1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:06,006 --> 00:00:07,215
LOS ANGELES
DISYEMBRE 2022
3
00:00:07,215 --> 00:00:09,509
- Kumusta?
- Paano kayo nakarating dito?
4
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
5
00:00:09,509 --> 00:00:11,302
- Nag-Uber kami.
- Uber, mahal.
6
00:00:11,302 --> 00:00:13,805
At napakabait niya.
7
00:00:13,805 --> 00:00:17,058
Oo, at tingin niya nakakatawa kami,
kasi totoo naman.
8
00:00:18,852 --> 00:00:21,062
- Kumusta ka?
- Maayos ang pakiramdam ko.
9
00:00:21,062 --> 00:00:24,691
Sabik na akong makita ang kaibahan
ng pangalawang palabas ko.
10
00:00:24,691 --> 00:00:26,943
Paumanhin, hindi ako nakarating sa una.
11
00:00:26,943 --> 00:00:29,487
Nasa eskwelahan ka, ayos lang.
Libre ka na?
12
00:00:29,487 --> 00:00:31,114
Oo, libre na ako.
13
00:00:31,114 --> 00:00:34,200
Parang huling palabas
ang pakiramdam ng nakapusod.
14
00:00:34,200 --> 00:00:36,786
- Madalas kang nagpu-pusod.
- Oo nga, alam ko.
15
00:00:36,786 --> 00:00:39,497
- Ang tirintas mo sa Kimmel kanina?
- Nakita mo?
16
00:00:39,497 --> 00:00:40,582
- Ang cute.
- Talaga?
17
00:00:40,582 --> 00:00:43,460
- Oo.
- Salamat! Masaya ako na gusto ninyo.
18
00:00:43,460 --> 00:00:44,794
- Oo.
- Oo, gusto namin.
19
00:00:44,794 --> 00:00:47,130
- Na-miss ko kayo.
- Na-miss ka namin!
20
00:00:47,130 --> 00:00:51,801
Pero may dalawang linggo tayo
para totoong magkasama.
21
00:00:51,801 --> 00:00:53,511
'Di ako hihingi ng higit pa.
22
00:00:53,511 --> 00:00:55,555
Sinasabi na namin iyan.
23
00:00:55,555 --> 00:00:59,142
Kaya lang magkahiwalay
mo kaming tinawagan.
24
00:00:59,142 --> 00:01:03,605
Parang, "Bakit siya tumatawag? Parang
hindi kami lagi magkasama maghapunan
25
00:01:03,605 --> 00:01:05,899
para maubusan ng pagkukwentuhan."
26
00:01:05,899 --> 00:01:10,070
Tatlo at kalahating oras sa sasakyan.
27
00:01:10,070 --> 00:01:11,446
Grabe!
28
00:01:12,781 --> 00:01:14,908
Puwede naman akong lumipad
papuntang Chicago.
29
00:01:14,908 --> 00:01:17,869
Totoo. Puwede ka agad bumalik sa Chicago.
30
00:01:17,869 --> 00:01:20,205
Puwede ako bumalik sa Chicago, nakakamangha.
31
00:01:20,205 --> 00:01:21,831
- Kaya tayo ay...
- Kumusta.
32
00:01:21,831 --> 00:01:23,875
- Maligayang pagdating.
- Ito si Rita...
33
00:01:23,875 --> 00:01:26,419
- ang ating stage manager...
- Kumusta, Rita.
34
00:01:26,419 --> 00:01:28,671
- ...magdadala sa'tin kahit saan.
- Kumusta.
35
00:01:34,511 --> 00:01:36,805
- Panghuling palabas na ito.
- Alam ko.
36
00:01:37,347 --> 00:01:39,682
- Ayos na s'ya. Gusto mo ito dito?
- Sige.
37
00:01:40,225 --> 00:01:41,434
Magaling.
38
00:01:43,269 --> 00:01:45,980
Handa na ba kayo makita
si Michelle Obama? Mag-ingay!
39
00:01:46,773 --> 00:01:48,566
Halina kayo! Heto na tayo!
40
00:01:57,158 --> 00:01:58,118
Huling gabi!
41
00:01:58,118 --> 00:02:00,662
- Gawin nating maayos 'to.
- Sa LA.
42
00:02:00,662 --> 00:02:03,873
- Magiging sobrang liwanag.
- Sa huling gabi.
43
00:02:12,423 --> 00:02:14,300
Dalawa, tatlo!
44
00:02:14,300 --> 00:02:16,886
Ako ay nagiging!
45
00:02:18,096 --> 00:02:19,597
NAGIGING
46
00:02:19,597 --> 00:02:22,517
Apat na taon noong nilabas ko
ang aking memoir na Becoming.
47
00:02:22,517 --> 00:02:25,145
Naglakbay ako sa buong bansa
at sa buong mundo,
48
00:02:25,145 --> 00:02:29,482
nakilala ang mga kahanga-hangang tao,
kabilang ang ilan sa inyo.
49
00:02:29,482 --> 00:02:33,611
Ang byahe ay isa sa pinakamagagandang
karanasan ko sa buhay.
50
00:02:33,611 --> 00:02:37,699
Pero, sa isang iglap, lahat ay nagbago.
51
00:02:37,699 --> 00:02:39,284
NAHINTO ANG LAHAT NG KAGANAPAN
52
00:02:39,284 --> 00:02:42,120
Nagsarado ang mundo at hindi nagpapasok .
53
00:02:42,120 --> 00:02:44,747
Nahiwalay tayo sa isa't isa.
54
00:02:45,665 --> 00:02:50,461
{\an8}Sa parehong panahon, hinarap natin
ang iba pang personal na hamon.
55
00:02:50,461 --> 00:02:54,257
{\an8}Isang mahabang nakaraan na
dapat pagtuosan sa lahi sa Amerika.
56
00:02:54,257 --> 00:02:57,969
Naiwan tayong takot at galit
ng lahat ng ito,
57
00:02:57,969 --> 00:03:00,346
malungkot at hindi napapansin,
58
00:03:00,346 --> 00:03:03,808
at baka higit sa lahat, mag-isa.
59
00:03:03,808 --> 00:03:05,518
Paano tayo nakarating dito?
60
00:03:05,518 --> 00:03:06,936
Paano tayo nagbago?
61
00:03:06,936 --> 00:03:10,982
At higit sa lahat, paano tayo makakabawi
ng kaunting katatagan?
62
00:03:11,524 --> 00:03:13,860
Ito ang mga katanungang pinag-iisipan ko
63
00:03:13,860 --> 00:03:16,446
sa aking bagong libro at podcast.
64
00:03:16,446 --> 00:03:18,489
At siguradong kayo rin.
65
00:03:18,489 --> 00:03:21,242
Kaya narito tayo ngayon, magkakasama muli.
66
00:03:21,784 --> 00:03:24,954
Dahil kahit madilim ang pakiramdam
ng mundo,
67
00:03:24,954 --> 00:03:30,001
Sinusubukan nating protektahan,
sindihan, at ibahagi ang liwanag.
68
00:03:40,887 --> 00:03:43,640
Maniwala kayo,
wala sa'kin ang mga kasagutan.
69
00:03:43,640 --> 00:03:46,559
Malayo dito. Pero may kuwento ako.
70
00:03:46,559 --> 00:03:48,353
At ikaw rin.
71
00:03:49,062 --> 00:03:53,107
At para tulungan tayong tahiin
ang mga kuwentong ito nang magkasama,
72
00:03:54,317 --> 00:03:59,489
Masaya akong narito ang kaibigan ko
para liwanagan ang daan pasulong.
73
00:04:01,407 --> 00:04:05,662
{\an8}Bigyan ng mainit na pagtanggap
ang nag-iisa at walang katulad na si
74
00:04:05,662 --> 00:04:08,206
{\an8}Oprah Winfrey!
75
00:04:08,748 --> 00:04:10,583
Kumusta, LA!
76
00:04:12,043 --> 00:04:14,545
Kumusta!
77
00:04:15,922 --> 00:04:18,091
Kumusta, LA!
78
00:04:20,426 --> 00:04:22,512
Kumusta, LA sa itaas!
79
00:04:23,930 --> 00:04:26,557
Kumusta sa inyo, LA!
80
00:04:27,934 --> 00:04:32,313
Masaya akong makita kayo, LA!
81
00:04:32,313 --> 00:04:34,107
Grabe!
82
00:04:35,233 --> 00:04:36,526
O, Diyos ko.
83
00:04:36,526 --> 00:04:40,613
Nakakatuwang nandito kayo
84
00:04:40,613 --> 00:04:43,741
sa gabi ng Martes?
85
00:04:46,911 --> 00:04:52,709
Para sa huling gabi ng
The Light We Carry!
86
00:04:54,419 --> 00:04:55,795
Tingnan mo ikaw!
87
00:04:57,255 --> 00:05:02,677
Alam kong lahat kayo,
sa isang punto ng buhay ninyo,
88
00:05:02,677 --> 00:05:06,139
ay pumunta sa isang event
kung saan ang host
89
00:05:06,139 --> 00:05:09,017
ay nakatayo sa harap ninyo at sinasabing,
90
00:05:09,017 --> 00:05:12,186
"May bisita tayo na
hindi na kailangan ipakilala,"
91
00:05:12,186 --> 00:05:15,356
pagkatapos gagamitin nila
ang susunod na 20 minuto...
92
00:05:15,940 --> 00:05:19,861
para sabihin ang lahat ng nagawa
ng taong ito simula kapanganakan.
93
00:05:20,611 --> 00:05:22,363
Hindi ko gagawin iyon.
94
00:05:23,406 --> 00:05:25,158
Hindi ko iyon gagawin.
95
00:05:25,158 --> 00:05:28,328
Kasi alam kong alam n'yo na
kung sino ang nandito.
96
00:05:31,372 --> 00:05:36,586
Alam ko kasi dinaanan ninyo
ang 101 at ang 405 at ang 5...
97
00:05:37,670 --> 00:05:39,797
at ang 10...
98
00:05:39,797 --> 00:05:44,260
Bumaba ako sa 101, tumagal nang tatlo
at kalahating oras.
99
00:05:45,303 --> 00:05:48,222
Nandito ako para sa
kaparehong dahilan ninyo.
100
00:05:48,931 --> 00:05:52,226
Para makakuha din ng
liwanag na taglay niya!
101
00:05:56,522 --> 00:06:02,361
Kaya ang ginang na hindi na kailangan
ng pagpapakilala, sa totoo.
102
00:06:02,361 --> 00:06:05,114
Ang ating Unang Ginang magpakainlanman,
103
00:06:05,114 --> 00:06:08,659
Michelle Obama!
104
00:06:16,375 --> 00:06:17,835
Michelle Obama!
105
00:06:17,835 --> 00:06:19,712
Oprah Winfrey!
106
00:06:25,218 --> 00:06:26,886
- Tingnan n'yo.
- Tingnan nyo!
107
00:06:26,886 --> 00:06:28,262
YouTube Theater!
108
00:06:30,014 --> 00:06:31,390
Panghuling gabi!
109
00:06:34,310 --> 00:06:35,895
O, Diyos ko!
110
00:06:36,938 --> 00:06:38,231
LA!
111
00:06:42,318 --> 00:06:44,529
Ito ang paraan tapusin ang tour.
112
00:06:45,279 --> 00:06:47,365
- Ito ay...
- Sa tingin ko ito iyon.
113
00:06:48,574 --> 00:06:51,494
Gusto kong sabihin,
gabi ng Martes ngayon...
114
00:06:51,494 --> 00:06:53,663
- Martes ng gabi!
- Hindi man lang...
115
00:06:53,663 --> 00:06:58,042
Wala pa sa kalagitnaan ng linggo
at dumating ang mga tao
116
00:06:58,042 --> 00:06:59,502
- makita ka.
- Diyos ko.
117
00:06:59,502 --> 00:07:00,878
Mabuti...
118
00:07:03,131 --> 00:07:06,259
Sa tingin ko ito ay isang
malaking dagdag na bonus
119
00:07:06,259 --> 00:07:09,762
na nandito rin si Miss Oprah Winfrey.
120
00:07:10,972 --> 00:07:13,808
Gusto ko lang sabihin ito,
bawat ibang tagapayo
121
00:07:13,808 --> 00:07:16,978
ay masaya na hindi ka nila sinusundan.
122
00:07:16,978 --> 00:07:18,646
- Kaya...
- Mabuti...
123
00:07:18,646 --> 00:07:20,481
Nakakatuwa, kasi...
124
00:07:20,481 --> 00:07:22,984
napapanood kita sa Instagram at
125
00:07:22,984 --> 00:07:25,361
dinadalhan ako ng mga tao ng, "hay naku,
126
00:07:25,361 --> 00:07:28,448
tingnan mo ang
ginawa ni Conan, ni Tracee Ellis Ross,
127
00:07:28,448 --> 00:07:31,534
ni Gayle. Nakita mo si Tyler?
Nakita mo si Ellen?"
128
00:07:31,534 --> 00:07:35,455
Kaya pakiramdam ko ay parang,
"O, Diyos ko..."
129
00:07:35,455 --> 00:07:37,290
Pinasok ba ng takot isipan mo?
130
00:07:37,290 --> 00:07:40,585
- Ang takot ko'ng isipan!
- Tingnan n'yo? Kahit si Oprah
131
00:07:40,585 --> 00:07:42,253
- ay takot.
- Takot na isipan!
132
00:07:42,253 --> 00:07:43,421
- Alam mo?
- Ganito...
133
00:07:43,421 --> 00:07:45,214
Alam mo nangyari? Akala ko.
134
00:07:45,214 --> 00:07:47,675
"Okay, gagamitin ko ang kakayahan ko..."
135
00:07:47,675 --> 00:07:50,178
Eksakto. Alam mo kung paano gawin ito.
136
00:07:50,178 --> 00:07:54,474
-"Alam ko kung paano mag-interview."
- Alam ko kung paano mag-interview!
137
00:07:54,474 --> 00:07:57,560
- Hindi ako takot sa mga tao.
- Tama!
138
00:07:58,269 --> 00:08:01,272
- Kaya nandito tayo.
- Oo. At salamat na nandito ka,
139
00:08:01,272 --> 00:08:04,400
- aking mahal na kaibigan.
- Salamat. Mahal kita talaga.
140
00:08:04,400 --> 00:08:07,153
- Mahal din kita.
- Sobrang pinapahalagahan kita.
141
00:08:07,153 --> 00:08:09,530
- Ako rin.
- Kung ano ang paninindigan mo.
142
00:08:09,530 --> 00:08:12,867
Ito ang huling gabi
ng paglilibot sa anim na lungsod,
143
00:08:12,867 --> 00:08:17,038
na nagbago mula sa isang lockdown.
144
00:08:17,038 --> 00:08:20,625
- Oo, tama.
- Nalampasan mo ang mga pagsubok
145
00:08:20,625 --> 00:08:25,171
at dinala sa amin angThe Light We Carry.
146
00:08:25,171 --> 00:08:28,257
Pero bago mo malampasan ang lahat,
147
00:08:28,257 --> 00:08:31,260
gusto ko malaman kung nasaan ka
at ang mga nangyari
148
00:08:31,260 --> 00:08:34,722
noong una mo'ng mapagtanto
na ito ay seryoso na,
149
00:08:34,722 --> 00:08:37,266
- at wala tayong pupuntahan?
- Oo, oo.
150
00:08:37,266 --> 00:08:41,687
Alam mo, nakakatuwa talaga,
nasa kalsada ako.
151
00:08:41,687 --> 00:08:47,193
Kakatapos lang ng paglilibot namin,
nagpahinga kami, at nasa byahe ako
152
00:08:47,193 --> 00:08:49,362
Nakipag-ugnayan ako sa pagsasalita.
153
00:08:49,362 --> 00:08:54,951
At nasa Las Vegas ako kasi
sinabay ko ang mga ugnayan na iyon
154
00:08:54,951 --> 00:08:57,745
sa selebrasyon ko kasama ang grupo ko para
155
00:08:57,745 --> 00:09:01,082
pasalamatan sila sa sikap
na nagawa sa aming paglilibot.
156
00:09:01,082 --> 00:09:03,584
- Marso 2020 ito.
- Marso ito.
157
00:09:03,584 --> 00:09:08,339
At maingay pa noon ang
tungkol sa COVID, pero,
158
00:09:08,339 --> 00:09:12,426
alam mo, pabalik-balik,
"Ano ba ito?" Nasa Las Vegas kami,
159
00:09:12,426 --> 00:09:16,556
at doon nagkaroon ng unti-unting
paglitaw ng mga kanselasyon.
160
00:09:16,556 --> 00:09:20,351
Naalala mo ang naging epekto?
Kasi 'di natin alam ang gagawin.
161
00:09:20,351 --> 00:09:22,436
- Tama.
- Gumagawa ang mga kumpanya
162
00:09:22,436 --> 00:09:25,773
ng mga hating desisyon
at naipit kami sa Vegas,
163
00:09:25,773 --> 00:09:30,278
pinapanood ang mundo na unti-unting
nawawala. Ganoon ang pakiramdam.
164
00:09:30,278 --> 00:09:33,864
'di ba? Nakansela ang
mga palabas. At nasa Vegas kami.
165
00:09:33,864 --> 00:09:36,450
Dahan-dahan, nawalan ng tao
ang mga casino.
166
00:09:36,450 --> 00:09:40,454
Nagsimulang mawalan ng tao
ang mga kalsada ng Las Vegas.
167
00:09:40,454 --> 00:09:43,416
Para kaming nasa lugar ng mga multo.
168
00:09:43,416 --> 00:09:46,085
- Naisip mo na kailangan mong umuwi?
- Oo, oo.
169
00:09:46,085 --> 00:09:50,089
Naging responsable kami, at
hintayin makansela ang huling palabas.
170
00:09:50,089 --> 00:09:53,050
- Tama.
- Tapos sa wakas, kinansela nila ito,
171
00:09:53,050 --> 00:09:55,052
sumakay sa eroplano, uwi sa bahay.
172
00:09:55,052 --> 00:09:58,848
Nakakakilabot iyon,
na naglalakbay sa kalsada
173
00:09:58,848 --> 00:10:01,100
nang dahan-dahan, tumigil ang mundo.
174
00:10:01,100 --> 00:10:04,520
- 'Di talaga tayo sigurado.
- Hindi sigurado sa nangyayari.
175
00:10:04,520 --> 00:10:07,857
- Lahat gumagamit ng hand sanitizer.
- Tama.
176
00:10:07,857 --> 00:10:10,026
ang mga pinamili nila. -Oo.
177
00:10:10,026 --> 00:10:12,361
- Nilinis ang mga pinamili.
- may sabon.
178
00:10:12,361 --> 00:10:13,821
Iyon ang yugto noon.
179
00:10:13,821 --> 00:10:18,951
Pagkatapos, nag-alala ako
dahil nasa eskuwelahan ang mga bata
180
00:10:18,951 --> 00:10:23,581
at naisip ko, nasa labas
ang mga anak ko, nakalantad sa COVID!
181
00:10:23,581 --> 00:10:27,043
At umasa ako na magiging responsable
ang mga unibersidad.
182
00:10:27,043 --> 00:10:30,671
At sa wakas, nakapagdesisyon
na uuwi ang mga bata,
183
00:10:30,671 --> 00:10:35,301
pero naisip ko rin, "O, Diyos ko,
pupunta sila sa bahay ko?"
184
00:10:36,344 --> 00:10:40,806
Naisip ko, "Dadaan sila sa airport
at uupo sa mga eroplano,"
185
00:10:40,806 --> 00:10:43,809
kaya sinabi namin ni Barack
na magsuot ng mga mask.
186
00:10:43,809 --> 00:10:46,187
At, nang makauwi na sila,
187
00:10:46,187 --> 00:10:49,774
sa garahe ko sila pinatuloy
188
00:10:51,067 --> 00:10:54,278
at binuksan ang lahat ng gamit nila.
189
00:10:54,278 --> 00:10:56,405
Doon ko muna sila patutuluyin.
190
00:10:56,405 --> 00:10:58,741
Sabi namin hubarin ang nagamit sa byahe.
191
00:10:58,741 --> 00:11:00,493
"'Hindi alam ang nangyayari.
192
00:11:00,493 --> 00:11:03,245
Naisip na asawa ko na
hindi tama ang ginawa ko,
193
00:11:03,245 --> 00:11:06,457
pero ako ay parang,
"Sinusubukan..." Hindi namin alam!
194
00:11:06,457 --> 00:11:10,419
Tama ka doon. Si Stedman ay 14 na
araw na nasa guesthouse.
195
00:11:10,419 --> 00:11:11,837
Naalala ko iyon!
196
00:11:13,297 --> 00:11:15,716
Iyon ay sa loob ng 14 na araw.
197
00:11:15,716 --> 00:11:19,887
Tingnan ninyo, Malia at Sasha,
buti pinatuloy ko kayo sa bahay.
198
00:11:20,471 --> 00:11:25,810
Pero naghahanda kaming gumawa
ng komunidad na ligtas sa COVID,
199
00:11:25,810 --> 00:11:29,230
at dahil nagbyahe sila,
medyo nag-iingat kami,
200
00:11:29,230 --> 00:11:31,607
nanigurado na wala silang dalang sakit.
201
00:11:31,607 --> 00:11:35,027
Hindi namin alam kung gaano
katagal ng paglabas ng sakit.
202
00:11:35,027 --> 00:11:40,783
Natakot ba kayong
magkaroon ng COVID noong unang taon
203
00:11:40,783 --> 00:11:42,952
- bago ang vaccine?
- Interesante ito.
204
00:11:42,952 --> 00:11:47,081
Sa tingin ko, nakatulong na nakatira
kami kasama ang dating presidente...
205
00:11:47,081 --> 00:11:48,958
- maaaring makatulong.
- ...na...
206
00:11:48,958 --> 00:11:54,255
'Di lang basta presidente, pero isang
nagbabasa at naniniwala sa siyensiya.
207
00:11:58,092 --> 00:11:59,844
Na...
208
00:12:00,553 --> 00:12:04,140
pinamunuan ang bansa na malampasan
ang iba't ibang pandemia.
209
00:12:04,140 --> 00:12:06,267
Naalala n'yo ang Ebola?
210
00:12:07,184 --> 00:12:10,688
Sa tingin ko isang kaso ang
naiulat sa U.S.
211
00:12:12,231 --> 00:12:13,983
Asawa ko iyon.
212
00:12:21,824 --> 00:12:24,618
Ibinalik tayo mula sa bingit ng pagkalumo,
213
00:12:24,618 --> 00:12:28,080
nakakalimutan ng lahat na,
pangit ang sitwasyon noon.
214
00:12:28,080 --> 00:12:31,709
Kaya naninirahan kami kasama
ng tinatawag naming "fact guy."
215
00:12:31,709 --> 00:12:34,753
Sapat ang ideya niya
para malaman kung ano ito.
216
00:12:34,753 --> 00:12:37,798
Kaya nakakatakot, pero may kaalaman kami.
217
00:12:37,798 --> 00:12:41,844
- Ang nakakatakot...
- Kaya komportable kayong takot.
218
00:12:41,844 --> 00:12:44,180
Komportableng takot. Ang nakakatakot...
219
00:12:44,180 --> 00:12:47,016
Tulad ng sinabi mo sa libro,
ang kampanteng takot.
220
00:12:47,016 --> 00:12:51,103
- Sobrang takot ako.
- Oo, pero ang ikinatakot ko, Oprah,
221
00:12:51,103 --> 00:12:53,481
ay ang napanood ang pagkalito...
222
00:12:53,481 --> 00:12:54,648
- Oo.
- ...sa mundo.
223
00:12:54,648 --> 00:12:57,485
Ang halo-halong mensahe,
ang pagbabagu-bago,
224
00:12:57,485 --> 00:12:59,987
mahina na pamumuno, ang kawalan ng plano,
225
00:12:59,987 --> 00:13:03,449
ang panonood sa mga tao
na hindi ito sineseryoso.
226
00:13:03,991 --> 00:13:07,369
Ang tingin ng tao sa pandemia
ay isang mahabang bakasyon.
227
00:13:07,369 --> 00:13:09,413
Nag-aaway sa pagsuot ng mga mask,
228
00:13:09,413 --> 00:13:13,459
panonood sa mga batang
nagsasaya sa tabing dagat ng California.
229
00:13:13,459 --> 00:13:15,586
- Naalala mo? Oo.
- Nakakatakot iyon
230
00:13:15,586 --> 00:13:18,547
kasi iniisip ko na uuwi
ang mga bata sa bahay nila
231
00:13:18,547 --> 00:13:21,884
sa kanilang lolo at lola o
kakilala na may ibang sakit,
232
00:13:21,884 --> 00:13:24,887
at magiging sakuna ito.
233
00:13:24,887 --> 00:13:29,183
Iyon ang bagay na ikinatakot ko.
Panonood ng maling impormasyon.
234
00:13:29,183 --> 00:13:30,726
Nakakatakot iyon.
235
00:13:30,726 --> 00:13:34,188
Nakikita ang galit ng tao
sa mga siyentipiko at eksperto.
236
00:13:34,188 --> 00:13:37,399
Iyon ang parte na nakakatakot
para sa akin.
237
00:13:37,399 --> 00:13:40,778
Makita ang mundo na hindi ito
maayos nang mabuti.
238
00:13:40,778 --> 00:13:43,614
Makinig ka, buong pandemia
lagi akong kumakain.
239
00:13:43,614 --> 00:13:48,702
- Mayroon kaming Taco tuwing Martes...
- May Taco kami tuwing Martes!
240
00:13:48,702 --> 00:13:52,414
- Gustong gusto namin iyon.
- Gustong gusto namin iyon.
241
00:13:52,414 --> 00:13:55,960
- Pero ang bilis dumating ng Martes.
- Tama, alam mo?
242
00:13:55,960 --> 00:13:58,963
-"Martes na naman?"
- Ganoon din ba sa bahay ninyo
243
00:13:58,963 --> 00:14:01,632
- kung saan, "Martes na naman?"
- Na naman?
244
00:14:01,632 --> 00:14:06,845
O, hay naku. Kailangang mag-Taco tayo
kada ika dalawang linggo ng Martes.
245
00:14:06,845 --> 00:14:10,933
Kasi ang bilis na ng oras,
at dadaan ang mga araw na parang,
246
00:14:10,933 --> 00:14:15,521
"May nagawa ba ako?
May natapos ba ako kahit ano?"
247
00:14:15,521 --> 00:14:19,984
At nang malampasan mo ang pandemia,
nakapagsulat ka na ng libro.
248
00:14:21,235 --> 00:14:22,486
Nakabuo ka ng libro.
249
00:14:22,486 --> 00:14:25,865
Pero hindi ka ganoon noong una, tama?
250
00:14:25,865 --> 00:14:30,536
Hindi mo sinabing, "Kukunin ko na
lahat ng personal na problema
251
00:14:31,120 --> 00:14:34,790
na nagkaroon ako, Barack,
252
00:14:34,790 --> 00:14:37,042
at kukunin ko ang lakas nito
253
00:14:37,668 --> 00:14:42,172
at hahayaan ko itong
maging parola para sa mga ilaw
254
00:14:42,882 --> 00:14:44,800
na taglay nating lahat."
255
00:14:47,136 --> 00:14:49,972
- 'Di ganyan ang nangyari.
- 'Di ganyan ang nangyari.
256
00:14:51,056 --> 00:14:54,810
Lumabas ang libro dahil,
parang ikaw... humihingi ang mga tao
257
00:14:54,810 --> 00:14:57,104
ng payo palagi. Alam mo?
258
00:14:57,104 --> 00:15:00,149
Lagi nila akong tinatanong
kung paano ko nagawa.
259
00:15:00,149 --> 00:15:02,818
"Paano mo narating ito?
lampasan ang takot?"
260
00:15:02,818 --> 00:15:05,696
Ang makita ang boses mo?
Malaman na nakikita ka,
261
00:15:05,696 --> 00:15:10,075
kapag pinalaki kang hindi nakikita
ang sarili mo sa mundo?"
262
00:15:10,075 --> 00:15:13,579
Kaya, nakikipaglaban na ako
sa mga tanong na ito, iniisip,
263
00:15:13,579 --> 00:15:16,999
"Kapag nakaroon ako ng tsansa
na makausap ang mga bata,"
264
00:15:16,999 --> 00:15:20,461
na ginagawa ko kung minsan,
kinakausap ko ang mga bata,
265
00:15:20,461 --> 00:15:22,171
Hinahanap ko ang kasagutan,
266
00:15:22,171 --> 00:15:24,757
naisip ko na hindi ko
maaabot lahat ng bata,
267
00:15:24,757 --> 00:15:27,927
"Naghahanap sila ng gabay,
naghahanap sila ng boses."
268
00:15:27,927 --> 00:15:33,223
Kaya sinimulan kong iplano ang libro
bago pa man ang pandemia,
269
00:15:33,223 --> 00:15:38,938
pero natuklasan ko ring bumubulusok ako
pababa sa depresyon,
270
00:15:38,938 --> 00:15:41,231
alam mo iyon, paulit ulit sa utak ko,
271
00:15:41,231 --> 00:15:44,443
ang takot kong isipan nakikita
ang pagguho ng mundo,
272
00:15:44,443 --> 00:15:47,279
at kailangan kong hanapin
ang aking pag-asa.
273
00:15:47,279 --> 00:15:50,366
Pakiramdam ko ay nawawala
na ang taglay ko'ng ilaw.
274
00:15:50,366 --> 00:15:53,619
Kinailangan kong magisip ng diskarte
275
00:15:53,619 --> 00:15:57,539
paraan para malampasan
at masagot ko iyong mga katanungan
276
00:15:57,539 --> 00:15:59,959
at magpatuloy na magserbisyo dahil
277
00:15:59,959 --> 00:16:02,670
'pag dumating ka sa mga
lugar na nakakalungkot,
278
00:16:02,670 --> 00:16:04,546
mahirap makita ang liwanag.
279
00:16:04,546 --> 00:16:07,257
Mahirap isipin na mahalaga
ba na ibahagi ito.
280
00:16:07,257 --> 00:16:10,844
Tinitingnan mo ba ang mundo
sa paraang katulad ng sa amin?
281
00:16:10,844 --> 00:16:15,015
Mula sa lugar na puno ng takot?
Dahil sobrang dami ng nangyayari
282
00:16:15,015 --> 00:16:19,770
- at maraming tayong nakitang...
- Oo.
283
00:16:19,770 --> 00:16:22,106
- ...kasinungalingang itinanggi...
- Oo.
284
00:16:22,106 --> 00:16:25,901
...ng mga taong akala natin
ay dapat na naging makatarungan,
285
00:16:25,901 --> 00:16:28,028
na tingin ko lahat tayo ay napaisip,
286
00:16:28,028 --> 00:16:31,073
"Hindi na mahalaga.
Alam mo, ang Charlottesville,
287
00:16:31,073 --> 00:16:34,952
mabubuting tao sa magkabilang panig."
Na walang magbabago.
288
00:16:34,952 --> 00:16:39,164
Pagkatapos ay nakita nating
ginagawa nang armas ang takot.
289
00:16:39,164 --> 00:16:42,584
At kapag nakita mong
ginagawang armas ang takot
290
00:16:42,584 --> 00:16:47,715
ng dating presidente,
hindi ang asawa mo...
291
00:16:48,966 --> 00:16:52,636
...natakot ka ba doon o nagalit ka?
292
00:16:52,636 --> 00:16:53,804
Pareho.
293
00:16:53,804 --> 00:16:58,517
Natakot ako. Nagalit ako. Nakakadismaya.
294
00:16:58,517 --> 00:17:03,355
Nakakadismaya na, alam mo,
pagkatapos nating gawin ang lahat
295
00:17:03,355 --> 00:17:08,861
para maitakda ang napakataas na estado,
sinubukang mabuti na maitama ang lahat,
296
00:17:08,861 --> 00:17:14,491
na mamuno nang may pag-asa,
isulong ang kabutihan at pakikiramay,
297
00:17:14,491 --> 00:17:16,076
na...
298
00:17:16,076 --> 00:17:20,122
pinili nang tao ang sumangayon...
299
00:17:20,122 --> 00:17:24,209
pinili nila ito o wala silang
pakialam at hindi bumoto.
300
00:17:25,169 --> 00:17:28,714
Na mas masakit,
dahil ang mga taong hindi bumoto,
301
00:17:28,714 --> 00:17:31,925
karamihan sa mga iyon
ay ang mga taong bumoto sa amin.
302
00:17:31,925 --> 00:17:36,013
Kaya, parang, pakiramdam ko
ay inabanduna kami, alam mo 'yon?
303
00:17:36,013 --> 00:17:39,892
Parang, "Mahalaga pa ba
ang ginawa namin? Mahalaga pa ba?"
304
00:17:39,892 --> 00:17:44,146
Alam mo iyon? At iyon ang madilim
na bahagi ng panahong iyon.
305
00:17:45,272 --> 00:17:47,566
Pero... hindi, ako... at...
306
00:17:47,566 --> 00:17:49,526
Noon iyon, alam n'yo?
307
00:17:49,526 --> 00:17:53,489
Ibinabahagi ko kasi lahat tayo'y
dumadaan sa mahirap na sitwasyon.
308
00:17:53,489 --> 00:17:57,117
Dahil, hindi lahat ng oras
magiging ilaw tayo ng pag-asa.
309
00:17:57,117 --> 00:18:00,704
At mas wala akong tiwala
kaysa sa aking asawa
310
00:18:00,704 --> 00:18:04,625
na mayroong liwanag na palaging umaasa.
311
00:18:04,625 --> 00:18:08,128
At napakasuwerte ko
na nakatira ako sa bahay kasama siya
312
00:18:08,128 --> 00:18:12,257
dahil pinapanatili niya akong
nakatutok sa katotohanan.
313
00:18:12,257 --> 00:18:16,845
Pero tama, napakasamang bagay
ang paggamit sa takot bilang armas.
314
00:18:16,845 --> 00:18:20,474
Alam mo 'yon, nakikita mo ang
kalupitan na nangyari
315
00:18:20,474 --> 00:18:22,643
sa takbo ng kasaysayan ng tao,
316
00:18:22,643 --> 00:18:25,270
pang-aalipin, Holocaust, mga digmaan,
317
00:18:25,270 --> 00:18:28,982
anumang galit sa mga babae,
krimeng dala ng galit, o homophobia,
318
00:18:28,982 --> 00:18:34,446
batay ito lahat sa takot, kasakiman,
at paghahangad ng kapangyarihan.
319
00:18:34,446 --> 00:18:37,825
Kaya naman, isa itong masamang bagay.
320
00:18:37,825 --> 00:18:41,411
Mapanganib na bagay para panoorin
321
00:18:41,411 --> 00:18:44,456
kung paano nahaluan
ng takot na iyon ang buhay.
322
00:18:44,456 --> 00:18:48,043
Tinutukoy nito kung sino
ang makakakuha ng edukasyon,
323
00:18:48,043 --> 00:18:50,379
ang makakakuha ng hustisya, alam mo?
324
00:18:50,379 --> 00:18:53,549
Madalas, ito ang kaibahan
ng hampas sa kamay
325
00:18:53,549 --> 00:18:55,509
at tuhod sa leeg.
326
00:18:56,135 --> 00:18:59,304
Isa dapat ito sa mga bagay
na inaalala natin
327
00:18:59,304 --> 00:19:02,099
at matuklasan natin para sa ating sarili
328
00:19:02,099 --> 00:19:08,063
para hindi magamit ng mga nakakataas
ang ating takot laban sa atin.
329
00:19:09,189 --> 00:19:12,234
Isa itong delikadong proposisyon.
330
00:19:12,234 --> 00:19:17,072
Isa itong, tulad ng alam mo, Oprah,
bilang isang may malaking plataporma,
331
00:19:17,072 --> 00:19:18,824
dala ko ng mahabang panahon,
332
00:19:18,824 --> 00:19:22,911
alam mo kung gaano kadali kung piliin mong
333
00:19:22,911 --> 00:19:25,622
gamitin ang plataporma
sa negatibong paraan.
334
00:19:25,622 --> 00:19:26,999
Pero bakit hindi?
335
00:19:26,999 --> 00:19:29,918
Lumipas ang maraming taon,
nagka-palabas ka sa TV,
336
00:19:29,918 --> 00:19:33,297
kaya mong mahamak ang mga tao
sa napakaraming bagay,
337
00:19:33,297 --> 00:19:37,634
pero pinili mong hindi gawin.
Bakit, sabihin mo?
338
00:19:42,431 --> 00:19:45,934
Oo, at kapag nakita mo ang ibang tao
na sinasamantala ito
339
00:19:45,934 --> 00:19:49,104
para makapanira,
340
00:19:50,856 --> 00:19:55,903
nakakapanlumo, sa tingin ko marami
ang nanlumo at namanhid dito.
341
00:19:55,903 --> 00:20:00,699
At sabi mo na noong bumili ka
ng karayom na pang-ganchilyo online,
342
00:20:00,699 --> 00:20:04,661
- ay napakababa ng disposisyon mo.
- Oo, oo.
343
00:20:04,661 --> 00:20:08,540
Ibig kong sabihin, ewan ko kung
may matutulong ang pag-gaganchilyo,
344
00:20:08,540 --> 00:20:09,958
- pero sige.
- Alam ko.
345
00:20:09,958 --> 00:20:12,169
Metapora lang ang pag-gaganchilyo.
346
00:20:12,586 --> 00:20:14,254
Pero natuto ako nito.
347
00:20:14,254 --> 00:20:16,048
Di ba ipinag-ganchilyo kita?
348
00:20:16,048 --> 00:20:19,426
- Nag... Si Gayle iyon.
- Hindi, ikaw iyon... Si Gayle iyon.
349
00:20:19,426 --> 00:20:20,636
Apo ni Gayle.
350
00:20:20,636 --> 00:20:23,889
- Nag-ganchilyo ka ng magandang...
- Oo... Alam mo, ako...
351
00:20:24,139 --> 00:20:25,390
Ako ang gumawa niyan!
352
00:20:25,390 --> 00:20:27,226
- Ginawa ko 'yan!
- Panglamig.
353
00:20:27,226 --> 00:20:30,479
- Ikaw ang gumawa niyan!
- Nakakagiliw si Luca.
354
00:20:30,479 --> 00:20:31,521
Oo. Si Luca.
355
00:20:32,231 --> 00:20:35,359
Ang natutunan ko sa pag-gaganchilyo,
356
00:20:35,359 --> 00:20:38,528
mas nakapagnilay-nilay ako,
357
00:20:38,528 --> 00:20:42,616
nagsilbi ito para mapakalma ang isip ko
358
00:20:42,616 --> 00:20:45,369
sa paraang kailangan ko,
sa ganoong paraan.
359
00:20:45,369 --> 00:20:47,913
Iyon ang nagagawa ng pananalig sa iyo.
360
00:20:47,913 --> 00:20:50,290
Alam mo? Sinasara nito ang iyong isipan.
361
00:20:50,290 --> 00:20:53,126
Masyado nating iniisip kung
paano makakatakas.
362
00:20:53,126 --> 00:20:56,213
At ang isip natin, wala tayong
tamang kontrol dito.
363
00:20:56,213 --> 00:20:58,507
Kaya isusuko mo ito, alam mo 'yon?
364
00:20:58,507 --> 00:21:01,760
Kailangan mo isuko
sa bagay na mas malakas sa iyo.
365
00:21:02,427 --> 00:21:06,056
Pero ang natutunan ko doon,
ang nagawa kong tuklasin,
366
00:21:06,056 --> 00:21:10,978
ay parang, kapag nasa ganito tayong
sitwasyon na napakalaki ng problema
367
00:21:10,978 --> 00:21:12,271
at mahirap lutasin,
368
00:21:12,271 --> 00:21:15,816
kailangang talaga nating tutukan
ang kaya nating kontrolin.
369
00:21:15,816 --> 00:21:20,153
Iyon lang talaga ang magagawa natin,
asikasuhin ang problema natin.
370
00:21:20,153 --> 00:21:21,989
At hulaan mo? Sapat na iyon.
371
00:21:21,989 --> 00:21:25,450
Nasa mundo tayo kung saan ang
mas malaki ay mas mahusay,
372
00:21:25,450 --> 00:21:27,286
na lagi tayong may ginagawa.
373
00:21:27,286 --> 00:21:30,080
Lagi nating hinaharap lahat
sa malaking paraan.
374
00:21:30,080 --> 00:21:31,999
Nararanasan ng mga anak natin.
375
00:21:31,999 --> 00:21:35,502
Kapag may sulat para sa akin,
sinusubukan nila, sa edad 15,
376
00:21:35,502 --> 00:21:38,588
"Ililigtas ko ang mundo.
Aayusin ko ang lugar ko."
377
00:21:38,588 --> 00:21:43,093
At ang totoo sa akin, wala ka pang
lakas o tatag para gawin iyan.
378
00:21:43,093 --> 00:21:45,178
Kailangan mong tutukan ang simula,
379
00:21:45,178 --> 00:21:48,432
at kapag edad 12 o 15 ka,
gawaing bahay mo ito,
380
00:21:48,432 --> 00:21:49,850
Magtapos ng pag-aaral.
381
00:21:49,850 --> 00:21:53,645
At ang aral na natutunan ko
mula roon ay ang,
382
00:21:53,645 --> 00:21:56,940
magsimula sa maliit na bagay
na kaya mong kontrolin.
383
00:21:56,940 --> 00:21:59,151
- Tama iyan.
- Kontrolin ang kaya mo.
384
00:21:59,151 --> 00:22:00,444
Tama iyan.
385
00:22:00,444 --> 00:22:02,070
Ang isang tema
386
00:22:02,070 --> 00:22:06,199
na umaangat mula sa mga pahina
ngThe Light We Carry para sa akin
387
00:22:06,199 --> 00:22:10,078
ay na pinalaki ka nang maayos.
388
00:22:10,078 --> 00:22:13,206
- Sinuwerte ako.
- Pinalaki ka nang maayos.
389
00:22:13,206 --> 00:22:16,460
- Pinagpala ako.
- Diyos ko, meron kang kahanga-hangang
390
00:22:16,460 --> 00:22:21,381
- bituin, mabubuting magulang.
- Oo.
391
00:22:21,381 --> 00:22:25,594
Oo. Na nag-alaga sa iyo
at may bukas na pag-iisip.
392
00:22:25,594 --> 00:22:28,388
At sa tingin ko,
ang maganda talaga doon ay
393
00:22:28,388 --> 00:22:32,976
nag-alay ka ng... isang buong seksyon,
kabanata para "Kilalanin ang ina ko,"
394
00:22:33,393 --> 00:22:36,438
at ilan sa napakahusay na aral
sa pagpapalaki ng anak,
395
00:22:36,438 --> 00:22:39,858
isa sa paborito ko, "Maging
magulang sa anak na meron ka."
396
00:22:39,858 --> 00:22:41,526
- Oo, totoo.
- Ang husay noon.
397
00:22:41,526 --> 00:22:44,154
Pero ang naiwan sa akin,
ang pakiramdam na,
398
00:22:44,154 --> 00:22:47,115
grabe, sana lahat kami
nakilala namin ang ama mo.
399
00:22:47,115 --> 00:22:48,283
Oo.
400
00:22:48,283 --> 00:22:50,243
Sana nakilala namin siyang lahat
401
00:22:50,243 --> 00:22:54,456
kasi ang mensaheng ibinigay niya
sa iyo bilang isang batang babae,
402
00:22:54,456 --> 00:22:59,711
"Walang sinuman ang makakapagparamdam
sa iyo nang masama sa sarili mo,
403
00:22:59,711 --> 00:23:02,798
kung maganda
ang pakiramdam mo sa sarili mo..."
404
00:23:02,798 --> 00:23:05,759
- ...ang pinagbatayang tema ng libro.
- Oo.
405
00:23:05,759 --> 00:23:07,052
- Oo.
- Oo.
406
00:23:07,052 --> 00:23:08,845
Sa pagtatapos ng araw natin,
407
00:23:08,845 --> 00:23:12,557
hindi natin hawak ang iniisip,
sinasabi, o ginagawa ng tao.
408
00:23:12,557 --> 00:23:14,184
Hindi natin hawak.
409
00:23:14,184 --> 00:23:18,271
Hindi puwedeng nakadepende sa iba
ang ating liwanag, tama?
410
00:23:18,271 --> 00:23:21,316
Dahil baka wala sila nito para ibigay.
411
00:23:21,316 --> 00:23:25,529
Isang buhay na aral ng buhay
ang ama ko para sa sakin,
412
00:23:25,529 --> 00:23:28,782
dahil isa siyang Black na lalaki,
uring manggagawa,
413
00:23:28,782 --> 00:23:32,285
mahirap siguro, kahit
hindi namin naramdamang mahirap kami,
414
00:23:32,285 --> 00:23:34,579
alam mo 'yon, na may MS
415
00:23:34,579 --> 00:23:39,334
at naghirap sa kapansanan
buong buhay niya.
416
00:23:39,334 --> 00:23:43,213
At nasaksihan namin ang paghina
ng katawan niya,
417
00:23:43,213 --> 00:23:48,176
at inumpisahan ko ang kuwento
sa tungkod niya kasi mahalaga iyon.
418
00:23:48,176 --> 00:23:50,929
Alam mo 'yon? Imbes na sumuko sa buhay,
419
00:23:50,929 --> 00:23:55,308
puwede namang kalimutan ang lahat at
mangolekta ng benepisyo sa kapansanan
420
00:23:55,308 --> 00:23:57,435
hindi magtrabaho buong buhay niya.
421
00:23:57,435 --> 00:24:00,772
Pero pinili niyang gamitin
anumang mayroon siya.
422
00:24:00,772 --> 00:24:03,900
Una, iyong tungkod,
at noong hindi na ito gumagana,
423
00:24:03,900 --> 00:24:06,444
pinalitan ang mga ito ng dalawang saklay.
424
00:24:06,444 --> 00:24:09,531
At noong mga iyon naman
ang hindi na gumagana,
425
00:24:09,531 --> 00:24:11,158
kinailangan niya ng gabay.
426
00:24:11,158 --> 00:24:13,368
Pinalitan niya iyon ng panglakad.
427
00:24:13,368 --> 00:24:15,787
Kalaunan, gumamit na ng motor na upuan.
428
00:24:15,787 --> 00:24:19,457
Buong buhay namin.
Pero hindi siya kailanman tumigil.
429
00:24:19,457 --> 00:24:22,335
Hindi niya sinisi ang sinuman,
430
00:24:22,335 --> 00:24:26,673
hindi niya hinayaan ang... pagkabigo
na siguro... siguro nakadama siya ng,
431
00:24:26,673 --> 00:24:28,216
hindi kailanman sumuko.
432
00:24:28,216 --> 00:24:30,886
Hindi siya nabago nito, alam mo?
433
00:24:30,886 --> 00:24:33,096
May mga oras na babagsak sya,
434
00:24:33,096 --> 00:24:36,057
'Di ko alam kung natumba siya
patungo sa trabaho,
435
00:24:36,057 --> 00:24:39,227
pero tumutumba siya sa bahay,
natatapilok sa basahan.
436
00:24:39,227 --> 00:24:43,398
At ang makita ang iyong ama na natutumba,
437
00:24:44,566 --> 00:24:47,152
inilantad nito lahat
ng mga kahinaan namin.
438
00:24:47,152 --> 00:24:48,612
Nakakatakot ito,
439
00:24:48,612 --> 00:24:52,199
pero ginawa niya ang lahat
para tumayo agad at tumawa na lang
440
00:24:52,199 --> 00:24:54,993
dahil magandang tulong din ang pagtawa.
441
00:24:54,993 --> 00:24:58,747
Pero ang natutunan ko sa kanya,
at sinasabi ko sa libro ko,
442
00:24:58,747 --> 00:25:02,125
"Madadapa ka, tatayo ka,
patuloy kang kikilos."
443
00:25:02,709 --> 00:25:07,756
Kaya kung nakahanap siya ng liwanag
sa lahat ng pinagdaanan niya,
444
00:25:07,756 --> 00:25:10,258
at kaya niyang maging ilaw para sa iba,
445
00:25:10,258 --> 00:25:13,803
dahil para siyang ama
ng maraming wala noon,
446
00:25:13,803 --> 00:25:16,139
sa pamilya ko, sa komunidad.
447
00:25:16,139 --> 00:25:21,645
Nakita niya ang sarili niyang liwanag
at tinuro niya na trabaho ko iyon,
448
00:25:21,645 --> 00:25:23,855
na makita ang sarili kong liwanag.
449
00:25:23,855 --> 00:25:27,567
Oo. Kaya gusto ko iyon
bilang nangungunang tema ng libro,
450
00:25:27,567 --> 00:25:31,404
"Walang magpapabagsak
sayo 'pag masaya mo iyong kalooban"
451
00:25:31,404 --> 00:25:34,032
At ang sinasabi mo saThe Light We Carry
452
00:25:34,032 --> 00:25:39,579
ay trabaho mong gawin ang dapat para
gumanda ang pakiramdam mo sa sarili.
453
00:25:39,579 --> 00:25:42,540
- Responsibilidad mo iyon.
- Tama iyan.
454
00:25:42,540 --> 00:25:45,126
Palagi nitong pinagagaan pakiramdam ko.
455
00:25:45,126 --> 00:25:49,839
Parang ipinapakita sa akin ng ama ko
na may kontrol ako sa buhay ko.
456
00:25:49,839 --> 00:25:52,801
- Oo.
- Na-kontrol ko ang nararamdaman ko.
457
00:25:52,801 --> 00:25:56,846
Hindi ko kailangang umasa sa pagiging
mabait ng isang tao sa akin,
458
00:25:56,846 --> 00:25:58,682
maging patas sila sa akin.
459
00:25:58,682 --> 00:26:00,433
Hindi patas ang buhay.
460
00:26:00,433 --> 00:26:05,689
Kaya kapag naiisip ko ang ama ko,
'pag nakakadama ako ng awa sa sarili,
461
00:26:05,689 --> 00:26:11,278
naaawa ako sa sarili ko,
pakiramdam ko kasalanan ito ng iba,
462
00:26:11,278 --> 00:26:16,324
Iniisip ko ang ama ko, at nananatili
akong naka-focus, at matuwid,
463
00:26:16,324 --> 00:26:19,452
at malinaw ang pag-iisip,
at may pagpapasalamat,
464
00:26:19,452 --> 00:26:23,873
sa mga paraang ako lang,
ito... ito ay isang regalo.
465
00:26:23,873 --> 00:26:28,586
Puwede mo bang tapusin ito? "Naririnig
ko pa rin ang boses ng ama ko 'pag..."
466
00:26:29,421 --> 00:26:30,630
Kahit kailan.
467
00:26:30,630 --> 00:26:34,050
Ibig kong sabihin, kasing lalim
ito ng, kahit kailan.
468
00:26:34,050 --> 00:26:36,553
Naririnig ko ang boses n'ya sa isip ko.
469
00:26:36,553 --> 00:26:42,309
Kasama ko ang boses niya
sa unang araw ko sa Princeton,
470
00:26:42,309 --> 00:26:46,896
isinasaayos ang sarili ko
dito sa balwarte ng elitismo.
471
00:26:46,896 --> 00:26:51,568
Alam mo 'yon? Kasama ko siya
sa unang araw ko sa law firm.
472
00:26:51,568 --> 00:26:53,320
At kahit noong nawala siya,
473
00:26:53,320 --> 00:26:55,905
kasama ko pa rin siyang naglakad sa altar
474
00:26:55,905 --> 00:26:59,367
dahil tinulungan niyang makita
ang taong para sa akin.
475
00:26:59,367 --> 00:27:01,745
Kaya nakita ko si Barack.
476
00:27:01,745 --> 00:27:06,666
Nagawa ko siyang makita,
nang higit sa panlabas na itsura,
477
00:27:06,666 --> 00:27:10,295
at maganda ang panlabas na itsura,
mga kaibigan, pero...
478
00:27:13,006 --> 00:27:18,595
pero nakita ko kung ano ang
mahalagang mahanap sa isang lalaki.
479
00:27:18,595 --> 00:27:23,558
Alam mo? Kasama ko siya ngayon,
kasama ko siya sa entabladong ito.
480
00:27:23,558 --> 00:27:29,439
Siya ang tinatawag ko kapag
nagsasalita ako ng katotohanan sa tao
481
00:27:29,439 --> 00:27:32,609
ang ipinapakita ko
ang pagging totoo at kahinaan ko.
482
00:27:32,609 --> 00:27:34,444
Nandito s'ya kahit kailan.
483
00:27:35,111 --> 00:27:39,866
Gustong ko na sinabi mong
natulungan ka niya sa maraming bagay
484
00:27:39,866 --> 00:27:44,621
para makita mo ang dapat mong makita
kay Barack Obama.
485
00:27:44,621 --> 00:27:46,581
Pag-usapan natin si Barack?
486
00:27:46,581 --> 00:27:49,876
- O, oo, sige. Oo, sige.
- Okay.
487
00:27:49,876 --> 00:27:55,965
Sinubukan ng mga tao na
makuha ang kuwento ng pag-ibig ninyo.
488
00:27:55,965 --> 00:27:59,552
- O, ayan na siya.
- Sinubukang makuha ang kuwento n'yo.
489
00:27:59,552 --> 00:28:05,642
Gumawa sila ng pelikula, drama,
gumawa sila ng serye sa Unang Ginang.
490
00:28:05,642 --> 00:28:08,395
Gumawa sila...
sinubukan, pero hindi nila kaya!
491
00:28:08,395 --> 00:28:09,938
- Hindi.
- Hindi nila kaya.
492
00:28:09,938 --> 00:28:14,818
Pero naibuod mo ito ng buo
sa isang pangungusap lang
493
00:28:14,818 --> 00:28:17,195
napakalakas na noong nabasa ko ito,
494
00:28:17,195 --> 00:28:19,906
napatigil ako at napaluha ako nito.
495
00:28:19,906 --> 00:28:22,075
Naalala mo kung anong parte iyon?
496
00:28:22,075 --> 00:28:23,201
Hindi, ano iyon?
497
00:28:23,201 --> 00:28:26,037
Hindi ko alam kung anong parte
ang napaiyak ka.
498
00:28:26,037 --> 00:28:28,873
Okay, ang pangungusap...
499
00:28:28,873 --> 00:28:31,334
Sinabi mo tumira kayo sa maraming lugar.
500
00:28:33,378 --> 00:28:39,300
- At... "At si Barack ang tahanan ko!"
- O, at si Barack ang tahanan ko.
501
00:28:39,300 --> 00:28:40,802
- Oo.
-"Ang tahanan ko."
502
00:28:40,802 --> 00:28:43,138
- Ang tahanan ko.
-"Ang tahanan ko."
503
00:28:43,138 --> 00:28:44,305
Oo, siya.
504
00:28:44,305 --> 00:28:48,059
Umuwi ka at tingnan mo kung
kaya mong itanong sa sarili mo iyan.
505
00:28:50,937 --> 00:28:52,480
Tungkol sa taong mahal mo.
506
00:28:52,480 --> 00:28:53,815
Nakakatuwa ka.
507
00:28:55,400 --> 00:28:57,360
Sila ba ang tahanan mo?
508
00:28:58,278 --> 00:29:02,449
At mahalaga sa akin kung
paano mo ito ipinaliwanag sa amin,
509
00:29:02,449 --> 00:29:05,118
iyong unang trip sa Hawaii.
510
00:29:05,118 --> 00:29:08,329
Dahil nung una kang dumating
sa Hawaii, hinahanap mo...
511
00:29:08,329 --> 00:29:10,457
at naiintindihan ko, masipag ka
512
00:29:10,457 --> 00:29:12,041
'di pa nakita ang Hawaii,
513
00:29:12,375 --> 00:29:14,294
hinahanap mo ito saHawaii Five-O
514
00:29:14,294 --> 00:29:15,837
Sa may alam ng palabas.
515
00:29:15,837 --> 00:29:19,132
- Mai Tais at paglubog ng araw.
- Mai Tai at pulutgata...
516
00:29:19,132 --> 00:29:20,383
...honeymoon suites.
517
00:29:20,383 --> 00:29:21,926
Pero sa halip...
518
00:29:21,926 --> 00:29:25,138
Na naging byahe pauwi
para bisitahin ang pamilya niya.
519
00:29:25,138 --> 00:29:26,514
Taga doon siya.
520
00:29:26,514 --> 00:29:29,100
Hindi siya bumalik para magbakasyon,
521
00:29:29,100 --> 00:29:31,519
bumalik siya para sa mga kababayaan n'ya.
522
00:29:31,519 --> 00:29:35,440
Pero bata pa ako noon
at... malamig noon sa Chicago
523
00:29:35,440 --> 00:29:37,567
naisip ko, "Pupunta ako sa Hawaii.
524
00:29:37,567 --> 00:29:39,152
Magiging romantiko ito."
525
00:29:41,613 --> 00:29:45,116
Lumapag kami at dumiretso
sa apartment nila Toot at Gramps.
526
00:29:45,116 --> 00:29:46,326
Walang karagatan.
527
00:29:46,326 --> 00:29:49,245
Isang mataas na gusali,
nasa ika-10 palapag sila,
528
00:29:49,245 --> 00:29:53,249
alam mo 'yon, pumasok sa loob.
Parang bahay ng mga lolo at lola ko.
529
00:29:53,249 --> 00:29:56,795
Parang nasa timog bahagi ng Chicago,
na nakakatuwa.
530
00:29:56,795 --> 00:29:57,754
- 'Di ba?
- Oo.
531
00:29:57,754 --> 00:30:02,133
Ang malaman na pamilyar ako
sa pamilya niya, tama?
532
00:30:02,133 --> 00:30:04,344
Naglambingan kami. Ano ang nasa TV?
533
00:30:04,344 --> 00:30:05,845
60 Minutes.
534
00:30:05,845 --> 00:30:10,308
At, alam mo, naglabas sila
ng ilang TV tray
535
00:30:10,308 --> 00:30:13,561
at kumain kami ng
tuna sandwich at matamis na atsara.
536
00:30:13,561 --> 00:30:15,480
Para akong, "Oo, gusto ko ito."
537
00:30:15,480 --> 00:30:17,273
Minsan, sa dagat ang punta.
538
00:30:17,273 --> 00:30:18,858
Gusto ko ang sinabi niya,
539
00:30:18,858 --> 00:30:20,985
-"Okay, tara na."
-"Balik na tayo'."
540
00:30:20,985 --> 00:30:22,987
-"sa bahay."
- At, "Aww," alam mo.
541
00:30:22,987 --> 00:30:25,615
Bata ako at walang alam
at nakaramdaman na,
542
00:30:25,615 --> 00:30:30,119
"Hindi ko alam kung gusto ko ito. 'Di
ito kasing romantiko ng inisip ko."
543
00:30:30,119 --> 00:30:31,538
Hindi ko pinakita iyon.
544
00:30:31,538 --> 00:30:34,958
Alam ng nanay ko na hindi ako
kumilos ng hindi tama.
545
00:30:34,958 --> 00:30:36,459
- Napaka...
- Iniisip mo,
546
00:30:36,459 --> 00:30:38,920
-"Nasaan ang Hawaii sa palabas?"
- Saan...
547
00:30:38,920 --> 00:30:40,588
Tama. Eksakto.
548
00:30:40,588 --> 00:30:43,550
Pero tatapusin ko ang kuwento
sa pagsasabing,
549
00:30:43,550 --> 00:30:47,220
ang pinapakita sa akin ni Barack
ay ang totoong siya.
550
00:30:47,220 --> 00:30:50,306
At minsan, bilang taong
hinahanap ang kabiyak,
551
00:30:50,306 --> 00:30:53,476
Akala natin mais tai at dapit-hapon
ang ating hanap,
552
00:30:53,476 --> 00:30:56,771
ang kailangan natin ay may
respeto at mahal ang pamilya
553
00:30:56,771 --> 00:30:59,274
- at nandiyan para sa kanila...
- Nakikita mo.
554
00:30:59,274 --> 00:31:01,818
- ...palagi.
- At pinapakita niya sayo.
555
00:31:01,818 --> 00:31:05,238
At pinahalagahan ni Barack
ang oras kasama ang pamilya niya.
556
00:31:05,238 --> 00:31:06,573
Masarap sa dagat,
557
00:31:06,573 --> 00:31:10,702
pero ang makasama ang kanyang ina,
kanyang lola, kanyang kapatid,
558
00:31:10,702 --> 00:31:14,831
tulungan sila sa kanilang gawain,
siya ang lakas ng pamilya nila.
559
00:31:14,831 --> 00:31:18,585
At sasabihin ko sa inyo,
palagi siyang nandiyan
560
00:31:18,585 --> 00:31:21,462
para sa akin at sa mga bata
sa parehong paraan.
561
00:31:21,462 --> 00:31:25,091
Nandiyan siya kapag kailangan namin siya.
562
00:31:25,091 --> 00:31:27,343
At iyong ang pinakita niya sa sa Hawaii
563
00:31:27,343 --> 00:31:29,345
noong nagpunta ako sa dagat.
564
00:31:30,179 --> 00:31:32,807
Sa tingin ko, ang pinapahalagan din namin
565
00:31:32,807 --> 00:31:36,644
saBecoming at saThe Light We Carry
566
00:31:36,644 --> 00:31:41,566
ay napaka-totoo mo
tungkol sa inyong relasyon,
567
00:31:41,566 --> 00:31:44,485
tungkol sa buhay ninyo,
na hindi lahat perpekto.
568
00:31:44,485 --> 00:31:48,031
Sabi mo, natagalan at maraming pagsasanay
569
00:31:48,031 --> 00:31:51,075
para pagtulungan ninyo
ang hindi pagkakaunawaan.
570
00:31:51,075 --> 00:31:54,579
- Kaya, ano ang istilo mo at istilo n'ya?
- Oo.
571
00:31:54,579 --> 00:31:58,207
Alam mo, sinabi ko ito sa kanya,
at sinabi ko na ito noon,
572
00:31:58,207 --> 00:32:01,336
isa sa mga iba kung paano
kami magpakita ng pagibig
573
00:32:01,336 --> 00:32:04,923
ay dahil malayo ang pamilya
niya at madalas s'ya magbyahe,
574
00:32:04,923 --> 00:32:08,343
kinailangan niyang matutong magmahal
nang malayo, alam mo?
575
00:32:08,343 --> 00:32:13,848
At ibig sabihin noon, mas maraming
palitan ng salita at pagmamahal,
576
00:32:13,848 --> 00:32:15,600
mas pisikal, alam mo...
577
00:32:15,600 --> 00:32:18,269
- Ang "mahal kita" at.
- Oo, "mahal kita."
578
00:32:18,269 --> 00:32:20,521
-"Mahal din kita." Alam mo?
- Oo.
579
00:32:21,731 --> 00:32:23,733
Lumaki ako kung saan lahat, ay,
580
00:32:23,733 --> 00:32:26,277
magkakalapit sa isa't isa, alam mo,
581
00:32:26,277 --> 00:32:29,906
lahat ng mga tiya at tiyo,
at dakilang tiyuhin at pinsan
582
00:32:29,906 --> 00:32:32,533
at, alam mo, lahat nagdiwang ng kaarawan.
583
00:32:32,533 --> 00:32:35,078
Kaya magkasama kami tuwing huling linggo,
584
00:32:35,078 --> 00:32:37,997
dalawang beses, at,
"Maligayang kaarawan sa iyo."
585
00:32:37,997 --> 00:32:40,291
Palagi kaming magkasama, kaya, "Paalam.
586
00:32:40,291 --> 00:32:43,836
Wala na ng mahal kita
kasi makikita kita ulit, tama?"
587
00:32:45,505 --> 00:32:49,300
Kaya ang pagmamahal para sa akin ay
ang laging nariyan, parang,
588
00:32:49,300 --> 00:32:53,054
"Oo, oo, tigilan mo ang kakahalik
sa akin, maglaba ka na."
589
00:32:54,138 --> 00:32:57,433
At magkaiba rin kami ng pag-uugali.
Alam mo?
590
00:32:57,433 --> 00:33:00,520
Hulaan mo ako?
Medyo mainitin ang ulo, alam mo?
591
00:33:01,312 --> 00:33:02,897
Madaldal, mabilis magalit.
592
00:33:02,897 --> 00:33:06,275
Parang, "Ano?!" Gusto ni Barack
ng makatwirang usapan.
593
00:33:06,275 --> 00:33:10,321
Ako ay parang, "Makatwiran?
Hindi ko maintindihan.
594
00:33:10,321 --> 00:33:11,656
Galit ako.
595
00:33:11,656 --> 00:33:13,866
'Wag mo dalhin sa'kin ang listahan mo.
596
00:33:13,866 --> 00:33:16,411
Mabuti pa ay umalis ka
at hayaan akong kumalma."
597
00:33:18,079 --> 00:33:20,415
Ayokong marinig ang anumang dahilan mo.
598
00:33:20,415 --> 00:33:23,835
Gaano katagal...
Ano ang yugto ng pagpapalamig sayo?
599
00:33:23,835 --> 00:33:26,504
Siguradong, parang,
ang akala niya ay parang,
600
00:33:26,504 --> 00:33:28,798
"Limang minuto na.
Handa ka na bang maipag-usap?"
601
00:33:28,798 --> 00:33:30,341
Parang, "Hindi 'yon sapat!"
602
00:33:32,176 --> 00:33:33,970
Tapos na.
603
00:33:33,970 --> 00:33:35,513
Inaabot ito ng oras.
604
00:33:35,513 --> 00:33:37,765
Minsan puwedeng ilang araw na hindi...
605
00:33:37,765 --> 00:33:39,726
Ayaw ko lang makipagusap sa'yo ngayon.
606
00:33:39,726 --> 00:33:41,060
Pero kailangan...
607
00:33:41,060 --> 00:33:43,980
Kailangan namin matuto pa'no makompormiso.
608
00:33:43,980 --> 00:33:47,316
Kailangan kong matuto
na hindi sumabog sa kanya, 'di ba?
609
00:33:47,316 --> 00:33:51,571
At, kailangan niya rin akong bigyan
ng espasyo para kumalma.
610
00:33:51,571 --> 00:33:52,989
Iyan ay isang aral.
611
00:33:52,989 --> 00:33:56,451
Nagsasanay pa din kami
noon, pero binabahagi ko ito
612
00:33:56,451 --> 00:33:59,996
kasi ang dami kong nakikitang
mga batang magasawa
613
00:33:59,996 --> 00:34:03,416
na hindi alam kung ano
ang totoong pag-aasawa.
614
00:34:03,416 --> 00:34:04,375
Alam mo?
615
00:34:04,375 --> 00:34:06,335
Mas marami silang ginugugol
616
00:34:06,335 --> 00:34:10,298
na oras sa pagpili ng ikatlong damit
para sa kasal at resepsyon
617
00:34:10,298 --> 00:34:13,468
at sa wish board
ng mga bulaklak na gusto nila,
618
00:34:13,468 --> 00:34:16,596
at pagpaplano ng ikatlong bachelorette.
619
00:34:16,596 --> 00:34:19,974
Sobrang laki ng ginagastos ninyo
sa mga kasal.
620
00:34:20,808 --> 00:34:22,101
Sobrang laki.
621
00:34:22,101 --> 00:34:24,312
Oo, gusto n'yo ng bonggang anibersayo.
622
00:34:24,312 --> 00:34:27,732
Gusto ninyo ng malaki,
sobrang bonggang anibersaryo, tama?
623
00:34:27,732 --> 00:34:30,943
Pero kailangan nating
maging totoo sa mga tao,
624
00:34:30,943 --> 00:34:34,197
Naniniwala ako, marami sa atin ang
dapat maging tapat
625
00:34:34,197 --> 00:34:36,908
sa gawain para makabuo ng buhay
kasama ang ibang tao.
626
00:34:36,908 --> 00:34:41,204
Para sa akin, parang hindi...
kontrobersyal iyon, alam mo?
627
00:34:41,204 --> 00:34:43,122
Ang kontrobersyal ay isang tao
628
00:34:43,122 --> 00:34:46,626
tulad ng katayuan mo
sa buhay na hindi totoo tungkol dito.
629
00:34:46,626 --> 00:34:48,336
Tumpak iyan.
630
00:34:48,336 --> 00:34:51,964
Parang, "hashtag relationship goals,"
631
00:34:51,964 --> 00:34:54,967
at ako,
"Nagalit ako sa kanya sa larawang iyan."
632
00:34:54,967 --> 00:34:55,968
At saka...
633
00:35:02,642 --> 00:35:06,062
Sinabi mo kay Gayle
habang naglilibot sa Philadelphia,
634
00:35:06,062 --> 00:35:08,064
noong nakaraang ilang linggo,
635
00:35:08,064 --> 00:35:09,816
na sa 30 taon ng pagsasama,
636
00:35:09,816 --> 00:35:11,901
ang 10 doon, ay hindi maganda.
637
00:35:11,901 --> 00:35:13,444
- Eksakto.
- At alam mo...
638
00:35:13,444 --> 00:35:15,655
ang mga tao naman ay, "Diyos ko!"
639
00:35:15,655 --> 00:35:17,949
Oo. Nagkagulo ang internet, parang...
640
00:35:17,949 --> 00:35:21,035
- At ako, "30 taon na."
- Si Michelle, nagpapakatotoo.
641
00:35:21,035 --> 00:35:22,245
- Nagpapakatotoo.
- Eksakto.
642
00:35:22,245 --> 00:35:25,373
Dahil ang social media ay
malayo sa totoo, alam mo?
643
00:35:25,957 --> 00:35:29,752
Hindi alam ang totoo sa
social media kahit nasa harap na nila.
644
00:35:29,752 --> 00:35:32,672
Bakit sa tingin mo, tila,
tinamaan sila doon?
645
00:35:32,672 --> 00:35:36,801
- Tulad ng sinabi mong 30 taon...
- Dahil 'di maisip ng mga kabataan
646
00:35:36,801 --> 00:35:39,929
ang maging malungkot saglit,
ano pa kaya ang 10 taon.
647
00:35:39,929 --> 00:35:43,182
"Hindi ko kaya...
Karapatan ko ang maging masaya."
648
00:35:43,182 --> 00:35:48,104
At parang, "Sino ang nagsabi niyan?
Saan mo nakuha 'yan?"
649
00:35:49,147 --> 00:35:52,733
Hindi ako pinalaki na ang kasiyahan,
ang aking kasiyahan,
650
00:35:52,733 --> 00:35:56,487
at ang damdamin ko sa tahanan.
Ganito iyon, "Maupo ka muna.
651
00:35:56,487 --> 00:35:58,614
Wala akong pake sa sinasabi mo."
652
00:36:00,783 --> 00:36:06,706
Pero, alam mo, ang punto ay
dadaan ka sa mahihirap na pagsubok.
653
00:36:06,706 --> 00:36:10,168
Dahil kung kasal ka ng 30 taon,
at may 10 na hindi masaya,
654
00:36:10,168 --> 00:36:12,962
Kukunin ko ang mga
posibilidad na iyon, alam mo?
655
00:36:12,962 --> 00:36:18,843
Nagkataong kasabay ang mga ito
ng kapanganakan ng mga bata.
656
00:36:21,095 --> 00:36:24,390
Iyong dalawang iyon,
sinira nila ang lahat ng pag-ibig.
657
00:36:24,390 --> 00:36:27,101
Hinigop nila palabas ng bahay.
658
00:36:27,852 --> 00:36:32,899
Dumating silang magaganda
at nangangailangan kumain palagi
659
00:36:32,899 --> 00:36:37,528
at hindi makapagsalita at
hindi ka puwedeng magalit sa kanila.
660
00:36:37,528 --> 00:36:39,572
Ang ganda nila. Mga anak mo sila.
661
00:36:39,572 --> 00:36:44,452
Kaya sino sa tahanan
ang puwede kong, "O, ikaw!
662
00:36:45,912 --> 00:36:48,664
Kasalanan mo ito, Barack Obama."
663
00:36:51,334 --> 00:36:55,630
Pagkatapos, alam mo, lumalaki sila
at aalis sa tahanan ninyo
664
00:36:55,630 --> 00:36:59,675
at parang, "O, andyan ka pala,
665
00:36:59,675 --> 00:37:02,345
iyan ang mahal ko. Naaalala kita."
666
00:37:02,345 --> 00:37:04,472
Sampung taon iyon, alam mo?
667
00:37:05,181 --> 00:37:08,351
- Kaya, tingnan mo...
- Kaya, ano ang romantiko para sayo?
668
00:37:08,351 --> 00:37:10,686
- Ano sayo ang romantiko?
- Ito ay...
669
00:37:10,686 --> 00:37:14,523
Gusto ko kapag nagpaplano
ang asawa ko, tama?
670
00:37:14,523 --> 00:37:17,401
Kasi... mahirap magplano
671
00:37:17,401 --> 00:37:20,071
kapag ikaw ang presidente
o dating presidente,
672
00:37:20,071 --> 00:37:22,073
Kaya kung kaya niya magsorpresa...
673
00:37:22,073 --> 00:37:26,661
At sobrang saya niya sa sarili niya
kapag nagtagumpay siya, tama?
674
00:37:26,661 --> 00:37:32,750
At ang ika-30 anibersaryo namin ang
pinakabagong romantikong ginawa niya
675
00:37:32,750 --> 00:37:35,628
dahil inulit n'ya ang pulutgata namin,
676
00:37:35,628 --> 00:37:40,466
kung saan nagmaneho kami sa baybayin
ng Pasipiko noong kinasal kami.
677
00:37:40,466 --> 00:37:46,347
Nagsimula kami sa San Francisco,
umupa ng kotse, nagmaneho sa Big Sur,
678
00:37:46,347 --> 00:37:50,268
tumigil, at nakita ang Redwoods,
at dumaan sa Santa Barbara,
679
00:37:50,268 --> 00:37:53,437
at tumigil sa LA,
at kami lang dalawa noon.
680
00:37:53,437 --> 00:37:54,605
Ginawa niya iyon.
681
00:37:54,605 --> 00:37:57,566
Ngayon, 'di lang kaming dalawa,
may kasama kami,
682
00:37:57,566 --> 00:38:01,279
at kasama ang mga ahente namin,
at tatlong kotse sa likod.
683
00:38:01,279 --> 00:38:05,783
Sa larawang iyan, may 12 tao
sa likod, sinusubukang magtago.
684
00:38:06,826 --> 00:38:09,453
Nagbago na, pero sobrang sabik ang lahat.
685
00:38:09,453 --> 00:38:13,374
Sinabi ng mga ahente niya,
"Kayo... lalakad na tayo sa susunod."
686
00:38:13,374 --> 00:38:16,794
At parang... sinusubukan nilang...
sinubukan nilang kumalma,
687
00:38:16,794 --> 00:38:17,878
at mga tulong.
688
00:38:17,878 --> 00:38:20,047
Nagbabyahe kami ng marami, alam mo?
689
00:38:20,047 --> 00:38:22,341
- Planado n'ya iyon.
- Romantiko iyon.
690
00:38:22,341 --> 00:38:26,429
Napakaromantiko niyon. Napakatamis.
691
00:38:26,429 --> 00:38:29,307
At hindi siya nag-golf, kahit isang beses.
692
00:38:29,974 --> 00:38:34,353
Okay. Kaya saBecoming,
marami kang sinabi sa amin tungkol
693
00:38:34,353 --> 00:38:36,188
sa mga taon na wala siya,
694
00:38:36,188 --> 00:38:37,732
at ang mga panahong iyon,
695
00:38:37,732 --> 00:38:41,819
Tingin ko, noong hindi maganda
ang pakiramdam mo sa pagsasama ninyo.
696
00:38:41,819 --> 00:38:46,907
Nagbago na ba ngayong nasa bahay na siya?
697
00:38:47,783 --> 00:38:51,495
Lahat ng mga asawang babae
ay parang, "Mmm."
698
00:38:51,495 --> 00:38:53,289
Nagbago ba?
699
00:38:53,289 --> 00:38:55,750
- Yeah.
- Ibang asawa na ba siya ngayon
700
00:38:55,750 --> 00:38:58,502
kaysa noong mga taong puno ng tensyon?
701
00:38:58,502 --> 00:38:59,712
Alam mo?
702
00:38:59,712 --> 00:39:03,466
Hindi, tingin ko
hindi siya nagbabago, alam mo?
703
00:39:03,466 --> 00:39:06,135
Nag-grow na ako, nag-iba na ako.
704
00:39:07,136 --> 00:39:11,390
Natutunan ko na sa mga taong ito,
alam mo 'yon,
705
00:39:11,390 --> 00:39:13,476
kailangang pasayahin ang sarili.
706
00:39:13,476 --> 00:39:16,687
Babalik ito sa mga aral mula sa aking ama.
707
00:39:16,687 --> 00:39:19,315
Hindi niya hawak ang kasiyahan ko.
708
00:39:19,315 --> 00:39:21,192
Mahal niya ako, nagaalala siya,
709
00:39:21,192 --> 00:39:25,488
pero karamihan sa lungkot ko
ay dahil sa mga pinili kong gawin,
710
00:39:25,488 --> 00:39:27,615
tulad ng maging perpektong ina.
711
00:39:27,615 --> 00:39:29,408
Kailangan lahat ng tama.
712
00:39:29,408 --> 00:39:31,577
Kailangan ng trabaho siguraduhing...
713
00:39:31,577 --> 00:39:36,540
hawak ko ang sarili ko sa pamantayan
na nakakapagod para sa akin.
714
00:39:37,124 --> 00:39:41,504
- At imposible rin.
- At talagang napakaimposible.
715
00:39:41,504 --> 00:39:43,172
Dahil kaya mong makuha,
716
00:39:43,172 --> 00:39:44,840
siguro, pero hindi lahat...
717
00:39:44,840 --> 00:39:46,008
nang sabay.
718
00:39:46,008 --> 00:39:47,510
Sabihin natin iyan ulit.
719
00:39:47,510 --> 00:39:48,928
Ikaw ang magsabi.
720
00:39:48,928 --> 00:39:52,473
Puwede mong makuha lahat,
pero hindi sa iisang panahon.
721
00:39:52,473 --> 00:39:53,808
Hindi mo talaga kaya.
722
00:39:53,808 --> 00:39:55,309
Alam mo, iyang buong...
723
00:39:55,309 --> 00:39:57,144
Hindi, imposible iyan,
724
00:39:57,144 --> 00:39:59,522
lalo na kung gusto mong maging mabuti,
725
00:39:59,522 --> 00:40:01,774
ibigay lahat ng oras sa mga anak.
726
00:40:01,774 --> 00:40:05,945
Napakahirap nitong balansehin.
727
00:40:06,821 --> 00:40:09,824
Natutuwa talaga ako saThe Light We Carry
728
00:40:09,824 --> 00:40:14,954
noong nagkuwento ka kung paano ninyo
natanggap ni Barack
729
00:40:14,954 --> 00:40:17,415
na hindi lahat kaya para sa isa't isa,
730
00:40:17,415 --> 00:40:21,961
at iyan ang dahilan bakit mahalaga
ang ng mga kaibigan ninyo,
731
00:40:21,961 --> 00:40:26,382
at sabi mo, nakatulong alisin
ang tensyon sa pagsasama ninyo.
732
00:40:26,382 --> 00:40:29,844
- Oo. Tamang tama.
- Anong kwento ng hapag kainan?.
733
00:40:29,844 --> 00:40:32,179
Alam mo... sige.
734
00:40:32,179 --> 00:40:35,474
Ikukuwento ko noong
nakita mo ang hapag kainan ko.
735
00:40:35,474 --> 00:40:37,393
- Sabihin mo, sige.
- Ikukwento ko?
736
00:40:37,393 --> 00:40:39,437
Wala iyon sa libro, pero...
737
00:40:39,437 --> 00:40:43,524
Mabait na nag-host si Oprah
ng ika-50 kaarawan ko.
738
00:40:43,524 --> 00:40:45,109
- Ika-50 iyon?
- Oo, tama.
739
00:40:45,109 --> 00:40:47,486
'Di lang iyon... hindi ko dapat ikuwento.
740
00:40:47,486 --> 00:40:49,196
- Puwede ko pala ikuwento.
- Oo.
741
00:40:49,196 --> 00:40:51,240
Nag-oo ka bago mo malaman iyon?
742
00:40:51,240 --> 00:40:53,742
Hindi, alam ko...
Gusto ko magkuwento ka...
743
00:40:53,742 --> 00:40:55,202
Kanina lang...
744
00:40:55,202 --> 00:40:59,540
sabihin nating si Barack Obama,
Presidente ng Estados Unidos,
745
00:40:59,540 --> 00:41:05,629
ay tumawag sa akin para tanungin ako
kung puwede akong mag-host...
746
00:41:05,629 --> 00:41:07,298
At bago matapos ang usapan,
747
00:41:07,298 --> 00:41:10,801
sabi niya, "Tandaan mong mabuti
na ako ang tumawag sa iyo.
748
00:41:13,762 --> 00:41:17,183
Ako ang nagsabi sa iyong
ayusin ang lahat ng ito.
749
00:41:17,183 --> 00:41:20,352
Ako ang tumawag.
Hindi katulong ang pinatawag ko."
750
00:41:20,352 --> 00:41:22,146
Noong kinukuwento mo iyan,
751
00:41:22,146 --> 00:41:24,773
- kaya pala sinabi niya iyon.
- kaya sinabi n'ya.
752
00:41:24,773 --> 00:41:26,317
-"Ako ang tumatawag."
- Tama.
753
00:41:26,317 --> 00:41:30,321
Dadalaw kami sa inyo,
magiliw ka na nagho-host sa amin,
754
00:41:30,321 --> 00:41:33,616
sabi mo, "Isama mo mga kaibigan mo,"
at parang, "Okay."
755
00:41:34,283 --> 00:41:37,244
At s'ya naman, "Ilang tao?"
Sabi ko, "Parang 12."
756
00:41:37,244 --> 00:41:38,871
- Labing-dalawa.
- At...
757
00:41:39,413 --> 00:41:42,291
Anong sabi mo?
"Wala kang 12 na maayos kaibigan."
758
00:41:42,291 --> 00:41:45,544
- Oo.
- Ako naman, "Mayroon ako.
759
00:41:45,544 --> 00:41:49,173
- Hindi ko ini-stack ang date!"
- Sinong maraming kaibigan?
760
00:41:49,173 --> 00:41:50,424
Ako.
761
00:41:50,424 --> 00:41:53,010
At si Oprah ay, "May Gayle ako."
762
00:41:54,303 --> 00:41:56,305
- Ang sabi ko...
- Ang tanging taong
763
00:41:56,305 --> 00:41:59,391
may 12 na mabuting kaibigan
ay si Hesus at mga disipulo.
764
00:42:01,977 --> 00:42:03,395
Siya lang ang meron.
765
00:42:03,395 --> 00:42:06,524
- Pero nakilala mo...
- At pinagtaksilan siya ng isa.
766
00:42:08,108 --> 00:42:09,318
Okay?
767
00:42:10,152 --> 00:42:12,696
- Pero nakita mo ang hapag kainan ko.
- Oo.
768
00:42:12,696 --> 00:42:18,369
Nakita mo na kinokolekta at
pinapanatili ko ang mga kaibigan ko.
769
00:42:18,369 --> 00:42:21,956
May roommate ako mula sa kolehiyo,
770
00:42:21,956 --> 00:42:24,917
may matalik na kaibigan ako
mula sa law school,
771
00:42:24,917 --> 00:42:29,004
may mga nanay na
tumulong sa akin sa Chicago,
772
00:42:29,004 --> 00:42:31,799
para kaming yunit, sabay namin
pinalaki ang mga bata.
773
00:42:31,799 --> 00:42:33,926
Narito ang ilan sa mga batang iyon.
774
00:42:33,926 --> 00:42:36,595
- Para ko na silang mga anak.
- Oo.
775
00:42:36,595 --> 00:42:40,266
May buong grupo ako ng mga
kaibigang nanay at mga babae
776
00:42:40,266 --> 00:42:41,976
sa Washington, D.C.
777
00:42:41,976 --> 00:42:44,770
na naiintindihan ang ganoong buhay,
778
00:42:44,770 --> 00:42:49,316
isang pares ay kasal sa mga tao
sa administrasyon ni Barack.
779
00:42:49,316 --> 00:42:51,694
At kapag nasa ganoon kang mundo,
780
00:42:51,694 --> 00:42:55,489
kailangan mo ng iintindi sa iyo,
iyong pinagdaanan.
781
00:42:55,489 --> 00:42:57,616
Gagawin ko lahat para sa kanila.
782
00:42:57,616 --> 00:43:02,162
Kaya hilig kong kumilala ng tao
sa buong buhay at panatilihin sila.
783
00:43:02,913 --> 00:43:07,167
Dahil nagdadala ng iba't ibang bagay
ang iba't ibang tao sa buhay ko.
784
00:43:07,167 --> 00:43:11,672
Pero ang huling punto,
tinatawag ko silang hapag kainan
785
00:43:11,672 --> 00:43:16,385
dahil ang hapag kainan sa aming
bahay ay palaging ang lugar
786
00:43:16,385 --> 00:43:18,596
na ligtas ang pakiramdam namin.
787
00:43:18,596 --> 00:43:22,349
Dadating kaming parang mga bata
na may hinanakit sa palaruan
788
00:43:22,349 --> 00:43:26,979
at iyong mga bigayan ng mag-kapitbahay
789
00:43:26,979 --> 00:43:29,773
at reklamo tungkol sa guro
o hindi makatarungan
790
00:43:29,773 --> 00:43:32,943
at puwede mong iiyak lahat
ng iyon sa hapag kainan.
791
00:43:32,943 --> 00:43:34,278
Dama mo na ligtas ka.
792
00:43:34,278 --> 00:43:38,907
Ito siguro ang unang lamesa na nadama
kong nakikita ako ng mga magulang ko
793
00:43:38,907 --> 00:43:41,702
na nagustuhan ang
mga kuwento at boses namin.
794
00:43:41,702 --> 00:43:45,414
Pero lagi kang nababago sa lamesa na iyon.
795
00:43:45,414 --> 00:43:48,751
Puwede mong ilabas lahat ng insulto
at pangmamata
796
00:43:48,751 --> 00:43:52,046
at sumigaw at tumili
at ilabas ang lahat lahat
797
00:43:52,046 --> 00:43:54,590
para maayos mo ang iyong sarili
798
00:43:54,590 --> 00:43:57,676
at magpakita sa lahat
na parang bumalik sa katinuan.
799
00:43:57,676 --> 00:44:01,055
Kaya ganoon ang hapag kainan
ko para sa akin.
800
00:44:01,055 --> 00:44:05,517
Napakaraming aspeto sa buhay ko,
alam mo iyon?
801
00:44:05,517 --> 00:44:09,521
Napakarami ko nang naging papel,
mula sa pagiging ina at propesyonal,
802
00:44:09,521 --> 00:44:10,898
at marami pang iba,
803
00:44:10,898 --> 00:44:13,817
na ang lamesang iyon
ay lumaki nang lumaki.
804
00:44:13,817 --> 00:44:15,986
Tanong ito na naisip ko ngayon.
805
00:44:15,986 --> 00:44:20,574
Lahat ba ng mga kaibigan...
Nakilala ko silang 12, hapag kainan...
806
00:44:20,574 --> 00:44:25,079
Nanatili ba ang lahat ng kaibigan mo
noong pumunta ka na sa White House?
807
00:44:25,079 --> 00:44:26,080
Hindi.
808
00:44:27,247 --> 00:44:29,083
- Hindi.
- Alam mo kung bakit?
809
00:44:29,083 --> 00:44:31,168
Naalala ko na nagusap tayo,
810
00:44:31,168 --> 00:44:35,047
at nag-uusap tayo tungkol sa...
sabi mo, "Nawalan ng hangin,"
811
00:44:35,047 --> 00:44:39,843
- Oo. hindi.
- Nawalan ng hangin, hindi makaakyat."
812
00:44:39,843 --> 00:44:43,847
At nagkukuwento ako tungkol
sa pagkakabigan dahil tayo...
813
00:44:43,847 --> 00:44:45,766
Pakirmdam ko ay...
814
00:44:45,766 --> 00:44:49,520
Sinasabi sa pag-aaral na mas kaunti
na ang mga kaibigan ng tao,
815
00:44:49,520 --> 00:44:53,315
at nag-uulat tayo ng seryosong
bilang ng kalungkutan.
816
00:44:53,315 --> 00:44:54,274
Lungkot, oo.
817
00:44:54,274 --> 00:44:56,777
Tingin ko, nawala na ang nakagawian natin.
818
00:44:56,777 --> 00:44:59,279
Tingin ko ang kabataan, dahil sa pandemia,
819
00:44:59,279 --> 00:45:01,990
akala nila may kaibigan sila
sa social media.
820
00:45:01,990 --> 00:45:06,620
Naalala ko ang unang account
ni Sasha noong bata pa siya,
821
00:45:06,620 --> 00:45:09,039
at hinayaan siyang... anumang tawag doon,
822
00:45:09,039 --> 00:45:11,125
Tapos ay lumabas siya pero...
823
00:45:11,125 --> 00:45:14,753
Kasi sinusundan namin siya sa lahat,
mga agent, staff.
824
00:45:14,753 --> 00:45:17,714
Para akong, kung magkakaroon ka nito,
825
00:45:17,714 --> 00:45:18,882
Makikita ng lahat.
826
00:45:18,882 --> 00:45:20,426
Tapos may bumalik at,
827
00:45:20,426 --> 00:45:22,636
"Alam mo, libo ang kaibigan si Sasha,"
828
00:45:22,636 --> 00:45:24,304
ako naman, "Munting bata,
829
00:45:25,097 --> 00:45:28,183
hindi mo kilala ang mga tao na iyan."
alam mo 'yon?
830
00:45:28,183 --> 00:45:29,810
Ganoon ang kabataan... Maaga.
831
00:45:29,810 --> 00:45:33,063
Akala mo libo ang kaibigan
mo, sampung taon ka lang?
832
00:45:33,063 --> 00:45:34,982
Tapos na tayo sa ganyan.
833
00:45:34,982 --> 00:45:36,567
Pero kailangan natin sila.
834
00:45:36,567 --> 00:45:39,069
Kailangan natin ng totoong ugnayan.
835
00:45:39,069 --> 00:45:43,699
Kailangan natin ng koneksyon para
mapanatili tayong nakatayo at matatag.
836
00:45:43,699 --> 00:45:45,826
Kaya para sa mga hindi napili
837
00:45:45,826 --> 00:45:48,537
- o kaya... nawalan ng hangin...
- Balik tayo sa...
838
00:45:48,537 --> 00:45:49,955
- Oo.
- ...hindi napili.
839
00:45:49,955 --> 00:45:51,748
Sa mga kaibigang hindi napili
840
00:45:51,748 --> 00:45:56,295
kailangan mo ba talagang sabihin
sa kanila na, "Paumanhin,"?
841
00:45:56,295 --> 00:45:59,506
May iba't ibang paraan
para sa ibat' ibang tao, tama?
842
00:45:59,506 --> 00:46:02,426
Depende sa kung ano ang isyu ninyo.
843
00:46:02,426 --> 00:46:04,386
Pero ito ang isang natutunan ko.
844
00:46:04,386 --> 00:46:08,056
Manatiling bukas sa kaibigan,
maging bukas din sa mga bago.
845
00:46:08,056 --> 00:46:09,641
Gusto ko ito sa mga anak ko
846
00:46:09,641 --> 00:46:12,519
Ayoko silang mabuhay sa mundo
na takot magsalita
847
00:46:12,519 --> 00:46:14,313
at makipagkaibigan, alam mo?
848
00:46:14,313 --> 00:46:16,356
Dahil ramdam mo, kaya mo magtiwala,
849
00:46:16,356 --> 00:46:19,359
kapag ang tao,
kung gaano... puwedeng dalhin,
850
00:46:19,359 --> 00:46:22,196
pero 'pag nakilala mo talaga
sila, kailangang...
851
00:46:22,196 --> 00:46:26,158
- paniwalaan sila. Maniwala ka.
- Kailangang maniwala, at magpatuloy.
852
00:46:26,158 --> 00:46:31,997
Ang ibang kaibigan, may kahinaan
na okey lang sa regular na kaibigan.
853
00:46:32,706 --> 00:46:35,209
Pero sa sandaling... nasa White House na,
854
00:46:35,209 --> 00:46:39,755
parang, "O, ikaw...
o, hindi puwedeng ganyan kang tao...
855
00:46:39,755 --> 00:46:42,758
- dito sa loob.
- ...dito sa loob, alam mo 'yon?.
856
00:46:42,758 --> 00:46:45,302
Parang, "Marami kaming kailangang
baguhin."
857
00:46:45,302 --> 00:46:46,637
- Tumpak.
- Alam mo?
858
00:46:46,637 --> 00:46:48,889
At hindi puwedeng sila ang sisira.
859
00:46:48,889 --> 00:46:51,308
Posibleng si Barack may ilang matira...
860
00:46:51,308 --> 00:46:53,352
noong nanunungkulan pa s'ya.
861
00:46:53,352 --> 00:46:56,188
Kung mga kaibigan ko
ang hindi kumilos ng tama?
862
00:46:56,188 --> 00:46:58,732
Para iyong, "mabagal na paglisan."
863
00:46:58,732 --> 00:47:00,734
Alam mo iyon?"
864
00:47:00,734 --> 00:47:03,695
Kung saan hindi mo agad sila aalisin
sa buhay mo,
865
00:47:03,695 --> 00:47:07,366
pero hindi ka na palaging
nandiyan para sa kanila?
866
00:47:08,200 --> 00:47:11,537
- Mabagal na pagalis. Okay.
- Mabagal na pagalis.
867
00:47:13,539 --> 00:47:18,335
Maganda talaga kung paanong
saBecoming tinalakay mo ang tungkol,
868
00:47:18,335 --> 00:47:22,923
at ginamit mo ang salitang ito,
ang mabilis na pagbabago ng mga bagay
869
00:47:22,923 --> 00:47:24,967
noong ikaw ay nasa White House.
870
00:47:24,967 --> 00:47:27,678
At saThe Light We Carry,
871
00:47:27,678 --> 00:47:31,515
kinuwento ang pagiging kakaiba nito.
872
00:47:31,515 --> 00:47:33,809
- Oo.
- May parte kung saan sasabihin mo,
873
00:47:33,809 --> 00:47:37,771
"Kailangan natin ng kahon ng lapis
para kay Sasha at damit sa akin,
874
00:47:37,771 --> 00:47:41,775
at lalagyan ng toothbrush
at tulong pang ekonomiya.
875
00:47:41,775 --> 00:47:46,029
- Oo.
- Na ang mga araw ko ay naging halong
876
00:47:46,029 --> 00:47:49,032
kainipan at ang
ekstraordinaryo," sinabi mo yan.
877
00:47:49,032 --> 00:47:51,326
Gusto ko din ang sinabi mo tungkol
878
00:47:51,326 --> 00:47:55,622
sa panonood kay Sasha sa unang
pagkakataon na may kalaro
879
00:47:55,622 --> 00:47:59,376
at nang nakahinga ka ng maluwag
nang maayos ang lahat.
880
00:47:59,376 --> 00:48:01,545
Tapos ay sinundo na ang kalaro niya,
881
00:48:01,545 --> 00:48:03,839
sabi ng drayber, "Bawal lumabas dito."
882
00:48:03,839 --> 00:48:05,090
Oo.
883
00:48:05,090 --> 00:48:09,052
At naging isa sa mga espesyal
na kaibigan ang nanay na iyon.
884
00:48:09,052 --> 00:48:10,137
Tumpak.
885
00:48:10,137 --> 00:48:12,931
Mas nag-alala ako sa pagalis ng mga bata
886
00:48:12,931 --> 00:48:14,558
at may normal na buhay na,
887
00:48:14,558 --> 00:48:19,313
at walang mas nonormal pa
sa pakikipaglaro sa loob ng bahay,
888
00:48:19,313 --> 00:48:21,273
kahit pa nasa White House.
889
00:48:21,273 --> 00:48:26,403
Ang pagkakaroon ng toong kaibigan
at pakiramdam ng regular na magulang.
890
00:48:26,403 --> 00:48:28,739
Pagpunta sa mga pagpupulong sa paaralan
891
00:48:28,739 --> 00:48:32,909
at, alam mo, si Barack ang taga sanay
ng Vipers sa ikaapat na baitang,
892
00:48:32,909 --> 00:48:34,995
liga ng basketball sa mga bata.
893
00:48:34,995 --> 00:48:36,830
Siya ang taga sanay.
894
00:48:36,830 --> 00:48:40,000
Hindi ko alam
kung naikuwento ko na iyan noon.
895
00:48:40,000 --> 00:48:42,085
Isinulat niya iyon sa libro niya,
896
00:48:42,085 --> 00:48:47,174
pero siya ang tagasanay ng grupo
sa ikaapat na baitang ni Sasha.
897
00:48:47,174 --> 00:48:48,592
Nagkagulo ba ang tao?
898
00:48:48,592 --> 00:48:49,885
"Di sila makapaniwala,
899
00:48:49,885 --> 00:48:52,888
malamang lalo na sa lahat ng tao gym,
900
00:48:52,888 --> 00:48:58,226
pero unti-unti siyang nakampante,
dahil parent coach team ito,
901
00:48:58,226 --> 00:49:01,938
bilang isang napakahilig sa basketball,
labis siyang balisa
902
00:49:01,938 --> 00:49:04,483
na hindi nakasintas ang mga bata
903
00:49:04,483 --> 00:49:06,443
at hindi sila seryoso sa laro.
904
00:49:07,152 --> 00:49:10,447
Pakiramdam niya ay sinasayang nila
ang mga kakayahan nila,
905
00:49:10,447 --> 00:49:13,367
at 'di lang si Sasha ang nasa grupo,
906
00:49:13,367 --> 00:49:18,038
nandoon din si Maisy Biden,
na pinakabatang apo ni Joe.
907
00:49:18,038 --> 00:49:19,623
Matalik na magkaibigan.
908
00:49:19,623 --> 00:49:22,209
Pero napakagaling na atleta ni Maisy
909
00:49:22,209 --> 00:49:25,087
at alam ni Barack
ay kaya nilang maging kampeon.
910
00:49:25,087 --> 00:49:29,299
Kaya dahan-dahan niyang inalis
ang pagiging tagasanay nya
911
00:49:29,299 --> 00:49:34,680
at sinimulang magensayo sa labas
para sa mga bata tuwing walang pasok.
912
00:49:34,680 --> 00:49:37,265
Natuto sila ng laro,
ang isa ay ang "kahon"
913
00:49:37,265 --> 00:49:40,644
parang... iyon lang
ang nakaya nila, dalawang laro.
914
00:49:41,603 --> 00:49:45,691
Pero ang magensayo sa gym sa kahit
aling Linggo kapag naglalaro sila...
915
00:49:45,691 --> 00:49:48,777
lahat kami ay pumunta
kasi lahat kami ay kasali na.
916
00:49:48,777 --> 00:49:52,447
Kaya isipin mo ang isang munting
gym sa komunidad kapag Linggo
917
00:49:52,447 --> 00:49:57,244
kasama ang Presidente, Unang Ginang,
Bise President, Pangalawang Ginang,
918
00:49:57,911 --> 00:50:01,665
Lola, si Malia, at lahat ng mga bata,
919
00:50:01,665 --> 00:50:07,754
at lahat ng mga ahente nila
bumaba dito sa isang gym na ito,
920
00:50:07,754 --> 00:50:11,383
tapos nariyan ang mga tao
sa kabilang panig, tama?
921
00:50:13,468 --> 00:50:17,472
At hindi naman parang nagpipigil
si Joe o si Barack.
922
00:50:17,472 --> 00:50:21,685
Para silang, "I-shoot mo ang bola!
Nakawin mo! Talunin mo siya!"
923
00:50:21,685 --> 00:50:26,189
- At kailangan kong sabihin na, "Joe."
- Ikaapat na baitang ang bata.
924
00:50:26,189 --> 00:50:28,108
At ikaw ang Bise Presidente.
925
00:50:28,108 --> 00:50:29,443
Okay.
926
00:50:29,443 --> 00:50:33,572
At ang mga batang ito ay parang,
"Sinisigawan ba niya ako?"
927
00:50:35,198 --> 00:50:37,159
Pero ang pakiramdam noon...
928
00:50:39,703 --> 00:50:43,415
Ay parang... pakiramdam namin
noong panahong iyon ay buhay kami,
929
00:50:43,415 --> 00:50:46,376
at hindi lang trabaho ng bansa
ang ginagawa namin,
930
00:50:46,376 --> 00:50:50,672
pero hindi namin pinapabayaan
ang mga anak namin.
931
00:50:50,672 --> 00:50:55,552
Responsibilidad namin bilang magulang
na siguraduhing hindi sila mapariwara.
932
00:50:55,552 --> 00:50:58,346
Kahit kami ay nagtatrabaho sa health care
933
00:50:58,346 --> 00:51:00,432
at tumutulong sa edukasyon ng mga bata.
934
00:51:00,432 --> 00:51:02,559
Sino tayo kung hindi natin...
935
00:51:02,559 --> 00:51:04,561
- Mahusay.
- ...aalagaan ang atin,
936
00:51:04,561 --> 00:51:05,645
ang ating mga anak.
937
00:51:08,356 --> 00:51:11,026
Ang nakakagulat saThe Light We Carry
938
00:51:11,026 --> 00:51:13,403
ay namulat ka sa iyong mga kahinaan.
939
00:51:13,403 --> 00:51:16,948
Ibig kong sabihin,
naikwento mo lahat sa libro,
940
00:51:16,948 --> 00:51:21,828
na nagparamdam sa amin
na mas napalapit kami sa iyo,
941
00:51:21,828 --> 00:51:25,874
dahil pinakita mo sa amin
na talagang totoo ka.
942
00:51:25,874 --> 00:51:30,670
Kaya, gusto kong malaman kung
hirap ka pa din maging komportable,
943
00:51:30,670 --> 00:51:33,048
O, Diyos ko, oo.
944
00:51:33,048 --> 00:51:36,092
Iyong isip na puno ng takot
ay nandiyan pa rin.
945
00:51:36,092 --> 00:51:38,428
Sinusubukan ko pa ring kontrolin siya.
946
00:51:39,429 --> 00:51:45,185
Pero, oo, sa tingin ko, nakatatak na
sa DNA ko iyan bilang Black woman.
947
00:51:46,144 --> 00:51:48,897
Nadito ako ngayon,
948
00:51:48,897 --> 00:51:51,900
pero maraming nangyari sa akin
na hindi maganda.
949
00:51:51,900 --> 00:51:54,861
Hindi ko alam kung naaalala mo
kung paano sa'min
950
00:51:54,861 --> 00:51:56,822
noong una kaming dumating sa White House,
951
00:51:56,822 --> 00:52:00,742
noong hinahamon ng mga tao
ang birth certificate ng asawa ko
952
00:52:00,742 --> 00:52:04,621
at tinatawag akong galit
at masamang Black woman
953
00:52:04,621 --> 00:52:07,332
at inaakusahan kaming
hindi nagmamahal sa bansa,
954
00:52:07,332 --> 00:52:10,210
hindi "pagiging Amerikano,"
"isa sa kanila."
955
00:52:10,210 --> 00:52:13,755
Kasama iyon sa laro ng
"pagbubukod" sa amin, sabi ko nga,
956
00:52:13,755 --> 00:52:15,799
"Gawin silang iba, hindi tulad namin,
957
00:52:15,799 --> 00:52:19,010
at pagkatapos ay matatakot kayo
sa kanila."
958
00:52:19,010 --> 00:52:23,348
Hindi mo pakakawalan ang pangangailan
na palaging patunayan ang sarili mo
959
00:52:23,348 --> 00:52:27,143
dahil napakababa ng pamantayan
ng mga tao para sa iyo.
960
00:52:27,143 --> 00:52:29,646
Alam ko na marami sa nanonood dito ngayon
961
00:52:29,646 --> 00:52:32,315
ang nakaranas ng mga taong patuloy na
962
00:52:32,315 --> 00:52:35,110
- minamaliit sila.
- Tama. Tama.
963
00:52:35,110 --> 00:52:39,322
Na pinagsasalitaan ka, na mababa
ang tingin sa iyo, na hinuhusgahan ka
964
00:52:39,322 --> 00:52:43,410
dahil sa... kaibahan mo, anuman iyon.
965
00:52:43,410 --> 00:52:46,204
Muli, malawak ang ibig kong
sabihin sa pagiging iba.
966
00:52:46,204 --> 00:52:47,539
Dala-dala mo iyon.
967
00:52:47,539 --> 00:52:51,793
Pero pinagtrabahuhan ko na subukang
gamitin ang enerhiyang iyon
968
00:52:51,793 --> 00:52:56,423
at palakasin ang aking liwanag
at huwag hayaang padilimin ng iba.
969
00:52:56,423 --> 00:53:00,677
Sinubukan kong ipakita ang ugali na,
"Ipapakita ko sa iyo.
970
00:53:00,677 --> 00:53:02,220
Akala n'yo hindi ko kaya?
971
00:53:02,220 --> 00:53:04,764
Akala n'yo hindi ako
magiging magaling na Unang Ginang?
972
00:53:04,764 --> 00:53:06,683
Paghihirapan ko itong mabuti."
973
00:53:06,683 --> 00:53:11,146
Kaya ang pagtatrabaho nang mabuti,
para sa'kin, ang paraan para lumaban.
974
00:53:11,146 --> 00:53:14,858
Pagtatrabahuhan ko ang daan
para makita ng tao.
975
00:53:14,858 --> 00:53:19,779
Sa tingin ko sinumang tao wala
sa kulay ng balat
976
00:53:19,779 --> 00:53:24,075
ay maiintindihan ng lubusan ang
sinasabi mo saThe Light We Carry
977
00:53:24,075 --> 00:53:27,704
na sa walong taon
bilang Unang Ginang, sabi mo,
978
00:53:27,704 --> 00:53:32,459
"Naging listo ako at maingat
at alam kong si Barack at ako,
979
00:53:32,459 --> 00:53:36,338
at ang mga anak namin,
nakatutok ang mga mata ng buong bansa,
980
00:53:36,338 --> 00:53:40,175
at bilang isang Black
sa isang makasaysayang White House,
981
00:53:40,175 --> 00:53:44,220
- hindi kami puwedeng pumalpak.
- Oo.
982
00:53:44,220 --> 00:53:47,307
At hindi nga.
983
00:53:49,601 --> 00:53:51,269
Hindi talaga!
984
00:53:52,854 --> 00:53:54,272
Hindi kahit isang beses!
985
00:53:56,566 --> 00:53:58,026
Kahit isang beses!
986
00:54:00,111 --> 00:54:01,988
Kahit isang beses ay hindi ka pumalpak!
987
00:54:07,369 --> 00:54:09,245
Nandiyan ang kulay balat na damit.
988
00:54:09,245 --> 00:54:11,581
Pero nariyan ang kulay balat na damit.
989
00:54:11,581 --> 00:54:14,417
Pero, gusto kong sabihin... alam ko.
990
00:54:15,460 --> 00:54:17,671
Alam mo ba kung gaano ka-pambihira 'yon?
991
00:54:17,671 --> 00:54:20,048
Hindi lang sa hindi sila pumalpak,
992
00:54:20,048 --> 00:54:22,801
wala sa pamilya ang pumalpak.
993
00:54:23,468 --> 00:54:25,679
Walang pasaway sa pamilya.
994
00:54:25,679 --> 00:54:30,225
Pero sasabihin ko lang ang palaging
sinasabi ni Marian Robinson,
995
00:54:30,225 --> 00:54:32,936
na pinapanatili tayong
mapagkumbaba at nakatutok.
996
00:54:32,936 --> 00:54:37,899
Kinakatawan natin ang katotohanan ng
kung sino tayo simula pa noon.
997
00:54:37,899 --> 00:54:42,320
Marami sa atin ang nariyan,
mga taong pakiramdam ay iba sila,
998
00:54:42,320 --> 00:54:46,950
na pinapatunayan ang kanilang
kahalagahan at hindi nagawa ng mali.
999
00:54:46,950 --> 00:54:50,370
Kaya naman, tulad ng laging sinasabi
ng tatay ko,
1000
00:54:50,370 --> 00:54:52,956
dapat paulit-ulit kong
ipaalala sa sarili ko,
1001
00:54:52,956 --> 00:54:56,376
"Hindi ko kayang patunayan
ang sarili ko sa salamin ng iba
1002
00:54:56,376 --> 00:54:58,920
kung tinitingnan nila ako sa ibang paraan.
1003
00:54:58,920 --> 00:55:02,966
Ayoko ituon ang sarili ko d'yan,
hindi magiging akin ang lason nila.
1004
00:55:02,966 --> 00:55:07,262
At iyan ang mensahe ko sa lahat dito,
lalo na sa ating mga kabataan
1005
00:55:07,262 --> 00:55:11,016
na nagsisimulang makaramdam
ng hirap at sakit ng pagiging iba,
1006
00:55:11,016 --> 00:55:13,852
ng mga limitasyon na itinatakda ng iba
sa kanila.
1007
00:55:13,852 --> 00:55:17,480
Kailangan nating masanay
maging mabuti sa ating sarili
1008
00:55:17,480 --> 00:55:19,816
at galak na batiin ang ating sarili
1009
00:55:19,816 --> 00:55:24,404
at palakasin ang sariling liwanag
at pamahalaan ang sariling mga takot
1010
00:55:24,404 --> 00:55:28,783
dahil ang ibang tao diyan,
hindi nila tayo kailanman makikita.
1011
00:55:28,783 --> 00:55:31,202
Hindi ito magiging sapat,
1012
00:55:31,202 --> 00:55:36,166
at nilalabanan ko iyan sa pamamagitan
ng paggamit ng pakikiramay
1013
00:55:36,166 --> 00:55:37,834
at pagpapaala sa sarili
1014
00:55:37,834 --> 00:55:42,380
na kung ang isang tao ay nakakulong
sa kanyang pagiging maliit,
1015
00:55:42,380 --> 00:55:45,508
naghihirap sila sa pagdududa
sa kanilang sarili.
1016
00:55:45,508 --> 00:55:48,803
Nahihirapan sila sa antas
ng pagiging hindi sapat,
1017
00:55:48,803 --> 00:55:51,014
at kailangan kong makita iyan
1018
00:55:51,014 --> 00:55:53,767
ang makahanap ng awa para doon,
1019
00:55:53,767 --> 00:55:56,478
at patuloy na mabuhay na kasing tunay,
1020
00:55:56,478 --> 00:55:59,397
kasing hina, kasing totoo ko,
1021
00:55:59,397 --> 00:56:01,608
at huwag hayaang pigilan ako nito.
1022
00:56:02,275 --> 00:56:05,111
Iyan ay dahil palagi kang pataas ,
kaya naman.
1023
00:56:05,111 --> 00:56:07,197
Oo. Pag-uusapan natin iyan mamaya.
1024
00:56:07,197 --> 00:56:10,408
- Ayan ka na naman.
- Ayan ka,going high.
1025
00:56:10,408 --> 00:56:14,579
Okay. Ano ang pakiramdam ngayon
na nakalaya na
1026
00:56:14,579 --> 00:56:17,248
mula sa pagmamasid at panghuhusga
1027
00:56:17,248 --> 00:56:19,334
sa isang bagay na kasing simple ng
1028
00:56:19,334 --> 00:56:22,170
ano ang pinipili mong isuot
sa iyong katawan?
1029
00:56:22,170 --> 00:56:25,715
Kasi, naalala ninyo noong
si Michelle at Barack at ang pamilya
1030
00:56:25,715 --> 00:56:29,302
ay pumunta sa Grand Canyon,
ang nag-shorts si Michelle?
1031
00:56:29,302 --> 00:56:32,972
Sinubukan nilang gawin iyong
isang malaking eskandalo.
1032
00:56:32,972 --> 00:56:36,434
At naisip ko noong isang araw
nang nakita kita sa Atlanta
1033
00:56:36,434 --> 00:56:37,936
na naka leather pants...
1034
00:56:40,438 --> 00:56:44,692
Sabi ko, "Magpapatawag ng pagdinig
sa senado si Mitch McConnell."
1035
00:56:45,485 --> 00:56:46,486
Tama iyan.
1036
00:56:46,903 --> 00:56:51,574
Kung nakita ka niya
sa itim na leather na pantalon...
1037
00:56:54,619 --> 00:56:57,455
magkakaroon ng special session
para talakayin...
1038
00:56:57,455 --> 00:56:59,582
"Ano'ng pinaparating n'ya
sa pantalon na 'yon?
1039
00:56:59,582 --> 00:57:03,378
- Ano'ng gusto niya sabihin?"
- Anong kademonyohan ang plano niya?
1040
00:57:04,170 --> 00:57:05,213
"Rebolusyon."
1041
00:57:05,213 --> 00:57:10,510
Puwede ba nating pag-usapan
ang nagbabago mong istilo, funky...
1042
00:57:10,510 --> 00:57:13,012
Anong nangyayari sa lahat ng...
1043
00:57:13,012 --> 00:57:15,849
- Alam mo, sa tingin ko...
- Ano ang nangyayari?
1044
00:57:15,849 --> 00:57:20,186
Oprah, sa tingin ko...
nakaka-relate tayo sa '50s, '60s.
1045
00:57:20,186 --> 00:57:23,064
Isa pa, kapag matagal ka nang nabuhay
1046
00:57:23,064 --> 00:57:27,152
balewalain ang iisipin ng iba...
Ibig sabihin ko...
1047
00:57:28,111 --> 00:57:33,491
alam mo, ebolusyon lang ito
at nagbabago lang
1048
00:57:33,491 --> 00:57:38,329
at mapagtanto lang na,
"Hayaan mo akong mabuhay,
1049
00:57:38,329 --> 00:57:41,666
hayaan mong yakapin ko kung sino ako,"
1050
00:57:41,666 --> 00:57:45,503
at iyon ang isang bagay
tungkol sa mga gamit, alam mo,
1051
00:57:45,503 --> 00:57:48,381
na pinapaalala ko sa kabataan
na nakakaramdam na,
1052
00:57:48,381 --> 00:57:51,050
"Di ako ganyan mag-isip.
'Di ko pa 'yan naiintindihan."
1053
00:57:51,050 --> 00:57:53,970
Ang unang sinasabi ko sa libro
para sa kabataang nagbabasa nito
1054
00:57:53,970 --> 00:57:56,306
ay maging pasensyoso sa iyong sarili.
1055
00:57:56,306 --> 00:58:00,143
Alam mo, gugugol kayo ng oras
para mahanap ng boses mo.
1056
00:58:00,143 --> 00:58:03,021
Isa itong proseso. Isang ebolusyon.
1057
00:58:03,897 --> 00:58:07,567
Hindi ka magiging kabuuan
ng kung sino ka man, hanggang
1058
00:58:07,567 --> 00:58:09,402
sa makarating ka sa edad namin
1059
00:58:09,402 --> 00:58:12,989
at nabuhay ka na ng medyo matagal,
nakaranas ng mga pagsubok...
1060
00:58:12,989 --> 00:58:14,991
Gusto ko ang librong
ito para sa kabataan.
1061
00:58:14,991 --> 00:58:17,702
- Bumili ako ng 24 na kopya.
- Napakahusay.
1062
00:58:17,702 --> 00:58:18,703
Oo.
1063
00:58:19,496 --> 00:58:22,373
Nagbayad ako. Hindi ako humingi ng libre.
1064
00:58:23,374 --> 00:58:25,335
- Bumili ako ng 24...
- Tama 'yan.
1065
00:58:25,335 --> 00:58:27,629
Totoo. Bumili ako ng 24 na kopya.
1066
00:58:27,629 --> 00:58:29,839
Kailangang mong doblehin iyan.
1067
00:58:31,633 --> 00:58:32,800
Para sa...
1068
00:58:32,800 --> 00:58:35,345
Tingnan ninyo?
Hindi pa makuntento si Oprah.
1069
00:58:35,345 --> 00:58:37,055
Pinadala ko...
1070
00:58:37,055 --> 00:58:39,891
- Pinadala ko lahat sa mga anak ko.
- Oo.
1071
00:58:39,891 --> 00:58:43,186
At ang ginawa ko,
nilinyahan ko ang iba't ibang bahagi,
1072
00:58:43,186 --> 00:58:46,022
tulad ng pahina, 68, pahina 157...
1073
00:58:46,022 --> 00:58:48,316
-"Para sa iyo ito!"
-"Para sa iyo ito!"
1074
00:58:49,359 --> 00:58:53,863
Pagkatapos ay sinulat ko sa umpisa,
"Nagmamahal, Mama O at Michelle."
1075
00:58:53,863 --> 00:58:55,573
- Masaya akong ginawa mo.
- Oo.
1076
00:58:55,573 --> 00:58:58,117
- Alam mong mahal ko ang mga anak mo.
- Oo.
1077
00:58:58,117 --> 00:59:03,831
Para sa'kin, isa itong mahalagang gamit...
Mabibili sa bilihan ng magagandang libro.
1078
00:59:03,831 --> 00:59:08,503
Sa tingin ko, mahalagang bagay ito
para sa kabataan, lalo na,
1079
00:59:08,503 --> 00:59:10,672
- maganda ring regalo.
- Oo.
1080
00:59:10,672 --> 00:59:14,592
At sana ay ito ang simula
ng maraming pag-uusap
1081
00:59:14,592 --> 00:59:17,762
dahil ang librong ito ay pagbahagi
ng aking mga aral.
1082
00:59:17,762 --> 00:59:21,516
Ito ang gumana, hindi gumana
para sa'kin, pero meron tayo nito,
1083
00:59:21,516 --> 00:59:24,978
at kailangan nating maging mahina
sa isa't isa.
1084
00:59:24,978 --> 00:59:27,981
Naiisip mo bang lahat ng bagay
na hindi natin pinag-uusapan?
1085
00:59:27,981 --> 00:59:30,525
Oo. Oo, tulad ng Malaking M?
1086
00:59:30,650 --> 00:59:31,776
- Tulad ng Malaking M?
- Oo.
1087
00:59:31,776 --> 00:59:33,945
- Naisip ko...
- Ang mga kababaihan ay, "Ano iyon?"
1088
00:59:33,945 --> 00:59:37,365
Kumusta ang Malaking M?
Kumusta ang buhay may menopause?
1089
00:59:37,365 --> 00:59:40,702
Alam mo, maayos ang lahat.
Maayos naman ang lahat.
1090
00:59:40,702 --> 00:59:42,620
Sa tingin ko, okay naman ako.
1091
00:59:42,620 --> 00:59:44,706
Sa tingin ko ang ganda mo!
1092
00:59:44,706 --> 00:59:47,000
Pero isa itong byahe.
1093
00:59:48,543 --> 00:59:54,257
Alam mo, nangyari ito sa akin
bandang 52, 53,
1094
00:59:54,257 --> 00:59:57,802
at akala ko mamamatay na ako.
1095
00:59:59,220 --> 01:00:02,223
Akala ko talaga...
Nagkaroon ka ba ng mga pag-iinit?
1096
01:00:02,223 --> 01:00:05,268
Nagsimula ako ng hormone theraphy. Oo.
1097
01:00:05,268 --> 01:00:07,312
Kaya wala akong alam doon.
1098
01:00:07,312 --> 01:00:09,063
At iyan ang hindi natin alam
1099
01:00:09,063 --> 01:00:10,857
- dahil...
- 'Di 'yan pinag-uusapan.
1100
01:00:10,857 --> 01:00:14,736
At ito pa ang isang bagay.
'Di tayo sinasaliksilk bilang babae.
1101
01:00:14,736 --> 01:00:18,573
Bakit hindi natin alam
ang lahat ng tungkol dito?
1102
01:00:18,573 --> 01:00:21,451
Tapos ay sinasabi nila sa'tin
kung anong dapat gawin
1103
01:00:21,451 --> 01:00:23,119
sa matres natin at...
1104
01:00:23,119 --> 01:00:25,955
Ito ang sinasabi ko sa mga lalaki
sa buhay ko.
1105
01:00:26,706 --> 01:00:30,668
"Hindi mo ako kilala, alam mo,
hindi ka dapat nagkokomento sa akin."
1106
01:00:30,668 --> 01:00:34,255
Hindi ka dapat magkaroon ng opinyon
sa'kin, sa aking buhok,
1107
01:00:34,255 --> 01:00:38,676
kung ano ang nangyayari sa loob
ng katawan ko, labas ka dito."
1108
01:00:42,138 --> 01:00:44,724
- Labas kana doon.
- Gustong gusto ko iyan.
1109
01:00:44,724 --> 01:00:48,728
Kaya ikaw... Oo, gumamit din ako
ng hormone therapy,
1110
01:00:48,728 --> 01:00:51,397
pero wala akong alam tungkol doon
noong una.
1111
01:00:51,397 --> 01:00:54,025
Kaya wala akong hot flash, mayroon lang...
1112
01:00:54,025 --> 01:00:57,362
Noong tinanong ko ang nanay ko,
sabi n'ya, "Hindi ko maalala."
1113
01:00:57,362 --> 01:00:59,113
'Yan din ang sabi ng nanay ko.
1114
01:00:59,113 --> 01:01:00,740
- 'Di ko maalala.
- 'Di ko maalala.
1115
01:01:00,740 --> 01:01:04,202
Parang, "Inay, wala kang maalala.
Anong maitutulong mo?"
1116
01:01:04,202 --> 01:01:06,621
Kaya meron akong... Wala akong hot flash,
1117
01:01:06,621 --> 01:01:09,707
- pero grabe ang heart palpitation ko.
- O, oo.
1118
01:01:09,707 --> 01:01:13,836
Pumunta ako sa napakaraming doktor,
at walang nagsabi na,
1119
01:01:13,836 --> 01:01:16,297
"O, alam mo ba? Posibleng ito ay..."
1120
01:01:16,297 --> 01:01:20,093
'Yan ay dahil walang nagtutuon ng oras
para sa isyung ito.
1121
01:01:20,093 --> 01:01:22,804
Tingin ko
babaguhin ito ng ating henerasyon...
1122
01:01:22,804 --> 01:01:25,223
- Tama.
- ...dahil ayaw natin pagdaanan 'yan
1123
01:01:25,223 --> 01:01:27,558
ng ating mga anak.
Kaya pag-usapan natin.
1124
01:01:27,558 --> 01:01:31,938
Sabi sa akin noon ni Maya Angelou,
"Anak, ang ikalimampu mo ang lahat
1125
01:01:31,938 --> 01:01:34,023
- ng gusto mong maging.
- Oo.
1126
01:01:34,023 --> 01:01:36,192
Ang ikalimampu ang lahat
ng gusto mong maging."
1127
01:01:36,192 --> 01:01:37,151
Nakakamangha ito!
1128
01:01:37,151 --> 01:01:38,444
Nararamdaman mo ba 'yon?
1129
01:01:38,444 --> 01:01:42,532
Ito ang pinakamagandang panahon
na damang-dama ko na ako ay ako.
1130
01:01:42,532 --> 01:01:46,911
At iyon ang...
Dito ko nararamdaman ang talino ko.
1131
01:01:46,911 --> 01:01:50,832
At sa tingin ko, parang,
"Social media ulit ito."
1132
01:01:50,832 --> 01:01:54,669
Parang ang lahat...
Gusto nating makinig sa kabataan
1133
01:01:54,669 --> 01:01:57,380
kasi akala natin,
mahalaga ang pagiging bata.
1134
01:01:57,380 --> 01:01:58,965
Hindi n'yo alam.
1135
01:02:01,008 --> 01:02:04,303
Parang, kung gusto kong makinig
tungkol sa pagiging ina,
1136
01:02:04,303 --> 01:02:08,266
gusto ko itong marinig mula sa taong
naranasan na ito, alam mo?
1137
01:02:08,266 --> 01:02:11,310
Gusto kong makita
kung ano ang kinalabasan ng iyo
1138
01:02:11,310 --> 01:02:16,482
bago ako magdesisyon
kung susundin ko ang payo mo.
1139
01:02:17,150 --> 01:02:20,319
Kaya gusto kong kausapin ang nanay ko
tungkol sa pagiging ina,
1140
01:02:20,319 --> 01:02:22,488
hindi ako makikipag-usap
1141
01:02:22,488 --> 01:02:25,616
sa isang tao sa 'Gram or anuman.
1142
01:02:25,616 --> 01:02:28,369
Na nagpapalaki na ngayon ng mga anak.
1143
01:02:28,369 --> 01:02:31,914
Pero iyan ang isang bagay
tungkol sa babae at kaalaman.
1144
01:02:31,914 --> 01:02:36,878
Tumatanda tayo at wari nilalabas tayo
ng lipunan para magpastol.
1145
01:02:36,878 --> 01:02:42,467
Tumatanda ang lalaki at pinupuri,
ang puting buhok nila ay, "O, sexy!"
1146
01:02:42,467 --> 01:02:45,636
Kailangan nating magmukha
na tulad noong 20 lang tayo.
1147
01:02:45,636 --> 01:02:47,972
Kung hindi, talunan tayo.
1148
01:02:47,972 --> 01:02:49,515
Napakatalino natin ngayon.
1149
01:02:49,515 --> 01:02:53,770
Napakaraming matalino sa mga babae
sa edad natin at higit pa.
1150
01:02:53,770 --> 01:02:59,192
Ang sinasabi ko lang sa mga babae
ay palawakin mo ang kainan mo.
1151
01:02:59,192 --> 01:03:02,570
Siguraduhin mo na hindi lang
puro mga babae na kaedad mo.
1152
01:03:02,570 --> 01:03:04,155
At ganoon rin ang ginagawa ko.
1153
01:03:04,155 --> 01:03:07,909
May mga kabataan sa kainan ko,
pero may mga matatanda rin.
1154
01:03:07,909 --> 01:03:12,830
Napakarami nating matutunan
sa pagiging babae lang, pagiging tao.
1155
01:03:12,830 --> 01:03:16,834
Pero kailangan natin maging bukas
sa katotohanang maalam ang mga babae.
1156
01:03:16,834 --> 01:03:18,795
At kailangan nating maging bukas doon.
1157
01:03:18,795 --> 01:03:21,047
Inabot tayo ng ganito katagal
1158
01:03:21,047 --> 01:03:25,426
para lingunin ang ating mga ninuno
at angkinin ang tagumpay.
1159
01:03:25,426 --> 01:03:28,179
Sinasabi ng mga lalaki... Sila ay 20.
Na, "Ako ang lalaki,"
1160
01:03:28,179 --> 01:03:31,265
at parang, "Wala ka rin namang alam."
1161
01:03:31,265 --> 01:03:35,603
Pero kailangan nating magpalaki ng bata,
maging matagumpay,
1162
01:03:35,603 --> 01:03:37,563
at ngayon, puwede akong lumingon
1163
01:03:37,563 --> 01:03:41,442
at sabihing,
"May alam ko. Tama ako. Madiskarte ako.
1164
01:03:41,442 --> 01:03:43,528
Ako ay... Magaling ako dito."
1165
01:03:43,528 --> 01:03:46,823
Hindi natin pinupuri ang ating sarili
bilang babae hanggang ngayon.
1166
01:03:46,823 --> 01:03:49,325
At tinulungan mo ako diyan
sa pamamagitan nito.
1167
01:03:49,325 --> 01:03:52,829
Pero lahat tayo ay mayroon nito.
Nasa loob nating lahat.
1168
01:03:52,829 --> 01:03:55,164
Bilang isang magulang,
madalas ay hindi mo alam
1169
01:03:55,164 --> 01:03:57,458
kung naiintindihan ba nila
ang mga aral mo.
1170
01:03:57,458 --> 01:03:59,669
- Oo.
- Tama?
1171
01:03:59,669 --> 01:04:02,964
Pagkatapos mo ikuwento
saThe Light We Carry ang tungkol
1172
01:04:02,964 --> 01:04:06,050
sa pagbisita n'yo ni Barack sa mga bata.
1173
01:04:06,050 --> 01:04:09,595
- Oo.
- At nasa bago nila silang apartment.
1174
01:04:09,595 --> 01:04:12,223
At may sandali ng pagtanto sa coaster.
1175
01:04:12,223 --> 01:04:14,058
- Ikuwento mo 'yon.
- Oo.
1176
01:04:14,058 --> 01:04:16,310
Inimbitahan nila kami na uminom
bago mag-hapunan.
1177
01:04:16,310 --> 01:04:18,604
Ito ang unang beses na nakita namin...
1178
01:04:18,604 --> 01:04:21,691
Nakatira sila nang magkasama,
at tumatanda na sila.
1179
01:04:21,691 --> 01:04:23,442
At napaka-sayang panuorin.
1180
01:04:23,442 --> 01:04:28,030
May gamit sila at sinubukan nilang
gawan kami ng walang tapang na martini.
1181
01:04:28,030 --> 01:04:29,240
Alam mo.
1182
01:04:30,283 --> 01:04:32,326
May charcuterie board sila,
1183
01:04:32,326 --> 01:04:34,745
kahit nagreklamo si Malia
sa presyo ng keso.
1184
01:04:34,745 --> 01:04:37,290
Sabi n'ya, "Hindi ko alam
na ganito pala ito kamahal."
1185
01:04:37,290 --> 01:04:41,085
Sabi ko, "Ngayon nagbibilang ka
ng pera kapag keso mo."
1186
01:04:41,085 --> 01:04:43,713
Tahimik s'ya na tumabi
sa charcuterie board,
1187
01:04:43,713 --> 01:04:45,965
inubos lahat bago dumating ang mga bisita.
1188
01:04:45,965 --> 01:04:50,219
Sabi ko, "bigyan mo ng respeto
ang presyo ng charcuterie."
1189
01:04:52,179 --> 01:04:54,140
Uminom kami nang kaunti
1190
01:04:54,140 --> 01:04:56,976
at inilagay namin ang inumin
sa lamesa, at whoop!
1191
01:04:56,976 --> 01:04:58,853
Naglabas sila ng ilang coaster.
1192
01:04:59,687 --> 01:05:05,109
Sabi ko, "Ngayon may pakialam
kayo sa mumurahin ninyong lamesa."
1193
01:05:05,109 --> 01:05:08,654
Sabi ko, "Hindi ko kayo nakitang
naglabas ng coaster
1194
01:05:08,654 --> 01:05:13,993
sa White House
sa 100 taong gulang na lamesa,"
1195
01:05:13,993 --> 01:05:15,202
alam mo?
1196
01:05:15,620 --> 01:05:19,248
Pero magandang makita na nakikinig sila.
1197
01:05:19,874 --> 01:05:22,126
At ang pagmasdan sila mula sa likod
1198
01:05:22,126 --> 01:05:25,046
na matuklasan ang alikabok, alam mo?
1199
01:05:25,046 --> 01:05:27,632
Nahalina si Malia dito.
1200
01:05:27,632 --> 01:05:32,261
"Alam mo, nagtanggal ako ng alikabok
tapos ilang araw lang, andyan ulit."
1201
01:05:33,429 --> 01:05:35,640
- Para akong, "Oo.
- Ganoon talaga.
1202
01:05:35,640 --> 01:05:38,643
Kaya kailangan palaging maglinis."
1203
01:05:40,436 --> 01:05:44,315
Sa tingin ko ang ipinapahayag mong
pangarap para sa mga anak mo
1204
01:05:44,315 --> 01:05:46,817
ay napakatindi saThe Light We Carry.
1205
01:05:46,817 --> 01:05:50,738
Para itong isang manifesto,
para sa babae ng ika-21 siglo.
1206
01:05:50,738 --> 01:05:54,367
Sabi mo, "Hindi ko gustong
makita nila ang pag-aasawa
1207
01:05:54,367 --> 01:05:58,621
bilang isang trophy
na huhulihin at mapapanalunan."
1208
01:05:58,621 --> 01:05:59,622
Oo.
1209
01:06:00,706 --> 01:06:04,627
Puwede mo bang ikuwento sa amin
ang tungkol sa pangarap mo para sa...
1210
01:06:04,627 --> 01:06:07,838
Oo. Gusto kong matutong
pumili ang mga anak ko.
1211
01:06:07,838 --> 01:06:12,927
batay sa kung sino sila at hindi
sa kung ano ang gusto ng lipunan.
1212
01:06:12,927 --> 01:06:18,766
Dahil napakakipot ng depinisyon natin
ng pagiging masaya.
1213
01:06:18,766 --> 01:06:22,478
At hindi ito bagay sa lahat,
at sa tingin ko lahat ng depresyon
1214
01:06:22,478 --> 01:06:27,775
at pagkabalisa sa parehong bata
o matandang babae at lalaki, ay dahil sa
1215
01:06:27,775 --> 01:06:30,695
katotohanan na pinagkakasya natin
ang ating buhay
1216
01:06:30,695 --> 01:06:32,530
sa makipot na mga depinisyon.
1217
01:06:32,530 --> 01:06:36,450
Puwede ka lang maging masaya 'pag
natagpuan mo ang pag-ibig
1218
01:06:36,450 --> 01:06:38,536
ng buhay mo at nagpakasal, tama?
1219
01:06:38,536 --> 01:06:40,913
Ang ibang tao ay hindi nabuhay
para sa magpakasal.
1220
01:06:40,913 --> 01:06:44,500
Puwedeng hindi nila matagpuan
ang taong mahal nila,
1221
01:06:44,500 --> 01:06:46,919
pero may kasiyahan sa kabilang dako.
1222
01:06:46,919 --> 01:06:48,879
Alam kong naranasan mo ito.
1223
01:06:48,879 --> 01:06:51,257
Ilang tao na ba ang lumapit at nagtanong,
1224
01:06:51,257 --> 01:06:53,050
-"Mag-aanak ka ba?"
- Oo.
1225
01:06:53,050 --> 01:06:56,679
Mayroon kang nangungunang palabas sa TV,
1226
01:06:56,679 --> 01:06:59,432
isa kang kabilyonarya,
at halos para bang...
1227
01:06:59,432 --> 01:07:00,808
ang mga tao ay,
1228
01:07:00,808 --> 01:07:04,353
"Pero hindi ka isang ina.
Naaawa ako sayo."
1229
01:07:04,353 --> 01:07:06,355
- Oo.
-"Hindi, masaya si Oprah."
1230
01:07:06,355 --> 01:07:08,566
- Tama.
- Nakita ko siya.
1231
01:07:08,566 --> 01:07:11,861
- Masaya talaga siya."
- Maayos naman ako.
1232
01:07:11,861 --> 01:07:12,903
Oo.
1233
01:07:13,487 --> 01:07:17,408
Pero gusto kong ang mga anak ko
at iba pang batang babae
1234
01:07:17,408 --> 01:07:20,745
ay magkaroon ng opsyon
ng panahon para ma-diskubre
1235
01:07:20,745 --> 01:07:23,748
kung sino sila at pagdesisyunan
kung ano ang gusto nilang maging.
1236
01:07:23,748 --> 01:07:26,375
Sa tingin ko ganito rin
sa mga batang lalaki.
1237
01:07:26,375 --> 01:07:30,379
May napakakipot na depinisyon
sa ibig sabihin ng pagiging lalaki.
1238
01:07:30,379 --> 01:07:34,633
Paano kung 'di mo gustong magnegosyo?
Paano kung 'di ka natural na lider?
1239
01:07:34,633 --> 01:07:37,219
Pa'no kung gusto mong
magtrabaho gamit ang mga kamay mo?
1240
01:07:37,219 --> 01:07:42,058
Paano kung gusto mo manatili sa bahay
at maging stay-at-home na ama?
1241
01:07:42,058 --> 01:07:44,268
Isipin mo ang lahat ng mga CEO...
1242
01:07:44,268 --> 01:07:47,730
Sa tingin ko, ang dahilan kung bakit
maraming 'di masaya at galit na lalaki
1243
01:07:47,730 --> 01:07:51,525
at kumukuha sila ng kapangyarihan ay
dahil hindi sila nabubuhay sa katotohanan.
1244
01:07:51,525 --> 01:07:54,236
- Sang-ayon ako.
- Nabubuhay sila sa bersyon
1245
01:07:54,236 --> 01:07:56,697
na sa tingin nila
ay kung ano dapat ang isang lalaki.
1246
01:07:56,697 --> 01:07:58,991
- Kung ano ang gusto ng lipunan.
- Tumpak.
1247
01:07:58,991 --> 01:08:03,079
Gusto kong hayaan nating magulang
na ipakita ating mga anak kung sino sila
1248
01:08:03,079 --> 01:08:06,082
bago natin simulang ipataw ang mga ito,
1249
01:08:06,082 --> 01:08:08,959
ang mga layunin natin sa kanila
1250
01:08:08,959 --> 01:08:10,961
para makahanap sila ng kasiyahan.
1251
01:08:10,961 --> 01:08:13,881
Gusto ko kung paano mo tinapos ang libro
1252
01:08:13,881 --> 01:08:16,675
kung saan nagkukuwento ka
tungkol kay Malia at Sasha.
1253
01:08:16,675 --> 01:08:19,553
Tinapos mo ang buong seksyon
na sinasabing,
1254
01:08:19,553 --> 01:08:22,098
-"Sana mahanap nila ang tahanan.
- Oo.
1255
01:08:22,098 --> 01:08:23,641
Sana mahanap nila ang tahanan."
1256
01:08:26,018 --> 01:08:29,897
Alam mo, sa tuwing
may talakayan tungkol sa politika,
1257
01:08:29,897 --> 01:08:33,025
kung sino dapat ang tumakbong
presidente, lumalabas ang pangalan mo.
1258
01:08:33,651 --> 01:08:35,236
Bakit mo iyan sinasabi dito?
1259
01:08:37,988 --> 01:08:41,033
Bakit mo iyan sinasabi dito ngayon?
Ano'ng ginagawa mo?
1260
01:08:41,033 --> 01:08:44,537
Ito ang dahilan.
Nasa brunch ako noong Linggo
1261
01:08:44,537 --> 01:08:48,165
at pinag-uusapan ito ng ilang tao,
at sabi nila,
1262
01:08:48,165 --> 01:08:50,459
"Siguro dapat niyang pag-isipan ito.
1263
01:08:50,459 --> 01:08:54,755
Sa tingin mo pag-iisipan niya ito?"
Sabi ko, "Siguradong hindi."
1264
01:08:55,548 --> 01:08:59,885
Puwede mo bang sabihin sa mga tao
kung bakit hindi mo ito maiisipan?
1265
01:08:59,885 --> 01:09:01,387
Ang pagtakbo bilang presidente.
1266
01:09:01,387 --> 01:09:05,224
Una sa lahat, hindi ko pinahayag kailanman
1267
01:09:05,224 --> 01:09:07,101
ang interes sa politika.
1268
01:09:07,101 --> 01:09:08,310
Kailanman.
1269
01:09:08,310 --> 01:09:12,398
Pumayag akong suportahan ang aking asawa.
1270
01:09:12,398 --> 01:09:16,068
Gusto niyang gawin ito
at naging... magaling siya dito.
1271
01:09:16,068 --> 01:09:19,405
Pero walang punto na sinabi kong,
1272
01:09:19,405 --> 01:09:21,657
"Sa tingin ko gusto kong tumakbo."
1273
01:09:21,657 --> 01:09:24,618
Kailanman. Kaya nagtataka ako,
1274
01:09:24,618 --> 01:09:28,622
may kinalaman ba ang gusto ko
sa anumang bagay?
1275
01:09:28,622 --> 01:09:32,042
- Maganda iyan.
- May kinalaman ba dito
1276
01:09:32,042 --> 01:09:33,752
kung ano ang gusto kong maging?
1277
01:09:33,752 --> 01:09:35,671
Mahirap ang politika, at ito...
1278
01:09:35,671 --> 01:09:37,631
At ang mga taong pumapasok dito...
1279
01:09:37,631 --> 01:09:41,468
Tulad ng pagpapakasal,
tulad ng mga bata, dapat gusto nila!
1280
01:09:41,468 --> 01:09:45,055
Dapat nasa puso mo ito
dahil napakahalaga nito.
1281
01:09:45,055 --> 01:09:47,558
Wala ito sa puso ko.
1282
01:09:47,558 --> 01:09:49,768
Nasa puso ko ang serbisyo,
1283
01:09:49,768 --> 01:09:53,939
nasa puso ko ang pagtulong,
pagtatrabaho sa mga bata, iyan ang...
1284
01:09:54,773 --> 01:09:59,278
Ilalaan ko ang buhay ko para iparamdam
sa mga bata na nakikita sila
1285
01:09:59,278 --> 01:10:00,863
at mahanap ang liwanag nila.
1286
01:10:00,863 --> 01:10:02,406
Iyan ang gagawin ko.
1287
01:10:02,406 --> 01:10:04,867
Hindi ko kailangan ng opisina
para gawin 'yan.
1288
01:10:04,867 --> 01:10:09,371
Ang totoo, sa tingin ko,
mas epektibo ako sa labas ng politika
1289
01:10:09,371 --> 01:10:12,374
dahil ang nakakalungkot,
hiwalay na masyado ang politika.
1290
01:10:12,374 --> 01:10:14,418
Sa oras na magdeklara ka ng partido,
1291
01:10:14,418 --> 01:10:17,963
ihiniwalay mo na
ang kalahati ng bansa, alam mo?
1292
01:10:17,963 --> 01:10:22,218
Ngayon, siguro ang mga taong
hindi sang-ayon sa akin sa politika,
1293
01:10:22,218 --> 01:10:26,764
puwede pa ring makakuha ng bagay
na makakatulong sa kanila.
1294
01:10:26,764 --> 01:10:30,809
Siguro puwede akong tumulong
sa isang bata na republikan, tama?
1295
01:10:30,809 --> 01:10:36,023
Dahil baka makinig sila sa akin.
Nilimitahan tayo ng politika.
1296
01:10:36,023 --> 01:10:38,734
Ngayon, kailangang alisin natin
ang ating sarili mula doon.
1297
01:10:38,734 --> 01:10:42,488
Kailangan nating ayusin
ang ating mga sarili
1298
01:10:42,488 --> 01:10:46,450
kung paano natin tingnan sa labas ng
linya ng partido ang bawat isa
1299
01:10:46,450 --> 01:10:48,661
dahil iisang bansa pa rin tayo.
1300
01:10:48,661 --> 01:10:52,206
Kailangan nating suportahan
ang isa't isa sa lahat ng oras.
1301
01:10:52,206 --> 01:10:55,084
Hindi natin kayang maghiwalay at masakop.
1302
01:10:55,084 --> 01:10:56,961
Pero hindi ako iyan.
1303
01:10:56,961 --> 01:11:00,297
Hindi ako ang gagawa niyan
sa politikal na paraan.
1304
01:11:00,297 --> 01:11:03,592
At sa tingin ko hindi mo rin puwedeng
suotin ang black leather pants mo.
1305
01:11:03,592 --> 01:11:06,553
Hindi talaga puwede! Kaya ayon.
1306
01:11:07,471 --> 01:11:10,432
Bago ko binasa angThe Light We Carry,
1307
01:11:10,432 --> 01:11:14,186
pakiramdam ko,
at alam ko marami rin sa inyo,
1308
01:11:14,186 --> 01:11:17,982
dahil lahat tayo ay napag-usapan
kung gaano kalala ang sitwasyon
1309
01:11:17,982 --> 01:11:19,650
- kasama ang mga kaibigan.
- Oo.
1310
01:11:19,650 --> 01:11:25,656
Marami sa amin ang nakakaramdam
ng naramdaman mo bago mo ito sinulat,
1311
01:11:25,656 --> 01:11:28,492
na napakaraming malalaking problema,
1312
01:11:28,492 --> 01:11:31,078
na napakaraming bagay
ang kailangang malampasan,
1313
01:11:31,078 --> 01:11:37,001
at pakiramdam mo ay may sabwatan
ng kaguluhan na nangyayari.
1314
01:11:37,001 --> 01:11:41,046
Paano kami makakabalik sa pagtitiwala?
1315
01:11:41,046 --> 01:11:42,006
Oo.
1316
01:11:42,006 --> 01:11:45,968
Pagtitiwala sa gobyerno,
pagtitiwala sa isa't isa...
1317
01:11:45,968 --> 01:11:47,428
- Oo.
- ...sa isang paraan
1318
01:11:47,428 --> 01:11:51,807
hindi natin nararamdamang manhid
at pagod tayo palagi dahil dito.
1319
01:11:51,807 --> 01:11:55,853
Oo. Sa tingin ko, hindi natin
puwedeng maliitin
1320
01:11:55,853 --> 01:11:59,898
ang ginawa ng quarantine
para mas palalain iyon
1321
01:11:59,898 --> 01:12:04,361
dahil pisikal tayong nakahiwalay
mula sa isa't isa.
1322
01:12:04,361 --> 01:12:07,072
Habang, sa iba,
maganda iyon sa pakiramdam.
1323
01:12:07,072 --> 01:12:09,700
Parang, "Hay, pagod na pagod
na ako sa tao," tama?
1324
01:12:11,243 --> 01:12:15,998
Sa tingin ko, kailangan nating
makasama ang isa't isa.
1325
01:12:15,998 --> 01:12:17,041
Tama.
1326
01:12:17,041 --> 01:12:19,084
Tingin ko, 'pag nagsasama-sama tayo
1327
01:12:19,084 --> 01:12:24,506
at paghaluin ang ating pagsasama-sama,
1328
01:12:24,506 --> 01:12:27,885
umaayos ang pakiramdam natin.
Maayos ang pakiramdam...
1329
01:12:27,885 --> 01:12:30,471
'Di ba maganda sa pakiramdam
makasama kami ngayong gabi?
1330
01:12:30,471 --> 01:12:34,600
- Hindi maganda ang pakiramdam ninyo?
- At hindi natin iyan nagawa.
1331
01:12:34,600 --> 01:12:38,228
Palagi kong sinasabi na mas mahirap
magalit nang harapan.
1332
01:12:38,228 --> 01:12:40,898
At napahiwalay tayo sa isa't isa.
1333
01:12:40,898 --> 01:12:45,527
Nakakarinig lang tayo sa isa't isa
mula sa balita at mga balita natin.
1334
01:12:45,527 --> 01:12:48,364
At ang karanasan ko sa bansang ito
1335
01:12:48,364 --> 01:12:52,451
ay isa itong pagbaluktot
ng katotohanan ng kung sino tayo.
1336
01:12:52,451 --> 01:12:55,621
Naikot ko na ang buong bansang ito,
1337
01:12:55,621 --> 01:12:58,415
sa mga komunidad ng iba't ibang lahi,
1338
01:12:58,415 --> 01:13:02,294
at mga socioeconomic background,
at mga kaakibat sa pulitika,
1339
01:13:02,294 --> 01:13:04,046
at ang mga tao ay...
1340
01:13:05,255 --> 01:13:08,884
sa buong board,
naging mabait at disente sa akin,
1341
01:13:08,884 --> 01:13:11,720
sa aking pamilya,
kapag nakilala na nila kami.
1342
01:13:11,720 --> 01:13:16,767
Puwedeng hindi sila sumang-ayon,
pero 'di tayo ang mga taong nasa TV,
1343
01:13:16,767 --> 01:13:19,812
at gusto ko lang na maalala natin iyan.
1344
01:13:19,812 --> 01:13:22,940
Na hindi tayo dapat matakot sa isa't isa.
1345
01:13:22,940 --> 01:13:28,195
Lahat... Nariyan ang mga outlier
ng tao na naghihirap nang labis,
1346
01:13:28,195 --> 01:13:33,117
pero karamihan ng mga tao ay tulad
ni Toot at Gramps, Inay at Itay.
1347
01:13:33,117 --> 01:13:37,037
Sila ay masisipag, tapat, at disenteng tao
1348
01:13:37,037 --> 01:13:39,248
na hindi puno ng pribililehiyo,
1349
01:13:39,248 --> 01:13:42,000
may utang na loob, taas-noong Amerikano,
1350
01:13:42,000 --> 01:13:44,962
handang magtrabaho ng maigi,
nagsasabi ng totoo.
1351
01:13:44,962 --> 01:13:47,840
Iyan ang bansa natin, at...
1352
01:13:47,840 --> 01:13:50,134
Pero kailangan natin ng mga lider...
1353
01:13:51,802 --> 01:13:53,762
na pareho ang ginagawa.
1354
01:13:54,471 --> 01:13:55,556
Alam mo?
1355
01:13:56,390 --> 01:14:00,144
Delikado kapag iba ang sinasabi
ng ating pinuno.
1356
01:14:01,103 --> 01:14:03,147
Gusto ko ang simula ng libro.
1357
01:14:03,147 --> 01:14:06,483
Mayroon ka ritong tula
ni Alberto Rios na nagsasabing,
1358
01:14:06,483 --> 01:14:09,862
"Kung ang isa sa pamilya ninyo ay masama,
1359
01:14:09,862 --> 01:14:11,822
at isang daan ay hindi.
1360
01:14:11,822 --> 01:14:14,450
Hindi mananalo ang masama.
1361
01:14:14,450 --> 01:14:16,201
Hindi sa wakas.
1362
01:14:16,201 --> 01:14:18,745
Gaano man sila kaingay.
1363
01:14:18,745 --> 01:14:24,042
Wala tayo rito ngayon kung ganoon."
1364
01:14:24,042 --> 01:14:26,086
Ito ang simpleng katotohanan.
1365
01:14:26,086 --> 01:14:30,424
So dinadala tayo nito sa kasabihan
na katumbas na ng iyong pangalan,
1366
01:14:30,757 --> 01:14:35,137
"When they go low, we go high.
1367
01:14:35,762 --> 01:14:36,847
We go high."
1368
01:14:36,847 --> 01:14:39,308
At sinasabi mo na anggoing high
1369
01:14:39,308 --> 01:14:42,728
ay madalas na may sangkot na paghinto
1370
01:14:42,728 --> 01:14:45,314
bago ka sumagot sa anuman. Tama?
1371
01:14:45,314 --> 01:14:46,815
- Tumpak.
- Okay.
1372
01:14:46,815 --> 01:14:51,195
Kaya ang nangyari kamakailan
sa iyong buhay o sa bansa
1373
01:14:51,195 --> 01:14:55,574
na kailangan mong umatras at sabihin,
"Huminto at subukang maging mabuti"?
1374
01:14:57,618 --> 01:15:00,245
Marami sa mundo ang nakaka-galit sa'kin.
1375
01:15:00,245 --> 01:15:02,206
- Sandali. Puwede ko bang itanong?
- Oo.
1376
01:15:02,206 --> 01:15:04,041
Mabilis ka bang mag-go high?
1377
01:15:04,041 --> 01:15:08,212
- Hindi. Hindi.
- Okay.
1378
01:15:08,212 --> 01:15:10,672
Para iyan sa hapag kainan, naalala mo?
1379
01:15:10,672 --> 01:15:14,218
Uupo ako sa hapag kainan at
magkakaroon kami ng "go low session."
1380
01:15:15,219 --> 01:15:16,220
Alam mo?
1381
01:15:16,887 --> 01:15:21,099
Ibubuhos namin lahat. Pupulutin namin
ang mga sarili namin sa sahig.
1382
01:15:21,099 --> 01:15:24,311
- Okay.
- Ginagawa ko ito kasama ang staff ko
1383
01:15:24,311 --> 01:15:26,772
sa White House kung saan
bago ako mag-talumpati
1384
01:15:26,772 --> 01:15:28,440
o gumawa ng panayam,
1385
01:15:28,440 --> 01:15:30,984
sasagutin namin ang mga katanungan
1386
01:15:30,984 --> 01:15:34,613
kasi alam nilang kailangan kong ilabas
ang hindi magandang pakiramdam.
1387
01:15:34,613 --> 01:15:37,324
Hindi ba mas maganda sa pakiramdam
na malaman iyan?
1388
01:15:37,324 --> 01:15:40,327
Gagawin ko lang ang tinatawag kong
1389
01:15:40,327 --> 01:15:44,373
"Panghuling Pahayag ng Pagkapangulo"
na magagawa ko.
1390
01:15:44,373 --> 01:15:46,041
Parang, "Alam mo ba?
1391
01:15:46,041 --> 01:15:49,878
Puwede tayong umuwi na
kung sabihin kong 'burr'", tama?
1392
01:15:49,878 --> 01:15:52,089
At titingin ang team ko
1393
01:15:52,089 --> 01:15:55,801
at sasabihing, "Huwag mong gagawin iyan."
1394
01:15:55,801 --> 01:15:57,302
Pero minsan, alam mo...
1395
01:15:57,302 --> 01:16:00,973
hindi ibig sabihin nggoing high
ay hindi ka makakaramdam ng galit.
1396
01:16:00,973 --> 01:16:04,434
Hindi ibig sabihin na dapat
wala kang maramdaman.
1397
01:16:05,060 --> 01:16:08,105
Hindi ibig sabihin na pabaya ka
1398
01:16:08,105 --> 01:16:11,775
sa hindi pagiging patas
at hindi pagkakapantay-pantay.
1399
01:16:11,775 --> 01:16:14,319
Hindi ibig sabihin na wala kang gagawin.
1400
01:16:14,319 --> 01:16:17,322
Ito lang ay pagpili ng paraan
kung paano mo ito haharapin.
1401
01:16:18,532 --> 01:16:21,201
At isang pagpipilian ang pag-go high.
1402
01:16:21,201 --> 01:16:24,913
Sa tingin ko, ito ang pinaka-mature
na pagpipilian.
1403
01:16:24,913 --> 01:16:27,749
Isa itong pangmatagalan na pagpipilian.
1404
01:16:27,749 --> 01:16:32,045
At hindi lang ito pagpapakalunod sa kutob
1405
01:16:32,045 --> 01:16:33,922
ng nararamdaman mo...
1406
01:16:33,922 --> 01:16:36,466
sa sandaling iyon,
pagpapasaya lang iyan sa sarili.
1407
01:16:36,466 --> 01:16:39,469
At kapag ikaw ay isang lider
na may plataporma,
1408
01:16:39,469 --> 01:16:44,725
hindi puwedeng magpakasaya
sa pinakakatago mong kapangitan.
1409
01:16:44,725 --> 01:16:49,187
May responsibilidad tayong
mag-go high dahil nabubuhay tayo...
1410
01:16:49,187 --> 01:16:52,065
Nabuhay tayo sa pamumuno na bumababa
1411
01:16:52,065 --> 01:16:54,109
at walang masaya dito.
1412
01:16:54,109 --> 01:16:57,487
Hindi ito humahantong sa solusyon.
Hindi ito gumagana.
1413
01:16:57,487 --> 01:17:01,575
Kaya sa libro,
sa pagsagot ko sa katanungan
1414
01:17:01,575 --> 01:17:03,702
na tinatanong ng lahat sa akin,
1415
01:17:03,702 --> 01:17:08,040
"Naggo-go high ka pa ba, Michelle?
Ngayon? Iyong totoo?"
1416
01:17:08,040 --> 01:17:11,335
At ang sagot ko ay, "Oo, oo naman.
1417
01:17:11,335 --> 01:17:14,713
Palagi.Go high tayo,
1418
01:17:16,340 --> 01:17:17,799
pero kumikilos tayo."
1419
01:17:18,425 --> 01:17:21,470
At iyan ang gusto kong malaman
ng mga kabataan,
1420
01:17:21,470 --> 01:17:23,930
ang liwanag na taglay natin
ay nasa ating lahat,
1421
01:17:23,930 --> 01:17:27,726
kailangan muna nating matutunan
paano ito bubuuin sa ating sarili.
1422
01:17:27,726 --> 01:17:30,687
Hindi tayo puwedeng umasa sa iba
na buuin ito para sa'tin
1423
01:17:30,687 --> 01:17:32,814
dahil minsan, wala sila nito.
1424
01:17:32,814 --> 01:17:36,068
At kapag nabuo natin,
kailangan itong protektahan.
1425
01:17:36,068 --> 01:17:39,571
Gamit ang magandang hapag kainan,
nagpapanatili ng tao,
1426
01:17:39,571 --> 01:17:43,784
pero nagpapalaya rin ng tao
kapag hindi na sila nakakabuti.
1427
01:17:43,784 --> 01:17:47,245
- Kapag nawawalan na sila ng hangin.
- Kapag nawawalan na sila ng hangin.
1428
01:17:47,245 --> 01:17:50,248
Kailangan protektahan ang sarili
sa mga lason sa labas.
1429
01:17:50,248 --> 01:17:52,876
Kailangan lumabas
mula sa salamin ng ibang tao.
1430
01:17:52,876 --> 01:17:56,880
At kapag naitukod at naiayos na
ang sarili,
1431
01:17:56,880 --> 01:18:00,676
responsibilidad nating ibahagi
ang liwanag na iyon.
1432
01:18:00,676 --> 01:18:02,678
Iyon ang bahagi nagoing high.
1433
01:18:02,678 --> 01:18:04,805
Kaya habang iniisip ang pakikipag-ugnayan,
1434
01:18:04,805 --> 01:18:09,101
pagsasalita, pagte-text,
paggamit ng social media,
1435
01:18:09,101 --> 01:18:11,520
isipin mo ang taglay mong liwanag.
1436
01:18:11,520 --> 01:18:13,355
Mamuno gamit ang liwanag
1437
01:18:13,355 --> 01:18:17,776
dahil liwanag ang dulot ng liwanag,
pag-asa ang dulot ng pag-asa.
1438
01:18:17,776 --> 01:18:20,529
At anggoing high
ay nagdudulot ng higit pa.
1439
01:18:20,529 --> 01:18:22,072
Kaya natin ito ginagawa.
1440
01:18:22,739 --> 01:18:26,993
Salamat sa pagpapaala ng taglay
naming liwanag. Michelle Obama!
1441
01:18:28,120 --> 01:18:32,249
- Salamat, Oprah Winfrey!
- Ang YouTube Theater!
1442
01:18:32,249 --> 01:18:36,086
- Salamat, LA! Magpakabuti!
- Salamat, LA!
1443
01:18:37,629 --> 01:18:41,299
SALAMAT, LOS ANGELES!
1444
01:18:56,064 --> 01:18:57,691
Magandang gabi sa lahat!
1445
01:20:10,722 --> 01:20:12,724
{\an8}Tagapagsalin ng Subtitle: Joni Gee