1
00:00:07,175 --> 00:00:10,636
22 LISTOPADA 1963

2
00:00:10,636 --> 00:00:13,723
<i>Piątek, 22 listopada.</i>

3
00:00:13,723 --> 00:00:15,600
<i>Zaczęło się pięknie.</i>

4
00:00:15,600 --> 00:00:16,726
FORT WORTH WITA

5
00:00:16,726 --> 00:00:18,519
<i>Po porannej mżawce</i>

6
00:00:18,519 --> 00:00:21,939
<i>zaświeciło słońce.</i>

7
00:00:25,359 --> 00:00:26,736
<i>Lecieliśmy do Dallas.</i>

8
00:00:28,905 --> 00:00:31,783
<i>Mamy słoneczny dzień.</i>

9
00:00:31,783 --> 00:00:34,911
<i>Prezydent pojedzie kabrioletem.</i>

10
00:00:36,496 --> 00:00:37,955
<i>Koła dotknęły ziemi.</i>

11
00:00:37,955 --> 00:00:42,668
<i>Prezydent z żoną przylecieli do Dallas.</i>

12
00:00:43,586 --> 00:00:45,922
<i>Towarzyszy mu</i>

13
00:00:45,922 --> 00:00:47,840
<i>wiceprezydent z żoną.</i>

14
00:00:48,758 --> 00:00:52,470
<i>Prezydent przodem,</i>

15
00:00:52,470 --> 00:00:56,808
<i>potem Secret Service i nasz samochód.</i>

16
00:00:59,602 --> 00:01:02,021
<i>Było dużo ludzi,</i>

17
00:01:02,021 --> 00:01:05,525
<i>mnóstwo uśmiechniętych dzieci.</i>

18
00:01:06,901 --> 00:01:11,072
<i>Zjeżdżaliśmy w dół łukiem.</i>

19
00:01:12,907 --> 00:01:15,284
<i>Nagle usłyszeliśmy</i>

20
00:01:15,284 --> 00:01:17,829
<i>zgłoszenie.</i>

21
00:01:17,829 --> 00:01:20,540
<i>Jeden strzał, potem jeszcze dwa.</i>

22
00:01:25,837 --> 00:01:30,133
<i>Usłyszałem przez radio:
„Wynośmy się stąd”.</i>

23
00:01:30,508 --> 00:01:35,012
<i>Ochroniarz skoczył na tylne siedzenie,</i>

24
00:01:35,012 --> 00:01:37,890
<i>rzucił Lyndona na podłogę i powiedział:</i>

25
00:01:37,890 --> 00:01:39,934
<i>„Na ziemię”.</i>

26
00:01:41,018 --> 00:01:44,981
<i>Samochody przyspieszyły.</i>

27
00:01:44,981 --> 00:01:48,901
<i>Spojrzałam za siebie</i>

28
00:01:48,901 --> 00:01:51,237
<i>i zobaczyłam różową plamę.</i>

29
00:01:51,237 --> 00:01:54,240
<i>Leżała na tylnym siedzeniu</i>

30
00:01:54,240 --> 00:01:56,784
<i>niczym różowe kwiaty.</i>

31
00:01:56,784 --> 00:02:01,789
<i>Pani Kennedy zasłaniała ciało prezydenta.</i>

32
00:02:04,500 --> 00:02:05,626
SZPITAL PARKLAND

33
00:02:06,836 --> 00:02:09,547
<i>Zaprowadzili nas do pokoju.</i>

34
00:02:11,382 --> 00:02:14,218
<i>Kenny O'Donnell</i>

35
00:02:14,218 --> 00:02:17,054
<i>powiedział:</i>

36
00:02:17,054 --> 00:02:18,639
<i>„Prezydent nie żyje”.</i>

37
00:02:18,639 --> 00:02:20,558
REJESTR PACJENTÓW KENNEDY JOHN F

38
00:02:20,558 --> 00:02:24,353
<i>Kilduff powiedział: Panie prezydencie.</i>

39
00:02:27,899 --> 00:02:29,734
<i>Spojrzałam na budynek,</i>

40
00:02:29,734 --> 00:02:34,488
<i>flaga była opuszczona do połowy masztu.</i>

41
00:02:34,488 --> 00:02:37,491
<i>Wtedy to do mnie dotarło.</i>

42
00:02:37,491 --> 00:02:40,203
<i>Centrum operacyjne, słyszycie mnie?</i>

43
00:02:40,203 --> 00:02:43,247
<i>Czekamy na zaprzysiężenie w samolocie.</i>

44
00:02:44,290 --> 00:02:45,958
<i>Mamy wiadomość z Waszyngtonu.</i>

45
00:02:45,958 --> 00:02:50,254
<i>W telewizji komentator mówił:</i>

46
00:02:50,254 --> 00:02:54,717
<i>„Lyndon Johnson,
obecnie prezydent Stanów Zjednoczonych”.</i>

47
00:02:55,718 --> 00:02:58,554
<i>Nie ma już wątpliwości,
że prezydent nie żyje.</i>

48
00:03:00,223 --> 00:03:04,435
<i>Do tego czasu przyjechała
pani Kennedy z trumną.</i>

49
00:03:05,811 --> 00:03:10,316
<i>Sukienkę miała poplamioną krwią.</i>

50
00:03:10,316 --> 00:03:11,734
<i>Krwią jej męża.</i>

51
00:03:11,734 --> 00:03:13,152
EASTERN AIR LINES

52
00:03:14,195 --> 00:03:19,200
<i>Spytałam, czy pomóc jej się przebrać,</i>

53
00:03:19,200 --> 00:03:24,038
<i>a ona odparła:
„Niech zobaczą, co zrobili Jackowi”.</i>

54
00:03:25,915 --> 00:03:31,128
<i>W ciasnym samolocie,</i>

55
00:03:31,128 --> 00:03:34,257
<i>ze stojącą po lewej Jackie,</i>

56
00:03:34,257 --> 00:03:38,636
<i>Lyndon złożył przysięgę.</i>

57
00:03:40,429 --> 00:03:44,100
<i>Próbowałam wyrazić, co czujemy.</i>

58
00:03:44,100 --> 00:03:47,144
<i>Powiedziałam: „Pani Kennedy,</i>

59
00:03:47,144 --> 00:03:50,439
<i>mąż nie chciał być wiceprezydentem,</i>

60
00:03:50,439 --> 00:03:53,442
<i>a teraz doszło do tego”.</i>

61
00:03:54,735 --> 00:03:57,113
<i>Dałabym wszystko, żeby jej pomóc.</i>

62
00:04:01,325 --> 00:04:05,121
To smutny czas dla wszystkich.

63
00:04:06,163 --> 00:04:10,501
Cały świat łączy się w żalu

64
00:04:10,501 --> 00:04:13,796
z panią Kennedy i jej rodziną.

65
00:04:15,548 --> 00:04:17,717
Będę się starał jak najlepiej.

66
00:04:19,176 --> 00:04:21,721
Zrobię, co w mojej mocy.

67
00:04:22,930 --> 00:04:28,019
Proszę o pomoc i wasze myśli.

68
00:04:34,775 --> 00:04:39,905
{\an8}<i>Czułam się, jakbym miała zagrać rolę,
której nigdy nie ćwiczyłam.</i>

69
00:04:40,990 --> 00:04:43,159
<i>Choć wydawało się to niewiarygodne,</i>

70
00:04:43,159 --> 00:04:46,871
<i>stanęłam przed wyjątkową sytuacją,</i>

71
00:04:47,038 --> 00:04:50,207
<i>miałam zostać Pierwszą Damą.</i>

72
00:04:50,583 --> 00:04:53,836
<i>Mogłam obserwować rozwój wydarzeń</i>

73
00:04:53,836 --> 00:04:56,088
<i>z tej szczególnej perspektywy.</i>

74
00:04:57,757 --> 00:05:02,011
<i>Liz Carpenter powiedziała:
„Powinnaś to zapisywać”.</i>

75
00:05:02,428 --> 00:05:05,306
<i>Przyniosła mi dyktafon swojego syna.</i>

76
00:05:06,349 --> 00:05:10,686
<i>Po kilku dniach</i>

77
00:05:11,062 --> 00:05:13,898
<i>w chwili spokoju</i>

78
00:05:13,898 --> 00:05:16,442
<i>zaczęłam nagrywać mój pamiętnik.</i>

79
00:05:20,363 --> 00:05:23,741
<i>Musiałam się tym podzielić,</i>

80
00:05:23,741 --> 00:05:25,159
<i>bo było ważne</i>

81
00:05:26,494 --> 00:05:27,828
<i>i niesamowite.</i>

82
00:05:34,543 --> 00:05:38,297
LADY BIRD JOHNSON:
DZIENNIKI PIERWSZEJ DAMY

83
00:05:45,846 --> 00:05:48,641
<i>W domu prezydenta Johnsona w Spring Valley</i>

84
00:05:48,641 --> 00:05:51,811
<i>pierwsza rodzina pozowała do portretu.</i>

85
00:05:51,811 --> 00:05:53,896
<i>Zostaną tutaj,</i>

86
00:05:53,896 --> 00:05:56,565
<i>dopóki pani Kennedy nie opuści
Białego Domu.</i>

87
00:05:56,565 --> 00:05:58,150
<i>Pierwsza Dama,</i>

88
00:05:58,150 --> 00:06:02,196
<i>obok prezydenta Lynda Bird, lat 19,</i>

89
00:06:02,196 --> 00:06:04,740
<i>i Luci Baines, lat 16.</i>

90
00:06:04,740 --> 00:06:08,327
<i>Wszyscy w rodzinie mają inicjały LBJ.</i>

91
00:06:10,329 --> 00:06:13,249
„LADY BIRD” JOHNSON REJESTROWAŁA
SWÓJ POBYT W BIAŁYM DOMU.

92
00:06:13,249 --> 00:06:16,252
123 GODZINY NAGRAŃ POKAZUJĄ JEJ ROLĘ

93
00:06:16,252 --> 00:06:19,255
W PREZYDENTURZE JOHNSONA.

94
00:06:19,255 --> 00:06:22,133
TAŚMY BYŁY RZADKO ODTWARZANE.

95
00:06:23,843 --> 00:06:26,220
<i>Wtorek, 26 listopada.</i>

96
00:06:26,220 --> 00:06:30,891
<i>Poszłam do pani Kennedy omówić szczegóły</i>

97
00:06:30,891 --> 00:06:33,018
<i>dotyczące jej wyprowadzki</i>

98
00:06:33,018 --> 00:06:36,105
<i>i naszego wprowadzenia się do domu.</i>

99
00:06:36,105 --> 00:06:39,567
<i>Poprosiła mnie o przysługę.</i>

100
00:06:40,568 --> 00:06:44,029
<i>Chciała, by Caroline</i>

101
00:06:44,029 --> 00:06:47,741
<i>mogła nadal się uczyć na drugim piętrze.</i>

102
00:06:47,741 --> 00:06:51,912
<i>Oczywiście, zgodziłam się.</i>

103
00:06:52,538 --> 00:06:57,084
<i>Mówiła, żebyśmy nie bali się tego domu,</i>

104
00:06:57,251 --> 00:06:59,044
<i>że będziemy tu szczęśliwi.</i>

105
00:07:00,004 --> 00:07:04,091
<i>Jakby chciała mnie uspokoić.</i>

106
00:07:07,470 --> 00:07:09,472
<i>Po wprowadzeniu się do Białego Domu</i>

107
00:07:09,472 --> 00:07:12,516
<i>przez pierwsze tygodnie ciągle marzłam.</i>

108
00:07:12,516 --> 00:07:16,604
<i>Nie miałam apetytu i schudłam dwa kilo.</i>

109
00:07:17,271 --> 00:07:21,192
<i>Chodziłam na palcach i szeptałam.</i>

110
00:07:22,359 --> 00:07:26,030
<i>Ale to się już skończyło.
Nie da się tak żyć.</i>

111
00:07:27,323 --> 00:07:29,825
<i>Czy była euforia</i>

112
00:07:30,075 --> 00:07:32,119
<i>z osiągnięcia tego stanowiska?</i>

113
00:07:33,204 --> 00:07:34,747
<i>Ani trochę.</i>

114
00:07:35,206 --> 00:07:37,917
<i>Tylko poczucie, że będzie ciężko</i>

115
00:07:37,917 --> 00:07:42,421
<i>i determinacja,
żeby te 12 miesięcy było jak najlepsze.</i>

116
00:07:44,465 --> 00:07:45,799
KOŚCIÓŁ ŚW. JANA

117
00:07:45,799 --> 00:07:49,637
<i>Prezydent Johnson udał się
do kościoła św. Jana,</i>

118
00:07:49,637 --> 00:07:52,515
<i>gdzie modlił się za Johna F. Kennedy'ego</i>

119
00:07:52,515 --> 00:07:55,893
<i>i poprosił pastora, by pomodlił się</i>

120
00:07:55,893 --> 00:07:57,561
<i>za niego, Lyndona Johnsona,</i>

121
00:07:57,561 --> 00:08:01,190
<i>którego zabójcza kula
awansowała do najważniejszego</i>

122
00:08:01,190 --> 00:08:04,026
<i>i najbardziej wymagającego zadania.</i>

123
00:08:06,320 --> 00:08:08,656
<i>Niedziela, 12 stycznia.</i>

124
00:08:08,906 --> 00:08:13,702
<i>Zauważyłam jedną rzecz.</i>

125
00:08:13,702 --> 00:08:16,622
<i>Lyndon chodził do kościoła</i>

126
00:08:16,622 --> 00:08:19,333
<i>w każdą niedzielę</i>

127
00:08:19,333 --> 00:08:22,294
<i>od 22 listopada, a czasem częściej.</i>

128
00:08:22,628 --> 00:08:26,173
<i>Byłoby niedopowiedzeniem stwierdzić,</i>

129
00:08:26,173 --> 00:08:28,092
<i>że człowiek rozsądny nie wie,</i>

130
00:08:28,092 --> 00:08:32,263
<i>jak bardzo potrzebuje
pomocy i pocieszenia.</i>

131
00:08:32,263 --> 00:08:33,722
<i>Wie.</i>

132
00:08:36,475 --> 00:08:39,895
<i>Mówiono, że nie wystartuje
z listy Kennedy'ego następnego lata.</i>

133
00:08:39,895 --> 00:08:42,523
<i>Na pewno się na niej znajdzie.</i>

134
00:08:43,107 --> 00:08:46,277
<i>Jego prezydentura nie będzie spokojna,</i>

135
00:08:46,277 --> 00:08:50,531
<i>bo mimo skromności
jest ambitny i zdeterminowany.</i>

136
00:08:50,531 --> 00:08:54,660
<i>Taki powinien być człowiek,
który ma najwyższą władzę.</i>

137
00:08:59,415 --> 00:09:00,874
<i>- Halo?
- Halo?</i>

138
00:09:00,874 --> 00:09:02,751
<i>- Jackie.
- Panie prezydencie.</i>

139
00:09:02,751 --> 00:09:03,794
<i>Kocham cię.</i>

140
00:09:03,794 --> 00:09:05,754
<i>Jesteś uroczy.</i>

141
00:09:05,754 --> 00:09:09,508
<i>Tęsknię za tobą i myślę o tobie.</i>

142
00:09:09,508 --> 00:09:10,759
<i>Dzięki.</i>

143
00:09:10,759 --> 00:09:12,845
<i>Ktoś chce się z tobą przywitać.</i>

144
00:09:14,471 --> 00:09:16,557
<i>- Jackie.
- Lady Bird?</i>

145
00:09:16,557 --> 00:09:18,350
<i>- Tak.
- Jak się masz?</i>

146
00:09:18,350 --> 00:09:21,437
<i>Mam dużo na głowie.</i>

147
00:09:21,437 --> 00:09:23,814
<i>Rozpakowywanie i plany.</i>

148
00:09:23,814 --> 00:09:27,151
<i>Ale mam nadzieję, że dzieci są zadowolone,</i>

149
00:09:27,151 --> 00:09:29,361
<i>a ty odpoczywasz.</i>

150
00:09:29,361 --> 00:09:32,823
<i>To miłe, że o mnie myślisz.</i>

151
00:09:33,866 --> 00:09:37,328
<i>Czeka mnie dużo pracy i nauki.</i>

152
00:09:37,328 --> 00:09:40,539
<i>Lyndon chce jeszcze coś powiedzieć.</i>

153
00:09:40,539 --> 00:09:42,666
<i>Pozdrawiam.</i>

154
00:09:46,337 --> 00:09:48,422
{\an8}<i>Sobota, 7 marca.</i>

155
00:09:48,422 --> 00:09:50,341
{\an8}Wygłoszę krótkie oświadczenie.

156
00:09:50,341 --> 00:09:52,885
{\an8}Cieszy mnie reakcja na obniżenie podatków.

157
00:09:53,927 --> 00:09:58,140
<i>Najważniejszą wiadomością dnia
była konferencja prasowa Lyndona.</i>

158
00:09:58,140 --> 00:10:00,476
<i>Po jej zakończeniu zadzwoniłam do niego,</i>

159
00:10:00,476 --> 00:10:03,687
<i>powiedzieć, że dobrze wypadł.</i>

160
00:10:03,687 --> 00:10:07,232
<i>Wysłuchasz mnie przez minutę?</i>

161
00:10:07,232 --> 00:10:10,027
<i>- Czy zaczekamy do wieczora?
- Może być teraz.</i>

162
00:10:11,111 --> 00:10:14,823
{\an8}<i>Podczas oświadczenia brakowało ci tchu</i>

163
00:10:14,823 --> 00:10:17,868
<i>i za często patrzyłeś w dół.</i>

164
00:10:17,868 --> 00:10:19,828
<i>Jeśli masz przygotowany tekst,</i>

165
00:10:19,828 --> 00:10:23,290
<i>musisz go trochę lepiej znać</i>

166
00:10:23,290 --> 00:10:28,128
{\an8}<i>i czytać z większym przekonaniem.</i>

167
00:10:28,128 --> 00:10:32,007
{\an8}<i>Irytują się, że mówię za długo.</i>

168
00:10:32,007 --> 00:10:34,385
<i>Chcą wykorzystać czas na zadawanie pytań,</i>

169
00:10:34,385 --> 00:10:36,637
<i>żeby zdobyć informacje.</i>

170
00:10:36,637 --> 00:10:38,555
<i>Inaczej będzie awantura.</i>

171
00:10:39,932 --> 00:10:44,186
<i>Zasłużyłeś na czwórkę z plusem.</i>

172
00:10:44,186 --> 00:10:45,437
<i>Co ty na to?</i>

173
00:10:45,437 --> 00:10:47,272
<i>Lepiej niż w zeszłym tygodniu.</i>

174
00:10:47,272 --> 00:10:52,277
<i>Przynajmniej bezpiecznie.</i>

175
00:10:52,277 --> 00:10:56,824
<i>Wyszedłeś z tego obronną ręką.</i>

176
00:10:56,824 --> 00:10:59,535
<i>Ciekawe, jak zareagują inni.</i>

177
00:11:02,913 --> 00:11:04,039
Zdobyła pani

178
00:11:04,039 --> 00:11:08,127
wykształcenie w kilku kierunkach.

179
00:11:08,127 --> 00:11:12,673
Uczyła się pani na nauczycielkę,
dziennikarkę, sekretarkę.

180
00:11:12,673 --> 00:11:15,092
Dlaczego?

181
00:11:15,092 --> 00:11:18,387
Przez niepewność, czy ma pani
szeroki zakres zainteresowań?

182
00:11:18,387 --> 00:11:21,473
Uważałam, że dziennikarstwo

183
00:11:22,558 --> 00:11:25,686
daje możliwość bycia w środku akcji

184
00:11:25,686 --> 00:11:28,063
w ekscytujących miejscach.

185
00:11:29,940 --> 00:11:33,610
<i>Dla studentki z miasteczka w Teksasie</i>

186
00:11:34,486 --> 00:11:38,907
<i>otworzyły się wszystkie drzwi świata.</i>

187
00:11:40,367 --> 00:11:41,326
<i>Dużo pisałam</i>,

188
00:11:41,326 --> 00:11:44,872
<i>ale najbardziej lubiłam pisać artykuły,</i>

189
00:11:44,997 --> 00:11:48,959
<i>bo poznawałam interesujących ludzi.</i>

190
00:11:50,669 --> 00:11:54,673
<i>Wiedziałam, że zarobię na siebie,</i>

191
00:11:54,673 --> 00:11:58,343
<i>choć liczyłam, że kiedyś wyjdę za mąż.</i>

192
00:12:01,513 --> 00:12:02,973
<i>Był przystojny,</i>

193
00:12:02,973 --> 00:12:06,852
<i>bezpośredni i dynamiczny.</i>

194
00:12:07,269 --> 00:12:10,397
<i>Zanim się obejrzałam,</i>

195
00:12:10,397 --> 00:12:14,359
<i>poprosił mnie o rękę.
Pomyślałam, że mu odbiło.</i>

196
00:12:15,569 --> 00:12:20,407
<i>Podjęcie decyzji na całe życie</i>

197
00:12:20,407 --> 00:12:23,452
<i>powinno zająć więcej czasu.</i>

198
00:12:26,955 --> 00:12:29,500
<i>Byłam coraz bardziej podekscytowana.</i>

199
00:12:29,500 --> 00:12:31,168
<i>Nie wiedziałam,</i>

200
00:12:31,168 --> 00:12:33,670
<i>co będzie, tylko że będzie to ważne.</i>

201
00:12:38,926 --> 00:12:41,595
Czy prezydent rozmawia

202
00:12:42,012 --> 00:12:43,806
z panią o problemach świata?

203
00:12:43,806 --> 00:12:47,267
Omawia sprawy, które go dręczą?

204
00:12:47,267 --> 00:12:50,020
Myślę, że szanuje

205
00:12:51,563 --> 00:12:54,733
moje zdanie i chce wiedzieć,

206
00:12:55,734 --> 00:12:58,821
co mam do powiedzenia.

207
00:13:01,031 --> 00:13:04,576
Dobrze jest mieć kogoś,

208
00:13:04,576 --> 00:13:07,162
z kim można całkiem swobodnie

209
00:13:10,415 --> 00:13:13,293
rozmawiać na każdy temat.

210
00:13:16,380 --> 00:13:17,840
<i>Niedziela, 22 marca.</i>

211
00:13:17,840 --> 00:13:19,550
<i>Lyndon chwycił za telefon</i>

212
00:13:19,550 --> 00:13:23,971
<i>i zaprosił gości na kolację.</i>

213
00:13:23,971 --> 00:13:25,931
<i>Rozmawiano o Wietnamie.</i>

214
00:13:27,391 --> 00:13:31,979
<i>Dwa tygodnie temu sekretarz
obrony McNamara objeżdżał kraj.</i>

215
00:13:31,979 --> 00:13:34,356
Stanowisko mojego rządu jest jasne.

216
00:13:34,356 --> 00:13:37,609
W pełni popieramy obywateli
Wietnamu Południowego.

217
00:13:37,609 --> 00:13:40,529
<i>Z przerażeniem słuchaliśmy,</i>

218
00:13:40,529 --> 00:13:45,325
<i>gdy McNamara mówił,
jak oddani są żołnierze wroga.</i>

219
00:13:47,327 --> 00:13:50,581
<i>Przeszli ostre szkolenie i mają pomysły,</i>

220
00:13:50,581 --> 00:13:53,584
<i>których brakuje po naszej stronie.</i>

221
00:13:53,584 --> 00:13:56,587
<i>Widziałam irytację i napięte nerwy,</i>

222
00:13:56,587 --> 00:14:00,549
<i>które znam z wcześniejszych okresów.</i>

223
00:14:01,842 --> 00:14:03,552
<i>To mój problem.</i>

224
00:14:03,552 --> 00:14:05,721
<i>I muszę go rozwiązać.</i>

225
00:14:06,138 --> 00:14:09,224
<i>Potrafię być taktowna,</i>

226
00:14:09,224 --> 00:14:11,977
<i>a czasem nawet lekko złośliwa,</i>

227
00:14:12,603 --> 00:14:15,188
<i>żeby ściągnąć Lyndona do domu
o rozsądnej godzinie,</i>

228
00:14:15,188 --> 00:14:17,733
<i>razem z materiałami do pracy,</i>

229
00:14:17,941 --> 00:14:22,613
<i>którymi mógł się zająć w bardziej
zrelaksowanej atmosferze.</i>

230
00:14:24,406 --> 00:14:26,033
<i>Trochę popracowałam,</i>

231
00:14:26,033 --> 00:14:30,746
<i>a potem zwinęłam się w łóżku</i>

232
00:14:30,746 --> 00:14:33,498
<i>z lampką wina i filmem.</i>

233
00:14:33,498 --> 00:14:35,876
<i>Moja największa rozpusta.</i>

234
00:14:35,876 --> 00:14:38,337
<i>To dowód,</i>

235
00:14:38,337 --> 00:14:42,007
<i>że można żyć nawet z troskami.</i>

236
00:14:49,389 --> 00:14:51,350
<i>Środa, 8 kwietnia.</i>

237
00:14:51,350 --> 00:14:54,895
<i>Waszyngton żegna
wielkiego bohatera Ameryki,</i>

238
00:14:55,020 --> 00:14:56,396
<i>gen. Douglasa MacArthura.</i>

239
00:14:57,439 --> 00:15:01,026
<i>Ustawiliśmy się w rzędzie.</i>

240
00:15:01,026 --> 00:15:02,569
<i>Lyndon po mojej prawej,</i>

241
00:15:02,569 --> 00:15:05,572
<i>a po lewej prokurator generalny.</i>

242
00:15:05,572 --> 00:15:09,034
<i>Bardziej opalony, krzepki i zrelaksowany</i>

243
00:15:09,034 --> 00:15:10,744
<i>niż go widywałam.</i>

244
00:15:10,744 --> 00:15:14,039
<i>Gdy mijała nas przykryta flagą trumna,</i>

245
00:15:14,039 --> 00:15:17,626
<i>poczułam echo listopadowych dni</i>

246
00:15:17,626 --> 00:15:19,920
<i>i pogrzebu prezydenta Kennedy'ego.</i>

247
00:15:19,920 --> 00:15:22,381
<i>Powiedział: „Świetnie ci idzie.</i>

248
00:15:22,381 --> 00:15:24,299
<i>Wszyscy tak mówią”.</i>

249
00:15:24,299 --> 00:15:27,052
<i>I po wyraźnej pauzie,</i>

250
00:15:27,052 --> 00:15:30,013
<i>jakby z wysiłkiem, dodał:</i>

251
00:15:30,013 --> 00:15:31,515
<i>„Twojemu mężowi również”.</i>

252
00:15:35,686 --> 00:15:38,730
<i>Szanuję Bobby'ego i podziwiam go,</i>

253
00:15:38,730 --> 00:15:41,525
<i>ale czuję przy nim dziwny niepokój.</i>

254
00:15:41,525 --> 00:15:43,610
<i>Przy jego bracie go nie czułam.</i>

255
00:15:45,278 --> 00:15:48,824
<i>Nie mam pojęcia, co mu chodzi po głowie.</i>

256
00:15:56,498 --> 00:15:58,083
W orędziu o stanie państwa

257
00:15:58,083 --> 00:16:01,336
prezydent nawoływał do walki z biedą.

258
00:16:01,336 --> 00:16:04,297
Poświęca pani temu swoją uwagę?

259
00:16:05,716 --> 00:16:08,510
Myślę, że wszyscy

260
00:16:08,510 --> 00:16:11,096
skupiają się teraz

261
00:16:11,096 --> 00:16:14,057
na zachowaniu pokoju.

262
00:16:14,057 --> 00:16:17,978
A ogólny obraz ubóstwa w kraju

263
00:16:17,978 --> 00:16:21,815
jest ważny również dla mnie.

264
00:16:22,983 --> 00:16:25,485
Weźmie pani udział w kampanii męża?

265
00:16:26,987 --> 00:16:31,950
Tak, chcę mu pomagać.

266
00:16:31,950 --> 00:16:34,161
<i>Piątek, 24 kwietnia.</i>

267
00:16:34,161 --> 00:16:36,913
<i>Polecieliśmy do Kentucky.</i>

268
00:16:36,913 --> 00:16:40,959
<i>Wylądowaliśmy w pobliżu wioski Inez.</i>

269
00:16:44,254 --> 00:16:47,674
<i>W tym rejonie królowało kiedyś górnictwo.</i>

270
00:16:47,674 --> 00:16:49,801
<i>To chory przemysł.</i>

271
00:16:49,801 --> 00:16:52,846
<i>Nie ma czym go zastąpić.</i>

272
00:16:53,597 --> 00:16:56,099
<i>Przybyliśmy do domu Toma Fletchera.</i>

273
00:16:56,099 --> 00:16:57,601
<i>Poprosiłam Lyndona,</i>

274
00:16:57,768 --> 00:17:01,354
<i>by trzymał fotografów z daleka.</i>

275
00:17:01,354 --> 00:17:04,733
<i>Nie można robić z ludzi widowiska.</i>

276
00:17:06,151 --> 00:17:09,237
<i>Lyndon przysiadł na werandzie</i>

277
00:17:09,237 --> 00:17:11,198
<i>i rozmawiał z panem Fletcherem.</i>

278
00:17:11,198 --> 00:17:13,784
<i>Rozmawiali o szkole dzieci.</i>

279
00:17:13,784 --> 00:17:18,497
<i>O tym, jak utrzymuje ośmioro dzieci
za 400 dolarów rocznie.</i>

280
00:17:18,497 --> 00:17:20,791
<i>Przypuszczam, że uboga dieta</i>

281
00:17:20,791 --> 00:17:23,543
<i>i ciężkie życie przez lata</i>

282
00:17:23,543 --> 00:17:27,255
<i>sprawiły, że pani Fletcher wygląda
na zmęczoną i zniechęconą.</i>

283
00:17:27,255 --> 00:17:31,009
<i>I dlatego przed domem nie było schodów.</i>

284
00:17:31,009 --> 00:17:34,930
<i>Pomyślałam, dlaczego ktoś nie może</i>

285
00:17:34,930 --> 00:17:38,100
<i>ściąć pnia i położyć go jako stopień.</i>

286
00:17:38,100 --> 00:17:41,895
<i>Ale skąd mam wiedzieć, jak to jest</i>

287
00:17:41,895 --> 00:17:46,149
<i>wychowywać ośmioro dzieci
za 400 dolarów rocznie?</i>

288
00:17:48,151 --> 00:17:51,696
REPUBLIKANIE WSKAZUJĄ
NA ZIEMIĘ LADY BIRD I JEJ „UBÓSTWO”

289
00:17:51,696 --> 00:17:55,367
UBÓSTWO NA ZIEMI JOHNSONA

290
00:17:56,284 --> 00:17:59,412
Rodzina Johnsonów powinna podążać

291
00:17:59,412 --> 00:18:02,165
za chrześcijańską przestrogą,

292
00:18:02,165 --> 00:18:05,460
by uporządkować swoje domy,

293
00:18:05,460 --> 00:18:08,296
zanim zaczną głosić ewangelię

294
00:18:08,296 --> 00:18:11,716
na melodię programu
za miliard dolarów rocznie.

295
00:18:11,716 --> 00:18:14,219
{\an8}Od jak dawna farma należy
do rodziny Johnsonów?

296
00:18:15,262 --> 00:18:17,931
Od wielu lat.

297
00:18:17,931 --> 00:18:22,394
Lady Bird odziedziczyła
ją po swojej rodzinie.

298
00:18:22,394 --> 00:18:27,107
<i>Dwóch republikańskich kongresmenów
wybrało się do Alabamy,</i>

299
00:18:27,107 --> 00:18:30,026
<i>żeby przesłuchać moich lokatorów.</i>

300
00:18:30,026 --> 00:18:32,737
<i>W teczkach ukryli magnetofony</i>

301
00:18:32,737 --> 00:18:35,115
<i>i zrobili zdjęcia domu.</i>

302
00:18:35,115 --> 00:18:37,576
<i>W żałosny sposób</i>

303
00:18:37,576 --> 00:18:41,746
<i>chcieli zapobiec wprowadzeniu
ustawy o ubóstwie,</i>

304
00:18:41,746 --> 00:18:45,041
<i>rozpuszczając plotkę,</i>

305
00:18:45,041 --> 00:18:49,504
<i>że pani Johnson ma lokatorów,
którzy żyją w nędzy.</i>

306
00:18:49,504 --> 00:18:54,342
25 procent plonów oddajecie
pani Johnson jako czynsz?

307
00:18:54,342 --> 00:18:56,428
Zgadza się.

308
00:18:56,428 --> 00:19:00,223
Słyszała pani o programie dla
ubogich prezydenta Johnsona?

309
00:19:00,223 --> 00:19:01,141
Nie.

310
00:19:01,141 --> 00:19:05,562
Co ma pan na myśli?

311
00:19:07,230 --> 00:19:11,276
Prezydent chce, by Kongres go przyjął

312
00:19:11,276 --> 00:19:14,738
w celu podniesienia
standardu życia biedaków.

313
00:19:15,739 --> 00:19:19,659
Jak według pani ten program może
podnieść poziom życia

314
00:19:19,659 --> 00:19:22,287
ludzi mieszkających w tym domu?

315
00:19:22,287 --> 00:19:26,625
O ile wiem, to raczej nam pomoże.

316
00:19:27,876 --> 00:19:29,336
<i>Powiedziałam Liz,</i>

317
00:19:29,336 --> 00:19:33,006
<i>że kiedyś mieliśmy 20 lokatorów,</i>

318
00:19:33,006 --> 00:19:35,342
<i>a teraz jest czterech.</i>

319
00:19:35,342 --> 00:19:37,469
<i>Jeden z nich,</i>

320
00:19:37,469 --> 00:19:40,305
<i>Charlie Cutler,
mieszka tu od czasów dziadka.</i>

321
00:19:41,723 --> 00:19:45,602
<i>Bez wykształcenia, bez kwalifikacji
i po osiemdziesiątce,</i>

322
00:19:45,602 --> 00:19:47,520
<i>nie ma się gdzie podziać.</i>

323
00:19:47,520 --> 00:19:51,900
<i>Musimy przygotować się na burzę.</i>

324
00:19:55,111 --> 00:19:56,613
WIETNAM

325
00:19:56,613 --> 00:19:59,282
<i>Wojna w Wietnamie Południowym.</i>

326
00:19:59,282 --> 00:20:02,577
<i>Straszna wojna w odległym kraju.</i>

327
00:20:02,577 --> 00:20:05,497
<i>Nie lubimy przegrywać wojen.</i>

328
00:20:05,497 --> 00:20:08,124
<i>Według oficjalnego stanowiska
Stanów Zjednoczonych</i>

329
00:20:08,124 --> 00:20:10,252
<i>ta nie musi być przegrana.</i>

330
00:20:10,252 --> 00:20:14,339
<i>Tak naprawdę to nie nasza wojna.</i>

331
00:20:14,339 --> 00:20:16,216
<i>To wojna kogoś innego.</i>

332
00:20:16,216 --> 00:20:18,802
<i>Jednak kluczowe interesy
Stanów Zjednoczonych</i>

333
00:20:18,802 --> 00:20:21,972
<i>i prestiż kraju zostałyby</i>

334
00:20:21,972 --> 00:20:25,392
<i>poważnie nadszarpnięte,
gdybyśmy przegrali.</i>

335
00:20:32,190 --> 00:20:36,319
<i>Czwartek, 14 maja, rozpoczął się
od frontalnego ataku na moje biurko.</i>

336
00:20:36,319 --> 00:20:41,116
<i>Resztki purytańskiego sumienia
sprawiają, że czytam wiele listów.</i>

337
00:20:41,116 --> 00:20:44,703
<i>Nawet tych złych.</i>

338
00:20:44,703 --> 00:20:49,040
<i>Kiedy biurko opustoszało,</i>

339
00:20:49,040 --> 00:20:50,709
<i>wyruszyłam do Huntlands.</i>

340
00:20:53,003 --> 00:20:56,881
{\an8}<i>Zadzwoniłam do Białego Domu
i spytałam doktora Hursta,</i>

341
00:20:56,881 --> 00:21:01,386
<i>czy chcieliby z Jimem przyjechać
i omówić problemy Lyndona.</i>

342
00:21:02,345 --> 00:21:03,638
<i>Nie wiem,</i>

343
00:21:03,638 --> 00:21:08,018
<i>czy któryś z nich
naprawdę rozumie jego ból,</i>

344
00:21:08,601 --> 00:21:11,563
<i>kiedy musi zmierzyć się</i>

345
00:21:11,563 --> 00:21:13,940
<i>z koniecznością wysłania</i>

346
00:21:13,940 --> 00:21:17,277
<i>tysięcy amerykańskich chłopców
do Wietnamu.</i>

347
00:21:18,653 --> 00:21:19,654
<i>Zadzwonił Lyndon.</i>

348
00:21:19,654 --> 00:21:22,782
<i>Czułam, że jest samotny.</i>

349
00:21:22,782 --> 00:21:26,119
<i>Rozmowa była smutna.
Dotyczyła lokatorów z Alabamy</i>

350
00:21:26,119 --> 00:21:30,790
<i>i ciążących mu problemów.</i>

351
00:21:32,500 --> 00:21:35,712
<i>Napisałam dziewięciostronicową</i>

352
00:21:35,712 --> 00:21:38,256
<i>analizę jego sytuacji.</i>

353
00:21:40,300 --> 00:21:43,636
<i>Na wypadek, gdyby chciał jej użyć,</i>

354
00:21:43,636 --> 00:21:48,266
<i>zasugerowałam komunikat,
że nie będzie więcej kandydował.</i>

355
00:21:48,266 --> 00:21:51,895
<i>Wtedy wrócimy na ranczo,</i>

356
00:21:51,895 --> 00:21:54,397
<i>gdzie będzie się cieszył życiem na wsi</i>

357
00:21:54,397 --> 00:21:58,318
<i>ze mną, Lyndą i Luci.</i>

358
00:21:59,444 --> 00:22:03,031
<i>Ale przyszłaby fala głosów rozczarowania</i>

359
00:22:03,031 --> 00:22:05,742
<i>ze strony ludzi,</i>

360
00:22:05,742 --> 00:22:08,078
<i>którzy naprawdę widzieli w nim</i>

361
00:22:08,078 --> 00:22:10,955
<i>najlepszego kandydata
Partii Demokratycznej.</i>

362
00:22:12,874 --> 00:22:15,460
<i>Mogły być okresy depresji,</i>

363
00:22:15,460 --> 00:22:18,338
<i>gdy obserwował rządy pana X</i>

364
00:22:18,338 --> 00:22:20,548
<i>i myślał, co zrobiłby inaczej.</i>

365
00:22:20,548 --> 00:22:23,051
<i>Rozglądałby się za kozłem ofiarnym,</i>

366
00:22:23,051 --> 00:22:26,388
<i>a nie chciałabym nim być.</i>

367
00:22:26,388 --> 00:22:28,056
<i>Przedstawiłam mu alternatywę.</i>

368
00:22:28,056 --> 00:22:31,351
<i>Jeśli wystartuje,
pewnie zostanie prezydentem.</i>

369
00:22:31,351 --> 00:22:35,188
<i>Przez kolejne cztery lata on, ja i dzieci</i>

370
00:22:35,188 --> 00:22:38,900
<i>będziemy krytykowani i szkalowani
za rzeczy, które zrobiliśmy,</i>

371
00:22:38,900 --> 00:22:41,319
<i>i których nie zrobiliśmy.</i>

372
00:22:41,319 --> 00:22:45,198
<i>Czasem będzie sfrustrowany
niemożnością osiągnięcia celu,</i>

373
00:22:45,198 --> 00:22:48,993
<i>jaki przed sobą postawił.</i>

374
00:22:48,993 --> 00:22:51,246
<i>To będzie bolesne.</i>

375
00:22:51,246 --> 00:22:55,333
<i>Uznałam, że powinien kandydować</i>

376
00:22:55,333 --> 00:22:58,837
<i>a za trzy lata i dziewięć miesięcy,</i>

377
00:22:58,837 --> 00:23:01,631
<i>w lutym lub marcu 1968 roku,</i>

378
00:23:01,631 --> 00:23:04,759
<i>ogłosi, że nie wystartuje do reelekcji.</i>

379
00:23:04,759 --> 00:23:05,844
<i>Do tego czasu,</i>

380
00:23:05,844 --> 00:23:09,764
<i>na tyle wszystko się uspokoi,</i>

381
00:23:10,348 --> 00:23:13,560
<i>że dokończy kadencję i wróci na ranczo,</i>

382
00:23:13,560 --> 00:23:16,187
<i>gdzie spokojnie dożyje swoich dni.</i>

383
00:23:19,774 --> 00:23:21,818
Taśma 30, dźwięk 19.

384
00:23:23,319 --> 00:23:26,948
{\an8}Co pani sądzi o ustawie
o prawach obywatelskich,

385
00:23:26,948 --> 00:23:29,993
którą rozpatruje Kongres i Senat?

386
00:23:29,993 --> 00:23:33,288
Uważam, że jest w porządku.

387
00:23:33,288 --> 00:23:37,208
Powinni ją przyjąć.

388
00:23:40,211 --> 00:23:41,713
POLICJA GREENWOOD

389
00:23:44,132 --> 00:23:47,218
<i>Nie wiem, jak w Ameryce</i>

390
00:23:47,218 --> 00:23:50,346
<i>można powiedzieć,</i>

391
00:23:50,346 --> 00:23:53,725
<i>że to kraj wolnych ludzi</i>

392
00:23:53,725 --> 00:23:56,686
<i>i ojczyzna dzielnych,</i>

393
00:23:56,686 --> 00:24:00,648
<i>kiedy to właśnie tu</i>

394
00:24:00,648 --> 00:24:02,567
<i>czarni ginęli bez powodu.</i>

395
00:24:03,776 --> 00:24:07,572
<i>Nie chcemy niczego zabrać.</i>

396
00:24:07,572 --> 00:24:10,074
<i>Chcemy szansy, żeby być</i>

397
00:24:10,074 --> 00:24:13,953
<i>porządnymi ludźmi i obywatelami,</i>

398
00:24:13,953 --> 00:24:18,208
<i>o których mówi piosenka:</i>

399
00:24:18,208 --> 00:24:21,794
<i>„Powiedz, czy widzisz</i>

400
00:24:21,794 --> 00:24:23,463
<i>w pierwszym blasku świtu</i>

401
00:24:24,589 --> 00:24:26,758
<i>to, co tak dumnie chwalimy”.</i>

402
00:24:27,759 --> 00:24:30,637
<i>Ameryka to naprawdę</i>

403
00:24:30,637 --> 00:24:35,391
<i>kraj wolnych i ojczyzna dzielnych?</i>

404
00:24:46,611 --> 00:24:48,488
<i>Czwartek, 2 lipca.</i>

405
00:24:48,488 --> 00:24:51,824
<i>O 18.30 pojawiła się wiadomość dnia,</i>

406
00:24:51,824 --> 00:24:54,827
<i>a być może i całego roku.</i>

407
00:24:56,454 --> 00:24:58,540
Drodzy rodacy,

408
00:24:58,540 --> 00:25:01,751
zaraz podpiszę

409
00:25:01,751 --> 00:25:04,254
ustawę o prawach obywatelskich.

410
00:25:05,463 --> 00:25:07,632
<i>Usiadłam po cichu.</i>

411
00:25:07,632 --> 00:25:10,760
<i>W pierwszym rzędzie dostrzegłam
prokuratora generalnego.</i>

412
00:25:10,760 --> 00:25:13,137
<i>Zastanawiałam się, o czym myśli.</i>

413
00:25:13,137 --> 00:25:16,683
<i>Ustawa, którą popierał jego brat,</i>

414
00:25:16,683 --> 00:25:19,060
<i>niosła wielkie nadzieje.</i>

415
00:25:19,060 --> 00:25:21,396
<i>W końcu przyjęto ją</i>

416
00:25:21,396 --> 00:25:25,441
<i>z dużą pomocą Lyndona.</i>

417
00:25:25,441 --> 00:25:28,528
<i>Patrzyłam na obojętną twarz
prokuratora generalnego</i>

418
00:25:28,528 --> 00:25:31,489
<i>i oszczędne oklaski,</i>

419
00:25:31,489 --> 00:25:35,410
<i>które nie obudziłyby komara,
śpiącego na jego dłoni.</i>

420
00:25:38,079 --> 00:25:40,331
<i>Ceremonia odbyła się w Sali Wschodniej.</i>

421
00:25:40,331 --> 00:25:43,918
<i>Podpisywaniu ustawy
o prawach obywatelskich</i>

422
00:25:43,918 --> 00:25:47,297
<i>towarzyszyła telewizja
oraz zebrani wokół Lyndona kongresmeni.</i>

423
00:25:47,297 --> 00:25:51,718
<i>Podpisał ją kilkoma długopisami.</i>

424
00:25:51,718 --> 00:25:55,179
<i>Każdym napisał tylko jedną literę.</i>

425
00:25:56,264 --> 00:25:59,976
<i>Wyszłam czując, że coś się zaczyna</i>

426
00:25:59,976 --> 00:26:02,437
<i>w historii tego kraju,</i>

427
00:26:02,437 --> 00:26:05,732
<i>w którym jest dużo dobra i wiele kłopotów.</i>

428
00:26:08,192 --> 00:26:11,321
Nie akceptujemy tej ustawy.

429
00:26:11,321 --> 00:26:13,906
Będziemy prowadzić kampanię,

430
00:26:13,906 --> 00:26:16,409
aż zostanie anulowana.

431
00:26:16,409 --> 00:26:20,163
To nie powstrzyma czarnych demonstracji.

432
00:26:20,163 --> 00:26:24,709
{\an8}Nie rozwiąże problemów rasowych,
tylko zwiększy napięcia.

433
00:26:24,709 --> 00:26:27,920
{\an8}Obawia się pan,
że Demokraci to wykorzystują?

434
00:26:27,920 --> 00:26:31,758
{\an8}Po tym, jak Lyndon Johnson,
największy oszust w USA,

435
00:26:31,758 --> 00:26:35,845
przez lata sprzeciwiał się
ustawie o prawach obywatelskich,

436
00:26:35,845 --> 00:26:39,140
stał się największym pozerem w historii.

437
00:26:43,061 --> 00:26:46,272
<i>Był z południa, więc mu nie wierzyli.</i>

438
00:26:46,272 --> 00:26:47,523
ZEPHYR WRIGHT, KUCHARKA

439
00:26:47,523 --> 00:26:50,193
<i>Kiedy wstawiam się za Johnsonem,</i>

440
00:26:50,193 --> 00:26:52,904
<i>mówią, że jestem stronnicza,
bo dla niego pracuję.</i>

441
00:26:52,904 --> 00:26:56,032
<i>Powiedziałam, że nie.</i>

442
00:26:56,032 --> 00:27:00,828
<i>Robi to dla dobra czarnych.</i>

443
00:27:00,828 --> 00:27:03,831
<i>Wiedziałam, jakim jest człowiekiem.</i>

444
00:27:05,083 --> 00:27:07,794
<i>To Zefir i Lynda Bird.</i>

445
00:27:11,214 --> 00:27:13,091
<i>O pani Johnson powiem jedno.</i>

446
00:27:13,091 --> 00:27:16,928
<i>Znajdowała ładne noclegi.</i>

447
00:27:17,428 --> 00:27:19,639
<i>Bez nas nie zgadzała się tam zatrzymać.</i>

448
00:27:21,891 --> 00:27:24,811
<i>Raz w jednym miejscu kobieta powiedziała:</i>

449
00:27:24,811 --> 00:27:26,646
<i>„Mamy pokój dla pani”.</i>

450
00:27:26,646 --> 00:27:29,524
<i>Odpowiedziała, że są jeszcze dwie osoby.</i>

451
00:27:29,524 --> 00:27:33,695
<i>„Z nimi pracujemy, a nie śpimy”.</i>

452
00:27:36,280 --> 00:27:39,158
<i>Pani Johnson na to:
„Cóż za okropne podejście”</i>

453
00:27:39,158 --> 00:27:40,410
<i>i odjechała.</i>

454
00:27:46,332 --> 00:27:48,626
<i>Na morzu, na lądzie i w powietrzu</i>

455
00:27:48,626 --> 00:27:51,546
<i>amerykańska machina wojskowa jest potęgą,</i>

456
00:27:52,046 --> 00:27:53,798
<i>która sprosta każdemu zagrożeniu.</i>

457
00:27:54,674 --> 00:27:57,593
<i>Posiłki są przenoszone
w strategiczne miejsca</i>

458
00:27:57,593 --> 00:28:00,304
<i>w ramach nowej strategii wojennej.</i>

459
00:28:04,892 --> 00:28:07,687
<i>Pan Bundy na linii.</i>

460
00:28:07,687 --> 00:28:09,188
<i>- Moment.
- Dziękuję.</i>

461
00:28:09,188 --> 00:28:10,189
<i>Bundy.</i>

462
00:28:13,359 --> 00:28:16,904
<i>Wczoraj w nocy nie spałem
i rozmyślałem o tym.</i>

463
00:28:16,904 --> 00:28:18,281
<i>Bardzo mnie to martwi.</i>

464
00:28:18,281 --> 00:28:22,577
<i>Nie wiem, na co możemy liczyć,
jeśli się na to zdecydujemy.</i>

465
00:28:22,744 --> 00:28:24,120
<i>To jeden wielki bałagan.</i>

466
00:28:24,120 --> 00:28:26,038
<i>Straszny bałagan.</i>

467
00:28:26,038 --> 00:28:29,041
<i>Skoro wysłałem tam te dzieciaki,</i>

468
00:28:29,041 --> 00:28:31,252
<i>to po co wysyłam tam jego?</i>

469
00:28:32,295 --> 00:28:35,757
<i>Wtorek, 4 sierpnia, był doniosłym dniem.</i>

470
00:28:35,757 --> 00:28:38,551
<i>Czekają nas wielkie decyzje,</i>

471
00:28:38,551 --> 00:28:41,763
<i>niektóre poza naszą kontrolą,</i>

472
00:28:41,763 --> 00:28:45,057
<i>niektóre podejmie człowiek mi najbliższy.</i>

473
00:28:47,560 --> 00:28:51,773
<i>Gdy mijał mnie McGeorge Bundy,
wyglądał wyjątkowo poważnie.</i>

474
00:28:51,773 --> 00:28:55,234
<i>Zapytałam go o coś, a on odparł ponuro.</i>

475
00:28:55,234 --> 00:28:59,322
<i>Pomyślałam, że czeka nas mała wojna.</i>

476
00:29:03,743 --> 00:29:06,662
<i>Oto „Maddox”, jeden z dwóch niszczycieli,
które zaatakowano</i>

477
00:29:06,662 --> 00:29:10,792
<i>w Zatoce Tonkińskiej
w pobliżu Północnego Wietnamu.</i>

478
00:29:12,752 --> 00:29:17,215
Rodacy, mam obowiązek
wobec narodu amerykańskiego

479
00:29:18,216 --> 00:29:22,887
poinformować, że wrogie akty

480
00:29:22,887 --> 00:29:25,431
wobec Stanów Zjednoczonych

481
00:29:25,431 --> 00:29:28,351
w Zatoce Tonkińskiej

482
00:29:28,351 --> 00:29:30,478
zmusiły mnie

483
00:29:30,478 --> 00:29:33,439
do wydania rozkazu wojskom USA

484
00:29:33,439 --> 00:29:35,566
do podjęcia odpowiednich działań.

485
00:29:36,526 --> 00:29:40,863
<i>Sytuacja jest przerażająca,
ale odczuwam dumę.</i>

486
00:29:42,448 --> 00:29:45,201
<i>Truman, Eisenhower, Kennedy</i>

487
00:29:45,201 --> 00:29:47,870
<i>przeżyli wiele takich dni.</i>

488
00:29:47,870 --> 00:29:50,540
<i>Dotąd przetrwaliśmy wszystkie ataki,</i>

489
00:29:50,540 --> 00:29:52,708
<i>ale to niebezpieczna droga.</i>

490
00:29:58,881 --> 00:30:01,008
PREZYDENT, 22 LISTOPADA 1968

491
00:30:01,634 --> 00:30:03,427
Panie prezydencie,

492
00:30:03,427 --> 00:30:07,056
dziennikarze twierdzą,
że sprzeciwia się pan

493
00:30:07,056 --> 00:30:11,269
krytyce w gazetach i w telewizji.

494
00:30:11,269 --> 00:30:14,981
Co tak naprawdę sądzi pan na ten temat?

495
00:30:14,981 --> 00:30:19,819
Każdy człowiek

496
00:30:19,819 --> 00:30:22,113
woli aprobatę niż dezaprobatę.

497
00:30:23,155 --> 00:30:25,700
Niektórzy uważają,

498
00:30:25,700 --> 00:30:28,494
że pracuje pan zbyt długo i ciężko,

499
00:30:28,494 --> 00:30:30,788
narażając tym swoje zdrowie.

500
00:30:30,788 --> 00:30:32,874
Jak pan na co dzień dba o siebie?

501
00:30:34,375 --> 00:30:35,543
Pracujemy dużo,

502
00:30:35,543 --> 00:30:39,922
bo jest wiele problemów,

503
00:30:39,922 --> 00:30:41,883
które wymagają uwagi i czasu.

504
00:30:41,883 --> 00:30:45,803
Nigdy nie ma go dość

505
00:30:45,803 --> 00:30:49,098
na podjęcie decyzji, ale trzeba ją podjąć.

506
00:30:49,098 --> 00:30:51,767
A ja pracuję intensywnie.

507
00:30:51,767 --> 00:30:54,854
Pierwsze sto dni wypełnione były

508
00:30:56,772 --> 00:31:00,526
niemal do granic możliwości.

509
00:31:04,906 --> 00:31:07,617
<i>Ludzie są w błędzie.</i>

510
00:31:07,617 --> 00:31:09,660
<i>Myślą, że pragnę władzy.</i>

511
00:31:10,953 --> 00:31:12,455
<i>A ja chcę odrobiny miłości.</i>

512
00:31:13,456 --> 00:31:17,919
<i>Nie wierzę, że fizycznie i psychicznie</i>

513
00:31:17,919 --> 00:31:20,379
<i>zniosę odpowiedzialność za bombę,</i>

514
00:31:20,379 --> 00:31:24,467
{\an8}<i>za czarnych, południe</i>

515
00:31:24,467 --> 00:31:26,052
<i>i tym podobne rzeczy.</i>

516
00:31:26,052 --> 00:31:28,554
<i>Powiedział, że przyleci rano i ogłosi,</i>

517
00:31:28,554 --> 00:31:31,182
<i>że nie będzie kandydował w wyborach</i>

518
00:31:31,182 --> 00:31:32,099
<i>w Atlantic City.</i>

519
00:31:32,099 --> 00:31:34,936
<i>Powiedziałem, że nie może tego zrobić.</i>

520
00:31:34,936 --> 00:31:36,979
<i>Poszedłem do pani Johnson.</i>

521
00:31:36,979 --> 00:31:39,023
<i>Ona najlepiej</i>

522
00:31:39,023 --> 00:31:42,151
<i>potrafi go przekonać.</i>

523
00:31:42,151 --> 00:31:44,153
<i>Bird uważa, że powinienem tam pójść,</i>

524
00:31:44,153 --> 00:31:47,949
<i>żeby nie musieli zgadywać.</i>

525
00:31:49,659 --> 00:31:51,452
KRAJOWA KONWENCJA DEMOKRATÓW

526
00:31:51,452 --> 00:31:53,955
<i>Dobry wieczór, nadmorskie miasto</i>

527
00:31:53,955 --> 00:31:56,666
<i>opanowała dziś polityka.</i>

528
00:31:56,666 --> 00:31:58,918
<i>Grupa czarnych</i>

529
00:31:58,918 --> 00:32:02,254
<i>wystąpiła przeciw
białej delegacji z Missisipi.</i>

530
00:32:02,254 --> 00:32:06,509
Chcemy się zarejestrować i zostać
obywatelami pierwszej klasy.

531
00:32:06,509 --> 00:32:11,347
Jeśli Demokratyczna Partia Wolności
nie powstanie,

532
00:32:11,347 --> 00:32:13,099
zwątpię w Amerykę.

533
00:32:13,099 --> 00:32:15,601
KRAJOWA KONWENCJA DEMOKRATYCZNA 1964

534
00:32:17,269 --> 00:32:20,690
<i>Przez 22 długie minuty</i>

535
00:32:21,190 --> 00:32:23,609
<i>delegaci okazują sympatię Bobby'emu</i>

536
00:32:23,609 --> 00:32:26,153
<i>oraz ich prezydentowi.</i>

537
00:32:27,530 --> 00:32:31,242
<i>Pani Johnson, Luci i Lynda
właśnie przyjechały.</i>

538
00:32:31,867 --> 00:32:32,910
<i>Oto i on.</i>

539
00:32:34,286 --> 00:32:36,539
<i>Prezydent Stanów Zjednoczonych</i>

540
00:32:36,539 --> 00:32:39,417
<i>i następny prezydent
Stanów Zjednoczonych,</i>

541
00:32:39,417 --> 00:32:41,210
<i>Lyndon B. Johnson.</i>

542
00:32:43,796 --> 00:32:46,048
Rozpoczynam marsz

543
00:32:46,048 --> 00:32:50,678
ku zwycięstwu naszej partii i narodu.

544
00:33:02,732 --> 00:33:05,109
<i>Rok wyborów 1964.</i>

545
00:33:05,109 --> 00:33:06,861
<i>Nagrodą jest Biały Dom,</i>

546
00:33:06,861 --> 00:33:09,905
<i>który oblegają panie.</i>

547
00:33:09,905 --> 00:33:13,075
<i>Cztery miliony więcej kobiet niż mężczyzn,</i>

548
00:33:13,075 --> 00:33:16,037
<i>więc obie partie walczą o damskie głosy.</i>

549
00:33:17,288 --> 00:33:19,540
<i>W Waszyngtonie to rok kobiety.</i>

550
00:33:19,540 --> 00:33:23,586
<i>Panie stają na wysokości zadania.</i>

551
00:33:28,340 --> 00:33:30,134
<i>W piątek, 11 września,</i>

552
00:33:30,134 --> 00:33:33,262
<i>zaczęłam planować wyprawę na południe.</i>

553
00:33:33,262 --> 00:33:37,892
<i>Mam dość traktowania Południa
jak coś gorszego.</i>

554
00:33:37,892 --> 00:33:39,894
<i>Należymy do siebie</i>

555
00:33:39,894 --> 00:33:44,523
<i>i zamierzam to powiedzieć,
nawet jeśli dostanę za to ochrzan.</i>

556
00:33:46,567 --> 00:33:49,987
Jestem na peronie Lady Bird Special.

557
00:33:49,987 --> 00:33:54,116
Rozmawiam z Elizabeth Carpenter,
rzeczniczką prasową pani Johnson.

558
00:33:54,116 --> 00:33:57,661
Jaki jest cel tej podróży,

559
00:33:57,661 --> 00:33:59,789
jeśli chodzi o panią Johnson?

560
00:33:59,789 --> 00:34:02,500
Zbliżają się wybory,

561
00:34:02,500 --> 00:34:06,128
a ona pomaga przybliżyć historię
tej administracji

562
00:34:06,128 --> 00:34:09,298
i działań jej męża.

563
00:34:09,298 --> 00:34:12,176
Nikt nie zna jej lepiej niż pani Johnson.

564
00:34:12,176 --> 00:34:16,388
Dlatego myślę, że wygramy na jesieni.

565
00:34:16,388 --> 00:34:20,184
Alexandrię wybrała na pierwszy przystanek

566
00:34:20,184 --> 00:34:22,978
jedna z najlepszych działaczek

567
00:34:22,978 --> 00:34:24,855
i z dumą ogłaszam...

568
00:34:30,861 --> 00:34:34,406
Z dumą ogłaszam, że jestem jej mężem.

569
00:34:39,370 --> 00:34:42,540
GDY POCIĄG RUSZA NA POŁUDNIE,
WZRASTA ZAGROŻENIE PRZEMOCĄ.

570
00:34:42,540 --> 00:34:45,417
SŁUŻBY OTRZYMUJĄ ANONIMOWE
POGRÓŻKI O PODŁOŻENIU BOMBY.

571
00:34:45,417 --> 00:34:48,796
MIMO ZAGROŻENIA LADY BIRD JEDZIE DALEJ

572
00:34:48,796 --> 00:34:50,214
WITAMY W GOLDWATER

573
00:34:50,214 --> 00:34:51,924
Stan poprze Goldwatera?

574
00:34:51,924 --> 00:34:53,134
Myślę, że cały stan

575
00:34:53,134 --> 00:34:54,385
go poprze.

576
00:34:54,385 --> 00:34:55,845
Republikanie wygrają.

577
00:34:55,845 --> 00:34:57,805
Tym razem nam się uda.

578
00:34:57,805 --> 00:35:00,015
Georgię zawsze kontrolowali demokraci.

579
00:35:00,015 --> 00:35:03,310
Pokażemy, że jest tu kilku republikanów.

580
00:35:04,562 --> 00:35:07,398
Jakie oczekiwania wiązała pani

581
00:35:07,398 --> 00:35:09,483
z tą podróżą i czy się spełniły?

582
00:35:09,483 --> 00:35:12,111
Publiczność była głównie przyjazna,

583
00:35:12,111 --> 00:35:16,115
ale było też paru krzykaczy.

584
00:35:16,115 --> 00:35:20,035
Czy mimo to uda się pani utrzymać

585
00:35:20,035 --> 00:35:22,204
na Południu obóz demokratyczny?

586
00:35:23,414 --> 00:35:25,416
Duże zadanie jak dla kobiety.

587
00:35:27,293 --> 00:35:30,087
Ale trzeba na to spojrzeć z dystansu.

588
00:35:30,087 --> 00:35:34,008
Każdy ma prawo do swojego zdania,

589
00:35:34,008 --> 00:35:38,095
ale widziała pani tysiące ludzi,

590
00:35:38,095 --> 00:35:40,806
chcących uścisnąć mi rękę.

591
00:35:40,806 --> 00:35:47,271
Chcemy Barry'ego!

592
00:35:49,815 --> 00:35:53,694
Przyjaciele, to kraj wielu poglądów.

593
00:35:53,694 --> 00:35:57,573
Szanuję wasze prawo
do wyrażania własnego zdania.

594
00:35:57,573 --> 00:36:00,326
Teraz ja wyrażę swoje.

595
00:36:00,326 --> 00:36:01,243
Dziękuję.

596
00:36:12,922 --> 00:36:14,840
21 DNI PRZED WYBORAMI

597
00:36:14,840 --> 00:36:16,342
ARESZTOWANO DORADCĘ JOHNSONA

598
00:36:16,342 --> 00:36:18,344
ZA NIEPRZYZWOITE ZACHOWANIE.

599
00:36:18,344 --> 00:36:20,804
Incydent z Walterem Jenkinsem

600
00:36:20,804 --> 00:36:24,141
stawia poważne pytania dotyczące
bezpieczeństwa narodowego,

601
00:36:24,141 --> 00:36:27,645
na które tylko prezydent
może i musi odpowiedzieć.

602
00:36:27,645 --> 00:36:31,982
Znając słabość przestępców do szantażu,

603
00:36:31,982 --> 00:36:34,276
prezydent powinien nam powiedzieć,

604
00:36:34,276 --> 00:36:37,696
czy Jenkins uczestniczył w spotkaniach

605
00:36:37,696 --> 00:36:39,698
Rady Bezpieczeństwa Narodowego

606
00:36:39,698 --> 00:36:43,202
i uzyskał dostęp do tajemnic wojskowych.

607
00:36:43,744 --> 00:36:45,537
BIAŁY DOM

608
00:36:45,537 --> 00:36:47,957
<i>Myślisz, że to sensacja?</i>

609
00:36:47,957 --> 00:36:49,208
<i>Tak.</i>

610
00:36:49,208 --> 00:36:53,045
<i>Wobec faktów, nie mam wyboru,
muszę kazać mu zrezygnować.</i>

611
00:36:53,045 --> 00:36:54,588
<i>Zdecydowanie.</i>

612
00:36:54,588 --> 00:36:57,258
<i>Musisz teraz zewrzeć szeregi.</i>

613
00:36:57,258 --> 00:37:00,970
<i>Nie odpowiesz bezpośrednio,
ale przez swoją postawę,</i>

614
00:37:00,970 --> 00:37:03,222
<i>wizerunek, który stworzyłeś.</i>

615
00:37:03,222 --> 00:37:04,890
<i>Zostały ci dwa tygodnie.</i>

616
00:37:04,890 --> 00:37:06,642
<i>Masz przewagę.</i>

617
00:37:06,642 --> 00:37:08,352
<i>Pilnuj, żeby nie popełnić błędu.</i>

618
00:37:10,104 --> 00:37:13,899
<i>Walter wydawał się nieobecny.</i>

619
00:37:13,899 --> 00:37:17,152
<i>Nie wyobrażam sobie jego cierpienia.</i>

620
00:37:17,152 --> 00:37:20,406
<i>To jedna z najboleśniejszych rzeczy
w moim życiu.</i>

621
00:37:20,406 --> 00:37:23,742
<i>Boleśniejsza niż śmierć moich bliskich.</i>

622
00:37:23,742 --> 00:37:24,827
JENKINS W SZPITALU

623
00:37:24,827 --> 00:37:26,161
<i>- Kochanie.
- Tak?</i>

624
00:37:26,161 --> 00:37:28,914
<i>Kiedy mnie zapytają,</i>

625
00:37:28,914 --> 00:37:33,002
<i>powiem, że to niewiarygodne,</i>

626
00:37:33,002 --> 00:37:36,422
<i>bo znam go od lat.</i>

627
00:37:37,006 --> 00:37:40,801
<i>To gorliwy katolik, ojciec szóstki dzieci.</i>

628
00:37:40,801 --> 00:37:44,054
<i>To może być tylko załamanie nerwowe.</i>

629
00:37:45,180 --> 00:37:48,225
<i>Na razie nie możesz się w to angażować.</i>

630
00:37:48,225 --> 00:37:50,728
<i>Najlepsi ludzie starają się</i>

631
00:37:50,728 --> 00:37:52,521
<i>to rozwiązać.</i>

632
00:37:52,521 --> 00:37:55,482
<i>Pierwsza Dama nie może się tym zajmować.</i>

633
00:37:55,482 --> 00:37:57,401
<i>Nie zgadzam się.</i>

634
00:37:58,360 --> 00:38:00,571
<i>Odczuwam to silniej od ciebie,</i>

635
00:38:00,571 --> 00:38:03,574
<i>i nie chcę, żebyś skrzywdziła go
jeszcze bardziej.</i>

636
00:38:03,574 --> 00:38:08,120
<i>Jeśli nie okażemy mu wsparcia,</i>

637
00:38:08,120 --> 00:38:12,708
<i>stracimy miłość i oddanie wszystkich,</i>

638
00:38:12,708 --> 00:38:15,544
<i>którzy są z nami.</i>

639
00:38:15,544 --> 00:38:17,963
<i>Porozmawiaj o tym z Abem i Clarkiem.</i>

640
00:38:17,963 --> 00:38:20,382
<i>Abe akceptuje oświadczenie.</i>

641
00:38:22,176 --> 00:38:25,054
<i>Nie możesz tego zrobić prezydenturze.</i>

642
00:38:25,054 --> 00:38:30,309
<i>Kochany, będę się modlić
za ciebie i Waltera.</i>

643
00:38:30,309 --> 00:38:33,062
<i>Czytałeś, jak poparłam Waltera,</i>

644
00:38:33,062 --> 00:38:36,273
<i>a teraz mówię to samo.</i>

645
00:38:36,273 --> 00:38:37,649
<i>Do widzenia, skarbie.</i>

646
00:38:37,649 --> 00:38:39,902
NASZA RODZINA I JEGO PRZYJACIELE

647
00:38:39,902 --> 00:38:42,446
BĘDĄ SIĘ MODLIĆ O JEGO ZDROWIE.

648
00:38:42,446 --> 00:38:47,034
ZWYCIĘSTWO JOHNSONA

649
00:38:48,035 --> 00:38:50,579
<i>Cały kraj usłyszał głos narodu.</i>

650
00:38:51,080 --> 00:38:53,248
<i>68 milionów obywateli poszło do urn,</i>

651
00:38:53,248 --> 00:38:56,418
<i>by skorzystać ze swojego prawa wyborczego.</i>

652
00:38:56,418 --> 00:39:00,089
<i>Lyndon Baines Johnson otrzymuje
przytłaczające poparcie</i>

653
00:39:00,089 --> 00:39:03,759
<i>i zostaje 36. prezydentem
Stanów Zjednoczonych.</i>

654
00:39:03,759 --> 00:39:06,804
<i>Człowiek, który został prezydentem
z powodu tragedii,</i>

655
00:39:06,804 --> 00:39:09,765
<i>zdobywa przytłaczającą liczbę głosów.</i>

656
00:39:09,765 --> 00:39:11,600
<i>Ponad 61 procent.</i>

657
00:39:11,600 --> 00:39:16,438
<i>O 16 milionów głosów więcej
od Barry'ego Morrisa Goldwatera.</i>

658
00:39:16,438 --> 00:39:18,774
<i>To historyczne zwycięstwo.</i>

659
00:39:22,778 --> 00:39:24,279
ROK 1965

660
00:39:25,739 --> 00:39:26,573
<i>Nowy Rok</i>

661
00:39:26,573 --> 00:39:31,412
<i>zaczęłam od czarnej kawy,
soku pomarańczowego i postanowień.</i>

662
00:39:33,038 --> 00:39:36,458
<i>Spędziłam cały dzień w krainie ubrań.</i>

663
00:39:36,458 --> 00:39:40,963
<i>Płaszcz na ceremonię inauguracyjną
jest bardzo elegancki.</i>

664
00:39:40,963 --> 00:39:43,382
<i>A suknia? Poczekamy, zobaczymy.</i>

665
00:39:45,426 --> 00:39:49,096
<i>Nie nadaję się do szycia na miarę.</i>

666
00:39:49,096 --> 00:39:53,767
<i>Idę, patrzę na wieszaki,
przymierzam i kupuję.</i>

667
00:39:53,767 --> 00:39:56,186
<i>To też noworoczne postanowienie:</i>

668
00:39:56,186 --> 00:39:59,857
<i>wyglądać lepiej publicznie</i>

669
00:39:59,857 --> 00:40:03,402
<i>i pamiętać o obowiązkach.</i>

670
00:40:03,402 --> 00:40:05,487
<i>Wciąż trudno mi</i>

671
00:40:05,487 --> 00:40:08,615
<i>mówić o sobie Pierwsza Dama.</i>

672
00:40:12,161 --> 00:40:16,415
<i>Środa, 20 stycznia,
rozpoczęła się pięknie i wcześnie.</i>

673
00:40:16,415 --> 00:40:18,542
<i>Nadszedł ten dzień.</i>

674
00:40:22,171 --> 00:40:25,507
<i>Jechałam z Lyndonem jednym autem</i>

675
00:40:25,507 --> 00:40:28,844
<i>z kuloodpornym dachem i bokami.</i>

676
00:40:28,844 --> 00:40:32,431
<i>Na Pennsylvania Avenue czekał tłum.</i>

677
00:40:34,892 --> 00:40:38,187
<i>Nadeszła chwila, do której prowadziły</i>

678
00:40:38,187 --> 00:40:40,314
<i>wszystkie dni minionego roku.</i>

679
00:40:40,314 --> 00:40:43,275
<i>Zaprzysiężenie Lyndona</i>

680
00:40:43,275 --> 00:40:46,028
<i>na 36. prezydenta Stanów Zjednoczonych.</i>

681
00:40:47,362 --> 00:40:49,781
<i>Kazano mi trzymać Biblię</i>

682
00:40:49,781 --> 00:40:51,158
<i>do jego zaprzysiężenia.</i>

683
00:40:52,326 --> 00:40:55,954
<i>Stałam między prezesem
Sądu Najwyższego a Lyndonem,</i>

684
00:40:55,954 --> 00:40:57,498
<i>kiedy składał przysięgę.</i>

685
00:40:58,957 --> 00:41:02,127
Ja, Lyndon Baines Johnson,
uroczyście przysięgam,

686
00:41:02,127 --> 00:41:04,421
że będziesz wiernie sprawował...

687
00:41:04,421 --> 00:41:06,131
że będę wiernie sprawował...

688
00:41:06,131 --> 00:41:09,593
urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych.

689
00:41:10,177 --> 00:41:11,887
Tak ci dopomóż Bóg.

690
00:41:11,887 --> 00:41:12,930
Tak mi dopomóż Bóg.

691
00:41:23,899 --> 00:41:27,486
<i>Poniedziałek, 1 lutego,
zaczął się pracowicie.</i>

692
00:41:27,486 --> 00:41:29,238
<i>Obudziłam się około 7.00.</i>

693
00:41:29,238 --> 00:41:33,742
<i>Lyndon już nie spał.
Wypiliśmy w łóżku kawę.</i>

694
00:41:33,742 --> 00:41:37,037
<i>Luci, wściekła jak szerszeń,</i>

695
00:41:37,037 --> 00:41:40,040
<i>opowiadała o artykule
w czasopiśmie Women's Wear,</i>

696
00:41:40,040 --> 00:41:43,877
<i>który dał kobietom Johnson
kiepskie noty za kreacje.</i>

697
00:41:44,878 --> 00:41:49,299
<i>Luci winiła skarpetki i mokasyny Lyndy</i>

698
00:41:49,299 --> 00:41:52,177
<i>i była tym bardzo zdenerwowana.</i>

699
00:41:53,387 --> 00:41:56,014
<i>Ta praca to konkurs wytrzymałości.</i>

700
00:42:01,103 --> 00:42:04,648
<i>Niedziela, 7 lutego,
zaczęła się po północy.</i>

701
00:42:05,941 --> 00:42:08,944
<i>Lyndon usłyszał o ataku Wietkongu</i>

702
00:42:08,944 --> 00:42:11,780
<i>na amerykańskie koszary
w Wietnamie Południowym.</i>

703
00:42:13,490 --> 00:42:17,202
<i>Zaskoczył mnie słowami,
które często słyszałam,</i>

704
00:42:17,202 --> 00:42:21,707
<i>ale nie spodziewałam się,
że przy innych też tak powie.</i>

705
00:42:21,707 --> 00:42:26,044
<i>„Nie mam natury dowódcy”, powiedział.</i>

706
00:42:26,044 --> 00:42:28,589
<i>Mówili o konieczności wydania rozkazów,</i>

707
00:42:28,589 --> 00:42:32,509
<i>które mogą mieć katastrofalne skutki.</i>

708
00:42:32,509 --> 00:42:35,137
<i>Powiedział, że jest zbyt sentymentalny.</i>

709
00:42:35,137 --> 00:42:37,598
<i>Dziwne, jak własny ból i problem</i>

710
00:42:37,598 --> 00:42:40,183
<i>może znieczulić,</i>

711
00:42:40,183 --> 00:42:44,187
<i>że się nie czuje piekła bliskiej osoby.</i>

712
00:42:47,316 --> 00:42:49,026
<i>Halo?</i>

713
00:42:49,026 --> 00:42:52,029
<i>Mam chwilę i pomyślałem,</i>

714
00:42:52,029 --> 00:42:54,031
<i>że do pana zadzwonię.</i>

715
00:42:54,031 --> 00:42:57,159
<i>Dziękuję.</i>

716
00:42:57,159 --> 00:42:59,077
<i>To ciekawe, panie prezydencie,</i>

717
00:42:59,077 --> 00:43:03,915
<i>że jedyne stany, których pan
nie reprezentował,</i>

718
00:43:03,915 --> 00:43:06,585
<i>pięć stanów południowych,</i>

719
00:43:06,585 --> 00:43:09,630
<i>mają mniej</i>

720
00:43:09,630 --> 00:43:12,007
<i>niż 40 procent zarejestrowanych czarnych.</i>

721
00:43:12,007 --> 00:43:15,093
<i>To koalicja czarnoskórych</i>

722
00:43:15,093 --> 00:43:16,553
<i>i umiarkowanych białych</i>

723
00:43:16,553 --> 00:43:19,139
<i>stworzy Nowe Południe.</i>

724
00:43:19,139 --> 00:43:20,223
<i>Zgadza się.</i>

725
00:43:20,223 --> 00:43:23,101
<i>To ważne,</i>

726
00:43:23,101 --> 00:43:26,563
<i>żeby każdy urodzony w tym kraju człowiek,
gdy osiągnie pewien wiek,</i>

727
00:43:27,606 --> 00:43:31,193
<i>miał prawo głosu, jak ma prawo do walki.</i>

728
00:43:33,028 --> 00:43:34,821
<i>Niedziela, 7 marca.</i>

729
00:43:34,821 --> 00:43:37,366
<i>Przez jakiś czas płynęłam pod prąd,</i>

730
00:43:37,366 --> 00:43:41,244
<i>zmagając się z depresją i bezwładem.</i>

731
00:43:41,244 --> 00:43:46,667
<i>Lyndon też ma dużo na głowie
i niewiele spokoju.</i>

732
00:43:46,667 --> 00:43:48,585
<i>Teraz kwestia Selmy.</i>

733
00:43:49,961 --> 00:43:53,340
<i>Sześciuset czarnych ruszyło</i>

734
00:43:53,340 --> 00:43:56,510
<i>w kierunku stolicy stanu.</i>

735
00:43:56,510 --> 00:43:58,637
<i>Ledwie opuścili Selmę.</i>

736
00:43:58,637 --> 00:44:01,890
<i>Szli małymi grupami przez miasto,
nie zatrzymywani przez nikogo.</i>

737
00:44:01,890 --> 00:44:04,976
<i>Po przejściu przez most Edmunda Pettusa</i>

738
00:44:04,976 --> 00:44:06,895
<i>sytuacja się zmieniła.</i>

739
00:44:06,895 --> 00:44:09,731
<i>Macie dwie minuty,</i>

740
00:44:09,731 --> 00:44:11,983
<i>by wrócić do swojego kościoła.</i>

741
00:44:14,319 --> 00:44:15,779
MATERACE I MARKIZY HAISTENA

742
00:44:15,779 --> 00:44:18,865
<i>Wielu maszerujących potraktowano
gazem łzawiącym.</i>

743
00:44:18,865 --> 00:44:20,701
<i>Mieli otwarte rany i złamane kości.</i>

744
00:44:20,701 --> 00:44:24,287
<i>O zmierzchu szeryf hrabstwa Dallas</i>

745
00:44:24,287 --> 00:44:26,540
<i>wezwał wszystkich do opuszczenia ulic.</i>

746
00:44:27,958 --> 00:44:30,669
<i>To był ciężki dzień.</i>

747
00:44:30,669 --> 00:44:33,130
<i>Przed Białym Domem maszerują pikiety.</i>

748
00:44:33,130 --> 00:44:35,090
<i>Typowy widok,</i>

749
00:44:35,090 --> 00:44:39,177
<i>ale w tym kontekście bardziej
bolesny niż wcześniej.</i>

750
00:44:39,177 --> 00:44:41,263
<i>Lyndon jest prezydentem południa,</i>

751
00:44:41,263 --> 00:44:44,474
<i>bo wygrał ogromną ilością
głosów czarnoskórych.</i>

752
00:44:44,474 --> 00:44:46,893
<i>Prawa wyborcze były kluczem</i>

753
00:44:46,893 --> 00:44:49,563
<i>w kwestii praw obywatelskich,</i>

754
00:44:49,563 --> 00:44:52,441
<i>o które walczył od 1957 roku.</i>

755
00:44:57,446 --> 00:44:59,573
<i>Wczorajsza bitwa w Selmie</i>

756
00:44:59,740 --> 00:45:01,867
<i>najwyraźniej była końcem początku.</i>

757
00:45:01,867 --> 00:45:05,203
<i>King odpowiedział Wallace'owi
kolejnym marszem.</i>

758
00:45:05,203 --> 00:45:06,830
<i>Ponownie w Selmie.</i>

759
00:45:06,830 --> 00:45:08,457
<i>Również w kierunku Montgomery.</i>

760
00:45:08,582 --> 00:45:10,459
<i>We wtorek, czyli jutro.</i>

761
00:45:10,459 --> 00:45:12,836
<i>King sam go poprowadzi.</i>

762
00:45:19,509 --> 00:45:22,804
<i>Podobno nie wiedział,</i>

763
00:45:22,804 --> 00:45:24,806
<i>czy ktoś za nim podąży.</i>

764
00:45:24,806 --> 00:45:27,517
<i>Ale to było zwycięstwo.
To był zdrowy rozsądek.</i>

765
00:45:27,517 --> 00:45:30,353
<i>Chwilowe uspokojenie,</i>

766
00:45:30,353 --> 00:45:34,900
<i>by dać czas na głosowanie ustawy</i>

767
00:45:34,900 --> 00:45:36,693
<i>i ocalić nas od katastrofy.</i>

768
00:45:36,693 --> 00:45:38,278
RUSZAMY Z SELMĄ!

769
00:45:45,285 --> 00:45:47,496
<i>To rytm miasta.</i>

770
00:45:47,496 --> 00:45:49,372
<i>Każdego dużego miasta.</i>

771
00:45:49,372 --> 00:45:50,665
<i>Gdziekolwiek.</i>

772
00:45:50,665 --> 00:45:54,377
<i>Dziś amerykańskie miasta
stoją w obliczu kryzysu.</i>

773
00:45:54,377 --> 00:45:57,464
<i>Ogarnęła je gorączka rozwoju.</i>

774
00:45:57,464 --> 00:46:00,675
<i>Są przeludnione i przytłoczone.</i>

775
00:46:00,675 --> 00:46:01,968
<i>Po raz pierwszy</i>

776
00:46:01,968 --> 00:46:05,138
<i>Amerykanie poważnie analizują,</i>

777
00:46:05,138 --> 00:46:07,140
<i>jak to się stało.</i>

778
00:46:09,059 --> 00:46:12,813
Potrzebne są kreatywne programy,

779
00:46:12,813 --> 00:46:17,317
by ożywić ulice
i przekształcić otwarte przestrzenie

780
00:46:17,317 --> 00:46:19,736
w piękne miejsca rekreacyjne.

781
00:46:21,988 --> 00:46:25,492
<i>Lyndon wygłosił przemówienie
na temat środowiska</i>

782
00:46:25,492 --> 00:46:27,911
<i>i ochrony przyrody.</i>

783
00:46:27,911 --> 00:46:31,414
<i>Uznałam, że to coś dla mnie.</i>

784
00:46:35,126 --> 00:46:38,421
{\an8}<i>Od wejścia do Białego Domu</i>

785
00:46:38,421 --> 00:46:41,007
{\an8}<i>dziennikarki pytały: „Co pani robi?</i>

786
00:46:41,007 --> 00:46:42,425
<i>Jaka jest pani rola?”.</i>

787
00:46:42,425 --> 00:46:45,387
<i>A pani Johnson odpowiadała:</i>

788
00:46:45,387 --> 00:46:48,014
<i>„Moja rola jako Pierwszej Damy</i>

789
00:46:48,515 --> 00:46:51,726
<i>objawi się w czynach, nie słowach”.</i>

790
00:46:53,603 --> 00:46:58,149
<i>Chciałyśmy przekonać panią Johnson,</i>

791
00:46:58,149 --> 00:47:00,110
<i>by wzięła byka za rogi</i>

792
00:47:00,110 --> 00:47:04,656
<i>i utworzyła komitet w Białym Domu,</i>

793
00:47:04,656 --> 00:47:08,326
<i>który postara się,</i>

794
00:47:08,326 --> 00:47:11,371
<i>aby Waszyngton był piękniejszy.</i>

795
00:47:13,081 --> 00:47:17,836
<i>Czas na obudzenie świadomości,</i>

796
00:47:17,836 --> 00:47:20,255
<i>spojrzenie na środowisko</i>

797
00:47:20,255 --> 00:47:23,091
<i>i zastanowienie się,
jak człowiek mu szkodzi.</i>

798
00:47:25,260 --> 00:47:26,469
<i>Dorastałam na wsi.</i>

799
00:47:26,469 --> 00:47:29,764
<i>Byłam zdana na siebie.</i>

800
00:47:29,764 --> 00:47:33,435
<i>Nie miałam wielu towarzyszy.</i>

801
00:47:36,313 --> 00:47:39,441
<i>Natura była moją przyjaciółką,</i>

802
00:47:39,441 --> 00:47:43,069
<i>wsparciem i nauczycielką.</i>

803
00:47:43,069 --> 00:47:46,740
<i>Była moją radością
i nigdy mnie nie zawiodła.</i>

804
00:47:49,618 --> 00:47:53,580
<i>We wtorek, 9 marca, odbyło się
zebranie komitetu upiększającego.</i>

805
00:47:54,664 --> 00:47:57,500
<i>Temat upiększania jest
jak splątany kłębek wełny.</i>

806
00:47:57,500 --> 00:48:01,338
<i>Nici są poplątane.</i>

807
00:48:02,631 --> 00:48:04,883
<i>Rewitalizacja miasta,</i>

808
00:48:04,883 --> 00:48:09,179
<i>korki, upiększenie autostrad,</i>

809
00:48:09,179 --> 00:48:12,223
<i>poprawa zdrowia psychicznego
i przestępczości.</i>

810
00:48:12,223 --> 00:48:14,476
<i>Trudno to wszystko połączyć</i>

811
00:48:14,476 --> 00:48:16,186
<i>w jedno,</i>

812
00:48:16,186 --> 00:48:18,146
<i>bo to różne sprawy.</i>

813
00:48:19,481 --> 00:48:22,359
<i>O około 11.30 wyruszyliśmy</i>

814
00:48:22,359 --> 00:48:24,194
<i>na wycieczkę w teren.</i>

815
00:48:27,405 --> 00:48:29,658
<i>Zatrzymaliśmy się w Green Leaf Gardens,</i>

816
00:48:29,658 --> 00:48:33,161
<i>kompleksie małych kamiennych domów.</i>

817
00:48:33,161 --> 00:48:37,791
<i>To teren pełnego entuzjazmu
Waltera Washingtona.</i>

818
00:48:37,791 --> 00:48:41,962
<i>Razem często odwiedzamy szkoły,</i>

819
00:48:41,962 --> 00:48:44,923
<i>osiedla mieszkaniowe</i>

820
00:48:44,923 --> 00:48:47,300
<i>i dzielnice Waszyngtonu.</i>

821
00:48:47,300 --> 00:48:51,554
<i>To mądry i zdolny urzędnik.</i>

822
00:48:51,554 --> 00:48:54,724
<i>Jechaliśmy przez miasto,</i>

823
00:48:54,724 --> 00:49:00,105
<i>oboje pewni, że niektóre rzeczy</i>

824
00:49:00,105 --> 00:49:06,945
<i>będą zmianą kosmetyczną,</i>

825
00:49:06,945 --> 00:49:08,989
<i>ale wymagają dużo pracy.</i>

826
00:49:08,989 --> 00:49:11,116
<i>Każdy musi mieć dostęp</i>

827
00:49:11,616 --> 00:49:16,454
<i>do wielkości i siły naszego narodu.</i>

828
00:49:16,454 --> 00:49:18,707
<i>Muszą być one dostępne dla wszystkich.</i>

829
00:49:18,707 --> 00:49:23,253
<i>Nie mam władzy,
tylko ciekawość i entuzjazm.</i>

830
00:49:23,253 --> 00:49:28,174
<i>Moim narzędziem jest tytuł</i>

831
00:49:28,174 --> 00:49:29,426
<i>i chcę go wykorzystać.</i>

832
00:49:30,260 --> 00:49:34,597
<i>Nie ma nic ważniejszego od upiększania,</i>

833
00:49:34,597 --> 00:49:36,599
<i>ale chciałabym to nazwać inaczej.</i>

834
00:49:41,938 --> 00:49:43,898
<i>Wtorek, 13 lipca.</i>

835
00:49:43,898 --> 00:49:49,779
<i>Przez najbliższy rok zajmę się historią.</i>

836
00:49:51,156 --> 00:49:53,491
<i>Najważniejszą częścią dnia jest</i>

837
00:49:53,491 --> 00:49:56,870
<i>mianowanie prokuratora generalnego,</i>

838
00:49:56,870 --> 00:50:01,166
<i>Thurgooda Marshalla,
pierwszego czarnego na tym stanowisku.</i>

839
00:50:01,166 --> 00:50:03,293
<i>Człowieka o wspaniałej historii.</i>

840
00:50:03,293 --> 00:50:06,671
<i>Podziwiał sędziego Thurgooda
i mówił, że gdy zwolni się miejsce,</i>

841
00:50:06,671 --> 00:50:10,341
<i>może zostać</i>

842
00:50:10,341 --> 00:50:12,010
<i>sędzią Sądu Najwyższego.</i>

843
00:50:14,721 --> 00:50:17,766
<i>30 lipca przyjęto ustawę Medicare.</i>

844
00:50:17,766 --> 00:50:21,269
<i>Para prezydencka i wiceprezydent
Humphrey przybyli na ceremonię</i>

845
00:50:21,269 --> 00:50:26,024
<i>włączenia Medicare
do ubezpieczenia społecznego.</i>

846
00:50:26,024 --> 00:50:27,942
<i>Trudna ustawa.</i>

847
00:50:27,942 --> 00:50:32,489
<i>Mamy powody do dumy.</i>

848
00:50:33,865 --> 00:50:35,867
<i>Piątek, 6 sierpnia.</i>

849
00:50:35,867 --> 00:50:37,994
<i>Rozmawiałam z Lyndonem.</i>

850
00:50:37,994 --> 00:50:42,165
<i>Przypomniał mi o podpisaniu
ustawy o prawach wyborczych.</i>

851
00:50:42,165 --> 00:50:45,043
<i>Zapomniałam obejrzeć,</i>

852
00:50:45,043 --> 00:50:49,130
<i>ale z dumą zobaczyłam,
że Luci nie zapomniała.</i>

853
00:50:49,631 --> 00:50:54,135
<i>Wchodziła u boku taty,
trzymając go za rękę.</i>

854
00:50:54,135 --> 00:50:57,764
<i>Niezwykła chwila i okazja.</i>

855
00:50:57,764 --> 00:51:02,227
Widzę, że poza tą salą

856
00:51:02,227 --> 00:51:08,441
jest gniew narodu i nawet
jeśli przyjmiemy tę ustawę,

857
00:51:08,441 --> 00:51:10,527
walka się nie skończy.

858
00:51:10,527 --> 00:51:13,863
Wydarzenia w Selmie
są częścią większego ruchu,

859
00:51:13,863 --> 00:51:18,243
który dotarł do każdego zakątka Ameryki.

860
00:51:18,243 --> 00:51:21,287
Od wysiłku czarnoskórych zależy

861
00:51:21,287 --> 00:51:27,794
zapewnienie im pełnego dostępu
do amerykańskiego życia.

862
00:51:27,794 --> 00:51:31,422
Ich sprawa musi być też naszą.

863
00:51:36,386 --> 00:51:40,223
<i>Osiągnięcia ustawodawcze nie przysłoniły</i>

864
00:51:40,223 --> 00:51:44,394
<i>wiadomości z Wietnamu.</i>

865
00:51:46,729 --> 00:51:49,691
Wysłałem dziś lotnictwo i inne oddziały,

866
00:51:50,692 --> 00:51:53,778
które zwiększą naszą siłę bojową z 75 000

867
00:51:53,778 --> 00:51:58,867
do 125 000 żołnierzy.

868
00:52:01,369 --> 00:52:04,706
<i>W Wietnamie jest coraz gorzej.</i>

869
00:52:04,706 --> 00:52:09,502
<i>Miał wybór: albo będzie wiele ofiar,</i>

870
00:52:09,502 --> 00:52:11,087
<i>albo wrócimy okryci hańbą.</i>

871
00:52:12,547 --> 00:52:14,299
<i>To jak lot samolotem.</i>

872
00:52:14,299 --> 00:52:18,553
<i>Trzeba wybrać między katastrofą,</i>

873
00:52:18,553 --> 00:52:20,221
<i>a skokiem bez spadochronu.</i>

874
00:52:21,222 --> 00:52:23,683
<i>Kiedy on cierpi, ja także.</i>

875
00:52:29,689 --> 00:52:32,150
Może pani zrobić zdjęcie.

876
00:52:32,150 --> 00:52:33,818
Może być 11?

877
00:52:33,818 --> 00:52:35,403
Doskonale.

878
00:52:35,403 --> 00:52:37,739
Nie za dużo?

879
00:52:37,739 --> 00:52:39,282
Może 16?

880
00:52:40,158 --> 00:52:41,659
Zszedłbym do ośmiu.

881
00:52:41,784 --> 00:52:42,911
Dobrze.

882
00:52:46,623 --> 00:52:51,252
<i>Pani Johnson oddziela rolę żony i matki</i>

883
00:52:51,252 --> 00:52:54,839
<i>od publicznych wystąpień
w kwestii upiększania,</i>

884
00:52:54,839 --> 00:52:58,509
<i>co przedstawiciele pewnych grup
uznali za niewłaściwe.</i>

885
00:53:00,053 --> 00:53:02,263
<i>Wtorek, 17 sierpnia.</i>

886
00:53:02,263 --> 00:53:04,891
<i>Od rana rozmawiałam z Liz o tym,</i>

887
00:53:04,891 --> 00:53:09,270
<i>jak projekt upiększania radzi sobie
w Senacie i Izbie Reprezentantów.</i>

888
00:53:09,270 --> 00:53:11,314
USTAWA O UPIĘKSZANIU AUTOSTRAD

889
00:53:11,314 --> 00:53:14,275
<i>Cztery odnoszą się do autostrad.</i>

890
00:53:14,275 --> 00:53:16,653
GORĄCA DEBATA

891
00:53:16,653 --> 00:53:18,863
<i>Dużo pisano w gazetach,</i>

892
00:53:18,863 --> 00:53:22,200
<i>ale na Kapitolu niewiele się działo.</i>

893
00:53:22,200 --> 00:53:23,993
NIEPEWNY LOS PRAWA

894
00:53:23,993 --> 00:53:25,954
<i>Jedna z nich już przepadła.</i>

895
00:53:25,954 --> 00:53:28,873
<i>Pozostałe dotyczą billboardów i złomowisk.</i>

896
00:53:28,873 --> 00:53:31,084
<i>Trzy procent pieniędzy</i>

897
00:53:31,084 --> 00:53:34,879
<i>przeznaczone na roślinność
przy autostradach ma większe szanse.</i>

898
00:53:41,719 --> 00:53:47,517
Rząd nie zamierza karać

899
00:53:47,517 --> 00:53:52,772
żadnej prywatnej firmy.

900
00:53:52,772 --> 00:53:58,736
Ale nie pozwolimy, by ich interesy

901
00:53:58,736 --> 00:54:02,991
podważały zaufanie publiczne.

902
00:54:04,450 --> 00:54:08,997
Dlatego z ogromną radością podpisuję

903
00:54:08,997 --> 00:54:14,419
Ustawę o Upiększaniu Autostrad.

904
00:54:31,102 --> 00:54:34,814
<i>Ile razy przyjeżdżałam do Bethesdy?</i>

905
00:54:34,814 --> 00:54:36,524
<i>W poważnych sprawach?</i>

906
00:54:38,067 --> 00:54:41,487
<i>Obecnie skupiam się na Lyndonie,</i>

907
00:54:41,487 --> 00:54:43,948
<i>który miał poważny atak serca.</i>

908
00:54:45,241 --> 00:54:48,661
<i>Przez pierwsze lata sobie radziliśmy,</i>

909
00:54:48,661 --> 00:54:51,331
<i>łagodnie, choć z dużym niepokojem.</i>

910
00:54:51,331 --> 00:54:54,751
<i>Teraz zachowujemy się,
jakby nic się nie działo,</i>

911
00:54:55,251 --> 00:54:56,919
<i>choć oboje tego nie zapomnimy.</i>

912
00:54:58,129 --> 00:55:01,382
W PIĄTEK USUNIĘCIE
WORECZKA ŻÓŁCIOWEGO JOHNSONA.

913
00:55:02,467 --> 00:55:05,845
<i>Panowało duże zamieszanie.</i>

914
00:55:09,891 --> 00:55:14,562
<i>Przyprowadzono łóżko, a lekarze
pomogli Lyndonowi na nie wejść</i>.

915
00:55:14,562 --> 00:55:16,939
<i>Powiedział: „Jedziemy”.</i>

916
00:55:18,816 --> 00:55:20,985
<i>Odgrywał przedstawienie,</i>

917
00:55:20,985 --> 00:55:23,321
<i>żebyśmy się nie martwili.</i>

918
00:55:24,614 --> 00:55:29,702
<i>Miał też zapalenie woreczka żółciowego,
w którym był kamień.</i>

919
00:55:30,787 --> 00:55:35,666
<i>Oznaczało to podwójną operację, większe
ryzyko i dłuższy powrót do zdrowia.</i>

920
00:55:38,961 --> 00:55:40,129
LYNDONA ODWIEDZIŁ

921
00:55:40,129 --> 00:55:41,506
ABE FORTAS, PRAWNIK

922
00:55:41,506 --> 00:55:43,674
I CZŁONEK SĄDU NAJWYŻSZEGO.

923
00:55:43,674 --> 00:55:48,179
ROZMAWIALI PRZEZ 20 MINUT,
ZANIM PRZYBYŁA LADY BIRD.

924
00:55:48,179 --> 00:55:49,097
<i>Weszłam do sali</i>

925
00:55:49,097 --> 00:55:53,810
<i>i przy łóżku Lyndona zastałam Abe'a.</i>

926
00:55:55,311 --> 00:55:59,148
<i>Pytał go o radę, jak uniknąć obowiązków</i>

927
00:55:59,148 --> 00:56:02,568
<i>na nieokreślony czas.</i>

928
00:56:03,653 --> 00:56:08,324
<i>Do naszego życia powróciła depresja.</i>

929
00:56:08,324 --> 00:56:11,869
<i>Był jak człowiek,
na którego nagle spadła lawina.</i>

930
00:56:11,869 --> 00:56:17,375
<i>Powiedział, że nie ma ochoty
podejmować żadnych decyzji.</i>

931
00:56:17,375 --> 00:56:19,085
<i>„Chcę jechać na ranczo.</i>

932
00:56:19,085 --> 00:56:22,255
<i>Nie chcę, żeby Hubert do mnie dzwonił.</i>

933
00:56:22,255 --> 00:56:27,135
<i>Mogą żądać mojej rezygnacji,
mogą mnie nawet odwołać”.</i>

934
00:56:27,135 --> 00:56:30,638
<i>Siedzieliśmy w ciszy,</i>

935
00:56:30,638 --> 00:56:35,852
<i>a Abe dyskretnie doradzał rozwiązania.</i>

936
00:56:35,852 --> 00:56:40,231
<i>Zapisał, o co prosił Lyndon.</i>

937
00:56:40,231 --> 00:56:41,816
<i>Lyndon przeczytał i rzekł:</i>

938
00:56:41,816 --> 00:56:43,776
<i>„Zatrzymaj obie kopie.</i>

939
00:56:43,776 --> 00:56:46,404
<i>Nikt nie może się o nich dowiedzieć”.</i>

940
00:56:47,613 --> 00:56:53,411
<i>Potrzebował długiego odpoczynku.</i>

941
00:56:53,411 --> 00:56:58,416
<i>Ale skąd prezydent Stanów Zjednoczonych
ma wziąć czas na odpoczynek?</i>

942
00:57:01,002 --> 00:57:05,882
Pozostaje pytanie,
co ze stylem Johnsona w 1966 roku?

943
00:57:05,882 --> 00:57:09,218
Sam styl nie rozwiąże problemów.

944
00:57:09,218 --> 00:57:12,513
Wie, że nie rozprawi się z Wietkongiem

945
00:57:12,513 --> 00:57:16,434
i Wietnamem Północnym
tak jak z krnąbrnym kongresmenem.

946
00:57:16,434 --> 00:57:18,352
Świadomość tego

947
00:57:18,352 --> 00:57:21,022
wywołuje u prezydenta ponury nastrój.

948
00:57:21,022 --> 00:57:23,149
Niechęć do prasy sprawia,

949
00:57:23,149 --> 00:57:26,819
że czasem odpowiada na pytania

950
00:57:26,819 --> 00:57:29,489
w sposób dość pokrętny.

951
00:57:32,200 --> 00:57:34,160
ROK 1966

952
00:57:34,160 --> 00:57:39,749
<i>Nieodparte poczucie dramatu.
Co przyniesie nam nowy rok?</i>

953
00:57:42,293 --> 00:57:45,213
Co napisze pani w telegramie
do pani Johnson?

954
00:57:46,797 --> 00:57:48,883
- Mam przeczytać?
- Poproszę.

955
00:57:48,883 --> 00:57:53,054
Wiemy, że współczuje nam pani
straty ludzi w Wietnamie.

956
00:57:53,054 --> 00:57:57,934
Proszę panią o poparcie negocjacji,
zamiast nalotów bombowych.

957
00:57:57,934 --> 00:58:02,980
Musi istnieć honorowe dyplomatyczne
rozwiązanie sytuacji w Wietnamie.

958
00:58:04,774 --> 00:58:06,484
<i>Niedziela, 13 lutego.</i>

959
00:58:06,484 --> 00:58:09,487
<i>Podczas lunchu Park Lafayette
był pełen pikietujących.</i>

960
00:58:09,487 --> 00:58:10,696
NIE DLA WOJNY!

961
00:58:10,696 --> 00:58:12,448
<i>Teraz to powszechne.</i>

962
00:58:13,991 --> 00:58:17,828
<i>Lyndon mówił, że przybiera to
niebezpieczne rozmiary.</i>

963
00:58:17,828 --> 00:58:19,580
LICEALIŚCI PRZECIW WOJNIE

964
00:58:19,580 --> 00:58:22,583
<i>Mówił o uczuciach każdej matki,</i>

965
00:58:22,583 --> 00:58:27,296
<i>która miała syna w Wietnamie
i o własnych odczuciach.</i>

966
00:58:27,296 --> 00:58:32,593
<i>Powiedział: „Nie ma na świecie matki,
której zależy tak bardzo jak mnie,</i>

967
00:58:32,593 --> 00:58:39,684
<i>bo mam tam 200 000 dzieci,
które myślą, że to ja dowodzę.</i>

968
00:58:39,684 --> 00:58:42,395
<i>Jeśli nie ja, Boże dopomóż,</i>

969
00:58:42,395 --> 00:58:43,771
<i>to kto?”.</i>

970
00:58:46,732 --> 00:58:51,946
ŚLUB LUCI UWALNIA TATĘ OD INFLACJI,
STRAJKÓW, TROSK WOJENNYCH

971
00:58:54,031 --> 00:58:57,577
<i>Dzień ślubu Luci zaczął się pięknie.</i>

972
00:58:57,577 --> 00:59:00,538
<i>Z rana pamiętam montaż.</i>

973
00:59:02,331 --> 00:59:05,084
<i>Idzie się do ołtarza jak na scenie.</i>

974
00:59:05,084 --> 00:59:08,546
<i>Staram się nie myśleć,
że to ostatnia chwila,</i>

975
00:59:08,546 --> 00:59:10,548
<i>kiedy jest tylko nasza.</i>

976
00:59:11,966 --> 00:59:15,469
<i>Była piękna i delikatna.</i>

977
00:59:16,679 --> 00:59:21,058
<i>Muszę przyznać, że przez całą mszę,
która trwała ponad godzinę,</i>

978
00:59:21,058 --> 00:59:23,519
<i>ani razu nie spojrzał na zegarek.</i>

979
00:59:25,688 --> 00:59:27,648
<i>Nie widziałam pikiet.</i>

980
00:59:29,317 --> 00:59:31,944
<i>Zauważamy je tylko, gdy hałasują.</i>

981
00:59:33,154 --> 00:59:37,908
<i>Zniesmaczona nimi,
chcę chronić Luci i Pata,</i>

982
00:59:37,908 --> 00:59:41,829
<i>ale nie potrafię sobie z tym poradzić.</i>

983
00:59:47,918 --> 00:59:53,299
ROK 1967

984
00:59:54,842 --> 00:59:57,678
Czy zakończy pan spekulacje i powie,

985
00:59:57,678 --> 01:00:00,014
czy będzie pan kandydował w 1968 roku

986
01:00:00,014 --> 01:00:01,974
i czy Hubert Humphrey będzie wice?

987
01:00:05,895 --> 01:00:09,565
Nie wiedziałem, że jest tyle spekulacji.

988
01:00:11,942 --> 01:00:18,449
Nie chcę jeszcze decydować
o mojej przyszłości po styczniu 1969.

989
01:00:18,449 --> 01:00:21,869
Ogłoszę moje plany na przyszłość

990
01:00:21,869 --> 01:00:25,998
za kilka miesięcy.

991
01:00:29,585 --> 01:00:30,753
<i>Sobota, 13 maja.</i>

992
01:00:30,753 --> 01:00:32,171
{\an8}STONEWALL, TEKSAS

993
01:00:32,171 --> 01:00:37,426
{\an8}<i>Wiele miesięcy temu pomyślałam,</i>

994
01:00:37,426 --> 01:00:41,931
<i>że w marcu 1968 Lyndon ogłosi
wycofanie się z dalszego kandydowania.</i>

995
01:00:41,931 --> 01:00:48,604
<i>Po raz pierwszy w życiu czułam,
że byłby szczęśliwym emerytem.</i>

996
01:00:48,604 --> 01:00:52,650
<i>Coraz bardziej cieszę się
na powrót na ranczo.</i>

997
01:00:52,650 --> 01:00:57,613
<i>Nie wiem, czy wytrzymamy
kolejne cztery lata prezydentury.</i>

998
01:01:00,241 --> 01:01:02,326
<i>Życie toczy się według schematu</i>

999
01:01:02,326 --> 01:01:06,706
<i>i z początkiem lata ilość pracy rośnie.</i>

1000
01:01:07,707 --> 01:01:12,378
<i>Podczas ceremonii w Ogrodzie Różanym
58-letni prawnuk niewolnika</i>

1001
01:01:12,378 --> 01:01:16,048
<i>dostaje nominację
na sędziego Sądu Najwyższego.</i>

1002
01:01:16,048 --> 01:01:18,801
<i>To zastępca prokuratora
generalnego Thurgood Marshall.</i>

1003
01:01:20,094 --> 01:01:25,933
Rano przyjąłem członków
komisji ds. niepokojów społecznych

1004
01:01:25,933 --> 01:01:28,602
pod przewodnictwem gubernatora Kernera.

1005
01:01:28,602 --> 01:01:32,648
Amerykanie są zdumieni i przerażeni
masową grabieżą i przemocą,

1006
01:01:32,648 --> 01:01:35,651
do której doszło w małych miasteczkach,

1007
01:01:35,651 --> 01:01:37,570
a także w metropoliach.

1008
01:01:37,570 --> 01:01:41,490
LBJ, ile dzieciaków dzisiaj zabiłeś?

1009
01:01:41,490 --> 01:01:44,869
Nigdzie nie jedziemy!

1010
01:01:44,869 --> 01:01:48,914
<i>Cassius Clay, mistrz wagi ciężkiej,
został uznany za winnego</i>

1011
01:01:48,914 --> 01:01:52,293
<i>złamania prawa,
gdy odmówił wstąpienia do wojska.</i>

1012
01:01:52,293 --> 01:01:55,045
Powiedziałem to raz i znowu powtórzę.

1013
01:01:55,045 --> 01:02:00,342
Prawdziwi wrogowie mojego narodu są tutaj,
nie w Wietnamie.

1014
01:02:03,471 --> 01:02:05,055
<i>Niedziela, 13 sierpnia.</i>

1015
01:02:05,055 --> 01:02:09,602
<i>Chłodny front przywiał zapach jesieni.</i>

1016
01:02:09,602 --> 01:02:15,608
<i>To dziwne uczucie cieszyć się
towarzystwem córki i wnuka,</i>

1017
01:02:16,108 --> 01:02:20,654
<i>gdy przygniatają cię problemy,</i>

1018
01:02:20,654 --> 01:02:26,952
<i>które trzeba rozwiązać.
Zamieszki, rosnąca lista ofiar,</i>

1019
01:02:26,952 --> 01:02:31,540
<i>głosy przyjaciół i byłych przyjaciół.</i>

1020
01:02:31,540 --> 01:02:36,796
<i>A większość złośliwości
płynie głównie od demokratów.</i>

1021
01:02:36,796 --> 01:02:40,466
<i>Oglądaliśmy w telewizji
Martina Luthera Kinga.</i>

1022
01:02:40,466 --> 01:02:41,884
<i>Przegrywamy.</i>

1023
01:02:41,884 --> 01:02:44,845
<i>Wojnę z biedą</i>

1024
01:02:44,845 --> 01:02:49,225
<i>i wojnę w Wietnamie,
moralnie i politycznie.</i>

1025
01:02:49,225 --> 01:02:52,561
<i>Dawna charyzma słabła.</i>

1026
01:02:52,561 --> 01:02:55,731
<i>Nie był tak ekscytujący jak wcześniej.</i>

1027
01:02:56,816 --> 01:03:00,986
<i>Dzisiejsze sondaże wskazują
spadek poparcia do 39.</i>

1028
01:03:00,986 --> 01:03:06,450
<i>Instynkt podpowiada mi,
że należy pracować ciężej,</i>

1029
01:03:06,450 --> 01:03:09,161
<i>być wierną i wciąż się uśmiechać</i>.

1030
01:03:09,161 --> 01:03:10,329
<i>Ale to trudne.</i>

1031
01:03:13,415 --> 01:03:14,917
Można powiedzieć,

1032
01:03:14,917 --> 01:03:17,002
że wojna w Wietnamie jest dla ptaków.

1033
01:03:17,002 --> 01:03:20,798
Lynda Bird, Lady Bird, Luna Bird.

1034
01:03:20,798 --> 01:03:24,260
Same niech się nią zajmą,
a my będziemy siedzieć i patrzeć.

1035
01:03:24,260 --> 01:03:28,347
<i>Nowa lewica ma najwyżej
300 tysięcy członków.</i>

1036
01:03:28,347 --> 01:03:33,978
<i>Młodzi radykałowie gardzą komunizmem
i uważają liberałów za wrogów.</i>

1037
01:03:33,978 --> 01:03:36,105
<i>Niepokój nowej lewicy zauważyli ci,</i>

1038
01:03:36,105 --> 01:03:39,275
<i>którzy najbardziej
utożsamiają się z młodymi.</i>

1039
01:03:39,275 --> 01:03:43,028
Sądzą, że jesteśmy gotowi
walczyć o wolność w Wietnamie,

1040
01:03:43,028 --> 01:03:46,699
ale niechętni walczyć,

1041
01:03:46,699 --> 01:03:51,120
by zapewnić wolność w Missisipi, Alabamie

1042
01:03:51,120 --> 01:03:52,162
i na północy.

1043
01:03:58,168 --> 01:04:00,588
<i>Przeczytałam bardzo przemyślany artykuł.</i>

1044
01:04:01,755 --> 01:04:06,176
<i>Dzisiejsza młodzież gorączkowo szuka
namacalnego sposobu buntu.</i>

1045
01:04:06,176 --> 01:04:09,471
<i>Ich bunt jest niemal całkowicie negatywny.</i>

1046
01:04:09,471 --> 01:04:14,518
<i>To jałowe działanie przeciwko
wygodnemu więzieniu dostatku,</i>

1047
01:04:14,518 --> 01:04:16,854
<i>konformizmowi i izolacji.</i>

1048
01:04:16,854 --> 01:04:19,732
PÓJDĘ, KIEDY PÓJDZIE LYNDA BIRD

1049
01:04:20,816 --> 01:04:25,154
<i>Bycie dziwakiem w strategicznych
miejscach daje ludziom dużo uwagi,</i>

1050
01:04:25,154 --> 01:04:28,824
<i>gdy telewizja pokazuje główne wydarzenia.</i>

1051
01:04:29,825 --> 01:04:34,163
<i>W obliczu kamer myślą, że coś robią.</i>

1052
01:04:34,163 --> 01:04:37,291
<i>Młodzi mylą to z działaniem.</i>

1053
01:04:40,711 --> 01:04:42,421
<i>Poniedziałek, 9 października.</i>

1054
01:04:42,421 --> 01:04:44,214
<i>Pojechałam na uczelnię.</i>

1055
01:04:44,214 --> 01:04:48,052
<i>Do New Haven przybyliśmy około 15.00.</i>

1056
01:04:48,052 --> 01:04:52,097
<i>Spory tłum pikietujących z transparentami:</i>

1057
01:04:52,097 --> 01:04:54,558
<i>„Przestań upiększać Wietnam Północny”</i>

1058
01:04:54,558 --> 01:04:59,688
<i>i zdjęciami ludzi,
podobno spalonych przez napalm.</i>

1059
01:05:01,649 --> 01:05:02,942
<i>Wysiadłam z samochodu.</i>

1060
01:05:02,942 --> 01:05:06,362
<i>Powoli podeszłam do dr. Brewstera.</i>

1061
01:05:07,404 --> 01:05:10,658
<i>Szybko dotarło do mnie, że moja obecność</i>

1062
01:05:10,658 --> 01:05:13,118
<i>naprawdę mu ciąży.</i>

1063
01:05:13,118 --> 01:05:15,913
<i>Jego zachowanie było poprawne,</i>

1064
01:05:15,913 --> 01:05:20,584
<i>ale czułam,
że wolałby w tym nie uczestniczyć.</i>

1065
01:05:22,336 --> 01:05:27,841
Czy demokratyczne społeczeństwo
może zebrać energię

1066
01:05:28,342 --> 01:05:29,885
do stworzenia piękna?

1067
01:05:29,885 --> 01:05:36,392
Odpowiedź poznamy
w ciągu najbliższych 20 lat.

1068
01:05:36,392 --> 01:05:38,227
Dziękuję bardzo.

1069
01:05:39,937 --> 01:05:43,899
<i>Nigdy się tak nie cieszyłam
z zakończenia przemowy.</i>

1070
01:05:43,899 --> 01:05:47,319
<i>W drodze powrotnej uścisnęłam wiele dłoni.</i>

1071
01:05:47,319 --> 01:05:52,866
<i>Nawet Secret Service cieszyło się,
że wieczór dobiegł końca.</i>

1072
01:05:52,866 --> 01:05:59,832
<i>To również lekcja dla mnie.
Nie mogę się izolować w Białym Domu.</i>

1073
01:05:59,832 --> 01:06:04,837
<i>Chcę wiedzieć, co się dzieje,
nawet jeśli mam przez to cierpieć.</i>

1074
01:06:04,837 --> 01:06:06,255
LBJ TO ZŁO

1075
01:06:09,967 --> 01:06:11,719
<i>Z Białego Domu</i>

1076
01:06:11,719 --> 01:06:15,055
<i>wyszła wyjątkowa czwórka.</i>

1077
01:06:15,055 --> 01:06:19,977
<i>Kapitan piechoty morskiej Charles Robb,
jego przyszła żona i przyszli teściowie.</i>

1078
01:06:19,977 --> 01:06:21,478
<i>W Białym Domu będzie ślub,</i>

1079
01:06:21,478 --> 01:06:25,524
<i>po którym zięć prezydenta
pojedzie walczyć w Wietnamie.</i>

1080
01:06:28,902 --> 01:06:32,406
<i>Ślub Lyndy, sobota, 9 grudnia.</i>

1081
01:06:33,574 --> 01:06:36,035
<i>Ceremonia zaczęła się o czasie.</i>

1082
01:06:36,035 --> 01:06:38,203
<i>Jak opisać pannę młodą?</i>

1083
01:06:38,203 --> 01:06:44,293
<i>Promienna i oszałamiająco piękna.
Wszyscy są pod wrażeniem.</i>

1084
01:06:45,377 --> 01:06:51,175
<i>Ale to jego obserwowałam.
W oczach tliło się pożegnanie.</i>

1085
01:06:51,175 --> 01:06:55,679
<i>Mocno posiwiał</i>

1086
01:06:55,679 --> 01:06:57,890
<i>i wzbudzał we mnie czułość.</i>

1087
01:06:59,349 --> 01:07:02,936
<i>Ceremonia była piękna,</i>

1088
01:07:02,936 --> 01:07:06,857
<i>a suknia Lyndy wspaniała.</i>

1089
01:07:06,857 --> 01:07:10,110
<i>Mam nadzieję, że ujrzę w niej kiedyś</i>

1090
01:07:10,110 --> 01:07:13,489
<i>swoją wnuczkę.</i>

1091
01:07:18,160 --> 01:07:19,787
ROK 1968

1092
01:07:19,787 --> 01:07:22,581
<i>Sobota, 13 stycznia.</i>

1093
01:07:22,581 --> 01:07:26,168
<i>Wróciliśmy do rzeczywistości.</i>

1094
01:07:26,168 --> 01:07:31,215
<i>Do najtrudniejszego roku,
z nierozwiązanym problemem.</i>

1095
01:07:32,257 --> 01:07:36,595
<i>Pojechaliśmy do Luci.
Był tam Lyn, cały uśmiechnięty,</i>

1096
01:07:36,595 --> 01:07:39,431
<i>widać infekcja ucha przeszła</i>

1097
01:07:39,431 --> 01:07:42,851
<i>i był zachwycony na widok dziadka.</i>

1098
01:07:43,977 --> 01:07:48,440
<i>Lyndon spędza z nim więcej czasu
niż z którymkolwiek z naszych dzieci.</i>

1099
01:07:48,440 --> 01:07:54,363
<i>Powiedział,
że chciałby być dziadkiem na pełen etat.</i>

1100
01:07:54,363 --> 01:07:56,156
<i>To było zabawne i żałosne.</i>

1101
01:07:59,368 --> 01:08:01,703
<i>Środa, 17 stycznia.</i>

1102
01:08:01,703 --> 01:08:03,872
<i>Dzień orędzia.</i>

1103
01:08:03,872 --> 01:08:07,167
<i>Lyndon poprosił George'a o napisanie</i>

1104
01:08:07,167 --> 01:08:09,878
<i>oświadczenia w sprawie rezygnacji.</i>

1105
01:08:09,878 --> 01:08:14,007
<i>Moje było bardzo słabe.</i>

1106
01:08:14,007 --> 01:08:16,844
<i>Jeśli chcemy coś powiedzieć</i>

1107
01:08:16,844 --> 01:08:20,347
<i>z pasją i ogniem, to właśnie tak.</i>

1108
01:08:22,391 --> 01:08:24,810
<i>Zachowałam oświadczenie z 1964 roku,</i>

1109
01:08:24,810 --> 01:08:27,354
<i>kiedy Lyndon miał jechać</i>

1110
01:08:27,354 --> 01:08:32,484
<i>do Atlantic City, ale nie miał ochoty.</i>

1111
01:08:32,484 --> 01:08:36,864
<i>Wyciągnęłam je i przeczytaliśmy,
co wtedy napisałam.</i>

1112
01:08:36,864 --> 01:08:38,991
<i>Teraz brzmi lepiej.</i>

1113
01:08:38,991 --> 01:08:42,703
<i>Lyndon włożył do kieszeni
oświadczenie George'a.</i>

1114
01:08:42,703 --> 01:08:45,998
<i>Miał nie włączać go do treści orędzia.</i>

1115
01:08:48,542 --> 01:08:53,422
<i>Gdyby to zrobił, powiedziałby na końcu:</i>

1116
01:08:53,422 --> 01:08:57,134
<i>„Teraz powiem coś osobistego”.</i>

1117
01:08:57,134 --> 01:09:00,762
<i>Patrzył na swoich współpracowników,</i>

1118
01:09:00,762 --> 01:09:06,643
<i>szukając odpowiedzi,
mądrości czy olśnienia.</i>

1119
01:09:07,686 --> 01:09:08,854
<i>Zapytał:</i>

1120
01:09:08,854 --> 01:09:10,022
<i>„Co mam zrobić?”.</i>

1121
01:09:10,981 --> 01:09:14,151
<i>Spojrzałam na niego
z poczuciem beznadziei i powiedziałam:</i>

1122
01:09:14,151 --> 01:09:16,445
<i>„Luci ma nadzieję, że nie wystartujesz.</i>

1123
01:09:19,781 --> 01:09:24,494
<i>Chce cię mieć dla siebie i Lyna,
żebyśmy wszyscy byli razem.</i>

1124
01:09:27,539 --> 01:09:29,875
<i>Lynda ma nadzieję, że wystartujesz,</i>

1125
01:09:29,875 --> 01:09:34,254
<i>bo jej mąż idzie na wojnę i uważa,
że ma większą szansę wrócić żywy,</i>

1126
01:09:34,254 --> 01:09:39,760
<i>jeśli to ty zostaniesz prezydentem.</i>

1127
01:09:39,760 --> 01:09:44,556
<i>Ja już ci powiedziałam.</i>

1128
01:09:44,556 --> 01:09:46,225
<i>Nie mogę ci nic kazać”.</i>

1129
01:09:52,814 --> 01:09:58,779
Panie przewodniczący,
prezydent Stanów Zjednoczonych.

1130
01:10:06,662 --> 01:10:12,084
Całym sercem pragnę,
by wydatki niezbędne do budowy

1131
01:10:12,084 --> 01:10:17,547
i ochrony naszej potęgi zostały
przeznaczone na programy pokojowe.

1132
01:10:18,799 --> 01:10:23,053
Ale dopóki warunki na świecie
nie pozwolą na pokój,

1133
01:10:23,053 --> 01:10:29,226
nasi odważni synowie muszą walczyć.

1134
01:10:31,228 --> 01:10:33,730
<i>Nagle padł prompter.</i>

1135
01:10:33,730 --> 01:10:37,442
<i>Widziałam, jak przegląda tekst</i>

1136
01:10:37,442 --> 01:10:39,778
<i>w poszukiwaniu wskazówek.</i>

1137
01:10:41,488 --> 01:10:44,741
<i>Pod koniec się spięłam.</i>

1138
01:10:44,741 --> 01:10:46,660
<i>Sięgnie do kieszeni?</i>

1139
01:10:46,660 --> 01:10:48,370
<i>Chciałam tego?</i>

1140
01:10:48,370 --> 01:10:51,832
<i>Ulżyłoby mi, gdyby to zrobił
czy gdyby nie zrobił?</i>

1141
01:10:56,044 --> 01:10:57,879
Czy możemy osiągnąć cele?

1142
01:10:59,673 --> 01:11:01,049
Oczywiście, że tak.

1143
01:11:06,054 --> 01:11:07,681
Dziękuję i dobranoc.

1144
01:11:07,681 --> 01:11:11,435
<i>Nie sięgnął do kieszeni po kartkę.</i>

1145
01:11:19,985 --> 01:11:22,696
<i>Czwartek, 18 stycznia.</i>

1146
01:11:22,696 --> 01:11:27,659
<i>Przejrzałam listę gości na pierwsze
spotkanie kobiet pracujących nad tematem:</i>

1147
01:11:27,659 --> 01:11:29,995
<i>„Zbrodnie uliczne”.</i>

1148
01:11:29,995 --> 01:11:32,664
<i>Obsługa wprowadziła spóźnialskich.</i>

1149
01:11:32,664 --> 01:11:35,500
<i>Wśród nich była Eartha Kitt.</i>

1150
01:11:35,500 --> 01:11:39,880
<i>Zaproszono mnie, bo pracuję
z dziećmi z biednej dzielnicy.</i>

1151
01:11:41,006 --> 01:11:42,507
<i>Nie chciałam iść,</i>

1152
01:11:42,507 --> 01:11:45,218
<i>ale wydzwaniali z Białego Domu,</i>

1153
01:11:45,218 --> 01:11:48,305
<i>że pani Johnson chce, żebym przyszła.</i>

1154
01:11:55,645 --> 01:11:59,649
Przestępczość to ponury temat
jak na takie miłe spotkanie,

1155
01:12:00,817 --> 01:12:07,449
ale uważam, że wszyscy
są coraz bardziej zdeterminowani,

1156
01:12:07,449 --> 01:12:08,992
by stawić jej czoła.

1157
01:12:11,036 --> 01:12:14,081
<i>Wtedy wszedł prezydent Johnson</i>

1158
01:12:17,501 --> 01:12:21,797
<i>i oparł łokieć na mównicy.</i>

1159
01:12:21,797 --> 01:12:25,217
<i>Eartha Kitt, siedząca blisko podium,</i>

1160
01:12:25,217 --> 01:12:26,760
<i>wstała i powiedziała...</i>

1161
01:12:26,760 --> 01:12:30,639
{\an8}Pytał pan o przestępczość w kraju,

1162
01:12:30,639 --> 01:12:34,101
{\an8}która nas wszystkich interesuje.

1163
01:12:34,101 --> 01:12:36,436
{\an8}Ale co zrobić z rodzicami,

1164
01:12:36,436 --> 01:12:39,314
{\an8}którzy muszą iść do pracy

1165
01:12:39,314 --> 01:12:43,026
{\an8}i nie mają czasu dla dzieci?

1166
01:12:43,026 --> 01:12:45,695
{\an8}To nasz główny problem.

1167
01:12:45,695 --> 01:12:49,699
<i>Lyndon milczał chwilę,
ale na szczęście znalazł odpowiedź.</i>

1168
01:12:50,450 --> 01:12:53,245
{\an8}Dobre pytanie, żeby zadać je
sobie i innym kobietom.

1169
01:12:53,245 --> 01:12:55,080
{\an8}Potem powiecie mi, co myślicie.

1170
01:12:57,707 --> 01:13:01,461
<i>Usiadła zgaszona,
zarzucając długimi włosami.</i>

1171
01:13:01,461 --> 01:13:05,882
<i>Obserwowałam ją,
oczekując nie wiadomo czego.</i>

1172
01:13:07,300 --> 01:13:08,927
<i>Gotowała się.</i>

1173
01:13:10,137 --> 01:13:13,432
<i>Zapytałam gości o ich uwagi.</i>

1174
01:13:13,432 --> 01:13:19,229
<i>Panna Kitt podniosła rękę
i musiałam zareagować.</i>

1175
01:13:19,229 --> 01:13:23,191
<i>Nie wiedziałem, czego się spodziewać,
poza tym, że nie będzie miło.</i>

1176
01:13:23,191 --> 01:13:27,446
<i>Wstała i zaczęła mówić szybko i żarliwie,</i>

1177
01:13:27,446 --> 01:13:29,990
<i>zaczynając od złości,
że zapomoga jest tak mała.</i>

1178
01:13:31,491 --> 01:13:35,370
<i>W końcu doszła do prawdziwego celu</i>

1179
01:13:35,370 --> 01:13:37,372
<i>i potępiła wojnę w Wietnamie.</i>

1180
01:13:38,415 --> 01:13:42,586
<i>Podchodząc do mnie i patrząc mi w oczy,</i>

1181
01:13:42,586 --> 01:13:44,379
<i>powiedziała:</i>

1182
01:13:44,379 --> 01:13:46,256
<i>„Pani Johnson, pani też jest matką,</i>

1183
01:13:46,256 --> 01:13:48,467
<i>choć ma pani córki, a nie synów.</i>

1184
01:13:48,467 --> 01:13:52,053
<i>Jestem matką i wiem,
jak to jest mieć dziecko.</i>

1185
01:13:52,053 --> 01:13:54,222
<i>Wysłaliście moje dziecko na wojnę.</i>

1186
01:13:54,222 --> 01:13:57,225
<i>Nic dziwnego, że dzieci się buntują”.</i>

1187
01:13:57,225 --> 01:14:01,313
<i>Pani Kitt skończyła i zapadła cisza.</i>

1188
01:14:03,398 --> 01:14:06,276
<i>Po mojej prawej siedziała kobieta,
która powiedziała:</i>

1189
01:14:06,276 --> 01:14:07,486
<i>„Dziękuję, Eartho.</i>

1190
01:14:08,612 --> 01:14:11,448
<i>Wszyscy czujemy to samo,</i>

1191
01:14:11,448 --> 01:14:16,077
<i>ale mężowie 75 procent kobiet na sali
pracują dla prezydenta Johnsona”.</i>

1192
01:14:17,204 --> 01:14:22,501
<i>Zachowałam spokój,
po czym pożegnałam się ze wszystkimi.</i>

1193
01:14:24,961 --> 01:14:27,797
<i>Po tym wystąpieniu</i>

1194
01:14:27,797 --> 01:14:30,800
<i>przed Biały Dom powróciły protesty.</i>

1195
01:14:30,800 --> 01:14:33,845
<i>Te kobiety wspierają Earthę Kitt,</i>

1196
01:14:33,845 --> 01:14:36,348
<i>która na bankiecie w Białym Domu</i>

1197
01:14:36,348 --> 01:14:40,435
<i>protestowała przeciwko wojnie,
podatkom i wyobcowaniu młodzieży.</i>

1198
01:14:40,435 --> 01:14:44,189
<i>Była to jej reakcja na orędzie.</i>

1199
01:14:44,689 --> 01:14:48,860
<i>Pani Kitt odniosła sukces tam,
gdzie nie udało się opozycji,</i>

1200
01:14:48,860 --> 01:14:51,905
<i>wywołując sprzeciw wobec
rodziny prezydenckiej.</i>

1201
01:14:56,993 --> 01:15:01,623
<i>Pod koniec stycznia komuniści
przeprowadzili ogromną ofensywę.</i>

1202
01:15:01,623 --> 01:15:05,043
<i>Południowowietnamski prezydent
wprowadził prawo Marshalla.</i>

1203
01:15:06,419 --> 01:15:10,173
<i>Kto wygrał, a kto przegrał ofensywę Tet?</i>

1204
01:15:10,173 --> 01:15:11,424
<i>Nie wiem.</i>

1205
01:15:11,424 --> 01:15:15,095
<i>Nie wygrał ani Wietkong, ani my.</i>

1206
01:15:15,095 --> 01:15:18,557
<i>Historia może uznać to za remis.</i>

1207
01:15:18,557 --> 01:15:23,019
<i>Jest coraz bardziej pewne,
że krwawe doświadczenia z Wietnamu</i>

1208
01:15:23,019 --> 01:15:25,272
<i>zakończą się impasem.</i>

1209
01:15:25,272 --> 01:15:30,443
<i>Z każdą eskalacją świat zbliża się
do krawędzi kosmicznej katastrofy.</i>

1210
01:15:32,571 --> 01:15:37,492
<i>Jedynym racjonalnym wyjściem</i>

1211
01:15:37,492 --> 01:15:43,331
<i>będą negocjacje, nie ofiar,
ale honorowych ludzi,</i>

1212
01:15:43,331 --> 01:15:44,624
<i>dotrzymujących obietnicy</i>

1213
01:15:44,624 --> 01:15:49,379
<i>obrony demokracji,
którzy zrobili, co w ich mocy.</i>

1214
01:15:49,379 --> 01:15:51,339
<i>Mówił Walter Cronkite. Dobranoc.</i>

1215
01:15:54,467 --> 01:15:56,469
{\an8}SENATOR ROBERT F. KENNEDY

1216
01:16:01,850 --> 01:16:07,731
Ogłaszam dziś moją kandydaturę
na prezydenta Stanów Zjednoczonych.

1217
01:16:08,940 --> 01:16:12,694
Nie ubiegam się o fotel prezydenta,
by stanąć przeciwko komuś,

1218
01:16:12,694 --> 01:16:14,487
ale by zaproponować nowe pomysły.

1219
01:16:15,739 --> 01:16:21,578
Kraj jest na niebezpiecznym kursie,

1220
01:16:21,578 --> 01:16:26,416
a ja wiem, jak temu zaradzić

1221
01:16:27,584 --> 01:16:31,463
i mam obowiązek zrobić, co w mojej mocy.

1222
01:16:33,256 --> 01:16:37,177
Nie mam osobistej urazy

1223
01:16:37,177 --> 01:16:40,430
ani niechęci wobec prezydenta Johnsona.

1224
01:16:41,473 --> 01:16:46,061
{\an8}Proszę o wpisanie mojego nazwiska
na listę do kalifornijskich prawyborów.

1225
01:16:54,361 --> 01:16:57,697
Panie prezydencie, co pan czuje,

1226
01:16:57,697 --> 01:17:00,325
gdy pana zięć idzie na wojnę?

1227
01:17:05,830 --> 01:17:10,502
Cieszę się, że mam zięcia,

1228
01:17:10,502 --> 01:17:16,758
który szkolił się w elitarnej
jednostce marines

1229
01:17:16,758 --> 01:17:21,680
i jest przygotowany
do obrony interesów kraju.

1230
01:17:24,349 --> 01:17:28,812
Czuję to samo wobec piechoty morskiej

1231
01:17:28,812 --> 01:17:31,606
i chłopców z innych oddziałów.

1232
01:17:33,733 --> 01:17:35,527
<i>Niedziela, 31 marca.</i>

1233
01:17:35,527 --> 01:17:39,114
<i>W Kalifornii Lynda ucałowała Chucka</i>

1234
01:17:39,114 --> 01:17:42,409
<i>i wsiadła do samolotu.</i>

1235
01:17:43,493 --> 01:17:44,828
<i>Wyglądała jak duch.</i>

1236
01:17:46,746 --> 01:17:48,498
<i>Powiedziała: „Było okropnie.</i>

1237
01:17:48,707 --> 01:17:51,626
<i>Przepychali się, żeby do nas dotrzeć”.</i>

1238
01:17:51,626 --> 01:17:52,711
<i>Mówiła o prasie.</i>

1239
01:17:52,711 --> 01:17:56,715
<i>Kiedy ruszy pan do walki?</i>

1240
01:17:56,840 --> 01:18:00,593
<i>Było tam wiele innych żon,
które żegnały się ze swoimi mężami.</i>

1241
01:18:08,351 --> 01:18:11,521
<i>Poszła na górę i położyła się.</i>

1242
01:18:14,274 --> 01:18:18,069
<i>Kiedy weszłam do gabinetu, Lyndon płakał</i>

1243
01:18:18,069 --> 01:18:22,741
<i>po raz pierwszy od śmierci pani Johnson.</i>

1244
01:18:24,492 --> 01:18:26,828
<i>Ale nie miał na to czasu.</i>

1245
01:18:26,828 --> 01:18:30,915
<i>O 21.00 miał przemawiać na temat wojny.</i>

1246
01:18:30,915 --> 01:18:35,211
Nie widzę, gdzie jest kropka.

1247
01:18:35,211 --> 01:18:38,339
Muszę sobie poradzić.

1248
01:18:38,339 --> 01:18:40,008
Nie możemy tego zmieniać.

1249
01:18:40,008 --> 01:18:44,095
<i>Pisałam ten tekst przez większość soboty.</i>

1250
01:18:44,095 --> 01:18:47,265
<i>Byłam zadowolona ze swoich zmian.</i>

1251
01:18:53,354 --> 01:18:54,606
<i>Kiedy wszedł,</i>

1252
01:18:54,606 --> 01:18:58,443
<i>powiedziałam mu cicho:
„Tempo i dramatyzm”.</i>

1253
01:18:58,443 --> 01:19:00,987
<i>Nie wiedziałam, jak to się skończy.</i>

1254
01:19:03,740 --> 01:19:05,575
Dobry wieczór, rodacy.

1255
01:19:06,701 --> 01:19:12,832
Dziś chcę mówić o pokoju
w Wietnamie i południowo-wschodniej Azji.

1256
01:19:15,668 --> 01:19:20,381
<i>To było jego najlepsze wystąpienie.</i>

1257
01:19:20,381 --> 01:19:24,177
Kiedy Amerykanie są daleko na wojnie

1258
01:19:24,177 --> 01:19:29,849
i cały świat liczy na pokój,

1259
01:19:31,142 --> 01:19:32,185
nie mogę poświęcić

1260
01:19:33,770 --> 01:19:36,689
nawet godziny mojego czasu

1261
01:19:38,024 --> 01:19:43,571
na sprawy prywatne lub inne

1262
01:19:45,198 --> 01:19:49,619
niż te, których wymaga

1263
01:19:49,619 --> 01:19:53,581
urząd prezydenta waszego kraju.

1264
01:19:53,581 --> 01:19:57,877
Dlatego nie będę ubiegał się

1265
01:20:00,004 --> 01:20:01,422
ani nie przyjmę nominacji

1266
01:20:02,799 --> 01:20:06,886
mojej partii na kolejną kadencję.

1267
01:20:06,886 --> 01:20:12,725
Dziękuję za uwagę. Dobranoc. Bóg z wami.

1268
01:20:14,769 --> 01:20:18,022
<i>W końcu decyzja została ogłoszona.</i>

1269
01:20:18,022 --> 01:20:21,484
<i>Znałam naszą przyszłość.</i>

1270
01:20:21,484 --> 01:20:25,947
<i>Wstałam, podeszłam do niego,
przytuliłam go i pocałowałam.</i>

1271
01:20:27,156 --> 01:20:29,200
<i>Ładnie to zrobił.</i>

1272
01:20:29,200 --> 01:20:34,539
<i>Niemal tak dramatycznie, jak zaczął.</i>

1273
01:20:34,539 --> 01:20:38,626
<i>Choć do końca zostało dziewięć miesięcy.</i>

1274
01:20:43,673 --> 01:20:45,592
<i>Czwartek, 4 kwietnia.</i>

1275
01:20:45,592 --> 01:20:48,595
<i>Spytałam Lyndona o spotkanie z Kennedym.</i>

1276
01:20:48,595 --> 01:20:51,764
<i>Powiedział, że towarzyszył mu Sorensen</i>

1277
01:20:51,764 --> 01:20:53,349
<i>i chcą jego wsparcia.</i>

1278
01:20:53,349 --> 01:20:58,062
<i>Bobby chciał utrzymać
politykę jednoczenia kraju,</i>

1279
01:20:58,062 --> 01:21:02,567
<i>ale swobodnie wyrażał swoje odczucia.</i>

1280
01:21:03,693 --> 01:21:06,404
<i>Lyndon nigdy nie widział takiej arogancji.</i>

1281
01:21:08,406 --> 01:21:12,201
<i>Potem zeszłam z Liz
i planowałyśmy wycieczkę do Teksasu.</i>

1282
01:21:12,201 --> 01:21:14,871
<i>Mało wycieczek tak mnie cieszyło.</i>

1283
01:21:14,871 --> 01:21:21,377
<i>Uwielbiam pokazywać cudzoziemcom
nasz kraj i dom.</i>

1284
01:21:22,712 --> 01:21:26,049
<i>Kiedy pan Per układał mi włosy,</i>

1285
01:21:26,049 --> 01:21:30,511
<i>Lynda Bird słuchała telewizji
i nagle wpadła do mojego pokoju.</i>

1286
01:21:30,511 --> 01:21:33,348
<i>„Zastrzelili doktora Kinga”.</i>

1287
01:21:33,348 --> 01:21:38,478
<i>Od tej chwili wieczór stał się koszmarem.</i>

1288
01:21:38,478 --> 01:21:41,940
<i>Mam bardzo smutną wiadomość.</i>

1289
01:21:41,940 --> 01:21:44,943
<i>Dziś został zastrzelony
Martin Luther King.</i>

1290
01:21:49,072 --> 01:21:53,451
<i>Milczeliśmy, grał tylko telewizor.</i>

1291
01:21:53,451 --> 01:21:55,745
<i>Naród nie doznał takiego szoku</i>

1292
01:21:55,745 --> 01:21:59,457
<i>i nie był tak wstrząśnięty od zamachu
na prezydenta Kennedy'ego.</i>

1293
01:21:59,457 --> 01:22:04,712
<i>Wszyscy zaczęli myśleć,
co to może oznaczać</i>

1294
01:22:04,712 --> 01:22:07,131
<i>dla przemocy na tle rasowym,</i>

1295
01:22:07,131 --> 01:22:09,968
<i>dla pracy tych,
którzy chcieli nas zjednoczyć.</i>

1296
01:22:11,135 --> 01:22:16,975
Proszę, byście odrzucili ślepą przemoc,

1297
01:22:16,975 --> 01:22:22,814
jaka dotknęła doktora Kinga,
a który żył bez niej.

1298
01:22:24,315 --> 01:22:31,030
Modlę się, by jego rodzina znalazła
ukojenie w pamięci o tym,

1299
01:22:31,030 --> 01:22:33,741
co zrobił dla kraju, który tak kochał.

1300
01:22:38,121 --> 01:22:41,416
<i>Piątek, 5 kwietnia. Wstałam wcześnie.</i>

1301
01:22:41,416 --> 01:22:44,502
<i>Dziś raczej nikt nie spał spokojnie.</i>

1302
01:22:47,588 --> 01:22:49,882
<i>Poszłam do Lyndona napić się kawy.</i>

1303
01:22:49,882 --> 01:22:52,552
<i>Upierał się, że powinnam jechać.</i>

1304
01:22:54,012 --> 01:22:57,306
<i>Powiedziałam Liz, że jedziemy.</i>

1305
01:22:57,306 --> 01:23:01,185
<i>Musieliśmy wprowadzić zmiany w przemowach.</i>

1306
01:23:01,185 --> 01:23:03,479
<i>Świat zmienił się z dnia na dzień.</i>

1307
01:23:06,607 --> 01:23:09,485
<i>Spotkałam się z 38 dziennikarzami</i>

1308
01:23:09,485 --> 01:23:13,531
<i>z 13 krajów Europy.</i>

1309
01:23:13,531 --> 01:23:17,577
<i>Czuć było niepewność i napięcie.</i>

1310
01:23:19,287 --> 01:23:22,957
<i>Po starcie wzięłam słuchawkę interkomu</i>

1311
01:23:22,957 --> 01:23:25,835
<i>i powiedziałam poważnie:</i>

1312
01:23:25,835 --> 01:23:28,171
<i>„Podróżujemy dziś z ciężkim sercem</i>

1313
01:23:28,171 --> 01:23:31,507
<i>z powodu śmierci dr. Kinga”.</i>

1314
01:23:31,507 --> 01:23:34,886
<i>Potem zmieniłam ton</i>

1315
01:23:34,886 --> 01:23:39,390
<i>i powitałam ich w podróży do części kraju,
którą znam najlepiej.</i>

1316
01:23:41,059 --> 01:23:43,352
Kiedy biała Ameryka zabiła doktora Kinga,

1317
01:23:43,352 --> 01:23:46,773
otworzyła oczy wszystkim czarnym.

1318
01:23:46,773 --> 01:23:52,695
{\an8}Kiedy biała Ameryka zabiła doktora Kinga,
wypowiedziała nam wojnę.

1319
01:23:55,323 --> 01:23:58,034
<i>Rozmawiałam z Waszyngtonem i Lyndą.</i>

1320
01:23:58,034 --> 01:24:00,286
<i>Biały Dom był jak forteca.</i>

1321
01:24:00,286 --> 01:24:02,830
<i>Nikt nie mógł wyjść ani wejść.</i>

1322
01:24:04,123 --> 01:24:07,752
<i>Waszyngton, Chicago, Detroit,
Boston, Nowy Jork</i>

1323
01:24:07,752 --> 01:24:10,588
<i>to tylko kilka miast,
gdzie ból po zabójstwie Kinga,</i>

1324
01:24:10,588 --> 01:24:13,841
<i>prawdopodobnie przez białego,</i>

1325
01:24:13,841 --> 01:24:16,886
<i>przybrał brutalną formę.</i>

1326
01:24:16,886 --> 01:24:18,346
<i>- Panie prezydencie?
- Tak.</i>

1327
01:24:18,346 --> 01:24:20,681
<i>Potrzebujemy pomocy.</i>

1328
01:24:20,681 --> 01:24:23,684
<i>Jest coraz gorzej.</i>

1329
01:24:23,684 --> 01:24:27,688
Ta część konfrontacji jest niefortunna.

1330
01:24:27,688 --> 01:24:30,733
Tragiczna śmierć
tego niezwykłego człowieka

1331
01:24:30,733 --> 01:24:33,945
pomieszała im w głowach.

1332
01:24:42,787 --> 01:24:45,957
Prezydent Johnson poczynił ważne kroki

1333
01:24:45,957 --> 01:24:48,793
w kierunku równości,

1334
01:24:48,793 --> 01:24:51,921
więc uraziła go nieuzasadniona krytyka.

1335
01:24:51,921 --> 01:24:53,172
W niecałe cztery lata

1336
01:24:53,172 --> 01:24:56,634
podpisał trzy przełomowe
ustawy o prawach obywatelskich.

1337
01:24:56,634 --> 01:24:58,511
Mianował czarnoskórych

1338
01:24:58,511 --> 01:25:01,013
do Sądu Najwyższego i rządu.

1339
01:25:01,013 --> 01:25:03,933
Wybrał Murzyna na pierwszego
burmistrza Waszyngtonu.

1340
01:25:03,933 --> 01:25:06,435
Mimo wysiłków,

1341
01:25:06,435 --> 01:25:10,898
zabrakło czegoś, co zapobiegłoby
podziałom rasowym.

1342
01:25:12,441 --> 01:25:16,112
- Chcemy Kennedy'ego!
- Dziękuję.

1343
01:25:16,112 --> 01:25:18,948
- Chcemy Kennedy'ego!
- Bardzo dziękuję.

1344
01:25:18,948 --> 01:25:24,537
Nadal możemy razem pracować
nad ostatnią analizą tego,

1345
01:25:24,537 --> 01:25:28,499
co działo się w kraju
przez ostatnie trzy lata.

1346
01:25:28,499 --> 01:25:31,878
Nad podziałami między czarnymi
i białymi, biednymi i bogatymi,

1347
01:25:31,878 --> 01:25:34,422
wojną w Wietnamie.

1348
01:25:34,422 --> 01:25:37,175
Możemy współpracować. Jesteśmy wspaniałym,

1349
01:25:37,175 --> 01:25:39,969
dumnym krajem, pełnym współczucia.

1350
01:25:39,969 --> 01:25:43,347
W ciągu najbliższych miesięcy

1351
01:25:43,347 --> 01:25:45,683
skupię się na tych sprawach.

1352
01:25:45,683 --> 01:25:49,562
Dziękuję, wygrajmy.

1353
01:25:54,775 --> 01:25:56,527
<i>Środa, 5 czerwca.</i>

1354
01:25:56,527 --> 01:25:58,529
<i>To była krótka noc.</i>

1355
01:25:58,529 --> 01:26:01,574
<i>Z głębokiego snu obudził mnie telefon.</i>

1356
01:26:01,574 --> 01:26:05,119
<i>„Przyjedziesz na chwilę?”, zapytał Lyndon.</i>

1357
01:26:05,119 --> 01:26:07,496
<i>Opierał się o poduszki</i>

1358
01:26:07,496 --> 01:26:09,248
<i>i wyglądał, jakby nie spał.</i>

1359
01:26:09,248 --> 01:26:11,334
<i>Wszystkie telewizory były włączone.</i>

1360
01:26:11,334 --> 01:26:14,295
<i>Zrozumiałam, że coś się dzieje.</i>

1361
01:26:14,295 --> 01:26:18,925
<i>Nie wiem, czy usłyszałam to
z telewizji czy od Lyndona.</i>

1362
01:26:18,925 --> 01:26:20,593
<i>Senator Kennedy zastrzelony.</i>

1363
01:26:21,636 --> 01:26:25,014
<i>Trudno było uwierzyć.</i>

1364
01:26:25,014 --> 01:26:26,307
<i>Niemożliwe.</i>

1365
01:26:26,307 --> 01:26:27,433
<i>To sen.</i>

1366
01:26:27,433 --> 01:26:28,851
<i>Zdarzał się wcześniej.</i>

1367
01:26:31,229 --> 01:26:34,482
<i>Świętował zwycięstwo
w prawyborach w Kalifornii.</i>

1368
01:26:35,566 --> 01:26:39,528
<i>Stało się to przed kamerami.</i>

1369
01:26:42,823 --> 01:26:44,992
<i>Potrzebny lekarz.</i>

1370
01:26:44,992 --> 01:26:46,327
<i>Co się stało?</i>

1371
01:26:46,327 --> 01:26:47,578
<i>Zastrzelili go.</i>

1372
01:26:49,413 --> 01:26:52,541
<i>Ludzie w telewizji ciągle to powtarzali.</i>

1373
01:26:52,541 --> 01:26:55,586
<i>Zawieźli go na operację mózgu.</i>

1374
01:26:55,586 --> 01:27:00,383
<i>Ustalono, że kula utkwiła za uchem.</i>

1375
01:27:01,384 --> 01:27:04,220
<i>Słyszałam to cały dzień.</i>

1376
01:27:04,220 --> 01:27:07,223
<i>Ludzie mieli wątpliwości.</i>

1377
01:27:07,223 --> 01:27:09,392
<i>Dokąd zmierza nasz kraj?</i>

1378
01:27:09,392 --> 01:27:11,060
<i>Co się z nami dzieje?</i>

1379
01:27:11,060 --> 01:27:12,937
<i>Jesteśmy chorym społeczeństwem?</i>

1380
01:27:17,066 --> 01:27:19,443
Mam krótkie oświadczenie.

1381
01:27:19,443 --> 01:27:22,280
{\an8}FRANK MANKIEWICZ - SEKRETARZ
PRASOWY ROBERTA KENNEDY'EGO

1382
01:27:22,280 --> 01:27:23,990
Senator Robert Francis Kennedy

1383
01:27:25,616 --> 01:27:30,162
zmarł dziś o 1.44 w nocy,

1384
01:27:31,998 --> 01:27:35,126
6 czerwca 1968 roku.

1385
01:27:39,338 --> 01:27:44,677
<i>Sobota, 8 czerwca,
nie był normalnym dniem.</i>

1386
01:27:44,927 --> 01:27:48,139
<i>Jak kapsuła czasu
zawieszona w nierealnym świecie.</i>

1387
01:27:50,474 --> 01:27:52,560
<i>Dzień pogrzebu
senatora Bobby'ego Kennedy'ego.</i>

1388
01:27:59,942 --> 01:28:02,486
Zostanie zapamiętany jako dobry człowiek,

1389
01:28:02,486 --> 01:28:04,405
który chciał naprawiać zło,

1390
01:28:06,198 --> 01:28:11,746
koić cierpienie i powstrzymać wojnę.

1391
01:28:13,622 --> 01:28:15,541
<i>Jeden z księży</i>

1392
01:28:15,541 --> 01:28:18,919
<i>powiedział Lyndonowi,
że powinien wyjść pierwszy.</i>

1393
01:28:18,919 --> 01:28:21,589
<i>Przeszliśmy na prawo,
obok pierwszego rzędu,</i>

1394
01:28:21,589 --> 01:28:25,843
<i>gdzie siedziała rodzina Kennedych.</i>

1395
01:28:25,843 --> 01:28:30,306
<i>Ethel była piękna, smutna i opanowana.</i>

1396
01:28:30,306 --> 01:28:34,477
<i>Podziękowała nam.</i>

1397
01:28:35,770 --> 01:28:39,440
<i>Nagle stanęłam przed Jacqueline Kennedy.</i>

1398
01:28:39,440 --> 01:28:42,026
<i>Wyciągnęłam do niej rękę.</i>

1399
01:28:43,027 --> 01:28:48,449
<i>Patrzyła na mnie, jakbym była duchem.</i>

1400
01:28:48,449 --> 01:28:50,951
<i>Poczułam wrogość.</i>

1401
01:28:50,951 --> 01:28:52,870
<i>Dlatego, że żyłam?</i>

1402
01:28:53,996 --> 01:28:58,876
<i>W końcu, bez emocji, podała mi rękę.</i>

1403
01:28:58,876 --> 01:29:04,298
<i>Uścisnęłam ją, mrucząc kondolencje
i szybko odeszłam.</i>

1404
01:29:06,217 --> 01:29:08,803
<i>Byłam zaskoczona.</i>

1405
01:29:08,803 --> 01:29:12,848
<i>We wcześniejszych kontaktach
tego nie doświadczyłam.</i>

1406
01:29:16,143 --> 01:29:18,479
<i>Wróciliśmy do Białego Domu o 11.00.</i>

1407
01:29:18,479 --> 01:29:22,650
<i>Na jutro ogłoszono żałobę.</i>

1408
01:29:22,650 --> 01:29:24,985
<i>A poniedziałek zacznie się jak zwykle.</i>

1409
01:29:31,909 --> 01:29:36,038
<i>Wtorek 27 sierpnia, 60. urodziny Lyndona.</i>

1410
01:29:37,832 --> 01:29:40,000
<i>Mówiliśmy o wystąpieniu na konwencji</i>

1411
01:29:40,000 --> 01:29:42,378
<i>i wygłoszeniu mowy pożegnalnej.</i>

1412
01:29:43,796 --> 01:29:46,882
<i>Kiedy się w poniedziałek zaczęła,</i>

1413
01:29:46,882 --> 01:29:50,302
<i>szanse na dotarcie na nią zmalały do zera.</i>

1414
01:29:52,847 --> 01:29:55,683
<i>Międzynarodowa Partia Młodych
protestowała w Chicago</i>

1415
01:29:56,350 --> 01:30:01,689
<i>przeciwko wojnie, biedzie, rasizmowi
i innym problemom społecznym.</i>

1416
01:30:03,691 --> 01:30:07,403
<i>To może być ostatnia z tradycyjnych
konwencji politycznych</i>

1417
01:30:08,404 --> 01:30:11,824
<i>i Partii Demokratycznej,
jaką znamy od czasów Roosevelta.</i>

1418
01:30:13,117 --> 01:30:16,454
<i>Świat jest pogrążony w niepokoju.</i>

1419
01:30:16,454 --> 01:30:20,499
<i>Nasza partia, kraj, cały świat.</i>

1420
01:30:24,545 --> 01:30:27,506
<i>Robimy swoje w tym dziwnym roku.</i>

1421
01:30:27,506 --> 01:30:32,845
<i>Dla mnie jest on szczęśliwy,
w otoczeniu rodziny.</i>

1422
01:30:32,845 --> 01:30:38,476
<i>Jesteśmy dumni z tego, co robimy.</i>

1423
01:30:38,476 --> 01:30:44,064
<i>Dla kogoś z zewnątrz zabrzmi to dziwnie.</i>

1424
01:30:44,940 --> 01:30:48,277
<i>Lynda czyta nam listy od Chucka.</i>

1425
01:30:49,695 --> 01:30:52,031
<i>Chroni swoje życie osobiste.</i>

1426
01:30:52,031 --> 01:30:54,241
<i>Krzywi się, gdy tata go cytuje.</i>

1427
01:30:55,326 --> 01:30:58,120
<i>Lyndon ciężko pracuje nad sprawami,</i>

1428
01:30:58,120 --> 01:31:04,585
<i>na które ma wpływ.</i>

1429
01:31:04,585 --> 01:31:10,090
<i>Czasem najwięcej odwagi
potrzeba, żeby wstać rano</i>

1430
01:31:10,090 --> 01:31:12,843
<i>i zająć się codzienną pracą.</i>

1431
01:31:12,843 --> 01:31:18,641
<i>To jedna z rzeczy, które w nim lubię.</i>

1432
01:31:25,356 --> 01:31:28,776
<i>Ostatni z obiadów upiększających</i>

1433
01:31:28,776 --> 01:31:31,737
<i>jest dla mnie najważniejszy.</i>

1434
01:31:31,737 --> 01:31:34,949
<i>Jeden z najlepszych dni w moim życiu.</i>

1435
01:31:34,949 --> 01:31:40,371
<i>Wyjechaliśmy południowo-zachodnią bramą
wprost na moją dumę i radość,</i>

1436
01:31:40,371 --> 01:31:44,416
<i>ogromne klomby azalii
zasadzonych na Pennsylvania Avenue</i>

1437
01:31:44,416 --> 01:31:46,210
<i>jesienią 1965.</i>

1438
01:31:46,210 --> 01:31:49,755
<i>Główny wjazd do miasta jest ważny</i>

1439
01:31:49,755 --> 01:31:51,924
<i>przy podupadającym kompleksie biurowym.</i>

1440
01:31:53,384 --> 01:31:56,095
Komitet dla Piękniejszego Kapitolu

1441
01:31:56,095 --> 01:32:00,558
powstał trzy lata temu.
Poświęcamy szczególną uwagę

1442
01:32:00,558 --> 01:32:04,937
poprawie wyglądu szkół publicznych.

1443
01:32:07,189 --> 01:32:10,442
Dzieci zaakceptują ulepszenia,

1444
01:32:10,442 --> 01:32:15,573
które mogą zobaczyć, dotknąć i wypróbować.

1445
01:32:17,866 --> 01:32:23,289
{\an8}<i>Dziedzictwo Pierwszej Damy
nie polega na upiększaniu,</i>

1446
01:32:23,289 --> 01:32:30,296
<i>ale na komunikacji i dążeniu</i>

1447
01:32:30,296 --> 01:32:32,381
<i>do zjednoczenia człowieka z otoczeniem.</i>

1448
01:32:32,381 --> 01:32:35,301
<i>Moja troska została wyrażona</i>

1449
01:32:35,301 --> 01:32:38,095
<i>w tym, co nazwałam upiększaniem.</i>

1450
01:32:38,095 --> 01:32:43,767
<i>Zapewne wiecie, co się kryje
za tym mało trafnym słowem.</i>

1451
01:32:43,767 --> 01:32:48,856
<i>Dla mnie oznacza to znacznie więcej
niż kwestie kosmetyczne.</i>

1452
01:32:48,856 --> 01:32:53,527
<i>To wysiłek włożony
w zaprowadzenie harmonii</i>

1453
01:32:53,527 --> 01:32:56,989
<i>między naturą i światem
stworzonym przez ludzi.</i>

1454
01:32:56,989 --> 01:33:01,243
<i>Oczywiście zaczyna się
od drzew, kwiatów i ogrodów.</i>

1455
01:33:02,286 --> 01:33:04,288
<i>To jedna z najładniejszych wiosen</i>

1456
01:33:04,288 --> 01:33:06,999
<i>w historii Waszyngtonu.</i>

1457
01:33:06,999 --> 01:33:10,377
<i>Ale też poruszająca i smutna.</i>

1458
01:33:11,879 --> 01:33:18,135
<i>To pokazuje potrzebę poprawy
środowiska dla wszystkich ludzi.</i>

1459
01:33:24,600 --> 01:33:26,435
<i>Poniedziałek, 20 stycznia.</i>

1460
01:33:26,435 --> 01:33:28,145
<i>Wstałam wcześnie,</i>

1461
01:33:28,145 --> 01:33:30,564
<i>jak wtedy, gdy byłam dzieckiem</i>

1462
01:33:30,564 --> 01:33:33,484
<i>i nie chciałam przegapić festynu.</i>

1463
01:33:35,402 --> 01:33:40,282
<i>Podjechał wielki, czarny samochód,
z którego wysiadł prezydent elekt</i>

1464
01:33:40,282 --> 01:33:43,827
<i>oraz Pat w pięknej, różowej sukience.</i>

1465
01:33:45,079 --> 01:33:49,541
<i>Było zamieszanie, kto wchodzi pierwszy,</i>

1466
01:33:49,541 --> 01:33:53,087
<i>więc wzięłam Pat pod rękę
i wprowadziłam do środka.</i>

1467
01:33:56,924 --> 01:34:01,929
<i>Próbowałam napawać się chwilą,
ale niewiele pamiętam.</i>

1468
01:34:01,929 --> 01:34:06,433
<i>Kiedy wszedł Lyndon,
zagrali „Hail for the Chief”.</i>

1469
01:34:07,935 --> 01:34:10,396
<i>Był wysoki, przystojny</i>

1470
01:34:10,396 --> 01:34:13,065
<i>i wyglądał na zrelaksowanego.</i>

1471
01:34:15,067 --> 01:34:17,569
<i>Na końcu wszedł nowy prezydent.</i>

1472
01:34:33,877 --> 01:34:35,796
<i>Po wszystkim</i>

1473
01:34:36,714 --> 01:34:42,594
<i>przelecieliśmy nad Waszyngtonem
i wylądowaliśmy w Andrews.</i>

1474
01:34:42,594 --> 01:34:46,056
<i>Wokół ogrodzenia zebrał się ogromny tłum.</i>

1475
01:34:46,056 --> 01:34:50,477
<i>Weszliśmy na schody.
Lyndon niósł swojego wnuka, Lyna.</i>

1476
01:34:51,979 --> 01:34:58,110
<i>Zatrzymaliśmy się na szczycie
i pomachaliśmy na pożegnanie.</i>

1477
01:35:01,071 --> 01:35:06,827
<i>Lot był spokojny.
Do Bergstrom dotarliśmy o 17.30.</i>

1478
01:35:11,957 --> 01:35:15,753
<i>Nad bazą umieszczono duży znak:</i>

1479
01:35:15,753 --> 01:35:18,297
<i>„Witajcie w domu,
panie prezydencie i rodzino”.</i>

1480
01:35:18,297 --> 01:35:19,465
<i>WITAJCIE W DOMU</i>

1481
01:35:19,465 --> 01:35:22,593
<i>RODZINO PREZYDENCKA</i>

1482
01:35:25,554 --> 01:35:31,685
<i>Poszłam spać o 21.00.
W głowie rozbrzmiewał mi wers</i>

1483
01:35:31,685 --> 01:35:34,438
<i>chyba z „India's Love Lyrics”.</i>

1484
01:35:35,564 --> 01:35:41,028
<i>„Świętuję słodkie uwolnienie,
namioty ciszy i obóz pokoju”.</i>

1485
01:35:42,321 --> 01:35:45,407
<i>Nie jest to idealne pożegnanie,</i>

1486
01:35:45,407 --> 01:35:49,870
<i>bo kochałam każdy dzień tych pięciu lat.</i>

1487
01:35:54,124 --> 01:35:59,880
<i>Widziałam dziś lepszy napis:</i>

1488
01:35:59,880 --> 01:36:02,633
<i>„LBJ, byłeś dobry dla USA”.</i>

1489
01:36:10,641 --> 01:36:11,934
{\an8}CZTERY LATA I DWA DNI

1490
01:36:11,934 --> 01:36:15,145
{\an8}PO ODEJŚCIU LYNDON JOHNSON
ZMARŁ NA ROZLEGŁY ZAWAŁ SERCA.

1491
01:36:17,147 --> 01:36:19,441
{\an8}MIAŁ 64 LATA.

1492
01:36:21,819 --> 01:36:24,446
{\an8}LADY BIRD ŻYŁA JESZCZE 34 LATA.

1493
01:36:26,573 --> 01:36:30,953
{\an8}Nie nadążam za tobą.
Może teraz uda mi się to uda.

1494
01:36:30,953 --> 01:36:32,162
{\an8}LADY BIRD POMOGŁA

1495
01:36:32,162 --> 01:36:33,163
{\an8}PRZY 300 USTAWACH.

1496
01:36:33,163 --> 01:36:36,083
{\an8}Widzisz te drzewka?

1497
01:36:36,083 --> 01:36:38,585
To cyprysy.

1498
01:36:38,585 --> 01:36:42,714
{\an8}POZOSTAŁA ZAGORZAŁĄ ZWOLENNICZKĄ
OCHRONY ŚRODOWISKA.

1499
01:36:44,758 --> 01:36:48,095
{\an8}JEJ SUKCES W PODNOSZENIU
ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ DAŁ PODWALINY

1500
01:36:48,095 --> 01:36:53,016
{\an8}DO STWORZENIA AGENCJI OCHRONY ŚRODOWISKA.

1501
01:36:54,017 --> 01:36:56,186
{\an8}Witam w domu, Lady Bird.

1502
01:36:56,186 --> 01:36:57,771
{\an8}Dziękuję.

1503
01:36:57,771 --> 01:36:59,106
{\an8}TO DRUGA KOBIETA

1504
01:36:59,106 --> 01:37:03,235
{\an8}I PIERWSZA PIERWSZA DAMA,
KTÓRA OTRZYMAŁA ZŁOTY MEDAL KONGRESU.

1505
01:37:04,194 --> 01:37:08,699
W 1993 UDOSTĘPNIŁA 850 GODZIN
TAJNYCH NAGRAŃ LYNDONA JOHNSONA,

1506
01:37:08,699 --> 01:37:12,995
W TYM TELEFONÓW DOTYCZĄCYCH
WALKI O PRAWA OBYWATELSKIE,

1507
01:37:12,995 --> 01:37:16,874
WOJNY W WIETNAMIE I PRYWATNEJ WALKI
JOHNSONA Z DEPRESJĄ.

1508
01:37:16,874 --> 01:37:20,294
AUTORYZOWAŁA TEŻ UJAWNIENIE WŁASNYCH TAŚM

1509
01:37:20,294 --> 01:37:23,046
I UPUBLICZNIENIE ICH PO SWOJEJ ŚMIERCI.

1510
01:37:23,046 --> 01:37:27,551
Michelle szczególnie interesowała taśma,

1511
01:37:27,551 --> 01:37:32,598
na której Lady Bird krytykuje
wystąpienie prezydenta Johnsona.

1512
01:37:34,266 --> 01:37:35,434
Nic się nie zmieniło.

1513
01:37:36,852 --> 01:37:38,061
Nawet 15 lat później.

1514
01:37:41,064 --> 01:37:45,110
{\an8}WNUKI I PRAWNUKI MÓWIŁY DO NIEJ NINI.

1515
01:37:47,821 --> 01:37:49,656
{\an8}CLAUDIA „LADY BIRD” JOHNSON

1516
01:37:49,656 --> 01:37:55,120
{\an8}ZMARŁA 11 LIPCA 2007 ROKU. MIAŁA 94 LATA.

1517
01:37:55,954 --> 01:38:00,834
PIERWSZA DAMA

1518
01:38:05,380 --> 01:38:07,382
Napisy: Anna Uszyńska