1 00:00:02,000 --> 00:00:07,000 Downloaded from YTS.MX 2 00:00:06,047 --> 00:00:08,591 FILM OPARTY NA PRAWDZIWYCH WYDARZENIACH 3 00:00:08,000 --> 00:00:13,000 Official YIFY movies site: YTS.MX 4 00:00:08,675 --> 00:00:14,973 Z ŻYCIA ALBERTA EINSTEINA 5 00:00:17,183 --> 00:00:18,643 WSZYSTKIE SŁOWA SĄ JEGO, 6 00:00:18,727 --> 00:00:25,734 WYPOWIEDZIAŁ JE LUB NAPISAŁ W TRAKCIE SWEGO ŻYCIA 7 00:00:29,320 --> 00:00:32,949 PRINCETON, NEW JERSEY, ROK 1955 8 00:00:37,287 --> 00:00:41,166 Pierwsza bomba atomowa zapoczątkowała nową, niepokojącą erę. 9 00:00:42,500 --> 00:00:46,796 {\an8}Jednym uderzeniem unicestwiono japońskie miasto Hiroszimę 10 00:00:46,880 --> 00:00:49,007 {\an8}i 70 000 mężczyzn, kobiet i dzieci. 11 00:00:50,091 --> 00:00:53,720 {\an8}Coraz częściej jednak analizuje się to doniosłe wydarzenie. 12 00:00:56,639 --> 00:00:59,893 {\an8}Czy bomba była ceną, którą warto było zapłacić za pokój? 13 00:01:16,659 --> 00:01:20,830 {\an8}Fizyków, którzy brali udział w tworzeniu najniebezpieczniejszej 14 00:01:20,914 --> 00:01:23,500 {\an8}broni wszech czasów, 15 00:01:23,583 --> 00:01:27,587 {\an8}nęka poczucie odpowiedzialności, 16 00:01:28,213 --> 00:01:29,506 {\an8}a nawet winy. 17 00:01:34,969 --> 00:01:39,015 {\an8}Doktor Albert Einstein, jeden z największych naukowców na świecie. 18 00:01:39,516 --> 00:01:44,145 {\an8}Gigant nauki, który niekiedy tworzył polityczne kontrowersje 19 00:01:44,229 --> 00:01:45,814 {\an8}i genialne równania. 20 00:01:46,397 --> 00:01:48,441 {\an8}Wielkim wkładem Einsteina, 21 00:01:48,525 --> 00:01:50,693 {\an8}nazywanego ojcem ery atomowej, 22 00:01:50,777 --> 00:01:53,071 {\an8}była teoria względności. 23 00:01:53,154 --> 00:01:56,616 {\an8}Klucz do tajemnic atomu dano światu, gdy geniusz 24 00:01:56,699 --> 00:02:00,328 {\an8}Albert Einstein, zdefiniował relację między materią i energią. 25 00:02:01,871 --> 00:02:04,666 {\an8}„E” równa się „mc kwadrat”. 26 00:02:05,542 --> 00:02:07,001 {\an8}Gdybym wiedział, 27 00:02:07,085 --> 00:02:10,755 {\an8}że Niemcom nie uda się wyprodukować bomby atomowej, 28 00:02:12,090 --> 00:02:16,469 {\an8}nie wziąłbym udziału w otwarciu tej puszki Pandory. 29 00:02:22,016 --> 00:02:28,606 EINSTEIN I BOMBA 30 00:02:36,698 --> 00:02:39,325 Wiwat zwycięstwo! 31 00:02:39,409 --> 00:02:42,954 ROK 1933 32 00:02:43,037 --> 00:02:45,665 DWANAŚCIE LAT PRZED ZRZUTEM 33 00:02:45,748 --> 00:02:48,418 BOMBY ATOMOWEJ NA HIROSZIMĘ 34 00:02:51,212 --> 00:02:53,298 HITLEROWCY PRZEJMUJĄ WŁADZĘ 35 00:02:53,381 --> 00:02:55,675 A ŻYDZI SĄ PRZEŚLADOWANI 36 00:02:59,137 --> 00:03:01,181 GROZI MU ŚMIERĆ 37 00:03:01,264 --> 00:03:07,103 EINSTEIN MUSI WIĘC UCIEKAĆ Z NIEMIEC 38 00:03:10,899 --> 00:03:16,070 NORFOLK, ANGLIA 39 00:03:25,914 --> 00:03:29,459 Proszę o spokój! Wniosek na mocy zasady dziesięciu minut, 40 00:03:29,542 --> 00:03:33,546 dotyczący ustawy rozszerzającej możliwości nadawania obywatelstwa 41 00:03:33,630 --> 00:03:36,090 Żydom poza Imperium Brytyjskim. 42 00:03:36,174 --> 00:03:37,842 Komandor porucznik Locker-Lampson. 43 00:03:38,635 --> 00:03:39,719 Dziękuję. 44 00:03:41,095 --> 00:03:44,140 Osobiście nie jestem Żydem, 45 00:03:44,933 --> 00:03:48,478 ale mam nadzieję, że nie muszę nim być, 46 00:03:49,229 --> 00:03:51,981 by nienawidzić tyranii na świecie. 47 00:03:53,358 --> 00:03:56,778 Niemcy wyodrębniły śmietankę swojej kultury 48 00:03:56,861 --> 00:03:58,655 i ją stłamsiły. 49 00:04:00,657 --> 00:04:03,451 Zaatakowały nawet swego największego obywatela. 50 00:04:03,952 --> 00:04:05,036 Einsteina. 51 00:04:07,914 --> 00:04:12,252 Ci rozbójnicy Europy splądrowali jego dom. 52 00:04:12,335 --> 00:04:14,170 Zabrali mu nawet skrzypce. 53 00:04:17,048 --> 00:04:19,050 Dziś Einstein nie ma domu. 54 00:04:19,759 --> 00:04:22,470 Musiał wpisać się do księgi gości w Anglii. 55 00:04:24,430 --> 00:04:27,100 A w polu na adres wpisał: 56 00:04:28,142 --> 00:04:29,227 „Brak”. 57 00:04:40,530 --> 00:04:41,906 Jesteśmy, profesorze. 58 00:04:43,074 --> 00:04:44,784 Witamy w Roughton Heath. 59 00:04:45,910 --> 00:04:47,036 Cudowne, prawda? 60 00:04:49,372 --> 00:04:50,498 Chodźmy do środka. 61 00:04:56,546 --> 00:05:01,676 {\an8}PRYWATNY MAJĄTEK KOMANDOR PORUCZNIK LOCKER-LAMPSON 62 00:05:11,561 --> 00:05:13,896 Wiem, że to niegodne tak ważnej osoby, 63 00:05:13,980 --> 00:05:16,733 ale w obecnej sytuacji... 64 00:05:16,816 --> 00:05:20,236 Uważam, że proste i bezpretensjonalne życie 65 00:05:20,320 --> 00:05:23,114 jest najlepsze dla ciała i umysłu. 66 00:05:23,197 --> 00:05:24,407 Zgadzam się. 67 00:05:25,408 --> 00:05:27,618 Najlepszy jest namiot na wrzosowisku. 68 00:05:28,119 --> 00:05:31,331 Proste przekąski, szklanka piwa 69 00:05:31,998 --> 00:05:35,793 i poczucie wspólnoty z przyjaciółmi. 70 00:05:40,381 --> 00:05:41,674 To dla pana. 71 00:05:44,260 --> 00:05:46,512 Za te, które ukradli panu ci Hunowie. 72 00:05:49,098 --> 00:05:50,767 Już nie przeszkadzam. 73 00:06:04,947 --> 00:06:07,492 Obecny stan rzeczy w Niemczech 74 00:06:07,575 --> 00:06:11,079 to stan choroby psychicznej mas. 75 00:06:13,498 --> 00:06:17,293 Hitler zebrał ludzkie odpadki z ulic i tawern 76 00:06:17,877 --> 00:06:20,171 i zorganizował je wokół siebie. 77 00:06:21,589 --> 00:06:24,300 Najgorszy element życia stadnego, 78 00:06:24,384 --> 00:06:27,178 system wojskowy, którym się brzydzę. 79 00:06:31,015 --> 00:06:34,394 Niemiecki faszyzm szczególnie brutalnie 80 00:06:34,477 --> 00:06:37,230 atakuje moich żydowskich braci. 81 00:06:37,814 --> 00:06:38,898 UWAGA. ŻYDZI. 82 00:06:38,981 --> 00:06:40,316 NAJWIĘKSZA ŚWINIA 83 00:06:42,610 --> 00:06:44,487 ŻYDZI UCIEKAJĄ Z NIEMIEC 84 00:06:44,570 --> 00:06:48,449 Przyjaciele w Niemczech nie muszą nic robić, by mnie chronić. 85 00:06:50,159 --> 00:06:54,122 Takie działania niepotrzebnie by ich naraziły. 86 00:06:58,584 --> 00:07:00,878 EINSTEN MÓWI: „JESTEM WYGNAŃCEM” 87 00:07:01,629 --> 00:07:06,134 Nie wiem jeszcze, czy uczynię Anglię moim domem. 88 00:07:07,093 --> 00:07:07,969 Jak się ma? 89 00:07:10,430 --> 00:07:11,431 Jak widać. 90 00:07:11,931 --> 00:07:14,976 Biedak stracił wszystko. Dom, pieniądze. 91 00:07:15,685 --> 00:07:19,272 Słyszałem, że naziści wyznaczyli za jego głowę 20 000 marek. 92 00:07:19,355 --> 00:07:23,151 Nie miałem pojęcia, że moja głowa jest tyle warta. 93 00:07:25,278 --> 00:07:26,821 Zapewniam, profesorze. 94 00:07:27,321 --> 00:07:30,450 Długie ramię faszyzmu tu pana nie sięgnie. 95 00:07:33,661 --> 00:07:35,663 Przedstawiam panu Barbarę Goodall. 96 00:07:36,581 --> 00:07:37,665 Witam, profesorze. 97 00:07:37,748 --> 00:07:39,208 I Margery Howard. 98 00:07:39,292 --> 00:07:40,334 Witam. 99 00:07:41,169 --> 00:07:42,086 Bardzo mi miło. 100 00:07:42,170 --> 00:07:44,130 Te panie będą pana chronić. 101 00:07:45,339 --> 00:07:49,635 Jeśli ktoś nieupoważniony się zbliży, zapewniam pana... 102 00:07:49,719 --> 00:07:53,055 Oberwie solidną porcją śrutu. 103 00:07:54,056 --> 00:07:56,684 Proszę wybaczyć. Wiem, że nie lubi pan broni. 104 00:07:56,767 --> 00:07:58,686 Ale musimy być ostrożni. 105 00:07:59,812 --> 00:08:01,022 Rozumie pan? 106 00:08:03,399 --> 00:08:04,233 Wspaniale. 107 00:08:06,110 --> 00:08:09,238 Miejcie na niego oko, drogie panie. Liczę na was. 108 00:08:22,335 --> 00:08:26,214 Ale najcenniejszym skarbem na świecie 109 00:08:26,297 --> 00:08:28,299 jest własny naród. 110 00:08:30,134 --> 00:08:34,263 Chcemy przewodzić mu 111 00:08:34,847 --> 00:08:37,391 i walczyć za ten naród. 112 00:08:37,892 --> 00:08:43,940 Bez rezygnacji, bez wytchnienia, bez rozpaczy. 113 00:08:44,023 --> 00:08:47,527 Dopóki mam wybór, 114 00:08:47,610 --> 00:08:51,155 będę żył tylko w kraju, w którym panuje wolność obywatelska, 115 00:08:51,239 --> 00:08:55,618 tolerancja i równość wszystkich obywateli wobec prawa. 116 00:08:59,580 --> 00:09:03,960 Obecnie w Niemczech takie warunki nie istnieją. 117 00:09:05,294 --> 00:09:09,882 Ta wylęgarnia zarazy wkrótce stanie się poważnym zagrożeniem 118 00:09:09,966 --> 00:09:11,759 dla reszty świata. 119 00:09:11,842 --> 00:09:13,844 Mamy jeden cel. 120 00:09:13,928 --> 00:09:19,225 I pójdziemy za nim fanatycznie i bezlitośnie aż do grobu. 121 00:09:19,308 --> 00:09:21,769 Wiwat zwycięstwo! 122 00:09:23,145 --> 00:09:27,650 Jako pacyfista nie mogłem zostać w Niemczech. 123 00:09:30,361 --> 00:09:33,906 Jestem nie tylko pacyfistą, ale wojującym pacyfistą. 124 00:09:35,866 --> 00:09:38,160 Jestem gotów walczyć o pokój. 125 00:09:42,373 --> 00:09:45,167 Zaprosił mnie tu przyjaciel. 126 00:09:46,168 --> 00:09:49,714 Mogę tu spokojnie żyć i rozwiązywać matematyczne problemy. 127 00:09:51,382 --> 00:09:53,009 Chcę tylko spokoju, 128 00:09:53,509 --> 00:09:56,762 a trudno znaleźć spokojniejsze miejsce 129 00:09:56,846 --> 00:09:58,556 niż tu, w Anglii. 130 00:09:59,557 --> 00:10:01,183 Nikt nie wie, gdzie jestem. 131 00:10:01,851 --> 00:10:02,852 W rzeczy samej. 132 00:10:04,145 --> 00:10:05,771 Zrobimy parę zdjęć? 133 00:10:11,152 --> 00:10:14,488 TAJNY AZYL EINSTEINA NA WSCHODNIM WYBRZEŻU 134 00:10:14,572 --> 00:10:16,824 „CHCĘ TYLKO SPOKOJU” 135 00:10:18,576 --> 00:10:22,371 Dziennik The Observer, 17 września 1933 r. 136 00:10:24,123 --> 00:10:26,751 Anglia to kiepska kryjówka. 137 00:10:27,752 --> 00:10:31,339 Doktor Einstein, który schronił się tu przed nazistami, 138 00:10:31,422 --> 00:10:34,467 zobaczył w gazetach zdjęcia swojej drewnianej chaty. 139 00:10:35,259 --> 00:10:37,303 Wraz z informacjami o tej okolicy. 140 00:10:37,803 --> 00:10:41,724 Rada miasta Cromer rozważa kwestię ogłoszenia jego adresu. 141 00:10:42,600 --> 00:10:46,812 Chyba oczekują, że Niemcy będą udawać, że nie widzą. 142 00:10:53,778 --> 00:10:58,491 Kiedy zaczął pan myśleć o czasie, przestrzeni i całej reszcie? 143 00:11:09,919 --> 00:11:13,005 Gdy miałem cztery czy pięć lat, 144 00:11:13,089 --> 00:11:17,760 ojciec pokazał mi kompas. 145 00:11:19,011 --> 00:11:22,640 To doświadczenie wywarło na mnie głębokie wrażenie. 146 00:11:23,933 --> 00:11:28,771 Igła zachowywała się w tak określony sposób. 147 00:11:30,231 --> 00:11:33,150 Musiało się za tym kryć coś głębszego. 148 00:11:35,569 --> 00:11:36,987 Ja w tym wieku 149 00:11:37,488 --> 00:11:39,532 nie umiałam zawiązać sznurówek. 150 00:11:42,952 --> 00:11:45,454 Najpiękniejszym, czego możemy doświadczyć, 151 00:11:46,789 --> 00:11:47,873 jest tajemnica. 152 00:11:58,926 --> 00:12:03,347 Wciąż pamiętam pierwsze dziecięce eksperymenty myślowe, 153 00:12:03,431 --> 00:12:07,351 które miały bezpośredni wpływ na teorię względności. 154 00:12:10,020 --> 00:12:13,566 A gdyby ktoś pobiegł za promieniem światła? 155 00:12:17,194 --> 00:12:19,613 Gdyby biegł wystarczająco szybko, 156 00:12:19,697 --> 00:12:22,283 czy promień przestałby się ruszać? 157 00:12:41,260 --> 00:12:44,346 Oczywiście to niemożliwe. 158 00:12:45,306 --> 00:12:47,308 Nauczyciele musieli pana kochać. 159 00:12:48,476 --> 00:12:51,270 „Nigdy do niczego nie dojdziesz. 160 00:12:51,353 --> 00:12:55,274 Jesteś bardzo mądrym chłopcem, ale masz jedną wielką wadę. 161 00:12:55,357 --> 00:12:57,610 Nie pozwalasz sobie nic powiedzieć. 162 00:12:57,693 --> 00:13:01,197 Sama twoja obecność psuje szacunek klasy do mnie”. 163 00:13:02,490 --> 00:13:05,951 Nauczyciele mieli charakter instruktorów musztry. 164 00:13:07,036 --> 00:13:10,164 Moja nieufność wobec autorytetów rosła. 165 00:13:11,665 --> 00:13:14,084 I to mi już nigdy nie przeszło. 166 00:13:21,634 --> 00:13:23,385 Tylko wolni ludzie 167 00:13:25,054 --> 00:13:28,265 tworzą wynalazki i dzieła intelektualne, 168 00:13:28,349 --> 00:13:30,142 które nadają życiu sens. 169 00:13:32,895 --> 00:13:35,773 Tam jest wielki świat, 170 00:13:35,856 --> 00:13:39,276 który stoi przed nami jak wielka, odwieczna zagadka. 171 00:13:46,367 --> 00:13:50,079 Doszedłem do wniosku, że naturę można rozumieć 172 00:13:50,162 --> 00:13:53,290 jako stosunkowo prostą strukturę matematyczną. 173 00:13:56,460 --> 00:13:58,838 W mojej głowie rozpętała się burza. 174 00:14:02,216 --> 00:14:04,593 Wielka teoria względności Einsteina. 175 00:14:05,094 --> 00:14:07,930 Dwie wieże wysyłają jednocześnie sygnały świetlne 176 00:14:08,013 --> 00:14:10,182 do baloniarza i człowieka na ziemi. 177 00:14:11,183 --> 00:14:15,187 Obserwator na ziemi twierdzi, że sygnały wysłano z obu wież 178 00:14:15,271 --> 00:14:16,730 w tym samym czasie. 179 00:14:19,191 --> 00:14:21,986 {\an8}Promienie światła z wież są tej samej długości. 180 00:14:24,446 --> 00:14:29,243 Ale ruch baloniarza sprawia, że jeden sygnał potrzebuje więcej czasu. 181 00:14:29,326 --> 00:14:32,746 I twierdzi on, że jedna wieża wysłała sygnał wcześniej. 182 00:14:35,040 --> 00:14:39,211 Moje rozwiązanie wiązało się z pojęciem czasu. 183 00:14:40,504 --> 00:14:47,177 Dwie osoby, poruszające się z różnymi prędkościami, różnie doświadczają czasu. 184 00:14:48,929 --> 00:14:52,016 Czasu nie da się dokładnie zdefiniować. 185 00:14:54,894 --> 00:14:59,064 Czas jest względny. Rozciąga się i kurczy. 186 00:14:59,565 --> 00:15:02,234 Albo, mówiąc prościej, nasza godzina 187 00:15:02,318 --> 00:15:05,487 może być stuleciem na innej planecie 188 00:15:05,571 --> 00:15:07,156 i na odwrót. 189 00:15:10,409 --> 00:15:14,455 Nie wszędzie na świecie słychać jednakowe „tik-tak”. 190 00:15:20,920 --> 00:15:24,924 Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość to tylko iluzja. 191 00:15:26,175 --> 00:15:29,261 Ale przyszedł mi do głowy jeszcze jeden wniosek. 192 00:15:30,054 --> 00:15:32,556 Zgodnie z teorią względności 193 00:15:33,265 --> 00:15:38,270 nie ma istotnej różnicy między masą i energią. 194 00:15:40,981 --> 00:15:45,069 Energia równa jest masie 195 00:15:45,986 --> 00:15:50,240 pomnożonej przez kwadrat prędkości światła. 196 00:15:50,950 --> 00:15:53,827 Mała ilość masy 197 00:15:54,370 --> 00:15:58,415 może więc zostać zamieniona w dużą ilość energii. 198 00:16:08,634 --> 00:16:09,468 ROK 1933 199 00:16:10,970 --> 00:16:12,346 ROK 1919 200 00:16:12,763 --> 00:16:16,392 Życzliwy los pozwolił mi wpaść na kilka dobrych pomysłów 201 00:16:16,475 --> 00:16:18,727 po latach gorączkowej pracy. 202 00:16:19,311 --> 00:16:20,270 Panie Einstein. 203 00:16:21,397 --> 00:16:25,401 EINSTEIN DOWODZI ISTNIENIA ATOMÓW 204 00:16:25,484 --> 00:16:28,821 Einstein! 205 00:16:29,905 --> 00:16:33,742 EINSTEIN ODKRYWA, Z CZEGO SKŁADA SIĘ ŚWIATŁO! 206 00:16:35,744 --> 00:16:37,913 EINSTEIN DOWODZI, ŻE GWIAZDY ZAKRZYWIAJĄ ŚWIATŁO 207 00:16:37,997 --> 00:16:39,790 Profesorze Einstein. 208 00:16:39,873 --> 00:16:41,625 Profesorze. 209 00:16:41,709 --> 00:16:42,918 Profesorze Einstein. 210 00:16:43,460 --> 00:16:45,004 Times of London. 211 00:16:45,087 --> 00:16:50,134 Wywołał pan rewolucję w nauce, a koncepcje Newtona zostały obalone. 212 00:16:50,217 --> 00:16:54,388 New York Times. Dzisiejszy nagłówek: „Światło zakrzywia się na niebie! 213 00:16:54,471 --> 00:16:56,306 Naukowcy podekscytowani! 214 00:16:56,390 --> 00:16:58,976 Teoria Einsteina triumfuje!”. Co pan na to? 215 00:16:59,476 --> 00:17:02,062 Przeceniono moje zdolności. 216 00:17:03,063 --> 00:17:06,984 Zdoła pan wyjaśnić swoją teorię zwykłemu mężczyźnie, 217 00:17:07,067 --> 00:17:09,361 albo kobiecie, z ulicy? 218 00:17:10,195 --> 00:17:14,700 Godzina z ładną dziewczyną na ławce mija jak minuta. 219 00:17:14,783 --> 00:17:18,412 Ale minuta na gorącej płycie zdaje się ciągnąć jak godzina. 220 00:17:18,495 --> 00:17:19,830 To właśnie względność. 221 00:17:21,540 --> 00:17:23,375 Zabawne. Bardzo zabawne. 222 00:17:29,381 --> 00:17:33,594 Jak ten człowiek z baśni, który zmieniał wszystko w złoto, 223 00:17:35,637 --> 00:17:36,889 ja 224 00:17:36,972 --> 00:17:40,601 zmieniałem wszystko w krzykliwe nagłówki gazet. 225 00:17:49,109 --> 00:17:52,529 TEORIA EINSTEINA TRIUMFUJE 226 00:17:52,613 --> 00:17:55,032 NAJWIĘKSZE OSIĄGNIĘCIE LUDZKOŚCI 227 00:17:57,159 --> 00:17:59,953 Aby ukarać mnie za pogardę dla autorytetu, 228 00:18:00,954 --> 00:18:03,832 los uczynił autorytetem mnie samego. 229 00:18:04,541 --> 00:18:05,375 ROK 1919 230 00:18:10,506 --> 00:18:11,340 ROK 1933 231 00:18:11,423 --> 00:18:13,425 {\an8}Okazało się, że bezwładność układu 232 00:18:13,509 --> 00:18:16,678 {\an8}zależy od zawartej w nim energii. 233 00:18:16,762 --> 00:18:21,850 A z tego wniosek, że bezwładna masa to po prostu ukryta energia. 234 00:18:24,686 --> 00:18:28,649 Masa i energia to różne formy tego samego. 235 00:18:28,732 --> 00:18:31,193 Mała ilość masy 236 00:18:31,276 --> 00:18:34,404 może więc zostać zamieniona w dużą ilość energii. 237 00:18:36,448 --> 00:18:40,619 Profesorze, twierdzi pan, że możliwe jest 238 00:18:40,702 --> 00:18:43,038 uwolnienie tej energii? 239 00:18:44,832 --> 00:18:48,585 Przy obecnym stanie nauki 240 00:18:48,669 --> 00:18:50,796 wydaje się to niemal niemożliwe. 241 00:18:50,879 --> 00:18:54,716 To jak strzelanie do ptaków w ciemności 242 00:18:54,800 --> 00:18:57,469 w kraju, w którym jest bardzo mało ptaków. 243 00:18:57,553 --> 00:19:02,349 Ale energia uwolniona na taką skalę brzmi dość niepokojąco. 244 00:19:03,058 --> 00:19:07,729 Troska o człowieka i jego los musi zawsze być głównym celem. 245 00:19:08,397 --> 00:19:11,108 Tak, by wytwory naszych umysłów 246 00:19:11,191 --> 00:19:13,986 były błogosławieństwem, a nie przekleństwem. 247 00:19:19,491 --> 00:19:20,909 Spokojnie, drogie panie. 248 00:19:22,119 --> 00:19:24,997 Czekam na kogoś. To przyjaciel, nie wróg. 249 00:19:28,208 --> 00:19:31,128 Myślę, że ucieszy pana to spotkanie. 250 00:19:40,971 --> 00:19:43,599 Porozmawiałaś trochę z profesorem? 251 00:19:43,682 --> 00:19:46,643 Głównie słuchałam. 252 00:19:47,311 --> 00:19:50,564 Wyjaśnił nam szczegóły swojej teorii względności. 253 00:19:51,148 --> 00:19:51,982 I co? 254 00:19:52,608 --> 00:19:55,235 I jestem przekonana, że on ją rozumie. 255 00:20:07,372 --> 00:20:08,207 Epstein. 256 00:20:08,874 --> 00:20:10,959 Nie. Einstein. 257 00:20:12,836 --> 00:20:15,547 Profesorze, to Jacob Epstein. Rzeźbiarz. 258 00:20:16,131 --> 00:20:16,965 Aha! 259 00:20:18,508 --> 00:20:22,346 Profesorze, interesuje mnie pana głowa. 260 00:20:42,491 --> 00:20:45,702 Chyba nie jest pan zbyt popularny w Niemczech. 261 00:20:49,039 --> 00:20:54,378 Czytałem, że 100 nazistowskich profesorów potępiło pana teorie. 262 00:20:56,755 --> 00:21:00,342 Gdybym się mylił, wystarczyłby jeden profesor. 263 00:21:03,762 --> 00:21:05,472 Myślałem, że jestem fizykiem. 264 00:21:06,765 --> 00:21:09,268 Nie obchodziło mnie bycie niearyjskim, 265 00:21:09,351 --> 00:21:11,645 póki Hitler mi tego nie uświadomił. 266 00:21:15,399 --> 00:21:16,233 ROK 1933 267 00:21:18,986 --> 00:21:21,154 ROK 1920 268 00:21:22,489 --> 00:21:24,700 DWA LATA PO KLĘSCE W I WOJNIE ŚWIATOWEJ 269 00:21:24,783 --> 00:21:27,035 W NIEMCZECH WCIĄŻ PANUJE CHAOS 270 00:21:34,042 --> 00:21:36,962 HITLER PREZENTUJE NIEMIECKIEJ PARTII ROBOTNICZEJ 271 00:21:37,045 --> 00:21:40,507 SWÓJ 25-PUNKTOWY PLAN 272 00:21:43,010 --> 00:21:45,595 Tylko ci z niemiecką krwią 273 00:21:45,679 --> 00:21:47,055 mogą należeć do narodu. 274 00:21:47,139 --> 00:21:49,891 Należy zapobiec wszelkiej imigracji. 275 00:21:49,975 --> 00:21:52,853 Żaden Żyd nie może być członkiem narodu. 276 00:21:52,936 --> 00:21:55,897 Przywódcy partii obiecują pracować bez wytchnienia. 277 00:21:56,481 --> 00:22:01,111 Nawet poświęcić życie, by wdrożyć ten program. 278 00:22:07,409 --> 00:22:12,164 SZEŚĆ MIESIĘCY PÓŹNIEJ 24 SIERPNIA 1920 ROKU 279 00:22:12,914 --> 00:22:17,711 SPOTKANIE INAUGURACYJNE TOWARZYSTWA OCHRONY CZYSTOŚCI NAUKI 280 00:22:18,295 --> 00:22:21,173 Teraz nawet woźnice i kelnerzy dyskutują 281 00:22:21,256 --> 00:22:23,508 nad poprawnością teorii względności. 282 00:22:24,551 --> 00:22:28,472 Oto kolejne zastosowanie zasady względności 283 00:22:28,555 --> 00:22:30,557 dla przyjemności czytelnika. 284 00:22:31,058 --> 00:22:34,770 Dziś w Niemczech określają cię mianem „niemieckiego uczonego”, 285 00:22:34,853 --> 00:22:37,272 a w Anglii – „szwajcarskiego Żyda”. 286 00:22:38,774 --> 00:22:43,028 Jeśli stanę się kiedyś bête noire, 287 00:22:43,111 --> 00:22:46,948 powinienem zostać „szwajcarskim Żydem” dla Niemców 288 00:22:47,032 --> 00:22:49,409 i „niemieckim uczonym” dla Anglików. 289 00:22:54,247 --> 00:22:55,791 „Wydarzenie zorganizowało 290 00:22:55,874 --> 00:22:59,252 Towarzystwo Niemieckich Naukowców 291 00:22:59,336 --> 00:23:01,713 na rzecz Ochrony Czystości Nauki”. 292 00:23:02,214 --> 00:23:03,673 Ich przekonania zależą 293 00:23:03,757 --> 00:23:06,301 od partii, do której należą. 294 00:23:07,886 --> 00:23:11,098 „Pierwszy mówca, Paul Weyland”. 295 00:23:23,527 --> 00:23:24,903 Tematem wieczoru 296 00:23:25,987 --> 00:23:29,366 jest ochrona Niemców przed wprowadzeniem w błąd 297 00:23:29,866 --> 00:23:32,035 przez uznanych naukowców, 298 00:23:32,119 --> 00:23:34,704 którzy wywołali chaos w świecie uczonych 299 00:23:34,788 --> 00:23:38,083 swoimi nieprzemyślanymi opiniami. 300 00:23:38,917 --> 00:23:41,253 Nie wygląda mi na eksperta. 301 00:23:42,003 --> 00:23:44,172 Doktor? Inżynier? Polityk? 302 00:23:45,590 --> 00:23:50,387 Przedstawiamy obserwacje na temat teorii względności Einsteina 303 00:23:51,263 --> 00:23:53,348 i sposobu jej prezentacji. 304 00:23:57,769 --> 00:24:00,147 Rzadko zdarza się w nauce, 305 00:24:00,230 --> 00:24:03,150 by postulowany system naukowy 306 00:24:03,233 --> 00:24:08,530 był promowany tak ekstrawagancko, jak zasada względności. 307 00:24:09,448 --> 00:24:11,241 Po dokładniejszej analizie 308 00:24:11,324 --> 00:24:15,245 okazuje się ona być pozbawiona dowodów. 309 00:24:16,455 --> 00:24:21,751 Einstein biznesowo pompuje swoją teorię i nazwisko. 310 00:24:22,919 --> 00:24:23,753 Krótko mówiąc, 311 00:24:24,796 --> 00:24:29,926 teoria względności Einsteina to nic innego jak naukowy dadaizm. 312 00:24:34,639 --> 00:24:38,143 To wytwór zdezorientowanych intelektualnie czasów 313 00:24:38,226 --> 00:24:39,644 i w dodatku plagiat. 314 00:24:40,770 --> 00:24:42,856 To oszustwo, 315 00:24:42,939 --> 00:24:45,901 promowane przez grupę jego zwolenników. 316 00:24:46,485 --> 00:24:49,696 Wszystko to jest konsekwencją intelektualnego 317 00:24:50,197 --> 00:24:53,575 i moralnego upadku niemieckiego społeczeństwa, 318 00:24:53,658 --> 00:24:56,912 który jest wykorzystywany i promowany 319 00:24:56,995 --> 00:24:59,706 przez określone wydawnictwa. 320 00:25:27,526 --> 00:25:30,779 EINSTEIN ODPOWIEDZIAŁ PÓŹNIEJ W ARTYKULE PRASOWYM 321 00:25:32,822 --> 00:25:36,785 Moja odpowiedź do przeciwnej teorii względności spółki z o.o. 322 00:25:40,956 --> 00:25:43,333 Mam powody, by sądzić, 323 00:25:43,416 --> 00:25:47,128 że u podstaw tego przedsięwzięcia 324 00:25:47,712 --> 00:25:50,006 nie leży dążenie do prawdy. 325 00:25:52,634 --> 00:25:55,345 Gdybym był niemieckim nacjonalistą, 326 00:25:55,428 --> 00:25:57,681 noszącym swastykę lub nie, 327 00:25:58,181 --> 00:26:01,685 a nie Żydem o liberalnym nastawieniu... 328 00:26:03,603 --> 00:26:05,772 Nie jestem obywatelem Niemiec 329 00:26:06,439 --> 00:26:08,942 i nie wierzę w żydowskie dogmaty. 330 00:26:10,443 --> 00:26:12,571 Ale jestem Żydem 331 00:26:12,654 --> 00:26:15,824 i cieszę się, że należę do narodu żydowskiego. 332 00:26:23,415 --> 00:26:24,374 Profesorze, 333 00:26:24,916 --> 00:26:27,335 może pan zgasić fajkę? 334 00:26:28,670 --> 00:26:31,506 Wolę oglądać ludzi 335 00:26:32,757 --> 00:26:35,844 we mgle i półmroku niż w świetle. 336 00:26:37,304 --> 00:26:39,931 Ale ja ledwo pana widzę przez ten dym. 337 00:26:52,777 --> 00:26:53,778 Panowie. 338 00:26:54,613 --> 00:26:55,447 Gotowi? 339 00:27:27,020 --> 00:27:28,647 Ktoś do pana, profesorze. 340 00:27:29,522 --> 00:27:30,690 Walter Adams. 341 00:27:31,691 --> 00:27:33,860 Sądzę, że powinien go pan wysłuchać. 342 00:27:37,364 --> 00:27:39,866 {\an8}Jestem tu jako sekretarz 343 00:27:39,949 --> 00:27:42,035 {\an8}Rady Pomocy Naukowej. 344 00:27:43,495 --> 00:27:46,122 Założyliśmy radę w tym roku w celu 345 00:27:46,206 --> 00:27:49,793 pomocy zbiegłym uczonym, którzy mogą uciekać z Niemiec, 346 00:27:49,876 --> 00:27:53,588 w związku z przerażającą sytuacją 347 00:27:53,672 --> 00:27:54,964 tamtejszych Żydów. 348 00:27:56,383 --> 00:28:00,220 W Niemczech zrobiono ze mnie potwora 349 00:28:00,303 --> 00:28:03,682 i odebrano mi wszystkie pieniądze. 350 00:28:03,765 --> 00:28:05,183 Tak, bardzo mi przykro. 351 00:28:06,434 --> 00:28:10,188 Profesorze, organizujemy galę na rzecz uczonych uchodźców 352 00:28:10,271 --> 00:28:14,567 i zastanawiamy się, czy zgodzi się pan wystąpić? 353 00:28:16,903 --> 00:28:17,821 Panie Adams, 354 00:28:19,531 --> 00:28:22,450 jeśli wystąpię publicznie 355 00:28:23,243 --> 00:28:25,412 jako oskarżyciel rządu niemieckiego, 356 00:28:25,495 --> 00:28:29,249 będzie to miało przerażające konsekwencje dla niemieckich Żydów. 357 00:28:31,876 --> 00:28:33,628 Tak, być może. 358 00:28:35,338 --> 00:28:37,716 Ale ich sytuacja już jest przerażająca, 359 00:28:37,799 --> 00:28:39,634 nawet bez pana interwencji. 360 00:28:42,262 --> 00:28:46,057 Jest pan najbardziej znanym fizykiem tego wieku. 361 00:28:46,141 --> 00:28:50,729 Pana głos rozniósłby się po całym świecie i pomógł ujawnić skalę 362 00:28:50,812 --> 00:28:53,189 czystek wśród żydowskich uczonych. 363 00:28:55,275 --> 00:28:57,402 To będzie skromne spotkanie. 364 00:28:57,485 --> 00:29:00,989 Wystąpi tylko garstka znanych osób. 365 00:29:07,871 --> 00:29:09,706 Rozważy pan to przynajmniej? 366 00:29:42,781 --> 00:29:43,615 ROK 1933 367 00:29:45,867 --> 00:29:49,996 Niewielu Niemców rozumiało zagrożenie ze strony Hitlera i nazistów. 368 00:29:50,079 --> 00:29:53,208 Nieudany zamach stanu nie zmienił ich wizerunku 369 00:29:53,291 --> 00:29:56,294 ołowianych żołnierzyków z partii bez perspektyw. 370 00:29:56,836 --> 00:29:59,130 Ale po I wojnie światowej 371 00:29:59,214 --> 00:30:02,592 Hitler pozyskał wielu rozczarowanych żołnierzy. 372 00:30:02,675 --> 00:30:06,429 Wzmocnili szeregi partii i kroczyli z nim drogą ku władzy. 373 00:30:11,893 --> 00:30:14,187 Ludzkość w Niemczech cierpi. 374 00:30:15,563 --> 00:30:19,275 Ta fala nacjonalizmu to poważna choroba. 375 00:30:23,905 --> 00:30:26,324 Wystarczy najmniejsza prowokacja, 376 00:30:26,407 --> 00:30:29,202 a czasem nie trzeba nawet tego, 377 00:30:29,285 --> 00:30:31,663 by przeistoczyła się w szowinizm. 378 00:30:37,460 --> 00:30:38,294 ZAMACHOWCY 379 00:30:39,170 --> 00:30:40,213 SZEŚĆ STRZAŁÓW 380 00:30:42,298 --> 00:30:43,842 MINISTER ZGINĄŁ W AUCIE 381 00:30:44,259 --> 00:30:46,261 WALTER RATHENAU, ŻYDOWSKI MĄŻ STANU 382 00:30:46,344 --> 00:30:48,304 I MINISTER SPRAW ZAGRANICZNYCH, 383 00:30:48,388 --> 00:30:51,099 ZOSTAŁ ZAMORDOWANY PRZEZ NACJONALISTÓW 384 00:30:53,768 --> 00:30:56,938 Rathenau ma moją wdzięczność 385 00:30:57,021 --> 00:31:02,443 za nadzieję i pociechę, jakie dał mi w czasie ponurej sytuacji w Europie. 386 00:31:04,279 --> 00:31:07,365 Był pierwszą ofiarą nazistowskiej propagandy. 387 00:31:11,536 --> 00:31:12,996 Profesorze, kilka pytań. 388 00:31:13,079 --> 00:31:17,083 Krążą plotki, że nie wraca pan do Niemiec. 389 00:31:20,712 --> 00:31:26,509 Ze względu na postawę wielu wykształconych Niemców wobec Żydów, 390 00:31:26,593 --> 00:31:31,264 ostrzegano mnie, bym nie występował publicznie w Niemczech. 391 00:31:31,931 --> 00:31:34,726 Podobno należę do grupy osób, 392 00:31:34,809 --> 00:31:37,478 które są celem nacjonalistycznych zamachowców. 393 00:31:38,771 --> 00:31:41,357 Ale zaprzecza pan, że ucieka z Niemiec? 394 00:31:42,108 --> 00:31:46,946 Jadę do Japonii, bo to oznacza 12 tygodni spokoju na otwartym morzu. 395 00:31:50,491 --> 00:31:54,203 Cieszę się, że znikam na pół roku. 396 00:31:55,079 --> 00:31:56,623 Podróż jest cudowna, 397 00:31:57,582 --> 00:31:59,834 choć Japonia jest dość wyczerpująca. 398 00:32:02,420 --> 00:32:04,672 WYKŁADY EINSTEINA O TEORII 399 00:32:04,756 --> 00:32:08,009 Wygłosiłem tu już 13 wykładów 400 00:32:08,092 --> 00:32:10,678 i fotografowano mnie 10 000 razy. 401 00:32:12,513 --> 00:32:15,433 Nikt nie zasługuje na takie przyjęcie. 402 00:32:22,065 --> 00:32:25,276 Urzekający spacer wzdłuż wybrzeża. 403 00:32:25,860 --> 00:32:28,988 A po południu wycieczka na szczyt góry. 404 00:32:37,956 --> 00:32:43,169 {\an8}CENTRUM WYSTAWOWE PRODUKTÓW Z PREFEKTURY HIROSZIMA 405 00:32:55,848 --> 00:32:59,769 W Berlinie i całych Niemczech ludzie odczuwają głód 406 00:32:59,852 --> 00:33:02,397 i nie mogą zaspokoić podstawowych potrzeb. 407 00:33:02,897 --> 00:33:05,066 Bezrobocie i rosnąca inflacja 408 00:33:05,149 --> 00:33:07,151 doprowadzają kraj do ruiny. 409 00:33:07,986 --> 00:33:09,737 Pieniądze są prawie bez wartości. 410 00:33:09,821 --> 00:33:12,740 300 miliardów marek za ćwierć kilograma jabłek. 411 00:33:13,241 --> 00:33:15,201 I wartość marki 412 00:33:15,910 --> 00:33:17,328 nie przestaje spadać. 413 00:33:19,455 --> 00:33:21,290 Klasa średnia już nie istnieje. 414 00:33:21,958 --> 00:33:25,712 Bank Rzeszy drukuje coraz więcej banknotów, 415 00:33:25,795 --> 00:33:27,630 za które kupi się coraz mniej. 416 00:33:29,674 --> 00:33:31,759 Szeregi nazistów rosną w siłę. 417 00:33:32,385 --> 00:33:36,597 Młodzi ludzie bez pracy i perspektyw, karmieni wizjami władzy i złota. 418 00:33:36,681 --> 00:33:38,933 ROK 1927 419 00:33:39,767 --> 00:33:43,187 Berlińscy zwolennicy nazistów byli wczoraj w Norymberdze 420 00:33:43,271 --> 00:33:47,233 i stanowili część 12-tysięcznej grupy, w większości Bawarczyków, 421 00:33:47,316 --> 00:33:49,527 która paradowała przed Hitlerem. 422 00:33:54,532 --> 00:33:56,993 ROK 1930 423 00:33:57,660 --> 00:34:00,455 Profesor Einstein wraca do Nowego Jorku. 424 00:34:00,538 --> 00:34:02,290 Wita go tłum reporterów. 425 00:34:03,958 --> 00:34:05,918 Największy naukowiec Niemiec 426 00:34:06,586 --> 00:34:08,504 w największym mieście świata. 427 00:34:08,588 --> 00:34:09,922 Bardzo mi miło. 428 00:34:10,840 --> 00:34:14,260 Dziennikarze zadawali bezsensowne pytania, 429 00:34:14,844 --> 00:34:17,346 na które odpowiadałem tanimi żartami. 430 00:34:17,430 --> 00:34:20,349 Co pan sądzi o prohibicji? 431 00:34:20,433 --> 00:34:22,977 Nie piję, więc wszystko mi jedno. 432 00:34:30,818 --> 00:34:32,528 Wybory w Niemczech. 433 00:34:32,612 --> 00:34:35,656 Herr Hitler oszałamia świat liczbą zebranych głosów. 434 00:34:35,740 --> 00:34:38,659 Sześć milionów jego rodaków popiera nazistów, 435 00:34:38,743 --> 00:34:41,871 co czyni ich drugą największą partią w Reichstagu. 436 00:34:42,705 --> 00:34:46,167 Czy nic nie powstrzyma marszu samozwańczego Führera? 437 00:34:52,048 --> 00:34:55,468 Profesor Einstein spoważniał i stał się niemal gwałtowny, 438 00:34:55,551 --> 00:34:58,930 gdy zapytano go o ostatnie sukcesy partii nazistowskiej. 439 00:34:59,472 --> 00:35:02,517 Powiedział: „Nie przepadam za panem Hitlerem. 440 00:35:04,393 --> 00:35:07,021 Żeruje na pustym żołądku Niemiec. 441 00:35:07,105 --> 00:35:09,982 Gdy sytuacja ekonomiczna w Niemczech się poprawi, 442 00:35:10,066 --> 00:35:11,526 przestanie być ważny”. 443 00:35:12,527 --> 00:35:16,489 Dr Einstein nie powiedział nic więcej na tematy polityczne. 444 00:35:18,491 --> 00:35:21,661 Konflikty między ludźmi i ich nienawiść 445 00:35:23,037 --> 00:35:26,791 napędzają konkretne zainteresowane strony. 446 00:35:27,375 --> 00:35:32,004 To mała, pozbawiona korzeni, międzynarodowa klika, 447 00:35:32,088 --> 00:35:34,257 która zwraca ludzi przeciw sobie. 448 00:35:34,340 --> 00:35:39,595 To ich należy uznać za elementy międzynarodowe, 449 00:35:39,679 --> 00:35:44,559 bo wszędzie prowadzą interesy. 450 00:35:46,435 --> 00:35:47,854 Einstein! 451 00:35:51,691 --> 00:35:55,278 Same słowa pacyfistów nic nie dają. 452 00:35:55,778 --> 00:35:58,072 Muszą inicjować działania. 453 00:35:59,782 --> 00:36:01,242 Potrzeba czynów. 454 00:36:03,202 --> 00:36:07,373 Nawet jeśli tylko 2% osób, które mają odbyć służbę wojskową, 455 00:36:07,456 --> 00:36:10,293 zadeklaruje sprzeciw wobec wojny i oświadczy: 456 00:36:10,376 --> 00:36:12,545 „Nie będziemy walczyć”, 457 00:36:12,628 --> 00:36:14,964 rządy będą bezsilne. 458 00:36:17,133 --> 00:36:19,719 Ponad milion Żydów w Stanach Zjednoczonych 459 00:36:19,802 --> 00:36:23,055 dołączy dziś do protestów przeciwko prześladowaniu Żydów 460 00:36:23,139 --> 00:36:25,808 w Niemczech przez rząd Hitlera. 461 00:36:31,355 --> 00:36:33,566 Brunatne koszule maszerują z dumą, 462 00:36:33,649 --> 00:36:36,485 bo Adolf Hitler w końcu rządzi Niemcami. 463 00:36:37,236 --> 00:36:39,739 Gdy ogłoszono, że Hitler przejmuje władzę, 464 00:36:39,822 --> 00:36:41,824 zebrały się wielkie tłumy. 465 00:36:41,908 --> 00:36:42,867 Teraz 466 00:36:43,576 --> 00:36:47,538 aż 50 milionów Niemców składa przysięgę wierności fladze Hitlera, 467 00:36:47,622 --> 00:36:49,248 słynnej swastyce. 468 00:36:50,666 --> 00:36:53,711 Wzywam dziś cały naród, 469 00:36:53,794 --> 00:36:55,213 by w każdej godzinie, 470 00:36:56,547 --> 00:37:00,343 każdego dnia 471 00:37:00,843 --> 00:37:06,140 myślał tylko o Niemczech, Rzeszy 472 00:37:06,807 --> 00:37:08,851 i naszym niemieckim narodzie. 473 00:37:09,352 --> 00:37:10,728 Naszych Niemcach. 474 00:37:10,811 --> 00:37:16,025 Wiwat zwycięstwo! 475 00:37:21,614 --> 00:37:26,202 W Pasadenie państwo Einsteinowie żegnają się z przyjaciółmi. 476 00:37:28,037 --> 00:37:30,248 Profesor spędził niemal dekadę 477 00:37:30,331 --> 00:37:33,209 podróżując między ojczyzną a resztą świata. 478 00:37:34,543 --> 00:37:36,879 Ale Niemcy, do których wraca tym razem, 479 00:37:36,963 --> 00:37:39,298 różnią się od tych, które opuścił. 480 00:37:39,840 --> 00:37:42,301 Teraz rządzi tam Herr Hitler. 481 00:37:44,262 --> 00:37:46,889 Nocą Niemcy zmieniały się w diabelską krainę. 482 00:37:49,183 --> 00:37:52,645 To, w co nie wierzysz, musi zostać zniszczone. 483 00:37:53,521 --> 00:37:55,022 Gdy zapłonęły stosy, 484 00:37:55,106 --> 00:37:58,067 wolność, tolerancja i łagodność 485 00:37:58,776 --> 00:38:00,361 zniknęły z tego kraju. 486 00:38:03,114 --> 00:38:04,365 Niemcy i Niemki. 487 00:38:06,409 --> 00:38:11,998 Era przesadzonego żydowskiego intelektualizmu 488 00:38:12,081 --> 00:38:13,457 dobiegła końca. 489 00:38:15,001 --> 00:38:18,671 Transatlantycką podróż Einsteinów przerywa 490 00:38:18,754 --> 00:38:21,841 wiadomość o ataku na ich letni dom. 491 00:38:23,217 --> 00:38:25,720 W przeszłości mój letni dom 492 00:38:25,803 --> 00:38:28,306 często odwiedzali goście. 493 00:38:29,181 --> 00:38:30,725 Zawsze byli mile widziani. 494 00:38:31,851 --> 00:38:34,186 Nikt nie miał powodu, by się włamywać. 495 00:38:36,272 --> 00:38:40,818 Te działania są dziełem wściekłego tłumu nazistowskiej milicji. 496 00:38:42,528 --> 00:38:46,657 Możliwe, że polityczny cyrk w moim kraju 497 00:38:46,741 --> 00:38:48,576 potrwa jeszcze dość długo 498 00:38:49,493 --> 00:38:51,120 i że już tam nie wrócę. 499 00:38:57,209 --> 00:38:59,754 Jakie są cele nowego niemieckiego dyktatora? 500 00:38:59,837 --> 00:39:02,923 Czy Hitler chce utrzymać Niemcy 501 00:39:03,007 --> 00:39:05,092 pod rządami narodowego socjalizmu? 502 00:39:05,176 --> 00:39:08,179 Czy też planuje przywrócić pozory monarchii, 503 00:39:08,262 --> 00:39:10,848 pociągając zza tronu za sznurki? 504 00:39:10,931 --> 00:39:13,142 Czego by nie planował, 505 00:39:13,225 --> 00:39:15,478 jasne jest, że w każdym przypadku 506 00:39:15,561 --> 00:39:19,565 to on będzie odgrywał główną rolę. 507 00:39:22,443 --> 00:39:24,153 Jest tu zdjęcie profesora. 508 00:39:26,739 --> 00:39:29,241 „Był wychwalany przez żydowską prasę 509 00:39:29,325 --> 00:39:32,036 i nieświadomych Niemców. 510 00:39:39,085 --> 00:39:40,419 Odwdzięczył się 511 00:39:40,503 --> 00:39:44,256 kłamliwą propagandą wobec Adolfa Hitlera”. 512 00:39:50,179 --> 00:39:51,597 A poniżej jest napisane... 513 00:39:53,182 --> 00:39:54,016 Jest napisane... 514 00:39:57,186 --> 00:39:58,020 Napisali tu... 515 00:39:58,104 --> 00:40:00,689 „Jeszcze go nie powieszono”. 516 00:40:05,736 --> 00:40:06,821 W młodości 517 00:40:07,321 --> 00:40:12,576 chciałem tylko siedzieć cicho w jakimś kącie 518 00:40:12,660 --> 00:40:16,455 i pracować bez zwracania na siebie uwagi. 519 00:40:17,915 --> 00:40:19,750 I patrzcie, co mnie spotkało. 520 00:40:21,335 --> 00:40:23,295 Bardzo mi przykro, profesorze. 521 00:40:24,255 --> 00:40:28,676 Nie rozumiem biernej reakcji całego cywilizowanego świata 522 00:40:28,759 --> 00:40:30,719 na to współczesne barbarzyństwo. 523 00:40:30,803 --> 00:40:33,806 Czy świat nie widzi, że Hitler dąży do wojny? 524 00:40:35,266 --> 00:40:36,434 Chyba nie. 525 00:40:41,480 --> 00:40:43,190 To musi być dla pana trudne. 526 00:40:43,691 --> 00:40:46,485 Jako zaangażowanego pacyfisty. 527 00:40:46,569 --> 00:40:51,365 Tak, ale nie muszę chyba mówić, że jestem bezwarunkowym antyfaszystą. 528 00:40:52,199 --> 00:40:55,911 Całą niemiecką ludność zatruwa się nacjonalizmem 529 00:40:55,995 --> 00:40:57,329 i szkoli do wojny. 530 00:41:00,416 --> 00:41:01,625 Nienawidzę armii. 531 00:41:02,877 --> 00:41:04,211 I wszelkiej przemocy. 532 00:41:04,295 --> 00:41:07,590 Jestem jednak przekonany, że w obecnej sytuacji 533 00:41:07,673 --> 00:41:12,261 zorganizowanej sile można przeciwstawić tylko zorganizowaną siłę. 534 00:41:17,808 --> 00:41:19,143 Nie ma innego wyjścia. 535 00:41:24,648 --> 00:41:25,524 Żadnego. 536 00:41:45,836 --> 00:41:50,799 Światu bardziej zagrażają ci, którzy tolerują zło lub je popierają, 537 00:41:51,467 --> 00:41:53,886 niż ci, którzy je czynią. 538 00:41:56,222 --> 00:41:59,558 Dalsze milczenie sprawiłoby, że poczułbym się współwinny. 539 00:42:06,190 --> 00:42:09,026 Einstein przemówi. Stop. 540 00:42:10,611 --> 00:42:12,613 Zapomnijmy o „skromnym spotkaniu”. 541 00:42:12,696 --> 00:42:15,324 Chcesz pomóc niemieckim Żydom, prawda? 542 00:42:15,407 --> 00:42:16,242 Stop. 543 00:42:16,325 --> 00:42:18,410 Lokal zorganizuję ja. Stop. 544 00:42:19,828 --> 00:42:21,997 Zarezerwowałem już większą salę. 545 00:42:22,748 --> 00:42:23,582 Naprawdę? 546 00:42:26,502 --> 00:42:27,336 Największą. 547 00:42:28,837 --> 00:42:30,589 Locker-Lampson. Stop. 548 00:42:32,550 --> 00:42:35,135 Do Waltera Adamsa. Pilne. 549 00:42:41,100 --> 00:42:43,310 2 października 1933 roku. 550 00:42:46,063 --> 00:42:48,232 Felieton Daily Mail. Londyn. 551 00:42:48,941 --> 00:42:50,651 NIEMĄDRA AGITACJA WŚCIBSTWO 552 00:42:50,734 --> 00:42:54,280 W Albert Hall ma się odbyć duże zebranie. 553 00:42:54,989 --> 00:42:58,909 Oficjalnie po to, by zebrać fundusze dla wygnańców z Niemiec. 554 00:43:00,119 --> 00:43:02,705 Ale tak naprawdę uważane jest 555 00:43:02,788 --> 00:43:05,457 za demonstrację przeciwko reżimowi Hitlera. 556 00:43:06,667 --> 00:43:08,252 I nazistowskiej polityce. 557 00:43:09,670 --> 00:43:13,632 Współczujemy niemieckim Żydom, 558 00:43:13,716 --> 00:43:18,887 ale ich sytuacji nie poprawi potępienie nazistów w Albert Hall. 559 00:43:19,930 --> 00:43:22,057 Zwracamy uwagę dr Einsteinowi, 560 00:43:22,141 --> 00:43:25,185 że mądrze byłoby powstrzymać tę nierozsądną agitację 561 00:43:25,269 --> 00:43:28,731 przeciwko nazistowskiemu reżimowi. 562 00:43:28,814 --> 00:43:30,816 {\an8}ROYAL ALBERT HALL 3 PAŹDZIERNIKA 1933 563 00:43:31,358 --> 00:43:34,862 NAUKA I CYWILIZACJA 564 00:43:58,719 --> 00:44:00,638 Po pierwsze, jestem wdzięczny 565 00:44:02,139 --> 00:44:03,641 jako człowiek... 566 00:44:05,726 --> 00:44:07,353 dobry Europejczyk... 567 00:44:11,690 --> 00:44:12,524 i jako Żyd. 568 00:44:40,636 --> 00:44:42,429 Rozmawiałem z panem Adamsem. 569 00:44:43,180 --> 00:44:44,807 Wszystkie bilety sprzedane. 570 00:44:47,768 --> 00:44:49,269 Dziesięć tysięcy ludzi. 571 00:44:52,564 --> 00:44:54,233 Przygotował pan mowę? 572 00:45:04,451 --> 00:45:05,369 Jestem z pana dumny. 573 00:45:08,872 --> 00:45:10,999 Samochód już czeka. 574 00:45:23,429 --> 00:45:27,307 3 PAŹDZIERNIKA 1933 ROKU ROYAL ALBERT HALL, LONDYN 575 00:45:27,391 --> 00:45:30,894 Panie i panowie, profesor Einstein. 576 00:45:40,738 --> 00:45:44,533 „Cieszę się, że daliście mi szansę... 577 00:45:44,616 --> 00:45:45,784 okazję... 578 00:45:45,868 --> 00:45:49,621 Cieszę się, że daliście mi szansę... 579 00:45:52,124 --> 00:45:54,752 wyrażenia tego, 580 00:45:54,835 --> 00:45:58,881 jak bardzo jestem wdzięczny jako człowiek, 581 00:45:59,673 --> 00:46:01,508 dobry Europejczyk 582 00:46:01,592 --> 00:46:02,760 i jako Żyd”. 583 00:46:08,974 --> 00:46:10,851 „Nie mogę oceniać 584 00:46:10,934 --> 00:46:15,522 postępowania narodu, 585 00:46:15,606 --> 00:46:19,568 który przez wiele lat zaliczał mnie do grona swoich obywateli. 586 00:46:22,738 --> 00:46:24,281 Chyba nie ma nawet sensu 587 00:46:25,199 --> 00:46:28,952 oceniać jego polityki w czasie, 588 00:46:29,036 --> 00:46:32,372 gdy potrzebne są działania. 589 00:46:33,582 --> 00:46:36,335 Należy pytać o to, 590 00:46:37,878 --> 00:46:40,798 jak możemy ocalić ludzkość 591 00:46:40,881 --> 00:46:42,674 i jej dziedzictwo kulturowe? 592 00:46:45,093 --> 00:46:46,762 I jak możemy ochronić Europę 593 00:46:47,763 --> 00:46:49,306 przed dalszą katastrofą? 594 00:46:52,518 --> 00:46:54,686 Niezadowolenie rodzi nienawiść. 595 00:46:56,104 --> 00:46:58,899 Nienawiść prowadzi do aktów przemocy, 596 00:46:59,608 --> 00:47:00,943 rewolucji, 597 00:47:01,026 --> 00:47:01,860 a nawet wojny. 598 00:47:02,736 --> 00:47:06,156 Widzimy, jak cierpienie 599 00:47:06,240 --> 00:47:09,952 i zło rodzą nowe cierpienia i zło. 600 00:47:12,454 --> 00:47:15,457 Jeśli mamy stawić opór siłom, które zagrażają 601 00:47:15,541 --> 00:47:18,126 wolności intelektualnej i osobistej, 602 00:47:19,211 --> 00:47:24,716 musimy zdawać sobie sprawę, że stawką jest tu wolność sama w sobie. 603 00:47:26,718 --> 00:47:31,223 Musimy zrozumieć, ile zawdzięczamy wolności, 604 00:47:31,306 --> 00:47:34,685 którą nasi przodkowie zdobyli w zaciekłej walce”. 605 00:47:37,020 --> 00:47:38,564 „Bez tej wolności 606 00:47:39,606 --> 00:47:42,860 nie byłoby Szekspira, 607 00:47:42,943 --> 00:47:44,361 Goethego, 608 00:47:44,444 --> 00:47:45,696 Newtona, 609 00:47:45,779 --> 00:47:47,197 Faradaya, 610 00:47:47,281 --> 00:47:48,532 Pasteura 611 00:47:48,615 --> 00:47:49,867 czy Listera”. 612 00:47:57,207 --> 00:47:59,251 „Czy mamy jedynie opłakiwać to, 613 00:47:59,334 --> 00:48:02,963 że żyjemy w czasach napięcia, zagrożenia i niedostatku? 614 00:48:03,714 --> 00:48:04,882 Moim zdaniem nie. 615 00:48:05,883 --> 00:48:08,844 Tylko w obliczu zagrożeń i wstrząsów społecznych 616 00:48:08,927 --> 00:48:13,307 narody czują potrzebę wdrożenia progresywnych rozwiązań. 617 00:48:14,558 --> 00:48:20,022 Miejmy nadzieję, że obecny kryzys doprowadzi do lepszego świata. 618 00:48:23,567 --> 00:48:24,610 Miejmy nadzieję, 619 00:48:26,278 --> 00:48:29,740 że obecny kryzys doprowadzi do lepszego świata”. 620 00:49:01,772 --> 00:49:08,779 PO SWOIM WYSTĄPIENIU EINSTEIN PŁYNIE DO STANÓW ZJEDNOCZONYCH 621 00:49:08,862 --> 00:49:14,576 NIGDY JUŻ NIE ZOBACZY EUROPY 622 00:49:23,502 --> 00:49:26,588 USA MAJĄ EINSTEINA! PRZYJMUJE POSADĘ SZEFA WYDZIAŁU 623 00:49:26,672 --> 00:49:30,175 W NOWYM „SUPERUNIWERSYTECIE”. ZAPROSIŁ GO ABRAHAM FLEXNER. 624 00:49:30,258 --> 00:49:33,011 Instytut będzie się mieścił w Princeton. 625 00:49:33,720 --> 00:49:38,642 Jesienią 1933 roku powstanie tam Wydział Matematyki, 626 00:49:40,102 --> 00:49:42,187 którym pokieruje profesor Einstein. 627 00:49:48,026 --> 00:49:49,820 Princeton mnie zachwyciło. 628 00:49:50,404 --> 00:49:51,905 Cudowne miejsce. 629 00:49:53,031 --> 00:49:56,410 Uważam, że mamy niezwykłe szczęście, 630 00:49:57,285 --> 00:50:01,289 że otwieramy uczelnię, mając w zespole profesora Einsteina, 631 00:50:02,457 --> 00:50:06,837 jednego z najlepszych naukowców wszech czasów. 632 00:50:08,714 --> 00:50:11,008 Do tego miasteczka uniwersyteckiego 633 00:50:11,091 --> 00:50:15,345 prawie nie docierają chaotyczne głosy ludzkich zmagań. 634 00:50:17,264 --> 00:50:20,726 Niemal mi wstyd, że mieszkam w takim miejscu, 635 00:50:21,226 --> 00:50:23,812 podczas gdy inni zmagają się i cierpią. 636 00:50:30,736 --> 00:50:32,320 Hitler wciąż się zbroi, 637 00:50:32,904 --> 00:50:37,034 jednocześnie tłumiąc prawa tych, których poglądów nie uznaje. 638 00:50:37,117 --> 00:50:40,746 Żydów, katolików, liberałów, protestantów 639 00:50:40,829 --> 00:50:44,458 i kobiet, z których zrobiono średniowieczne niewolnice. 640 00:50:44,541 --> 00:50:48,336 Wszyscy z niepokojem obserwują zbliżające się widmo wojny. 641 00:50:56,261 --> 00:51:00,015 Zapytany, dlaczego zrezygnowałem z pracy w Niemczech, 642 00:51:00,098 --> 00:51:01,975 odpowiedziałem następująco. 643 00:51:02,059 --> 00:51:05,312 Dopóki mam wybór, 644 00:51:05,896 --> 00:51:08,106 będę żył tylko w kraju, 645 00:51:08,190 --> 00:51:12,319 w którym panuje wolność obywatelska, tolerancja i równość. 646 00:51:13,779 --> 00:51:16,114 Uważam, że w Ameryce 647 00:51:16,198 --> 00:51:19,493 możliwa jest najcenniejsza rzecz w życiu. 648 00:51:19,576 --> 00:51:23,371 Rozwój jednostki i jej twórczej mocy. 649 00:51:26,208 --> 00:51:28,460 Noc kryształowa. 650 00:51:28,543 --> 00:51:33,423 Podpalono 200 synagog i 7500 sklepów. 651 00:51:33,965 --> 00:51:37,135 Zamordowano 90 Żydów. Setki zostały ranne. 652 00:51:37,219 --> 00:51:39,346 Tysiące poniżano i opluwano. 653 00:51:40,305 --> 00:51:43,850 Aresztowano 26 000 Żydów. Trafili do obozów koncentracyjnych. 654 00:51:47,312 --> 00:51:50,357 Widoczne zniszczenia są niemal równe przemocy, 655 00:51:50,440 --> 00:51:54,736 jakiej doświadczyło 250 000 Żydów, którzy zostali w Niemczech. 656 00:51:54,820 --> 00:52:00,659 Bez rezygnacji, bez wytchnienia, bez rozpaczy. 657 00:52:00,742 --> 00:52:02,577 Zdesperowani i zubożali 658 00:52:02,661 --> 00:52:05,122 zostają zepchnięci na skraj egzystencji. 659 00:52:08,291 --> 00:52:11,795 Niemcy obrały mroczną i złowrogą ścieżkę, 660 00:52:11,878 --> 00:52:13,672 z której nie ma powrotu. 661 00:52:21,304 --> 00:52:22,389 ROK 1939 662 00:52:22,472 --> 00:52:24,975 Naukowcy z George Washington University 663 00:52:25,058 --> 00:52:27,477 wysłuchali niepokojących doniesień. 664 00:52:27,978 --> 00:52:30,313 Właśnie nadeszła wiadomość z Niemiec, 665 00:52:30,397 --> 00:52:33,567 że atom uranu, pod wpływem bombardowania neutronami, 666 00:52:33,650 --> 00:52:35,610 rozpada się na dwie części. 667 00:52:36,611 --> 00:52:41,158 Ta dramatyczna wiadomość sprawiła, że uczeni znaleźli się pod presją czasu. 668 00:52:43,910 --> 00:52:45,787 Mała ilość masy 669 00:52:46,371 --> 00:52:50,625 może zostać zamieniona w dużą ilość energii. 670 00:52:55,922 --> 00:53:00,844 Wywiad wojskowy obawia się, że Hitler podjął już pierwsze kroki 671 00:53:00,927 --> 00:53:02,470 w kierunku bomby atomowej. 672 00:53:05,265 --> 00:53:08,602 Energia uwolniona na taką skalę brzmi dość niepokojąco. 673 00:53:09,227 --> 00:53:12,022 Przy obecnym stanie nauki 674 00:53:12,105 --> 00:53:14,608 wydaje się to niemal niemożliwe. 675 00:53:20,697 --> 00:53:23,200 Świadomy katastrofy, do której dojdzie, 676 00:53:23,283 --> 00:53:27,454 jeśli nazistowskie Niemcy jako pierwsze uwolnią energię atomową, 677 00:53:27,537 --> 00:53:30,957 dr Einstein postanowił napisać list do prezydenta, 678 00:53:31,041 --> 00:53:34,586 w którym podkreślił potrzebę działania ze strony rządu USA. 679 00:53:35,128 --> 00:53:36,046 Szanowny panie, 680 00:53:37,255 --> 00:53:40,926 wyniki niedawnych eksperymentów, o których słyszałem, 681 00:53:41,009 --> 00:53:44,512 każą mi przypuszczać, że pierwiastek uran 682 00:53:44,596 --> 00:53:48,975 może stać się nowym i ważnym źródłem energii. 683 00:53:49,559 --> 00:53:54,564 To nowe zjawisko może też posłużyć do skonstruowania bomb. 684 00:53:55,148 --> 00:53:58,485 Niezwykle potężnych bomb nowego typu. 685 00:53:59,945 --> 00:54:02,364 W tej sytuacji 686 00:54:02,447 --> 00:54:06,868 pożądane byłoby przyspieszenie prac eksperymentalnych, 687 00:54:06,952 --> 00:54:09,329 które są obecnie prowadzone. 688 00:54:10,288 --> 00:54:13,124 Z poważaniem, A. Einstein. 689 00:54:17,921 --> 00:54:22,467 Zorganizowanej sile można przeciwstawić tylko zorganizowaną siłę. 690 00:54:27,472 --> 00:54:30,016 WRZESIEŃ 1939 ROKU 691 00:54:30,725 --> 00:54:36,189 Wojska hitlerowskie zaatakowały Polskę bez wypowiedzenia wojny. 692 00:54:39,276 --> 00:54:41,403 Machina wojenna Hitlera przemierza Europę. 693 00:54:41,486 --> 00:54:43,363 Podbija dawnego wroga, Francję. 694 00:54:43,863 --> 00:54:47,492 Powstrzymamy i zdezorganizujemy każdy wysiłek Hitlera. 695 00:54:48,201 --> 00:54:52,122 Postaramy się stawić mu opór na lądzie i na morzu. 696 00:54:52,205 --> 00:54:56,376 Nie zazna spokoju ani odpoczynku. Nie będzie negocjacji. 697 00:54:56,960 --> 00:55:01,298 Pan Churchill może uważać, że wygra Wielka Brytania. 698 00:55:01,381 --> 00:55:04,676 Ale ja nie wątpię, że to Niemcy odniosą zwycięstwo. 699 00:55:07,887 --> 00:55:11,516 Po klęsce Belgii jej zapasy uranu 700 00:55:11,599 --> 00:55:13,268 wpadły w ręce nazistów. 701 00:55:19,482 --> 00:55:20,483 Pearl Harbor, 702 00:55:21,359 --> 00:55:23,695 nasza placówka na wyspach hawajskich, 703 00:55:23,778 --> 00:55:27,741 została brutalnie zbombardowana. Japonia wypowiedziała nam wojnę. 704 00:55:28,575 --> 00:55:31,161 Nieważne, ile to potrwa. 705 00:55:31,995 --> 00:55:34,581 Prawi Amerykanie 706 00:55:35,582 --> 00:55:38,626 będą walczyć do ostatecznej wygranej. 707 00:55:41,379 --> 00:55:43,048 ROK 1942 708 00:55:43,548 --> 00:55:46,843 ALIANCI PRZYSTĘPUJĄ DO WYŚCIGU CHCĄ STWORZYĆ PIERWSZĄ BOMBĘ ATOMOWĄ 709 00:55:46,926 --> 00:55:49,554 W RAMACH ŚCIŚLE TAJNEGO PROJEKTU MANHATTAN 710 00:55:52,682 --> 00:55:56,102 „E” równa się „mc kwadrat”. 711 00:55:56,811 --> 00:56:00,565 Prosta formuła, która ujawniła tajemnice atomu. 712 00:56:01,066 --> 00:56:03,610 EINSTEINA WYKLUCZONO 713 00:56:03,693 --> 00:56:08,114 JEGO PACYFISTYCZNY AKTYWIZM CZYNIŁ Z NIEGO POTENCJALNE ZAGROŻENIE 714 00:56:11,868 --> 00:56:13,161 ROK 1943 715 00:56:13,244 --> 00:56:16,247 Musimy być świadomi 716 00:56:16,331 --> 00:56:19,000 masowych mordów, dokonanych przez Niemców 717 00:56:19,084 --> 00:56:22,754 na ludności cywilnej okupowanych krajów. 718 00:56:25,590 --> 00:56:28,385 Wszędzie eksterminują tych, 719 00:56:28,468 --> 00:56:33,765 którzy reprezentują ducha niepodległości narodu. 720 00:56:41,564 --> 00:56:42,816 W Norwegii 721 00:56:42,899 --> 00:56:47,153 alianci zadają niszczycielski cios nazistowskiemu programowi nuklearnemu. 722 00:56:48,238 --> 00:56:51,324 Seria nalotów na elektrownię wodną 723 00:56:51,408 --> 00:56:54,369 odcina źródło niezbędnych środków chemicznych. 724 00:56:56,996 --> 00:57:00,500 ROK 1944 725 00:57:00,583 --> 00:57:05,672 D-Day. Ponad 150 000 żołnierzy, przewożonych przez ponad 5000 statków. 726 00:57:05,755 --> 00:57:08,758 Największa inwazja morska w historii. 727 00:57:08,842 --> 00:57:11,886 Fala wojny obraca się przeciwko Niemcom. 728 00:57:20,478 --> 00:57:24,107 Siły alianckie znalazły tajne akta nazistów, 729 00:57:24,190 --> 00:57:27,152 z których wynika, że ich program broni atomowej 730 00:57:27,235 --> 00:57:28,236 poniósł klęskę. 731 00:57:33,366 --> 00:57:35,118 ROK 1945 732 00:57:44,669 --> 00:57:48,047 Gdy alianci wkraczają w głąb lądu europejskiego, 733 00:57:48,131 --> 00:57:51,301 ujawnia się prawdziwa groza planu Hitlera. 734 00:57:52,552 --> 00:57:55,513 Dowody fotograficzne ukazują bestialskie zbrodnie, 735 00:57:55,597 --> 00:57:58,975 popełnione przez nazistów w obozie w Buchenwaldzie. 736 00:58:00,435 --> 00:58:03,104 To kości mężczyzn, kobiet i dzieci. 737 00:58:03,688 --> 00:58:05,440 Wysłano ich na eksterminację. 738 00:58:09,944 --> 00:58:14,282 Zbrodnia Niemców jest najokropniejsza 739 00:58:14,365 --> 00:58:18,036 w historii tak zwanych cywilizowanych narodów. 740 00:58:19,329 --> 00:58:20,455 Obóz Buchenwald 741 00:58:20,538 --> 00:58:23,666 jest oficjalnie nazywany fabryką zagłady. 742 00:58:33,801 --> 00:58:38,306 Wybrali Hitlera po tym, gdy ujawnił swoje haniebne intencje. 743 00:58:38,389 --> 00:58:41,684 Nie ma mowy o nieporozumieniu. 744 00:58:41,768 --> 00:58:43,436 Wiwat zwycięstwo! 745 00:58:51,361 --> 00:58:54,280 Zmasakrowali moich żydowskich braci, 746 00:58:54,364 --> 00:58:57,408 nie chcę więc mieć nic wspólnego z Niemcami. 747 00:59:04,874 --> 00:59:06,459 Kwiecień 1945 roku. 748 00:59:08,169 --> 00:59:11,798 Armia radziecka rozpoczyna ostateczny atak na siły Hitlera. 749 00:59:11,881 --> 00:59:16,135 Okrążają Berlin i zbliżają się do schronu Führera. 750 00:59:23,393 --> 00:59:26,604 Pokonany Hitler odbiera sobie życie 751 00:59:26,688 --> 00:59:28,690 jednym strzałem w głowę. 752 00:59:35,863 --> 00:59:37,782 Wojna w Europie została wygrana, 753 00:59:37,865 --> 00:59:41,452 ale siły aliantów wciąż szukają sposobu na zakończenie 754 00:59:41,536 --> 00:59:43,037 wojny z Japonią. 755 00:59:44,122 --> 00:59:48,459 Pięć, cztery, trzy, dwa, jeden. 756 00:59:50,503 --> 00:59:52,755 Po latach prac naukowych 757 00:59:52,839 --> 00:59:56,134 Projekt Manhattan uzyskał bombę atomową. 758 01:00:03,975 --> 01:00:06,269 Alamogordo na pustyni w Nowym Meksyku. 759 01:00:06,352 --> 01:00:07,770 Pierwszy test atomowy. 760 01:00:08,730 --> 01:00:11,482 Przerażające preludium do ataku, 761 01:00:11,566 --> 01:00:14,527 który czeka nieświadomych mieszkańców Hiroszimy. 762 01:00:18,281 --> 01:00:20,491 Wysokość około 9800 metrów. 763 01:00:20,992 --> 01:00:25,622 Kurs magnetyczny 265 stopni. Prędkość 250 węzłów. 764 01:00:27,165 --> 01:00:29,000 Zbliżam się do celu. 765 01:00:29,083 --> 01:00:32,003 Zachmurzenie 30% na wszystkich wysokościach. 766 01:00:32,503 --> 01:00:34,172 Cel widoczny. 767 01:01:19,217 --> 01:01:20,510 Niedawno 768 01:01:20,593 --> 01:01:25,306 {\an8}amerykański samolot zrzucił bombę na Hiroszimę. 769 01:01:27,517 --> 01:01:30,978 To największe osiągnięcie 770 01:01:31,062 --> 01:01:33,606 zorganizowanej nauki w historii. 771 01:01:44,617 --> 01:01:47,036 ROK 1955 772 01:02:01,968 --> 01:02:06,055 Pierwsza bomba atomowa zapoczątkowała nową, niepokojącą erę. 773 01:02:07,056 --> 01:02:08,182 Jednym uderzeniem 774 01:02:08,266 --> 01:02:12,937 unicestwiono japońskie miasto Hiroszimę i 70 000 mężczyzn, kobiet 775 01:02:13,020 --> 01:02:14,021 i dzieci. 776 01:02:15,648 --> 01:02:19,902 Coraz częściej jednak analizuje się to doniosłe wydarzenie. 777 01:02:21,571 --> 01:02:24,824 Czy bomba była ceną, którą warto było zapłacić za pokój? 778 01:02:26,200 --> 01:02:29,620 U SCHYŁKU ŻYCIA EINSTEINA JAPOŃSKI DZIENNIKARZ, KATSU HARA, 779 01:02:29,704 --> 01:02:31,831 NAWIĄZAŁ Z PROFESOREM KORESPONDENCJĘ 780 01:02:31,914 --> 01:02:37,962 I ZMUSIŁ GO DO ROZLICZENIA Z UDZIAŁU W BUDOWIE BOMBY ATOMOWEJ 781 01:02:43,760 --> 01:02:45,052 Drogi profesorze. 782 01:02:49,724 --> 01:02:53,561 Obecnie Japończycy są boleśnie świadomi 783 01:02:53,644 --> 01:02:56,272 swojej odpowiedzialności za ostatnią wojnę. 784 01:02:56,814 --> 01:03:00,902 Okazują szczerą skruchę za swoją zbrodnię. 785 01:03:16,542 --> 01:03:20,004 Ostatnio, wiele lat od zakończenia wojny, 786 01:03:20,755 --> 01:03:23,800 Japończycy po raz pierwszy stanęli 787 01:03:23,883 --> 01:03:26,636 twarzą w twarz z niszczycielskimi efektami 788 01:03:27,178 --> 01:03:28,262 bomby atomowej. 789 01:03:31,724 --> 01:03:34,268 Teraz, profesorze Einstein, pytamy. 790 01:03:35,019 --> 01:03:36,103 Dlaczego nauka, 791 01:03:36,187 --> 01:03:40,107 której głównym celem jest służyć dobru i szczęściu ludzkości, 792 01:03:40,608 --> 01:03:44,654 była kluczowa w osiągnięciu tak okropnych rezultatów? 793 01:03:46,197 --> 01:03:50,993 Nie uważam się za ojca uwolnienia energii atomowej. 794 01:03:51,077 --> 01:03:53,287 Mój udział w tym był pośredni. 795 01:03:53,371 --> 01:03:56,749 Ale jednak odegrał pan istotną rolę 796 01:03:56,833 --> 01:03:58,918 w produkcji bomb atomowych. 797 01:03:59,001 --> 01:04:02,547 Mój jedyny wkład polegał na tym, że w 1905 roku 798 01:04:02,630 --> 01:04:06,884 ustaliłem zależność między masą i energią. 799 01:04:09,345 --> 01:04:14,225 Uważałem, że energia atomowa jest możliwa tylko teoretycznie. 800 01:04:16,477 --> 01:04:20,940 Nie sądziłem, że zostanie wyzwolona 801 01:04:21,023 --> 01:04:22,942 za mojego życia. 802 01:04:46,424 --> 01:04:51,095 Popełniłem w życiu jeden wielki błąd. 803 01:04:54,098 --> 01:04:56,726 Gdy podpisałem list do prezydenta Roosevelta. 804 01:05:04,692 --> 01:05:08,613 Prawdopodobieństwo tego, że Niemcy pracują nad tym samym problemem 805 01:05:08,696 --> 01:05:14,076 z dużą szansą na sukces, zmusiło mnie do podjęcia tego kroku. 806 01:06:14,220 --> 01:06:17,431 Gdybym wiedział, że Niemcom nie uda się 807 01:06:17,515 --> 01:06:19,976 wyprodukować bomby atomowej, 808 01:06:21,268 --> 01:06:25,815 nie wziąłbym udziału w otwarciu tej puszki Pandory. 809 01:06:31,570 --> 01:06:33,823 Palcem bym nie kiwnął. 810 01:06:47,712 --> 01:06:50,089 Przed nalotem na Hiroszimę 811 01:06:50,172 --> 01:06:53,467 czołowi fizycy wzywali Departament Wojny, 812 01:06:53,551 --> 01:06:58,097 by nie używano bomby przeciwko bezbronnym kobietom i dzieciom. 813 01:07:02,059 --> 01:07:06,272 Gdybyśmy pokazali innym krajom próbną eksplozję z Nowego Meksyku, 814 01:07:07,023 --> 01:07:10,901 moglibyśmy to wykorzystać do negocjowania porządku światowego. 815 01:07:10,985 --> 01:07:12,403 Zakończenia wojny. 816 01:07:16,240 --> 01:07:19,035 Fizyków, którzy brali udział w tworzeniu 817 01:07:19,618 --> 01:07:23,789 najniebezpieczniejszej broni wszech czasów, 818 01:07:23,873 --> 01:07:27,752 nęka poczucie odpowiedzialności, 819 01:07:28,335 --> 01:07:29,795 a nawet winy. 820 01:07:33,049 --> 01:07:37,720 Oddaliśmy tę broń w ręce Amerykanów i Brytyjczyków, 821 01:07:38,387 --> 01:07:41,557 jako powierników całej ludzkości, 822 01:07:41,640 --> 01:07:44,185 bojowników o pokój i wolność. 823 01:07:46,270 --> 01:07:47,646 Ale jak dotąd 824 01:07:47,730 --> 01:07:50,608 nie widzimy żadnej gwarancji pokoju 825 01:07:52,151 --> 01:07:55,404 czy wolności, które obiecano narodom. 826 01:08:04,371 --> 01:08:08,000 Sytuacja wymaga odważnych działań. 827 01:08:09,585 --> 01:08:14,799 Radykalnej zmiany naszego podejścia 828 01:08:14,882 --> 01:08:18,219 do całej koncepcji politycznej. 829 01:08:20,846 --> 01:08:21,847 W innym przypadku 830 01:08:22,973 --> 01:08:25,226 ludzka cywilizacja będzie zgubiona. 831 01:08:27,103 --> 01:08:28,187 Wygrano wojnę. 832 01:08:29,605 --> 01:08:30,689 Ale nie pokój. 833 01:08:38,697 --> 01:08:40,533 Oświadczenie prezydenta Trumana 834 01:08:40,616 --> 01:08:43,119 o udanych testach atomowych Rosji 835 01:08:43,202 --> 01:08:45,412 ściągnęło dziennikarzy do Flushing Meadow, 836 01:08:45,496 --> 01:08:48,499 gdzie przybyły z Rosji Wyszynski wystąpi przed ONZ. 837 01:08:48,582 --> 01:08:50,501 Panie Wyszynski, czy ma pan... 838 01:08:50,584 --> 01:08:54,130 - Przepraszam. - Czy Rosja ma bombę atomową? 839 01:08:57,925 --> 01:09:00,594 Trzask, wybuch. 840 01:09:00,678 --> 01:09:03,430 Śmiercionośny, radioaktywny deszcz. 841 01:09:03,514 --> 01:09:07,935 W kilka sekund centrum Nowego Jorku zamieniłoby się w ruinę. 842 01:09:08,894 --> 01:09:12,231 W USA WYBUCHA STRACH PRZED KOMUNISTAMI 843 01:09:12,314 --> 01:09:13,899 Kraj jest w stanie wojny. 844 01:09:13,983 --> 01:09:18,028 Wojny, którą wypowiedzieli nam władcy międzynarodowego komunizmu. 845 01:09:18,612 --> 01:09:22,449 To największy kryzys w historii Ameryki. 846 01:09:22,533 --> 01:09:26,704 Są oznaki, że Kreml już intensyfikuje 847 01:09:26,787 --> 01:09:28,581 użycie innej broni. 848 01:09:29,081 --> 01:09:30,624 Komunistycznej propagandy. 849 01:09:31,584 --> 01:09:35,629 Trwa nieustanna walka 850 01:09:35,713 --> 01:09:37,506 o ludzkie umysły. 851 01:09:41,552 --> 01:09:44,513 Niemiecka tragedia sprzed lat znów się powtarza. 852 01:09:46,599 --> 01:09:48,851 Ludzie działają bez oporów 853 01:09:49,560 --> 01:09:52,771 i sprzymierzają się z siłami zła. 854 01:09:54,648 --> 01:09:57,443 Jak długo mamy tolerować polityków, 855 01:09:58,277 --> 01:10:03,449 żądnych władzy i próbujących zdobyć w ten sposób przewagę polityczną? 856 01:10:06,911 --> 01:10:10,956 To dziwne, że nauka, która kiedyś wydawała się nieszkodliwa, 857 01:10:11,040 --> 01:10:14,877 przekształciła się w koszmar, który sprawia, że wszyscy drżą. 858 01:10:19,965 --> 01:10:22,843 W toku długiego życia nauczyłem się, 859 01:10:22,927 --> 01:10:27,598 że cała nasza nauka w porównaniu z rzeczywistością jest dziecięca. 860 01:10:31,352 --> 01:10:35,105 Ale to najcenniejsza rzecz, jaką mamy. 861 01:10:46,242 --> 01:10:50,329 Nauka nie jest i nigdy nie będzie zamkniętą księgą. 862 01:10:52,331 --> 01:10:55,960 Każdy postęp rodzi nowe pytania. 863 01:10:57,753 --> 01:11:01,006 Ale po latach niespokojnych poszukiwań w mroku 864 01:11:01,090 --> 01:11:03,842 i ostatecznym wyjściu na światło, 865 01:11:05,261 --> 01:11:09,431 zrozumieją tylko ci, którzy tego doświadczyli. 866 01:11:11,892 --> 01:11:14,019 Nie można potępiać człowieka za to, 867 01:11:14,103 --> 01:11:16,855 że jego podbój sił natury 868 01:11:16,939 --> 01:11:19,858 wykorzystuje się do niszczycielskich celów. 869 01:11:20,776 --> 01:11:23,112 Los ludzkości zależy raczej 870 01:11:23,821 --> 01:11:28,242 od jej moralnego rozwoju. 871 01:11:55,811 --> 01:11:59,523 EINSTEIN WALCZYŁ O POKÓJ 872 01:11:59,606 --> 01:12:04,278 I UJAWNIENIE TAJEMNIC STWORZENIA 873 01:12:04,361 --> 01:12:07,614 DO OSTATNIEGO TCHU 874 01:12:25,841 --> 01:12:31,972 ALBERT EINSTEIN ZMARŁ 18 KWIETNIA 1955 ROKU 875 01:12:34,767 --> 01:12:36,477 Drodzy potomkowie, 876 01:12:37,686 --> 01:12:40,356 jeśli nie staliście się bardziej sprawiedliwi, 877 01:12:41,398 --> 01:12:44,735 spokojniejsi i bardziej racjonalni 878 01:12:44,818 --> 01:12:46,612 niż my, 879 01:12:47,613 --> 01:12:49,740 to do diabła z wami. 880 01:12:51,158 --> 01:12:53,994 Jestem lub byłem 881 01:12:55,287 --> 01:12:57,790 waszym Albertem Einsteinem. 882 01:15:38,325 --> 01:15:43,330 Napisy: Paweł Awdejuk