1
00:00:03,421 --> 00:00:04,881
Black Panther...
2
00:00:04,881 --> 00:00:07,341
We hebben nog nooit zo'n wereld gezien...
3
00:00:07,341 --> 00:00:11,345
...bevolkt door zo veel
verschillende gezichten en kleuren.
4
00:00:12,638 --> 00:00:16,726
Vrouwen die op mij lijken
in al hun pracht...
5
00:00:16,851 --> 00:00:19,312
...waren heel zeldzaam...
6
00:00:19,312 --> 00:00:22,940
...en waren nooit eerder
echt in beeld gebracht.
7
00:00:23,941 --> 00:00:25,777
Ik werd verliefd op het verhaal...
8
00:00:26,486 --> 00:00:29,614
...bijna alsof ik
van buiten naar binnen keek.
9
00:00:30,406 --> 00:00:31,407
Shuri.
10
00:00:31,407 --> 00:00:35,995
Als klein meisje,
als kijker en als vrouw van kleur...
11
00:00:35,995 --> 00:00:37,163
Je vader...
12
00:00:37,163 --> 00:00:40,583
...was ik dol op films en personages...
13
00:00:40,583 --> 00:00:43,419
...en hoe ze kunnen inspireren
op het scherm.
14
00:00:43,419 --> 00:00:44,754
Het is jouw moment.
15
00:00:44,754 --> 00:00:51,052
En Black Panther is het verhaal
dat kijkers echt heeft meegevoerd.
16
00:00:51,052 --> 00:00:54,388
Leve Wakanda.
- Leve Wakanda.
17
00:01:32,927 --> 00:01:34,387
We zijn thuis.
18
00:01:38,182 --> 00:01:41,227
De vertegenwoordiging
van vrouwen in Black Panther...
19
00:01:42,270 --> 00:01:45,398
{\an8}...is overvloedig en gevarieerd.
20
00:01:46,315 --> 00:01:50,486
En die dingen zijn echt essentieel.
21
00:01:50,486 --> 00:01:53,781
We zien die niet genoeg in films.
22
00:01:53,781 --> 00:01:55,616
Je bent geen waardige koning.
23
00:01:58,286 --> 00:02:00,872
{\an8}Het idee van een vrouw zijn
die de leiding heeft...
24
00:02:00,872 --> 00:02:04,917
{\an8}Dat zit in het DNA
van hoe dit verhaal is opgebouwd.
25
00:02:04,917 --> 00:02:06,544
Niks aanraken.
26
00:02:07,086 --> 00:02:08,921
Dat die vrouwen zo krachtig waren.
27
00:02:08,921 --> 00:02:11,507
Maak haar gereed voor de ceremonie.
28
00:02:11,507 --> 00:02:12,592
Ja, generaal.
29
00:02:13,426 --> 00:02:17,722
We waren echt de ruggengraat
van de mannelijke superheld.
30
00:02:18,347 --> 00:02:22,894
Een heel bekwame groep vrouwen,
die hem heel verschillend steunen.
31
00:02:23,686 --> 00:02:27,064
{\an8}Zijn zus, zijn moeder,
zijn geliefde, zijn generaal.
32
00:02:28,357 --> 00:02:31,694
{\an8}Er zijn niet veel
sterke vrouwelijke personages in films.
33
00:02:31,694 --> 00:02:36,824
{\an8}En qua zwarte vrouwelijke personages
is het een heel kleine groep.
34
00:02:39,035 --> 00:02:41,746
Maar helden kunnen zijn
wie wij zeggen dat ze zijn.
35
00:02:47,710 --> 00:02:52,089
{\an8}Black Panther was een film
met veel vrouwen, wat geweldig was.
36
00:02:54,300 --> 00:02:55,635
En we wilden zorgen...
37
00:02:55,635 --> 00:02:59,347
...dat de vrouwelijke superhelden
naast de mannen stonden...
38
00:02:59,347 --> 00:03:01,432
...en net zo stoer waren.
39
00:03:04,310 --> 00:03:07,146
Het geeft kracht aan zo veel mensen...
40
00:03:08,022 --> 00:03:13,444
{\an8}...om op een enorm scherm zwarte vrouwen
te zien die heel krachtig zijn.
41
00:03:15,780 --> 00:03:19,700
{\an8}Vrouwen zijn bakens van kracht.
42
00:03:19,700 --> 00:03:24,872
{\an8}Als je jezelf vertegenwoordigd ziet
in al je kracht...
43
00:03:25,831 --> 00:03:28,834
...is dat een verzekering
dat het goed gaat in de wereld.
44
00:03:30,753 --> 00:03:34,840
Vrouwen, zwarte vrouwen, kunnen
op veel manieren worden vertegenwoordigd.
45
00:03:34,840 --> 00:03:35,925
Hou je vast.
46
00:03:36,801 --> 00:03:39,136
We kunnen veel rollen krachtig spelen.
47
00:03:47,687 --> 00:03:48,771
En actie.
48
00:03:54,360 --> 00:03:57,238
We kwamen allemaal samen...
49
00:03:57,238 --> 00:04:00,032
...om krachtige vrouwen
te vertegenwoordigen.
50
00:04:00,032 --> 00:04:02,868
Eeuwenlang hebben we ons volk beschermd.
51
00:04:03,452 --> 00:04:06,580
Met zo veel betrokkenheid
en zo veel passie.
52
00:04:06,580 --> 00:04:08,708
Set.
- Actie.
53
00:04:08,708 --> 00:04:12,086
We willen zo graag
met elkaar samenwerken...
54
00:04:12,586 --> 00:04:17,008
{\an8}...en dat heeft te maken
met de kracht van deze vrouwen.
55
00:04:18,175 --> 00:04:21,095
Als ik ga werken,
is het voor mij normaal...
56
00:04:21,095 --> 00:04:23,180
...dat ik zo veel
vrouwelijke collega's heb.
57
00:04:23,180 --> 00:04:26,642
{\an8}En we leren van elkaar, zien elkaar...
58
00:04:26,642 --> 00:04:30,229
{\an8}...en we voelen ons vertegenwoordigd.
59
00:04:30,813 --> 00:04:32,898
En samen zijn we geweldig...
60
00:04:32,898 --> 00:04:37,028
...want we kennen onze sterke punten
en we steunen elkaar.
61
00:04:39,196 --> 00:04:41,407
DE DORA MILAJE
62
00:04:46,954 --> 00:04:51,125
{\an8}In Black Panther
was er niet maar één superheld.
63
00:04:52,251 --> 00:04:54,920
De Dora Milaje zijn een hele stam.
64
00:04:57,131 --> 00:05:01,344
{\an8}De Dora Milaje zijn
een vrouwelijke garde en krijgerseenheid.
65
00:05:01,344 --> 00:05:05,056
{\an8}Een soort kruising
tussen de geheime dienst en Navy SEALs.
66
00:05:05,056 --> 00:05:06,140
Kom op.
67
00:05:07,183 --> 00:05:12,229
De Dora Milaje als vertegenwoordiging
van het leger voor Wakanda...
68
00:05:13,147 --> 00:05:16,150
...als beschermer
van de koningin en koning...
69
00:05:16,150 --> 00:05:18,444
...zegt zo veel.
70
00:05:18,444 --> 00:05:22,073
Wat je gender ook is, je kunt alles.
71
00:05:24,075 --> 00:05:27,078
De Dora zijn beeldschoon en krachtig.
72
00:05:27,703 --> 00:05:29,789
{\an8}Ze zien er geweldig uit voor de camera...
73
00:05:29,789 --> 00:05:32,291
{\an8}...als ze samen zijn
en hun bewegingen uitvoeren.
74
00:05:32,291 --> 00:05:33,793
{\an8}Omlaag.
75
00:05:33,918 --> 00:05:35,586
{\an8}Pak de ketting.
76
00:05:35,586 --> 00:05:38,381
Het idee een rol te spelen
als de Dora Milaje...
77
00:05:38,381 --> 00:05:41,008
...waarbij de vrouwen de redders zijn...
78
00:05:41,509 --> 00:05:44,428
...was natuurlijk heel aantrekkelijk.
79
00:05:46,305 --> 00:05:50,726
In de comic lijkt de rol
van de Dora Milaje sterk...
80
00:05:50,726 --> 00:05:54,021
...op het motief
van pooiers en hoeren, helaas.
81
00:05:54,563 --> 00:05:57,900
Ze zijn heel schaars gekleed.
Ze spreken alleen tegen hun koning.
82
00:05:57,900 --> 00:06:01,779
En dat was iets
waar Ryan afstand van wilde nemen.
83
00:06:01,779 --> 00:06:04,490
Hij wilde de Dora Milaje controle geven.
84
00:06:04,990 --> 00:06:07,952
Ze droegen
geen hoge hakken, geen bikinitopjes...
85
00:06:07,952 --> 00:06:10,996
...en sommige comics
geven hen wel zo weer.
86
00:06:12,081 --> 00:06:13,916
Dus er is een evolutie...
87
00:06:13,916 --> 00:06:18,754
...van hoe ze zijn in de comic
en hoe anders ze zijn op het scherm.
88
00:06:19,755 --> 00:06:23,968
Zo hoort het
in een gelijkwaardige maatschappij...
89
00:06:23,968 --> 00:06:26,429
{\an8}...waarin de vrouwen
gelijk zijn aan de mannen.
90
00:06:38,482 --> 00:06:41,485
Dora Milaje betekent 'de versierden'.
91
00:06:42,069 --> 00:06:47,783
Okoye is de generaal
en de enige Dora Milaje die goud draagt.
92
00:06:47,783 --> 00:06:49,577
De andere Dora dragen zilver.
93
00:06:50,744 --> 00:06:55,749
Dus Okoye vertegenwoordigt
de grote kracht van vrouwen...
94
00:06:55,749 --> 00:07:00,129
...en de toewijding
aan haar land, Wakanda.
95
00:07:02,506 --> 00:07:05,468
DE GENERAAL
96
00:07:05,468 --> 00:07:11,056
{\an8}Als hij u nog één keer aanraakt,
spies ik hem op dit bureau.
97
00:07:13,184 --> 00:07:16,729
Okoye voelt zich prettig
als leider in een mannenwereld.
98
00:07:16,729 --> 00:07:21,525
{\an8}Ze gelooft met hart en ziel
in de natie, Wakanda.
99
00:07:21,525 --> 00:07:24,695
Ze zou er graag haar leven voor geven.
100
00:07:25,196 --> 00:07:27,323
Wakanda was niet gekoloniseerd.
101
00:07:27,323 --> 00:07:30,701
Het kon voor zichzelf zorgen
en daardoor...
102
00:07:30,701 --> 00:07:34,288
...werd het de technologisch
geavanceerdste natie op de planeet.
103
00:07:34,288 --> 00:07:37,374
Dat maakte het heel makkelijk
in haar huid te kruipen...
104
00:07:37,374 --> 00:07:39,376
Iets kwam de atmosfeer binnen.
105
00:07:39,376 --> 00:07:43,297
...want het is logisch
dat ze dat wilde beschermen.
106
00:07:43,839 --> 00:07:48,385
Ik wil er altijd voor zorgen
dat mijn leven door mij geleid wordt.
107
00:07:53,933 --> 00:07:58,479
Ik ben geboren in een klein dorp in Iowa,
Grinnell, waar mijn vader professor was.
108
00:07:58,479 --> 00:08:03,776
Mijn ouders waren academici
en gaven al hun kinderen Shona namen.
109
00:08:03,776 --> 00:08:06,946
Shona is de taal van mijn natie, Zimbabwe.
110
00:08:08,447 --> 00:08:11,242
Danai betekent 'van elkaar houden'
of 'verliefd zijn'...
111
00:08:11,742 --> 00:08:14,495
...vanwege het feit
dat ik ben geboren op Valentijnsdag.
112
00:08:16,455 --> 00:08:19,625
Ik wist dat niet
tot mijn moeder het me vertelde.
113
00:08:20,626 --> 00:08:24,380
Ik wist alleen dat ik Dede heette,
omdat niemand Danai goed kon uitspreken.
114
00:08:25,422 --> 00:08:28,425
En als kind wil je
er zo goed mogelijk bij horen.
115
00:08:29,760 --> 00:08:32,513
Toen ik vijf of zes was,
verhuisden we naar Zimbabwe...
116
00:08:32,513 --> 00:08:35,641
...vlak nadat
de koloniale overheersing voorbij was...
117
00:08:36,642 --> 00:08:41,355
...en het geen Rhodesië meer heette,
naar de witte man Cecil John Rhodes...
118
00:08:41,355 --> 00:08:44,275
...maar Zimbabwe,
wat 'huis van steen' betekent.
119
00:08:47,027 --> 00:08:51,031
Ik zat op scholen waar
niet veel Shona namen werden gebruikt.
120
00:08:56,036 --> 00:08:57,746
Toen ik op highschool zat...
121
00:08:58,747 --> 00:09:00,541
...ging ik naar het Dominican Convent.
122
00:09:00,541 --> 00:09:04,128
Een katholieke meisjesschool,
opgericht door Duitse nonnen.
123
00:09:06,922 --> 00:09:10,593
Op een dag ging ik tekeer
tegen veel witte meisjes in de klas...
124
00:09:11,260 --> 00:09:13,971
...over het verkeerd uitspreken
van Afrikaanse namen...
125
00:09:14,972 --> 00:09:17,808
...en ik gebruikte
mijn eigen naam als voorbeeld.
126
00:09:19,727 --> 00:09:23,397
De woede dat mijn naam
niet goed werd uitgesproken...
127
00:09:23,397 --> 00:09:27,026
...zelfs niet in mijn eigen land,
werd echt.
128
00:09:29,028 --> 00:09:34,783
En dat maakte duidelijk voor me dat ik
met Danai moest worden aangesproken.
129
00:09:36,660 --> 00:09:38,245
Het was een beslissend moment.
130
00:09:39,747 --> 00:09:43,709
Ik ben loyaal aan de troon,
wie er ook op zit.
131
00:09:44,627 --> 00:09:46,211
Waar ben jij loyaal aan?
132
00:09:47,212 --> 00:09:51,008
Okoye zit vol loyaliteit aan de troon.
133
00:09:51,008 --> 00:09:56,930
{\an8}Dat is wie ze is.
Alles draait om die baan.
134
00:09:58,515 --> 00:10:00,184
Ze is een nationalist.
135
00:10:00,184 --> 00:10:05,773
Ze gelooft in de grenzen van Wakanda,
dat ze onafhankelijk zijn van de wereld.
136
00:10:06,732 --> 00:10:09,860
En Nakia trekt dat ideaal in twijfel.
137
00:10:09,860 --> 00:10:12,821
Deze man is een buitenlandse spion.
138
00:10:12,821 --> 00:10:15,449
Hoe verklaren we dat we hem
binnen onze grenzen brengen?
139
00:10:15,449 --> 00:10:18,786
Hij ving een kogel voor me op.
- Dat was z'n eigen keuze.
140
00:10:18,786 --> 00:10:23,082
Het mooie aan de band
tussen Nakia en Okoye...
141
00:10:23,082 --> 00:10:25,250
...is dat het respect altijd voelbaar is.
142
00:10:26,418 --> 00:10:31,674
Deze vrouwen respecteren elkaar
vanwege hun goede aanpak.
143
00:10:31,674 --> 00:10:33,133
En hun doel is hetzelfde.
144
00:10:33,133 --> 00:10:36,387
Het beschermen en laten gedijen
van hun natie en volk.
145
00:10:37,096 --> 00:10:41,558
Ik ben een spion zonder leger.
146
00:10:44,144 --> 00:10:47,648
DE SPION
147
00:10:47,648 --> 00:10:50,401
Help me hem omver te werpen.
148
00:10:51,527 --> 00:10:54,279
Nakia is een heel vrije geest.
149
00:10:55,280 --> 00:10:57,574
{\an8}Ze volgt niet altijd de regels op.
150
00:10:59,284 --> 00:11:01,620
{\an8}Ze is even bekwaam als de Dora's...
151
00:11:01,620 --> 00:11:05,082
...maar ze heeft iets geweldigs.
Ze zegt: Ik wil iedereen helpen.
152
00:11:05,582 --> 00:11:06,959
T'Challa, nee.
153
00:11:07,418 --> 00:11:08,794
Dit is nog maar een jongen.
154
00:11:09,795 --> 00:11:11,630
We zien Nakia in actie.
155
00:11:12,131 --> 00:11:14,717
Je wordt meteen aangetrokken door haar...
156
00:11:15,300 --> 00:11:17,886
{\an8}...maar ook
door de compassie in haar ogen.
157
00:11:18,887 --> 00:11:22,891
Gewoonlijk zijn spionnen onbetrouwbaar.
Ze handelen uit zelfbelang.
158
00:11:22,891 --> 00:11:24,852
Maar zij is enorm onzelfzuchtig.
159
00:11:24,852 --> 00:11:26,270
Dank u.
160
00:11:27,438 --> 00:11:30,023
In zekere zin
is zij het geweten van Wakanda.
161
00:11:31,608 --> 00:11:34,153
Ik heb te veel mensen in nood gezien.
162
00:11:34,153 --> 00:11:38,449
Hier kan ik niet gelukkig zijn nu ik weet
dat er veel mensen zijn die niets hebben.
163
00:11:39,783 --> 00:11:43,704
Nakia maakt echt
deel uit van de innovatie...
164
00:11:43,704 --> 00:11:47,499
...van hoe we veranderen,
moderniseren, vooruitgaan...
165
00:11:47,499 --> 00:11:50,085
...en hoe we de regels breken
die we moeten breken.
166
00:11:50,085 --> 00:11:54,381
We kunnen hulp en
toegang tot technologie en asiel bieden.
167
00:11:54,381 --> 00:11:56,550
Wat andere landen doen, kunnen wij beter.
168
00:11:58,927 --> 00:12:04,433
Nakia is heel gedreven,
vurig, empathisch en een eenling.
169
00:12:05,142 --> 00:12:07,060
Ze volgt haar eigen pad.
170
00:12:07,686 --> 00:12:10,314
Ze trekt de status quo in twijfel.
171
00:12:10,314 --> 00:12:13,108
Dat vind ik geweldig aan haar
en zo ben ik ook.
172
00:12:18,864 --> 00:12:23,994
De kinderversie van Lupita
was heel fantasierijk.
173
00:12:27,247 --> 00:12:31,627
Ik groeide op in Kenia
en speelde veel alleen.
174
00:12:32,377 --> 00:12:37,174
Ik klom graag in bomen
en ik bedacht vaak werelden.
175
00:12:38,300 --> 00:12:43,138
En ik genoot meer van de werelden
die ik bedacht, dan van de echte wereld.
176
00:12:45,557 --> 00:12:47,017
Toen ik op highschool zat...
177
00:12:47,017 --> 00:12:51,480
...mochten we ons haar
niet blond of rood verven.
178
00:12:52,189 --> 00:12:53,649
Dus verfde ik het blauw.
179
00:12:57,945 --> 00:13:01,532
Dus ik herken mezelf
in Nakia's mentaliteit.
180
00:13:02,407 --> 00:13:06,036
Zij vraagt:
Waarom zijn de dingen zoals ze zijn?
181
00:13:09,873 --> 00:13:13,669
Toen ik kennismaakte met Wakanda,
wilde ik het meteen beschermen.
182
00:13:17,923 --> 00:13:19,591
Want het is gemaakt van dromen.
183
00:13:25,138 --> 00:13:29,101
Wakanda is de enige Afrikaanse natie...
184
00:13:29,101 --> 00:13:34,356
...die nooit gekoloniseerd is geweest.
185
00:13:36,942 --> 00:13:39,319
Het heeft zichzelf kunnen verwerkelijken.
186
00:13:41,196 --> 00:13:46,493
Wat we eraan hebben toegevoegd,
is een nostalgie die er niet eerder was.
187
00:13:47,995 --> 00:13:52,124
En je ziet een land
dat heel erg vooruitdenkt...
188
00:13:53,625 --> 00:13:57,087
...maar ook de tradities omarmt.
189
00:13:58,964 --> 00:14:01,300
En opgroeiend als Afrikaanse...
190
00:14:01,300 --> 00:14:06,221
...worstelde ik met het idee
van traditie en moderniteit.
191
00:14:10,851 --> 00:14:15,272
Het is een echte tweedeling
op het Afrikaanse continent.
192
00:14:16,481 --> 00:14:19,651
Er is een oude wereld
en een versnelde wereld...
193
00:14:19,651 --> 00:14:24,281
...die de oude wereld
bijna is vergeten of afwijst.
194
00:14:27,284 --> 00:14:29,161
In Wakanda...
195
00:14:29,161 --> 00:14:32,873
...bestaat deze spanning
in het personage Shuri...
196
00:14:32,873 --> 00:14:36,084
...dat zich in die extreme hoek
van innovatie bevindt...
197
00:14:36,084 --> 00:14:41,048
...waarbij ze echt twijfelt aan de
geldigheid van de traditionele gebruiken.
198
00:14:42,299 --> 00:14:46,345
{\an8}DE WETENSCHAPPER
199
00:14:47,471 --> 00:14:49,473
Majesteit.
- Schei toch uit.
200
00:14:49,473 --> 00:14:51,934
Dit korset zit heel ongemakkelijk.
201
00:14:51,934 --> 00:14:55,395
Zullen we er maar
een eind aan breien en gaan?
202
00:14:56,939 --> 00:15:01,735
Als het gaat om traditie versus innovatie,
staat Shuri aan de kant van innovatie.
203
00:15:02,861 --> 00:15:05,238
Maar ze is
een heel zelfverzekerd personage...
204
00:15:05,238 --> 00:15:08,367
...waar veel vrouwen
en meisjes op reageren.
205
00:15:08,367 --> 00:15:10,202
Waarom zie ik je tenen in mijn lab?
206
00:15:10,202 --> 00:15:13,205
Ik wilde m'n eerste dag
traditioneel gekleed gaan.
207
00:15:13,205 --> 00:15:15,165
Dat vonden de Ouderlingen vast mooi.
208
00:15:18,335 --> 00:15:22,547
{\an8}Shuri staat achter haar keuzes
omtrent wetenschap en technologie...
209
00:15:22,547 --> 00:15:24,716
{\an8}...en creatie.
210
00:15:25,342 --> 00:15:27,928
Ze denkt altijd
aan oplossingen voor haar land.
211
00:15:27,928 --> 00:15:30,931
Ik ben hier voor de EMP-kralen.
Ik heb een update ontwikkeld.
212
00:15:30,931 --> 00:15:33,016
Update? Het werkte perfect.
213
00:15:33,016 --> 00:15:36,520
Als iets werkt,
kan het nog altijd verbeterd worden.
214
00:15:39,064 --> 00:15:42,693
Shuri vertegenwoordigt
de toekomst op veel manieren.
215
00:15:43,360 --> 00:15:47,114
{\an8}Ze heeft hoop en dromen
en ze doet er ook iets aan.
216
00:15:48,281 --> 00:15:51,201
De nanieten absorberen
de kinetische energie...
217
00:15:51,201 --> 00:15:53,620
...en houden die op z'n plek
voor herverdeling.
218
00:15:53,620 --> 00:15:57,916
Shuri is jeugdig enthousiast over STEM...
219
00:15:58,667 --> 00:16:01,294
...wetenschap, technologie,
techniek en wiskunde...
220
00:16:01,294 --> 00:16:05,465
...en hoe ze STEM gebruikt
om het land te steunen.
221
00:16:05,465 --> 00:16:08,051
Ze is heel intelligent voor haar leeftijd.
222
00:16:08,051 --> 00:16:09,553
Kijk naar je pak.
223
00:16:09,553 --> 00:16:12,639
Je bent geraakt. Het wordt opgeladen
met kinetische energie.
224
00:16:13,765 --> 00:16:14,808
Ja, ze is sterk.
225
00:16:14,808 --> 00:16:16,435
Ik kan niet sneller.
226
00:16:17,185 --> 00:16:18,437
Ja, ze kan krachtig zijn.
227
00:16:21,773 --> 00:16:24,860
Maar vanwege haar leeftijd
onderschatten mensen haar snel.
228
00:16:26,278 --> 00:16:30,365
Maar ze kent geen grenzen.
Er is geen plafond voor Shuri.
229
00:16:30,365 --> 00:16:31,742
In z'n ruwe vorm...
230
00:16:31,742 --> 00:16:34,745
...is vibranium te gevaarlijk
om snel vervoerd te worden.
231
00:16:35,829 --> 00:16:37,956
Shuri is jong, maar ze is begaafd...
232
00:16:37,956 --> 00:16:42,210
{\an8}...en gedreven om
een wetenschapper te zijn, een studiebol.
233
00:16:42,878 --> 00:16:45,338
Shuri rekent af met het stereotype...
234
00:16:45,338 --> 00:16:48,425
...dat een meisje
dat goed is in wetenschap, niet cool is.
235
00:16:48,425 --> 00:16:49,634
Sla hem.
236
00:16:50,385 --> 00:16:51,762
Niet zo hard, wijsneus.
237
00:16:54,014 --> 00:16:57,225
{\an8}Veel van de technologie
die Shuri ontwikkelt...
238
00:16:57,225 --> 00:17:03,023
{\an8}...gaat over de evolutie van traditie,
zoals die zich ontwikkelt in technologie.
239
00:17:03,023 --> 00:17:06,026
Het hele pak
past in de tanden van de ketting.
240
00:17:07,319 --> 00:17:09,571
{\an8}Alles komt van Shuri.
241
00:17:11,114 --> 00:17:14,618
Als ik Ayo speel,
komt alles wat me beschermt...
242
00:17:14,618 --> 00:17:17,704
...de wapens die ik gebruik,
het Dora Milaje-uniform...
243
00:17:18,330 --> 00:17:20,082
...uit haar lab.
244
00:17:21,208 --> 00:17:26,171
DE KRIJGER
245
00:17:29,049 --> 00:17:34,638
De eerste keer dat we Ayo zagen,
was in Captain America: Civil War.
246
00:17:35,305 --> 00:17:39,017
Toen de film uitkwam, vroegen mensen:
Ben jij de vrouw in de film?
247
00:17:39,518 --> 00:17:41,937
Aan de kant of anders doen wij het.
248
00:17:41,937 --> 00:17:45,941
En ik zei: Ja. Maar ik begreep
niet echt wat het betekende.
249
00:17:45,941 --> 00:17:47,317
Nu is het anders.
250
00:17:50,737 --> 00:17:52,280
Florence is geweldig.
251
00:17:52,781 --> 00:17:55,075
{\an8}Ze had een heel kleine rol.
252
00:17:55,534 --> 00:17:59,830
{\an8}Ze was zo'n aanwezigheid
op het scherm met maar een paar regels...
253
00:17:59,830 --> 00:18:02,207
...dat we geïnspireerd werden...
254
00:18:02,207 --> 00:18:05,293
...haar in een grotere wereld
te brengen met een grotere rol.
255
00:18:05,293 --> 00:18:06,503
Ayo, de koning.
256
00:18:08,922 --> 00:18:11,675
Ayo is iemand die later...
257
00:18:13,135 --> 00:18:15,220
...een Dora Milaje wilde worden.
258
00:18:16,221 --> 00:18:19,808
Je moet een specifieke keuze maken
om erbij te mogen.
259
00:18:19,808 --> 00:18:24,354
Je wordt niet geboren in de zusterschap.
Je moet ervoor werken.
260
00:18:26,815 --> 00:18:31,444
Toen ik groeide, zag ik
geen vrouwen mannen beschermen.
261
00:18:33,488 --> 00:18:36,783
En in Wakanda is dat gewoon een feit.
262
00:18:37,659 --> 00:18:39,953
Je kunt alles worden wat je wilt.
263
00:18:41,454 --> 00:18:44,916
Maar het is een concept
dat heel vreemd is voor veel mensen...
264
00:18:44,916 --> 00:18:49,296
...want soms kun je je iets
niet voorstellen als het er niet is.
265
00:18:56,887 --> 00:19:01,558
Ik ben geboren in Uganda,
maar opgegroeid in Duitsland.
266
00:19:02,851 --> 00:19:06,855
Er waren toen niet veel zwarte actrices...
267
00:19:06,855 --> 00:19:09,191
...en vanaf een bepaalde leeftijd
merkte ik...
268
00:19:10,066 --> 00:19:14,029
...dat ik mensen op het scherm miste
die op mij lijken.
269
00:19:15,697 --> 00:19:18,617
Toen ging ik naar het theater
en zag ik mensen zoals ik...
270
00:19:18,617 --> 00:19:20,410
...en ik dacht: dat wil ik doen.
271
00:19:23,872 --> 00:19:26,333
Daarom ben ik gaan optreden.
272
00:19:30,629 --> 00:19:33,006
Ik studeerde zang, toneel en dans.
273
00:19:34,007 --> 00:19:37,928
En op een bepaald moment
ging ik van dans over op vechtsport.
274
00:19:39,638 --> 00:19:45,560
Mijn moeder leerde me al vroeg
dat je moet blijven wie je bent.
275
00:19:45,560 --> 00:19:48,980
Wie andere mensen ook zeggen dat je bent.
276
00:19:49,731 --> 00:19:53,610
Ik was hier nu niet geweest met dit werk
als zij me had belemmerd.
277
00:19:58,240 --> 00:19:59,699
Mijn moeder was verpleegster.
278
00:20:01,243 --> 00:20:03,578
Ze werkte op de SEH...
279
00:20:04,955 --> 00:20:06,790
...dus ze kreeg veel met de dood te maken.
280
00:20:08,583 --> 00:20:13,004
Vanaf dat ik jong was, zei ze al steeds:
Er is vandaag iemand gestorven.
281
00:20:13,964 --> 00:20:19,052
En daardoor was het normaal voor ons
dat mensen sterven en dat is prima.
282
00:20:22,722 --> 00:20:27,310
Ze leerde me: Richt je niet op het feit
dat die persoon er niet meer is.
283
00:20:27,310 --> 00:20:29,938
Richt je op wat die persoon heeft bereikt.
284
00:20:33,984 --> 00:20:36,403
Ik ben zo dankbaar
dat ze me dat heeft geleerd...
285
00:20:36,403 --> 00:20:40,240
...want dat zit nu zo in me
dat ik niet breek.
286
00:20:43,827 --> 00:20:46,913
Zodra iemand
je de vrijheid geeft iets te doen...
287
00:20:46,913 --> 00:20:49,666
...en je merkt
hoe geweldig je kunt worden...
288
00:20:50,166 --> 00:20:52,419
...wil je meer bereiken, meer geven.
289
00:20:55,422 --> 00:20:58,550
Zo is Ayo ook.
290
00:20:58,550 --> 00:21:02,470
Ze kan zichzelf opzijzetten,
hoeft niet op de voorgrond te staan...
291
00:21:02,470 --> 00:21:06,474
...maar als ze een missie moet leiden,
kan ze dat voor elkaar krijgen.
292
00:21:08,810 --> 00:21:12,605
Florences personage
en de Dora als geheel...
293
00:21:13,315 --> 00:21:15,066
...zijn een prachtige metafoor...
294
00:21:15,066 --> 00:21:17,944
...voor de vrouwen
achter de schermen bij deze film.
295
00:21:18,820 --> 00:21:19,863
Het was geweldig.
296
00:21:19,863 --> 00:21:23,450
Ik was nog nooit op een set geweest
met meer vrouwen aan de leiding.
297
00:21:25,577 --> 00:21:29,414
DE VROUWEN ACHTER BLACK PANTHER
298
00:21:29,414 --> 00:21:33,418
Ga weer op het pad staan
zoals vanochtend voor ons eerste shot.
299
00:21:34,669 --> 00:21:37,339
De film gaat
over veel vrouwelijke personages...
300
00:21:37,339 --> 00:21:39,758
{\an8}...en we zouden de film
geen dienst bewijzen...
301
00:21:39,758 --> 00:21:44,179
{\an8}...als we ons niet openstelden voor
heel getalenteerde vrouwelijke crewleden.
302
00:21:44,179 --> 00:21:48,141
Het hoeft geen mannenwereld meer te zijn
en Black Panther bewijst dat.
303
00:21:48,683 --> 00:21:51,019
De regisseur, Ryan Cooper,
stelde zich altijd al...
304
00:21:51,019 --> 00:21:53,355
...sterke vrouwen voor achter de schermen.
305
00:21:53,980 --> 00:21:57,942
We vertelden een verhaal voor
een diverse wereld van mannen en vrouwen.
306
00:21:57,942 --> 00:22:00,779
Daarom moeten al die stemmen meepraten.
307
00:22:00,779 --> 00:22:03,740
Denk eraan. Stop als we 'cut' zeggen.
308
00:22:04,407 --> 00:22:07,369
Ryans compassie is aanstekelijk...
309
00:22:07,369 --> 00:22:11,706
{\an8}...en we willen
hem en zijn ideeën steunen.
310
00:22:11,706 --> 00:22:14,501
{\an8}Vrouwen zijn geneigd dat te doen.
311
00:22:15,502 --> 00:22:19,255
{\an8}We zijn Ryans Dora.
We beschermen de visie.
312
00:22:20,423 --> 00:22:24,511
{\an8}Het sterkt je
als je veel vrouwen om je heen hebt.
313
00:22:24,511 --> 00:22:27,013
Het verhaal wordt gekoesterd...
314
00:22:27,013 --> 00:22:30,475
...want we hebben emotioneel
veel verschillende dingen te bieden.
315
00:22:31,726 --> 00:22:35,397
En dat versterkt
wat je op het scherm ziet.
316
00:22:36,898 --> 00:22:41,069
Hannah Beachler was ons werkpaard
qua onderzoek naar Wakanda.
317
00:22:41,069 --> 00:22:44,656
{\an8}Je ziet het in de architectuur
en het productieontwerp van de sets.
318
00:22:48,827 --> 00:22:51,079
En actie.
319
00:22:51,663 --> 00:22:54,457
Kom naar huis, Nakia.
- Ik ben er toch.
320
00:22:54,457 --> 00:22:55,750
Blijf.
321
00:22:55,750 --> 00:22:59,421
De eerste paar keer
dat ik op de set van Black Panther kwam...
322
00:22:59,421 --> 00:23:02,215
{\an8}...kreeg ik kippenvel...
323
00:23:02,715 --> 00:23:07,303
...want het vertegenwoordigde
wat zo prachtig was aan Afrika.
324
00:23:07,929 --> 00:23:10,014
Alles leek zo doelgericht.
325
00:23:11,015 --> 00:23:15,728
En die details
maakten deze film heel speciaal.
326
00:23:17,564 --> 00:23:19,983
Soms kwam ik op de set en dacht ik:
327
00:23:19,983 --> 00:23:24,279
{\an8}O, mijn god. Dit wordt geweldig.
Als je Hannahs set ziet.
328
00:23:28,366 --> 00:23:33,705
Als productieontwerper
wilde ik een ander licht laten schijnen...
329
00:23:33,705 --> 00:23:37,709
{\an8}...op wat tientallen jaren
het donkere continent was genoemd.
330
00:23:41,171 --> 00:23:45,008
Mijn vader was architect
en hij leerde me al vroeg...
331
00:23:45,008 --> 00:23:49,137
...dat je het land echt moet begrijpen
voor je er een gebouw op kunt zetten.
332
00:23:51,347 --> 00:23:54,392
Die wijsheid paste ik toe op Wakanda.
333
00:23:57,395 --> 00:23:59,439
We reisden naar Zuid-Afrika...
334
00:24:01,024 --> 00:24:02,567
...voor onderzoek.
335
00:24:03,818 --> 00:24:07,655
We gingen naar de Sentinel en Lesotho.
336
00:24:10,241 --> 00:24:12,285
We onderzochten de geografie...
337
00:24:14,829 --> 00:24:16,539
...de mensen, de tradities.
338
00:24:19,501 --> 00:24:22,629
Daar kreeg ik de inspiratie
voor een maatschappij...
339
00:24:22,629 --> 00:24:27,675
...gebaseerd op traditie,
gemeenschapszin, familie en rituelen.
340
00:24:28,218 --> 00:24:30,553
ZUID-AFRIKA - WAKANDA
341
00:24:31,095 --> 00:24:34,766
Ik maakte een bijbel van 500 pagina's,
de 'Wakanda-bijbel'.
342
00:24:39,395 --> 00:24:43,858
Daarin staat hun tijdlijn,
van de bronstijd tot het heden...
343
00:24:44,734 --> 00:24:48,780
...en de verschillen tussen Wakanda's
evolutie en die van de rest van de wereld.
344
00:24:50,657 --> 00:24:54,327
Een kaart van het land
en van de hoofdstad, Gouden Stad.
345
00:24:54,869 --> 00:24:57,205
Hun tradities, hun religie.
346
00:24:57,205 --> 00:24:59,624
Waar handelden ze in?
Wat was hun economie?
347
00:24:59,624 --> 00:25:03,044
Wat eten ze? Wat is hun taal?
348
00:25:08,091 --> 00:25:09,425
Dora Milaje.
349
00:25:09,425 --> 00:25:10,510
{\an8}Voorwaarts.
350
00:25:13,221 --> 00:25:18,101
{\an8}De taal die ze spreken in Wakanda,
is Xhosa, een taal uit Zuid-Afrika.
351
00:25:18,101 --> 00:25:21,145
{\an8}Prijs de voorvaderen.
352
00:25:21,271 --> 00:25:25,108
Ik ben opgegroeid in Johannesburg,
dus deze film was heel belangrijk voor me.
353
00:25:25,108 --> 00:25:27,485
Ik noemde het 'mijn zielsfilm'.
354
00:25:29,654 --> 00:25:33,283
Mijn vrienden in Zuid-Afrika zeiden
dat, toen ze Xhosa spraken...
355
00:25:33,283 --> 00:25:35,243
...het publiek naar adem snakte.
356
00:25:35,243 --> 00:25:37,912
Men kon het niet geloven.
Onze taal wordt gesproken.
357
00:25:37,912 --> 00:25:41,624
Dat betekende iets voor die mensen.
Het gevoel dat ze gezien werden.
358
00:25:43,710 --> 00:25:48,715
Ik aanbad
elk vrouwelijk personage in deze film...
359
00:25:49,465 --> 00:25:52,844
...en bij elke scène
in Black Panther dacht ik:
360
00:25:52,844 --> 00:25:54,804
Is het trouw aan hen?
361
00:25:54,804 --> 00:25:56,055
Hij gaat daarheen.
362
00:25:56,055 --> 00:25:59,392
Ik wilde Ryan spreken
over de laatste scène...
363
00:25:59,392 --> 00:26:03,146
...waarin de Dora Milaje
worden omsingeld door de Grensstam.
364
00:26:03,146 --> 00:26:05,064
Zoals het eerst was gefilmd...
365
00:26:05,064 --> 00:26:07,817
...kwamen de mannelijke
Jabari-krijgers hen redden.
366
00:26:08,693 --> 00:26:12,947
Ik zei: Dat ondermijnt
wat we de hele film hebben opgebouwd.
367
00:26:13,740 --> 00:26:17,201
Hij was het met me eens
en hij heeft een wonder verricht...
368
00:26:17,201 --> 00:26:20,163
...met een nieuw personage,
de vrouwelijke Jabari-krijger.
369
00:26:22,165 --> 00:26:25,835
Ze gingen extra beelden filmen,
filmden een nieuw shot...
370
00:26:25,835 --> 00:26:31,299
...en nu is de eerste persoon die door het
krachtveld komt en de Dora Milaje redt...
371
00:26:33,384 --> 00:26:35,094
...een vrouwelijke Jabari-krijger.
372
00:26:38,139 --> 00:26:40,141
En dat verdienden onze dames.
373
00:26:49,567 --> 00:26:52,695
De inheemse stammen van Wakanda
waren geïnspireerd...
374
00:26:52,695 --> 00:26:55,823
{\an8}...door verscheidene echte stammen
van Afrika.
375
00:26:55,823 --> 00:26:58,451
RENDILLE-STAM
376
00:26:58,451 --> 00:27:02,205
Als kostuumontwerper
benader ik mijn werk...
377
00:27:02,205 --> 00:27:06,000
...vanuit een verantwoordelijkheid
ten opzichte van de cultuur.
378
00:27:06,167 --> 00:27:07,543
FULANI-HERDERS
379
00:27:07,543 --> 00:27:10,505
En dat moeten mensen meer zien in films.
380
00:27:10,505 --> 00:27:11,673
ZULU-STAM
381
00:27:11,798 --> 00:27:13,091
MASAI-STAM
382
00:27:13,091 --> 00:27:16,928
{\an8}Ruth is absoluut briljant.
383
00:27:16,928 --> 00:27:21,057
Ik weet zo veel beter
wie ik ben als Ramonda...
384
00:27:21,057 --> 00:27:23,810
...als ik de kostuums aantrek.
385
00:27:23,810 --> 00:27:28,064
De sieraden,
de hoofdtooi, het borduurwerk.
386
00:27:28,064 --> 00:27:31,359
Ruth wilde het goed doen,
dus ze sprak mensen op het continent...
387
00:27:31,359 --> 00:27:33,861
...over de processen
waarmee zij kleding maken...
388
00:27:36,197 --> 00:27:37,198
KENIA - WAKANDA
389
00:27:37,198 --> 00:27:39,450
...en integreerde die in haar kostuums.
390
00:27:39,450 --> 00:27:40,535
NAMIBIË - WAKANDA
391
00:27:40,785 --> 00:27:42,662
ETHIOPIË - WAKANDA
392
00:27:44,038 --> 00:27:47,208
Zoals de Dora Milaje met hun armringen...
393
00:27:47,208 --> 00:27:51,379
...en nekringen, die komen
van de Ndebele in Zuid-Afrika.
394
00:27:51,379 --> 00:27:53,297
ZUID-AFRIKA - WAKANDA
395
00:27:53,297 --> 00:27:57,176
De Lesotho dekens,
waar we schilden van maakten.
396
00:27:57,510 --> 00:28:03,433
Die stukken leerden het oog een nieuwe
vorm van schoonheid en waardering te zien.
397
00:28:06,644 --> 00:28:10,398
Deze film kon een heleboel culturen
van over het hele continent eren.
398
00:28:11,774 --> 00:28:15,862
Het Afrikaanse land en de Afrikaanse
vrouwen worden zo goed vertegenwoordigd.
399
00:28:16,404 --> 00:28:21,492
{\an8}Ze hebben tatoeages en littekens
en veel haar, vlechten...
400
00:28:22,076 --> 00:28:23,786
...en soms zelfs geen haar.
401
00:28:27,832 --> 00:28:31,419
Voor de Dora Milaje...
Sommigen hadden al geen haar...
402
00:28:31,419 --> 00:28:34,172
...maar het was het idee:
403
00:28:34,172 --> 00:28:37,258
{\an8}Wat is jouw definitie van vrouwelijkheid?
Dit is de mijne.
404
00:28:37,258 --> 00:28:39,010
{\an8}Snap je? Ik vind dit prima.
405
00:28:39,010 --> 00:28:44,223
Als Bast het wil, is dit zo voorbij
en kan dat belachelijke ding af.
406
00:28:44,223 --> 00:28:48,936
Het idee: Ik wil geen haar
op mijn hoofd. Dit is belachelijk.
407
00:28:52,106 --> 00:28:54,275
Ik vond daar zo veel plezier in...
408
00:28:55,735 --> 00:28:58,196
...en vrijheid en kracht.
409
00:29:05,411 --> 00:29:08,122
Toen besloten we
welke tatoeage geschikt was.
410
00:29:09,624 --> 00:29:11,751
Ik had een week veel hoofdtatoeages.
411
00:29:13,753 --> 00:29:18,466
Toen dachten we:
het is haar gevechtshelm. Dit is het.
412
00:29:19,467 --> 00:29:21,469
Ik wil mijn tatoeage, mijn kale hoofd.
413
00:29:25,348 --> 00:29:27,517
Het is een sterk en gedurfd statement.
414
00:29:29,018 --> 00:29:31,103
{\an8}Er zit kracht in die look.
415
00:29:34,232 --> 00:29:38,486
Met deze film kunnen we
vrouwen zien die hun kracht omarmen.
416
00:29:38,486 --> 00:29:40,738
Laat je wapen vallen.
417
00:29:40,738 --> 00:29:42,532
{\an8}En dat is heel inspirerend.
418
00:29:43,032 --> 00:29:44,909
Leve Wakanda.
419
00:29:53,751 --> 00:29:57,088
We zijn opgewonden. Iemand
die eruitziet als ik, is een superheld.
420
00:29:57,588 --> 00:30:01,050
Ik heb nog nooit
zo'n film in de bioscoop gezien...
421
00:30:01,050 --> 00:30:03,928
...dus ik moest flink uitpakken.
422
00:30:07,306 --> 00:30:11,769
Je zag mensen in de bioscopen
feestvieren en dansen.
423
00:30:15,648 --> 00:30:17,942
Mensen zagen zichzelf op het scherm.
424
00:30:18,943 --> 00:30:21,863
{\an8}Mensen wilden zich verheugen.
We waren er zo klaar voor.
425
00:30:23,781 --> 00:30:26,033
Horen dat mensen
zich geïnspireerd voelden...
426
00:30:26,033 --> 00:30:29,579
...naar de bioscoop gaan
en urenlang elke voorstelling bekijken...
427
00:30:29,579 --> 00:30:30,997
...was zo magisch.
428
00:30:35,334 --> 00:30:39,422
{\an8}Het raakte me en het gaf me
een doel als acteur.
429
00:30:41,299 --> 00:30:43,342
Zien wat we hadden gemaakt,
was overweldigend.
430
00:30:43,342 --> 00:30:45,887
Want het bracht mensen samen.
431
00:30:47,847 --> 00:30:50,516
We komen van verschillende plaatsen,
maar we zijn één.
432
00:30:52,602 --> 00:30:55,354
Bedenk hoeveel impact dat had,
niet alleen op ons...
433
00:30:55,354 --> 00:30:59,066
...maar op mensen
van onze gemeenschappen van kleur.
434
00:31:00,067 --> 00:31:02,486
{\an8}Maar ook andere vrouwen...
435
00:31:03,279 --> 00:31:07,950
{\an8}...die nooit hadden beseft dat zoiets
nog nooit aan ons gegeven was.
436
00:31:09,243 --> 00:31:11,621
Niemand had ons verteld
dat dit mogelijk was.
437
00:31:13,789 --> 00:31:16,000
Waarom hebben we zwarte superhelden nodig?
438
00:31:17,293 --> 00:31:18,878
Waarom niet?
439
00:31:19,629 --> 00:31:22,840
Het is logisch.
Er zijn zwarte mensen in de wereld.
440
00:31:22,840 --> 00:31:26,844
En er is ruimte in onze verbeelding
om ons voor te stellen als superhelden.
441
00:31:28,304 --> 00:31:30,765
{\an8}We weten nog niet een fractie...
442
00:31:31,140 --> 00:31:35,061
{\an8}...van wat deze films kunnen betekenen
voor kinderen.
443
00:31:37,438 --> 00:31:41,525
{\an8}HELDEN DIE KRACHT GEVEN
444
00:31:46,238 --> 00:31:49,617
{\an8}Ik ben Vianna Robbins en ik ben elf jaar.
445
00:31:49,617 --> 00:31:52,912
{\an8}Ik ben Amel Robbins en ik ben tien jaar.
446
00:31:52,912 --> 00:31:54,205
Ik ben Darian Robbins.
447
00:31:55,456 --> 00:31:58,250
Ik ben ecologisch projectingenieur
bij NASA.
448
00:31:59,001 --> 00:32:02,964
{\an8}Als ingenieur was ik
erg onder de indruk van Shuri.
449
00:32:04,215 --> 00:32:08,719
Als je in haar lab komt
en ziet waar ze allemaal aan werkt.
450
00:32:08,719 --> 00:32:12,098
De reikwijdte van haar kennis
was verbazingwekkend.
451
00:32:14,517 --> 00:32:18,729
Voor mijn gezin en vooral mijn dochters
was Black Panther...
452
00:32:18,729 --> 00:32:21,190
...iets wat ze
nog nooit eerder hadden gezien.
453
00:32:21,190 --> 00:32:23,317
Een krachtige vertegenwoordiging
van vrouwen.
454
00:32:24,151 --> 00:32:26,153
Wat mijn dochters het leukst vonden...
455
00:32:26,153 --> 00:32:30,574
...was dat de vrouwen
de leiding hadden en avonturen beleefden.
456
00:32:31,575 --> 00:32:32,576
Papa.
457
00:32:33,828 --> 00:32:34,954
Ben je ziek?
458
00:32:36,122 --> 00:32:38,165
Mijn dochters zijn ook avontuurlijk.
459
00:32:39,000 --> 00:32:40,334
Ze dansen.
460
00:32:41,335 --> 00:32:42,795
Ze doen aan taekwondo.
461
00:32:43,462 --> 00:32:44,463
{\an8}Klaar.
462
00:32:44,463 --> 00:32:45,715
Ze fietsen.
463
00:32:45,715 --> 00:32:47,758
Ze zitten vol levenslust.
464
00:32:49,635 --> 00:32:50,636
Knieën hoog.
465
00:32:51,762 --> 00:32:52,763
Goed.
466
00:32:53,097 --> 00:32:56,976
Mijn favoriete personage
van Black Panther is Okoye.
467
00:33:00,021 --> 00:33:05,192
Ik vind het mooi dat Okoye vecht
voor wie er op de troon zit...
468
00:33:05,192 --> 00:33:06,819
...wie dat ook is.
469
00:33:07,820 --> 00:33:10,948
Ze is hoe dan ook een krijger.
470
00:33:12,450 --> 00:33:14,744
En ze krijgt het voor elkaar.
471
00:33:15,745 --> 00:33:18,330
Jullie steunen elkaar
zoals de Dora Milaje, toch?
472
00:33:20,082 --> 00:33:23,002
Je komt samen als gezin
om elkaar te beschermen.
473
00:33:24,003 --> 00:33:25,504
Dat doet mijn hart deugd.
474
00:33:29,800 --> 00:33:34,847
Ik vind het leuk als Shuri
in het lab is met de andere vrouw...
475
00:33:34,847 --> 00:33:39,060
...en aan technologie werkt voor Wakanda.
476
00:33:43,064 --> 00:33:45,900
Mijn favoriete personage is Nakia.
477
00:33:48,152 --> 00:33:52,573
Ik vind het leuk dat ze vecht
voor mensen buiten haar land...
478
00:33:52,573 --> 00:33:56,243
...om mensen te helpen
die het moeilijk hebben.
479
00:33:59,872 --> 00:34:04,919
Het is ook inspirerend voor andere mensen
als ze vrouwelijke superhelden zien...
480
00:34:04,919 --> 00:34:09,006
...want ze geloven misschien niet
dat ze iets kunnen.
481
00:34:09,548 --> 00:34:15,054
Maar als ze Black Panther kijken,
geloven ze ineens dat ze het wel kunnen.
482
00:34:16,555 --> 00:34:19,308
Ze gaan voor hun doel.
483
00:34:29,026 --> 00:34:33,114
We leven in een tijd
waarin we allemaal erkennen...
484
00:34:33,114 --> 00:34:36,158
...dat deze verhalen over vrouwen
verteld moeten worden...
485
00:34:37,368 --> 00:34:39,453
...een prachtig en rijk universum...
486
00:34:41,288 --> 00:34:42,623
...vol vrouwelijke helden.
487
00:34:44,500 --> 00:34:47,294
Maar er is nog veel werk te doen.
488
00:34:48,295 --> 00:34:54,093
{\an8}Hoewel mensen na de Oscars
altijd zeggen: Dit verandert niets.
489
00:34:55,719 --> 00:34:58,222
Ruth Carter is de eerste
Afrikaans-Amerikaanse vrouw...
490
00:34:58,222 --> 00:35:01,058
...die een Oscar wint
voor beste kostuumontwerp.
491
00:35:01,725 --> 00:35:04,019
En Hannah Beachler
is de eerste zwarte vrouw...
492
00:35:04,019 --> 00:35:07,231
...met een nominatie en winst
voor beste productieontwerp.
493
00:35:10,025 --> 00:35:12,194
Ik zou het glazen plafond
hebben doorbroken.
494
00:35:18,117 --> 00:35:20,286
Maar dat interesseert me niet.
495
00:35:21,620 --> 00:35:23,622
De stenen muur interesseert me.
496
00:35:25,291 --> 00:35:27,084
Als ik de stenen muur doorbreek...
497
00:35:28,002 --> 00:35:29,420
...haal ik het gebouw neer.
498
00:35:36,343 --> 00:35:38,179
Dan kunnen we het opnieuw ontwerpen.
499
00:35:41,765 --> 00:35:43,517
En dat is de enige weg vooruit.
500
00:35:51,358 --> 00:35:53,319
{\an8}Black Panther was meer dan een film.
501
00:35:53,319 --> 00:35:56,655
{\an8}Die heeft levens veranderd.
Hoe mensen over zichzelf dachten.
502
00:35:58,199 --> 00:36:01,118
{\an8}Congreslid Maxine Waters.
503
00:36:01,619 --> 00:36:04,371
Leve Wakanda.
504
00:36:06,498 --> 00:36:08,709
Ik had nooit verwacht...
505
00:36:08,709 --> 00:36:12,671
...dat de film zo veel impact zou hebben
op mensen van de diaspora...
506
00:36:12,671 --> 00:36:16,884
...en dat we onszelf kunnen eren
en wie we zijn, wat ons erfgoed is.
507
00:36:23,641 --> 00:36:27,269
Het is belangrijk
dat je jezelf kunt herkennen.
508
00:36:27,269 --> 00:36:31,315
{\an8}En veel mensen
konden deze film kijken en denken:
509
00:36:31,315 --> 00:36:35,069
{\an8}Wauw. Mensen die op mij lijken,
worden vertegenwoordigd...
510
00:36:35,069 --> 00:36:37,154
...en wij kunnen ook superhelden zijn.
511
00:36:39,907 --> 00:36:42,076
Leve Wakanda.
512
00:36:44,245 --> 00:36:45,246
Geweldig.
513
00:36:45,246 --> 00:36:48,082
{\an8}De evolutie die moet plaatsvinden,
moet komen...
514
00:36:48,082 --> 00:36:52,336
{\an8}...vanuit het besef dat we moeten tonen
wat nog niet eerder is vertoond...
515
00:36:52,336 --> 00:36:54,922
...want veel oude modellen
zijn gebaseerd op uitsluiting.
516
00:36:56,257 --> 00:36:58,300
En in Wakanda Forever...
517
00:36:58,300 --> 00:37:01,303
...zien we de vertegenwoordiging
van vrouwelijke personages...
518
00:37:02,638 --> 00:37:05,391
...op veel meer verschillende manieren.
519
00:37:06,475 --> 00:37:10,521
Het is de voortzetting
van de kracht van de vrouwelijke krijger.
520
00:37:11,522 --> 00:37:15,651
Haar stem is sterk en niet stil.
521
00:37:15,651 --> 00:37:20,197
Ik ben de koningin
van het machtigste land ter wereld.
522
00:37:20,197 --> 00:37:22,116
{\an8}Het is prachtig om te zien.
523
00:37:24,994 --> 00:37:27,997
Waarom zijn superhelden
zo populair in deze wereld?
524
00:37:28,914 --> 00:37:31,542
Ik denk omdat ze...
525
00:37:31,542 --> 00:37:36,714
...krachten en perspectieven hebben
waar wij naar streven.
526
00:37:38,716 --> 00:37:44,054
En iedereen verdient het
te bestaan in fantasierijke ruimtes.
527
00:37:56,108 --> 00:38:03,073
{\an8}TER NAGEDACHTENIS
528
00:38:46,617 --> 00:38:48,619
Vertaling: Mijke Smits-de Wit