1
00:00:15,200 --> 00:00:18,440
อายาวัสกาเป็นหนึ่งในสิ่งประดิษฐ์
ทางวิทยาศาสตร์ของแอมะซอน

2
00:00:20,040 --> 00:00:21,960
เป็นยาต้มที่ทรงพลังและทําให้เห็นภาพหลอน

3
00:00:23,440 --> 00:00:27,760
ซึ่งมีความสําคัญต่อจิตวิญญาณของชนพื้นเมือง
และถูกกฎหมายในเปรู

4
00:00:29,160 --> 00:00:34,040
ผมเองก็มีประสบการณ์มากมายกับอายาวัสกา
โดยอยู่ในการชี้นําของหมอผี

5
00:00:35,880 --> 00:00:39,400
และผมเชื่อว่าผู้คนใช้มันมานาน
กว่าที่ใครจะคิดเสียอีก

6
00:00:40,040 --> 00:00:42,720
โดยเฉพาะเมื่อคิดถึงงานศิลปะ
ที่มีอายาวัสกาเป็นตัวกระตุ้น

7
00:00:45,720 --> 00:00:47,640
มีนิมิตที่น่าทึ่งมากมาย

8
00:00:47,640 --> 00:00:49,280
จากเก้าในสิบครั้ง

9
00:00:49,280 --> 00:00:51,880
นิมิตเหล่านั้นจะเริ่มต้นด้วย
การเห็นลวดลายเรขาคณิต

10
00:00:53,360 --> 00:00:55,400
และหลังจากเห็นนิมิตลวดลายเรขาคณิต

11
00:00:55,400 --> 00:00:58,680
หลายคนรายงานว่า
พวกเขาได้เห็นสิ่งมีชีวิตที่น่าอัศจรรย์

12
00:01:00,360 --> 00:01:05,680
บางครั้งสิ่งมีชีวิตเหล่านั้น
ก็อาจเป็นครึ่งคนครึ่งสัตว์

13
00:01:05,680 --> 00:01:08,320
ที่เรียกว่า "ธีเรียนโธรป" มาจากภาษากรีก

14
00:01:08,320 --> 00:01:11,160
"ธีเรียน" หมายถึงสัตว์ป่า
และ "แอนโธรพอส" หมายถึงมนุษย์

15
00:01:11,160 --> 00:01:13,440
สิ่งมีชีวิตเหล่านี้เป็นสิ่งที่พบเจอบ่อยมาก

16
00:01:14,880 --> 00:01:18,240
สิ่งที่ทําให้ผมสนใจคือหลักฐานการใช้อายาวัสกา

17
00:01:18,240 --> 00:01:20,600
และนิมิตที่ได้อายาวัสกาเป็นตัวกระตุ้น

18
00:01:20,600 --> 00:01:22,680
พบได้ไม่เพียงแค่ในแอมะซอน

19
00:01:22,680 --> 00:01:26,680
แต่ยังพบในสถานที่โบราณหลายแห่ง
ที่ผมเคยสํารวจในอเมริกาใต้ด้วย

20
00:01:29,280 --> 00:01:33,400
{\an8}ในกุสโก ชาวอินคาใช้ยาต้มนี้
ระหว่างทําพิธีบูชายัญมนุษย์

21
00:01:34,080 --> 00:01:36,960
เพื่อช่วยให้เหยื่อผ่านสู่ชีวิตหลังความตาย

22
00:01:38,360 --> 00:01:41,160
และงานศิลปะที่เต็มไปด้วยลวดลาย
และรูปร่างต่างๆ ของพวกเขา

23
00:01:41,160 --> 00:01:44,960
ก็คล้ายคลึงมากกับงานศิลปะร่วมสมัย
ที่ได้รับอิทธิพลจากอายาวัสกา

24
00:01:45,520 --> 00:01:46,840
{\an8}(ตีวานากู
โบลีเวีย)

25
00:01:46,840 --> 00:01:49,360
{\an8}ที่โบราณสถานก่อนยุคอินคาในตีวานากู โบลิเวีย

26
00:01:49,960 --> 00:01:53,800
นักวิจัยระบุว่าสิ่งที่รูปปั้นอายุ 1,500 ปีตัวนี้ถืออยู่

27
00:01:54,720 --> 00:01:57,680
คือถาดสูดยาผงที่มีฤทธิ์หลอนประสาท

28
00:01:59,120 --> 00:02:02,600
และเครื่องปั้นดินเผาของตีวานากูจํานวนมาก
ก็มีลวดลายเรขาคณิต

29
00:02:02,600 --> 00:02:04,400
และสิ่งมีชีวิตรูปร่างประหลาด

30
00:02:04,400 --> 00:02:06,640
ที่เหมือนจะมาจากนิมิตที่เกิดจากยาหลอนประสาท

31
00:02:08,600 --> 00:02:13,120
คุณจะเห็นลวดลายคล้ายกันนี้
อยู่ในงานศิลปะดั้งเดิมของแอมะซอนด้วย

32
00:02:15,880 --> 00:02:18,400
นี่ทําให้นึกถึงชาวตูกาโนเลยครับ

33
00:02:18,920 --> 00:02:21,880
พวกเขามักวาดรูปลงบนวัตถุที่เสื่อมสภาพได้ง่าย

34
00:02:23,080 --> 00:02:26,880
ภาพวาด ผนังบ้านมาลอกา หรือบ้านชุมชน

35
00:02:26,880 --> 00:02:28,840
{\an8}คุณจะเห็นว่ามีความต่อเนื่องกันตรงนี้

36
00:02:31,000 --> 00:02:35,360
จําตํานานต้นกําเนิดของชนเผ่าตูกาโน
ที่พูดถึงครูผู้ยิ่งใหญ่ของพวกเขา

37
00:02:35,360 --> 00:02:37,800
ธิดาแห่งดวงอาทิตย์และพวกพ้องของนางได้ไหม

38
00:02:39,520 --> 00:02:42,200
จุดที่น่าสนใจก็คือตํานานไม่ได้จบลง

39
00:02:42,200 --> 00:02:45,760
ตอนวีรบุรุษทางอารยธรรมที่ลึกลับพวกนั้นจากไป

40
00:02:47,800 --> 00:02:49,080
ตามตํานาน

41
00:02:49,080 --> 00:02:52,240
หลังจากทําให้ดินแดนนี้รองรับผู้มาใหม่ได้แล้ว

42
00:02:52,240 --> 00:02:55,760
ทวยเทพเหล่านั้นได้ทิ้งช่องทางการติดต่อเอาไว้

43
00:02:55,760 --> 00:02:58,360
ให้มนุษย์ใช้เมื่อไรก็ตามที่จําเป็น

44
00:02:58,920 --> 00:03:02,880
ช่องทางนั้นคือยาต้มที่เรารู้จักกันทุกวันนี้
ในชื่ออายาวัสกา

45
00:03:05,560 --> 00:03:10,040
คําว่าอายาวัสกาแปลว่า "เถาวัลย์แห่งวิญญาณ"
ในภาษาเคชัว ซึ่งเป็นภาษาของชาวอินคา

46
00:03:11,160 --> 00:03:14,000
แต่ผมเชื่อว่ามีการใช้มันมาก่อนยุคอินคามากๆ

47
00:03:14,760 --> 00:03:16,120
นี่คือจุดที่

48
00:03:16,120 --> 00:03:19,600
ศิลปะบนหินโบราณพวกนี้ดูน่าสนใจ

49
00:03:20,120 --> 00:03:21,960
{\an8}(เซร์รานีอา เด ลา ลินโดซา
โคลอมเบีย)

50
00:03:21,960 --> 00:03:24,560
{\an8}ภาพวาดบนหินพวกนี้มาจากพื้นที่หนึ่งในแอมะซอน

51
00:03:24,560 --> 00:03:26,680
{\an8}ที่ชนเผ่าตูกาโนอาศัยอยู่ในปัจจุบัน

52
00:03:26,680 --> 00:03:31,200
มันวาดธีมเดียวกับที่เราเห็นในงานศิลปะทุกชิ้น
ที่ได้รับอิทธิพลจากอายาวัสกา

53
00:03:32,360 --> 00:03:38,240
ผมอดสังเกตไม่ได้ว่ามันมีลวดลาย
ที่คล้ายคลึงและเชื่อมโยงกัน

54
00:03:38,240 --> 00:03:40,400
เราเห็นภาพสิ่งมีชีวิตธีเรียนโธรปิก

55
00:03:40,400 --> 00:03:42,920
หรือสิ่งมีชีวิตครึ่งคนครึ่งสัตว์

56
00:03:42,920 --> 00:03:43,880
แบบตัวนี้เหรอครับ

57
00:03:45,080 --> 00:03:47,200
เราเห็นลวดลายเรขาคณิต

58
00:03:47,720 --> 00:03:49,040
เห็นงู

59
00:03:49,040 --> 00:03:50,880
ผมว่านี่คือปริศนาที่ไม่ธรรมดาเลย

60
00:03:50,880 --> 00:03:54,520
การที่ธีมเดิมๆ นี้ปรากฏขึ้นมาซ้ําแล้วซ้ําเล่า

61
00:03:56,600 --> 00:04:01,480
และที่สําคัญคือไม่อาจปฏิเสธได้เลยว่า
ภาพเหล่านี้ถูกวาดขึ้นช่วงยุคน้ําแข็งครั้งสุดท้าย

62
00:04:05,600 --> 00:04:10,520
มันชี้ให้เห็นว่าอาจมีการใช้อายาวัสกา
มาตั้งแต่เกือบ 13,000 ปีก่อน

63
00:04:10,520 --> 00:04:12,920
นี่เป็นการอนุมานที่สมเหตุสมผล
ที่ได้จากการดูงานศิลปะ

64
00:04:12,920 --> 00:04:14,200
ถูกต้องเลยครับ

65
00:04:17,080 --> 00:04:20,400
ถ้าเป็นจริง ข้อมูลนี้ก็น่าตกใจมาก

66
00:04:23,560 --> 00:04:26,840
มันแปลว่าชาวแอมะซอนยุคโบราณอาจเข้าใจ

67
00:04:26,840 --> 00:04:29,080
สารเคมีที่ซับซ้อนของอายาวัสกา

68
00:04:30,960 --> 00:04:32,560
มาตั้งแต่ยุคน้ําแข็งเลย

69
00:04:45,120 --> 00:04:48,960
{\an8}(หายนะอารยะธรรมโบราณ
อเมริกา)

70
00:04:48,960 --> 00:04:51,640
{\an8}(ตอนที่ห้า)

71
00:04:55,000 --> 00:04:58,080
ลวดลายเรขาคณิตและลวดลายก้นหอย

72
00:04:58,920 --> 00:05:02,400
เป็นหนึ่งในแง่มุมที่น่าทึ่งที่สุด
ที่เกิดจากการใช้ยาหลอนประสาท

73
00:05:04,280 --> 00:05:08,080
นิมิตเรขาคณิตเหล่านี้
อาจอธิบายปริศนาอีกข้อที่เราได้พบ

74
00:05:08,080 --> 00:05:11,240
ตั้งแต่ที่เราเริ่มต้นสํารวจทวีปอเมริกา

75
00:05:13,880 --> 00:05:16,640
{\an8}จีโอกลิฟขนาดใหญ่ที่ปรากฏขึ้นจากป่า

76
00:05:16,640 --> 00:05:19,160
{\an8}ด้านตะวันตกเฉียงใต้ของแอมะซอน

77
00:05:20,880 --> 00:05:24,600
ผมประหลาดใจกับแนวคิด
การใช้รูปเรขาคณิตซ้ําๆ นี่

78
00:05:24,600 --> 00:05:27,680
ที่เราพบครั้งแล้วครั้งเล่า
ไม่ว่าจะเป็นในศิลปะสมัยใหม่

79
00:05:27,680 --> 00:05:30,480
หรือศิลปะอายุ 13,000 ปี เราพบมันที่นี่ด้วย

80
00:05:30,480 --> 00:05:34,080
จนผมอดสงสัยไม่ได้ว่าเนินดินรูปเรขาคณิตพวกนี้

81
00:05:34,080 --> 00:05:36,240
อาจได้รับอิทธิพลจากอายาวัสกาด้วย

82
00:05:36,240 --> 00:05:40,400
ครับ อาจเป็นอายาวัสกา
หรือพืชที่ให้ภาพหลอนชนิดอื่น

83
00:05:40,400 --> 00:05:42,280
เพราะมีพืชมากมายเลย

84
00:05:42,280 --> 00:05:48,120
เบื้องหลังทุกวัฒนธรรม
คุณจะพบพืชที่ให้ภาพหลอนบางชนิด

85
00:05:50,560 --> 00:05:57,360
จีโอกลิฟเหล่านี้ดูเหมือนเป็นการ
พยายามสร้างให้เป็นรูปแบบสามมิติ

86
00:05:57,360 --> 00:06:01,800
ที่มีขนาดใหญ่โตมโหฬาร
ซึ่งสอดคล้องกับประเภทของนิมิต

87
00:06:01,800 --> 00:06:06,280
ที่เกิดจากการใช้สารอย่างอายาวัสกา

88
00:06:06,280 --> 00:06:10,040
เพราะสิ่งแรกที่คนเห็นหลังรับอายาวัสกาเข้าไป
ก็คือลวดลายเรขาคณิต

89
00:06:12,640 --> 00:06:15,960
ผมว่าเรากําลังมองดูการแสดงออก
ที่เกิดจากแรงกระตุ้นเดียวกัน

90
00:06:15,960 --> 00:06:17,200
ที่ถ่ายทอดลงบนวัตถุต่างๆ

91
00:06:19,960 --> 00:06:23,920
แล้วถ้าจีโอกลิฟในแอมะซอน
ได้รับแรงบันดาลใจมาจากนิมิตจริง

92
00:06:24,680 --> 00:06:28,800
เราต้องถามว่าความบันดาลใจนั้น
อาจเกิดขึ้นที่อื่นด้วยหรือไม่

93
00:06:29,560 --> 00:06:31,560
เพราะมีเหตุผลสําคัญประการหนึ่ง

94
00:06:32,360 --> 00:06:37,200
เนินดินเรขาคณิตพวกนี้คล้ายคลึงมาก
กับเนินดินรูปเรขาคณิต

95
00:06:37,200 --> 00:06:40,840
{\an8}ที่พบในอเมริกาเหนือ ในรัฐโอไฮโอ

96
00:06:40,840 --> 00:06:42,000
{\an8}(โอไฮโอ
สหรัฐอเมริกา)

97
00:06:43,160 --> 00:06:46,160
พวกมันถูกเรียกว่า
เนินดินโฮปเวลล์เซเรโมเนียล

98
00:06:46,160 --> 00:06:50,240
เชื่อว่าเป็นผลงานของอารยธรรมที่ปัจจุบัน
รู้จักในชื่อวัฒนธรรมโฮปเวลล์

99
00:06:51,040 --> 00:06:55,000
ที่เจริญรุ่งเรืองในภูมิภาคเกรตเลกส์
เมื่อประมาณ 2,000 ปีก่อน

100
00:06:55,000 --> 00:06:59,440
คูน้ําและเนินดินขนาดใหญ่
ที่ทําเป็นรูปเรขาคณิตได้อย่างเที่ยงตรง

101
00:07:00,560 --> 00:07:04,000
คุณสามารถสลับเนินดินของแอมะซอน
กับเนินดินของโอไฮโอ

102
00:07:04,000 --> 00:07:07,360
หรือเนินดินของโอไฮโอ
กับเนินดินของแอมะซอนได้เลย

103
00:07:09,200 --> 00:07:13,640
ทั้งที่มันดูเหมือนถูกสร้างขึ้น
โดยวัฒนธรรมที่ไม่มีความเชื่อมโยงกันเลย

104
00:07:14,520 --> 00:07:20,000
ตรงนี้แหละที่ผมไม่สามารถยอมรับได้ว่า
มันเป็นแค่เรื่องบังเอิญ

105
00:07:20,000 --> 00:07:24,000
ผมคิดว่าเวลาที่เราเห็นแนวคิดหนึ่ง
โผล่ขึ้นมาซ้ําแล้วซ้ําเล่า

106
00:07:24,000 --> 00:07:26,720
ตามสถานที่ที่ห่างไกลกันมา

107
00:07:26,720 --> 00:07:28,560
{\an8}(ภูมิภาคอาเกร บราซิล
โอไฮโอ สหรัฐอเมริกา)

108
00:07:28,560 --> 00:07:31,520
{\an8}สิ่งที่เรากําลังมองดูอยู่คือมรดกทางแนวคิด

109
00:07:31,520 --> 00:07:35,880
{\an8}ที่สืบทอดกันมาและแสดงออก
ในช่วงยุคเวลาต่างๆ

110
00:07:35,880 --> 00:07:39,160
{\an8}แต่ว่าสิ่งที่เป็นของโบราณจริงๆ ก็คือแนวคิดนั้น

111
00:07:39,160 --> 00:07:42,360
ไม่จําเป็นต้องเป็นสิ่งก่อสร้างที่เรากําลังดูอยู่

112
00:07:44,760 --> 00:07:49,160
สิ่งที่ไม่เหมือนกับเนินดินในแอมะซอน
ที่เพิ่งถูกศึกษา

113
00:07:51,280 --> 00:07:55,080
ก็คือเนินดินในโอไฮโอ
ถูกศึกษามานานกว่าศตวรรษแล้ว

114
00:07:56,000 --> 00:08:00,200
และเราก็รู้ว่ามันเป็นมากกว่า
รูปเรขาคณิตที่น่าสนใจ

115
00:08:02,840 --> 00:08:06,640
เนินดินหลายแห่งในโอไฮโอ
รวมถึงเนินพญานาคที่อยู่ใกล้ๆ กัน

116
00:08:07,240 --> 00:08:11,880
มีการจัดวางตําแหน่ง
ให้ตรงกับปรากฏการณ์อายันและวิษุวัต

117
00:08:13,920 --> 00:08:16,160
แต่ที่น่าทึ่งคือ ในบางที่

118
00:08:16,160 --> 00:08:18,000
เนินดินเหล่านี้ถูกสร้างขึ้นให้สอดคล้อง

119
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
กับวงจรของดวงจันทร์ที่ซับซ้อนมากกว่า

120
00:08:22,600 --> 00:08:26,280
มันเป็นหนึ่งในความอยากรู้ของคนยุคโบราณ

121
00:08:26,280 --> 00:08:33,200
พวกเขาสนใจสิ่งที่เกิดขึ้นบนท้องฟ้ามากๆ

122
00:08:35,360 --> 00:08:38,320
ผลงานน่าทึ่งที่เกิดจากการสังเกตการณ์
ทางดาราศาสตร์เหล่านี้

123
00:08:38,320 --> 00:08:41,680
ถูกสร้างขึ้นโดยชาวอเมริกันโบราณ
เมื่อประมาณ 2,000 ปีก่อน

124
00:08:43,080 --> 00:08:44,520
หรืออาจนานก่อนหน้านั้นมาก

125
00:08:45,960 --> 00:08:49,560
และยังพบได้ในเนินดินในที่อื่นๆ
ของทวีปอเมริกาเหนือด้วย

126
00:08:51,120 --> 00:08:53,720
{\an8}ที่โบราณสถานคาโฮเกียที่มีอายุ 1,000 ปี

127
00:08:53,720 --> 00:08:54,800
{\an8}(คาโฮเกีย
อิลลินอยส์)

128
00:08:55,400 --> 00:08:57,840
{\an8}และโพเวอร์ตี พอยต์ที่มีอายุ 3,000 ปี

129
00:08:59,160 --> 00:09:02,800
มันถูกสร้างขึ้นอย่างจงใจให้อยู่ทางเหนือ
ของโบราณสถานอีกแห่งหนึ่ง

130
00:09:03,920 --> 00:09:07,640
{\an8}เนินโลเวอร์แจ็คสัน
ซึ่งมีอายุย้อนไปถึง 5,000 ปี

131
00:09:07,640 --> 00:09:09,200
{\an8}(เนินโลเวอร์แจ็คสัน
ลุยเซียน่า)

132
00:09:10,040 --> 00:09:12,800
ใครจะรู้ว่ามีความรู้ทางดาราศาสตร์ใด
ที่อาจซ่อนอยู่

133
00:09:12,800 --> 00:09:14,520
และรอคอยให้ถูกค้นพบ

134
00:09:14,520 --> 00:09:17,640
ในจีโอกลิฟของแอมะซอนที่เพิ่งถูกค้นพบ

135
00:09:18,720 --> 00:09:22,000
เรารู้ว่ามีมนุษย์อยู่ในอเมริกามาหลายหมื่นปี

136
00:09:22,000 --> 00:09:25,680
เราควรเปิดใจรับความเป็นไปได้
ที่ว่าพวกเขามีเวลาถมถืด

137
00:09:25,680 --> 00:09:29,280
ให้พัฒนาวัฒนธรรม
พัฒนาความรู้เกี่ยวกับท้องฟ้าที่ซับซ้อน

138
00:09:29,280 --> 00:09:31,480
และแสดงออกมาในรูปของอนุสรณ์สถาน

139
00:09:33,280 --> 00:09:36,600
เป็นไปได้ไหมที่ความรู้ทางดาราศาสตร์
ที่ละเอียดลึกซึ้งนี้ เป็นหลักฐานที่ว่า

140
00:09:36,600 --> 00:09:39,640
อารยธรรมยุคน้ําแข็งที่สูญหายไปที่ผมกําลังตามหา

141
00:09:39,640 --> 00:09:44,040
ได้ทิ้งมรดกทางแนวคิด
ไว้ในพื้นที่อื่นๆ ของอเมริกาเหนือด้วย

142
00:09:53,960 --> 00:09:56,120
ห่างจากโอไฮโอ 2,092 กิโลเมตร

143
00:10:02,240 --> 00:10:04,520
ในมุมตะวันตกเฉียงเหนือของรัฐนิวเม็กซิโก

144
00:10:05,320 --> 00:10:08,000
ผมมาถึงทะเลทรายบนพื้นที่สูงอันหนาวเหน็บ

145
00:10:08,960 --> 00:10:11,760
เรียงรายไปด้วยเนินเมซา
และเนินยอดป้านสูงตระหง่าน

146
00:10:13,840 --> 00:10:16,680
ภูมิประเทศแบดแลนด์
ทางตะวันตกเฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกา

147
00:10:16,680 --> 00:10:20,240
เป็นดินแดนแห่งความสุดขั้ว
และทิวทัศน์ที่น่าตื่นตาตื่นใจ

148
00:10:20,840 --> 00:10:22,960
มีแคนยอนโบราณตัดผ่าน

149
00:10:22,960 --> 00:10:26,160
และมีหน้าผาหินทราย
ที่ชันจนเกือบตั้งฉากอยู่ทั้งสองฝั่ง

150
00:10:30,520 --> 00:10:34,280
คุณอาจคิดว่าแบดแลนด์อันรกร้างว่างเปล่าแห่งนี้

151
00:10:34,280 --> 00:10:38,240
ไม่เหมาะให้มาทําโครงการก่อสร้าง
ขนาดใหญ่ใดๆ ทั้งนั้น

152
00:10:38,240 --> 00:10:40,480
ไม่ว่าจะตอนนี้ หรือในสมัยโบราณ

153
00:10:41,360 --> 00:10:42,720
แต่คุณคิดผิดแล้ว

154
00:10:44,280 --> 00:10:48,320
แคนยอนนี้เป็นที่ตั้งของ
หนึ่งในแหล่งโบราณคดีที่สําคัญที่สุด

155
00:10:48,320 --> 00:10:49,280
ในอเมริกาเหนือ

156
00:10:52,320 --> 00:10:56,200
สิ่งก่อสร้างที่มนุษย์สร้างขึ้นในสมัยโบราณ
นับสิบๆ แห่งกระจัดกระจาย

157
00:10:56,200 --> 00:10:57,920
ทั่วพื้นหุบเขาไปหลายกิโลเมตร

158
00:10:59,080 --> 00:11:01,080
มีตั้งแต่โถงเล็กๆ ที่แยกอยู่โดดเดี่ยว

159
00:11:02,440 --> 00:11:05,440
ไปจนถึงสิ่งก่อสร้างขนาดใหญ่
ที่เรียกกันว่าเกรตเฮาส์

160
00:11:07,440 --> 00:11:09,960
นี่คือชาโกแคนยอน

161
00:11:10,640 --> 00:11:14,880
(ชาโกแคนยอน
นิวเม็กซิโก)

162
00:11:17,280 --> 00:11:19,760
แม้จะมีการวิจัยมานานกว่าศตวรรษ

163
00:11:21,080 --> 00:11:25,880
สิ่งก่อสร้างโบราณที่เราเห็นในชาโกแคนยอน
ก็ยังคงเป็นปริศนา

164
00:11:26,920 --> 00:11:31,200
ต้นกําเนิดและแม้แต่หน้าที่ของมัน
ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอย่างร้อนแรง

165
00:11:36,680 --> 00:11:40,520
ที่ใจกลางของความลึกลับนี้
ณ ศูนย์กลางของแคนยอน

166
00:11:44,200 --> 00:11:47,480
คือเกรตเฮาส์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในบรรดาทั้งหมด

167
00:11:52,360 --> 00:11:56,200
ที่นี่มีชื่อว่าปวยโบล โบนิโต
แปลว่า "เมืองที่สวยงาม"

168
00:11:59,760 --> 00:12:02,040
มันมีความสูงหลายชั้น

169
00:12:03,080 --> 00:12:07,160
เป็นเขาวงกตของห้องมากมาย ทางเดินต่างๆ

170
00:12:09,000 --> 00:12:12,720
และพื้นที่วงกลมกึ่งใต้ดินขนาดใหญ่
ที่มีกําแพงล้อมรอบ

171
00:12:14,760 --> 00:12:18,120
แม้แต่ในปัจจุบัน
แม้ที่นี่จะหยุดสร้างมาหลายศตวรรษแล้ว

172
00:12:18,120 --> 00:12:20,000
มันก็ยังคงดึงดูดสายตาอย่างแรง

173
00:12:22,080 --> 00:12:25,600
ปวยโบล โบนิโต
เป็นโครงการก่อสร้างขนาดใหญ่ยักษ์

174
00:12:27,520 --> 00:12:29,840
ห้องนับร้อยๆ ได้ถูกทําแผนที่ไว้

175
00:12:32,160 --> 00:12:37,000
หลายห้องถูกสร้างขึ้นอย่างน่าฉงน
โดยไม่มีทางเข้าออกที่ชัดเจน

176
00:12:39,880 --> 00:12:42,400
นักโบราณคดีศึกษาที่นี่มาหลายทศวรรษ

177
00:12:42,400 --> 00:12:44,560
และค้นพบเรื่องสําคัญมากมาย

178
00:12:45,720 --> 00:12:48,160
แต่มันก็ยังคงเป็นปริศนาที่ยากต่อการตีความ

179
00:12:52,160 --> 00:12:54,680
แต่มีสิ่งหนึ่งที่เราค่อนข้างแน่ใจได้

180
00:12:54,680 --> 00:12:57,880
ก็คือปวยโบล โบนิโตจะดูเป็นเช่นไร
ในยุคที่มันเจริญรุ่งเรือง

181
00:13:01,040 --> 00:13:03,680
สิ่งก่อสร้างทั้งหมดเป็นรูปครึ่งวงกลมขนาดใหญ่

182
00:13:04,320 --> 00:13:07,520
มีกําแพงหันเข้าหาพื้นแคนยอน

183
00:13:08,640 --> 00:13:13,200
ห้องสี่เหลี่ยมถูกสร้างเรียงตามความโค้ง
และมีความสูงถึงสี่ชั้น

184
00:13:15,760 --> 00:13:18,160
ทําให้เกิดห้องมากถึง 800 ห้อง

185
00:13:18,680 --> 00:13:22,400
ทั้งหมดนั้นล้อมรอบลานกว้าง
ที่ถูกแบ่งด้วยกําแพงตรงกลาง

186
00:13:23,000 --> 00:13:27,320
และมีสิ่งก่อสร้างรูปวงกลม
กึ่งใต้ดินหลายแห่งอยู่ทั้งสองด้าน

187
00:13:30,880 --> 00:13:33,000
แล้วใครเป็นคนสร้างมันขึ้นมา

188
00:13:33,000 --> 00:13:36,360
และทําไมพวกเขาถึงทุ่มเทขนาดนี้

189
00:13:36,360 --> 00:13:39,200
เพื่อสร้างสิ่งปลูกสร้างน่าทึ่งนี่

190
00:13:43,440 --> 00:13:46,320
{\an8}นาธาน แฮตฟิลด์
ผู้ได้รับการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการ

191
00:13:46,320 --> 00:13:49,400
{\an8}ให้เป็นหัวหน้าแผนกตีความชาโกแคนยอน

192
00:13:49,400 --> 00:13:52,160
ใช้เวลาเกือบทศวรรษศึกษาสิ่งก่อสร้างที่นี่

193
00:13:56,240 --> 00:13:58,440
เล่าเรื่องที่ที่เรายืนอยู่นี่ให้ฟังหน่อยครับ

194
00:13:59,120 --> 00:14:03,200
นี่เคยเป็นสิ่งปลูกสร้างใหญ่ที่สุด
ในทวีปอเมริกาเหนือครับ

195
00:14:03,200 --> 00:14:06,360
จนถึงช่วงกลางศตวรรษที่ 19

196
00:14:09,440 --> 00:14:12,640
นักโบราณคดีไม่สามารถหาอายุคาร์บอนของหินได้

197
00:14:13,920 --> 00:14:18,560
แต่ด้วยการใช้การหาอายุ
ด้วยวิธีนับวงปีของคานไม้ที่แม่นยํา

198
00:14:18,560 --> 00:14:22,080
พวกเขาก็สามารถระบุช่วงเวลาต่างๆ
ที่มีการก่อสร้างได้

199
00:14:24,080 --> 00:14:26,520
ที่นี่ไม่ได้ถูกสร้างขึ้นรวดเดียวเสร็จ

200
00:14:26,520 --> 00:14:29,800
แต่มันถูกสร้างลากยาวสองสามศตวรรษเลย

201
00:14:29,800 --> 00:14:32,680
ถ้าเรามองดูส่วนที่เก่าแก่ที่สุด
ของปวยโบล โบนิโต

202
00:14:32,680 --> 00:14:34,880
เรากําลังพูดถึงช่วงเวลาไหนครับ

203
00:14:34,880 --> 00:14:37,240
มันเริ่มถูกสร้างขึ้นประมาณปี 850 ครับ

204
00:14:37,840 --> 00:14:39,720
- ปีค.ศ. 850 เหรอครับ
- ใช่ครับ

205
00:14:39,720 --> 00:14:40,640
ครับ

206
00:14:41,160 --> 00:14:47,360
การก่อสร้างลากยาวต่อเนื่องอย่างน้อย 200 ปี
อาจนานกว่านั้นนิดหน่อย

207
00:14:48,000 --> 00:14:51,800
นั่นคือก่อนที่ชนเผ่าปวยโบลยุคใหม่
จะมาตั้งรกรากในพื้นที่แห่งนี้

208
00:14:52,440 --> 00:14:53,880
(ราว 850-1,150 ปีก่อน)

209
00:14:53,880 --> 00:14:56,680
เช่นชนเผ่าโฮปี ซูนี และอะโคมา

210
00:14:59,880 --> 00:15:05,040
ปวยโบล โบนิโตถูกสร้างขึ้นโดยกลุ่มคน
ที่เราเรียกว่าชาวบรรพบุรุษปวยโบล

211
00:15:05,040 --> 00:15:06,880
- เราก็ไม่รู้หรอกว่าทําไม
- ครับ

212
00:15:06,880 --> 00:15:12,040
แต่พวกเขาเลือกชาโกแคนยอน
ให้เป็นศูนย์กลางวัฒนธรรม

213
00:15:12,840 --> 00:15:17,520
และปวยโบล โบนิโต
ก็กลายเป็นสิ่งปลูกสร้างที่ใหญ่ที่สุด

214
00:15:17,520 --> 00:15:19,520
ในศูนย์กลางวัฒนธรรมแห่งนี้

215
00:15:21,280 --> 00:15:24,600
ศูนย์กลางวัฒนธรรม
ที่นอกจากจะมีปวยโบล โบนิโตแล้ว

216
00:15:24,600 --> 00:15:27,360
ยังมีเกรตเฮาส์อื่นๆ อีกหลายสิบแห่ง

217
00:15:29,400 --> 00:15:34,080
ทําไมพวกเขาถึงสร้าง
สิ่งก่อสร้างพวกนี้ที่ชาโกแคนยอน

218
00:15:35,760 --> 00:15:39,640
ที่นี่มีประชากรอาศัยอยู่ถาวรไหมครับ

219
00:15:40,280 --> 00:15:46,920
ไม่ครับ นักโบราณคดีไม่พบหลักฐานที่สนับสนุน
ว่ามีประชากรจํานวนมากอาศัยอยู่

220
00:15:49,080 --> 00:15:54,080
งั้นถ้าเกรตเฮาส์เหล่านี้ไม่ได้ถูกสร้างขึ้น
เพื่อให้คนอยู่อาศัย

221
00:15:54,720 --> 00:15:56,080
แล้วมันสร้างขึ้นมาเพื่ออะไร

222
00:15:59,600 --> 00:16:04,440
ภายในซากปรักหักพัง นักโบราณคดีพบ
การฝังศพเชิงพิธีกรรมมากกว่าร้อยแห่ง

223
00:16:08,440 --> 00:16:12,680
พร้อมเครื่องปั้นดินเผา
ที่มีลวดลายเรขาคณิตสวยงาม

224
00:16:13,880 --> 00:16:17,360
{\an8}และโบราณวัตถุที่รู้ว่า
มาจากสถานที่ห่างไกลหลายร้อย

225
00:16:17,360 --> 00:16:18,960
{\an8}หรืออาจจะหลายพันกิโลเมตร

226
00:16:18,960 --> 00:16:20,400
{\an8}(กระดิ่งทองแดง
เม็กซิโก)

227
00:16:20,400 --> 00:16:23,800
{\an8}เราพบว่ามีการทุ่มเทพยายาม

228
00:16:24,840 --> 00:16:27,880
ที่จะสร้างที่นี่ให้เป็นศูนย์กลางของโลก

229
00:16:31,120 --> 00:16:33,760
จากหลักฐานที่มีเข้ามา มันชัดเจนว่า

230
00:16:33,760 --> 00:16:36,680
ที่นี่ดูเหมือนจะเป็นศูนย์กลางของการแสวงบุญ

231
00:16:36,680 --> 00:16:39,720
ที่ผู้คนจะเดินทางมาจากทั่วสารทิศ

232
00:16:39,720 --> 00:16:41,800
เพราะถูกดึงดูดด้วยความวิเศษของที่นี่

233
00:16:42,960 --> 00:16:45,720
เห็นได้ชัดว่ามันเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์สักอย่าง

234
00:16:48,880 --> 00:16:51,760
ถ้าเป็นอย่างนั้น สิ่งก่อสร้างวงกลมที่เราพบ

235
00:16:51,760 --> 00:16:55,600
ใกล้สิ่งปลูกสร้างของชาโกเกือบทุกแห่ง
ก็สมเหตุสมผลมากขึ้น

236
00:16:56,800 --> 00:17:00,160
ชาวโฮปี ซึ่งเป็นลูกหลาน
ของชาวบรรพบุรุษปวยโบล

237
00:17:00,160 --> 00:17:02,720
เรียกสิ่งก่อสร้างวงกลมกึ่งใต้ดินนี้ว่า คีวา

238
00:17:03,920 --> 00:17:05,080
อธิบายเรื่องคีวาหน่อยครับ

239
00:17:05,080 --> 00:17:08,320
คุณคิดว่ามันคืออะไร ทั้งในตอนนี้และสมัยก่อน

240
00:17:08,920 --> 00:17:12,800
มีการเห็นพ้องกันโดยทั่วไปว่า
คีวาคือสถานที่ประกอบพิธีกรรมครับ

241
00:17:12,800 --> 00:17:15,200
มันมีลักษณะบางอย่างที่พบคล้ายๆ กัน

242
00:17:15,720 --> 00:17:17,200
มันมีที่นั่งยาว

243
00:17:17,200 --> 00:17:20,760
และในคีวาที่ขนาดใหญ่กว่า มักจะเห็นช่องในพื้น

244
00:17:20,760 --> 00:17:24,880
ส่วนใหญ่จะมีหลุมฟืนเตาผิงด้วย

245
00:17:26,360 --> 00:17:28,880
สําหรับชาวโฮปีและชาวปวยโบลในปัจจุบัน

246
00:17:28,880 --> 00:17:32,760
คีวาเป็นพื้นที่ทางจิตวิญญาณและทางการเมือง

247
00:17:32,760 --> 00:17:35,800
ที่พวกเขารวมตัวกันเพื่อประกอบพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์

248
00:17:35,800 --> 00:17:37,800
มันเป็นวัฒนธรรมที่สืบต่อกันมาหรือเปล่าครับ

249
00:17:37,800 --> 00:17:40,200
- พวกเขายังใช้มันทําพิธีหรือเปล่า
- ครับ

250
00:17:41,120 --> 00:17:43,720
พิธีกรรมที่ทั้งในอดีตและปัจจุบัน

251
00:17:43,720 --> 00:17:46,920
มีการใช้ยาสูบชนิดพิเศษร่วมด้วย

252
00:17:49,000 --> 00:17:50,960
{\an8}ทางตอนเหนือของชาโก ในรัฐยูทาห์

253
00:17:51,600 --> 00:17:54,960
นักโบราณคดีที่กําลังศึกษา
เตาไฟโบราณที่มนุษย์สร้างขึ้น

254
00:17:54,960 --> 00:17:57,560
พบเมล็ดพันธุ์ยาสูบชนิดหนึ่งที่มีฤทธิ์หลอนประสาท

255
00:17:58,280 --> 00:17:59,520
เรียกว่ายาสูบโคโยตี้

256
00:18:00,520 --> 00:18:04,120
อายุคาร์บอนของเมล็ดที่เจอคือ 12,300 ปีก่อน

257
00:18:05,000 --> 00:18:09,080
บ่งบอกว่ามนุษย์ที่นี่ใช้ยาสูบมาตั้งแต่ยุคน้ําแข็ง

258
00:18:09,800 --> 00:18:12,680
จึงเป็นไปได้ว่าพืชหลอนประสาทแบบนี้

259
00:18:12,680 --> 00:18:17,040
ยังคงถูกใช้ในพิธีกรรมที่ชาโกหลายพันปีต่อมาด้วย

260
00:18:19,520 --> 00:18:22,320
เหมือนที่หมอผีในแอมะซอนใช้อายาวัสกา

261
00:18:26,000 --> 00:18:29,000
เป็นไปได้ไหมว่าประเพณีหมอผีเหล่านี้

262
00:18:29,000 --> 00:18:31,080
ที่อยู่ห่างกันหลายพันกิโลเมตร

263
00:18:31,600 --> 00:18:34,920
จะเป็นมรดกตกทอด
จากระบบความเชื่อเดียวกันที่โบราณกว่า

264
00:18:34,920 --> 00:18:37,760
ที่ทิ้งร่องรอยของมันไว้ทั่วทวีปอเมริกา

265
00:18:39,440 --> 00:18:42,640
เพื่อสํารวจความลึกลับของคีวาเหล่านี้ให้มากขึ้น

266
00:18:42,640 --> 00:18:44,960
ผมมุ่งหน้าไปยังขอบแคนยอน

267
00:18:44,960 --> 00:18:47,800
ห่างจากปวยโบล โบนิโต
ไปทางใต้เกือบหนึ่งกิโลเมตร

268
00:18:49,080 --> 00:18:50,920
เพื่อไปยังคีวาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในบรรดาทั้งหมด

269
00:18:52,840 --> 00:18:54,080
คาซา รินโคนาดา

270
00:18:57,840 --> 00:19:00,480
ต่างจากคีวาส่วนใหญ่ของชาโก

271
00:19:00,480 --> 00:19:03,880
คาซา รินโคนาดาตั้งอยู่อย่างโดดเดี่ยว
จากสิ่งปลูกสร้างขนาดใหญ่อื่นๆ

272
00:19:06,080 --> 00:19:08,040
ข้างในกําแพงล้อมรอบที่ลึกไปถึงด้านล่าง

273
00:19:08,040 --> 00:19:11,160
มีประตูรูปตัวทีถูกสร้างบนกําแพง

274
00:19:11,880 --> 00:19:15,280
เป็นช่องที่หันหน้าไปทาง
ทิศเหนือและใต้เกือบเป๊ะๆ

275
00:19:17,640 --> 00:19:21,760
ภาพถ่ายแบบไทม์แลปส์แสดงให้เห็นว่า
เหนือประตูแบบเป๊ะๆ เลยนั้น

276
00:19:21,760 --> 00:19:25,600
ท้องฟ้ายามค่ําคืนหมุนรอบดาวเหนือโพลาริส

277
00:19:27,920 --> 00:19:31,400
คาซา รินโคนาดานี้
มีบางสิ่งที่ดูคุ้นตาอย่างประหลาด

278
00:19:33,560 --> 00:19:37,120
{\an8}มันทําให้ผมนึกถึงโกเบคลี เทเป
โบราณสถานหินเมกะลิทจากยุคน้ําแข็ง

279
00:19:37,120 --> 00:19:38,440
{\an8}ในตุรกีที่อยู่ห่างไปไกลโพ้น

280
00:19:40,720 --> 00:19:44,360
ที่นั่น ในโถงคีวาทรงกลมลึกลงไปใต้ดิน
ที่คล้ายกันนี้

281
00:19:45,160 --> 00:19:46,720
ก็มีเสารูปตัวที

282
00:19:47,360 --> 00:19:50,600
ที่ถูกจัดวางให้สอดคล้อง
กับตําแหน่งบนท้องฟ้าเช่นกัน

283
00:19:53,200 --> 00:19:55,320
แต่สิ่งก่อสร้างโบราณเหล่านี้

284
00:19:55,320 --> 00:19:58,880
ที่อยู่ห่างกันมากทั้งทางภูมิศาสตร์และยุคสมัย

285
00:19:59,400 --> 00:20:00,680
มีความเชื่อมโยงกันได้ยังไง

286
00:20:01,520 --> 00:20:03,360
มันเชื้อเชิญให้เราทําการคาดเดาครับ

287
00:20:04,440 --> 00:20:07,960
และตํานานการกําเนิดของชาวโฮปี
อาจมีเบาะแส

288
00:20:09,200 --> 00:20:12,320
ชาวโฮปีเชื่อว่าเรากําลังอาศัยอยู่ในโลกที่สี่

289
00:20:12,320 --> 00:20:15,560
พวกเขาเชื่อว่าก่อนหน้านี้พวกเขาเคยขึ้นมา

290
00:20:15,560 --> 00:20:18,080
จากโลกใต้ดินแล้วสามครั้ง

291
00:20:22,920 --> 00:20:26,880
ตามตํานานของชาวโฮปี
หลังจากที่สิ่งมีชีวิตกลุ่มแรกถูกสร้างขึ้น

292
00:20:27,440 --> 00:20:30,840
เทพแห่งดวงอาทิตย์สั่งให้
สไปเดอร์แกรนด์มาเธอร์ ผู้ส่งสารของเขา

293
00:20:31,440 --> 00:20:35,760
คอยนําทางสิ่งมีชีวิตที่กําลังพัฒนานี้
ผ่านสองโลกแรก

294
00:20:38,720 --> 00:20:39,920
ในโลกที่สาม

295
00:20:39,920 --> 00:20:43,200
สไปเดอร์แกรนด์มาเธอร์สอนมนุษย์ยุคแรก
ให้ทอผ้าและทําเครื่องปั้นดินเผา

296
00:20:43,800 --> 00:20:45,800
และสอนให้พวกเขาแยกแยะความดีความชั่ว

297
00:20:49,440 --> 00:20:52,000
กระนั้นบางคนกลับหันเข้าสู่หนทางชั่วร้าย

298
00:20:54,840 --> 00:20:59,120
เทพแห่งดวงอาทิตย์ไม่พอใจ
จึงได้สั่งให้ผู้ที่มีใจบริสุทธิ์เดินทางต่อ

299
00:21:00,960 --> 00:21:04,280
พวกเขาปีนต้นอ้อยักษ์ขึ้นไปยังช่องบนท้องฟ้า

300
00:21:05,560 --> 00:21:09,040
ที่นั่น สไปเดอร์แกรนด์มาเธอร์
ช่วยให้พวกเขาออกมาสู่บ้านใหม่

301
00:21:09,640 --> 00:21:13,320
โลกที่สี่ ที่ลูกหลานของพวกเขา
ยังคงอาศัยอยู่จนถึงทุกวันนี้

302
00:21:16,840 --> 00:21:21,640
ชาวโฮปีถือว่าลักษณะทางธรณีวิทยาแปลกๆ
ในแกรนด์แคนยอนคือสถานที่ศักดิ์สิทธิ์

303
00:21:22,160 --> 00:21:25,360
โดยเชื่อว่ามันคือช่องที่พวกเขา
ปีนออกมาตามตํานาน

304
00:21:26,680 --> 00:21:28,320
พวกเขาเรียกมันว่า ซิปาปู

305
00:21:29,920 --> 00:21:31,400
ไม่มีใครได้รับอนุญาตให้เข้าใกล้มัน

306
00:21:31,400 --> 00:21:34,920
แต่ในเชิงสัญลักษณ์แล้ว
ซิปาปูถูกจําลองขึ้นทั่วดินแดนของชาวโฮปี

307
00:21:38,080 --> 00:21:43,880
ในวัฒนธรรมของชาวปวยโบล
รูบนพื้นของคีวาก็มีชื่อว่าซิปาปู

308
00:21:43,880 --> 00:21:50,320
มันถูกมองว่าเป็นที่ที่คนโบราณ
โผล่ขึ้นมาจากโลกก่อน ที่ถูกทําลายไป

309
00:21:50,320 --> 00:21:53,120
เข้าสู่โลกที่เราอาศัยอยู่ในปัจจุบัน

310
00:21:54,280 --> 00:21:57,040
และนี่คือจุดที่ผมอยากจะเปรียบเทียบครับ

311
00:21:57,040 --> 00:21:59,440
ซึ่งอาจดูสุดโต่งมาก

312
00:21:59,440 --> 00:22:04,080
ผมสงสัยว่าทั้งหมดนี้ย้อนกลับไปยังช่วงเวลา

313
00:22:04,080 --> 00:22:08,000
ที่ผู้คนจําเป็นต้องหลบภัยใต้ดินกันหรือเปล่า

314
00:22:08,640 --> 00:22:13,360
และเรารู้ว่ามีช่วงเวลาแบบนั้น
ราว 12,800 ปีก่อน

315
00:22:13,360 --> 00:22:15,400
ในช่วงเริ่มต้นปรากฏการณ์ยังเกอร์ ดรายอัส

316
00:22:17,520 --> 00:22:19,320
แม้ว่าจะยังคงมีการถกเถียงกัน

317
00:22:19,320 --> 00:22:22,560
นักวิทยาศาสตร์หลายคนก็เชื่อว่า
ภัยพิบัติที่เขย่าโลก

318
00:22:22,560 --> 00:22:26,520
และน้ําท่วมในช่วงเวลานั้น
เกิดจากดาวหางพุ่งชนโลก

319
00:22:26,520 --> 00:22:28,400
และการระเบิดของวัตถุบนท้องฟ้า

320
00:22:28,400 --> 00:22:32,680
เมื่อโลกเคลื่อนผ่านเส้นทาง
ของเศษซากดาวหางที่แตกตัว

321
00:22:35,680 --> 00:22:38,440
ถ้าศัตรูคืออันตรายที่มาจากฟากฟ้า

322
00:22:38,440 --> 00:22:41,960
ถ้ามันเกิดจากการชน
ของเศษดาวหางยักษ์ที่แตกออกมา

323
00:22:42,520 --> 00:22:45,000
งั้นการสร้างสิ่งก่อสร้างใต้ดินก็ฟังดูมีเหตุผล

324
00:22:45,920 --> 00:22:48,840
ความเชื่อมโยงโบราณนี้
ไม่ได้เชื่อมโยงกับสถานที่เหล่านี้โดยตรง

325
00:22:48,840 --> 00:22:51,640
แต่มันเป็นความทรงจําที่ถูกเก็บรักษาไว้
ในตํานานเรื่องเล่า

326
00:22:52,200 --> 00:22:55,760
ว่าเคยมีช่วงเวลาที่บรรพบุรุษของเรา

327
00:22:55,760 --> 00:22:58,760
ต้องขึ้นมาจากใต้ดิน เพื่อออกมายังโลกใหม่

328
00:22:58,760 --> 00:23:03,160
ที่ถูกภัยพิบัติกวาดล้าง
เพื่อขยายประชากรในโลกใหม่

329
00:23:06,080 --> 00:23:07,360
ขอผมพูดให้ชัดนะครับ

330
00:23:07,360 --> 00:23:12,000
ผมไม่สงสัยเลยว่าคีวาที่น่าทึ่งนี้
มีอายุราว 1,000 ปี

331
00:23:12,000 --> 00:23:14,960
แต่ผมสงสัยว่าคนที่สร้างมัน
เอามรดกทางความรู้

332
00:23:14,960 --> 00:23:19,200
และแนวคิดที่เก่าแก่กว่ามาก
มาผสมเข้าไปในสิ่งก่อสร้าง

333
00:23:20,480 --> 00:23:24,200
คล้ายกับอีกแนวคิดหนึ่ง
ที่เราเห็นมันถูกใช้ครั้งแล้วครั้งเล่า

334
00:23:24,200 --> 00:23:26,520
ที่โบราณสถานทุกแห่งในอเมริกา

335
00:23:27,320 --> 00:23:30,920
นั่นคือความรู้ทางดาราศาสตร์และเรขาคณิต

336
00:23:34,320 --> 00:23:38,680
ที่ปวยโบล โบนิโต สิ่งก่อสร้างทั้งหมด
ถูกจัดวางเป็นแนวเดียว

337
00:23:38,680 --> 00:23:42,840
กับทิศหลักทั้งสี่ เหนือ ใต้
ตะวันออก และตะวันตกแบบเป๊ะๆ

338
00:23:43,600 --> 00:23:47,200
แสดงให้เห็นว่าผู้สร้างเข้าใจ
ถึงตําแหน่งของโลกที่พวกเขาอยู่

339
00:23:48,200 --> 00:23:52,640
ยิ่งไปกว่านั้น ในวันวิษุวัต
จะมีสิ่งวิเศษเกิดขึ้นด้วย

340
00:23:53,320 --> 00:23:58,240
ดวงอาทิตย์ขึ้นและตก
ตรงกับทิศตะวันตกของกําแพงทางใต้

341
00:24:00,480 --> 00:24:02,800
มันไม่ใช่ความบังเอิญแน่นอน

342
00:24:03,480 --> 00:24:05,080
แต่มันถูกคิดมาอย่างดี

343
00:24:05,680 --> 00:24:08,920
และผมว่าสิ่งที่ทําให้ผู้คนสนใจเรื่องนี้

344
00:24:08,920 --> 00:24:11,680
เพราะมันเป็นท้องฟ้าเดียว
กับที่เรามองเห็นทุกวันนี้

345
00:24:11,680 --> 00:24:13,680
- ครับ
- เรายังเห็นอาทิตย์ขึ้นและตกตรงนั้น

346
00:24:16,160 --> 00:24:20,320
ผมเคยได้ยินว่าในอดีต
คนที่ทํางานที่นี่ถูกเรียกว่านักบวช

347
00:24:20,320 --> 00:24:21,400
ถูกต้องไหมครับ

348
00:24:21,400 --> 00:24:24,880
พวกเขาเป็นผู้เฝ้าดูดวงอาทิตย์ครับ
เป็นนักบวชดวงอาทิตย์

349
00:24:24,880 --> 00:24:27,640
พวกเขายังเป็นคนที่อุทิศตนให้สถาปัตยกรรม

350
00:24:27,640 --> 00:24:30,760
เป็นคนที่อุทิศตนให้กับการเฝ้าดูท้องฟ้า

351
00:24:30,760 --> 00:24:31,680
ครับ

352
00:24:33,360 --> 00:24:37,040
แล้วเหตุการณ์บนท้องฟ้าหลักๆ อะไร
ที่พวกเขาตามดูครับ

353
00:24:37,040 --> 00:24:41,400
ครีษมายัน เหมายัน วิษุวัต
เมื่อดวงอาทิตย์ขึ้นทางตะวันออกเป๊ะๆ เหรอ

354
00:24:41,400 --> 00:24:43,920
เพราะมันเชื่อมโยงกับการเกษตรครับ

355
00:24:43,920 --> 00:24:45,000
ครับ

356
00:24:45,000 --> 00:24:50,720
การมีสิ่งก่อสร้างที่เป็นปฏิทินให้ดู
เป็นสิ่งสําคัญต่อการอยู่รอด

357
00:24:50,720 --> 00:24:53,640
และการที่พวกเขาเอาความรู้แบบนั้น

358
00:24:53,640 --> 00:24:56,360
มาใส่ไว้ในสิ่งก่อสร้างใหญ่โตแบบนี้ได้

359
00:24:56,960 --> 00:24:58,920
ผมคิดว่าทุกอย่างนี้ถูกทําขึ้น

360
00:24:58,920 --> 00:25:01,800
เพื่อให้พวกเขาเพาะปลูกได้ผลครับ

361
00:25:03,720 --> 00:25:05,880
เป็นข้อโต้แย้งที่ผมเคยได้ยินมาก่อน

362
00:25:05,880 --> 00:25:07,640
แต่การสันนิษฐานนี้มีปัญหาอยู่อย่าง

363
00:25:07,640 --> 00:25:10,560
นั่นคือพวกเขาลําบากลําบนขนาดนี้
เพื่อการเพาะปลูกเท่านั้นเหรอ

364
00:25:13,640 --> 00:25:18,600
ห่างจากชาโกแคนยอนไปทางเหนือ
ราว 144 กิโลเมตรมีสันหินทรายโดดเด่น

365
00:25:19,240 --> 00:25:24,240
ยอดหินสองยอดที่รู้จักกันในชื่อ
ชิมนีย์ร็อกและคอมแพเนียนร็อก

366
00:25:25,960 --> 00:25:28,800
ใกล้กับพวกมัน เราพบเกรตเฮาส์ของชาโก

367
00:25:28,800 --> 00:25:30,600
ที่มีคีวาอยู่สองห้อง

368
00:25:31,760 --> 00:25:37,120
ปรากฏว่าสิ่งก่อสร้างทั้งหมดนี้ถูกจัดวางที่นั่น

369
00:25:37,120 --> 00:25:39,280
ในตําแหน่งที่เฉพาะเจาะจงมาก

370
00:25:39,280 --> 00:25:45,880
เพื่อใช้สังเกตเหตุการณ์ทางจันทรคติ
ที่เกิดขึ้นเพียงครั้งเดียวทุก 18.6 ปี

371
00:25:45,880 --> 00:25:48,920
ซึ่งก็คือช่วงที่ดวงจันทร์หยุดนิ่งในตําแหน่งเหนือสุด

372
00:25:50,320 --> 00:25:52,480
เป็นช่วงที่ดวงจันทร์ขึ้นและตก

373
00:25:52,480 --> 00:25:55,480
ที่จุดเหนือสุดบนท้องฟ้ายามค่ําคืน

374
00:25:56,080 --> 00:25:58,960
ก่อนที่จะค่อยๆ ขึ้นและตกไปทางใต้มากขึ้น

375
00:25:58,960 --> 00:26:01,080
ตามวัฏจักรที่เกิดซ้ําๆ

376
00:26:02,520 --> 00:26:07,000
ดวงจันทร์จะขึ้นตรงช่องระหว่าง
ชิมนีย์ร็อกกับคอมแพเนียนร็อก

377
00:26:07,000 --> 00:26:09,720
เฉพาะช่วงเวลานั้นเท่านั้น
และไม่เกิดขึ้นในช่วงเวลาอื่น

378
00:26:11,480 --> 00:26:14,520
นี่เป็นความรู้แบบที่ต้องส่งต่อกันมา

379
00:26:14,520 --> 00:26:16,120
จากรุ่นสู่รุ่นเท่านั้น

380
00:26:16,960 --> 00:26:18,760
คุณจะไม่สังเกตเห็นมันแค่ครั้งเดียว

381
00:26:18,760 --> 00:26:21,600
แล้วมาสร้างสิ่งก่อสร้างเพื่อระลึกถึงมันหรอก

382
00:26:23,880 --> 00:26:27,080
สิ่งนี้แสดงให้เห็นถึง
ความพยายามทางปัญญาของคนโบราณ

383
00:26:27,080 --> 00:26:30,280
ที่จะทําความเข้าใจจักรวาลรอบตัว

384
00:26:30,280 --> 00:26:34,960
จักรวาลที่เต็มไปด้วยการเคลื่อนไหว
และการเปลี่ยนแปลง

385
00:26:35,640 --> 00:26:38,720
และการสังเกตการเคลื่อนไหว
และการเปลี่ยนแปลงในระยะยาว

386
00:26:38,720 --> 00:26:41,360
ก็ต้องใช้ความพยายามมาก

387
00:26:41,360 --> 00:26:43,520
ในหลายๆ กรณี อาจใช้เวลาเป็นพันปีเลย

388
00:26:46,400 --> 00:26:49,200
เมื่อนักวิจัยเริ่มมองหาการจัดวาง
ที่อิงตามจันทรคติ

389
00:26:49,200 --> 00:26:51,440
ในสิ่งปลูกสร้างที่ชาโกแคนยอน

390
00:26:51,440 --> 00:26:54,080
พวกเขาก็พบตัวอย่างที่น่าทึ่งหลายอย่าง

391
00:26:56,640 --> 00:27:00,960
เมื่อดวงจันทร์ถึงจุดหยุดนิ่งทางใต้สุดในฤดูหนาว

392
00:27:00,960 --> 00:27:03,800
ซึ่งเกิดขึ้นทุก 18.6 ปีเช่นกัน

393
00:27:04,640 --> 00:27:08,640
มันจะเรียงเป็นเส้นตรงกับเกรตเฮาส์สามแห่ง
ที่อยู่ห่างกันราวสิบกิโลเมตร

394
00:27:09,160 --> 00:27:11,160
โดยมีปวยโบล โบนิโตอยู่ตรงกลาง

395
00:27:12,160 --> 00:27:15,960
และ 9.3 ปีต่อมา หรือกึ่งกลางของวัฏจักรนี้

396
00:27:16,640 --> 00:27:20,000
ดวงจันทร์ในฤดูร้อนจะขึ้นเรียงเป็นเส้นตรง
ผ่านสิ่งก่อสร้างขนาดใหญ่

397
00:27:20,000 --> 00:27:22,720
{\an8}ทางตะวันออกของปวยโบล โบนิโต
ไปยังโบราณสถานอีกแห่ง

398
00:27:22,720 --> 00:27:25,080
{\an8}ที่ห่างไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้
ราว 18 กิโลเมตร

399
00:27:27,640 --> 00:27:29,800
ขณะที่ดวงจันทร์ดวงเดียวกันนี้ในช่วงตกดิน

400
00:27:29,800 --> 00:27:31,760
จะส่องแสงผ่านเกรตเฮาส์อีกแห่งหนึ่ง

401
00:27:31,760 --> 00:27:33,880
ผ่านปวยโบล โบนิโต

402
00:27:33,880 --> 00:27:38,560
ไปยังเกรตเฮาส์อีกแห่งที่อยู่ห่างออกไป
กว่า 27 กิโลเมตรจากแคนยอน

403
00:27:38,560 --> 00:27:40,120
(ปวยโบล พินทาโด)

404
00:27:40,120 --> 00:27:41,800
และมีสิ่งหนึ่งที่แน่นอน

405
00:27:42,320 --> 00:27:47,000
วัฏจักรจันทรคติ 18.6 ปีไม่มีอิทธิพลใดๆ

406
00:27:47,560 --> 00:27:49,240
กับการเพาะปลูกเลยสักนิด

407
00:27:49,240 --> 00:27:53,480
แล้วทําไมชาวปวยโบลโบราณ
ถึงได้ลําบากลําบนเอาเรื่องนี้

408
00:27:53,480 --> 00:27:55,680
ใส่ไว้ในสถาปัตยกรรมของพวกเขา

409
00:27:56,960 --> 00:28:01,000
เรื่องนี้บอกชัดเจนว่า
มันไม่เกี่ยวกับจุดประสงค์ทางเศรษฐกิจ

410
00:28:01,000 --> 00:28:03,160
แต่ทําเพื่อเฉลิมฉลอง

411
00:28:03,160 --> 00:28:05,200
ความเชื่อมโยงระหว่างท้องฟ้าและโลก

412
00:28:07,400 --> 00:28:11,520
ตอนนี้ชัดเจนแล้วว่าเมื่อรวมสิ่งก่อสร้าง
ทั้งหมดในชาโกเข้าด้วยกัน

413
00:28:11,520 --> 00:28:14,880
จะได้เป็นปฏิทินพิธีกรรมที่ตั้งอยู่บนผืนดิน

414
00:28:18,480 --> 00:28:21,920
ในแคนยอนที่อาจถูกเลือก
เพื่อจุดประสงค์นี้โดยเฉพาะ

415
00:28:22,440 --> 00:28:25,440
เพราะมันเป็นสถานที่บนโลกที่เชื่อมโยง
กับทางช้างเผือกในเชิงสัญลักษณ์

416
00:28:27,760 --> 00:28:31,200
แต่ความเชื่อมโยงระหว่างจักรวาล
ท้องฟ้า และพื้นดิน

417
00:28:31,200 --> 00:28:33,200
ที่ว่า "เบื้องบนฉันใด เบื้องล่างก็ฉันนั้น"

418
00:28:33,200 --> 00:28:35,320
ที่สําคัญมากต่อวัฒนธรรมชาโก

419
00:28:35,320 --> 00:28:38,520
ไม่ได้มีอยู่แค่ในสิ่งปลูกสร้าง
ขนาดใหญ่ของพวกเขาเท่านั้น

420
00:28:42,000 --> 00:28:45,000
ห่างไปประมาณแปดกิโลเมตร
ทางตะวันออกเฉียงใต้ของชาโกตอนกลาง

421
00:28:47,280 --> 00:28:49,320
ผมกําลังเดินขึ้นจากพื้นแคนยอน

422
00:28:51,080 --> 00:28:55,800
เพื่อค้นหาบางสิ่งน่าสนใจ
ที่อยู่บนผนังแคนยอนขรุขระ

423
00:28:59,360 --> 00:29:04,240
ผลงานศิลปะโบราณ สลักบนหินที่นั่น

424
00:29:09,800 --> 00:29:13,000
พวกนี้คือบันทึกอันล้ําค่า
คือเรื่องราวที่ถูกสลักไว้บนหิน

425
00:29:13,000 --> 00:29:16,480
ที่ถูกปรับปรุง แก้ไข และเพิ่มเติมเข้าไป

426
00:29:16,480 --> 00:29:19,440
ตลอดช่วงหลายพันปีเลยก็ได้ใครจะรู้

427
00:29:21,720 --> 00:29:24,480
มีภาพคนที่ดูเหมือนกําลังเต้นรํา

428
00:29:24,480 --> 00:29:26,560
และเล่นเครื่องดนตรี

429
00:29:29,080 --> 00:29:32,800
มีลวดลายก้นหอย
และงูที่ขดตัวไปตามผนังแคนยอน

430
00:29:33,440 --> 00:29:37,640
ยังมีรูปสิ่งมีชีวิตแปลกประหลาดและเรขาคณิต

431
00:29:37,640 --> 00:29:40,400
ที่คล้ายกับศิลปะในแอมะซอน

432
00:29:40,920 --> 00:29:42,920
ที่อาจได้รับแรงกระตุ้นจากสารหลอนประสาท

433
00:29:44,880 --> 00:29:48,320
ไม่ว่าคุณจะอยู่ส่วนไหนของโลก
ไม่ว่าจะเป็นช่วงเวลาไหนในประวัติศาสตร์

434
00:29:48,320 --> 00:29:51,920
เมื่อคุณพบศิลปะในถ้ํา
ศิลปะสกัดหิน และศิลปะบนก้อนหิน

435
00:29:51,920 --> 00:29:55,200
คุณจะพบภาพที่เหมือนกันซ้ําแล้วซ้ําเล่า

436
00:29:55,200 --> 00:29:57,600
กับศิลปะที่ได้แรงกระตุ้นจากอายาวัสกา

437
00:29:57,600 --> 00:29:59,440
และสารหลอนประสาทอื่นๆ

438
00:30:02,840 --> 00:30:05,200
นอกจากเรื่องนิมิตจากยาหลอนประสาทแล้ว

439
00:30:05,200 --> 00:30:10,360
ศิลปะบนหินที่ชาโกยังสะท้อนถึงความสนใจ
ด้านดาราศาสตร์แบบที่พบในสถาปัตยกรรมด้วย

440
00:30:13,320 --> 00:30:16,480
ภาพนี้ถูกตีความว่าเป็นสุริยุปราคา

441
00:30:17,240 --> 00:30:21,320
ดวงอาทิตย์ถูกดวงจันทร์บดบัง
ขณะที่รัศมีของมันส่องสว่างออกมา

442
00:30:23,600 --> 00:30:25,840
และนี่คือซูเปอร์โนวา

443
00:30:25,840 --> 00:30:28,880
ที่ตอนนี้รู้แล้วว่ามองเห็นได้บนท้องฟ้ายามกลางวัน

444
00:30:29,480 --> 00:30:33,680
ในยุคของชาวบรรพบุรุษปวยโบล ปีค.ศ.1054

445
00:30:34,680 --> 00:30:38,600
ทําไมต้องสร้างภาพแบบนี้ในที่ที่เข้าถึงยากด้วย

446
00:30:39,120 --> 00:30:41,680
เว้นแต่จะมีเหตุผลน่าสนใจให้ทําแบบนั้น

447
00:30:43,160 --> 00:30:48,640
ในเมื่อไม่มีเหตุผลทางเศรษฐกิจ
ยุทธศาสตร์ หรือการเมืองที่ชัดเจน

448
00:30:48,640 --> 00:30:52,280
ก็ต้องมีจุดประสงค์ที่ยิ่งใหญ่กว่านั้นแน่ๆ

449
00:30:53,560 --> 00:30:56,000
สําหรับผมมันดูชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ

450
00:30:56,000 --> 00:30:59,440
ว่าชาโกแคนยอนเป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรม

451
00:30:59,440 --> 00:31:03,880
และไม่มีทางถูกสร้างขึ้นแค่พันปีก่อนแน่นอน

452
00:31:03,880 --> 00:31:05,880
แต่ย้อนกลับไปไกลกว่านั้นมาก

453
00:31:05,880 --> 00:31:08,360
อาจไกลถึงยุคน้ําแข็งครั้งสุดท้ายเลย

454
00:31:14,000 --> 00:31:18,600
ตามที่คุณทราบ เราสามารถย้อนรอย

455
00:31:18,600 --> 00:31:21,280
การมีมนุษย์อยู่ที่ชาโกแคนยอนได้ไกลแค่ไหนครับ

456
00:31:21,280 --> 00:31:25,880
คุณอาจเคยได้ยินเรื่องเร็วๆ นี้
ที่อนุสรณ์สถานแห่งชาติไวต์แซนส์...

457
00:31:25,880 --> 00:31:28,280
เรื่องรอยเท้าอายุ 23,000 ปีที่ไวต์แซนส์

458
00:31:28,280 --> 00:31:30,840
- และนั่นก็ไม่ไกลจากที่นี่เลย
- ครับ

459
00:31:30,840 --> 00:31:35,120
มันเลยมีความเป็นไปได้สูงว่า
อาจมีคนอยู่ที่ชาโกแคนยอน

460
00:31:35,800 --> 00:31:40,680
ราว 10,000 ปีก่อนที่จะมี
สิ่งก่อสร้างใดๆ ถูกสร้างขึ้น

461
00:31:43,120 --> 00:31:45,080
ผมคิดว่าพวกเขา

462
00:31:45,080 --> 00:31:50,280
สังเกตภูมิประเทศและท้องฟ้ามาหลายชั่วอายุคน

463
00:31:50,280 --> 00:31:52,880
- ก่อนตัดสินใจสร้างสิ่งปลูกสร้าง
- ครับ

464
00:31:57,440 --> 00:31:59,480
ชาโกแคนยอนแสดงให้เห็นถึงร่องรอย

465
00:31:59,480 --> 00:32:02,840
ของวัฒนธรรมนักดาราศาสตร์
ที่มีความเชี่ยวชาญสูง

466
00:32:03,720 --> 00:32:09,000
พวกเขามุ่งมั่นในการสังเกต
วัฏจักรดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดวงดาว

467
00:32:09,960 --> 00:32:12,360
และความยิ่งใหญ่ของจักรวาล

468
00:32:12,360 --> 00:32:15,320
นี่ไม่ได้เป็นลักษณะเฉพาะ
ของวัฒนธรรมชาโกเท่านั้น

469
00:32:15,320 --> 00:32:17,480
แต่ยังพบเห็นได้ในที่อื่น

470
00:32:17,480 --> 00:32:20,640
ด้วยการใช้สัญลักษณ์ ศิลปะ
และการจัดวางสถาปัตยกรรม

471
00:32:20,640 --> 00:32:22,440
ที่คล้ายคลึงกันจนน่าขนลุก

472
00:32:22,440 --> 00:32:25,560
กับวัฒนธรรมโบราณอื่นๆ มากมายทั่วโลก

473
00:32:27,680 --> 00:32:31,840
{\an8}วิหารหินเมกะลิทมนาจดรา
ในมอลตาก็ถูกจัดวางอย่างแม่นยํา

474
00:32:31,840 --> 00:32:34,360
{\an8}เพื่อจับช่วงปรากฏการณ์วิษุวัตและอายัน

475
00:32:36,480 --> 00:32:39,560
{\an8}หรือทางเดินของมหาวิหารคาร์นักในอียิปต์

476
00:32:39,560 --> 00:32:41,880
{\an8}ทอดตรงไปยังจุดที่ดวงอาทิตย์ขึ้นวันเหมายัน

477
00:32:44,400 --> 00:32:47,480
{\an8}หรือความเป๊ะของปราสาทตรงกลาง

478
00:32:47,480 --> 00:32:49,560
{\an8}ของวัดอังกอร์ในกัมพูชา

479
00:32:49,560 --> 00:32:52,160
ที่ถูกจัดวางให้ตรงกับดวงอาทิตย์ขึ้นในช่วงวิษุวัต

480
00:32:53,480 --> 00:32:57,000
ดูเหมือนว่าทั่วโลกเคยมีโครงการสถาปัตยกรรม

481
00:32:57,000 --> 00:33:01,400
ที่เอาความสอดคล้องและทิศทางบนท้องฟ้า

482
00:33:01,400 --> 00:33:05,280
มาใส่ไว้ในอนุสรณ์บนโลก
เพื่อเชื่อมท้องฟ้ากับโลก

483
00:33:08,240 --> 00:33:12,680
แต่สิ่งที่ดูเหมือนโครงการของมนุษย์นี้
ย้อนกลับไปไกลขนาดไหน

484
00:33:19,400 --> 00:33:20,360
มีเบาะแสอยู่

485
00:33:20,360 --> 00:33:23,880
ในหนึ่งในอารยธรรมโบราณ
ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของอเมริกา

486
00:33:24,920 --> 00:33:26,200
(วิยาเอร์โมซา)

487
00:33:26,200 --> 00:33:30,040
ที่เคยปกครองบริเวณที่ตอนนี้
คือตอนใต้ของเม็กซิโกและอเมริกากลาง

488
00:33:31,560 --> 00:33:32,520
อารยธรรมมายา

489
00:33:35,000 --> 00:33:39,080
สําหรับผม มายาเป็นหนึ่ง
ในวัฒนธรรมที่น่าหลงใหลที่สุด

490
00:33:39,080 --> 00:33:40,480
ของโลกยุคโบราณเลย

491
00:33:41,240 --> 00:33:45,360
และเป็นวัฒนธรรมที่เต็มไปด้วย
ความลึกลับและความขัดแย้ง

492
00:33:48,000 --> 00:33:50,640
ปัจจุบันลูกหลานของชาวมายา
จํานวนมากยังคงอาศัยอยู่ที่นี่

493
00:33:52,440 --> 00:33:56,280
ในภูมิประเทศที่งดงามของเชียปัส
และคาบสมุทรยูกาตัน

494
00:34:00,120 --> 00:34:03,600
นานก่อนยุคของอินคา
และวัฒนธรรมปวยโบลในชาโก

495
00:34:05,160 --> 00:34:07,400
อารยธรรมมายาเคยรุ่งเรืองที่นี่

496
00:34:09,240 --> 00:34:12,760
มันเป็นวัฒนธรรมที่แสดงออก
ถึงอัจฉริยภาพหลายๆ ด้าน

497
00:34:14,520 --> 00:34:17,960
โดยเฉพาะความสําเร็จ
ด้านสถาปัตยกรรมอันยิ่งใหญ่

498
00:34:20,640 --> 00:34:23,520
ท่ามกลางป่าฝนเขตร้อนชื้นในที่ราบลุ่ม

499
00:34:23,520 --> 00:34:27,400
นี่คือดินแดนศักดิ์สิทธิ์ของชาวมายา
ที่ชื่อว่าปาเลงเก

500
00:34:28,360 --> 00:34:32,000
(ปาเลงเก
เม็กซิโก)

501
00:34:40,040 --> 00:34:43,400
ปาเลงเกเป็นสถานที่งดงาม
ตระการตาอย่างแท้จริงครับ

502
00:34:44,240 --> 00:34:46,560
เพราะสถาปัตยกรรมและวิศวกรรมที่น่าทึ่งของมัน

503
00:34:46,560 --> 00:34:49,360
ปาเลงเกจึงมีลักษณะเด่น
แบบมายาคลาสสิกอยู่ครบถ้วน

504
00:34:52,560 --> 00:34:53,560
ทั้งพีระมิดสูงตระหง่าน

505
00:34:55,600 --> 00:34:57,040
สนามบอลพิธีกรรม

506
00:34:58,240 --> 00:34:59,440
พระราชวังเจริญรุ่งเรือง

507
00:35:00,840 --> 00:35:04,240
และวิหารที่เต็มไปด้วยภาพที่น่าสนใจ

508
00:35:06,760 --> 00:35:10,000
มายาน่าจะเป็นที่รู้จักดีที่สุด
ด้านสถาปัตยกรรมที่น่าทึ่ง

509
00:35:10,000 --> 00:35:14,040
กลุ่มพีระมิดมหัศจรรย์ที่พวกเขาสร้างขึ้น

510
00:35:14,040 --> 00:35:18,920
โดยทั่วไปจะเป็นพีระมิดที่มีขั้นบันได
และการออกแบบสง่างาม

511
00:35:18,920 --> 00:35:21,480
และการก่อสร้างที่มีความเที่ยงตรงสูง

512
00:35:21,480 --> 00:35:24,880
สิ่งนี้บอกเราทันทีว่า
เรากําลังมองดูวัฒนธรรมขั้นสูง

513
00:35:29,720 --> 00:35:32,920
{\an8}มิลเดร็ด ลูคัส การ์เซีย
ผู้เชี่ยวชาญด้านมายาและไกด์

514
00:35:32,920 --> 00:35:35,000
{\an8}อุทิศเวลามากกว่าสิบปี

515
00:35:35,000 --> 00:35:37,040
ทําความเข้าใจปาเลงเกให้ดียิ่งขึ้น

516
00:35:38,800 --> 00:35:41,520
ที่นี่เริ่มก่อสร้างขึ้นเมื่อไรครับ

517
00:35:41,520 --> 00:35:43,520
มีคนใช้ที่นี่มานานแค่ไหน

518
00:35:44,160 --> 00:35:47,600
เริ่มมีการวางรากฐานเมือง
ในปี 200 ก่อนคริสต์ศักราชค่ะ

519
00:35:47,600 --> 00:35:50,640
และถูกทิ้งร้างในช่วงปี 900 หลังคริสต์ศักราช

520
00:35:50,640 --> 00:35:51,560
ครับ

521
00:35:51,560 --> 00:35:55,080
ตอนผมมองดูสถานที่น่าทึ่งนี้
พีระมิดขนาดใหญ่เหล่านี้

522
00:35:55,080 --> 00:35:58,040
มันถูกสร้างขึ้นสวยงามมาก ออกแบบมาสวยงาม

523
00:35:58,040 --> 00:36:01,360
เห็นชัดว่านี่คือผลงานของคนที่มีทักษะสูง

524
00:36:01,360 --> 00:36:04,600
และพวกเขาต้องมีการวางแผนบางอย่างตั้งแต่ต้น

525
00:36:04,600 --> 00:36:06,400
บอกหน่อยสิครับว่าพวกเขาทําได้ยังไง

526
00:36:06,400 --> 00:36:09,480
เรารู้ว่ามีเหมืองหินอยู่ใกล้ๆ

527
00:36:09,480 --> 00:36:12,760
พวกเขาเลยตัดสินใจสร้างเมืองที่นี่

528
00:36:12,760 --> 00:36:15,240
เพราะพวกเขามีทรัพยากรธรรมชาติทุกอย่าง

529
00:36:15,240 --> 00:36:17,360
แถวนี้มีหินปูนอยู่เต็มไปหมด

530
00:36:17,360 --> 00:36:19,440
มีน้ํา

531
00:36:19,440 --> 00:36:23,000
และนี่เป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์เหมาะให้สร้างเมือง

532
00:36:23,000 --> 00:36:26,720
แต่ยังไม่มีคําตอบว่า
พวกเขาสร้างมันขึ้นมาได้ยังไง

533
00:36:27,320 --> 00:36:28,720
- เราไม่รู้ค่ะ
- เป็นปริศนา

534
00:36:28,720 --> 00:36:30,480
- ยังคงเป็นปริศนา
- ครับ

535
00:36:31,320 --> 00:36:33,800
ทําไมชาวมายาถึงสร้างพีระมิดเหรอครับ

536
00:36:33,800 --> 00:36:36,560
เราเห็นพีระมิดที่ปาเลงเกเยอะเลย

537
00:36:37,600 --> 00:36:42,600
พีระมิดนั้น ไม่เพียงแค่กับชาวมายา
แต่กับวัฒนธรรมโบราณอื่นๆ ด้วย

538
00:36:42,600 --> 00:36:44,680
มันเป็นตัวแทนของภูเขาศักดิ์สิทธิ์ค่ะ

539
00:36:45,400 --> 00:36:48,440
ที่นี่ในปาเลงเก
พวกเขาสร้างสิ่งก่อสร้างใหญ่ๆ นี้

540
00:36:48,440 --> 00:36:50,320
เพื่อเป็นตัวแทนภูเขาศักดิ์สิทธิ์

541
00:36:53,680 --> 00:36:57,680
ภูเขามีบทบาทสําคัญ
ในระบบความเชื่อของชาวมายา

542
00:36:57,680 --> 00:36:59,960
เป็นสัญลักษณ์ของแหล่งกําเนิด

543
00:37:02,800 --> 00:37:07,160
แต่ดูเหมือนโครงการก่อสร้างที่ยิ่งใหญ่
ของชาวมายาจะมีอะไรมากกว่านั้น

544
00:37:07,160 --> 00:37:09,240
โดยเฉพาะที่นี่ ในปาเลงเก

545
00:37:11,480 --> 00:37:14,760
ในปาเลงเก สิ่งปลูกสร้างบางแห่งถูกออกแบบ

546
00:37:14,760 --> 00:37:17,640
ตามการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ค่ะ

547
00:37:17,640 --> 00:37:18,600
ว้าว

548
00:37:19,720 --> 00:37:22,760
มีสิ่งปลูกสร้างสามหลัง
ที่รู้จักในชื่อกลุ่มวิหารกางเขน

549
00:37:22,760 --> 00:37:26,600
มันถูกใช้เป็นที่สังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์

550
00:37:26,600 --> 00:37:27,560
ครับ

551
00:37:28,560 --> 00:37:32,920
สิ่งปลูกสร้างพวกนี้ถูกจัดวาง
ให้สอดคล้องกับครีษมายัน

552
00:37:32,920 --> 00:37:35,360
และวสันตวิษุวัต

553
00:37:37,760 --> 00:37:41,320
เห็นชัดว่านักดาราศาสตร์ที่เชี่ยวชาญมาก
มีส่วนร่วมในการสร้าง

554
00:37:41,320 --> 00:37:42,440
สิ่งก่อสร้างทั้งหมดนี้

555
00:37:42,440 --> 00:37:43,440
ค่ะ ถูกต้องเลย

556
00:37:47,320 --> 00:37:51,360
แต่ทําไมพวกเขาต้องลําบากลําบน
จัดวางสิ่งก่อสร้างใหญ่โตพวกนี้

557
00:37:51,360 --> 00:37:53,040
ให้ตรงกับปรากฏการณ์อายันและวิษุวัต

558
00:37:57,360 --> 00:38:01,360
เมื่อคิดถึงการจัดวางที่น่าทึ่งเหล่านี้
มีสิ่งหนึ่งที่ชัดเจนครับ

559
00:38:03,360 --> 00:38:06,600
ถ้าคุณอยากรู้ว่าปาเลงเกคืออะไรกันแน่

560
00:38:06,600 --> 00:38:09,040
คุณต้องไม่ดูแค่สถาปัตยกรรมของมัน

561
00:38:09,040 --> 00:38:11,520
แต่ต้องมองดูท้องฟ้าด้วย

562
00:38:20,720 --> 00:38:26,400
ผมมาที่วิหารดวงอาทิตย์
ในช่วงเวลาพิเศษของวันพิเศษ

563
00:38:28,240 --> 00:38:29,840
ในรุ่งสางของวันวสันตวิษุวัต

564
00:38:31,120 --> 00:38:36,520
เมื่อดวงอาทิตย์ขึ้นตรงทางทิศตะวันออก
และตกตรงทางทิศตะวันตก

565
00:38:37,120 --> 00:38:39,680
แสดงถึงความสอดคล้องของจักรวาล

566
00:38:41,160 --> 00:38:42,840
ที่วิหารดวงอาทิตย์นี้

567
00:38:42,840 --> 00:38:46,200
ดวงอาทิตย์ขึ้นในเช้าวันนั้น
สร้างปรากฏการณ์อันแสนพิเศษ

568
00:38:46,760 --> 00:38:49,920
ที่ชุมชนท้องถิ่นยังคงเฉลิมฉลองจนถึงทุกวันนี้

569
00:38:50,880 --> 00:38:54,080
{\an8}ปรากฏการณ์วสันตวิษุวัตมีความสําคัญ

570
00:38:54,080 --> 00:38:56,120
{\an8}ต่อจิตวิญญาณของชาวมายา

571
00:38:56,720 --> 00:39:00,560
ตรงที่เราอยู่นี้คือสถานที่ที่สําคัญที่สุด

572
00:39:02,760 --> 00:39:05,240
และผมก็ได้ที่นั่งแถวหน้าไว้ชมมันเลย

573
00:39:34,480 --> 00:39:36,560
{\an8}คําบรรยายโดย มนัสวี ศักดิษฐานนท์