1
00:00:09,093 --> 00:00:16,017
Yemek Kulübü.
2
00:00:20,605 --> 00:00:22,899
Merhaba, ben Stan Lee.
3
00:00:22,899 --> 00:00:27,737
Süper kahraman çizgi romanları yayımlayan
Marvel Comics Grubu'nun editörüyüm.
4
00:00:28,988 --> 00:00:33,618
Çizgi romanlar son 25 yıldır epey revaçta
5
00:00:33,618 --> 00:00:35,870
ve bugün
her zamankinden çok rağbet görüyor.
6
00:00:36,788 --> 00:00:40,541
Bunu akılda tutarak,
günümüzün tüm çizgi romanları arasında
7
00:00:40,541 --> 00:00:42,418
Marvel Comics Grubu'nun
8
00:00:42,418 --> 00:00:46,798
aylık satış bakımından
lider olduğunu bilmek ilginizi çekebilir.
9
00:00:47,131 --> 00:00:51,135
Bizim süper kahramanlarımız,
sizin ya da benim gibi insanların
10
00:00:51,135 --> 00:00:53,012
süper güce sahip hâli gibi,
11
00:00:53,012 --> 00:00:56,974
dolayısıyla günümüzün
diğer süper kahramanlarından ayrılıyorlar
12
00:00:56,974 --> 00:01:01,771
ve diğerlerinden çok daha popüler olmaları
bundan kaynaklanıyor.
13
00:01:07,026 --> 00:01:11,364
Her birimiz hayatta deneyimlediğimiz,
gördüğümüz, okuduğumuz
14
00:01:11,739 --> 00:01:14,367
ve duyduğumuz her şeyin bir ürünüyüz.
15
00:01:14,867 --> 00:01:18,371
Dolayısıyla ben yazarken
olan şeyleri hatırlıyorum.
16
00:01:19,664 --> 00:01:21,624
O şeyler hikâyenin parçası oluyor.
17
00:01:26,546 --> 00:01:30,258
Bir gün yeni bir süper kahraman
tasarlamaya çalışıyordum
18
00:01:31,676 --> 00:01:34,178
ve duvarda yürüyen bir sinek gördüm.
19
00:01:38,683 --> 00:01:43,062
"Vay, bir kahraman duvara yapışıp
bir böcek gibi onun üzerinde yürüyebilse
20
00:01:43,062 --> 00:01:44,856
"harika olmaz mıydı?" diye düşündüm.
21
00:01:47,525 --> 00:01:53,573
Okurların her birinin kendini
özdeşleştirebileceği biri olsun istedim.
22
00:01:55,366 --> 00:01:58,828
İnsanüstü güçlerim olsaydı
yine de geçim derdiyle uğraşır
23
00:01:58,828 --> 00:02:02,540
ya da çıktığım kişilere
kendimi sevdirmeye çalışır mıydım?
24
00:02:05,001 --> 00:02:10,214
Okumak isteyeceğim türden hikâyeler
yazmaya çalışıyordum.
25
00:02:10,214 --> 00:02:11,632
{\an8}Sorunları Olan
Süper Kahraman?
26
00:02:11,632 --> 00:02:13,801
{\an8}Bazen genel eğilime ters düşüyordum.
27
00:02:13,801 --> 00:02:15,928
Eski Çizgi Romanlara Yeni Bakış
28
00:02:15,928 --> 00:02:19,891
Bence azim çok önemli bir rol oynuyor.
29
00:02:20,474 --> 00:02:23,436
Doğru yolda olduğunuzu düşünüyorsanız
pes etmemelisiniz.
30
00:02:24,604 --> 00:02:27,982
Er geç birinin
yaptıklarınızı fark edeceğini umarak
31
00:02:29,817 --> 00:02:31,903
çalışmaya devam etmelisiniz.
32
00:02:31,903 --> 00:02:33,696
YENİLMEZLER
DÜNYA GALASI
33
00:03:09,815 --> 00:03:16,405
1922 yılının 28 Aralık'ı
benim için çok önemli bir tarihti.
34
00:03:17,615 --> 00:03:19,116
O gün doğdum.
35
00:03:20,243 --> 00:03:24,956
Manhattan'ın Batı Yakası'nda,
98. Sokak'la West End Caddesi arasında.
36
00:03:27,333 --> 00:03:30,378
Adım Stanley Martin Lieber'dı.
37
00:03:32,713 --> 00:03:35,883
{\an8}Annemle babam
Doğu Avrupa'dan New York'a gelmişti.
38
00:03:37,009 --> 00:03:39,845
Fotoğrafımı çekmeyi seviyorlardı.
39
00:03:39,845 --> 00:03:42,932
Fotoğraf makineleri yoktu
ama mahallede fotoğrafçılar vardı.
40
00:03:43,182 --> 00:03:45,851
Sanırım o dönemde
onlara on sent ödeniyordu.
41
00:03:45,851 --> 00:03:50,064
Yanlarında bir midilli olurdu,
çocuğu ona bindirirlerdi.
42
00:03:50,064 --> 00:03:53,734
Yani midilli üzerinde çok fotoğrafım oldu.
43
00:03:54,652 --> 00:03:58,656
Benden dokuz yıl sonra doğan
bir erkek kardeşim var.
44
00:03:58,656 --> 00:04:01,450
Adı Larry ve harika biridir
45
00:04:01,450 --> 00:04:04,620
ama maalesef dokuz yaş büyük olduğum için
46
00:04:04,620 --> 00:04:07,623
onunla arkadaşlık etmem zordu.
47
00:04:08,749 --> 00:04:10,001
Okumayı severdim.
48
00:04:10,793 --> 00:04:12,169
Okurken doğmuş olmalıyım,
49
00:04:12,169 --> 00:04:15,339
okumadığım bir zamanı hatırlamıyorum.
50
00:04:16,132 --> 00:04:19,927
Sherlock Holmes, Tarzan, The Hardy Boys,
51
00:04:20,428 --> 00:04:25,224
Kral Arthur ve Şövalyeleri, Odysseia,
ne bulursam severek okurdum.
52
00:04:25,933 --> 00:04:28,602
Annemin dediğine göre
etrafta başka bir şey yoksa
53
00:04:28,602 --> 00:04:30,438
ketçap şişesinin etiketini okurmuşum.
54
00:04:33,482 --> 00:04:36,235
Hiç paramız yoktu. Büyük Buhran dönemiydi.
55
00:04:37,987 --> 00:04:40,072
İstediğim tek şey bir bisikletti.
56
00:04:41,407 --> 00:04:44,160
Sonunda bizimkiler
yeterince para biriktirip
57
00:04:44,160 --> 00:04:46,162
bana bisiklet aldı.
58
00:04:47,788 --> 00:04:52,251
O bisikletle
her yere gidebilirmişim gibi geliyordu.
59
00:04:53,169 --> 00:04:54,628
Özgürleşmiştim.
60
00:05:19,028 --> 00:05:23,449
Sinemaya gidip
Errol Flynn'i beyaz perdede izlerdim.
61
00:05:25,284 --> 00:05:28,120
Robin Hood'u,
Captain Blood'ı canlandırırdı.
62
00:05:28,829 --> 00:05:30,206
Her zaman bir kahramandı.
63
00:05:32,750 --> 00:05:34,377
Errol Flynn olmak istiyordum.
64
00:05:39,632 --> 00:05:41,425
Sinemadan çıkar,
65
00:05:41,425 --> 00:05:45,304
bisikletimle Manhattan'dan
New Jersey'ye giden
66
00:05:45,304 --> 00:05:47,681
George Washington Köprüsü'nden geçerdim.
67
00:05:48,224 --> 00:05:52,978
Köprüden bisikletle geçmek
müthiş bir histi.
68
00:05:53,979 --> 00:05:56,857
Ve önemli biri olacağımı biliyorum.
69
00:06:01,070 --> 00:06:05,616
Size Edgar Rice Burroughs'un
muhteşem Maymunların Tarzan'ı kitabından
70
00:06:05,616 --> 00:06:07,743
yeni bir bölüm sunuyoruz.
71
00:06:08,244 --> 00:06:10,871
Bir süper kahramanın şaşırtıcı hikâyesi...
72
00:06:10,871 --> 00:06:14,625
Babam harika bir adamdı
ama iş bulmakta zorlanıyordu.
73
00:06:15,376 --> 00:06:16,836
Makastar olmuştu
74
00:06:16,836 --> 00:06:19,839
ama anlaşılan
makastarlar için hiç iş yoktu.
75
00:06:20,506 --> 00:06:23,300
Dolayısıyla çoğu zaman işsizdi.
76
00:06:24,677 --> 00:06:27,847
İlk anılarım onun evde oturup
77
00:06:27,847 --> 00:06:30,307
gazetede iş ilanlarını okumasına dairdi.
78
00:06:31,475 --> 00:06:34,770
Ona hep çok acırdım.
79
00:06:35,604 --> 00:06:40,109
Aileniz için gereken parayı
kazanamıyor olmak
80
00:06:40,109 --> 00:06:41,902
korkunç bir his olmalı.
81
00:06:43,237 --> 00:06:48,117
Bana göre
iyi ve düzenli bir işe sahip olmak
82
00:06:48,117 --> 00:06:51,704
insanın elde edebileceği
en büyük başarıydı
83
00:06:51,704 --> 00:06:54,331
çünkü babam buna hiç sahip olmadı.
84
00:06:56,375 --> 00:06:59,420
Erken yaşta çalışmaya başlamamın
sebeplerinden biri de budur.
85
00:07:00,629 --> 00:07:03,090
Odacı olarak iş buldum.
86
00:07:03,090 --> 00:07:07,845
Şirket, en büyük ikinci
pantolon üreticisiydi.
87
00:07:07,845 --> 00:07:12,224
Milyonlarca satıcısı vardı
ve bir bardak su istediklerinde
88
00:07:12,224 --> 00:07:14,727
ya da kurşun kalemlerinin
açılması gerektiğinde
89
00:07:14,727 --> 00:07:16,812
"Evlat!" diye bağırırlardı
90
00:07:17,354 --> 00:07:20,357
ve hangimiz yakınsak koşarak giderdik.
91
00:07:20,357 --> 00:07:22,401
Adımı öğrenmeye zahmet etmemeleri
92
00:07:22,401 --> 00:07:25,821
çok canımı sıkardı.
93
00:07:27,114 --> 00:07:30,409
Noel'den bir hafta önce
bana gitmemi söylediler
94
00:07:30,951 --> 00:07:32,286
ve tepem attı.
95
00:07:33,496 --> 00:07:36,165
Ama beni kovmamış olsalar
belki de orada kalırdım
96
00:07:36,165 --> 00:07:41,253
ve hayatımı pantolon işinde geçirirdim. Şanslıymışım.
97
00:07:45,424 --> 00:07:48,135
{\an8}Genel bir telaş vardı.
Banka mevduatları...
98
00:07:49,386 --> 00:07:51,055
Ve Owens yine kazandı...
99
00:07:51,055 --> 00:07:52,556
Ah, insanlık...
100
00:08:01,106 --> 00:08:05,528
Yazmak her zaman eğlenceliydi.
Çok basmakalıp biri olduğumu hatırlıyorum.
101
00:08:05,528 --> 00:08:09,657
Küçük bir evrak çantam vardı,
sokakta yürürken
102
00:08:09,657 --> 00:08:13,118
herkes yazar olduğumu sansın diye
onu yanımda taşımaya bayılırdım.
103
00:08:13,118 --> 00:08:14,912
İnce bir evrak çantasıydı.
104
00:08:16,205 --> 00:08:18,832
Liseden mezun oldum. Bir amcam vardı,
105
00:08:18,832 --> 00:08:20,751
bir yayıncı için çalışıyordu
106
00:08:20,751 --> 00:08:24,380
ve bana asistan aradıklarını söyledi.
107
00:08:25,130 --> 00:08:28,300
"Başvurayım" diye düşündüm. Oraya gittim
108
00:08:29,885 --> 00:08:32,304
ve çizgi romanlar da
yayımladıklarını öğrendim.
109
00:08:32,304 --> 00:08:34,890
Timely Comics adında bir ekipleri vardı.
110
00:08:35,474 --> 00:08:37,893
Ayak işlerine bakayım, yazı düzelteyim,
111
00:08:37,893 --> 00:08:40,354
{\an8}hokka doldurayım,
ne lazımsa yapayım diye beni aldılar.
112
00:08:40,354 --> 00:08:41,438
{\an8}STAN LEE
3. OFİS ASİSTANI
113
00:08:43,607 --> 00:08:47,278
{\an8}Çizgi romanlarda çalışmak gibi
bir niyetim yoktu
114
00:08:47,278 --> 00:08:48,862
ama bu bir işti.
115
00:08:50,197 --> 00:08:52,992
İki kişiydiler, Joe Simon ve Jack Kirby.
116
00:08:52,992 --> 00:08:54,493
Oradaki işleri yürütüyorlardı.
117
00:08:54,493 --> 00:08:59,248
Joe Simon patrondu
ve büyük bir puro tüttürerek dolaşırdı.
118
00:08:59,248 --> 00:09:03,502
Çok pes bir sesle konuşurdu.
Harika biriydi, onu severdim.
119
00:09:03,502 --> 00:09:05,170
Sağlam bir kişiliği vardı.
120
00:09:05,170 --> 00:09:07,548
Jack de çizim masasının başında oturur,
121
00:09:07,548 --> 00:09:09,675
çizimlerin çoğunu yapardı.
122
00:09:10,968 --> 00:09:12,970
{\an8}Stan'e yaşını sordum. "17." dedi.
123
00:09:12,970 --> 00:09:13,971
{\an8}Joe Simon'ın
sesi
124
00:09:13,971 --> 00:09:17,099
{\an8}Böylece ona iş verdik.
Ayak işlerine bakıyordu.
125
00:09:17,474 --> 00:09:19,476
{\an8}Çıkıp kahve alıyordu.
126
00:09:20,769 --> 00:09:23,981
Jack'e sorardım, "Rahat mısın?
Biraz daha mürekkep ister misin?
127
00:09:23,981 --> 00:09:26,442
"Fırçan iyi mi?
Kalemin istediğin gibi mi?"
128
00:09:26,442 --> 00:09:28,485
O da bir süre bana bağırırdı.
129
00:09:28,902 --> 00:09:30,863
Günlerimiz böyle geçerdi.
130
00:09:32,364 --> 00:09:34,533
{\an8}Jack Kirby'yi çılgına çevirirdi.
131
00:09:35,743 --> 00:09:38,287
Küçük bir enstrümanı vardı.
Ufak bir flüttü galiba.
132
00:09:38,662 --> 00:09:43,167
Bütün gün onu çalardı.
Kirby ona susmasını söylerdi,
133
00:09:43,417 --> 00:09:45,461
Stan çalmaya devam ederdi.
134
00:09:46,670 --> 00:09:48,547
THE HUMAN TORCH
ayrıca THE SUB-MARINER
135
00:09:48,547 --> 00:09:51,383
The Human Torch,
The Sub-Mariner, The Patriot,
136
00:09:51,383 --> 00:09:53,552
The Angel ve The Destroyer vardı.
137
00:09:54,678 --> 00:09:58,098
{\an8}Ama ana karakterimiz Kaptan Amerika'ydı.
138
00:09:58,098 --> 00:09:59,266
{\an8}KAPTAN
AMERİKA
139
00:09:59,266 --> 00:10:02,561
{\an8}En başından beri,
etrafımızda olup bitenler
140
00:10:02,561 --> 00:10:05,648
{\an8}bizi çok etkiliyordu.
141
00:10:06,148 --> 00:10:10,527
{\an8}Joe Simon ve Jack Kirby'nin hikâyelerinde
Kaptan Amerika
142
00:10:10,527 --> 00:10:13,030
Hitler'le ve Nazilerle savaşıyordu.
143
00:10:13,030 --> 00:10:14,114
DİKKAT GENÇLER! TUTMAYIN BİZİ!
144
00:10:14,114 --> 00:10:16,533
Hatta Amerika daha savaşa girmeden önce.
145
00:10:17,493 --> 00:10:20,621
{\an8}Kaptan Amerika vatansever bir karakter
ihtiyacından doğdu.
146
00:10:20,621 --> 00:10:21,705
{\an8}Jack Kirby'nin
sesi
147
00:10:21,705 --> 00:10:24,708
{\an8}Çünkü o dönemde
vatansever duygular kabarmıştı.
148
00:10:24,708 --> 00:10:28,379
{\an8}Savaş yaklaşıyor,
savaş bulutları toplanıyordu.
149
00:10:29,129 --> 00:10:31,882
{\an8}Böylece Kaptan Amerika ortaya çıktı.
150
00:10:35,010 --> 00:10:37,388
1939'da aralarına katıldım.
151
00:10:38,430 --> 00:10:40,182
O kadar küçük bir yerdi ki
152
00:10:40,182 --> 00:10:43,102
Jack Kirby ve Joe
tüm hikâyelere yetişemiyordu.
153
00:10:43,727 --> 00:10:46,188
"Bir iki hikâye yazmamıza
yardım eder misin?" dediler.
154
00:10:46,188 --> 00:10:49,692
İnsan 16 yaşındayken ne bilir ki?
"Tabii, yaparım." dedim.
155
00:10:55,906 --> 00:10:57,741
Çizgi roman yazmaya başladığımda
156
00:10:57,741 --> 00:11:02,121
bu işi bir süre yapıp
deneyim kazanırım diye düşünüyordum.
157
00:11:02,121 --> 00:11:04,915
Bir gün önemli bir yazar olacaktım,
158
00:11:04,915 --> 00:11:07,501
belki de
Muhteşem Amerikan Romanı'nı yazacaktım.
159
00:11:08,544 --> 00:11:11,422
İçten içe çizgi romanları seviyordum
160
00:11:11,422 --> 00:11:13,799
ama bunu
gerçek yazarlık olarak görmüyordum.
161
00:11:14,883 --> 00:11:17,928
"Bu şapşal çizgi romanlar için
kendi adımı kullanmam." dedim.
162
00:11:18,429 --> 00:11:20,556
"Bana bir mahlas lazım."
163
00:11:21,432 --> 00:11:23,392
Yazan
Stan Lee
164
00:11:23,392 --> 00:11:27,271
İlk adım olan Stanley'yi alıp ikiye böldüm
165
00:11:27,271 --> 00:11:29,565
ve "Stan Lee" olarak imzaladım.
166
00:11:29,565 --> 00:11:31,942
Yazdığım ilk hikâyenin adı
167
00:11:31,942 --> 00:11:34,737
"Kaptan Amerika ve Hain'in İntikamı"ydı.
168
00:11:35,696 --> 00:11:37,281
KAPAĞIN Arkasındaki HİKÂYE
169
00:11:37,281 --> 00:11:40,492
Herkes beni Stan Lee olarak
tanımaya başladı,
170
00:11:40,617 --> 00:11:43,162
{\an8}artık kimse beni
Stanley Lieber olarak tanımıyordu.
171
00:11:43,996 --> 00:11:46,957
{\an8}Benim ikinci kişiliğim gibiydi.
172
00:11:47,082 --> 00:11:53,714
Yazan
Stan Lee
173
00:11:55,758 --> 00:11:56,925
ORSON WELLES
YURTTAŞ KANE
174
00:12:00,053 --> 00:12:02,765
Şampiyon Yankees kükrüyor!
175
00:12:07,686 --> 00:12:10,773
Bir süre sonra Joe ve Jack,
Timely Comics'ten ayrıldı
176
00:12:11,482 --> 00:12:14,985
ve yayıncı, geniş imparatorluğuna bakıp
177
00:12:14,985 --> 00:12:18,030
bir elinde süpürge,
diğer elinde daktiloyla dolaşan
178
00:12:18,030 --> 00:12:19,531
sıska çocuğu gördü.
179
00:12:19,531 --> 00:12:22,201
"Diğer çalışanlar nerede?" diye sordu.
180
00:12:22,201 --> 00:12:23,368
"Benim." dedim.
181
00:12:23,368 --> 00:12:25,537
"Bunların düzeltilmesi gerekiyor." dedi.
182
00:12:25,537 --> 00:12:29,082
"Stan, ben başkasını buluncaya dek
işi sen üstlenir misin?"
183
00:12:29,082 --> 00:12:31,084
"Tamam. Hallederim." dedim.
184
00:12:31,084 --> 00:12:34,880
O dışarıya çıkıp
başka bir editör aramaya başladı.
185
00:12:34,880 --> 00:12:37,966
Ben de artık
geçici çocuk editör Stan Lee olmuştum.
186
00:12:39,051 --> 00:12:42,805
Böylece editör oldum.
Sanırım birini tutmayı da unuttu
187
00:12:42,805 --> 00:12:44,765
çünkü editör olarak kaldım.
188
00:12:44,765 --> 00:12:47,267
17 yaşındaydım
ve orası benden soruluyordu.
189
00:12:48,310 --> 00:12:51,772
Kendi yazarım ve editörüm olduğum için de
190
00:12:51,772 --> 00:12:54,107
fazla değişiklik yapmam gerekmiyordu.
191
00:12:54,107 --> 00:12:57,653
Bu hikâyeleri hızlıca üretebiliyordum.
192
00:13:00,656 --> 00:13:01,907
KAZANANLAR
193
00:13:03,242 --> 00:13:04,576
{\an8}AMERİKA'NIN ZAFERİ İÇİN SAVAŞ!
194
00:13:04,576 --> 00:13:05,869
{\an8}Japonya'nın pazar günkü
195
00:13:06,745 --> 00:13:09,164
sebepsiz
196
00:13:09,581 --> 00:13:12,960
ve alçakça saldırısından,
197
00:13:12,960 --> 00:13:16,713
yani 7 Aralık 1941'den bu yana
198
00:13:17,506 --> 00:13:19,424
Amerika Birleşik Devletleri ile
199
00:13:20,467 --> 00:13:22,344
Japonya İmparatorluğu arasında
200
00:13:23,095 --> 00:13:24,930
savaş hâli
201
00:13:25,597 --> 00:13:27,599
devam etmektedir.
202
00:13:28,517 --> 00:13:30,519
Aptal gibi gönüllü oldum.
203
00:13:31,812 --> 00:13:36,149
Görevimmiş gibi geliyordu. Büyük savaştı.
Errol Flynn gibi olmak istiyordum.
204
00:13:36,149 --> 00:13:37,818
Kahraman olmak istiyordum.
205
00:13:38,485 --> 00:13:40,779
Ama beni yurt dışına göndermeden önce
206
00:13:40,779 --> 00:13:43,615
çizgi roman şirketi için
çalıştığımı öğrendiler.
207
00:13:44,324 --> 00:13:46,451
Daha ne olduğunu anlayamadan kendimi
208
00:13:46,451 --> 00:13:49,121
New York'ta Astoria, Queens'te buldum.
209
00:13:49,121 --> 00:13:50,998
Orada bir film birimleri vardı,
210
00:13:50,998 --> 00:13:56,211
birlikler için eğitim filmleri
ve eğitici kitaplar hazırlıyorlardı.
211
00:13:57,170 --> 00:13:58,171
ONURLU TERHİS
212
00:13:58,171 --> 00:14:00,799
İlginçtir ki bundan
savaş bittikten sonra haberim oldu.
213
00:14:00,799 --> 00:14:04,469
Terhis belgemde uzmanlık alanı olarak
oyun yazarlığı yazıyordu.
214
00:14:05,304 --> 00:14:08,515
Finans görevlilerini yeterince hızlı
eğitmekte sorun yaşıyorlardı.
215
00:14:08,515 --> 00:14:09,725
ASKERÎ UZMANLIK ALANI
Oyun Yazarı
216
00:14:09,725 --> 00:14:12,644
Denizaşırı ülkelerde ödemeler gecikiyordu
217
00:14:12,644 --> 00:14:15,814
çünkü ödeme yapacak
yeterli muhasebeci yoktu.
218
00:14:15,814 --> 00:14:19,735
Bu yüzden eğitim süresini kısaltmak için
219
00:14:19,735 --> 00:14:22,571
finans ders kitaplarını
yeniden yazmamı istediler.
220
00:14:22,571 --> 00:14:26,617
Çizgi roman yöntemi kullanarak
finans ders kitaplarını baştan yazdım.
221
00:14:27,576 --> 00:14:31,538
Finans görevlilerinin eğitim sürelerini
222
00:14:31,538 --> 00:14:33,957
altı aydan altı haftaya
indirmeyi başardık.
223
00:14:35,208 --> 00:14:36,877
İşte o zaman çizgi romanların
224
00:14:36,877 --> 00:14:41,089
muazzam bir etkisi olabileceğini
fark ettim.
225
00:14:41,715 --> 00:14:44,718
Bir hikâyeyi veya bilgiyi
226
00:14:44,718 --> 00:14:49,431
sinema filmi hariç diğer yollardan
daha hızlı, net ve keyifli bir şekilde
227
00:14:49,431 --> 00:14:51,058
aktarmak mümkündü.
228
00:15:06,615 --> 00:15:09,785
Askerden sonra
çizgi roman şirketine geri döndüm.
229
00:15:10,202 --> 00:15:12,746
Her zaman yaptığım şeyi yapmaya başladım.
230
00:15:13,914 --> 00:15:16,917
Bir kuzenim vardı ve şapka işindeydi.
231
00:15:18,085 --> 00:15:21,588
Bir gün, bir yerde bir model,
bir şapka modeli
232
00:15:21,588 --> 00:15:23,757
olduğunu söyledi. Adı Betty'ydi.
233
00:15:23,757 --> 00:15:26,927
Birbirimizden hoşlanacağımızı düşünmüştü.
234
00:15:26,927 --> 00:15:30,097
Ben de şu şapka modelinin
olduğu yere gittim.
235
00:15:30,847 --> 00:15:32,641
Biri kapıyı açtı.
236
00:15:34,101 --> 00:15:36,186
{\an8}Çok net hatırlıyorum.
237
00:15:36,186 --> 00:15:38,188
{\an8}Kapıya geldi ve o...
238
00:15:38,730 --> 00:15:39,982
Yağmurluğunu
239
00:15:40,649 --> 00:15:41,900
omzuna atmıştı.
240
00:15:41,900 --> 00:15:43,694
Joan kapıyı açtı.
241
00:15:43,694 --> 00:15:46,780
Benim buluşacağım kız değildi.
242
00:15:46,780 --> 00:15:49,032
Ama oradaki baş modeldi. Ve o...
243
00:15:49,032 --> 00:15:51,118
Kapıyı açtı ve dedi ki...
244
00:15:51,118 --> 00:15:52,202
Merhaba!
245
00:15:53,495 --> 00:15:54,496
O da dedi ki
246
00:15:56,957 --> 00:16:01,837
"Merhaba, sanırım sana âşık olacağım."
247
00:16:03,213 --> 00:16:04,381
Buna inanamadım.
248
00:16:04,881 --> 00:16:09,094
Güzel bir İngiliz aksanı vardı.
Ben gerçek bir Anglofil'im.
249
00:16:09,720 --> 00:16:11,763
İngiliz aksanı beni büyülüyor.
250
00:16:11,763 --> 00:16:13,807
Ve muhteşem bir kızdı.
251
00:16:14,474 --> 00:16:15,308
Şöyle düşündüm,
252
00:16:16,143 --> 00:16:18,645
"Bunu kaçıramam."
253
00:16:19,354 --> 00:16:21,064
Gerçekten ilk görüşte aşktı.
254
00:16:41,960 --> 00:16:44,254
O sırada Atlas Comics adıyla biliniyorduk
255
00:16:44,254 --> 00:16:46,757
ve yayınlarımız
diğerlerinkinden farklı değildi.
256
00:16:46,757 --> 00:16:50,093
Western çizgi romanları beğeniliyorsa
bin tane yayımlıyorduk.
257
00:16:50,093 --> 00:16:51,344
Aşk konulu olanlar tutuyorsa
258
00:16:51,344 --> 00:16:53,889
bir milyon tane yayımlıyorduk falan.
259
00:16:53,889 --> 00:16:55,515
Eğilimleri takip ediyorduk.
260
00:16:56,183 --> 00:17:00,228
Savaş hikâyeleri, aşk hikâyeleri,
mizah hikâyeleri yayımladık.
261
00:17:00,854 --> 00:17:03,523
Şirin hayvanlı çizgi romanlar da.
262
00:17:04,566 --> 00:17:07,444
Konfeti gibi dergi saçıyorduk
263
00:17:08,320 --> 00:17:10,030
ve bunu yıllarca yaptık.
264
00:17:10,030 --> 00:17:14,034
Bir noktada ayda neredeyse
100 dergiye kadar çıktık.
265
00:17:16,244 --> 00:17:19,998
Çocukken tek istediğim
istikrarlı bir işti.
266
00:17:21,458 --> 00:17:22,709
WRITER'S DIGEST
KASIM 1947
267
00:17:22,709 --> 00:17:24,002
Artık buna sahiptim.
268
00:17:25,879 --> 00:17:28,632
{\an8}Yazmak bana çok kolay geliyordu.
269
00:17:28,632 --> 00:17:32,636
{\an8}O ilk dönemlerde
para kazanmanın eğlenceli bir yoluydu.
270
00:17:33,303 --> 00:17:36,890
Editör, sanat yönetmeni
ve başyazar olarak maaş alıyordum
271
00:17:37,474 --> 00:17:41,895
ama yazdığım her hikâye için
serbest yazar olarak ücretlendiriliyordum.
272
00:17:42,479 --> 00:17:45,023
Yani editör olarak
kendi hikâyelerimi satın alıyordum.
273
00:17:46,483 --> 00:17:49,277
Eşim ve ben biraz müsriftik.
274
00:17:50,028 --> 00:17:51,905
Kazandığım tüm parayı harcıyorduk
275
00:17:52,823 --> 00:17:56,118
ve ona çok âşıktım, hâlâ da öyleyim.
276
00:17:56,827 --> 00:17:58,578
Joanie ne isterse şöyle diyordum,
277
00:17:58,578 --> 00:18:01,873
"Tamam hayatım, bu gece
bir hikâye daha yazarım, parası çıkar."
278
00:18:02,415 --> 00:18:04,751
Sadece o değil,
ben bir şey istediğimde de.
279
00:18:04,751 --> 00:18:06,336
Yeni bir araba istiyorum.
280
00:18:06,336 --> 00:18:09,589
Birkaç hikâye yazarım, peşinata yeter.
281
00:18:09,589 --> 00:18:13,009
Taksitler yaklaştığında da
hikâye yazmaya devam ederim.
282
00:18:13,760 --> 00:18:17,430
Yaptığımız şeylere para yetiştirmek için
hikâyeler yazıyordum.
283
00:18:17,430 --> 00:18:20,976
Kaplanı kuyruğundan yakalamak gibiydi.
Ama böyle yaşamayı seviyorduk.
284
00:18:34,698 --> 00:18:37,951
O günlerde çizgi romanlara
fazla kıymet verilmezdi.
285
00:18:38,869 --> 00:18:41,997
Partilere gittiğimizde biri yanıma gelip
286
00:18:41,997 --> 00:18:43,415
"Ne iş yapıyorsun?" derdi.
287
00:18:43,415 --> 00:18:47,002
Ben de doğrudan söylemez,
"Yazarım." derdim
288
00:18:47,002 --> 00:18:49,880
ve oradan uzaklaşırdım
ama o kişi peşimden gelirdi,
289
00:18:49,880 --> 00:18:51,381
"Peki, ne yazıyorsun?"
290
00:18:51,381 --> 00:18:53,717
"Gençler için hikâyeler." derdim.
291
00:18:53,717 --> 00:18:57,220
Biraz daha uzaklaşırdım.
"Ne gibi hikâyeler?"
292
00:18:57,220 --> 00:18:59,806
"Dergi hikâyeleri." "Hangi dergi?"
293
00:18:59,806 --> 00:19:02,893
Bir noktada çizgi roman demem gerekirdi.
294
00:19:03,518 --> 00:19:07,772
Beni soru yağmuruna tutan kişi de
"Ha, anlıyorum." deyip
295
00:19:07,772 --> 00:19:10,442
arkasını döner ve beni bırakıp giderdi.
296
00:19:14,946 --> 00:19:17,657
Okumak. Ne harika bir uğraş,
297
00:19:17,657 --> 00:19:19,868
tabii değecek bir şey okuyor olsalardı.
298
00:19:19,868 --> 00:19:22,037
Ama yapıcı bir şey okumuyorlar.
299
00:19:22,037 --> 00:19:25,624
Zinaya, cinsel sapkınlığa, dehşete,
300
00:19:25,624 --> 00:19:28,543
en aşağılık suçlara adanmış
hikâyeler okuyorlar.
301
00:19:31,296 --> 00:19:34,257
O günlerde çizgi romanları
302
00:19:34,257 --> 00:19:37,677
yayıncılar tarafından kurulmuş
303
00:19:37,677 --> 00:19:40,305
bir öz denetim kurumuna
göndermemiz gerekiyordu.
304
00:19:40,305 --> 00:19:43,391
Adı Çizgi Roman Denetim Kurulu'ydu.
305
00:19:43,391 --> 00:19:46,603
Yayımladığımız tüm kitapların
onlara sunulması gerekiyordu.
306
00:19:46,603 --> 00:19:49,356
İçlerinde Amerikan gençliğini
bozacak bir şey
307
00:19:49,356 --> 00:19:51,858
bulunmadığından emin oluyorlardı.
308
00:19:58,740 --> 00:20:01,910
Çizgi romanların sadece
küçük çocuklar için olduğu düşünülürdü.
309
00:20:03,662 --> 00:20:07,207
{\an8}Bu akılda tutularak yazılıp çizilirlerdi.
310
00:20:08,416 --> 00:20:10,543
{\an8}O günlerde bir çizgi romanda
311
00:20:10,543 --> 00:20:12,504
{\an8}herhangi bir süper kahraman
312
00:20:12,504 --> 00:20:14,172
sokakta yürürdü,
313
00:20:14,172 --> 00:20:17,175
renkli uzun taytlı
bir kostüm giymiş olurdu
314
00:20:17,175 --> 00:20:20,095
ve ona doğru gelen
büyük, böcek gözlü bir canavar görüp
315
00:20:20,095 --> 00:20:23,932
şuna benzer bir şey söylerdi,
316
00:20:23,932 --> 00:20:26,726
"Vay, başka bir gezegenden gelen
bir yaratık.
317
00:20:27,143 --> 00:20:30,522
"Dünyayı yok etmeden
onu yakalasam iyi olur."
318
00:20:32,315 --> 00:20:33,400
{\an8}KAPTAN
AMERİKA
319
00:20:33,400 --> 00:20:36,695
{\an8}Yayıncım Martin Goodman bana şöyle derdi,
320
00:20:36,695 --> 00:20:40,782
{\an8}"Unutma Stan,
iki heceden uzun kelime kullanma.
321
00:20:40,782 --> 00:20:43,952
"Fazla diyalog olmasın.
Bol bol aksiyon olsun.
322
00:20:43,952 --> 00:20:46,037
"Karakter oluşturmayı fazla dert etme."
323
00:20:46,621 --> 00:20:49,165
Bir süre sonra bırakmak istedim.
324
00:20:49,165 --> 00:20:51,918
MEKANİK ADAMLAR!
325
00:20:51,918 --> 00:20:56,089
En iyi film ödülü,
Garsoniyer, Billy Wilder.
326
00:20:58,133 --> 00:21:01,761
Ülkenizin sizin için
ne yapabileceğini sormayın...
327
00:21:04,264 --> 00:21:06,725
Hep zamanı boşa harcadığımı hissediyordum.
328
00:21:06,725 --> 00:21:11,104
Şöyle düşünüyordum,
"Tamam, çizgi roman satarak geçiniyorum
329
00:21:11,938 --> 00:21:16,318
"ama köprüler, tıbbi araştırmalar
330
00:21:17,068 --> 00:21:19,654
{\an8}"ve önemli şeyler yapan insanlar var.
331
00:21:21,489 --> 00:21:25,076
"Bense saçma sapan
fantastik hikâyeler yazıyorum."
332
00:21:25,076 --> 00:21:26,161
İMDAT!
333
00:21:26,161 --> 00:21:27,245
BEN KİMİM?
334
00:21:27,245 --> 00:21:28,538
Yetişkin biri
335
00:21:28,538 --> 00:21:30,790
nasıl çizgi roman yapar, diyordum.
336
00:21:31,708 --> 00:21:35,003
Bunu yapmaya
devam edemeyeceğini hissediyordu.
337
00:21:35,003 --> 00:21:36,838
Bunları çocukça buluyordu.
338
00:21:37,922 --> 00:21:40,342
Sonra ona şöyle dedim,
339
00:21:40,342 --> 00:21:44,346
"Madem öyle
seveceğin karakterler yaratsana."
340
00:21:44,346 --> 00:21:46,473
"En kötü ihtimalle kovulursun
341
00:21:46,473 --> 00:21:47,974
"ama zaten bırakmak istiyorsun.
342
00:21:47,974 --> 00:21:49,351
"İçinde kalmasın."
343
00:21:49,351 --> 00:21:51,811
MARTIN GOODMAN,
GENÇ, PARLAK DERGİ KRALI
344
00:21:51,811 --> 00:21:55,565
O sırada Martin Goodman,
rakibimiz DC Comics'in
345
00:21:55,565 --> 00:21:58,360
Amerika Adalet Birliği adlı bir kitap
çıkardığını öğrendi.
346
00:21:58,360 --> 00:22:01,196
Bir grup süper kahraman hakkındaydı
ve çok satıyordu.
347
00:22:01,196 --> 00:22:02,113
ŞAK!
348
00:22:02,113 --> 00:22:04,532
Bana şöyle dedi,
"Bir grup süper kahramanla ilgili
349
00:22:04,532 --> 00:22:06,493
"bir kitap hazırlasana."
350
00:22:06,493 --> 00:22:09,537
Bunu, bu işi kendi yöntemimle
yapma fırsatı olarak gördüm.
351
00:22:13,124 --> 00:22:14,751
Eve gidip yazdım.
352
00:22:16,127 --> 00:22:19,422
Bizzat okumayı seveceğim türden
hikâyeler yazmanın
353
00:22:19,422 --> 00:22:21,216
eğlenceli olacağını fark etmiştim.
354
00:22:21,216 --> 00:22:24,219
Sadece sekiz dokuz yaşındakiler için yazmayacaktım.
355
00:22:24,511 --> 00:22:27,931
{\an8}O sırada Jack Kirby geri dönmüştü.
356
00:22:28,264 --> 00:22:32,352
{\an8}Dedim ki, "Jack, ara sıra çuvallayan,
357
00:22:32,352 --> 00:22:36,147
"hatalar yapan, son anda tökezleyerek
kötü karakteri elinden kaçıran
358
00:22:36,147 --> 00:22:38,858
"iyi karakterler eğlenceli olmaz mıydı?
359
00:22:38,858 --> 00:22:42,404
"Neredeyse bağ kurabileceğin
ve 'O durumda olsam
360
00:22:42,404 --> 00:22:45,865
"'belki ben de aynı şeyi yapardım.'
diyeceğin kötü karakterler olsa
361
00:22:45,865 --> 00:22:47,659
"hoş olmaz mıydı?"
362
00:22:48,743 --> 00:22:54,249
Beş, dört, üç, iki, bir, sıfır.
363
00:22:56,126 --> 00:22:58,753
Bu gerçekten her şeyin başlangıcı oldu.
364
00:23:01,172 --> 00:23:06,428
Fantastik Dörtlü adını verdiğim
dört süper kahraman tasarladım.
365
00:23:06,428 --> 00:23:09,180
Hepsi bir uzay gemisine biniyor,
366
00:23:10,265 --> 00:23:13,184
kozmik ışınlara maruz kalıyorlar.
367
00:23:13,184 --> 00:23:16,938
Ve kozmik ışınlar onlara
insanüstü yetenekler kazandırıyor.
368
00:23:18,314 --> 00:23:21,067
Yine de bu konuda
gerçekçi olmaya çalıştım.
369
00:23:22,193 --> 00:23:25,155
Kahraman mükemmel biri değildi.
370
00:23:25,155 --> 00:23:28,116
Benim gibi biriydi. Çok konuşuyordu.
371
00:23:28,116 --> 00:23:30,118
Ötekileri sıkıyordu,
372
00:23:30,118 --> 00:23:33,705
aralarından biri ona sürekli
"Çeneni kapar mısın?" diyordu.
373
00:23:33,705 --> 00:23:39,127
Kahramanın aslında kim olduğunu bilmeyen
basmakalıp bir kadın karakter yerine
374
00:23:39,127 --> 00:23:41,713
kahramanın nişanlısı vardı.
375
00:23:41,713 --> 00:23:46,426
O da diğerlerininki kadar iyi bir
süper güce sahipti.
376
00:23:48,094 --> 00:23:51,598
Gruptaki ergen,
süper kahraman olmak istemiyordu.
377
00:23:52,891 --> 00:23:55,101
{\an8}Onlu yaşlarımdayken ben de istemezdim.
378
00:23:55,101 --> 00:23:58,229
{\an8}Kızlarla çıkmak,
spor arabasına binmek istiyordu.
379
00:23:58,229 --> 00:24:02,150
Dördüncü kişi de bir canavardı.
Ona bir şey olmuştu
380
00:24:02,150 --> 00:24:04,986
ve çok çirkin ama müthiş kuvvetli
birine dönüşmüştü.
381
00:24:04,986 --> 00:24:08,907
Onu hem acıklı durumlar
hem de mizah için kullanıyordum.
382
00:24:08,907 --> 00:24:11,284
Sürekli ötekilerle didişiyor
383
00:24:11,284 --> 00:24:14,954
ve onlu yaşlarındaki
Human Torch'a takılıyordu.
384
00:24:14,954 --> 00:24:18,416
O da ona takılıyordu
ve ikiliden bol bol espri çıkarıyordum.
385
00:24:18,875 --> 00:24:22,837
Metropolis veya Gotham City gibi
386
00:24:22,837 --> 00:24:25,548
kurmaca bir yer yerine
387
00:24:25,548 --> 00:24:28,051
onları doğruca
New York şehrine yerleştirdim.
388
00:24:28,551 --> 00:24:31,721
Çünkü New York'u tanıyordum,
orası hakkında yazabilirdim.
389
00:24:31,721 --> 00:24:34,140
"Neden gerçek bir yerde
yaşamasınlar ki?" dedim.
390
00:24:34,807 --> 00:24:36,309
Bir gün de aklıma şu geldi,
391
00:24:36,309 --> 00:24:39,103
tüm paralarını kaybettiklerini göstermek
eğlenceli olacaktı.
392
00:24:39,229 --> 00:24:40,647
"FANTASTİK DÖRTLÜ'NÜN SONU!"
393
00:24:40,647 --> 00:24:43,775
Başka bir çizgi romanda
böyle bir şey olduğunu sanmıyorum.
394
00:24:43,775 --> 00:24:46,778
Bir grup süper kahraman,
kirayı ödeyemedikleri için
395
00:24:46,778 --> 00:24:48,571
mekânlarından kovuluyor.
396
00:24:49,239 --> 00:24:53,201
Sadece bir süper kahraman
çizgi romanı olsa da
397
00:24:53,201 --> 00:24:56,579
her şeyi olabildiğince
gerçekçi tutmaya çalıştım.
398
00:24:56,579 --> 00:25:01,584
Fantastik Dörtlü
399
00:25:03,378 --> 00:25:06,881
Çizgi roman şirketindeki
ilk on ya da yirmi yılda
400
00:25:06,881 --> 00:25:10,677
hiç hayran mektubu almamıştık
ve bu kitapların yayımlanıp
401
00:25:10,677 --> 00:25:13,221
bir yerlerde imha edildiğinden emindim.
402
00:25:14,847 --> 00:25:16,808
Abartıyorum.
403
00:25:16,808 --> 00:25:19,894
Yılda bir kez mektup alırdık,
biri şöyle yazardı,
404
00:25:20,728 --> 00:25:23,523
"Merhaba, kitaplarınızdan birini aldım,
bir zımba eksik.
405
00:25:23,523 --> 00:25:24,816
"Paramı geri istiyorum."
406
00:25:25,858 --> 00:25:28,653
Ama birdenbire,
Fantastik Dörtlü ile birlikte
407
00:25:28,653 --> 00:25:31,739
{\an8}mektup almaya başladık,
bir şey söyleyen okurlarımız vardı.
408
00:25:32,240 --> 00:25:33,241
İyi olan kazanır
409
00:25:33,241 --> 00:25:36,494
Gazete ve dergilerde yazılar çıkıyordu
410
00:25:36,494 --> 00:25:39,080
ve röportaj yapmamı istiyorlardı.
411
00:25:39,747 --> 00:25:42,959
Yepyeni bir okur kitlemiz olduğunu
fark etmeye başladım.
412
00:25:44,377 --> 00:25:47,046
O zamanlar şirketin adı Atlas'tı.
413
00:25:47,505 --> 00:25:49,132
"Yeni bir isim bulmalıyız." dedim.
414
00:25:49,132 --> 00:25:52,343
"Bunlar daha önce
yaptığımız şeylerden farklı."
415
00:25:53,136 --> 00:25:55,972
Martin ve ben Marvel adını bulduk.
416
00:25:55,972 --> 00:25:57,640
ÇİZGİ ROMANLARIN EN İYİ İSİMLERİ İÇİN
BEKLEMEDE KALIN!
417
00:25:57,640 --> 00:25:59,350
{\an8}Yaptığı ilk
418
00:25:59,350 --> 00:26:02,437
çizgi roman kitabının adı buydu
419
00:26:02,437 --> 00:26:04,731
ve bence harika bir isimdi.
420
00:26:04,731 --> 00:26:05,648
MUHTEŞEM!
421
00:26:05,648 --> 00:26:08,109
Marvel kelimesiyle yapılabilecek
çok şey var.
422
00:26:08,109 --> 00:26:12,780
{\an8}Şöyle ifadeler kullanıyordum,
"Unutmayın millet, bu benim Marvel'ım."
423
00:26:12,780 --> 00:26:16,367
{\an8}Veya "Marvel çizgi roman çağına
hoş geldiniz!"
424
00:26:16,367 --> 00:26:18,328
Veya "Marvel devam ediyor."
425
00:26:18,328 --> 00:26:21,372
Çok kullanışlı bir isim.
426
00:26:22,415 --> 00:26:24,751
İşte o zaman bizim için her şey değişti.
427
00:26:26,628 --> 00:26:31,007
Çoğu kişi için en önemli şeyin
428
00:26:31,007 --> 00:26:35,178
eğlenmek, bir şeyden keyif almak olduğunu
anlamaya başladım.
429
00:26:37,013 --> 00:26:39,182
Sonra benim için de
öyle olduğunu fark ettim.
430
00:26:41,059 --> 00:26:45,521
Belki de yaptığım şey
aslında önemsiz değildir diye düşündüm.
431
00:26:46,064 --> 00:26:50,735
Belki eğlence en önemli şeylerden biridir
432
00:26:50,735 --> 00:26:54,197
çünkü dünyada kötü şeyler o kadar çok ki
433
00:26:54,197 --> 00:26:58,284
birini bir süreliğine eğlendirebilmek
iyi bir şey olsa gerek.
434
00:27:08,544 --> 00:27:11,923
Böylece daha önce istediğim gibi
istifa etmek yerine
435
00:27:11,923 --> 00:27:16,761
süper kahraman kitaplarıyla büyük bir fark
yaratabileceğime karar verdim.
436
00:27:17,470 --> 00:27:19,555
Bununla çok eğlenebileceğimi
437
00:27:19,555 --> 00:27:21,683
ve içine edebiyat katabileceğimi düşündüm.
438
00:27:21,683 --> 00:27:24,477
Kitap okuyor olsam
439
00:27:24,477 --> 00:27:27,105
ne okumak isterdim, felsefesini kullandım.
440
00:27:29,065 --> 00:27:33,653
Çocukken okuduğum kitaplardan biri
Jekyll ve Hyde'dı.
441
00:27:34,821 --> 00:27:37,990
Jekyll ve Hyde'dan esinlenip
442
00:27:37,990 --> 00:27:42,036
normal birinin canavara dönüştüğü
bir hikâye kurmak istedim.
443
00:27:45,164 --> 00:27:49,335
Frankenstein filmini hep sevmişimdir,
Karloff'un oynadığı eski filmi.
444
00:27:49,919 --> 00:27:52,380
Canavarın aslında iyi biri
olduğunu düşünmüşümdür.
445
00:27:52,380 --> 00:27:53,923
Kimseyi incitmek istemiyordu.
446
00:27:55,049 --> 00:27:57,260
Canavarın aslında iyi biri olması
447
00:27:57,260 --> 00:28:00,263
ama bunu kimsenin bilmemesi
eğlenceli olur diye düşündüm.
448
00:28:02,140 --> 00:28:04,934
Jack Kirby ile yaptığım
konuşmayı hatırlıyorum.
449
00:28:04,934 --> 00:28:07,812
Şöyle demiştim,
"Jack, bir canavar yapacağız
450
00:28:07,812 --> 00:28:11,566
"ama bana sempatik bir canavar
çizmeni istiyorum.
451
00:28:11,566 --> 00:28:15,403
"Okurun seveceği,
hoş görünümlü bir canavar."
452
00:28:15,403 --> 00:28:20,074
Söylerken ne kadar aptalca olduğunu
fark ettim ama Jack hakkını verdi.
453
00:28:21,701 --> 00:28:22,994
{\an8}Hulk hepimizin içinde.
454
00:28:22,994 --> 00:28:24,078
{\an8}Jack Kirby'nin
sesi
455
00:28:24,287 --> 00:28:27,331
{\an8}Canavarların özellikle belli birine
odaklandığını düşünmüyorum.
456
00:28:27,331 --> 00:28:32,462
{\an8}Bence bu yüzden genellikle
korkudan çok acıma uyandırıyorlar.
457
00:28:32,920 --> 00:28:35,923
Bence canavarların
bir anlamda sorunları vardı.
458
00:28:36,591 --> 00:28:40,136
İnsan formunda olsun olmasın
canavarlar kaçınılmaz olarak
459
00:28:40,136 --> 00:28:44,015
herhangi birinin incinebileceği
bir çeşit çatışmaya karışıyor.
460
00:28:46,017 --> 00:28:48,478
Okuduğunuz dramatik haberlerde
461
00:28:48,478 --> 00:28:52,482
size en dramatik gelecek kısım,
462
00:28:52,940 --> 00:28:54,692
bir insanın içinde
463
00:28:54,692 --> 00:28:58,780
sürekli çözmeye çalıştığımız türden
sorunlar olmasıdır.
464
00:28:58,780 --> 00:29:00,114
YERSİZ YURTSUZ
465
00:29:00,114 --> 00:29:04,577
Hayatta öğrendiğim
en büyük derslerden biri şudur,
466
00:29:04,577 --> 00:29:09,624
{\an8}halkın belirli bir kesimini
memnun etmeye çalışma
467
00:29:10,333 --> 00:29:13,044
çünkü onları tanımıyorsun,
kimse onları tanımıyor
468
00:29:13,711 --> 00:29:15,254
ama sen kendini tanıyorsun.
469
00:29:15,755 --> 00:29:17,507
Kendini memnun etmeye çalış.
470
00:29:17,507 --> 00:29:19,842
En azından Marvel'da yaptığımız buydu.
471
00:29:19,842 --> 00:29:23,930
Bizi eğlendiren hikâyeler
yazmaya başladık.
472
00:29:23,930 --> 00:29:25,973
Şöyle başlıyorduk, "Eğlenceli olmaz mı?
473
00:29:25,973 --> 00:29:29,268
"Yeşil tenli bir canavar olsa
ve ona Hulk desek."
474
00:29:29,268 --> 00:29:32,355
Okurları düşünmüyorduk.
475
00:29:32,355 --> 00:29:34,440
Halkı düşünmüyorduk.
476
00:29:34,440 --> 00:29:38,194
Aniden eğlenmeye başladık.
Çizerler ve ben.
477
00:29:51,916 --> 00:29:55,086
{\an8}1963'te New York'a geldim.
478
00:29:55,086 --> 00:29:56,254
{\an8}Flo Steinberg'ün
sesi
479
00:29:56,254 --> 00:30:01,592
{\an8}İş görüşmelerine gittim,
biri de Stan'leydi.
480
00:30:02,134 --> 00:30:05,596
{\an8}Ofis asistanına,
yani bir sekretere ihtiyacı vardı.
481
00:30:05,596 --> 00:30:07,265
{\an8}Muhteşem FLO STEINBERG
Sekreter, Asistan
482
00:30:07,265 --> 00:30:09,809
{\an8}Ama daktilo ve steno bilmeniz gerekmiyordu.
483
00:30:11,060 --> 00:30:16,315
Stan her zaman iyimser bir insandı,
satışlar iyi gitmediğinde bile.
484
00:30:16,315 --> 00:30:19,610
Birinin başı dertteyse
her zaman yardımcı olurdu.
485
00:30:19,610 --> 00:30:23,281
Teslim tarihi olsun, para ihtiyacı olsun.
486
00:30:23,281 --> 00:30:26,450
Onu hiç öfkeli görmedim.
487
00:30:27,410 --> 00:30:30,621
Sızlanmaz, şikâyet etmezdi.
488
00:30:30,621 --> 00:30:33,708
Eğer bir sorun varsa "Düzeltelim." derdi.
489
00:30:35,084 --> 00:30:36,085
Muhteşem FLO!
490
00:30:36,085 --> 00:30:39,839
Yaptığım iş hayran mektuplarını açmak,
491
00:30:39,839 --> 00:30:43,301
küçük kartlar yapıp çocuklara göndermekti.
492
00:30:44,969 --> 00:30:46,220
Sonra tabii
493
00:30:46,220 --> 00:30:49,640
süper kahramanlar büyüdü
ve mektuplar çoğaldı.
494
00:30:51,183 --> 00:30:54,937
{\an8}İnsanlar vakit ayırıp
bu mektupları yazıyorlardı.
495
00:30:56,230 --> 00:31:00,651
Yavaş yavaş gelişti,
böyle bir hareket oluştu.
496
00:31:00,651 --> 00:31:02,653
{\an8}Çocuklar çok ilgiliydi.
497
00:31:02,653 --> 00:31:03,738
{\an8}STAN'İN KÜRSÜSÜ
498
00:31:03,738 --> 00:31:05,448
{\an8}Bir sürü mektup alıyorduk.
499
00:31:05,448 --> 00:31:08,659
Stan, "Belki de
bir hayran kulübümüz olmalı." dedi.
500
00:31:10,411 --> 00:31:13,164
Merry Marvel Marching Society'yi kurduk.
501
00:31:13,623 --> 00:31:16,918
Küçük bir kart, bir rozet alıyordunuz.
502
00:31:16,918 --> 00:31:18,002
MERRY MARVEL MARCHING SOCIETY ÜYESİYİM
503
00:31:18,002 --> 00:31:20,212
Ayrıca birkaç çıkartma ve küçük bir plak.
504
00:31:20,212 --> 00:31:21,422
M.M.M.S. SENİ İSTİYOR!
505
00:31:21,881 --> 00:31:24,926
Merry Marvel Marching Society'nin
bir plağı yollanıyordu.
506
00:31:24,926 --> 00:31:26,886
İŞTE EN BÜYÜK SÜRPRİZ!
507
00:31:29,430 --> 00:31:33,392
Pekâlâ, Marvel-ülkesinden
Stan Lee konuşuyor.
508
00:31:33,517 --> 00:31:36,270
Herhâlde böyle bir plak dinlememişsinizdir
509
00:31:36,270 --> 00:31:38,564
çünkü kimse bir grup sıra dışı çizerle
510
00:31:38,564 --> 00:31:40,441
bunu yapacak kadar çatlak değildir,
511
00:31:40,441 --> 00:31:42,109
dolayısıyla her şey olası.
512
00:31:42,109 --> 00:31:44,779
Hey, seni kim DJ yaptı Lee?
513
00:31:44,779 --> 00:31:48,157
Vay, Şen Şakrak Jack Kirby.
Hayranlara birkaç kelime söyle Jackson.
514
00:31:48,157 --> 00:31:49,784
Tamam, birkaç kelime.
515
00:31:50,368 --> 00:31:53,079
Bak dostum,
buralarda mizah benden sorulur.
516
00:31:53,079 --> 00:31:56,707
Senden mi? Yıllarca aynı esprileri
tekrar tekrar kullanıyorsun.
517
00:31:56,958 --> 00:31:59,710
Stan, birkaç dakikan var mı?
518
00:31:59,710 --> 00:32:04,298
Muhteşem asistanımız için mi? Tabii.
Hayranlara merhaba de Flo Steinberg.
519
00:32:04,298 --> 00:32:07,426
Merhaba hayranlar,
tanıştığımıza memnun oldum.
520
00:32:08,302 --> 00:32:10,137
Bu kargaşa da ne?
521
00:32:10,388 --> 00:32:12,014
Mahcup Steve Ditko bu.
522
00:32:12,014 --> 00:32:14,517
Kayıt yaptığını duymuş
ama mikrofon korkusu var.
523
00:32:14,517 --> 00:32:16,060
Yine mi pencereden çıktı?
524
00:32:17,353 --> 00:32:19,814
Var ya, Örümcek Adam'ın
o olduğunu düşünmeye başladım.
525
00:32:20,231 --> 00:32:23,693
Aitsin, aitsin
Aitsin, aitsin
526
00:32:23,693 --> 00:32:24,944
MARVEL'LA BİRLİKTE HAYKIR
527
00:32:24,944 --> 00:32:28,072
Merry Marvel Marching Society'ye
528
00:32:28,072 --> 00:32:32,785
Yürü birlikte, yürü birlikte Şarkıyla...
529
00:32:33,494 --> 00:32:37,331
Bu metinleri nasıl yazıp çizdiğimizi
azıcık anlatayım,
530
00:32:37,331 --> 00:32:39,458
azıcık çünkü sıkıcı olabilir,
531
00:32:39,458 --> 00:32:42,420
şimdiye dek dinlediklerinizden bile
sıkıcı olabilir.
532
00:32:43,004 --> 00:32:46,507
Başlangıçta hemen hemen
tüm hikâyeleri ben yazıyordum
533
00:32:46,507 --> 00:32:51,429
ve kitaplar peş peşe geldikçe
çizerlere yetişememeye başladım.
534
00:32:51,429 --> 00:32:54,598
{\an8}Mesela Jack Kirby için
bir metin yazıyordum.
535
00:32:54,598 --> 00:32:57,101
{\an8}Birden Steve Ditko içeri girip
şöyle diyordu,
536
00:32:57,101 --> 00:32:59,979
"Selam Stan, son işimi bitirdim,
bir tane daha lazım."
537
00:32:59,979 --> 00:33:02,648
Çaresizlik içinde ona şöyle diyordum,
538
00:33:02,648 --> 00:33:06,902
"Sana bir olay örgüsü vereyim, eve gidip
539
00:33:06,902 --> 00:33:09,196
"istediğin gibi çiz, bana getir.
540
00:33:09,196 --> 00:33:12,283
"Ben de diyalogları
ve alt yazıları eklerim."
541
00:33:12,283 --> 00:33:14,368
Acil bir önlem olarak başladı
542
00:33:14,368 --> 00:33:18,748
ama harika bir yöntem olduğunu fark ettim.
543
00:33:20,916 --> 00:33:24,045
Ofiste sıklıkla
bir sahneyi falan tarif ederken
544
00:33:24,045 --> 00:33:25,838
etrafta fırtına gibi eserdim
545
00:33:25,838 --> 00:33:29,050
ve bana öyle geliyor ki mekânımızda
546
00:33:29,050 --> 00:33:33,220
bir hikâye toplantısına tanık olanlar
sessiz film çekimi izlediğini sanırdı.
547
00:33:33,220 --> 00:33:34,638
Bir çizer katıldığında
548
00:33:34,638 --> 00:33:37,099
olay örgüsü üzerinde
birlikte çalışırlardı,
549
00:33:37,099 --> 00:33:39,852
sahneyi canlandırırlardı,
Stan masaya atlayıp
550
00:33:39,852 --> 00:33:43,731
üzerinde tepinerek
süper kahramanın rolünü oynardı.
551
00:33:43,731 --> 00:33:46,734
Beyin fırtınası yaparlardı,
ortam çok gürültülü olurdu.
552
00:33:46,734 --> 00:33:48,319
Bazen telefondayken
553
00:33:48,319 --> 00:33:51,947
içeriye "Gürültü yapmayın."
diye seslenmem gerekirdi.
554
00:33:51,947 --> 00:33:55,326
Jack ve ben birlikte çok iyi çalışıyoruz.
555
00:33:55,326 --> 00:33:58,954
Hikâye oluşturma çalışmalarımız
şöyle geçiyor,
556
00:33:58,954 --> 00:34:03,542
"Sonraki Fantastik Dörtlü'de
kötü karakter Doktor Doom olsun."
557
00:34:03,542 --> 00:34:06,337
"Tamam, nereden gelmişti?
Onu nerede bırakmıştık?"
558
00:34:06,337 --> 00:34:09,757
Ben de "Evet, başka bir evrende
ortadan kaybolmuştu." derim.
559
00:34:09,757 --> 00:34:11,759
"Onu geri getirmenin yolunu bul Jack.
560
00:34:11,759 --> 00:34:14,720
"Sonra Fantastik Dörtlü'ye saldırsın,
561
00:34:14,720 --> 00:34:18,307
"hikâyenin sonunda da
562
00:34:18,307 --> 00:34:20,476
"Sue Storm'la falan kaçsın."
563
00:34:21,352 --> 00:34:23,479
Jack, "Peki." deyip işe koyulur.
564
00:34:23,479 --> 00:34:25,731
Çizimlerini getirdiği zaman
565
00:34:25,731 --> 00:34:27,483
olay örgüsü aynı olabilir
566
00:34:27,483 --> 00:34:30,111
veya 50 milyon şey
değiştirmiş de olabilir.
567
00:34:30,903 --> 00:34:33,781
Yani tam olarak ne yazacağımı,
568
00:34:33,781 --> 00:34:35,866
onlara neler söyleteceğimi bilmiyor.
569
00:34:35,866 --> 00:34:40,996
Ben de onun ne çizeceğini bilmiyorum.
Her şey tam bir curcuna.
570
00:34:40,996 --> 00:34:44,667
Ama bir şekilde bir araya geldiğinde
gayet güzel oturuyor.
571
00:34:44,667 --> 00:34:46,627
Böyle çalışmayı seviyoruz.
572
00:34:47,503 --> 00:34:49,588
Hem çizer hem yazar var.
573
00:34:49,588 --> 00:34:51,799
Tek başına çizer veya yazar değil.
574
00:34:51,799 --> 00:34:53,592
Hem resim hem hikâye.
575
00:34:53,592 --> 00:34:58,514
Mükemmel bir şekilde bir araya gelince
harika bir çizgi roman oluşuyor.
576
00:35:01,433 --> 00:35:06,230
Ekip olarak bu şekilde çalışmak
Marvel Yöntemi olarak tanındı.
577
00:35:15,823 --> 00:35:20,786
Joan ile New York'ta
94. Sokak'ta küçük bir dairemiz vardı.
578
00:35:21,412 --> 00:35:23,205
Orada bir iki yıl yaşadık.
579
00:35:23,956 --> 00:35:25,708
Sonra Joan hamile kaldı.
580
00:35:26,417 --> 00:35:29,503
Bebeği büyütmek için
müstakil bir eve taşınmaya karar verdik
581
00:35:29,503 --> 00:35:31,046
ve Long Island'a taşındık.
582
00:35:34,049 --> 00:35:37,178
Zar zor küçük bir ev satın alabildik.
583
00:35:38,095 --> 00:35:39,471
{\an8}Yeni anne ve kızı Joan.
584
00:35:39,471 --> 00:35:41,432
{\an8}Joan C. Lee adında bir kızımız oldu.
585
00:35:42,266 --> 00:35:46,103
Ne kibir! Kızımıza Joan adını verdik.
586
00:35:46,103 --> 00:35:49,481
Oğlumuz olsaydı ona Stan diyecektik.
587
00:35:50,566 --> 00:35:53,986
Gerçekten de bir bebeğimiz daha oldu,
o da kızdı, ona Stan diyemedik
588
00:35:53,986 --> 00:36:00,534
ve Jan dedik ama maalesef
doğduktan birkaç saat sonra öldü.
589
00:36:01,702 --> 00:36:03,621
Joan'ın başka çocuğu olamıyordu.
590
00:36:05,539 --> 00:36:08,334
Bu yüzden Joan'ı çok şımarttık.
591
00:36:09,627 --> 00:36:11,629
{\an8}Bence o ikimizin bir karışımı.
592
00:36:12,046 --> 00:36:13,297
{\an8}Çok yetenekli.
593
00:36:13,297 --> 00:36:14,548
{\an8}Joan Lee'nin
sesi
594
00:36:14,548 --> 00:36:18,719
{\an8}Bu kadar güçlü iki ebeveynin
çocuğu olmak zor galiba.
595
00:36:18,719 --> 00:36:21,222
{\an8}Bence bu her zaman zor, biz de zoruz.
596
00:36:22,348 --> 00:36:24,350
Bir süre sonra ona J.C. dedik
597
00:36:24,350 --> 00:36:27,228
çünkü kızımızın adı Joan C. Lee'ydi.
598
00:36:27,353 --> 00:36:30,773
C, annemin adı olan Celia'dan geliyor.
599
00:36:31,232 --> 00:36:33,567
Joanie de Joan B. Lee'ydi.
600
00:36:37,821 --> 00:36:40,908
Eşim ve ben gerçekten çok yakınız.
601
00:36:40,908 --> 00:36:44,078
O muhteşem biri. İnanılmaz bir kadın.
602
00:36:44,703 --> 00:36:49,667
Eşim bence müthiş güzel,
akıllı, büyüleyici, eğlenceli biri.
603
00:36:49,667 --> 00:36:53,462
Dans ederken idareyi ona bırakırdım.
Çok iyiydi.
604
00:36:53,462 --> 00:36:55,089
Ona ayak uydurmaya çalışırdım.
605
00:36:55,089 --> 00:36:58,801
Bu yüzden yazdığım tüm kadınlara
bu nitelikleri eklemeye çalıştım.
606
00:36:59,510 --> 00:37:06,058
Mesela Mary Jane çok enerjik,
coşkulu, cin gibi ve havalıydı.
607
00:37:06,767 --> 00:37:07,935
Tıpkı eşim gibi.
608
00:37:08,894 --> 00:37:10,312
Benim için mükemmel bir eşti
609
00:37:10,312 --> 00:37:14,400
çünkü evdeyken
yazmaya çok vakit ayırıyorum
610
00:37:15,109 --> 00:37:20,072
ve Joanie, her zaman kendini
meşgul edebiliyor ki bu harika.
611
00:37:20,072 --> 00:37:23,200
Bu sayede odama kapanıp yazarken
kendimi suçlu hissetmiyorum.
612
00:37:25,494 --> 00:37:28,372
O yok olmakta olan bir tür.
Bugün Stan gibi erkek yok.
613
00:37:28,372 --> 00:37:30,958
Nesli tükenen bir tür.
Koruma altına alınması lazım.
614
00:37:30,958 --> 00:37:33,294
Çünkü muazzam bir enerjiyle kutsanmış.
615
00:37:33,294 --> 00:37:35,170
Disiplinli bir adam.
616
00:37:35,170 --> 00:37:37,256
İçki ve sigara kullanmıyor.
617
00:37:37,256 --> 00:37:38,674
Her gün kalkıp şöyle diyor,
618
00:37:38,674 --> 00:37:41,135
"Tanrı'ya şükür bu kol
ve bu bacak iş görüyor,
619
00:37:41,135 --> 00:37:42,386
"hayat da harika."
620
00:37:42,386 --> 00:37:44,555
Çok iyi bir eş oldu.
621
00:37:45,514 --> 00:37:47,683
Başarılı bir evlilik için sırrınız ne?
622
00:37:48,475 --> 00:37:50,978
O benim en iyi dostum,
ben de onun en iyi dostuyum.
623
00:37:51,103 --> 00:37:53,355
- Birbirimizden hoşlanıyoruz.
- Peki.
624
00:37:53,522 --> 00:37:56,025
Yani "Ah, aşk, aşk, aşk." gibi değil.
625
00:37:56,025 --> 00:37:58,986
Çocuklar âşık olunca
bütün gün yataktan çıkılmaz sanıyorlar.
626
00:37:58,986 --> 00:38:01,405
Evlilik böyle bir şey değil.
Evlilik bir çiftlik gibidir.
627
00:38:01,405 --> 00:38:04,366
Her gün kalkıp
üzerinde çalışmanız gerekir.
628
00:38:05,701 --> 00:38:08,954
O hâlâ hayatımda tanıdığım
en harika insan.
629
00:38:19,340 --> 00:38:22,551
Onlu yaşların başları
isyan ve kargaşa yıllarıdır.
630
00:38:25,262 --> 00:38:26,638
Sizce ergenler
631
00:38:26,638 --> 00:38:28,974
eskiye kıyasla farklı mı?
632
00:38:29,641 --> 00:38:30,559
Evet, bence öyle.
633
00:38:30,559 --> 00:38:31,852
FABIAN İLE BİR RANDEVU KAZAN!
634
00:38:31,852 --> 00:38:34,980
Bugünün ergenleri
eskisine kıyasla daha iyi mi kötü mü?
635
00:38:34,980 --> 00:38:36,398
Bence daha kötüler.
636
00:38:37,066 --> 00:38:42,988
Bugün öyle bir dönemdeyiz ki
kuşaklar arasında kesin bir uçurum var.
637
00:38:42,988 --> 00:38:46,825
Bir ergen dünyası var.
Yetişkinler bundan hoşlanmıyorsa
638
00:38:46,825 --> 00:38:48,952
{\an8}onun parçası olmak istemediklerindendir.
639
00:38:48,952 --> 00:38:50,996
Bu gençlerin bakış açısını
640
00:38:50,996 --> 00:38:55,501
düşmanlık olmadan, saygı çerçevesinde
sunmaya yardımcı olacak
641
00:38:55,501 --> 00:38:58,337
herhangi bir şey
642
00:38:58,337 --> 00:39:00,714
çok faydalı olacaktır.
643
00:39:02,508 --> 00:39:04,426
Ben 17 yaşındayken
644
00:39:04,426 --> 00:39:07,596
editör, sanat yönetmeni ve başyazardım
645
00:39:08,555 --> 00:39:12,518
ama o dönemde ergenler saygı görmezdi.
646
00:39:12,518 --> 00:39:15,020
Ben bunu değiştireceğim diye düşündüm.
647
00:39:15,813 --> 00:39:18,941
Neden kahraman bir ergen olmasın?
648
00:39:18,941 --> 00:39:21,443
Neden bir ergenin süper gücü olmasın?
649
00:39:21,443 --> 00:39:22,611
Bu fikre bayıldım.
650
00:39:25,447 --> 00:39:28,742
Bir kere olsun yardımcı değil de
651
00:39:28,742 --> 00:39:34,206
kahraman olan bir ergeni anlatan
bir çizgi roman yapacaktım.
652
00:39:34,915 --> 00:39:38,293
Ve onu gerçek bir ergen gibi
yapmak istiyordum.
653
00:39:38,293 --> 00:39:41,588
Her şeyi yapabilecek
ve hiç sorunu olmayan biri değil.
654
00:39:42,881 --> 00:39:44,675
Ama bir isim bulmalıydım.
655
00:39:46,343 --> 00:39:51,765
Çocukken The Spider adlı
bir dergiye bayılmıştım.
656
00:39:52,182 --> 00:39:56,019
Derginin kapağında
düşünebileceğim en dramatik şey yazıyordu.
657
00:39:56,019 --> 00:40:00,649
"Örümcek: İnsanların Efendisi."
658
00:40:00,649 --> 00:40:03,485
Bir şekilde dokuz yaşındaki hâlimle...
659
00:40:04,236 --> 00:40:06,530
"İnsanların Efendisi, çok isterdim..."
660
00:40:06,530 --> 00:40:09,116
Kim insanların efendisi olmak istemez ki?
661
00:40:09,116 --> 00:40:10,951
{\an8}Bir yüzüğü vardı.
662
00:40:10,951 --> 00:40:15,581
{\an8}Kötü karakterlerin yüzüne yumruk atardı.
Yüzüğünde küçük bir örümcek vardı
663
00:40:15,581 --> 00:40:19,084
ve adamın çenesinde örümcek izi bırakırdı.
664
00:40:21,086 --> 00:40:23,088
O isim aklımdan hiç çıkmadı.
665
00:40:26,216 --> 00:40:28,051
Neden Örümcek Adam olmasın, dedim.
666
00:40:42,649 --> 00:40:44,943
Yayıncı Martin Goodman'ın ofisine girip
667
00:40:45,527 --> 00:40:48,238
"Örümcek Adam adında
bir kitap fikrim var." dedim.
668
00:40:48,238 --> 00:40:51,241
"Bir sürü sorunu olan bir ergen hakkında."
669
00:40:51,742 --> 00:40:54,870
Bu sefer Martin fikrimi kabul etmedi
ve şöyle dedi, "Stan,
670
00:40:55,412 --> 00:40:56,872
"beni şaşırttın.
671
00:40:56,872 --> 00:41:01,585
"Bir ergen, kahraman olamaz.
Bir ergen ancak yardımcı olabilir.
672
00:41:02,211 --> 00:41:05,130
"Üstelik sorunları da mı olacak?
673
00:41:05,130 --> 00:41:07,424
"Süper kahraman nedir, bilmiyor musun?"
674
00:41:09,676 --> 00:41:12,304
Patron oydu, Örümcek Adam'ı çıkaramadım.
675
00:41:15,390 --> 00:41:18,977
Ama bir gün bunu
yapmam gerektiğini hissediyordum.
676
00:41:19,770 --> 00:41:20,854
YETİŞKİNLERE Özel
677
00:41:20,854 --> 00:41:23,190
Aylar geçti,
bitirmek istediğimiz bir seri vardı.
678
00:41:23,190 --> 00:41:25,359
Adı Amazing Fantasy idi.
679
00:41:26,109 --> 00:41:27,903
Bir serinin son sayısında
680
00:41:27,903 --> 00:41:31,615
içine ne koyduğunuzla kimse ilgilenmez,
bitireceksiniz zaten.
681
00:41:32,157 --> 00:41:33,075
ÖRÜMCEK ADAM'I SUNAR
682
00:41:33,075 --> 00:41:34,701
Sırf içimde kalmasın diye
683
00:41:34,701 --> 00:41:37,162
Örümcek Adam'ı koydum
ve onu kapakta tanıttım.
684
00:41:38,413 --> 00:41:40,832
Şanslıyım ki Martin beni anında kovmadı.
685
00:41:41,667 --> 00:41:43,001
Ama o hikâyede
686
00:41:43,377 --> 00:41:47,631
zavallı Peter Parker'a
elimden geldiğince çok sorun yükledim.
687
00:41:47,631 --> 00:41:53,095
Çünkü bence mutlu görünseler bile
çoğu kişinin sorunları vardır.
688
00:41:54,054 --> 00:41:57,432
Örümcek Adam, 25 kişinin gücüne sahipti,
689
00:41:57,432 --> 00:42:02,354
duvarda yürüyebiliyor ve kendi ağıyla
binadan binaya salınabiliyordu
690
00:42:02,354 --> 00:42:05,649
ama yine de çıkıp
bir kötü karakteri kovalayamıyordu
691
00:42:05,649 --> 00:42:09,403
çünkü yaşlı May halası şöyle diyordu,
"Yağmur yağıyor,
692
00:42:09,403 --> 00:42:12,072
"üşütebilirsin. En iyisi
bu gece evde kal."
693
00:42:12,614 --> 00:42:16,493
Okuduğum diğer süper kahramanlar arasında
694
00:42:16,493 --> 00:42:20,497
süper kahraman olmamayı dileyen
başka bir örnek yoktu.
695
00:42:21,164 --> 00:42:24,793
Onu çok içe dönük biri yaptım.
696
00:42:24,793 --> 00:42:27,713
"Bunu neden yapıyorum?" diye soruyor.
697
00:42:27,713 --> 00:42:30,882
BÜYÜK GÜÇ
BÜYÜK SORUMLULUK GETİRİR!
698
00:42:31,049 --> 00:42:32,593
Kitap satışa çıktı.
699
00:42:32,593 --> 00:42:34,928
Sonra satış rakamları geldiğinde
700
00:42:35,637 --> 00:42:38,181
Martin koşarak ofisime girip "Stan!" dedi.
701
00:42:38,181 --> 00:42:42,728
"Senin şu karakteri hatırlıyor musun,
Örümcek Adam, ikimiz de çok sevmiştik ya?
702
00:42:43,562 --> 00:42:45,439
"Ondan bir seri yapmaya ne dersin?"
703
00:42:47,274 --> 00:42:49,067
MÜTHİŞ ÖRÜMCEK ADAM
704
00:42:49,067 --> 00:42:52,195
O andan sonra
her şeyi yapabileceğimi hissettim.
705
00:43:00,787 --> 00:43:02,789
Etrafta her zaman iyi çizerler vardı.
706
00:43:03,915 --> 00:43:06,960
Jack ve Steve,
ikisi de fevkalade benzersizdi.
707
00:43:08,837 --> 00:43:13,592
Kavramsal olarak, Jack'in eserleri
güzel, heyecan verici bir filme benzer.
708
00:43:13,592 --> 00:43:20,140
Jack, çizdiği her durumda
görsel olarak en ileri noktayı tutturur.
709
00:43:20,140 --> 00:43:23,602
{\an8}O durumun en uç noktasını çizer.
710
00:43:23,602 --> 00:43:27,397
En heyecan verici unsur neyse onu çizer.
711
00:43:27,397 --> 00:43:31,485
{\an8}Sonuç olarak onun eserlerini izlemek
her zaman büyüleyicidir.
712
00:43:33,612 --> 00:43:38,492
Karakterleri çizen Steve Ditko ise
pek çok açıdan Jack'in tam tersidir.
713
00:43:38,492 --> 00:43:42,412
Steve'in eserleri bence hep abartısızdı
714
00:43:42,412 --> 00:43:46,667
ve hikâyeyi gerçekçi bir şekilde
anlatmanın yolunu bulurdu.
715
00:43:46,667 --> 00:43:49,419
Bir süre sonra
çizgi roman okuduğunuzu unutur,
716
00:43:49,419 --> 00:43:51,630
bunlar gerçekten oluyor sanırdınız.
717
00:43:52,964 --> 00:43:56,927
Jack Kirby muhtemelen
en harika çizgi roman çizeriydi
718
00:43:56,927 --> 00:44:00,347
ve Örümcek Adam'ı ilk olarak
Jack'in yapmasını istedim
719
00:44:00,347 --> 00:44:02,808
ama kahraman gibi görünsün istemiyordum.
720
00:44:02,808 --> 00:44:06,103
Pısırık biri olsun istiyordum.
721
00:44:06,228 --> 00:44:07,896
Jack'e bundan söz ettim
722
00:44:07,896 --> 00:44:12,192
ama Jack, Kaptan Amerika gibi
karakterleri çizmeye alışmıştı.
723
00:44:12,192 --> 00:44:15,487
Bana ilk birkaç sayfayı verdiğinde
dedim ki "Hayır, bu...
724
00:44:15,487 --> 00:44:17,322
"Onu kahraman gibi göstermişsin."
725
00:44:17,322 --> 00:44:20,742
Böylece çizgi romanı Steve'e verdim.
Jack bunu dert etmedi.
726
00:44:20,742 --> 00:44:22,452
Kimse çok tutulacağını bilmiyordu
727
00:44:22,452 --> 00:44:24,788
ve Jack diğer kitaplarla meşguldü zaten.
728
00:44:24,788 --> 00:44:27,040
Steve bu iş için biçilmiş kaftandı.
729
00:44:27,040 --> 00:44:30,335
Süper kahramana dönüşen
ama hâlâ sorunları olan
730
00:44:30,335 --> 00:44:32,796
sıradan adam fikrini iyi yakalamıştı.
731
00:44:35,799 --> 00:44:38,385
Böylece bir efsane doğdu.
732
00:44:44,349 --> 00:44:48,019
İşte özel konuğumuz Stan Lee.
733
00:44:48,019 --> 00:44:50,021
Ya Örümcek Adam? Onu tanıyor musunuz?
734
00:44:50,021 --> 00:44:51,022
Evet.
735
00:44:51,022 --> 00:44:53,108
- Ya Hulk? Hulk'ı tanıyor musunuz?
- Evet.
736
00:44:53,108 --> 00:44:54,943
En sevdiğiniz hangisi?
737
00:44:54,943 --> 00:44:58,822
Vay, bu bir ebeveyne
en sevdiği çocuğu sormaya benziyor.
738
00:44:58,822 --> 00:45:00,449
Sanırım hepsini seviyorum.
739
00:45:00,449 --> 00:45:03,160
Ama belki Örümcek Adam'ı
biraz daha çok seviyorum.
740
00:45:03,160 --> 00:45:05,495
Belki de çok popüler olduğu içindir.
741
00:45:05,495 --> 00:45:06,872
Çizgi romanlarda genellikle
742
00:45:06,872 --> 00:45:10,083
büyük, güçlü ve çirkin karakterler mi
başarılı oluyor?
743
00:45:11,084 --> 00:45:15,881
Hayır. Olay şu. Başarılı olanlar
en ilginç karakterler
744
00:45:15,881 --> 00:45:19,426
ve çizgi roman okurlarının
daha kolay benimsedikleri oluyor.
745
00:45:19,426 --> 00:45:23,054
Karakterin çirkin veya yakışıklı olması
önemli değil,
746
00:45:23,054 --> 00:45:25,515
zayıf veya güçlü olması da.
747
00:45:25,515 --> 00:45:29,394
Karakteri sevmenizi
ve önemsemenizi sağlayacak
748
00:45:29,394 --> 00:45:31,688
bir özelliği olmalı.
749
00:45:31,688 --> 00:45:35,275
Doğru kelime, karakterle empati kurmak.
750
00:45:36,735 --> 00:45:40,864
Neden süper kahramanlar olmalı
ve iyi bir süper kahraman nasıl olur?
751
00:45:40,864 --> 00:45:44,201
Örümcek Adam veya Superman olmak için
hangi özellikler gerekiyor?
752
00:45:44,201 --> 00:45:45,869
Önemli olan empati.
753
00:45:45,869 --> 00:45:48,705
Okurun önemsediği
bir süper kahraman olmalı.
754
00:45:48,705 --> 00:45:51,416
Marvel'da yapmaya çalıştığımız şey
755
00:45:51,416 --> 00:45:55,921
daha gerçekçi, daha etten kemikten
süper kahramanlar
756
00:45:55,921 --> 00:45:57,214
yaratmaya çalışmak oldu.
757
00:45:57,214 --> 00:46:01,176
Genç okuru hazırlıyor,
758
00:46:01,176 --> 00:46:03,678
- dünyaya açıldığında...
- Duvara tırmanmaya.
759
00:46:03,678 --> 00:46:07,808
...kahramanlarının mükemmel olmasını
bekleyemeyeceğini fark ediyor.
760
00:46:10,018 --> 00:46:13,146
Örümcek Adam, yaptığı bir şey karşılığında
761
00:46:13,146 --> 00:46:16,858
Örümcek Adam adına düzenlenmiş
bir çek alıyordu.
762
00:46:16,858 --> 00:46:19,653
Çeki bozdurmak için
Örümcek Adam kostümüyle gidiyordu.
763
00:46:19,653 --> 00:46:21,154
BU ÇEKİ BOZDURMAK İSTİYORUM!
764
00:46:21,154 --> 00:46:23,698
Bankadaki veznedar ona
"Çeki bozamam." diyordu.
765
00:46:23,698 --> 00:46:25,367
"Kimlik görmem lazım."
766
00:46:25,367 --> 00:46:27,869
O da "Örümcek Adam kostümü
giydim ya." diyordu.
767
00:46:27,869 --> 00:46:30,539
Veznedar "Herkes kostüm giyebilir."
diye itiraz ediyordu.
768
00:46:32,457 --> 00:46:34,626
Bizimki bir türlü çeki bozduramıyordu.
769
00:46:37,254 --> 00:46:42,300
O kitapların her şeyden önce
eğlenceli olmasını istiyordum.
770
00:46:42,300 --> 00:46:46,596
İçlerindeki her şeyin
okurun dikkatini çekmesini
771
00:46:46,805 --> 00:46:49,474
ve okurları konuşturmasını istiyordum.
772
00:46:50,267 --> 00:46:51,810
Ve mutlaka
773
00:46:51,810 --> 00:46:55,897
kitaplarımızın diğerlerinden
ayrılmasını istiyordum.
774
00:46:56,648 --> 00:46:58,149
Sadece eğleniyordum.
775
00:46:58,149 --> 00:47:00,485
Aklıma ne gelirse "İyi fikir." diyordum.
776
00:47:00,485 --> 00:47:03,154
"Dünyanın en iyi çizgi romanını
yazacağım. Budur."
777
00:47:03,947 --> 00:47:08,410
Marvel Comics'in çılgın, muhteşem
dünyasından söz ediyorsunuz.
778
00:47:08,410 --> 00:47:10,120
Nasıl bir dünya bu?
779
00:47:10,120 --> 00:47:14,499
Aslında Marvel Comics'i
büyükler için masallar olarak düşünüyoruz.
780
00:47:14,499 --> 00:47:19,254
Bence yaptığımız şey
eski efsaneleri geliştirmek.
781
00:47:19,254 --> 00:47:22,299
En iyilerini alıp
Marvel dokunuşu katıyoruz
782
00:47:22,299 --> 00:47:24,634
ve tarif edilemez bir şey elde ediyoruz.
783
00:47:29,222 --> 00:47:33,310
Jack'le birlikte
Hulk'ı ve Fantastik Dörtlü'yü yapmıştık.
784
00:47:33,310 --> 00:47:37,564
Bu karakterlerin ötesinde
ne yapabiliriz, dedim.
785
00:47:37,939 --> 00:47:40,734
Hiç tanrı yapmadığımızı fark ettim.
786
00:47:41,902 --> 00:47:45,989
Çoğu kişi
Yunan ve Roma tanrılarını okumuştur
787
00:47:45,989 --> 00:47:49,993
ama İskandinav tanrıları iyi bilinmiyordu.
Ben de düşündüm ki
788
00:47:49,993 --> 00:47:51,494
"ÖLÜLER DİYARINDA
GÖK GÜRÜLTÜSÜ!"
789
00:47:51,494 --> 00:47:53,163
neden İskandinav tanrıları olmasın?
790
00:47:53,163 --> 00:47:55,957
Bence en dramatik olanı Thor'du
791
00:47:55,957 --> 00:48:00,378
çünkü sihirli çekici vardı
ve en güçlüleri oydu.
792
00:48:00,378 --> 00:48:03,048
Gök Gürültüsü Tanrısı'ydı.
793
00:48:06,134 --> 00:48:07,677
KUDRETLİ THOR!
SAVAŞIN ALEVLERİ!
794
00:48:07,677 --> 00:48:09,930
Her zamanki kitaplardan olur sanmıştım
795
00:48:09,930 --> 00:48:13,224
ama Jack onu
en iyi kurmaca karakterlerden biri
796
00:48:13,224 --> 00:48:14,726
GÖRKEMLİCE SÜSLEYENLER
STAN (ADAM) LEE ve JACK (KRAL) KIRBY
797
00:48:14,726 --> 00:48:16,603
hâline getirdi.
798
00:48:16,603 --> 00:48:17,729
{\an8}Jack Kirby'nin
sesi
799
00:48:17,729 --> 00:48:20,607
{\an8}Yıllar boyunca mitolojik karakterlere
800
00:48:20,607 --> 00:48:22,692
{\an8}büyük ilgi duydum
801
00:48:22,692 --> 00:48:25,153
ve Stan bana bunlardan birini
çizme fırsatı verdi.
802
00:48:25,153 --> 00:48:28,490
Hiçbir kısıtlama olmadan çalışabilecektim.
803
00:48:28,490 --> 00:48:32,285
Öyle de yaptım.
Dünya benim için bir sahne oldu.
804
00:48:32,285 --> 00:48:34,496
İskandinav karakterlere
805
00:48:34,496 --> 00:48:37,540
hiç kimsenin hayal etmediği
özellikler verdim
806
00:48:37,999 --> 00:48:40,460
ve bir şekilde çok eğlenceli oldu,
807
00:48:40,460 --> 00:48:41,920
yaparken çok keyif aldım.
808
00:48:41,920 --> 00:48:42,921
KARTONDANMIŞ GİBİ KALDIRABİLİYORUM
809
00:48:42,921 --> 00:48:44,631
GERİ DÖNÜP BABAMLA YÜZLEŞMELİYİM!
810
00:48:44,631 --> 00:48:47,300
NE PAHASINA OLURSA OLSUN
ŞEREFİMLE TEMİZE ÇIKMALIYIM!
811
00:48:47,300 --> 00:48:50,845
Fark ettik ki yaptığımız şey
kendi mitolojimizi
812
00:48:50,845 --> 00:48:52,681
ve kendi evrenlerimizi yaratmaktı.
813
00:48:53,556 --> 00:48:57,352
Getirdiğimiz yeniliklerin
en başarılı olanlarından biri
814
00:48:57,978 --> 00:49:00,897
{\an8}karakterleri ve kitapları örtüştürmekti.
815
00:49:00,897 --> 00:49:04,943
Repertuar tiyatrosu gibi,
elinizde aktörler var.
816
00:49:04,943 --> 00:49:08,738
Ne yapabileceklerini biliyorsunuz
ve gerektiğinde onları kullanıyorsunuz.
817
00:49:08,738 --> 00:49:13,118
{\an8}Kahramanlardan ve kötü karakterlerden
oluşan kadromuz
818
00:49:13,702 --> 00:49:16,162
{\an8}hikâyeleri temellendirmemizi kolaylaştırıyor
819
00:49:16,162 --> 00:49:18,373
ama bana kalırsa bunu yapma sebebimiz
820
00:49:19,249 --> 00:49:21,668
aşina olunan şeylerden zevk alınması.
821
00:49:21,668 --> 00:49:24,921
Okurlar zamanla bu karakterleri tanıyor
822
00:49:24,921 --> 00:49:28,925
ve onlara ilgi duyuyorlar,
öyleyse onları neden bir kenara bırakalım?
823
00:49:28,925 --> 00:49:32,345
Fantastik Dörtlü'yle savaşan
bir kötü karakter varsa
824
00:49:32,345 --> 00:49:35,473
sonradan neden
başka bir kahramanımızla karşılaşmasın?
825
00:49:35,473 --> 00:49:38,560
Ya da neden kahramanlarımız
sık sık yaptıkları gibi buluşup
826
00:49:38,560 --> 00:49:40,311
birbirlerinin kitabına konuk olmasın?
827
00:49:40,311 --> 00:49:44,399
Çünkü Marvel'ın kutsal kitabına göre
828
00:49:44,399 --> 00:49:45,984
hepsi aynı dünyada yaşıyor.
829
00:49:45,984 --> 00:49:46,985
HEYECAN VERİCİ:
"SUE İLE REED'İN DÜĞÜNÜ!"
830
00:49:46,985 --> 00:49:47,986
DÜNYADA KOSTÜMLÜ KARAKTERLERİN
EN BÜYÜK KOLEKSİYONU EŞLİĞİNDE
831
00:49:47,986 --> 00:49:48,987
DURMAK BİLMEYEN BİR SAVAŞTA
DELİCESİNE ATLAYIP ZIPLIYORLAR!
832
00:49:48,987 --> 00:49:50,030
BU SEFER OLAY BÜYÜK!
833
00:49:52,449 --> 00:49:55,702
...ABD üç milyar dolara
ve 14.000 kişiye kadar...
834
00:49:55,702 --> 00:49:58,955
ABD'nin dahli artıyor
ve tehlikeli bir hâl alıyor.
835
00:49:58,955 --> 00:50:01,249
Marvel'da bizi çok etkileyen şey
836
00:50:01,249 --> 00:50:04,085
etrafımızdaki dünyada olup bitenler,
837
00:50:04,711 --> 00:50:08,048
Vietnam'da ve o dönemde
meydana gelen olaylardı.
838
00:50:09,090 --> 00:50:12,761
Bu sadece savunulamaz bir savaş değil,
çok da saçma bir savaş bence.
839
00:50:12,761 --> 00:50:15,805
Kullandığın kelimeye katılıyorum,
bence müstehcen bir savaş.
840
00:50:15,805 --> 00:50:17,182
{\an8}ASKERLER HEMEN EVE DÖNSÜN
GENÇLER SAVAŞA VE FAŞİZME KARŞI
841
00:50:17,182 --> 00:50:20,977
{\an8}Herkes savaşa karşıydı.
O günlerde gençler bundan nefret ediyordu.
842
00:50:30,361 --> 00:50:32,822
VE BÖYLECE, ŞAMPİYONLARIN ŞAMPİYONU
YENİ DEMİR ADAM DOĞDU!
843
00:50:32,822 --> 00:50:35,283
Demir Adam adında bir karakterimiz var.
844
00:50:36,451 --> 00:50:40,080
Kocaman metal elbiseli bir adam
ve çok güçlü.
845
00:50:40,080 --> 00:50:42,957
Tabanlarında küçük jetler var,
846
00:50:42,957 --> 00:50:44,667
böylece uçabiliyor
847
00:50:44,667 --> 00:50:48,004
ve Birleşik Devletler Ordusu'na
Vietnam savaşı için
848
00:50:48,004 --> 00:50:49,923
silah taşıyor falan.
849
00:50:51,925 --> 00:50:55,303
Peki böyle bir karakteri
nasıl sevdirirsiniz?
850
00:50:57,931 --> 00:50:59,933
Onu sevimli kıldık.
851
00:50:59,933 --> 00:51:03,353
Zayıf bir kalbi var ve savaşta yaralanmış.
852
00:51:03,353 --> 00:51:05,522
Gerçekten iyi bir adam.
853
00:51:06,981 --> 00:51:10,777
Kahramanlarımızın türlü türlü
başarısızlıkları ve yanılgıları var.
854
00:51:10,777 --> 00:51:14,948
{\an8}Bir kötü karakterle kavga ediyorlarsa
kazandıkları kadar kaybedebilirler de.
855
00:51:15,532 --> 00:51:19,536
Kötü karakterlerimiz de çok sevimli.
Kalbinize hitap ediyorlar.
856
00:51:20,870 --> 00:51:27,085
Kötü karakterlerin genellikle en azından
kahramanlar kadar popüler olduğunu gördük.
857
00:51:27,085 --> 00:51:28,670
Büyük bir cazibeleri var.
858
00:51:29,337 --> 00:51:32,257
Onlara anlaşılabilir nitelikler
vermeye çalışıyoruz
859
00:51:32,257 --> 00:51:35,051
ve böyle olmalarının sebeplerini
ortaya koyuyoruz.
860
00:51:35,051 --> 00:51:38,012
Islah olup kahramanlaşan
kötü karakterlerimiz bile vardı.
861
00:51:38,012 --> 00:51:41,015
Bir süre sonra, kimin iyi
kimin kötü olduğunu bilmiyoruz.
862
00:51:41,015 --> 00:51:42,559
Çok ince bir çizgi var.
863
00:51:45,812 --> 00:51:47,313
Gerçek dünya bu şekilde.
864
00:51:48,273 --> 00:51:50,942
Hiçbir şey sadece siyah veya beyaz değil.
865
00:51:52,986 --> 00:51:58,074
ÖRÜMCEK ADAM...
GÜCÜ İYİ Mİ YOKSA KÖTÜ MÜ?
866
00:51:58,074 --> 00:52:02,162
Bugün çizgi romanlarda neler oluyor?
Daha yaşlı bir okur kitlesini yakaladılar.
867
00:52:02,162 --> 00:52:05,623
- Evet!
- Marvel okuyan yedi yaşında çocuklar kadar
868
00:52:05,623 --> 00:52:07,959
üniversite öğrencileri de var.
869
00:52:07,959 --> 00:52:10,795
Pek kitap göstermem ama bu çok ilginç.
870
00:52:10,795 --> 00:52:12,672
-Öyle.
- Kitabı o anlatsın.
871
00:52:12,672 --> 00:52:14,382
Tarafsız bir koleksiyoncu.
872
00:52:14,382 --> 00:52:15,341
{\an8}Warren Storab
Çizgi Roman Meraklısı
873
00:52:15,341 --> 00:52:16,968
{\an8}Bence herhangi biri, vurguluyorum,
874
00:52:16,968 --> 00:52:20,722
{\an8}herhangi biri
o kitapta bir şeyler bulabilir
875
00:52:20,722 --> 00:52:22,849
ve ondan öğrenebilir. Bir roman
876
00:52:22,849 --> 00:52:24,934
ya da Cecil B. DeMille filmi gibi
877
00:52:24,934 --> 00:52:26,769
ama hareketsiz resimlerle yapılmış.
878
00:52:26,769 --> 00:52:30,106
Neden öğrenmesi gerektiğini söylüyorsun?
Eğlenmesi yetmez mi?
879
00:52:30,106 --> 00:52:32,358
Okul kitabı gibi okumak zorunda mı?
880
00:52:32,358 --> 00:52:35,069
Hem eğlenmek hem de öğrenmek
mümkün değil mi?
881
00:52:35,069 --> 00:52:37,947
{\an8}Okurlarımızın eğlenmek istediğini gördük.
882
00:52:38,198 --> 00:52:41,075
{\an8}Kendilerini kaybetmek istiyorlar.
Eğitilmek istemiyorlar.
883
00:52:41,075 --> 00:52:42,785
{\an8}Alakalı bir şey istemiyorlar.
884
00:52:42,785 --> 00:52:46,664
Superman veya Batman'i
12 yaşından büyüklere önermem.
885
00:52:46,664 --> 00:52:47,957
Çocuklar için gayet iyi.
886
00:52:47,957 --> 00:52:52,170
Yetişkinler çizgi romanda kendileri için
değerli bir şey olmadığına inandı
887
00:52:52,170 --> 00:52:54,088
ama değerli bir şey var.
888
00:52:54,088 --> 00:52:56,799
Formatı yüzünden bir mecra kötülenemez.
889
00:52:57,800 --> 00:53:02,388
Kitaplarımızın ne kadar etkili olduğunu
fark ettikçe
890
00:53:02,388 --> 00:53:06,851
hikâyelere ahlaki dersler
eklemeyi denedim.
891
00:53:11,814 --> 00:53:15,944
Dünyadaki en ahlaklı adammışım gibi
konuşmak istemiyorum
892
00:53:15,944 --> 00:53:20,114
ama her zaman ele alınması gereken
bazı meseleler olduğunu hissettim.
893
00:53:24,619 --> 00:53:27,038
Bence gerçekten korkunç olan
şeylerden biri
894
00:53:27,038 --> 00:53:28,164
SADECE BEYAZLARA
895
00:53:28,164 --> 00:53:29,249
{\an8}BEYAZ OLMAYANLARA
896
00:53:29,249 --> 00:53:31,334
{\an8}birçok kişinin
897
00:53:31,334 --> 00:53:32,252
{\an8}BEYAZ OLMAYANLARA WC
898
00:53:32,252 --> 00:53:33,711
{\an8}sırf farklı diye
899
00:53:33,836 --> 00:53:34,837
{\an8}GEORGIA'DA IRKLARININ KARIŞMASINI
KABUL ETMEYECEĞİZ
900
00:53:34,963 --> 00:53:36,631
{\an8}başkalarından nefret etmesi.
901
00:53:39,300 --> 00:53:42,470
"Nefret Taciri" adlı bir hikâye yaptım.
902
00:53:42,971 --> 00:53:46,391
{\an8}Aslında bir Ku Klux Klan parodisiydi.
903
00:53:47,642 --> 00:53:51,396
{\an8}Bir grup insanın başka bir gruba
nefret duymasını körükleyen
904
00:53:51,396 --> 00:53:53,690
bir kötü karakterle ilgiliydi.
905
00:53:54,691 --> 00:53:55,692
EDMUND PETTUS KÖPRÜSÜ
906
00:53:55,692 --> 00:53:58,278
Umudum, okurlarımıza
907
00:53:58,278 --> 00:53:59,570
GALİP GELECEĞİZ
TERÖRE SON
908
00:53:59,570 --> 00:54:02,699
tüm insanların eşit muamele görmesi
fikrini vermekti.
909
00:54:03,825 --> 00:54:08,496
Bu hususu tüm Marvel kitaplarında
vurgulamaya çalışıyorduk.
910
00:54:08,496 --> 00:54:11,582
İNSANLAR BİRBİRLERİNİ IRK, MEZHEP,
TEN RENGİ GÖZETMEDEN SEVENE DEK
911
00:54:11,582 --> 00:54:14,669
NEFRET TACİRİ'Nİ KİMSE YENEMEYECEK!
BUNU ASLA UNUTMAYIN!
912
00:54:16,629 --> 00:54:19,340
Başka bir süper kahraman grubu yaparak
913
00:54:20,008 --> 00:54:24,178
bağnazlık karşıtı bir tema
işlemek istedim.
914
00:54:25,054 --> 00:54:28,725
Onlara nasıl farklı bir yoldan
güç verebilirim diye düşündüm.
915
00:54:28,725 --> 00:54:34,105
Sonra aklıma geldi. Hayatta
mutasyonların var olduğunu biliyoruz.
916
00:54:34,772 --> 00:54:38,234
Beş bacaklı kurbağalar
ve bunun gibi şeyler var.
917
00:54:38,234 --> 00:54:43,072
Dolayısıyla onlara istediğim gücü verip
bunu mutasyona bağlayabilirdim.
918
00:54:43,489 --> 00:54:45,616
Onlara X-Men adını verdim.
919
00:54:45,616 --> 00:54:49,746
X-Men'deki kahramanlarımız
ortalama insanlardan farklı.
920
00:54:49,746 --> 00:54:55,126
Bu kadar farklı oldukları için de
halk onlardan nefret ediyor,
921
00:54:55,126 --> 00:54:59,589
peşlerine düşüp taciz ediyor,
onlardan kokuyor.
922
00:55:01,883 --> 00:55:06,179
Tüm kitaplarımızda
etrafta koşturup dövüşmenin yanı sıra
923
00:55:06,179 --> 00:55:08,181
ufak bir ahlak dersi de oluyor.
924
00:55:08,890 --> 00:55:11,309
Gümüş Sörfçü adında bir karakterimiz var.
925
00:55:11,309 --> 00:55:13,770
Dünya'ya başka bir gezegenden gelen
bir karakter.
926
00:55:14,312 --> 00:55:16,230
{\an8}Onu ilk çizen kişi Jack'ti.
927
00:55:18,649 --> 00:55:21,110
Gümüş Sörfçü hep felsefe yapıyor,
928
00:55:21,110 --> 00:55:23,988
insanlar hakkında şöyle şeyler söylüyor,
929
00:55:23,988 --> 00:55:28,409
"Cennet bahçesi gibi bir gezegende
yaşadıklarının farkında değiller mi?
930
00:55:28,409 --> 00:55:31,037
"Neden kavga ediyorlar ve açgözlüler?
931
00:55:31,037 --> 00:55:32,663
"Neden bağnazlar?
932
00:55:32,663 --> 00:55:34,415
"Neden birbirlerini sevip
933
00:55:34,415 --> 00:55:37,377
"miras aldıkları bu cennetin
keyfini sürmüyorlar?"
934
00:55:38,336 --> 00:55:42,173
Birbirimize biraz daha düşünceli
ve saygılı davransak
935
00:55:42,173 --> 00:55:43,758
bu dünyanın
936
00:55:43,758 --> 00:55:46,427
çok daha iyi bir dünya
olabileceğine inanıyorum.
937
00:55:47,261 --> 00:55:50,598
Eğer gerçekten bir şeyi değiştirmek
ve iyileştirmek istiyorsan
938
00:55:50,598 --> 00:55:54,227
olaya dalmak zorundasın.
Sürecin bir parçası olmalısın.
939
00:55:56,104 --> 00:55:58,940
"Büyük güç büyük sorumluluk getirir."
940
00:56:04,028 --> 00:56:06,781
Jack Kirby ile birlikte
Kara Panter'i tasarladım.
941
00:56:06,781 --> 00:56:07,865
SANSASYONEL KARA PANTER ile tanışın!
942
00:56:07,865 --> 00:56:12,286
Siyah bir süper kahramanın
vakti geldi diye düşündük.
943
00:56:13,746 --> 00:56:18,251
Ne de olsa bir sürü Siyah Amerikalı var.
944
00:56:20,670 --> 00:56:26,134
Afrika'da yaşayan
bir süper kahraman fikrini sevdim.
945
00:56:27,635 --> 00:56:31,597
Entelektüel olarak Reed Richards'ın dengi.
946
00:56:34,559 --> 00:56:37,437
{\an8}Aramamın sebebi Marvel Comics'i övmek.
947
00:56:37,437 --> 00:56:41,149
{\an8}Zira Siyahları da katan çizgi romanları
bir tek onlar yapıyor.
948
00:56:41,149 --> 00:56:44,444
{\an8}Birden fazla ırk olduğunun farkındalar.
949
00:56:44,444 --> 00:56:48,239
Bugünün dünyasında geçen hikâyeler anlatıp
950
00:56:48,239 --> 00:56:51,033
rastladığımız her tür insanı
ve her tür durumu
951
00:56:51,033 --> 00:56:53,286
- kapsamamak olur mu?
- Evet, mesele tam da bu.
952
00:56:53,286 --> 00:56:55,997
Irksal olarak karma bir arka planınız var.
953
00:56:55,997 --> 00:56:58,624
Çizgi romanlar için alışılmadık bir durum,
954
00:56:58,624 --> 00:57:00,543
Marvel Comics dışında rastlanmıyor.
955
00:57:09,635 --> 00:57:13,222
Yetişkin okurlara sunduğumuz hikâyeleri
956
00:57:13,222 --> 00:57:17,477
çocuklar da okuyabilsin istedik.
957
00:57:17,602 --> 00:57:21,063
Tarafsız düşünürseniz
bu imkânsız bir görev,
958
00:57:21,063 --> 00:57:22,899
nasıl başardığımızı bilmiyorum.
959
00:57:25,234 --> 00:57:29,906
Washington'daki Sağlık, Eğitim
ve Refah Dairesi'nden bir mektup aldım.
960
00:57:29,906 --> 00:57:34,452
Diyordu ki "Bay Lee,
çizgi romanlarınızın etkisi ortada.
961
00:57:34,452 --> 00:57:37,955
"Uyuşturucu da büyük bir sorun.
Bu konuda bir hikâye yazar mısınız?"
962
00:57:37,955 --> 00:57:39,123
uyuşturucuya karşı yoğun bir kampanya
963
00:57:39,123 --> 00:57:40,708
Üç sayılık bir seri yaptım.
964
00:57:42,502 --> 00:57:46,172
Örümcek'in bir arkadaşı
bir maddeyi fazla kullanıyordu
965
00:57:46,923 --> 00:57:50,510
ve Örümcek Adam onu kurtarıp
"Bunu kullandığın için salaksın." diyordu.
966
00:57:50,510 --> 00:57:52,970
Ve bu daha büyük bir hikâyenin parçasıydı.
967
00:57:53,763 --> 00:57:58,434
Yani vaaz veriyormuşuz gibi görünmüyordu.
Bir hikâyedeki bir olaydan ibaretti.
968
00:57:58,434 --> 00:58:02,021
Çizgi Roman Denetim Kurulu
kitabı geri gönderdi ve şöyle dedi,
969
00:58:02,021 --> 00:58:05,816
"Bu kitabı yayımlayamazsınız.
Buna onay damgamızı basmayız."
970
00:58:06,275 --> 00:58:07,610
"Neden?" dedim.
971
00:58:07,610 --> 00:58:11,239
Dediler ki "Çizgi Roman Denetim Kurulu
kurallarına göre
972
00:58:11,239 --> 00:58:13,991
"bir hikâyede
uyuşturucu adı veremezsiniz."
973
00:58:14,492 --> 00:58:17,787
"Çocuklara uyuşturucu kullanmalarını
söylemiyoruz." dedim.
974
00:58:17,787 --> 00:58:20,373
"Bu uyuşturucu karşıtı bir tema."
975
00:58:20,373 --> 00:58:22,875
"Fark etmez.
Uyuşturucudan bahsediliyor." dediler.
976
00:58:23,417 --> 00:58:26,671
Dedim ki "Sağlık, Eğitim ve Refah Dairesi,
977
00:58:26,671 --> 00:58:29,799
"yani bir devlet kurumu
bizden bunu istedi."
978
00:58:29,799 --> 00:58:32,343
"Fark etmez.
Uyuşturucudan söz edemezsiniz."
979
00:58:34,512 --> 00:58:37,807
Olayları gerçekte oldukları gibi
göstermeye çalıştığımız için
980
00:58:37,807 --> 00:58:40,726
Çizgi Roman Denetim Kurulu'yla
epeyce tartışmam oldu.
981
00:58:41,978 --> 00:58:46,190
Bence insanların okudukları şeyler
982
00:58:46,190 --> 00:58:49,485
onları gerçek dünyaya
adım atmaya hazırlamalı.
983
00:58:49,485 --> 00:58:56,033
Ahlaki açıdan genç okurlarımıza
daha büyük bir hizmet vermemizin yolu
984
00:58:56,033 --> 00:59:00,955
en doğru şeyin elinizden geleni yapıp
iyi olmaya çalışmak olduğunu göstermektir.
985
00:59:03,249 --> 00:59:06,919
Yayıncım Martin Goodman'a gittim
ve dedim ki
986
00:59:06,919 --> 00:59:09,922
"Martin, hikâye bu. Bu yüzden yaptım.
987
00:59:10,464 --> 00:59:14,969
"Kurul'un onay damgası olmadan
yayımlamak istiyorum."
988
00:59:16,095 --> 00:59:19,974
Yayıncımızla gurur duydum çünkü dedi ki
989
00:59:20,266 --> 00:59:22,977
"Kesinlikle Stan. Aynen öyle yap."
990
00:59:25,021 --> 00:59:30,401
Bu üç sayı
onay damgası olmadan satışa çıktı.
991
00:59:31,319 --> 00:59:34,280
Dünyanın sonu da gelmedi.
992
00:59:34,780 --> 00:59:35,948
{\an8}Stan,
Gurur veriyorsun.
993
00:59:35,948 --> 00:59:38,326
{\an8}Kilise gruplarından mektuplar aldık.
994
00:59:38,326 --> 00:59:39,243
BİR TAVIR ALDIN.
995
00:59:39,243 --> 00:59:41,078
Ebeveynler, öğretmenler. Herkes bayıldı.
996
00:59:46,167 --> 00:59:47,668
ÇİZGİ ROMAN
997
00:59:47,668 --> 00:59:50,212
Bir gencin zihni sünger gibidir.
998
00:59:50,212 --> 00:59:52,673
Bir gencin anlayamayacağı kadar sert
999
00:59:53,424 --> 00:59:54,467
veya olgunluk gerektiren
1000
00:59:55,343 --> 00:59:58,054
bir şeyin var olduğunu hiç sanmıyorum.
1001
00:59:58,054 --> 01:00:01,724
Bence sandığımızdan
çok daha fazla şeyi anlayabilirler.
1002
01:00:01,724 --> 01:00:04,935
Ayrıca çabucak benimseyip
öğrenebiliyorlar da.
1003
01:00:04,935 --> 01:00:08,689
Çoğunun fırsatı yok.
Onlara yeterince fırsat verilmiyor.
1004
01:00:10,274 --> 01:00:12,234
Marvel Comics'i kurduğumuzda
1005
01:00:12,234 --> 01:00:15,404
"Üniversite düzeyinde
kelimeler kullanalım." dedim.
1006
01:00:15,404 --> 01:00:17,740
Herkes "Stan, aklını kaçırmışsın." dedi.
1007
01:00:17,740 --> 01:00:21,577
"Öyle mi?" dedim. Cümledeki kullanımından
1008
01:00:21,577 --> 01:00:23,579
kelimenin anlamını çözeceklerini
1009
01:00:23,579 --> 01:00:26,165
ya da bir kelimeyi
sözlükte aramaları gerekirse
1010
01:00:26,165 --> 01:00:28,417
{\an8}bunun kötü bir şey olmadığını düşünüyordum.
1011
01:00:28,417 --> 01:00:30,836
{\an8}Belki daha büyük okurlar
bunu takdir ederdi.
1012
01:00:31,170 --> 01:00:35,007
Garip bir şekilde,
bizim küçük şapşal Marvel Comics
1013
01:00:35,007 --> 01:00:39,553
çocuklar için en az diğer kaynaklar kadar
öğretici oluyor.
1014
01:00:41,055 --> 01:00:45,726
Bir çizgi roman için yolumu
birkaç kilometre uzattığım olmuştur.
1015
01:00:45,851 --> 01:00:48,813
Bir gün erken okumak için bunu yapmak
biraz aptalca gelebilir
1016
01:00:49,522 --> 01:00:52,191
ama bazı hayranlar tuhaf olabiliyor.
1017
01:00:56,696 --> 01:01:00,324
İşte bu.
İkinci Yıllık Mighty Marvel Toplantısı.
1018
01:01:00,324 --> 01:01:03,369
Karşınızda ben Stan Lee,
siz de oradasınız.
1019
01:01:03,369 --> 01:01:07,206
Şimdi çenemi kapatacağım ve size
neler olduğunu görme fırsatı vereceğim.
1020
01:01:07,206 --> 01:01:11,085
Konuşma yapıp imza dağıtmamla başlıyoruz.
İşte böyle.
1021
01:01:11,794 --> 01:01:14,422
Nereye gitsem
herkes beni tanıdığını hissediyordu
1022
01:01:14,422 --> 01:01:16,382
çünkü kitapları okuyorlardı.
1023
01:01:16,382 --> 01:01:21,554
Herkes "Merhaba Stan." diyordu.
Bir sıcaklık ve samimiyet vardı.
1024
01:01:21,554 --> 01:01:25,057
Son başkanlık seçiminde
bazı üniversitelerden birkaç oy aldım.
1025
01:01:25,057 --> 01:01:28,060
Komikti. Bazı çocuklar adımı yazmışlardı.
1026
01:01:28,060 --> 01:01:29,603
Galiba 23 oy aldım.
1027
01:01:29,603 --> 01:01:32,022
Ülkenin sorumluluğunu almaya yetmedi.
1028
01:01:32,356 --> 01:01:33,941
En sevdiğin karakter hangisi?
1029
01:01:34,567 --> 01:01:36,527
Ben Grimm. The Thing.
1030
01:01:36,527 --> 01:01:37,945
- Evet!
- Peki neden?
1031
01:01:38,779 --> 01:01:42,783
Bilmiyorum. Onun kişiliğiyle
ve başına gelenlerle ilgili.
1032
01:01:42,783 --> 01:01:45,119
Bir canavara dönüştü ve onun suçu değildi.
1033
01:01:45,119 --> 01:01:46,787
Falcon, Yenilmezler.
1034
01:01:46,787 --> 01:01:48,289
- Falcon mı?
- Evet.
1035
01:01:48,289 --> 01:01:49,915
- Demir Adam.
- Niye?
1036
01:01:49,915 --> 01:01:53,210
Çünkü yaptığı şeyden hoşlanıyorum.
Bence o harika bir karakter.
1037
01:01:53,210 --> 01:01:57,715
Onun hakkında ve tüm icatlar hakkında
yazdıkları hikâyeleri seviyorum.
1038
01:01:57,715 --> 01:01:59,467
En sevdiğin yazar kim?
1039
01:02:00,092 --> 01:02:01,343
Stan Lee.
1040
01:02:01,343 --> 01:02:02,470
{\an8}MUHTEŞEM!
Stan Lee
1041
01:02:02,470 --> 01:02:06,098
{\an8}Burası K100 sohbetleri
ve yanımda uçuk bir adam var.
1042
01:02:06,098 --> 01:02:07,892
{\an8}Adı Stan Lee.
1043
01:02:07,892 --> 01:02:10,644
{\an8}Çizgi romanlarla ilgilenen herkes
bu ismi bilir
1044
01:02:10,644 --> 01:02:14,190
çünkü siz Marvel Comics'i
yaratan kişisiniz, değil mi?
1045
01:02:14,190 --> 01:02:16,942
Evet, bir süre sonra
yaşayan efsane olduğunuzda
1046
01:02:16,942 --> 01:02:21,947
adınızı öğreniyorlar. Marvel Comics'i
1047
01:02:21,947 --> 01:02:24,867
çeşitli çizerlerin yardımıyla
yarattım elbette.
1048
01:02:28,829 --> 01:02:33,626
İlginçtir ki her çizerin
küçük bir takıntısı oluyor
1049
01:02:33,626 --> 01:02:35,920
ve bunu düzeltmekte zorlanıyor.
1050
01:02:35,920 --> 01:02:39,089
Jack'in erkek ve kadınlara
müthiş ince bilek çizmek gibi
1051
01:02:39,089 --> 01:02:40,925
bir alışkanlığı var.
1052
01:02:41,801 --> 01:02:43,302
Söylediklerime dikkat etmeliyim
1053
01:02:43,302 --> 01:02:45,554
çünkü bizimkiler dünyanın en yetenekli
1054
01:02:45,554 --> 01:02:49,016
ama aynı zamanda en huysuz çizerleri
1055
01:02:49,016 --> 01:02:52,853
ve bir tanesi bile olmasa
ne yapacağımızı bilemezdik.
1056
01:02:52,853 --> 01:02:56,857
{\an8}Ama herhangi birini gücendirecek bir şey
söylersem azarı işitirim.
1057
01:02:56,857 --> 01:02:59,944
{\an8}Bize Steve hakkında
biraz daha bilgi verebilir misin?
1058
01:02:59,944 --> 01:03:04,240
İlk Marvel Yıllığı'na resmini basmadığınız
1059
01:03:04,240 --> 01:03:06,325
pek az kişiden biri.
1060
01:03:06,325 --> 01:03:09,703
Gönderdiğiniz plakta da yok.
1061
01:03:09,703 --> 01:03:11,622
- Nedenini bilmek ister misin?
- Evet.
1062
01:03:11,622 --> 01:03:14,458
Tamamen kişisel.
Steve tanıtım yapmak istemiyor.
1063
01:03:14,458 --> 01:03:16,085
Sebebini bilmiyorum.
1064
01:03:16,085 --> 01:03:18,921
"Eserlerim benim yerime konuşsun." diyor.
1065
01:03:18,921 --> 01:03:20,256
Tam alıntı yapmıyorum
1066
01:03:20,256 --> 01:03:22,466
ama anladığım kadarıyla
1067
01:03:22,466 --> 01:03:25,845
reklamının yapılmasını istemiyor.
Sadece yaptığı işin
1068
01:03:25,845 --> 01:03:28,597
tanınmasını istiyor
ve görüşüne saygı duyuyoruz.
1069
01:03:31,308 --> 01:03:34,353
{\an8}Steve bana defalarca şikâyet etmişti,
1070
01:03:34,854 --> 01:03:38,357
{\an8}Örümcek Adam hakkında yazılan makalelerde
1071
01:03:38,357 --> 01:03:40,943
bana Örümcek Adam'ın yaratıcısı deniyordu.
1072
01:03:41,777 --> 01:03:45,990
Hep öyle olduğumu düşünmüştüm
çünkü şunu diyen kişiydim,
1073
01:03:45,990 --> 01:03:50,786
"Örümcek Adam adlı
bir çizgi roman düşündüm."
1074
01:03:50,953 --> 01:03:52,663
STAN LEE ile STEVE DITKO'NUN
ÖRÜMCEK ADAMI YARATMA SÜRECİ
1075
01:03:52,663 --> 01:03:57,126
Steve'e göre
bir fikre sahip olmak önemli değildi
1076
01:03:57,126 --> 01:04:02,631
{\an8}çünkü somutlaşana dek
o sadece bir fikirdi.
1077
01:04:02,631 --> 01:04:08,470
Çizgi romanı çizip ona hayat veren,
onu elle tutulur hâle getiren kişinin
1078
01:04:08,470 --> 01:04:10,973
kendisi olduğunu söylüyordu.
1079
01:04:11,599 --> 01:04:14,351
Yoksa elimde sadece bir fikir olurdu.
1080
01:04:14,476 --> 01:04:15,477
Ben de ona dedim ki
1081
01:04:15,477 --> 01:04:19,899
"Bence fikri ortaya atan kişi,
onu yaratan kişidir."
1082
01:04:19,899 --> 01:04:22,067
"Hayır çünkü çizen benim." dedi.
1083
01:04:22,067 --> 01:04:25,404
BUNA NE DERSİN STEVEY?
HER SAYFADA 12 KARE YAPACAĞIZ!
1084
01:04:25,404 --> 01:04:28,157
ÇİZİMLERİ BEN YAPACAĞIM,
SEN DE İMZANI ATACAKSIN
1085
01:04:29,867 --> 01:04:33,621
İlk önce oldukça ayrıntılı
bir olay örgüsü tasarlardım.
1086
01:04:34,163 --> 01:04:35,831
Steve'e bunu anlatırdım.
1087
01:04:36,415 --> 01:04:40,044
O da istediği gibi çizerdi.
Ona tam bir metin vermezdim.
1088
01:04:40,044 --> 01:04:43,255
Benim aklıma bile gelmeyen
bir sürü şey eklerdi.
1089
01:04:43,255 --> 01:04:45,507
Sonra ben çizimleri alırdım
1090
01:04:45,507 --> 01:04:48,969
ve diyaloğu ekler, her şeye ve herkese
1091
01:04:48,969 --> 01:04:52,389
istediğim kişiliği katmaya çalışırdım.
1092
01:04:53,766 --> 01:04:57,686
Steve çok yaratıcı biri.
İkimiz bir araya gelip
1093
01:04:57,686 --> 01:05:00,189
olay örgüsü üzerinde konuşurken
hep tartışırız
1094
01:05:00,189 --> 01:05:03,275
çünkü ben bir şekilde yapmak isterim,
o başka bir şekilde.
1095
01:05:03,400 --> 01:05:05,569
Ve aynı fikirde olmasam bile
1096
01:05:05,569 --> 01:05:09,114
onun farklı yapması iyi bir şey bence
1097
01:05:09,114 --> 01:05:12,701
çünkü bizim ekipten çıkan
alışıldık bir olay örgüsü olmuyor.
1098
01:05:12,701 --> 01:05:17,039
Onları istediği gibi yapması
benim işimi iki kat zorlaştırıyor.
1099
01:05:17,831 --> 01:05:20,334
Ama hoşuma gidiyor.
Ondan bir hikâye alıyorum
1100
01:05:20,334 --> 01:05:22,711
ve ne olduğu hakkında
en ufak fikrim olmuyor
1101
01:05:22,711 --> 01:05:25,381
çünkü ona en ufak bir
resim fikri bile vermiyorum.
1102
01:05:25,381 --> 01:05:28,384
Eve gidip canı ne isterse onu yapıyor.
1103
01:05:30,094 --> 01:05:33,180
{\an8}"Peki, herkese ortak yaratıcı
olduğunu söylerim." dedim.
1104
01:05:33,180 --> 01:05:34,431
{\an8}Yazan Stan Lee
VE STEVE DITKO
1105
01:05:34,431 --> 01:05:36,100
{\an8}Bu onu pek tatmin etmedi.
1106
01:05:36,100 --> 01:05:39,728
{\an8}TİTİZLİKLE TASARLAYIP ÇİZEN
STEVE DITKO
1107
01:05:39,728 --> 01:05:43,607
{\an8}Gerçekten hayali kuran kişinin
onu yarattığını düşünüyorum.
1108
01:05:43,607 --> 01:05:46,819
Hayal ediyorsun ve sonra
çizmesi için birine veriyorsun.
1109
01:05:52,032 --> 01:05:54,201
Çizer Steve Ditko'yu kaybettik
1110
01:05:54,493 --> 01:05:56,578
Korkunç.
1111
01:05:57,121 --> 01:05:59,832
Bir gün aradı ve "Gidiyorum." dedi.
1112
01:06:00,916 --> 01:06:02,084
Hepsi buydu.
1113
01:06:03,043 --> 01:06:04,503
Çok popüler bir çizerdi.
1114
01:06:04,503 --> 01:06:05,838
Sağlam STEVE DITKO'YA selam ve veda!
1115
01:06:05,838 --> 01:06:09,133
Sanırım onun yerine geçecek
insanları bulmayı başardık.
1116
01:06:09,133 --> 01:06:12,678
Yuh sesleri
yerini tezahürata bırakacaktır.
1117
01:06:16,724 --> 01:06:20,102
Steve ve ben birlikte
çok güzel çalışıyorduk.
1118
01:06:21,228 --> 01:06:25,399
Bana kalırsa
mükemmel iş birliği yapıyordu.
1119
01:06:26,191 --> 01:06:28,152
Çizimleri nefisti.
1120
01:06:28,652 --> 01:06:31,405
Hikâye anlayışı harikaydı.
1121
01:06:33,073 --> 01:06:36,785
Steve bizimle çalışmayı bıraktığında
kalbim kırılmıştı.
1122
01:06:47,379 --> 01:06:50,090
Sanırım herkesten daha çok
çizgi roman çıkardınız.
1123
01:06:50,090 --> 01:06:51,592
Evet, en büyük biziz.
1124
01:06:51,592 --> 01:06:53,469
Kontrol sorunu yok mu?
1125
01:06:53,469 --> 01:06:55,804
En büyük sorunlarımızdan biri. Haklısın.
1126
01:06:55,804 --> 01:06:59,099
En isteyeceğim şey tek bir dergiyi
1127
01:06:59,099 --> 01:07:01,101
bizzat yazıp düzeltisini yapmak
1128
01:07:01,226 --> 01:07:05,022
ama maalesef seri üretim tesisi gibiyiz.
1129
01:07:05,022 --> 01:07:07,107
Hepimiz usandık.
1130
01:07:07,107 --> 01:07:10,277
Bir hikâyeye bir hafta ayırmayı
hepimiz isterdik.
1131
01:07:10,277 --> 01:07:14,615
Maalesef bu işin ekonomisi sebebiyle
bu kesinlikle imkânsız.
1132
01:07:17,701 --> 01:07:22,414
Günde neredeyse iki tam çizgi roman
üretiyoruz. Seri üretim hattı gibi.
1133
01:07:22,414 --> 01:07:26,502
Modern Zamanlar adlı
eski Charlie Chaplin filminde
1134
01:07:26,502 --> 01:07:29,296
Chaplin'in üretim hattında olduğu
bir sahne vardır.
1135
01:07:29,296 --> 01:07:31,507
İşi de ürünler bantta ilerlerken
1136
01:07:31,507 --> 01:07:34,676
iki anahtarla somunları sıkmaktır.
1137
01:07:34,676 --> 01:07:37,805
Akşam eve giderken
o hareketi yapmayı sürdürür.
1138
01:07:37,805 --> 01:07:41,642
Bazen böyle hissediyoruz.
Ne üzerinde çalıştığımızı bile bilmiyoruz.
1139
01:07:41,642 --> 01:07:43,477
Sayfalar geliyor ve...
1140
01:07:43,477 --> 01:07:45,437
"Bunu düzelt. Şu başlığı değiştir,
1141
01:07:45,437 --> 01:07:47,272
"harfleri diz ve bitir."
1142
01:07:47,272 --> 01:07:49,024
Doğruca baskıya. Günde iki kitap.
1143
01:07:50,484 --> 01:07:53,153
O günlerde herkes işini yapmakla meşguldü.
1144
01:07:53,737 --> 01:07:56,740
Bunları vaktinde yetiştirmek için
çok baskı vardı.
1145
01:07:57,449 --> 01:08:00,619
Sayfa başına
pek fazla para almadıklarından
1146
01:08:00,619 --> 01:08:04,456
geçinebilmek için bir günde pek çok sayfa
hazırlamak zorunda kalan çizerler
1147
01:08:04,456 --> 01:08:06,917
ne kadar iyi olduklarını gösterme fırsatı
1148
01:08:06,917 --> 01:08:08,669
bulamamaktan şikâyetçiydi.
1149
01:08:11,296 --> 01:08:13,423
O günlerde Kirby bizden ayrıldı.
1150
01:08:15,509 --> 01:08:18,971
Jack Kirby beklenmedik bir şekilde,
şaşkın ama yürekli ekibimizden
1151
01:08:18,971 --> 01:08:22,099
istifasını duyurdu.
1152
01:08:23,725 --> 01:08:29,606
Jack Kirby 1970'de
Marvel Comics'ten ayrıldı.
1153
01:08:34,987 --> 01:08:36,822
{\an8}Jack Kirby ile canlı yayındayız.
1154
01:08:36,822 --> 01:08:38,282
{\an8}Jack Kirby Röportajı 1987
1155
01:08:38,282 --> 01:08:41,410
{\an8}Ve şimdi
çok özel sürpriz konuğu açıklayabiliriz.
1156
01:08:41,410 --> 01:08:44,079
{\an8}Meslektaşın Stan Lee.
1157
01:08:44,079 --> 01:08:46,081
{\an8}Jack'in doğum gününü kutlarım.
1158
01:08:46,081 --> 01:08:48,834
Stanley, aradığın için teşekkür ederim,
1159
01:08:48,834 --> 01:08:51,920
umarım sağlığın iyidir ve öyle de kalır.
1160
01:08:51,920 --> 01:08:56,049
Elimden geleni yapıyorum ve sana da
aynısını dilerim. Birlikte ne yaptıysak
1161
01:08:56,049 --> 01:08:58,927
ve kim neyi yaptıysa sanırım bu
1162
01:08:58,927 --> 01:09:00,721
sonsuza kadar tartışılacak.
1163
01:09:00,721 --> 01:09:03,599
Ama bence ortaya çıkan ürün
1164
01:09:03,599 --> 01:09:07,269
parçalarının toplamından daha fazlaydı.
1165
01:09:07,269 --> 01:09:11,690
Bence birlikte çalıştığımızda
devreye giren
1166
01:09:11,690 --> 01:09:13,275
bir tür sihir vardı.
1167
01:09:13,442 --> 01:09:18,614
Hiç pişman değilim Stanley.
Benim için harika bir deneyimdi.
1168
01:09:18,614 --> 01:09:22,242
Ürün iyi olduğunda tatmin oluyordum.
1169
01:09:22,367 --> 01:09:27,289
Son kertede kimin
tam olarak neyi yaptığı fark etmez.
1170
01:09:27,289 --> 01:09:32,002
Şunu söyleyeyim. O metinlerdeki
diyalogların her kelimesi benimdi.
1171
01:09:33,670 --> 01:09:35,297
-Şey, ben...
- Her hikâye.
1172
01:09:35,297 --> 01:09:39,009
Bu konuda tartışmaya girmek istemiyorum.
İstediğim şey...
1173
01:09:39,009 --> 01:09:41,261
Bizzat birkaç satır
yazdığımı söyleyebilirim.
1174
01:09:41,261 --> 01:09:44,556
- Her karenin üzerine...
- Evet, gördüm.
1175
01:09:44,556 --> 01:09:47,351
- Kitapta basılmamışlardı.
- Bak.
1176
01:09:47,476 --> 01:09:49,937
- Jack, dürüstçe cevap ver.
- Yetkim yoktu...
1177
01:09:49,937 --> 01:09:53,023
Bittikten sonra o hikâyelerin
herhangi birini okudun mu hiç?
1178
01:09:53,023 --> 01:09:54,399
Okuduğunu sanmıyorum.
1179
01:09:54,399 --> 01:09:56,735
Hikâyelerimden birini
okuduğunu sanmıyorum.
1180
01:09:56,735 --> 01:09:58,987
Bence hep yenisini çizmekle meşguldün.
1181
01:09:58,987 --> 01:10:00,906
Bittiğinde hiç okumuyordun.
1182
01:10:00,906 --> 01:10:04,159
İçinde ne yazılmışsa pek de...
1183
01:10:04,159 --> 01:10:08,914
Ben aksiyonla ilgileniyordum.
1184
01:10:08,914 --> 01:10:11,667
Biliyorum ve sanırım
"Fark etmez." diye düşünüyordun.
1185
01:10:11,667 --> 01:10:14,920
"Herkes diyalogları yazabilir,
önemli olan benim ne çizdiğim."
1186
01:10:14,920 --> 01:10:17,464
Belki haklısındır
ama ben buna katılmıyorum.
1187
01:10:17,464 --> 01:10:21,760
Hayır. Demek istediğim şu,
yazısıyla, çizimiyle
1188
01:10:21,760 --> 01:10:24,763
bütün eser tek kişiden çıkmalı.
1189
01:10:24,763 --> 01:10:27,099
Tamamını tek başına yapma fırsatın
1190
01:10:27,099 --> 01:10:29,226
olması gerektiğine inanıyorum.
1191
01:10:29,351 --> 01:10:32,646
Marvel'ın başarısı
1192
01:10:32,646 --> 01:10:36,984
karakterlere,
onları yaratan kişilerin egolarından
1193
01:10:36,984 --> 01:10:39,861
daha fazla özen göstermesinden kaynaklanıyordu.
1194
01:10:39,861 --> 01:10:42,948
Ego sorunundan söz ettiğinde komik olan
1195
01:10:42,948 --> 01:10:45,951
o sorunların ancak şimdi
ortaya çıkıyor oluşu.
1196
01:10:45,951 --> 01:10:49,913
Jack ve ben çizgi romanları hazırlarken
ego sorunu yoktu.
1197
01:10:49,913 --> 01:10:52,040
Elimizden gelenin en iyisini yapıyorduk.
1198
01:10:52,040 --> 01:10:54,835
Dinle, işlerin gerçekte nasıl olduğu
1199
01:10:56,837 --> 01:10:58,463
ancak şimdi anlaşılabiliyor.
1200
01:11:11,226 --> 01:11:13,437
Stan 1972 yılında yayıncı unvanını aldı
1201
01:11:13,437 --> 01:11:15,856
ve yazarlık görevini bırakıp
1202
01:11:15,856 --> 01:11:18,608
baş editörlük için
halefini seçmek durumunda kaldı.
1203
01:11:23,113 --> 01:11:28,118
Konuğum sadece eski bir dostum
ve iş arkadaşım değil,
1204
01:11:28,118 --> 01:11:33,665
işimizin gerçekten yetenekli
öncülerinden biri.
1205
01:11:33,665 --> 01:11:37,502
Roy Thomas, Marvel Comics'in fahri editörü
1206
01:11:37,502 --> 01:11:41,006
ve çizgi roman alanında,
belki diğer alanlarda da
1207
01:11:41,006 --> 01:11:43,800
bulabileceğiniz en iyi yazarlardan biri.
1208
01:11:43,800 --> 01:11:47,346
Sanki dualarımızın kabul olmuş hâliydin. Hatırlarsan
1209
01:11:47,346 --> 01:11:51,099
Fantastik Dörtlü'yü,
Yenilmezler'i devralmıştın.
1210
01:11:51,099 --> 01:11:53,352
- Hemen tüm hikâyeleri sen yaptın.
-Çoğunu.
1211
01:11:53,352 --> 01:11:56,813
Hem de istenebilecek en iyi şekilde.
Kendi takipçilerini oluşturdun.
1212
01:11:56,813 --> 01:11:59,733
Hayranlar seni sevmeye başladığında
senden nefret ettim.
1213
01:12:02,277 --> 01:12:05,655
Yayıncı olunca çoğu şeyi yazmayı bıraktım.
1214
01:12:06,406 --> 01:12:09,993
Yazarken metinlerin tüm kontrolü bendeydi.
1215
01:12:09,993 --> 01:12:12,204
Deyim yerindeyse, metinler tam da
1216
01:12:12,204 --> 01:12:13,538
istediğim gibi yıllanıyordu.
1217
01:12:13,538 --> 01:12:17,334
Ama anladım ki
bir seriyi yazmayı bıraktığın an
1218
01:12:17,334 --> 01:12:21,838
başka yazarlar devralıyor
ve kendi usullerince yapıyorlar.
1219
01:12:24,508 --> 01:12:29,137
{\an8}Çizgi romanlar erkek kahramanları
ele alarak başladı
1220
01:12:29,137 --> 01:12:30,931
çünkü yıllar önce
1221
01:12:30,931 --> 01:12:33,767
{\an8}kadın kahramanlar
kimsenin aklına pek gelmiyordu.
1222
01:12:33,767 --> 01:12:35,602
{\an8}Ama artık yayıncıyım
1223
01:12:35,602 --> 01:12:40,107
ve öğrendim ki okurlarımızın %10'u kadın.
1224
01:12:40,565 --> 01:12:43,902
Bu okur oranını artırmaya çalışıyoruz.
1225
01:12:43,902 --> 01:12:45,821
Ve son birkaç ayda ve yılda
1226
01:12:45,821 --> 01:12:49,116
gittikçe daha fazla
kadın karakter ekledik.
1227
01:12:49,783 --> 01:12:53,703
Red Sonja adında
bir barbar karakterimiz var.
1228
01:12:53,703 --> 01:12:55,664
Tarih öncesi çağdan.
1229
01:12:55,664 --> 01:12:57,791
Kılıcı var ve harika.
1230
01:12:57,791 --> 01:13:00,752
{\an8}Medusa adında bir karakterimiz var.
Black Widow var.
1231
01:13:00,752 --> 01:13:05,382
{\an8}Bayan Marvel adında yeni bir tane var.
Muhteşem olacak.
1232
01:13:06,508 --> 01:13:10,053
Orada çalıştığım onca yılda ilk kez
1233
01:13:10,554 --> 01:13:14,724
çizerlere çizgi romanları
istedikleri gibi yapma
1234
01:13:14,724 --> 01:13:16,685
özgürlüğü vermiştim.
1235
01:13:16,685 --> 01:13:17,769
BİR TERÖRİST İÇİN TUZAK!
1236
01:13:17,769 --> 01:13:21,523
Bence artık biraz zor. Üzüldüğüm şey şu,
1237
01:13:21,523 --> 01:13:24,651
elbette ki günün 24 saati
birlikte değiliz.
1238
01:13:24,651 --> 01:13:26,486
Roy evde yazıyor
1239
01:13:26,486 --> 01:13:30,615
ve tüm karakterler üzerinde
sahip olduğumuz mükemmel kontrolü
1240
01:13:30,615 --> 01:13:32,117
bir miktar kaybettik.
1241
01:13:32,117 --> 01:13:33,034
Çizgi Roman Yönetimi Değişti
1242
01:13:33,034 --> 01:13:36,496
Belli bir kötü karakteri
kullanmak istediğimde Ron'a
1243
01:13:36,496 --> 01:13:39,958
"Gelecek sayıda Dr. Octopus'u
döndürmek istiyorum." diyorum. O da,
1244
01:13:39,958 --> 01:13:42,627
"Olmaz Stan.
Yenilmezler'de onu kullandım." diyor.
1245
01:13:42,627 --> 01:13:45,380
Anlayacağın, biraz zorlaştı.
1246
01:13:45,672 --> 01:13:48,758
İşlerin tıkırında gitmediği
1247
01:13:48,758 --> 01:13:51,261
dönemler oluyor sanırım.
1248
01:13:51,261 --> 01:13:54,222
Ama bu denli büyüdüğümüz için
1249
01:13:54,222 --> 01:13:56,725
katlanmamız gereken şeylerden biri bu.
1250
01:13:57,893 --> 01:14:02,898
ÖRÜMCEK ADAM'IN DOĞDUĞU AĞAÇ
1251
01:14:02,898 --> 01:14:07,861
Aylaklığın zirvesine ulaştım,
artık yayıncıyım.
1252
01:14:07,861 --> 01:14:09,571
Beni üst kata postaladılar.
1253
01:14:09,571 --> 01:14:13,492
{\an8}İşim, tüm yazıları
başkalarının yapmasını sağlamak
1254
01:14:13,492 --> 01:14:15,869
{\an8}ama yazmayı gerçekten özlüyorum.
1255
01:14:15,869 --> 01:14:19,623
{\an8}Ben yokken lütfen sulayın Stan
1256
01:14:26,838 --> 01:14:30,550
Beni bu şeyin yayıncısı yaptıklarında
önemli bir iş insanı oldum.
1257
01:14:34,554 --> 01:14:37,390
Hep önemli biri olmak istemişimdir
1258
01:14:38,767 --> 01:14:40,393
ama ben iş insanı değilim.
1259
01:14:42,521 --> 01:14:46,274
Rakamlarla falan gerçekten ilgilenmiyorum.
1260
01:14:46,858 --> 01:14:51,029
Yönetim kurulu benden
beş yıllık bir plan yapmamı istedi.
1261
01:14:51,029 --> 01:14:54,908
Beş yıl sonra nerede olacağız
ve ne kadar bütçeye ihtiyacımız var?
1262
01:14:54,908 --> 01:14:58,370
Ama bana sorarsanız
ticaretle ilgisi olan her şey sıkıcı.
1263
01:15:05,126 --> 01:15:07,420
Bu yüzden yayıncı unvanını korudum
1264
01:15:07,420 --> 01:15:10,340
ama sadece bir iş insanı olmak yerine
1265
01:15:11,758 --> 01:15:16,263
Marvel Comics'i anlatarak ülkeyi dolaştım.
1266
01:15:16,263 --> 01:15:18,014
Teşekkür ederim kültürseverler.
1267
01:15:18,598 --> 01:15:19,849
{\an8}Çizgi Romanlar
Lee'den Muhteşem konuşma
1268
01:15:19,849 --> 01:15:23,353
{\an8}Üniversitelere, televizyon
ve radyo programlarına gidip
1269
01:15:23,353 --> 01:15:26,314
Marvel'ı tanıtıyordum.
1270
01:15:26,314 --> 01:15:29,859
Çizgi roman sektörünün süper kahramanı
Stan Lee.
1271
01:15:31,069 --> 01:15:37,784
Her zaman çizgi romanların
kanıtlama şansı bulduklarından daha güçlü
1272
01:15:37,784 --> 01:15:40,412
bir kültürel araç olduğunu düşünmüşümdür.
1273
01:15:40,412 --> 01:15:43,164
Şimdi onlara bu şansı vermeyi umuyorum.
1274
01:15:43,164 --> 01:15:47,752
Çizgi romanları her zamankinden
daha önemli hâle getirmek istiyorum.
1275
01:15:48,420 --> 01:15:52,799
Bunu dinî bir haçlı seferi gibi
düşünmeyi seviyorum.
1276
01:15:54,092 --> 01:15:55,093
Gerçekten.
1277
01:16:02,225 --> 01:16:05,562
Bu zamana kadar yıllarca Marvel'daydım.
1278
01:16:06,271 --> 01:16:10,817
Ömür boyu sürecek bir işim vardı
ve buna layık oldum.
1279
01:16:11,401 --> 01:16:13,320
Bence yapmamız gereken şey şu.
1280
01:16:15,113 --> 01:16:16,364
Hepsini işaretledim.
1281
01:16:16,698 --> 01:16:19,284
Ne var ki şirket tekrar satıldı.
1282
01:16:21,411 --> 01:16:23,622
Yeni şirketin sahiplerinden biri
şöyle dedi,
1283
01:16:23,622 --> 01:16:26,750
"Stan, merak etme,
her zamankinden daha iyi olacaksın."
1284
01:16:26,750 --> 01:16:29,336
Herkesle yeni sözleşmeler yapacaktı.
1285
01:16:29,336 --> 01:16:32,088
Bana teklif edilen yeni sözleşme
1286
01:16:32,088 --> 01:16:36,009
ömür boyu değil, iki yıllıktı,
1287
01:16:36,009 --> 01:16:38,011
bu da beni çok mutsuz etti.
1288
01:16:40,055 --> 01:16:43,475
Bu hikâyeleri yazarken pişman olduğum şey
1289
01:16:44,225 --> 01:16:48,521
"Gidip telif hakkını alayım,
sahibi olayım." diye düşünmemiş olmamdır.
1290
01:16:48,521 --> 01:16:50,482
Her zaman şirkete aitti.
1291
01:16:50,482 --> 01:16:53,652
Yani ticari açıdan bakılırsa
bu bir hataydı.
1292
01:16:56,112 --> 01:16:59,532
Kalbim kırılmıştı.
Bu konuda yapabileceğim pek bir şey yoktu.
1293
01:17:05,246 --> 01:17:08,792
Bir dizi kasıtlı
ve ölümcül terörist eylem...
1294
01:17:10,335 --> 01:17:11,586
Değişim zamanı.
1295
01:17:11,795 --> 01:17:14,005
Evet! Evet, yapabiliriz!
1296
01:17:19,636 --> 01:17:22,889
Pekâlâ, bir kamera koyalım.
Ve bu delikanlıyı bekletmeyelim.
1297
01:17:24,933 --> 01:17:27,227
Marvel sonunda işleri halletti.
1298
01:17:27,894 --> 01:17:30,647
Millet, etrafı boşaltalım. Lütfen.
1299
01:17:31,189 --> 01:17:36,820
Bana onursal olarak
Fahri Başkan unvanı verdiler.
1300
01:17:37,404 --> 01:17:38,947
Buna çok sevindim.
1301
01:17:38,947 --> 01:17:42,826
Ve oyun! Kamera! Araba!
1302
01:17:44,077 --> 01:17:45,078
Stan!
1303
01:17:45,078 --> 01:17:46,287
Oldu mu?
1304
01:17:46,996 --> 01:17:50,250
Stan, burada olduğun için
çok teşekkürler. Bu bizim için bir zevk.
1305
01:17:50,250 --> 01:17:53,211
Gitmeden önce bir sürü kişinin elini sıkıp
1306
01:17:53,211 --> 01:17:54,838
imza vermen gerekirse bizi bağışla
1307
01:17:54,838 --> 01:17:57,382
ama çok teşekkürler. Bize şeref verdin.
1308
01:17:57,382 --> 01:17:59,342
-Çok teşekkürler!
- Sağ ol.
1309
01:17:59,342 --> 01:18:00,802
Çok kişi gelip şöyle diyor,
1310
01:18:00,802 --> 01:18:04,180
"Yaşattığın bunca zevk için
teşekkür etmek istiyorum."
1311
01:18:04,848 --> 01:18:07,058
Ve bunu 1940'lardan beri yapıyorum.
1312
01:18:07,726 --> 01:18:09,686
O zaman kitapları okuyan insanlar
1313
01:18:09,686 --> 01:18:11,855
hâlâ onları hatırlıyor.
1314
01:18:11,855 --> 01:18:14,899
Ve şimdi kendi çocukları var.
Bazılarının torunları var.
1315
01:18:16,568 --> 01:18:17,652
{\an8}Marvel Studios Başkanı
Kevin Feige'nin sesi
1316
01:18:17,652 --> 01:18:19,988
{\an8}1960'ların başındaki
ünlü Marvel şirketine bakıyorum.
1317
01:18:19,988 --> 01:18:23,324
{\an8}Stan Lee'nin, Kirby'nin, Ditko'nun
ve ortak yaratıcıların
1318
01:18:23,324 --> 01:18:26,995
{\an8}hayal gücünden çıkan
karakterleri düşünüyorum. İnanılmaz.
1319
01:18:26,995 --> 01:18:29,122
Filmlerin geliştirme oturumları için
1320
01:18:29,122 --> 01:18:32,208
konferans salonunda toplandığımızda
şöyle düşünüyorum,
1321
01:18:32,208 --> 01:18:35,879
"Vay, şu hayal gücünün
keşke %5'ini kullanabilsek."
1322
01:18:37,046 --> 01:18:39,924
Çizgi romanların
onlarca yıldır başarıyla yaptığı şeyi
1323
01:18:39,924 --> 01:18:41,259
taklit etmeye çalışıyoruz.
1324
01:18:42,886 --> 01:18:45,221
O kitapları yazdığım günlerde
1325
01:18:45,764 --> 01:18:47,515
çok satılmalarını umuyordum.
1326
01:18:47,515 --> 01:18:51,019
Böylece işimi kaybetmezdim
ve kiramı ödeyebilirdim.
1327
01:18:51,019 --> 01:18:52,103
{\an8}DEMİR ADAM
1328
01:18:52,103 --> 01:18:55,857
{\an8}Birdenbire bu karakterler
dünyaca meşhur oldu.
1329
01:18:56,441 --> 01:19:00,111
Gişe rekorları kıran filmlere konu oldular
1330
01:19:00,111 --> 01:19:02,781
ve ne mutlu bana ki
o filmlerde küçük roller aldım.
1331
01:19:04,574 --> 01:19:07,827
Kestik. Hanımlar ve beyler,
Demir Adam'ın yaratıcısı
1332
01:19:07,827 --> 01:19:11,039
Bay Stan Lee'nin çekimleri bitti.
1333
01:19:11,039 --> 01:19:15,126
Yarattığım karakterlerle
çalışıyor olmam...
1334
01:19:15,126 --> 01:19:16,044
Oyun.
1335
01:19:16,044 --> 01:19:19,172
New York'ta süper kahramanlar mı?
Hadi canım.
1336
01:19:19,964 --> 01:19:23,718
Ve bu kadar güzel filmlerinin yapılması...
1337
01:19:23,718 --> 01:19:25,345
Oldu mu?
1338
01:19:25,345 --> 01:19:29,599
Kaptan Amerika mı o?
Daha uzun boylu sanıyordum.
1339
01:19:29,599 --> 01:19:32,310
- Böyle profesyonellerle çalışmak...
- Eyvah.
1340
01:19:32,310 --> 01:19:34,604
Kovulduğumun resmidir.
1341
01:19:34,604 --> 01:19:37,106
Hepsinin de karakterleri böyle sevmesi...
1342
01:19:37,106 --> 01:19:39,400
Tony Stank misiniz?
1343
01:19:39,400 --> 01:19:42,111
Böyle bir şeye dönüşeceğini
hiç düşünmemiştim.
1344
01:19:42,111 --> 01:19:44,948
Her neyse, çok kaba bir şekilde
sözüm kesilmeden önce...
1345
01:19:45,323 --> 01:19:47,575
Yaratıcı insanlarla,
1346
01:19:47,867 --> 01:19:50,203
özellikle de sinemacılarla çalışmak
1347
01:19:51,079 --> 01:19:52,664
çok heyecan verici.
1348
01:19:56,084 --> 01:19:57,418
Hayır!
1349
01:19:57,794 --> 01:19:58,837
Evet!
1350
01:19:59,420 --> 01:20:01,965
Düşününce çok muazzam bir şey.
1351
01:20:01,965 --> 01:20:05,760
1960'lar eğlenceliydi
ama şimdi bedelini ödüyorum.
1352
01:20:05,760 --> 01:20:06,803
Ve kestik.
1353
01:20:06,803 --> 01:20:08,596
Sanırım bunları alacağım,
1354
01:20:09,222 --> 01:20:12,725
buraya getireceğim
ve emniyete alacağım.
1355
01:20:13,768 --> 01:20:17,188
Ne oldu çocuklar?
Daha önce hiç uzay gemisi görmediniz mi?
1356
01:20:17,188 --> 01:20:18,106
Oyun.
1357
01:20:18,982 --> 01:20:20,316
"Güven bana gerçek inanan."
1358
01:20:21,651 --> 01:20:25,405
Tatmin olmuş hissetmemem için
deli olmam lazım.
1359
01:20:27,365 --> 01:20:30,493
{\an8}Dünyanın Stan'in yaptıklarını
yakaladığını görmek güzel.
1360
01:20:30,493 --> 01:20:31,536
{\an8}Roy Thomas'ın
sesi
1361
01:20:31,536 --> 01:20:34,038
{\an8}Bunun için filmler ve TV programları
gerekmiş olsa bile.
1362
01:20:34,038 --> 01:20:35,582
{\an8}Artık herkes
1363
01:20:35,582 --> 01:20:38,376
{\an8}bunların değerini kabul etmeli.
1364
01:20:38,376 --> 01:20:40,503
Gözlerime inanamıyorum. Nasılsınız?
1365
01:20:43,172 --> 01:20:46,175
Tüm bunların tohumları Stan'in
1366
01:20:46,175 --> 01:20:48,469
Jack ve Steve ile yaptıklarında saklı.
1367
01:20:48,469 --> 01:20:51,806
Şimdi yapılan şeylerde
onların izlerini bulmak mümkün.
1368
01:20:51,806 --> 01:20:55,351
Hatta her şey, o zaman açılan
o çeşmeden akıyor.
1369
01:20:55,351 --> 01:20:58,229
Stan, Jack ve Ditko bir araya geldiler
1370
01:20:58,229 --> 01:21:01,274
ve aniden bütün bir evreni yaratan
1371
01:21:01,274 --> 01:21:03,234
olağanüstü bir üçlü oluşturdular.
1372
01:21:07,780 --> 01:21:11,075
Hiçbiri diğerleri olmadan
bunları yapamazdı.
1373
01:21:17,040 --> 01:21:20,543
{\an8}Bay Stan Lee'ye hoş geldin diyelim.
1374
01:21:20,543 --> 01:21:24,213
{\an8}2017 UCLA Mezuniyet Töreni
1375
01:21:25,423 --> 01:21:26,341
Teşekkürler.
1376
01:21:30,511 --> 01:21:32,472
Epey vakit harcayarak
1377
01:21:33,389 --> 01:21:37,477
sizin için 25 sayfalık
bir konuşma hazırladım.
1378
01:21:39,062 --> 01:21:42,523
Sonra ona bakıp şöyle dedim,
"Bunu dinlemek ister miydim?"
1379
01:21:43,900 --> 01:21:44,943
Onu yırtıp attım.
1380
01:21:46,027 --> 01:21:49,238
Şimdi savunmasız bir hâlde karşınızdayım.
1381
01:21:50,073 --> 01:21:52,659
Size söyleyebileceğim tek şey şu,
1382
01:21:54,035 --> 01:21:55,912
bir fikriniz varsa
1383
01:21:55,912 --> 01:21:56,996
Fantastik Dörtlü
1384
01:21:56,996 --> 01:21:59,165
ve cidden iyi olduğunu düşünüyorsanız
1385
01:22:00,041 --> 01:22:02,627
bir budalanın sizi vazgeçirmesine
izin vermeyin.
1386
01:22:02,627 --> 01:22:08,633
Bu, aklınıza gelen her çılgın fikrin
dâhice olacağı anlamına gelmez
1387
01:22:08,633 --> 01:22:12,178
ama iyi olduğunu hissettiğiniz,
yapmak istediğiniz,
1388
01:22:12,679 --> 01:22:17,350
{\an8}sizin için anlamı olan bir şey varsa
1389
01:22:17,725 --> 01:22:22,146
onu yapmaya çalışın.
Çünkü ancak yapmak istediğinizi,
1390
01:22:22,689 --> 01:22:25,608
olması gerektiğini
düşündüğünüz gibi yaparsanız
1391
01:22:25,608 --> 01:22:29,654
en iyi eserinizi ortaya koyabilirsiniz.
1392
01:22:29,654 --> 01:22:33,032
Ne olursa olsun onu yaptıktan sonra
1393
01:22:33,032 --> 01:22:34,534
onunla gurur duyarsınız,
1394
01:22:34,534 --> 01:22:38,287
ona bakıp şöyle diyebilirsiniz,
"Bunu yaptım, bayağı da iyi oldu."
1395
01:22:38,287 --> 01:22:39,956
Bu harika bir duygudur.
1396
01:22:40,707 --> 01:22:45,169
Hepinize iyi şanslar dilemek istiyorum.
1397
01:22:45,169 --> 01:22:49,257
Size uygun olanı yapın. Ne olursa olsun
elinizden gelenin en iyisini yapın.
1398
01:22:49,257 --> 01:22:51,300
Yaptığınıza memnun olacaksınız.
1399
01:22:51,300 --> 01:22:52,802
Muhteşem!
1400
01:26:05,912 --> 01:26:07,914
Alt yazı çevirmeni: Selen Akhuy