1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:06,840 --> 00:00:08,720
Listopad 1942 roku.
3
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
4
00:00:09,200 --> 00:00:12,480
Armada 200 brytyjskich
i amerykańskich okrętów pojawia się
5
00:00:12,480 --> 00:00:13,600
u brzegów Afryki Północnej.
6
00:00:16,200 --> 00:00:18,720
Zaczyna się operacja Torch.
7
00:00:22,760 --> 00:00:24,760
Na oczach tutejszej ludności
8
00:00:24,760 --> 00:00:29,560
na plażach Maroka i Algierii
pojawia się 100 tysięcy żołnierzy.
9
00:00:33,480 --> 00:00:36,080
W tym teatrze działań w Afryce Północnej
10
00:00:36,080 --> 00:00:39,160
w latach 1940-1943
11
00:00:39,160 --> 00:00:42,040
zapisano słynny rozdział
drugiej wojny światowej.
12
00:00:42,600 --> 00:00:43,760
Wojna pustynna.
13
00:00:48,120 --> 00:00:52,560
Dlaczego mocarstwa postanowiły walczyć
na piaskach Afryki Północnej,
14
00:00:53,120 --> 00:00:56,080
które znajdowały się
tak daleko od epicentrum wojny?
15
00:00:57,080 --> 00:00:59,240
I jak w pustynnych upałach
16
00:00:59,240 --> 00:01:02,720
aliantom udało się zadać
pierwszy dotkliwy cios
17
00:01:02,720 --> 00:01:04,360
wojskom Trzeciej Rzeszy?
18
00:01:08,520 --> 00:01:11,120
Wojna pustynna, której nikt nie chciał,
19
00:01:11,120 --> 00:01:14,120
wywróciła losy wojny do góry nogami.
20
00:01:23,360 --> 00:01:27,400
TRYPOLIS
LIBIA
21
00:01:29,240 --> 00:01:32,640
Zaczęło się od ryzykownego przedsięwzięcia
małego dyktatora,
22
00:01:32,640 --> 00:01:34,280
który marzył o wielkości:
23
00:01:34,720 --> 00:01:36,200
Benita Mussoliniego.
24
00:01:41,040 --> 00:01:42,440
Oświadczył on,
25
00:01:43,760 --> 00:01:47,160
że Włochy są więźniem
obszaru śródziemnomorskiego.
26
00:01:50,320 --> 00:01:54,360
Duce pragnął przywrócić
blask Cesarstwa Rzymskiego.
27
00:01:54,360 --> 00:01:57,320
Marzyło mu się opanowanie
Morza Śródziemnego
28
00:01:57,320 --> 00:01:59,720
i podbój terenów Afryki.
29
00:02:03,040 --> 00:02:03,840
CESARSTWO FRANCUSKIE
30
00:02:03,840 --> 00:02:06,320
Mussolini dusił się w Afryce
31
00:02:06,320 --> 00:02:09,120
zdominowanej przez stare mocarstwa:
32
00:02:09,120 --> 00:02:11,240
Francję i Wielką Brytanię.
33
00:02:12,280 --> 00:02:16,160
Irytuje go skromność
jego kolonialnych posiadłości.
34
00:02:16,440 --> 00:02:18,600
Na wschodzie są to jedynie Somalia,
35
00:02:18,600 --> 00:02:20,800
Etiopia i Erytrea.
36
00:02:20,800 --> 00:02:24,560
Na północy żelazem i krwią
udało mu się podbić Libię.
37
00:02:28,480 --> 00:02:31,120
W roku 1912 Włochy wygrały tam
38
00:02:31,120 --> 00:02:34,040
stosując masakry i okrucieństwa.
39
00:02:39,480 --> 00:02:41,280
Latem 1940 roku
40
00:02:41,280 --> 00:02:43,800
II wojna światowa objęła większość Europy.
41
00:02:45,320 --> 00:02:47,520
Po zajęciu jej części
42
00:02:48,080 --> 00:02:51,520
wojska Trzeciej Rzeszy
w kilka tygodni uporały się z Francją.
43
00:02:53,640 --> 00:02:55,480
Anglia jest bombardowana
44
00:02:55,480 --> 00:02:58,160
i obawia się,
że nie wytrzyma naporu Nazistów.
45
00:02:58,760 --> 00:03:02,040
Niemcy i Włosi
zjednoczeni pod sojuszem Osi
46
00:03:02,400 --> 00:03:04,000
stoją na pozycji siły.
47
00:03:06,320 --> 00:03:10,040
LIBIA
48
00:03:10,480 --> 00:03:13,800
Duce nie ma zamiaru
odpuścić takiej okazji.
49
00:03:17,480 --> 00:03:19,360
Zamierza wypędzić z Afryki
50
00:03:19,360 --> 00:03:21,400
stare mocarstwa kolonialne.
51
00:03:22,400 --> 00:03:24,000
Przyszła pora na Włochy.
52
00:03:28,280 --> 00:03:32,120
WRZESIEŃ 1940 ROKU
53
00:03:32,440 --> 00:03:35,480
Duce nakazuje swoim wojskom
wkroczenie z Libii do Egiptu,
54
00:03:35,480 --> 00:03:37,920
królestwa kontrolowanego
przez Brytyjczyków.
55
00:03:43,120 --> 00:03:46,560
Około 80 tysięcy żołnierzy
wdziera się 100 kilometrów
56
00:03:46,560 --> 00:03:48,200
w głąb egipskiego terytorium.
57
00:03:48,200 --> 00:03:49,600
KAIR
58
00:03:51,480 --> 00:03:53,760
Ale włoscy generałowie wahają się.
59
00:03:54,360 --> 00:03:57,360
Sądzą, że ich armia jest niedoposażona
60
00:03:57,360 --> 00:03:59,360
i nieprzygotowana do takich wyzwań.
61
00:04:03,840 --> 00:04:08,960
LONDYN
62
00:04:10,680 --> 00:04:14,160
Winston Churchill nie chce stracić Egiptu.
63
00:04:14,400 --> 00:04:16,160
Za żadną cenę.
64
00:04:18,480 --> 00:04:20,160
Od czasu kapitulacji Francji
65
00:04:20,440 --> 00:04:23,640
Rzesza coraz mocniej
zaciska swój uścisk na Europie.
66
00:04:23,640 --> 00:04:25,080
Dla brytyjskiego premiera
67
00:04:25,080 --> 00:04:27,160
nie zgodzi się na kolejną porażkę.
68
00:04:28,280 --> 00:04:30,200
Zwłaszcza, że Luftwaffe
69
00:04:30,200 --> 00:04:32,360
nieprzerwanie bombarduje Anglię.
70
00:04:35,040 --> 00:04:38,360
Churchill wie,
że ocalenie jego kraju zależy
71
00:04:38,360 --> 00:04:40,320
od zasobów jej imperium.
72
00:04:44,720 --> 00:04:46,960
Kanał Sueski należy do Egiptu.
73
00:04:49,680 --> 00:04:51,920
{\an8}Dla Londynu stanowi on ważny szlak
74
00:04:51,920 --> 00:04:54,200
{\an8}transportu surowców.
75
00:04:59,840 --> 00:05:02,880
Churchill zdaje sobie sprawę
z powagi sytuacji.
76
00:05:03,280 --> 00:05:05,400
Stary buldog wszczyna alarm
77
00:05:05,400 --> 00:05:08,480
i mobilizuje siły Wspólnoty Narodów.
78
00:05:11,800 --> 00:05:15,000
Tysiące żołnierzy z Australii,
Nowej Zelandii i RPA
79
00:05:15,000 --> 00:05:17,520
płyną do Kairu, by wspomóc Brytyjczyków.
80
00:05:20,000 --> 00:05:21,960
Opuścili swoje rodziny i pracę,
81
00:05:21,960 --> 00:05:24,560
żeby walczyć na pustyni.
82
00:05:30,560 --> 00:05:33,880
9 GRUDNIA 1940 ROKU
83
00:05:38,840 --> 00:05:41,560
W grudniu Brytyjczycy przypuszczają atak.
84
00:05:42,400 --> 00:05:43,840
Ku ich wielkiemu zaskoczeniu
85
00:05:43,840 --> 00:05:45,480
atak przebiega bez problemów.
86
00:05:46,000 --> 00:05:47,960
Włosi są zdezorganizowani
87
00:05:47,960 --> 00:05:51,040
i wycofują się 800 kilometrów aż do Libii.
88
00:05:54,920 --> 00:05:58,520
Brytyjczycy zajmują nawet
strategiczny port w Tobruku.
89
00:06:00,960 --> 00:06:04,280
Generałowie Jego Królewskiej Mości wiedzą,
że na pustyni panuje ten,
90
00:06:04,680 --> 00:06:07,320
do kogo należą porty.
91
00:06:09,840 --> 00:06:11,840
W zaledwie kilka tygodni
92
00:06:11,840 --> 00:06:14,920
wojska Wspólnoty
odniosły niebywałe zwycięstwo.
93
00:06:16,920 --> 00:06:20,760
Na początku 1941 roku
okupują całą wschodnią Libię.
94
00:06:23,560 --> 00:06:26,760
Muzułmanie świętują przybycie
ich wyzwolicieli.
95
00:06:28,240 --> 00:06:30,440
Nie zapomnieli 100 tysięcy ofiar
96
00:06:30,440 --> 00:06:32,920
włoskich okupantów.
97
00:06:36,200 --> 00:06:39,280
Arabowie i Brytyjczycy
zawierają porozumienie.
98
00:06:42,000 --> 00:06:44,640
Tysiące Libijczyków
wstępują w szeregi armii brytyjskiej.
99
00:06:49,080 --> 00:06:52,880
Churchill obiecuje im niepodległość
po zwycięstwie.
100
00:06:53,440 --> 00:06:56,280
To świetna metoda
na podkopanie wpływów Rzymu.
101
00:07:01,200 --> 00:07:03,480
Duce marzył o chwale,
102
00:07:03,480 --> 00:07:06,320
a tymczasem okrył się wielką hańbą.
103
00:07:06,320 --> 00:07:11,440
Na polu walki Włosi porzucają
400 czołgów i 130 tysięcy jeńców.
104
00:07:14,480 --> 00:07:15,880
ULICA
BENITA MUSSOLINIEGO
105
00:07:15,880 --> 00:07:19,520
Mussolini chciał narzucić Afrykanom
swoje rządy.
106
00:07:19,520 --> 00:07:21,360
Teraz musi prosić o pomoc.
107
00:07:27,400 --> 00:07:32,560
NIEMCY
108
00:07:35,480 --> 00:07:37,040
Na początku 1941 roku
109
00:07:37,040 --> 00:07:39,880
Hitler zwrócił swój wzrok na wschód.
110
00:07:40,400 --> 00:07:42,400
Wraz ze swoimi generałami
111
00:07:42,400 --> 00:07:47,400
poświęcił swoją uwagę Operacji Barbarossa,
112
00:07:47,400 --> 00:07:49,880
czyli podbojowi Związku Radzieckiego.
113
00:07:50,440 --> 00:07:54,080
Według niego,
zwycięstwo uda się przypieczętować właśnie
114
00:07:54,080 --> 00:07:55,400
na rosyjskich stepach.
115
00:07:55,400 --> 00:07:57,600
19 STYCZNIA 1941 ROKU
116
00:08:02,280 --> 00:08:06,920
Załamany Mussolini wie,
że to nie jest najlepsza pora.
117
00:08:07,720 --> 00:08:09,520
Ale potrzebuje pomocy sojusznika,
118
00:08:09,520 --> 00:08:11,840
żeby nie stracić całkowicie Libii.
119
00:08:12,320 --> 00:08:15,480
Takie upokorzenie
zniszczyłoby jego reputację.
120
00:08:17,920 --> 00:08:21,560
W swoich planach
Hitler uważa Afrykę Północną
121
00:08:21,560 --> 00:08:23,960
za drugorzędny teatr działań.
122
00:08:26,080 --> 00:08:29,080
Ale obawia się, że osłabiony Mussolini
mógłby stracić władzę.
123
00:08:29,720 --> 00:08:32,680
Upadek Ducego zagroziłby
124
00:08:32,680 --> 00:08:35,480
południowej flance
hitlerowskiej twierdzy w Europie.
125
00:08:36,680 --> 00:08:40,320
Fuhrer zgadza się pomóc,
ale na swoich warunkach.
126
00:08:40,880 --> 00:08:44,480
Niemiecka interwencja
nie może pod żadnym warunkiem
127
00:08:44,480 --> 00:08:46,760
zaszkodzić działaniom na wschodzie,
128
00:08:46,760 --> 00:08:49,560
które mają rozpocząć się już
za kilka tygodni.
129
00:08:56,760 --> 00:09:00,720
Fuhrer wysyła na pomoc
jedynie małe siły ekspedycyjne.
130
00:09:01,480 --> 00:09:04,480
Afrika Korps ma jedynie
45 tysięcy żołnierzy
131
00:09:04,480 --> 00:09:06,560
i 174 czołgi.
132
00:09:08,720 --> 00:09:12,400
12 LUTEGO 1941 ROKU
133
00:09:12,400 --> 00:09:15,400
Korpus ląduje w Trypolisie,
stolicy włoskiej kolonii.
134
00:09:16,840 --> 00:09:18,720
Jego misja jest ograniczona:
135
00:09:18,720 --> 00:09:21,280
pomóc Włochom odzyskać wschodnią Libię
136
00:09:21,280 --> 00:09:23,400
i obronić ją przed brytyjskim atakiem.
137
00:09:28,560 --> 00:09:31,080
Jednak wojskami tymi
dowodzi generał Rommel,
138
00:09:31,080 --> 00:09:32,800
co wiele zmienia.
139
00:09:34,200 --> 00:09:37,120
W wieku 49 lat
Rommel jest młodym generałem,
140
00:09:37,120 --> 00:09:38,880
ale to ulubieniec Hitlera.
141
00:09:41,200 --> 00:09:43,640
Przybywa do Trypolisu w glorii zwycięzcy
142
00:09:43,640 --> 00:09:45,080
z kampanii francuskiej.
143
00:09:48,440 --> 00:09:51,840
Oficjalnie podlega włoskiemu dowództwu,
144
00:09:51,840 --> 00:09:53,360
ale jest ambitny
145
00:09:53,360 --> 00:09:56,720
i nie zamierza być jedynie pomocnikiem.
146
00:09:58,640 --> 00:10:01,360
W Afryce Rommel marzy o chwale,
147
00:10:01,360 --> 00:10:04,240
nawet jeśli miałby nie słuchać
swoich dowódców.
148
00:10:11,840 --> 00:10:15,960
Afrika Korps jest w Afryce
od zaledwie paru tygodni.
149
00:10:15,960 --> 00:10:18,600
Ale Rommel już się niecierpliwi.
150
00:10:19,080 --> 00:10:21,400
24 Marca 1941 roku
151
00:10:21,400 --> 00:10:23,960
bez uprzedzania Berlina ani Rzymu,
152
00:10:24,560 --> 00:10:27,080
Rommel przypuszcza atak na wschód.
153
00:10:27,640 --> 00:10:29,200
Jego zamiary są jasne.
154
00:10:29,800 --> 00:10:31,520
„Moim pierwszym celem,” mówi,
155
00:10:31,520 --> 00:10:33,280
„jest odbicie wschodniej Libii.
156
00:10:33,280 --> 00:10:35,960
Drugim północny Egipt,
a potem Kanał Sueski.”
157
00:10:40,400 --> 00:10:41,960
{\an8}To odważny plan.
158
00:10:41,960 --> 00:10:43,440
{\an8}Z krainy faraonów
159
00:10:43,440 --> 00:10:46,040
{\an8}może dotrzeć do Baku na Kaukazie
160
00:10:46,040 --> 00:10:48,840
{\an8}i zająć tamtejsze cenne złoża ropy.
161
00:10:50,440 --> 00:10:53,160
Potem chce połączyć się
z wojskami Wehrmachtu,
162
00:10:53,160 --> 00:10:54,440
by uderzyć w Rosję.
163
00:10:54,440 --> 00:10:56,440
ZWIĄZEK RADZIECKI
164
00:10:56,440 --> 00:10:58,000
To megalomański plan
165
00:10:58,000 --> 00:11:01,280
i daleki od tego,
czego oczekują jego dowódcy.
166
00:11:01,920 --> 00:11:04,080
Ale jego żołnierze są za.
167
00:11:05,160 --> 00:11:08,080
Afrika Korps składa się po części
z ochotników
168
00:11:08,080 --> 00:11:10,520
w pełni oddanych Trzeciej Rzeszy.
169
00:11:15,480 --> 00:11:19,480
Afryka Północna jest dla Rommla
idealnym poligonem doświadczalnym.
170
00:11:21,040 --> 00:11:22,600
Na wielkich przestrzeniach
171
00:11:22,600 --> 00:11:25,160
jego czołgi mogą uderzać
z maksymalną prędkością.
172
00:11:26,560 --> 00:11:29,040
Jego technika polega
na uderzaniu przed siebie,
173
00:11:29,440 --> 00:11:32,000
bez martwienia się o flanki i tyły.
174
00:11:32,560 --> 00:11:34,600
Liczy na element zaskoczenia
175
00:11:34,600 --> 00:11:36,720
i własną intuicję.
176
00:11:37,320 --> 00:11:40,280
To właśnie dzięki temu
zyskał sobie podziw Hitlera.
177
00:11:56,080 --> 00:11:59,040
Nagła ofensywa Rommla
jest dla Brytyjczyków wstrząsem.
178
00:11:59,760 --> 00:12:02,800
Niemcy to nie to samo, co Włosi.
179
00:12:06,440 --> 00:12:08,720
W obliczu tak potężnego wroga
180
00:12:09,360 --> 00:12:12,720
ujawniają się słabości wojsk brytyjskich.
181
00:12:15,200 --> 00:12:19,000
Żołnierze są słabo wyszkoleni,
a ich sprzęt przestarzały.
182
00:12:21,240 --> 00:12:24,160
Brytyjski lekarza James Graham widzi,
183
00:12:24,160 --> 00:12:26,600
jak Afrika Korps sieje spustoszenie.
184
00:12:29,720 --> 00:12:31,240
„To był blitzkrieg.
185
00:12:31,240 --> 00:12:32,560
Pochłaniali nas.
186
00:12:33,640 --> 00:12:36,960
Na całym obszarze
znajdowały się płonące wraki
187
00:12:36,960 --> 00:12:38,520
i niezliczone ciała.
188
00:12:38,520 --> 00:12:40,240
Niektórzy jeszcze żyli, inni nie.
189
00:12:41,880 --> 00:12:44,200
Naszym zadaniem było
ulżyć im w cierpieniu.
190
00:12:44,560 --> 00:12:46,160
Nie było miejsca na sentymenty.
191
00:12:48,600 --> 00:12:51,240
Pochówki odbywały się
blisko miejsc śmierci.
192
00:12:51,800 --> 00:12:55,240
Żołnierzy grzebali ich towarzysze
za zgodą wroga.”
193
00:13:03,920 --> 00:13:06,160
Widząc wycofujących się Brytyjczyków,
194
00:13:06,800 --> 00:13:09,280
Rommel postanawia ruszyć dalej, na Egipt,
195
00:13:09,680 --> 00:13:11,360
zmierzając w głąb pustyni.
196
00:13:12,080 --> 00:13:15,440
Wie, że nie wykonuje rozkazów.
197
00:13:15,840 --> 00:13:18,400
Zwierza się swojej żonie:
198
00:13:19,080 --> 00:13:20,520
„Ukochana Lucie,
199
00:13:20,520 --> 00:13:22,960
nasze ataki przynoszą sukcesy.
200
00:13:23,680 --> 00:13:25,560
Zaryzykowałem natarcie
201
00:13:26,120 --> 00:13:28,760
wbrew poprzednim rozkazom i instrukcjom,
202
00:13:28,760 --> 00:13:31,880
aby wykorzystać tę wielką szansę.”
203
00:13:34,280 --> 00:13:36,120
Celem Rommla jest Tobruku.
204
00:13:36,520 --> 00:13:39,800
Chciałby go opanować w ciągu kilku dni.
205
00:13:40,240 --> 00:13:42,800
Według niego to formalność.
206
00:13:45,520 --> 00:13:46,960
{\an8}Aby uniknąć katastrofy
207
00:13:46,960 --> 00:13:49,240
{\an8}Brytyjczycy wycofują się
na granicę Egiptu.
208
00:13:51,080 --> 00:13:54,000
{\an8}Porzucają zajęte tereny w Libii
209
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
{\an8}z wyjątkiem Tobruku.
210
00:14:00,800 --> 00:14:03,360
KWIECIEŃ 1941 ROKU
211
00:14:04,960 --> 00:14:08,200
TOBRUKU
212
00:14:11,800 --> 00:14:15,840
Tobruku broni 25 tysięcy
żołnierzy Wspólnoty.
213
00:14:18,280 --> 00:14:20,120
Zaopatrzenie dociera morzem.
214
00:14:21,800 --> 00:14:25,120
Brytyjczycy nie zostawią Rommlowi
tego ważnego portu.
215
00:14:26,400 --> 00:14:30,920
Gdyby wpadł on w jego ręce,
zaopatrywałby przez niego własne wojska,
216
00:14:31,560 --> 00:14:33,960
co ułatwiłoby mu atak na Egipt.
217
00:14:38,960 --> 00:14:42,080
Na linii frontu, w oblężeniu,
życie jest bardzo ciężkie.
218
00:14:43,560 --> 00:14:46,640
Ludzie chronią się przed bombami
w zapchlonych norach.
219
00:14:50,160 --> 00:14:54,360
Niemiecka propaganda nazywa ich szczurami,
220
00:14:55,920 --> 00:14:59,880
więc wyzywająco
nazywają się sami Szczurami z Tobruku.
221
00:15:02,720 --> 00:15:03,920
Codziennie są pod ostrzałem.
222
00:15:19,040 --> 00:15:21,960
Na razie Tobruku się nie poddaje.
223
00:15:37,120 --> 00:15:38,320
Rommel ma kłopoty.
224
00:15:38,800 --> 00:15:42,400
Całymi dniami odwiedza oddziały
rozsiane wokół miasta
225
00:15:42,400 --> 00:15:44,000
i na granicy z Egiptem.
226
00:15:47,400 --> 00:15:51,280
W przeciwieństwie do oficerów Wehrmachtu
nie lubi oficjalnych wizytacji.
227
00:15:52,600 --> 00:15:55,360
Woli obserwować działania z linii frontu.
228
00:16:02,520 --> 00:16:05,440
I nieustannie
rozkazuje swoim wojskom atakować
229
00:16:05,840 --> 00:16:06,960
bez względu na koszty.
230
00:16:09,920 --> 00:16:13,360
Niemiecki porucznik Robert Witzke,
który walczy na linii frontu
231
00:16:13,920 --> 00:16:15,080
pisze do swojej żony:
232
00:16:16,440 --> 00:16:19,440
„Droga Inge, atakujemy codziennie.
233
00:16:21,720 --> 00:16:26,120
I codziennie zastanawiamy się,
kto z nas dziś przeżył.
234
00:16:27,040 --> 00:16:29,480
Wielu poległo,
a rannych jest jeszcze więcej.
235
00:16:31,760 --> 00:16:34,000
Inge, myśl o mnie.”
236
00:16:39,600 --> 00:16:41,400
Po 15 dniach oblężenia
237
00:16:41,400 --> 00:16:45,320
Rommel zużył
astronomiczne ilości amunicji,
238
00:16:45,320 --> 00:16:47,560
a paliwo jest na wykończeniu.
239
00:16:49,760 --> 00:16:50,920
Ale to nieważne.
240
00:16:50,920 --> 00:16:53,480
Batalionowi karabinów maszynowych mówi:
241
00:16:54,120 --> 00:16:58,160
„Za osiem dni będziemy w Kairze.
Powiedzcie pozostałym.”
242
00:17:03,280 --> 00:17:05,800
Rommel prowadzi nad wymiar ambitną wojnę,
243
00:17:05,800 --> 00:17:08,240
nie dbając o kluczowy element:
244
00:17:08,760 --> 00:17:10,680
paliwo i zaopatrzenie.
245
00:17:15,640 --> 00:17:19,560
Dostarczenie 53 tysięcy ton
miesięcznych zapasów
246
00:17:19,560 --> 00:17:23,320
potrzebnych do ciągłego natarcia,
to trudne zadanie.
247
00:17:23,760 --> 00:17:27,600
Linie zaopatrzeniowe Osi
są długie i niebezpieczne.
248
00:17:30,840 --> 00:17:32,960
Na Morzu Śródziemnym Brytyjczycy zatapiają
249
00:17:32,960 --> 00:17:35,680
włoskie statki transportowe
zmierzające do Trypolisu,
250
00:17:36,040 --> 00:17:38,560
jedynego portu
kontrolowanego przez Afrika Korps.
251
00:17:42,320 --> 00:17:45,400
Mimo to 80% zaopatrzenia
nadal dociera na miejsce.
252
00:17:50,200 --> 00:17:52,760
Paliwo, woda, żywność, amunicja.
253
00:17:53,120 --> 00:17:54,840
Codziennie po rozładowaniu
254
00:17:55,320 --> 00:17:57,200
muszą szybko trafić na front.
255
00:17:57,200 --> 00:17:58,080
To spore wyzwanie.
256
00:18:04,480 --> 00:18:08,120
{\an8}Pokonanie 1,200 kilometrów
z Trypolisu na front
257
00:18:08,120 --> 00:18:09,120
{\an8}zajmuje 14 dni.
258
00:18:09,720 --> 00:18:11,360
{\an8}To prawdziwa męka.
259
00:18:14,520 --> 00:18:18,360
Po drodze ciężarówki zużywają
połowę przewożonego paliwa.
260
00:18:32,000 --> 00:18:35,600
Rommel denerwuje się
tymi logistycznymi ograniczeniami.
261
00:18:36,040 --> 00:18:39,720
Wyczerpał swoje wojska
i nie zajął Tobruku.
262
00:18:42,400 --> 00:18:43,960
Jego postawa kosztowała życie
263
00:18:43,960 --> 00:18:46,640
53 oficerów i 1200 żołnierzy.
264
00:18:51,880 --> 00:18:54,160
Afrika Korps jest osłabiony,
265
00:18:54,160 --> 00:18:55,600
ale nadal się trzyma.
266
00:18:56,080 --> 00:18:57,920
Znajduje się jednak daleko od baz,
267
00:18:58,480 --> 00:19:00,280
brakuje mu paliwa
268
00:19:00,760 --> 00:19:02,880
i jest niebezpiecznie odkryty.
269
00:19:04,520 --> 00:19:07,520
Wrogi kontratak może go zniszczyć.
270
00:19:15,600 --> 00:19:16,560
Khamsin,
271
00:19:16,920 --> 00:19:20,200
palący wiatr wiejący całymi dniami,
272
00:19:20,200 --> 00:19:22,480
zwiastuje nadejście upałów.
273
00:19:28,920 --> 00:19:31,520
Od maja do października
nie da się tu walczyć
274
00:19:31,520 --> 00:19:33,720
od północy do szesnastej.
275
00:19:34,360 --> 00:19:37,320
Za dnia upał jest dojmujący,
276
00:19:37,320 --> 00:19:39,760
natomiast noce są lodowate.
277
00:19:41,920 --> 00:19:45,080
Porucznik Witzke przeżył piekło Tobruku,
278
00:19:45,480 --> 00:19:47,760
a teraz doświadcza innych cierpień.
279
00:19:48,240 --> 00:19:52,120
W czerwcu 1941 roku pisze do żony:
280
00:19:53,800 --> 00:19:55,560
„Upał to złe słowo.
281
00:19:55,920 --> 00:19:57,000
Przez ostatnie dziesięć dni
282
00:19:57,000 --> 00:20:00,240
w słońcu mieliśmy 58 do 60 stopni.
283
00:20:00,240 --> 00:20:02,600
Schudłem już dziewięć kilo.
284
00:20:02,600 --> 00:20:04,240
Jeśli nas stąd nie zabiorą,
285
00:20:04,680 --> 00:20:06,080
wszyscy oszalejemy.”
286
00:20:08,480 --> 00:20:11,760
„Największym problemem była woda,”
skarżył się inny żołnierz.
287
00:20:13,000 --> 00:20:14,600
„Ciągle tylko piliśmy.
288
00:20:15,520 --> 00:20:18,720
Na tym opierała się
nasza pustynna egzystencja.”
289
00:20:20,920 --> 00:20:24,480
Żołnierze zmagają się także
z inną pustynną plagą:
290
00:20:25,080 --> 00:20:26,080
muchami.
291
00:20:26,880 --> 00:20:29,800
Tuż po wschodzi słońca
zjawiają się one chmarami,
292
00:20:29,800 --> 00:20:31,600
zwabione ludzkim potem,
293
00:20:31,600 --> 00:20:34,720
jedyną wilgocią na tym obszarze.
294
00:20:37,320 --> 00:20:39,120
Nie ma przed nimi ucieczki.
295
00:20:43,280 --> 00:20:45,840
Z jedzeniem także są problemy.
296
00:20:46,600 --> 00:20:49,320
Brakuje go i jest ono marnej jakości.
297
00:20:50,920 --> 00:20:53,080
Próbują ulepszać swoje racje,
298
00:20:53,080 --> 00:20:54,520
kupując żywność u Beduinów.
299
00:20:55,600 --> 00:20:59,080
Handel z miejscowymi
poprawia komfort życia Witzkego,
300
00:20:59,880 --> 00:21:02,480
choć pokazuje także jego rasizm.
301
00:21:04,520 --> 00:21:08,400
„Te psy żądają fortunę
nawet za głupie jajko.
302
00:21:09,280 --> 00:21:11,040
Uważamy ich za szpiegów.”
303
00:21:14,440 --> 00:21:16,280
„Patrząc na tych brudasów,
304
00:21:16,640 --> 00:21:19,600
mamy ogromną ochotę ich wystrzelać.”
305
00:21:29,640 --> 00:21:32,160
U szczytu lata na libijskiej pustyni
306
00:21:32,160 --> 00:21:34,840
dojmujący upał unieruchamia obie armie.
307
00:21:36,360 --> 00:21:39,920
Afrika Korps ma braki w zaopatrzeniu,
308
00:21:40,480 --> 00:21:43,880
natomiast Brytyjczykom
stacjonującym na granicy Egiptu
309
00:21:44,480 --> 00:21:46,720
doskwiera ogromne przygnębienie.
310
00:21:48,560 --> 00:21:52,000
Żyją w całkowitej izolacji
od ośmiu miesięcy
311
00:21:52,440 --> 00:21:54,680
i nie mają tu żadnych rozrywek.
312
00:21:57,680 --> 00:22:01,920
Jeden z przybitych nudą żołnierzy
pisze w swoim dzienniku:
313
00:22:04,000 --> 00:22:06,200
„Każdy dzień jest taki sam.
314
00:22:06,760 --> 00:22:09,680
Wszędzie pustynia, która wysysa ci duszę.
315
00:22:11,320 --> 00:22:13,880
Nie ma na co patrzeć ani czego słuchać.
316
00:22:15,480 --> 00:22:17,480
Przy życiu trzyma nas jedynie
317
00:22:17,480 --> 00:22:18,640
myśl o domu.”
318
00:22:25,480 --> 00:22:30,600
LONDYN
319
00:22:30,600 --> 00:22:34,640
JESIEŃ 1941 ROKU
320
00:22:36,920 --> 00:22:39,240
Churchill jest na granicy rozpaczy.
321
00:22:40,320 --> 00:22:42,760
Wygląda na to, że jego wyczerpana armia
322
00:22:42,760 --> 00:22:44,720
nie zdoła pokonać Rommla.
323
00:22:48,120 --> 00:22:51,280
Premier postanawia wysłać posiłki
324
00:22:51,280 --> 00:22:53,880
od miesięcy zbierane
325
00:22:53,880 --> 00:22:55,640
z całego imperium.
326
00:22:57,400 --> 00:23:01,280
Teraz Afryka Północna
staje się ważnym teatrem wojennym.
327
00:23:03,760 --> 00:23:07,680
Hindusi, Afrykanie, Maltańczycy,
328
00:23:07,680 --> 00:23:10,640
palestyńscy Żydzi, Maurowie.
329
00:23:11,120 --> 00:23:15,080
Jesienią 1941 roku
ponad 150 tysięcy żołnierzy
330
00:23:15,080 --> 00:23:17,080
zasila szeregi Brytyjczyków.
331
00:23:18,240 --> 00:23:19,880
Wspierają ich Wolni Francuzi,
332
00:23:21,040 --> 00:23:23,520
odpowiadając na apel generała De Gaulle‘a,
333
00:23:23,520 --> 00:23:26,640
wzywającego do walki
o przywrócenie honoru Francji.
334
00:23:28,680 --> 00:23:31,080
Angażując potężne siły,
335
00:23:31,080 --> 00:23:34,160
Churchill zmusza Hitlera
do podniesienia stawki.
336
00:23:36,000 --> 00:23:39,040
GRUDZIEŃ 1941 ROKU
337
00:23:44,920 --> 00:23:47,840
Ponad 3000 kilometrów
od palących piasków Afryki
338
00:23:48,360 --> 00:23:50,520
wielka ofensywa przeciwko ZSRR
339
00:23:50,520 --> 00:23:52,360
wchodzi w decydujący etap.
340
00:23:53,960 --> 00:23:56,840
W temperaturach spadających
do minus 30 stopni
341
00:23:57,320 --> 00:23:59,640
Wehrmacht usiłuje zająć Moskwę.
342
00:24:02,400 --> 00:24:06,200
Ale choć wschód
całkowicie zaprząta myśli Hitlera,
343
00:24:06,560 --> 00:24:09,800
postanawia on wesprzeć
swojego protegowanego.
344
00:24:10,200 --> 00:24:12,160
Nie może stracić Afryki Północnej.
345
00:24:14,280 --> 00:24:19,000
TRYPOLIS, LIBIA
346
00:24:21,400 --> 00:24:24,240
Powierzając dowództwo
krnąbrnemu generałowi,
347
00:24:24,240 --> 00:24:27,000
Hitler przemienił pustynię w pułapkę.
348
00:24:28,720 --> 00:24:31,080
Rommel nie zapomniał o swoich marzeniach.
349
00:24:31,640 --> 00:24:32,680
Przeciwnie.
350
00:24:34,920 --> 00:24:39,640
W styczniu 1942 roku
przybywają obiecane posiłki.
351
00:24:40,680 --> 00:24:43,720
Ledwie rozwiązuje to logistyczne problemy,
352
00:24:43,720 --> 00:24:47,120
ale wystarcza,
by przypuścić nowy szturm na Kair.
353
00:24:51,000 --> 00:24:53,160
Ponownie, ku zaskoczeniu wszystkich
354
00:24:53,160 --> 00:24:55,600
Rommel rozpoczyna szalony marsz.
355
00:24:57,440 --> 00:25:00,320
Podekscytowany pisze do żony:
356
00:25:01,600 --> 00:25:04,640
„Droga Lucie, mam w głowie kilka planów,
357
00:25:04,640 --> 00:25:07,720
o których nigdy nie powiedziałbym
moim oficerom,
358
00:25:08,240 --> 00:25:09,920
bo uznaliby mnie za szaleńca.
359
00:25:10,440 --> 00:25:13,040
Znasz mnie i wiesz, że nad ranem
360
00:25:13,040 --> 00:25:14,920
miewam najlepsze pomysły.”
361
00:25:26,600 --> 00:25:29,800
Nie ma gwarancji,
że Brytyjczycy powstrzymają Rommla.
362
00:25:31,280 --> 00:25:34,040
Ich nowy generał Claude Auchinleck
363
00:25:34,040 --> 00:25:37,200
ma wyraźną przewagę w ludziach i sprzęcie.
364
00:25:38,960 --> 00:25:41,000
Ale Churchill postawił na złego konia.
365
00:25:42,360 --> 00:25:45,360
Auchinleck nie potrafi otaczać się
366
00:25:45,360 --> 00:25:46,440
właściwymi ludźmi.
367
00:25:47,080 --> 00:25:49,040
Przez długi czas służył w Indiach,
368
00:25:49,680 --> 00:25:52,240
gdzie źle dobierał sobie podwładnych.
369
00:25:53,760 --> 00:25:57,160
Całymi miesiącami wysyła setki czołgów
do kończących się rzeziami
370
00:25:57,160 --> 00:25:59,160
frontalnych ataków
371
00:25:59,160 --> 00:26:02,000
przypominających dawne ataki kawalerii.
372
00:26:07,880 --> 00:26:09,640
W maju 1942 roku
373
00:26:10,200 --> 00:26:14,080
Rommel wykonuje ryzykowny manewr,
374
00:26:14,080 --> 00:26:16,080
żeby pokonać przeciwnika.
375
00:26:18,000 --> 00:26:21,440
{\an8}Postanawia ominąć linie obronne Tobruku,
376
00:26:21,440 --> 00:26:24,400
{\an8}aby zmiażdżyć wroga od tyłu.
377
00:26:24,400 --> 00:26:26,120
{\an8}Ale na tym pustkowiu
378
00:26:26,120 --> 00:26:28,800
{\an8}trafia na niespodziewaną przeszkodę,
379
00:26:28,800 --> 00:26:30,160
{\an8}Bir Hakeim.
380
00:26:34,840 --> 00:26:39,480
To pozycja Wolnych Francuzów
pod dowództwem generała Koeniga.
381
00:26:39,480 --> 00:26:42,480
Jest ich garstka: tylko 3,700.
382
00:26:46,160 --> 00:26:50,120
Pomimo zmasowanego ognia
czołgów i sztukasów,
383
00:26:50,440 --> 00:26:52,840
stawiając heroiczny opór,
384
00:26:52,840 --> 00:26:55,520
zatrzymują Afrika Korps na 15 dni.
385
00:26:56,800 --> 00:27:00,200
Brytyjczycy w wyrazie wdzięczności
oddają im cześć.
386
00:27:02,240 --> 00:27:04,960
Dzięki poświęceniu żołnierzy De Gaulle‘a
387
00:27:04,960 --> 00:27:07,880
skazana na porażkę 8 Armia Auchinlecka
388
00:27:08,480 --> 00:27:10,320
uniknęła okrążenia.
389
00:27:11,080 --> 00:27:13,720
Teraz wycofuje się za egipską granicę,
390
00:27:13,720 --> 00:27:18,520
po raz drugi oddając
wschodnią Libię wrogowi.
391
00:27:25,680 --> 00:27:27,120
To jest Tobruku.
392
00:27:27,840 --> 00:27:30,600
Rommel osiąga swój główny cel.
393
00:27:30,600 --> 00:27:32,720
Zajmuje Tobruku.
394
00:27:32,720 --> 00:27:34,840
21 CZERWCA 1942 ROKU
395
00:27:38,720 --> 00:27:42,280
Robert Witzke odgrywa ważną rolę
w tym zwycięstwie.
396
00:27:42,880 --> 00:27:44,880
„Nasz batalion,” cieszy się,
397
00:27:45,400 --> 00:27:48,360
„otrzymał honorowe zadanie
prowadzenia szturmu.
398
00:27:48,840 --> 00:27:53,160
Jezu Chryste, Tobruku jest nasz!
Nadal nie mogę w to uwierzyć.”
399
00:27:55,080 --> 00:27:56,520
Dwa dni po tryumfie
400
00:27:57,200 --> 00:27:59,520
Witzke odnosi poważne rany
401
00:28:00,080 --> 00:28:01,920
i zostaje ewakuowany do Niemiec.
402
00:28:03,840 --> 00:28:06,880
Feldmarszałek Rommel
wizytuje pozycje wokół portu.
403
00:28:07,880 --> 00:28:10,560
Nad Tobrukiem
nadal widać unoszący się dym.
404
00:28:13,040 --> 00:28:15,720
W ostatniej fazie bitwy
niemieccy reporterzy wojenni
405
00:28:15,720 --> 00:28:17,600
nie odstępują Rommla na krok.
406
00:28:18,080 --> 00:28:21,280
Dzięki ich relacjom
świat dowiaduje się o jego wyczynach.
407
00:28:26,480 --> 00:28:27,440
DLACZEGO UPADŁ TOBRUKU:
NIEMCY MIELI PRZEWAGĘ 3 DO 1
408
00:28:27,440 --> 00:28:29,800
Rodzi się legenda Lisa Pustyni.
409
00:28:29,800 --> 00:28:31,440
UPADEK TOBRUKU:
25,000 JEŃCÓW
410
00:28:34,240 --> 00:28:37,160
Kamery skupiają się tylko na Rommlu
411
00:28:37,160 --> 00:28:40,800
i nie filmują wendetty włoskich osadników.
412
00:28:41,920 --> 00:28:44,080
Arabowie wybrali stronę Brytyjczyków.
413
00:28:46,720 --> 00:28:48,040
Teraz za to płacą.
414
00:28:48,040 --> 00:28:50,520
Zaczynają się grabieże i morderstwa.
415
00:28:51,480 --> 00:28:52,960
Pewien Włoch cieszy się:
416
00:28:53,760 --> 00:28:57,200
„Tuż po ucieczce Anglików
każdy znaleziony przez nas Arab
417
00:28:57,200 --> 00:28:59,440
dostał kulkę w głowę
albo granatem w brzuch.
418
00:29:01,640 --> 00:29:04,560
Nasi żołnierze dokańczają tu robotę.”
419
00:29:16,400 --> 00:29:19,600
Przemocy doświadcza także
30 tysięcy libijskich Żydów,
420
00:29:19,600 --> 00:29:21,760
nawet tych niewspierających Brytyjczyków.
421
00:29:23,800 --> 00:29:26,680
Tych obywateli włoskich
wcześniej w niewielkim stopniu
422
00:29:26,680 --> 00:29:29,440
dotykała faszystowska polityka rasowa.
423
00:29:30,320 --> 00:29:33,040
Ale militarne porażki
spowodowały radykalizację
424
00:29:33,040 --> 00:29:34,800
faszystowskiego reżimu.
425
00:29:36,040 --> 00:29:39,680
Duce postanawia
internować Żydów z tego regionu.
426
00:29:42,200 --> 00:29:44,080
Całe rodziny zostają aresztowane,
427
00:29:44,400 --> 00:29:47,680
ładowane na ciężarówki
i wywożone do obozów koncentracyjnych
428
00:29:47,680 --> 00:29:49,560
na samym skraju pustyni.
429
00:29:51,400 --> 00:29:54,360
Najgorszy z nich mieści się w Giado,
430
00:29:54,360 --> 00:29:56,680
230 kilometrów na południe od Trypolisu.
431
00:29:57,960 --> 00:30:00,200
Przetrzymywano tam około 3,000 ludzi,
432
00:30:00,600 --> 00:30:04,040
z czego jedna czwarta zmarła z powodu
niedożywienia i złego traktowania.
433
00:30:08,560 --> 00:30:10,560
WASZYNGTON
434
00:30:10,560 --> 00:30:12,960
22 CZERWCA 1942 ROKU
435
00:30:17,560 --> 00:30:20,360
Wieść o upadku Tobruku
dociera do Churchill
436
00:30:20,360 --> 00:30:22,920
podczas jego spotkania
z Franklinem Rooseveltem.
437
00:30:24,160 --> 00:30:26,960
„To jeden z największych ciosów,
jakie pamiętam.
438
00:30:27,280 --> 00:30:31,080
Porażka to jedno,
ale hańba to co innego,” wspomina.
439
00:30:32,960 --> 00:30:36,360
Naród otwarcie kwestionuje
sposób rządzenia Churchill.
440
00:30:36,360 --> 00:30:39,720
Brytyjczycy nie ufają już mu
w kwestii prowadzenia wojny.
441
00:30:41,080 --> 00:30:42,880
Tak jak Mussolini u Hitlera,
442
00:30:42,880 --> 00:30:45,920
Churchill musi teraz zdobyć
wsparcie swojego sojusznika.
443
00:30:46,520 --> 00:30:48,800
Stawką jest jego polityczne przetrwanie.
444
00:30:55,120 --> 00:30:58,320
W spotkaniach z Rooseveltem
nieustannie prosi go
445
00:30:58,320 --> 00:31:00,560
o pomoc w pokonaniu Afrika Korps.
446
00:31:01,240 --> 00:31:03,960
Planuje desant w Afryce Północnej.
447
00:31:06,720 --> 00:31:10,200
Podobnie jak Hitler
Amerykańscy generałowie nie kwapią się
448
00:31:10,200 --> 00:31:11,520
do interwencji w tym regionie.
449
00:31:12,840 --> 00:31:15,200
Sądzą, że Niemców należy pokonać,
450
00:31:15,200 --> 00:31:18,320
uderzając w nich w samym sercu,
czyli w Europie.
451
00:31:19,240 --> 00:31:21,640
Dlatego planują lądowanie
u wybrzeży Francji
452
00:31:22,080 --> 00:31:24,200
za około rok.
453
00:31:32,880 --> 00:31:35,800
Aby przekonać Roosevelta,
Churchill twierdzi,
454
00:31:35,800 --> 00:31:38,800
że rok bezczynności
przyniesie mu wiele szkód
455
00:31:39,040 --> 00:31:41,480
w oczach amerykańskiej opinii publicznej,
456
00:31:41,480 --> 00:31:43,160
która pragnie zwycięstw.
457
00:31:44,280 --> 00:31:47,960
Argumentacja ta wydaje się
trafiać do prezydenta USA,
458
00:31:47,960 --> 00:31:51,040
zwłaszcza że wkrótce
czekają go kolejne wybory.
459
00:31:57,920 --> 00:32:00,720
Pustynny Lis ignoruje te intrygi.
460
00:32:01,800 --> 00:32:03,840
Pod koniec czerwca 1942 roku
461
00:32:03,840 --> 00:32:06,120
postanawia uderzyć na Egipt,
462
00:32:06,120 --> 00:32:07,680
tym razem za zgodą Hitlera.
463
00:32:09,440 --> 00:32:11,960
Teraz Fuhrer uważa podbój Egiptu
464
00:32:11,960 --> 00:32:15,120
za historyczną okazję
do pokonania Imperium Brytyjskiego.
465
00:32:24,560 --> 00:32:28,800
{\an8}El Alamein to mała stacja kolejowa
na egipskim wybrzeżu.
466
00:32:30,280 --> 00:32:34,200
Nikt nie sądził, że to miejsce
przejdzie kiedyś do historii.
467
00:32:35,720 --> 00:32:38,960
Ale to właśnie tam Brytyjczykom
uda się zmienić koleje wojny.
468
00:32:42,520 --> 00:32:45,560
Generał Auchinleck wybrał tę pozycję,
469
00:32:45,560 --> 00:32:48,440
aby znów nie zostać otoczonym
przez wojska Lisa Pustyni.
470
00:32:49,760 --> 00:32:52,720
Są tu przeszkody nie do obejścia.
471
00:32:53,520 --> 00:32:54,960
Na północy morze,
472
00:32:54,960 --> 00:32:57,480
a na południu
ogromne tereny miękkiego piasku.
473
00:33:00,360 --> 00:33:04,040
W lipcu 1942 roku Rommel rozpoczyna
ostateczną jego zdaniem
474
00:33:04,040 --> 00:33:07,040
ofensywę pod El Alamein.
475
00:33:16,240 --> 00:33:19,480
Kiedy Niemcy rozpoczynają
atak nad El Alamein,
476
00:33:21,400 --> 00:33:23,960
Brytyjczycy są bliscy porażki.
477
00:33:25,000 --> 00:33:27,920
Przez ostatni rok
ponosili klęskę za klęską
478
00:33:28,600 --> 00:33:30,680
mimo przewagi liczebnej.
479
00:33:32,280 --> 00:33:35,960
Nieudolność ich przywódców
i strach przed Rommlem
480
00:33:35,960 --> 00:33:37,840
podkopują ich determinację.
481
00:33:41,120 --> 00:33:42,480
W szpitalu polowym
482
00:33:42,480 --> 00:33:45,480
Doktor James Graham widzi rzesze żołnierzy
483
00:33:45,480 --> 00:33:48,280
rannych i niezdolnych do dalszej walki.
484
00:33:49,800 --> 00:33:52,400
Odkrywa, że niektórzy z nich
wolą się okaleczyć,
485
00:33:52,400 --> 00:33:54,000
niż wrócić na front.
486
00:33:55,640 --> 00:33:58,360
Robią to, rozbierając nabój
487
00:33:58,360 --> 00:34:01,760
i połykając proch,
który jest szkodliwy dla wątroby.
488
00:34:03,160 --> 00:34:04,960
Po kilku tygodniach w szpitalu
489
00:34:05,560 --> 00:34:08,080
dostają zajęcie
z dala od pierwszej linii frontu.
490
00:34:10,560 --> 00:34:14,160
Latem 1942 roku żołnierze Auchinlecka
491
00:34:14,160 --> 00:34:15,920
masowo poddają się wrogowi.
492
00:34:16,560 --> 00:34:18,440
Taki defetyzm jest nie do przyjęcia.
493
00:34:19,960 --> 00:34:23,480
Generał żąda przywrócenia
kary śmierci dla dezerterów.
494
00:34:27,280 --> 00:34:29,720
Auchinleck zdołał powstrzymać
ofensywę Osi,
495
00:34:29,720 --> 00:34:31,920
ale popada w niełaskę.
496
00:34:31,920 --> 00:34:35,320
Wini się go
za upadek moralny jego żołnierzy.
497
00:34:35,960 --> 00:34:41,040
3 SIERPNIA 1942 ROKU
498
00:34:43,920 --> 00:34:45,800
Pełen obaw
499
00:34:45,800 --> 00:34:49,200
Winston Churchill na początku sierpnia
leci do Kairu,
500
00:34:49,920 --> 00:34:52,680
gdzie dymisjonuje Claude‘a Auchinlecka.
501
00:34:56,240 --> 00:34:59,880
Zastępuje go
generałem Bernardem Montgomerym.
502
00:35:03,160 --> 00:35:09,040
Churchill uważa go za zarozumialca,
ale wybiera go, bo ma on ważną cechę:
503
00:35:09,560 --> 00:35:14,160
wielką pewność siebie,
którą potrafi przekazać otoczeniu.
504
00:35:18,680 --> 00:35:21,920
James Graham jest członkiem
sztabu Montgomery‘ego.
505
00:35:21,920 --> 00:35:24,840
Widzi, jak generał stara się
wyleczyć dolegliwości
506
00:35:24,840 --> 00:35:26,200
trapiące jego żołnierzy.
507
00:35:28,080 --> 00:35:30,040
„Montgomery codziennie wyjeżdża.
508
00:35:30,440 --> 00:35:32,760
Wizytuje wszystkie oddziały,
509
00:35:32,760 --> 00:35:34,920
żeby przedstawić się żołnierzom.
510
00:35:35,640 --> 00:35:38,120
Żaden dowódca tak nie robił.”
511
00:35:40,000 --> 00:35:43,360
Przekaz Montgomery‘ego jest proste,
ale nader stanowcze:
512
00:35:44,520 --> 00:35:47,000
„Skuteczna obrona Egiptu
zależy od El Alamein.
513
00:35:47,560 --> 00:35:49,440
To tutaj stawimy czoła Niemcom.
514
00:35:50,120 --> 00:35:52,040
Koniec z odwrotami.”
515
00:35:54,080 --> 00:35:57,000
Pod Montgomerym
Brytyjczycy nie oddają ani cala ziemi.
516
00:36:00,520 --> 00:36:02,280
James Graham to potwierdza.
517
00:36:04,040 --> 00:36:06,520
„To wystarczyło, by zdobyć ich wierność.
518
00:36:07,680 --> 00:36:09,720
Każdy chce być po stronie zwycięzców.”
519
00:36:16,760 --> 00:36:20,360
Strategicznie Montgomery
jest przeciwieństwem Rommla.
520
00:36:21,920 --> 00:36:26,640
Brytyjski strateg szykuje swoje działania
w sposób bardzo drobiazgowy.
521
00:36:28,600 --> 00:36:31,800
Kiedy pod koniec sierpnia
Rommel przechodzi do ataku,
522
00:36:31,800 --> 00:36:33,680
Montgomery już na niego czeka.
523
00:36:33,680 --> 00:36:37,560
30 SIERPNIA 1942 ROKU
524
00:36:37,560 --> 00:36:41,480
UCIEKAJ, ROMMEL! UCIEKAJ!
525
00:36:41,480 --> 00:36:45,440
Zamiast ryzykować decydującą bitwę,
526
00:36:46,480 --> 00:36:48,480
Montgomery chce wyczerpać przeciwnika.
527
00:36:50,720 --> 00:36:53,680
Ostatecznie ma ogromną przewagę
w sprzęcie.
528
00:36:56,080 --> 00:36:58,560
„Chcę powstrzymać czołgi wroga,
529
00:36:58,560 --> 00:37:02,360
metodycznie niszczącego system obronny.
530
00:37:02,800 --> 00:37:05,320
Wróg zostanie odcięty od dostaw.”
531
00:37:11,120 --> 00:37:13,920
Celem Montgomery‘ego
jest słaby punkt armii Rommla,
532
00:37:14,520 --> 00:37:16,440
czyli jego konwoje z paliwem.
533
00:37:20,400 --> 00:37:24,000
Werner Mork
kieruje ciężarówką Afrika Korps.
534
00:37:24,840 --> 00:37:26,240
Pada ofiarą ataku z powietrza,
535
00:37:26,240 --> 00:37:28,400
który naznaczy go na całe życie.
536
00:37:29,760 --> 00:37:33,240
„Atak trwał tylko kilka minut,
ale jestem roztrzęsiony.
537
00:37:37,400 --> 00:37:40,560
Od tamtej pory czuję nieustanną panikę.
538
00:37:41,720 --> 00:37:46,440
Jest ze mną wszędzie.
Wojna i jej okrucieństwo to koszmar.”
539
00:37:48,760 --> 00:37:51,560
Strategia wyczerpania wroga
zaczyna przynosić efekty.
540
00:37:59,720 --> 00:38:01,120
Po miesiącu walk
541
00:38:01,840 --> 00:38:04,880
Afrika Korps zostało paliwa
na jedynie kilka dni.
542
00:38:06,400 --> 00:38:08,600
27 października 1942 roku
543
00:38:09,080 --> 00:38:11,640
Lis Pustyni zostaje dobity.
544
00:38:16,280 --> 00:38:18,720
Wywiad brytyjski
przechwytuje niemiecką depeszę
545
00:38:18,720 --> 00:38:23,400
o dwóch włoskich tankowcach
płynących do Tobruku.
546
00:38:27,880 --> 00:38:29,360
Kiedy mają zrzucić kotwicę,
547
00:38:29,720 --> 00:38:32,280
zostają zatopione
przez bombowce Brytyjczyków.
548
00:38:41,920 --> 00:38:43,560
Przez brak paliwa
549
00:38:44,440 --> 00:38:47,560
Rommel nie może już działać.
550
00:38:49,920 --> 00:38:52,120
4 LISTOPADA 1942 ROKU
551
00:38:54,040 --> 00:38:57,280
Rommel poniósł ogromną klęskę
pod El Alamein.
552
00:38:57,720 --> 00:39:01,640
Wie, że to zniszczy plany Hitlera
dotyczące Afryki.
553
00:39:03,520 --> 00:39:06,360
Załamany pisze do żony:
554
00:39:08,400 --> 00:39:11,720
„Bóg jeden wie, czy przeżyję tę porażkę.
555
00:39:12,200 --> 00:39:13,440
Jeśli nie wrócę,
556
00:39:13,880 --> 00:39:17,520
chcę z głębi serca
podziękować tobie i naszemu synowi
557
00:39:17,920 --> 00:39:20,680
za miłość i szczęście, jakie mi dajecie."
558
00:39:23,800 --> 00:39:25,800
ZWYCIĘSTWO
559
00:39:25,800 --> 00:39:27,880
LONDYN
560
00:39:30,120 --> 00:39:33,320
Zwycięstwo pod El Alamein
jest punktem zwrotnym
561
00:39:33,320 --> 00:39:34,600
w II wojnie światowej.
562
00:39:35,360 --> 00:39:37,080
Armia Rommla została pokonana.
563
00:39:37,800 --> 00:39:40,680
Brytyjski premier
nie posiada się z radości.
564
00:39:41,800 --> 00:39:44,000
To jeszcze nie koniec.
565
00:39:44,920 --> 00:39:48,560
To nawet nie początek końca.
566
00:39:49,320 --> 00:39:52,520
Ale być może to koniec początku.
567
00:40:00,960 --> 00:40:02,320
Churchill tryumfuje.
568
00:40:02,320 --> 00:40:05,440
Wie, że dni Rzeszy w Afryce
są już policzone.
569
00:40:13,040 --> 00:40:16,040
Amerykańskie wojska
przybywają do Afryki Północnej,
570
00:40:18,760 --> 00:40:21,200
{\an8}lądując na plażach Maroka i Algierii,
571
00:40:21,200 --> 00:40:22,720
{\an8}dwóch francuskich kolonii.
572
00:40:25,160 --> 00:40:27,320
{\an8}Pomimo oporów swojej administracji
573
00:40:27,320 --> 00:40:29,520
Roosevelt ulega Churchillowi.
574
00:40:30,520 --> 00:40:33,160
Prezydent chce wygrać
wybory uzupełniające.
575
00:40:34,000 --> 00:40:37,920
Obiecał opinii publicznej
szybkie zwycięstwo w Afryce.
576
00:40:41,320 --> 00:40:43,800
Początkowo zaplanowana na sześć tygodni
577
00:40:44,400 --> 00:40:47,600
operacja Torch będąca epilogiem
Pustynnej Wojny,
578
00:40:47,600 --> 00:40:50,240
trwała sześć miesięcy.
579
00:40:52,520 --> 00:40:56,000
Siły brytyjsko-amerykańskie
i armia Montgomery‘ego
580
00:40:56,000 --> 00:40:58,320
mają spotkać się w Tunezji.
581
00:40:58,920 --> 00:41:01,120
To idealna baza wypadkowa
do ataku na Europę.
582
00:41:02,360 --> 00:41:05,400
Hitler chce tego uniknąć za wszelką cenę.
583
00:41:05,800 --> 00:41:09,280
Fuhrer początkowo
nie chciał wesprzeć Afrika Korps.
584
00:41:10,280 --> 00:41:13,320
Teraz wysyła do Tunezji ogromne posiłki,
585
00:41:13,560 --> 00:41:16,520
w tym ciężkie bombowce Luftwaffe
586
00:41:16,520 --> 00:41:17,840
z frontu rosyjskiego.
587
00:41:23,520 --> 00:41:26,880
Zaciętość walk
osłabia amerykański entuzjazm
588
00:41:28,600 --> 00:41:31,000
zwłaszcza po ich pierwszym starciu
z Wehrmachtem
589
00:41:31,000 --> 00:41:33,800
w lutym 1943 roku w Kasserine.
590
00:41:33,800 --> 00:41:35,280
Była to wielka klęska.
591
00:41:39,360 --> 00:41:42,760
Ale chrzest ogniowy
utwardził charakter Amerykanów.
592
00:41:44,880 --> 00:41:46,960
Teraz ich zaprawione w boju wojska
593
00:41:46,960 --> 00:41:49,720
mogą połączyć się
z brytyjską armią Montgomery‘ego.
594
00:41:49,720 --> 00:41:53,040
BIZERTE
TUNIS
595
00:41:55,720 --> 00:41:58,080
Dysponujący ogromną przewagą
596
00:41:58,880 --> 00:42:02,880
Brytyjczycy i Amerykanie przypuszczają
ostateczny atak w środkowej Tunezji.
597
00:42:05,120 --> 00:42:06,720
Brytyjczycy zajmują Tunis,
598
00:42:07,360 --> 00:42:09,320
natomiast Amerykanie Bizerte.
599
00:42:11,400 --> 00:42:12,840
13 MAJA 1943 ROKU
600
00:42:12,840 --> 00:42:15,960
Wojska Osi stłoczone w ostatnim przyczółku
601
00:42:15,960 --> 00:42:18,080
kapitulują bezwarunkowo.
602
00:42:20,320 --> 00:42:23,680
Alianci biorą 275 tysięcy jeńców.
603
00:42:23,680 --> 00:42:27,560
To znacznie więcej
niż 90 tysięcy pod Stalingradem.
604
00:42:29,600 --> 00:42:33,360
Te tysiące żołnierzy
nie będą mogły odeprzeć aliantów
605
00:42:33,360 --> 00:42:34,960
podczas lądowania w Normandii.
606
00:42:44,440 --> 00:42:46,160
Tak kończy się Pustynna Wojna.
607
00:42:47,200 --> 00:42:50,040
Dzięki temu zwycięstwu
Niemcy zostali wyparci z Afryki.
608
00:42:51,200 --> 00:42:53,080
Alianci są teraz przygotowani
609
00:42:53,080 --> 00:42:55,600
do wielkiej konfrontacji
w Europie Zachodniej.
610
00:42:56,440 --> 00:43:00,440
Razem z Montgomerym udało im się
zatrzymać nowoczesną machinę wojenną.
611
00:43:03,240 --> 00:43:04,720
Dowódcy i ich żołnierze
612
00:43:04,720 --> 00:43:06,720
wyciągnęli wnioski,
613
00:43:06,720 --> 00:43:08,880
choć za ceną ogromnego cierpienia.
614
00:43:10,720 --> 00:43:13,040
Mieszkańcy witają swoich wyzwolicieli,
615
00:43:13,440 --> 00:43:15,800
ale ich radość nie jest pełna.
616
00:43:16,400 --> 00:43:20,160
Alianci oczyścili Afrykę z plagi nazizmu,
617
00:43:21,040 --> 00:43:22,680
ale mimo wcześniejszych obietnic
618
00:43:23,400 --> 00:43:26,440
nie zerwali łańcuchów kolonializmu.
619
00:43:27,560 --> 00:43:30,400
Pustynna Wojna doprowadzi
do klęski III Rzeszy.
620
00:43:31,400 --> 00:43:33,440
Będzie też zwiastunem nowej ery:
621
00:43:34,200 --> 00:43:36,800
ery wyzwolenia skolonizowanych narodów.
622
00:44:07,920 --> 00:44:09,920
{\an8}Napisy: Wojciech Matyszkiewicz