 00:32:39,082
Gawin mo ang sinasabi ko.

401
00:32:39,749 --> 00:32:40,917
Isama mo si Aaron.

402
00:32:41,000 --> 00:32:42,919
Gamitin mo ang tungkod mo.

403
00:32:43,544 --> 00:32:45,922
Magtiwala ka, Moises.

404
00:32:47,507 --> 00:32:49,717
Ina.

405
00:32:49,801 --> 00:32:50,885
Ako ito.

406
00:32:51,803 --> 00:32:54,013
-Ako ito, si Moises.
-Anak…

407
00:32:54,973 --> 00:32:56,557
Nandito ang Diyos.

408
00:33:00,687 --> 00:33:03,064
Handa na ang daan, anak ko.

409
00:33:04,148 --> 00:33:06,067
Ituro mo sa kanila ang daan,

410
00:33:06,859 --> 00:33:08,486
kung saan man ito patungo.

411
00:33:11,155 --> 00:33:12,365
Gagawin ko.

412
00:33:12,991 --> 00:33:15,451
Opo, Ina. Gagawin ko.

413
00:33:24,752 --> 00:33:28,297
ANG ILOG NG NILE

414
00:33:34,554 --> 00:33:36,889
"Kaya sinabi ng Panginoon kay Moises,

415
00:33:36,973 --> 00:33:38,975
'Matigas ang puso ni Paraon.

416
00:33:39,475 --> 00:33:41,978
Tumanggi siyang pakawalan ang mga tao.

417
00:33:42,812 --> 00:33:46,566
Puntahan mo si Paraon sa umaga
pag pumunta siya sa tubig,

418
00:33:46,649 --> 00:33:49,819
at tatayo ka sa pampang ng ilog
para salubungin siya.

419
00:33:51,571 --> 00:33:54,657
At ang tungkod na naging ahas

420
00:33:54,741 --> 00:33:57,076
ay iyong dadalhin.'"

421
00:33:59,871 --> 00:34:00,830
Hulihin sila.

422
00:34:03,875 --> 00:34:07,336
Ganoon ba kayo katakot sa amin
para di kami hayaang magsalita?

423
00:34:26,898 --> 00:34:29,067
Nandito kami para tanungin ka ulit.

424
00:34:29,150 --> 00:34:33,780
Hayaan mo kaming pumunta sa disyerto
para sambahin ang aming Diyos.

425
00:34:33,863 --> 00:34:38,493
Ang Diyos na nagpadala ng mamamatay-tao
para magsalita para sa kanya?

426
00:34:39,535 --> 00:34:42,121
Kung kailangan,
aalis ulit akong may dugo sa kamay.

427
00:34:42,205 --> 00:34:43,289
Tinatakot mo ba ako?

428
00:34:43,372 --> 00:34:46,084
Wag mong isipin na kahinaan
ang pakawalan kami.

429
00:34:46,918 --> 00:34:47,919
Isa itong lakas.

430
00:34:48,002 --> 00:34:50,379
Sinasabihan mo ako
kung ano ang kahinaan o lakas?

431
00:34:50,463 --> 00:34:52,632
Ako, na isang mandirigma?

432
00:34:52,715 --> 00:34:55,885
Ikaw ang taong
kayang pabagsakin ang isang bansa.

433
00:34:55,968 --> 00:34:56,844
Alam namin 'yon.

434
00:34:57,970 --> 00:35:01,015
Pero puwede kang gantimpalaan
pag namuno ka nang may pagmamahal.

435
00:35:12,485 --> 00:35:14,445
May pagmamalasakit ka sa akin.

436
00:35:15,446 --> 00:35:17,115
Salita 'yan ng isang bata.

437
00:35:17,698 --> 00:35:21,452
Isang batang naliligaw na nagbihis
para gumanap na propeta.

438
00:35:22,203 --> 00:35:25,039
At ngayon ay humarap ka sa akin

439
00:35:27,208 --> 00:35:30,920
nang walang katapatan o pasasalamat
sa nagbigay sa iyo ng lahat.

440
00:35:32,797 --> 00:35:34,966
Ginawa ka ng Imperyo ng Ehipsiyo.

441
00:35:37,051 --> 00:35:40,847
Moises, nilito ka lang ng mga Hebreo.

442
00:35:41,889 --> 00:35:43,182
At ang diyos mo,

443
00:35:43,891 --> 00:35:45,726
dadalhin ka Niya sa kailaliman.

444
00:35:56,154 --> 00:35:58,197
Pagmasdan ang kapangyarihan
ng aking Diyos.

445
00:36:36,277 --> 00:36:37,778
Dakila ang Diyos!

446
00:36:40,323 --> 00:36:41,616
Dakila ang Diyos!

447
00:36:43,868 --> 00:36:45,369
Dakila ang Diyos!

448
00:36:51,083 --> 00:36:53,294
Ngayon, ang lahat
ng tubig sa Ehipto ay dugo.

449
00:36:53,878 --> 00:36:55,963
Ang mga tao mo ay matutuyo sa uhaw.

450
00:36:56,047 --> 00:36:59,258
Iinom sila ng alak
hanggang sa magkaroon ulit ng tubig.

451
00:37:01,093 --> 00:37:02,762
At gagaan ang pakiramdam.

452
00:37:35,169 --> 00:37:37,797
Walang pangalawang pagkakataon
sa unang impresyon.

453
00:37:37,880 --> 00:37:40,508
Dapat ito ay isang bagay
na nakakuha ng atensiyon

454
00:37:40,633 --> 00:37:41,968
ng Paraon sa Ehipto,

455
00:37:42,051 --> 00:37:46,222
at siguradong hudyat na seryoso ang Diyos

456
00:37:47,014 --> 00:37:48,599
sa pagpapalayang ito.

457
00:37:51,185 --> 00:37:54,105
Ang pagkuha sa Nile at ginawa itong dugo.

458
00:37:54,772 --> 00:37:57,275
Sa halip na pagmulan ng buhay,

459
00:37:58,567 --> 00:38:00,278
pinagmumula ito ng kamatayan.

460
00:38:05,116 --> 00:38:07,201
Wala tayong problema sa tubig dito.

461
00:38:07,952 --> 00:38:10,454
Ang atin ay mula
sa sagradong pinagkukunan.

462
00:39:21,984 --> 00:39:25,780
Ang mga salot ay pagpapakita
ng Diyos ng Israel ng kanyang lakas

463
00:39:26,572 --> 00:39:28,866
laban sa poon ng Ehipsyo

464
00:39:29,367 --> 00:39:32,578
dahil ang mga salot na ito
ay kumakatawan sa mga diyos ng Ehipsiyo.

465
00:39:32,661 --> 00:39:36,540
Halimbawa, ang unang salot
ay ginawang dugo ang Nile.

466
00:39:36,624 --> 00:39:39,585
At ang Nile ay ang buhay ng Ehipto.

467
00:39:41,003 --> 00:39:44,048
Ang diyos ng Nile ay si Hapi,
isang diyos ng dalawa ang kasarian.

468
00:39:44,131 --> 00:39:46,092
At ang dugo ng Nile,

469
00:39:46,175 --> 00:39:49,678
ito ay maaaring nasugatan
o napatay si Hapi.

470
00:39:49,762 --> 00:39:51,555
Kaya nagkalat ang dugo.

471
00:39:51,639 --> 00:39:52,556
Bilis!

472
00:39:56,143 --> 00:40:00,731
"Ang lahat ng Ehipsiyo ay naghukay
sa paligid ng ilog para sa inuming tubig…

473
00:40:05,069 --> 00:40:08,531
sapagkat di nila maiinom
ang tubig sa ilog."

474
00:40:10,783 --> 00:40:12,910
Kahit si Paraon
ay di nakainom ng pitong araw.

475
00:40:12,993 --> 00:40:16,747
Ngumunguya siya ng damo
para kumuha ng likido mula sa damo

476
00:40:16,831 --> 00:40:20,209
dahil sa tuwing umiinom siya ng tubig,
nagiging dugo ito.

477
00:40:22,128 --> 00:40:25,131
May bagong kapangyarihan sa Ehipto,

478
00:40:26,424 --> 00:40:30,636
at ang lumang kapangyarihan
ay sabik na malaman ang hangganan nito.

479
00:40:41,230 --> 00:40:42,064
Tapos na ba?

480
00:40:42,857 --> 00:40:44,233
Malapit na, Kamahalan.

481
00:40:44,984 --> 00:40:47,653
Kamahalan, gustong malaman ng prinsesa

482
00:40:47,736 --> 00:40:50,322
kung kailan ka makikipag-usap
sa mga Hebreo.

483
00:40:51,282 --> 00:40:52,491
Paghintayin mo sila.

484
00:40:57,913 --> 00:40:59,123
Tapos na, Kamahalan.

485
00:41:15,890 --> 00:41:19,143
Paraon, nandito kami para makipagkasundo.

486
00:41:21,020 --> 00:41:22,646
Nilason mo ang ilog ko.

487
00:41:22,730 --> 00:41:23,731
Hindi kami.

488
00:41:24,231 --> 00:41:25,107
Ang Diyos.

489
00:41:33,699 --> 00:41:38,078
Ito ay maliliit na salamangka
na kayang gawin ng aking mga salamangkero.

490
00:41:39,580 --> 00:41:40,414
Ikaw…

491
00:41:41,999 --> 00:41:44,418
Ginulo mo ang kaayusan ng aking kaharian.

492
00:41:45,586 --> 00:41:47,379
Isa lang ang nararapat na parusa.

493
00:41:52,843 --> 00:41:54,094
Anak ko siya.

494
00:41:54,970 --> 00:41:57,389
At mahalaga siya sa mga Hebreo.

495
00:41:57,473 --> 00:41:59,517
Bumabalik na sa normal ang ilog.

496
00:41:59,600 --> 00:42:03,646
Bakit mo gagalitin ang mga manggagawa mo
at magsisimula ng rebelyon?

497
00:42:05,272 --> 00:42:07,399
Dahil sabi niya isa siyang Hebreo,

498
00:42:08,317 --> 00:42:10,152
ituturing siyang isang Hebreo.

499
00:42:11,195 --> 00:42:12,530
Pagtrabahuhin sila.

500
00:42:21,163 --> 00:42:22,540
Maliliit na salamangka.

501
00:42:25,626 --> 00:42:29,797
Inilalarawan ng Qur'an si Paraon
bilang mapagmataas,

502
00:42:29,880 --> 00:42:33,425
at ito ang perpektong paglarawan
dahil nakukuha nito ang diwa

503
00:42:33,509 --> 00:42:35,511
ng pag-iisip niyang siya ay mataas

504
00:42:35,594 --> 00:42:38,347
kapag naririnig niya
ang mensahe ng propesiya

505
00:42:38,430 --> 00:42:40,683
na hindi dapat maging malupit sa lupa

506
00:42:40,766 --> 00:42:44,478
at kilalanin ang Diyos bilang pinakamataas
sa lahat ng nilalang.

507
00:42:44,562 --> 00:42:46,605
Di niya marinig ang mensaheng iyon

508
00:42:46,689 --> 00:42:49,400
dahil hinahadlangan siya ng kanyang yabang

509
00:42:49,483 --> 00:42:51,235
na marinig ang sasabihin ni Moises.

510
00:42:56,615 --> 00:42:58,200
Sige na!

511
00:43:04,415 --> 00:43:05,249
Magtrabaho na!

512
00:43:07,710 --> 00:43:08,544
Magtrabaho na!

513
00:43:09,086 --> 00:43:10,629
-Tigil!
-Magtrabaho ka na!

514
00:43:12,840 --> 00:43:14,925
Sige na!

515
00:43:23,684 --> 00:43:25,269
Trabaho! Sige na!

516
00:43:30,399 --> 00:43:32,776
Sige na!

517
00:43:35,070 --> 00:43:35,904
Sige na!

518
00:43:45,664 --> 00:43:50,711
"'Pagmasdan, paparusahan ko
ang iyong buong teritoryo ng mga palaka.'"

519
00:43:51,211 --> 00:43:52,046
Bilis!

520
00:43:52,129 --> 00:43:55,674
"'At ang ilog ay mapupuno ng mga palaka,

521
00:43:55,758 --> 00:43:58,802
na aahon at papasok sa iyong bahay.

522
00:43:59,845 --> 00:44:02,514
Sa iyong kuwarto, sa iyong higaan,

523
00:44:03,182 --> 00:44:05,559
sa bahay ng iyong mga alagad,

524
00:44:06,352 --> 00:44:09,938
sa iyong mga pugon,
at sa iyong mga mangkok.

525
00:44:11,231 --> 00:44:14,193
At lalapit sa 'yo ang mga palaka,

526
00:44:14,276 --> 00:44:18,447
sa iyong mga tao
at sa lahat ng alagad mo.'"

527
00:44:29,375 --> 00:44:31,794
Ang ikalawang salot ay ang mga palaka.

528
00:44:32,294 --> 00:44:35,381
At dumarami ang mga palakang ito.

529
00:44:35,464 --> 00:44:39,426
At nagkataon na ang diyos ng pagyabong
ay si Heqet,

530
00:44:39,510 --> 00:44:41,136
na inilarawan na may ulo ng palaka.

531
00:44:41,929 --> 00:44:44,139
Nangyari ang unang dalawang salot,

532
00:44:44,223 --> 00:44:47,226
at ang tanong ay,
"Sino ang namamahala sa Nile?"

533
00:44:47,309 --> 00:44:49,144
Si Hapi o si Yahweh?

534
00:44:49,228 --> 00:44:51,814
Sino ang namamahala sa pagyabong?
Si Heqet o si Yahweh?

535
00:44:52,940 --> 00:44:56,819
May mga kuwento tungkol sa mga palaka
kung paano nila sinalakay ang mga siyudad,

536
00:44:56,902 --> 00:45:00,280
na may natutulog
at biglang natabunan siya ng mga palaka.

537
00:45:00,364 --> 00:45:04,576
May mga palaka na nakapalibot sa tao
at hindi na siya makatayo.

538
00:45:04,660 --> 00:45:07,287
Kakain ka, may tatalon na palaka
sa bibig mo.

539
00:45:08,914 --> 00:45:11,875
Parang pang Hollywood
na nakakatakot na pelikula.

540
00:45:44,199 --> 00:45:46,660
Isang tao, hindi diyos.

541
00:45:49,079 --> 00:45:51,707
Kayang gawin ng salamangkero
ang parehong pangyayari.

542
00:45:51,790 --> 00:45:55,544
Ginaya nila ang dalawang salot,
ang Nile at ang mga palaka.

543
00:45:55,627 --> 00:45:57,713
Ang di nila magawa ay ayusin ito.

544
00:45:58,422 --> 00:46:02,301
Kaya nilang magdulot ng kaguluhan,
pero di nila mailalagay ang kaayusan.

545
00:46:02,384 --> 00:46:05,053
Si Yahweh lang ang makakapagbigay
ng kaayusan.

546
00:46:06,513 --> 00:46:09,808
"Ipinatawag ni Paraon
sina Moises at Aaron at sinabing,

547
00:46:10,517 --> 00:46:15,105
'Manalangin kayo sa Panginoon
na alisin ang mga palaka,

548
00:46:16,148 --> 00:46:21,195
at pakakawalan ko ang mga tao ninyo
para ialay sa Panginoon.'

549
00:46:22,863 --> 00:46:24,698
Sumagot si Moises,

550
00:46:24,782 --> 00:46:26,658
'Mangyayari ang gusto mo,

551
00:46:26,742 --> 00:46:31,288
para malaman mong walang katulad
ang Panginoong Diyos.'

552
00:46:33,999 --> 00:46:36,251
Namatay ang mga palaka sa mga bahay,

553
00:46:36,335 --> 00:46:39,379
sa mga patyo at sa mga bukid.

554
00:46:39,963 --> 00:46:44,134
Nakatambak sila, at umalingasaw ang lupa.

555
00:46:46,470 --> 00:46:49,890
Ngunit nang makita ni Paraon ang ginhawa,

556
00:46:49,973 --> 00:46:54,478
pinatigas niya ang kanyang puso
at hindi nakinig kina Moises at Aaron,

557
00:46:55,312 --> 00:46:57,564
gaya ng sinabi ng Panginoon."

558
00:46:58,524 --> 00:47:00,776
Nang dumating ang ilang mga salot,

559
00:47:00,859 --> 00:47:05,405
maraming tagapayo ang sinasabihan siyang,
"Wag kang bibigay."

560
00:47:05,489 --> 00:47:07,825
Pero mabilis nagbago ang sitwasyon,

561
00:47:07,908 --> 00:47:12,579
at di nagtagal, lahat ng mga tagapayo niya
ay sinasabing,

562
00:47:12,663 --> 00:47:13,997
"Sumuko ka na."

563
00:47:14,623 --> 00:47:16,291
Pero di niya naririnig 'yon.

564
00:47:17,376 --> 00:47:20,337
Mayroong diyos ng mga Hebreo
mula sa malayo

565
00:47:20,420 --> 00:47:23,465
na ang mga tao ay inalipin,
ibig sabihin, mahina siya,

566
00:47:23,549 --> 00:47:27,678
na nagmartsa sa teritoryo ng Ehipsiyo
at gumagawa ng gulo

567
00:47:27,761 --> 00:47:30,389
ng ilang kabanata, at hindi siya tumigil.

568
00:47:44,570 --> 00:47:45,487
Ano ito?

569
00:47:46,363 --> 00:47:47,197
Kuto!

570
00:47:53,078 --> 00:47:54,204
Nakakalat sila!

571
00:47:54,872 --> 00:47:57,374
Takot ang mga Ehipsiyo sa kuto.

572
00:47:57,457 --> 00:47:59,126
Gusto nila ang kalinisan,

573
00:47:59,209 --> 00:48:01,795
kaya aahitin nila ang buhok
sa katawan at ulo nila.

574
00:48:01,879 --> 00:48:05,549
Kahit ang mga babae ay walang buhok
o maiksi ang buhok,

575
00:48:05,632 --> 00:48:08,844
at nagsusuot sila ng peluka
para maiwasan ang mga kuto sa katawan.

576
00:48:11,889 --> 00:48:16,226
Ang mga salot ay nangangahulugan
ng pagpapahirap

577
00:48:16,310 --> 00:48:19,104
para ipakita ang kaseryosohan ng Diyos,

578
00:48:19,187 --> 00:48:25,068
na magpaparusa ang Diyos,
para mangyari ang kanyang plano.

579
00:48:28,572 --> 00:48:30,324
Alis!

580
00:48:30,991 --> 00:48:32,951
"Sinabi ng Panginoon kay Moises,

581
00:48:33,035 --> 00:48:36,288
'Magpapadala ako ng napakaraming langaw.'

582
00:48:37,873 --> 00:48:42,002
Dumagsa ang mga langaw
sa palasyo ni Paraon.

583
00:48:42,085 --> 00:48:46,840
Sa buong Ehipto,
ang lupain ay sinira ng mga langaw."

584
00:49:01,104 --> 00:49:04,358
Di kayang gumawa ng napakaraming insekto
ng aking mga salamangkero.

585
00:49:04,441 --> 00:49:05,442
Nakakabahala ito.

586
00:49:06,234 --> 00:49:08,362
May kapangyarihan siya na wala tayo.

587
00:49:09,446 --> 00:49:11,031
Di ko alam ang gagawin ko.

588
00:49:14,868 --> 00:49:17,079
Sabi niya, may isang diyos sa panig niya.

589
00:49:17,162 --> 00:49:18,246
Isa.

590
00:49:20,290 --> 00:49:22,793
May isang diyos ba na mas higit sa marami?

591
00:49:23,543 --> 00:49:25,337
Ano'ng gagawin natin sa kanya?

592
00:49:28,048 --> 00:49:30,467
Ikaw ang nag-iisang tunay na pinuno.

593
00:49:31,510 --> 00:49:33,345
Isa lang ang diyos ng mga Hebreo.

594
00:49:33,428 --> 00:49:36,056
Isang tao lang ang kinakausap Niya.

595
00:49:36,139 --> 00:49:38,642
Ihiwalay mo siya sa kanyang mga tao.

596
00:49:38,725 --> 00:49:40,352
Sirain mo ang tiwala nila sakanya.

597
00:49:40,435 --> 00:49:41,979
Hindi siya isa sa kanila.

598
00:50:02,791 --> 00:50:04,876
Gusto kang makausap ni Paraon.

599
00:50:04,960 --> 00:50:07,004
Pumunta ka sa korte niya ngayon.

600
00:50:09,006 --> 00:50:10,507
Pupunta kami agad.

601
00:50:11,091 --> 00:50:12,092
Si Moises lang.

602
00:50:43,123 --> 00:50:44,207
Moises.

603
00:50:45,208 --> 00:50:46,626
Halika, samahan mo ako.

604
00:50:57,387 --> 00:50:58,472
Uminom ka ng alak.

605
00:50:59,639 --> 00:51:01,516
Mas mainam ito kaysa sa tubig.

606
00:51:17,991 --> 00:51:21,078
Hinanap mo ba ang mga ito noong umalis ka?

607
00:51:21,161 --> 00:51:22,329
Itong mga luho?

608
00:51:23,663 --> 00:51:27,125
May kalamangan ang buhay sa disyerto.

609
00:51:28,251 --> 00:51:30,295
Pakiramdam mo malapit ka sa Diyos.

610
00:51:33,006 --> 00:51:33,840
Kung ganoon…

611
00:51:37,260 --> 00:51:38,553
Ano'ng gagawin natin?

612
00:51:40,764 --> 00:51:44,559
Moises, natalo ako ng mahika mong ito.

613
00:51:45,435 --> 00:51:46,436
Di pa ako tapos.

614
00:51:47,979 --> 00:51:50,649
Sabihin mo, ano ang gusto mo?

615
00:51:52,776 --> 00:51:53,735
Sinabi na namin.

616
00:51:54,444 --> 00:51:58,281
Gusto naming pumunta sa disyerto
para mag-alay sa aming Diyos.

617
00:52:01,576 --> 00:52:02,494
Sige.

618
00:52:03,620 --> 00:52:04,830
Mag-alay kayo.

619
00:52:05,789 --> 00:52:08,708
Dito ninyo sa siyudad gawin.

620
00:52:11,294 --> 00:52:12,295
Imposible 'yan.

621
00:52:13,130 --> 00:52:14,381
Lahat ay posible.

622
00:52:15,841 --> 00:52:18,260
Ang mga sakripisyong ginagawa namin

623
00:52:18,343 --> 00:52:20,762
ay kalapastanganan sa iyong mga tao.

624
00:52:22,973 --> 00:52:25,600
Uutusan ko ang mga tao ko na tiisin ito.

625
00:52:26,101 --> 00:52:27,519
Susunod sila.

626
00:52:28,770 --> 00:52:31,022
Tatlong araw lang ang kailangan namin.

627
00:52:35,944 --> 00:52:36,987
Dalawang lalaki.

628
00:52:38,363 --> 00:52:40,407
Dalawang diyos na magkaiba ang pananaw.

629
00:52:41,700 --> 00:52:43,702
Iginagalang ko na isa kang Hebreo.

630
00:52:44,494 --> 00:52:45,328
Pero…

631
00:52:47,122 --> 00:52:49,040
pamilya tayo, Moises.

632
00:52:50,041 --> 00:52:52,043
Sa 'yo rin ang Ehipto.

633
00:52:53,211 --> 00:52:54,588
Lupain mo ito.

634
00:52:55,130 --> 00:52:56,506
Ito ay mga tao mo.

635
00:52:57,299 --> 00:52:58,508
Naghihirap sila.

636
00:53:03,680 --> 00:53:05,348
Hahanap tayo ng pagkakasunduan.

637
00:53:05,432 --> 00:53:06,516
Uminom ka ng alak.

638
00:53:14,608 --> 00:53:16,151
May dalawang araw tayo.

639
00:53:19,196 --> 00:53:20,197
Dalawang araw?

640
00:53:20,280 --> 00:53:21,990
Iyon lang ang ibibigay niya sa akin.

641
00:53:22,699 --> 00:53:24,743
Makakaalis na tayo. Tayong lahat.

642
00:53:27,871 --> 00:53:28,705
Dalawang araw.

643
00:53:32,459 --> 00:53:35,754
Sapat na ang dalawang araw
kung maglalakbay tayo sa gabi.

644
00:53:36,296 --> 00:53:38,423
Kasama ang mga babae at bata?

645
00:53:38,506 --> 00:53:39,716
Lahat tayo.

646
00:53:40,800 --> 00:53:42,010
Posible ito.

647
00:53:42,093 --> 00:53:43,762
Alam ni Moises ang disyerto.

648
00:53:43,845 --> 00:53:45,096
Di ang mga tao natin.

649
00:53:45,180 --> 00:53:49,351
Karamihan sa kanila ay unang beses
na lalabas ng Goshen.

650
00:53:49,434 --> 00:53:50,810
Matatakot sila.

651
00:53:51,561 --> 00:53:54,356
Paano natin sila kukumbinsihin
na gawin ito?

652
00:53:58,068 --> 00:54:00,153
Napapayag ko siya sa dalawang araw.

653
00:54:01,613 --> 00:54:03,531
May inialok na ba siya dati?

654
00:54:14,542 --> 00:54:17,462
Ano'ng mangyayari
sa mga tao natin sa disyerto?

655
00:54:23,218 --> 00:54:24,636
Pakiramdam ko…

656
00:54:25,220 --> 00:54:28,848
Sila ay nakakulong na mga tao.

657
00:54:31,893 --> 00:54:33,603
Alam nila ang hirap, pero…

658
00:54:35,897 --> 00:54:37,607
di ang paghahanap ng pagkain.

659
00:54:39,025 --> 00:54:41,361
Di ito para pamahalaan ang sarili nila.

660
00:54:43,655 --> 00:54:45,907
Moises, halika.

661
00:54:54,833 --> 00:54:55,750
Malapit na.

662
00:54:58,253 --> 00:54:59,129
Ina.

663
00:54:59,921 --> 00:55:01,172
Ina, ako ito.

664
00:55:02,257 --> 00:55:03,758
Ako ito, si Moises.

665
00:55:03,842 --> 00:55:07,137
Mahal kita, Moises.

666
00:55:10,640 --> 00:55:13,059
Aalis tayo sa loob ng dalawang araw, Ina.

667
00:55:13,143 --> 00:55:14,519
Dalawang araw na lang.

668
00:55:15,562 --> 00:55:16,980
Lalaya na tayo.

669
00:55:19,190 --> 00:55:20,358
Lalaya ka na.

670
00:55:30,160 --> 00:55:31,036
Ina.

671
00:55:32,245 --> 00:55:33,580
-Ina.
-Wala na siya.

672
00:55:33,663 --> 00:55:34,831
Hindi. Ina.

673
00:55:35,540 --> 00:55:37,250
Ina!

674
00:55:38,209 --> 00:55:40,170
Mahal kong kapatid, wala na siya.

675
00:56:21,211 --> 00:56:22,921
Nasa pinakataas na ang araw.

676
00:56:25,215 --> 00:56:26,508
Oras na, Moises.

677
00:56:31,888 --> 00:56:32,972
Tumigil ang lahat!

678
00:56:34,641 --> 00:56:36,810
Umuwi na kayo at sunduin ang pamilya n'yo.

679
00:56:36,893 --> 00:56:38,895
Aalis na tayo papuntang disyerto.

680
00:56:59,124 --> 00:57:00,500
Utos ni Paraon!

681
00:57:05,463 --> 00:57:08,842
Narinig n'yo na puwede kayong
tumigil magtrabaho ngayon

682
00:57:08,925 --> 00:57:11,845
at pumunta sa disyerto para magsakripisyo!

683
00:57:13,680 --> 00:57:14,889
Kasinungalingan ito!

684
00:57:15,765 --> 00:57:18,518
Walang pahintulot na ibinigay
ang paraon ninyo!

685
00:57:19,686 --> 00:57:23,773
Magtatrabaho kayo ngayon at bukas!

686
00:57:24,274 --> 00:57:27,360
-Pinangakuan kami ni Paraon…
-Wala siyang ipinangako.

687
00:57:28,319 --> 00:57:30,697
Pinangakuan kami na puwedeng umalis
at gagawin namin.

688
00:57:33,116 --> 00:57:33,950
Tigil!

689
00:57:35,368 --> 00:57:36,369
Balik sa trabaho!

690
00:57:37,078 --> 00:57:38,538
Bumalik sa trabaho ang lahat!

691
00:57:38,621 --> 00:57:39,998
Hayaan mo na. Halika.

692
00:57:40,790 --> 00:57:42,625
Balik sa trabaho! Hayaan mo na!

693
00:57:49,799 --> 00:57:51,426
Nagsinungaling ka na naman!

694
00:57:53,136 --> 00:57:54,471
Mali ang pagkakaintindi mo.

695
00:57:56,222 --> 00:57:57,974
Naniwala ako sa pangako mo.

696
00:58:01,436 --> 00:58:03,104
Nakakausap ko ang mga diyos.

697
00:58:03,188 --> 00:58:04,731
Higit pa ako sa pangako.

698
00:58:06,191 --> 00:58:08,318
Wala nang tiwala ang mga tao mo sa 'yo.

699
00:58:08,401 --> 00:58:09,944
Nakatakdang mangyari iyon.

700
00:58:10,028 --> 00:58:12,363
Hindi ka isa sa kanila, Moises.

701
00:58:12,447 --> 00:58:14,991
Pareho kayo ng dugo, pero iyon lang iyon.

702
00:58:15,074 --> 00:58:17,368
Gusto mong ialay sa kanila
ang dati nilang Diyos,

703
00:58:17,452 --> 00:58:19,746
pero ano'ng alam ng mga tao mo
sa diyos na ito

704
00:58:19,829 --> 00:58:21,706
kumpara sa kanilang paraon?

705
00:58:22,290 --> 00:58:23,583
Inaalagaan ko sila.

706
00:58:23,666 --> 00:58:29,088
Hiniling ko kina Osiris
at Horus at Isis na mabuhay sila.

707
00:58:29,797 --> 00:58:32,008
Kung wala ako, may pagkain ba sila?

708
00:58:32,091 --> 00:58:33,134
Tubig?

709
00:58:33,843 --> 00:58:35,261
Tirahan?

710
00:58:53,530 --> 00:58:58,117
Di pinadali ng Diyos ang paglalakbay
dahil di natin ito ginagawang madali.

711
00:58:58,201 --> 00:58:59,452
Di ganoon ang buhay.

712
00:58:59,536 --> 00:59:03,831
Natuto ka na ba
o naisip mo na may natutunan ka,

713
00:59:03,915 --> 00:59:07,168
pero pag naging komportable na
ang mga bagay,

714
00:59:07,252 --> 00:59:10,630
kapag naging madali na,
medyo nakalimutan mo na ang aral?

715
00:59:10,713 --> 00:59:12,382
Nakalimutan mo ang itinuro sa iyo?

716
00:59:12,465 --> 00:59:16,261
Ano'ng kailangan mo para matutunan
ang aral na 'yon? Paghihirap.

717
00:59:16,344 --> 00:59:17,845
Itigil na natin ito.

718
00:59:18,972 --> 00:59:21,307
-Makipagbati na tayo kay Paraon.
-Hindi!

719
00:59:22,809 --> 00:59:23,893
Walang kapayapaan!

720
00:59:27,313 --> 00:59:28,690
Tama si Moises.

721
00:59:29,691 --> 00:59:32,527
Pag pinahirapan natin siya,
mas mahihirapan tayo.

722
00:59:32,610 --> 00:59:33,903
Wala siya sa Diyos!

723
00:59:34,404 --> 00:59:36,197
Di hihigit sa buhok na dapat bunutin.

724
00:59:36,281 --> 00:59:39,200
Bakit di na lang niya bunutin si Paraon?

725
00:59:39,284 --> 00:59:42,787
O sirain ang gate, patayin
ang mga guwardiya at palayain tayo?

726
00:59:42,870 --> 00:59:46,708
Kung makapangyarihan ang ating Diyos,
bakit hindi niya gawin 'yon?

727
01:00:04,767 --> 01:00:07,353
Kung gusto nating maging isang bansa,

728
01:00:08,313 --> 01:00:09,689
kakailanganin ng lakas.

729
01:00:11,816 --> 01:00:15,570
Tingin mo, kahit na makuha natin
ang kalayaan, magiging madali?

730
01:00:16,571 --> 01:00:17,405
Hindi.

731
01:00:18,114 --> 01:00:20,450
Mahirap kumuha ng lupa,

732
01:00:20,533 --> 01:00:22,368
bumuo ng kinabukasan.

733
01:00:22,452 --> 01:00:26,748
Mas mahirap kaysa sa pagtayo ng templo.
Sa paggawa ng libu-libong templo!

734
01:00:26,831 --> 01:00:30,960
At ang gagabay lang sa atin
ay lakas at pananampalataya.

735
01:00:33,296 --> 01:00:34,964
Kaya tayo ay sinusubok.

736
01:00:40,678 --> 01:00:42,889
Dathan.

737
01:00:44,265 --> 01:00:47,935
Sabihin mo sa mga tao mo,
"Maghintay, magdusa."

738
01:00:50,271 --> 01:00:51,773
Mas magdurusa si Paraon.

739
01:00:56,194 --> 01:00:59,947
Ang tagapanood ng salot ay si Paraon,

740
01:01:00,031 --> 01:01:01,240
at sa mas mababang antas,

741
01:01:01,324 --> 01:01:03,951
idinisenyo ito para sa mga Hebreo

742
01:01:04,035 --> 01:01:08,539
dahil tingin ko, ginamit ito
para kumbinsihin sila at ipakita sa kanila

743
01:01:08,623 --> 01:01:11,876
na ang nangyayari ay isang bagay
na di nila kayang tipunin,

744
01:01:11,959 --> 01:01:14,003
na di nila kayang gawin ng sarili.

745
01:01:14,087 --> 01:01:15,546
400 taon na sila roon

746
01:01:15,630 --> 01:01:19,133
at hindi nila kayang iwasan
at gawan ng paraan

747
01:01:19,217 --> 01:01:20,760
ang pagiging alipin.

748
01:01:20,843 --> 01:01:26,766
Pero pinapanood nilang lumaban
ang Diyos nila para sa kanila

749
01:01:26,849 --> 01:01:31,479
nang di nila kailangang magtaas ng kamay.

750
01:01:45,493 --> 01:01:48,371
Ako ay kung ano ako
at kung ano ang magiging ako.

751
01:01:48,454 --> 01:01:49,372
Panginoon ko.

752
01:01:54,085 --> 01:01:55,086
Bukas,

753
01:01:55,169 --> 01:02:00,007
ang lahat ng hayop sa kaharian ni Paraon
ay mamamatay.

754
01:02:02,677 --> 01:02:04,512
At susuko ba si Paraon?

755
01:02:05,138 --> 01:02:07,724
Hindi. Hindi niya kayang pigilan.

756
01:02:08,474 --> 01:02:11,018
Pinatigas ko ang puso niya.

757
01:02:13,688 --> 01:02:14,897
Pero Panginoon ko,

758
01:02:14,981 --> 01:02:17,483
di ba mas mainam na pasukuin na lang siya?

759
01:02:34,083 --> 01:02:39,255
Sinabi ng Diyos kay Moises,
"Patitigasin ko ang puso ni Paraon."

760
01:02:39,338 --> 01:02:42,300
Puwede mong basahin ang nakasulat na 'yon,

761
01:02:42,383 --> 01:02:45,720
na sinabi ng Diyos na pinatigas niya
ang puso ni Paraon,

762
01:02:46,220 --> 01:02:51,642
na nangangahulugang maaari niyang payagan
ang mga tao ng Israel na umalis,

763
01:02:51,726 --> 01:02:56,397
pero gumagawa siya ng punto
sa pamamagitan ng pangingialam kay Paraon

764
01:02:56,481 --> 01:02:58,441
at binabago ang isip ni Paraon.

765
01:02:58,524 --> 01:03:03,112
Diyos ang nagpapasya sa mangyayari,
kahit na kabalintunaan.

766
01:03:03,196 --> 01:03:05,698
Sa Islam, nagiging matigas ang puso

767
01:03:05,782 --> 01:03:09,494
kapag patuloy itong naliligaw.

768
01:03:09,577 --> 01:03:12,622
Ito ay serye ng mga desisyon
sa paglipas ng panahon

769
01:03:12,705 --> 01:03:16,459
na nagtutulak sa isang tao
na ayawan ang patnubay.

770
01:03:16,542 --> 01:03:18,711
May proseso ng pagpapatigas ng puso.

771
01:03:18,795 --> 01:03:23,090
Iniisip ko ang analohiya sa contemporary
medical science kung saan,

772
01:03:23,174 --> 01:03:26,677
di biglaang naiipon ang kolesterol
at inaatake sa puso ang isang tao.

773
01:03:26,761 --> 01:03:31,307
Ito ay unti-unting proseso
ng pagbuo ng kolesterol sa puso.

774
01:03:31,891 --> 01:03:36,479
Alam niyang napakarami ng mamamatay

775
01:03:36,562 --> 01:03:39,023
kapalit ng pagmamatigas niya,

776
01:03:39,106 --> 01:03:41,609
at hindi niya alam kung paano sumuko.

777
01:03:42,109 --> 01:03:44,111
Mahalaga ito sa kagandahang asal

778
01:03:44,195 --> 01:03:46,823
na gaya ng paniniwala mo
sa kakayahan ng mga tao

779
01:03:46,906 --> 01:03:49,033
na makabawi at gumawa ng mas mabuti…

780
01:03:49,116 --> 01:03:51,202
Gusto natin ng magandang kuwento
ng pagbawi.

781
01:03:51,285 --> 01:03:54,288
Tingin ko, tinuturuan tayo ng Diyos
na may mga taong masasama,

782
01:03:54,372 --> 01:03:56,833
nakakasuklam, na puwedeng mawala
ang abilidad na 'yon.

783
01:03:58,376 --> 01:04:00,586
"Kung ayaw mo silang pakawalan,

784
01:04:00,670 --> 01:04:05,216
pagmasdan ang kamay ng Panginoon
sa mga baka sa parang,

785
01:04:05,299 --> 01:04:08,761
sa mga kabayo, sa mga asno,
sa mga kamelyo,

786
01:04:08,845 --> 01:04:11,138
sa mga kalabaw at sa mga tupa.

787
01:04:11,931 --> 01:04:14,767
Isang napakatinding salot."

788
01:04:16,394 --> 01:04:17,645
Kailan nangyari?

789
01:04:17,728 --> 01:04:18,729
Buong gabi.

790
01:04:36,998 --> 01:04:38,749
Sige na. Pakiusap. Tumayo ka.

791
01:04:40,293 --> 01:04:42,920
Di tayo dapat makitang nagdadalamhati.

792
01:04:53,139 --> 01:04:54,056
Panginoon ko.

793
01:04:55,975 --> 01:04:58,728
Hindi dumating ang palay ngayong umaga.

794
01:04:59,770 --> 01:05:01,772
Walang hayop na hihila ng kariton.

795
01:05:02,481 --> 01:05:03,941
Patay na silang lahat.

796
01:05:07,278 --> 01:05:08,112
Lahat?

797
01:05:09,780 --> 01:05:12,533
Lahat, maliban sa mga kasama
ng mga Hebreo.

798
01:05:22,710 --> 01:05:24,629
Namatay ang mga baka at kabayo.

799
01:05:25,504 --> 01:05:27,590
Wala tayong patunay na siya iyon.

800
01:05:48,569 --> 01:05:49,528
Lumayo ka.

801
01:05:49,612 --> 01:05:53,950
Ang paraon na ito ay nababalot
sa sarili niyang pagpapalakas

802
01:05:54,033 --> 01:05:55,910
na wala nang lugar para sa iba,

803
01:05:55,993 --> 01:05:59,288
at ang cognitive dissonance
sa pagitan ng pagbagsak ng lahat

804
01:05:59,372 --> 01:06:02,041
at nagpapatuloy pa rin,
naaalala ko si Hitler.

805
01:06:02,124 --> 01:06:03,626
Sa pagtatapos ng araw, si Hitler

806
01:06:03,709 --> 01:06:06,587
ay nakatuon sa kanyang misyon sa mundo

807
01:06:06,671 --> 01:06:10,091
na di niya makita
na ang buong kaharian niya ay gumuguho.

808
01:06:10,174 --> 01:06:11,634
At sa parehong paraan,

809
01:06:11,717 --> 01:06:16,514
sa tingin ko, si Paraon ay nabulag
sa anumang nangyayari

810
01:06:16,597 --> 01:06:18,683
dahil sa lobb lang siya nakatingin.

811
01:06:19,517 --> 01:06:21,769
Sa lahat ng himala
at senyales na nangyari,

812
01:06:21,852 --> 01:06:24,397
naniwala pa rin si Paraon
na siya ang Diyos.

813
01:06:24,480 --> 01:06:26,023
May talata sa Qur'an

814
01:06:26,107 --> 01:06:29,735
kung saan kinausap ni Paraon
ang isa sa kanyang mga tao, at sinabing,

815
01:06:29,819 --> 01:06:33,072
"Igawa mo ako ng mataas na gusali,"
marahil isang pyramid,

816
01:06:33,155 --> 01:06:36,784
"para maabot ko ang langit
at makita ang Diyos ni Moises."

817
01:06:36,867 --> 01:06:41,247
Ang narcissism na ito ay umabot sa yugto
na gusto niyang umakyat sa langit

818
01:06:41,330 --> 01:06:43,874
para makita ang Diyos
na sinasabi ni Moises.

819
01:06:44,458 --> 01:06:47,461
Di siya makapaniwala
na may mas makapangyarihan pa sa kanya.

820
01:06:49,171 --> 01:06:52,174
At 37 ang kinuha ng typhus,

821
01:06:52,258 --> 01:06:54,510
mga kuto sa silid ng kababaihan,

822
01:06:55,344 --> 01:06:57,138
na mayroong kabuuan na

823
01:06:57,888 --> 01:07:00,474
350

824
01:07:01,434 --> 01:07:02,768
sa palasyo.

825
01:07:07,898 --> 01:07:09,567
Itutuloy ko pa ba?

826
01:07:10,901 --> 01:07:11,902
Ginoo?

827
01:07:14,697 --> 01:07:18,534
Kung napakalakas niya, magdurusa rin ako.

828
01:07:21,495 --> 01:07:23,456
Di niya kayang hawakan ang diyos!

829
01:07:41,015 --> 01:07:43,142
"At nagpaulan ng yelo ang Panginoon.

830
01:07:44,602 --> 01:07:48,856
Napakalakas na walang katulad nito
sa buong lupain ng Ehipto

831
01:07:48,939 --> 01:07:50,733
mula nang maging bansa ito.

832
01:07:52,318 --> 01:07:56,405
At tinamaan ng yelo
ang buong lupain ng Ehipto.

833
01:07:56,489 --> 01:08:00,034
Lahat ng nasa parang, tao at hayop.

834
01:08:00,993 --> 01:08:05,706
Tanging sa lupain ng Goshen,
kung saan naroon ang mga anak ni Israel,

835
01:08:05,790 --> 01:08:07,416
hindi umulan ng yelo."

836
01:08:09,543 --> 01:08:11,170
Mahal kita, kapatid.

837
01:08:13,255 --> 01:08:14,799
Pakinggan mo siya.

838
01:08:19,470 --> 01:08:21,972
Dahil mahal mo rin siya.

839
01:08:36,779 --> 01:08:38,114
Magugutom ang mga tao.

840
01:08:40,116 --> 01:08:41,075
Libu-libo.

841
01:08:41,909 --> 01:08:43,702
Maliban kung susuko si Paraon.

842
01:08:45,496 --> 01:08:46,580
At susuko ba siya?

843
01:08:48,833 --> 01:08:49,792
Umasa tayo.

844
01:08:58,300 --> 01:08:59,510
Ang salitang "paraon,"

845
01:08:59,593 --> 01:09:03,222
ay ginagamit pa rin ngayon sa Arabic,
sa Modern Standard Arabic para…

846
01:09:03,305 --> 01:09:05,266
Ginawan pa namin ito ng pandiwa.

847
01:09:05,349 --> 01:09:08,269
Isang taong mapagmataas,
isang taong mayabang,

848
01:09:08,352 --> 01:09:11,063
hindi nakikinig, isang taong sumusuway…

849
01:09:11,147 --> 01:09:12,690
Gustong suwayin ang lahat.

850
01:09:12,773 --> 01:09:15,067
Isa siyang paraon.
Kumikilos na parang paraon.

851
01:09:15,151 --> 01:09:19,113
Ayaw kong pumasok sa pulitika,
pero karamihan sa autocratic regimes,

852
01:09:19,613 --> 01:09:22,408
may diktador ka na ganoon din ang ugali.

853
01:09:23,492 --> 01:09:25,870
May mga tao pa ring tulad ni Paraon.

854
01:09:35,379 --> 01:09:36,505
Kamahalan.

855
01:09:37,339 --> 01:09:38,799
Walang nagtatrabaho.

856
01:09:38,883 --> 01:09:40,551
Magugutom ang mga tao.

857
01:09:40,634 --> 01:09:42,386
Hindi ito puwedeng matiis.

858
01:09:42,469 --> 01:09:45,264
Di tayo puwedeng magpatuloy
sa landas na ito.

859
01:10:02,990 --> 01:10:04,617
Di titigil ang Panginoon ko

860
01:10:04,700 --> 01:10:06,911
hangga't di mo ibinibigay
ang hiniling namin.

861
01:10:09,496 --> 01:10:13,042
Sabihin mo sa panginoon mo
na itigil ang pagpapaulan ng yelo.

862
01:10:13,125 --> 01:10:14,752
Pagkatapos, mag-uusap tayo.

863
01:10:46,575 --> 01:10:50,788
Napatunayan mong nasa ilalim ka
ng proteksiyon ng isang diyos.

864
01:10:52,122 --> 01:10:53,666
Bilang paggalang sa kanya,

865
01:10:54,833 --> 01:10:58,462
hahayaan kong mag-alay
ang mga tao mo sa disyerto.

866
01:10:59,546 --> 01:11:01,674
Magaling, Kamahalan.

867
01:11:03,759 --> 01:11:04,635
Gayunman…

868
01:11:07,263 --> 01:11:11,475
ang paglalakbay sa disyerto ay puwedeng
makaapekto sa pag-iisip ng bata.

869
01:11:12,059 --> 01:11:15,854
Kaya iiwan mo ang mga bata sa lungsod.

870
01:11:17,273 --> 01:11:20,192
Bilang tagapagtanggol ng inyong mga tao,
utang ko sa kanila 'yon.

871
01:11:20,276 --> 01:11:21,860
Dapat sumama ang mga bata sa amin.

872
01:11:21,944 --> 01:11:24,238
-Bakit?
-Ito ang utos ng aming Panginoon.

873
01:11:24,321 --> 01:11:26,198
Ito ang utos ko!

874
01:11:26,282 --> 01:11:27,574
Panginoon ko!

875
01:11:30,202 --> 01:11:33,455
May mga butil kami
na kayang tumagal ng pitong taon.

876
01:11:34,331 --> 01:11:36,417
Kami ang pinakamahusa
na magsasaka sa mundo.

877
01:11:36,500 --> 01:11:38,168
-Magtitiis kami.
-Paraon!

878
01:11:40,879 --> 01:11:43,549
Ibigay mo ang kailangan ko,

879
01:11:43,632 --> 01:11:48,387
o isinusumpa ko, isang pulutong ng balang
ang kakain ng bawat butil sa lupain mo!

880
01:11:50,306 --> 01:11:53,309
Para sa kapakanan ng mga tao mo,
sumuko ka.

881
01:12:09,867 --> 01:12:14,455
"Nagdala ang Panginoon ng hanging silangan
sa lupain buong araw at buong gabing iyon.

882
01:12:15,122 --> 01:12:18,167
Dinala ng hanging silangan
ang mga balang."

883
01:12:18,876 --> 01:12:22,171
Ang pinagsama-samang epekto
ng mga salot na ito,

884
01:12:22,254 --> 01:12:24,423
kasama ang tubig na wala sa lugar,

885
01:12:24,506 --> 01:12:28,469
at mga langaw,
at lahat ng insektong umatake

886
01:12:28,552 --> 01:12:32,890
na sisira sa supply ng pagkain,

887
01:12:32,973 --> 01:12:35,559
na sisira sa buhay at ekonomiya,

888
01:12:35,642 --> 01:12:38,312
umalingawngaw ito dahil ito ay totoo

889
01:12:38,395 --> 01:12:42,066
at naapektuhan nito ang buhay ng mga tao
kung saan sila nakatira.

890
01:12:43,525 --> 01:12:45,527
Nagkukuwento ang Diyos.

891
01:12:45,611 --> 01:12:47,321
Kinakausap niya ang mga Israelita.

892
01:12:47,404 --> 01:12:51,408
At ang ikinukuwento niya sa kanila
ay ang ganap na pagbuwag

893
01:12:51,492 --> 01:12:53,702
sa pinaniniwalaang
pinagmumulan ng kapangyarihan.

894
01:12:53,786 --> 01:12:58,374
Isa-isa, binubuwag ng Diyos ang lupain,
ang ekonomiya,

895
01:12:58,457 --> 01:12:59,541
ang awtoridad.

896
01:13:01,460 --> 01:13:04,713
"Kinain ng mga balang
ang bawat halaman ng lupain

897
01:13:04,797 --> 01:13:08,217
at lahat ng bunga ng mga puno
na iniwan ng pag-ulan ng yelo.

898
01:13:10,094 --> 01:13:13,597
Kaya walang nanatiling berde sa mga puno

899
01:13:13,680 --> 01:13:19,019
o sa mga halaman sa parang
sa buong lupain ng Ehipto."

900
01:13:26,276 --> 01:13:27,945
Paraon, pakinggan mo kami!

901
01:13:28,570 --> 01:13:29,405
Ama…

902
01:13:31,740 --> 01:13:34,535
nakita ko ang mga tao sa labas ng palasyo.

903
01:13:36,787 --> 01:13:38,080
Gutom na sila.

904
01:13:42,084 --> 01:13:44,837
Pinatutunayan natin ang ating sarili
di lang sa nagawa natin,

905
01:13:45,587 --> 01:13:46,922
pati rin sa tinitiis natin.

906
01:13:48,006 --> 01:13:49,716
Bakit natin ito tinitiis?

907
01:13:52,886 --> 01:13:53,971
Ako si Paraon.

908
01:13:56,682 --> 01:13:58,767
Ikaw, anak, ay magiging paraon
balang araw.

909
01:13:59,560 --> 01:14:02,563
Tayo ang kaayusan,
ang haligi ng kahariang ito.

910
01:14:03,689 --> 01:14:06,024
Kung susuko ako sa diyos ng mga Hebreo,

911
01:14:06,817 --> 01:14:08,026
kung ako…

912
01:14:10,195 --> 01:14:11,155
ay matalo…

913
01:14:12,698 --> 01:14:14,575
guguho ang mga pundasyon.

914
01:14:16,368 --> 01:14:17,578
Mawawala tayo.

915
01:14:18,787 --> 01:14:20,581
Hindi ito pagkatalo, kapatid.

916
01:14:22,499 --> 01:14:25,794
Ito ay pagpapakumbaba at katwiran.

917
01:14:25,878 --> 01:14:27,671
Ito ay progreso.

918
01:14:28,297 --> 01:14:30,591
Mamumuhay nang payapa ang mga diyos.

919
01:14:31,175 --> 01:14:33,927
Nagkaayos na sina Seti at Horus.

920
01:14:34,011 --> 01:14:36,472
Hinati nila ang mundo sa pagitan nila.

921
01:14:38,015 --> 01:14:40,851
At hahatiin ko ang mundo na sa akin na?

922
01:14:41,768 --> 01:14:45,481
Ama, kung ibibigay mo kay Moises
ang gusto niya,

923
01:14:46,064 --> 01:14:48,817
pababalikin mo ang ating mga tao
sa kasaganaan.

924
01:14:49,985 --> 01:14:53,238
Gagawin kang mas dakila, hindi mababa.

925
01:14:58,535 --> 01:15:02,873
Hindi ako puwedeng gawing
mas dakila sa akin.

926
01:15:06,168 --> 01:15:10,130
Liliit ako kung yuyuko ako
sa diyos ni Moises.

927
01:15:12,841 --> 01:15:14,134
Hindi ko gagawin ito.

928
01:15:18,555 --> 01:15:19,848
Hindi!

929
01:15:31,610 --> 01:15:35,113
"May makapal na kadiliman
sa buong lupain ng Ehipto.

930
01:15:35,989 --> 01:15:37,866
Di nila nakita ang isa't isa,

931
01:15:37,950 --> 01:15:40,869
at walang tumayo mula sa lugar nila,

932
01:15:40,953 --> 01:15:42,955
nang tatlong araw."

933
01:15:45,123 --> 01:15:49,002
Ang nagtatakip sa araw, si Ra,
ang diyos ng araw na pinuno ng poon

934
01:15:49,086 --> 01:15:50,879
at ang patron na diyos ng Paraon.

935
01:15:50,963 --> 01:15:52,714
Kaya nagiging seryoso na ngayon.

936
01:15:52,798 --> 01:15:55,175
Sa tingin ko,
ang kadiliman ay pag-atake kay Ra

937
01:15:55,259 --> 01:15:59,763
dahil nakita ng mga Ehipsiyo ang araw
bilang mahalagang bahagi ng cosmic order.

938
01:16:00,806 --> 01:16:04,977
Di naintindihan ng mga Ehipsiyo
kung ano ang nangyari sa araw sa gabi,

939
01:16:05,060 --> 01:16:07,813
kaya natatakot sila
dahil ang dilim para sa kanila

940
01:16:07,896 --> 01:16:09,856
ay kumakatawan sa walang pagkakaalam.

941
01:16:09,940 --> 01:16:13,193
At may kinalaman din ito
sa paglalakbay sa mundong ilalim.

942
01:16:14,236 --> 01:16:18,824
Kaya sa tingin ko, ang dilim
ay kumakatawan din sa kamatayan nila.

943
01:16:19,616 --> 01:16:23,537
Ang Genesis 1 creation story ay paggawa
ng Diyos ng kaayusan mula sa kaguluhan.

944
01:16:23,620 --> 01:16:29,293
At ang mga salot, ang kaayusan
ay ibinalik sa kaguluhan,

945
01:16:29,376 --> 01:16:32,462
pabalik sa estado bago ang paglikha.

946
01:16:32,546 --> 01:16:34,798
Isa itong cosmic show.

947
01:16:34,881 --> 01:16:38,302
Magkalaban ang mga diyos.
Sino ang mananalo sa labang ito?

948
01:16:43,849 --> 01:16:45,809
Hindi na siya makakapagtiis.

949
01:16:46,977 --> 01:16:48,729
Binubulag siya ng kayabangan niya.

950
01:16:52,190 --> 01:16:53,025
Ingat.

951
01:16:54,610 --> 01:16:56,945
Malakas ang taglay mong kapangyarihan.

952
01:16:58,071 --> 01:17:00,532
Wag mong hahayaang patigasin ka rin nito.

953
01:17:43,825 --> 01:17:44,660
Moises.

954
01:17:46,870 --> 01:17:51,333
Pakiusap, ibalik mo ang araw
at buwan sa langit.

955
01:17:56,171 --> 01:17:58,548
Hahayaan mo kaming umalis para mag-alay.

956
01:18:00,384 --> 01:18:02,719
Hahayaan mo kaming dalhin ang mga bata,

957
01:18:03,637 --> 01:18:04,930
ang mga matatanda.

958
01:18:06,390 --> 01:18:08,225
Ang buong bansang Israel.

959
01:18:14,564 --> 01:18:16,692
Hindi ka mag-aalay.

960
01:18:17,693 --> 01:18:19,319
Sabihin natin nang malakas.

961
01:18:19,820 --> 01:18:21,488
Plano mong umalis.

962
01:18:21,571 --> 01:18:24,157
Umalis at pagtaksilan ang iyong panginoon.

963
01:18:24,241 --> 01:18:25,117
Ako.

964
01:18:29,371 --> 01:18:30,288
Totoo.

965
01:18:31,289 --> 01:18:32,791
Aalis kami.

966
01:18:36,294 --> 01:18:39,172
Matagal na kaming nakatali sa 'yo, Paraon.

967
01:18:40,257 --> 01:18:41,800
Oras nang palayain ang mga tao ko.

968
01:18:47,013 --> 01:18:47,931
Umalis ka na.

969
01:18:59,568 --> 01:19:01,111
Iligtas mo ang mga tao mo.

970
01:19:02,487 --> 01:19:05,532
Iligtas mo ang sarili mo
sadarating na sakit.

971
01:19:05,615 --> 01:19:07,284
Iligtas mo rin ako.

972
01:19:11,204 --> 01:19:12,164
Umalis ka na.

973
01:19:13,790 --> 01:19:15,083
At mag-iingat ka.

974
01:19:15,167 --> 01:19:16,293
Oo.

975
01:19:16,376 --> 01:19:19,337
Kung sakaling makita mo ulit ang mukha ko,

976
01:19:19,421 --> 01:19:21,548
papatayin kita.

977
01:19:22,591 --> 01:19:24,050
Tama ang sinabi mo.

978
01:19:24,134 --> 01:19:26,094
Di mo na makikita ang mukha ko.

979
01:19:34,102 --> 01:19:35,353
-Ina.
-Moises.

980
01:19:36,688 --> 01:19:37,773
Hindi siya sumuko.

981
01:19:39,691 --> 01:19:41,234
Natatakot akong di niya kaya.

982
01:19:41,943 --> 01:19:44,029
Mas makapangyarihan ang diyos mo.

983
01:19:44,112 --> 01:19:46,573
Nakikita ito ng kahit sinong may mata.

984
01:19:47,199 --> 01:19:50,744
Pero pakiusap, Moises,
hilingin mong maawa siya sa Ehipto.

985
01:19:52,204 --> 01:19:53,622
Hindi ito makakatulong.

986
01:20:06,885 --> 01:20:09,137
Ano'ng ipinag-uutos
ng Panginoon mo ngayon?

987
01:20:10,055 --> 01:20:12,182
Ako ang maninira.

988
01:20:13,809 --> 01:20:16,895
Moises? Ano na ang mangyayari ngayon?

989
01:20:18,104 --> 01:20:20,774
Ako ang maninira.

990
01:20:21,650 --> 01:20:22,484
Kamatayan.

991
01:24:06,291 --> 01:24:08,501
Nagsalin ng Subtitle: Pauline Rica