1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:06,339 --> 00:00:09,718
EEN NETFLIX-DOCUMENTAIRE
3
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
4
00:00:21,312 --> 00:00:24,816
De meest opwindende periode
in de filmgeschiedenis vind ik…
5
00:00:24,899 --> 00:00:28,737
…toen films met het woord 'zwart'
in de titel van dit…
6
00:00:30,905 --> 00:00:31,781
…naar dit gingen.
7
00:00:43,626 --> 00:00:48,131
Niet alleen
omdat er eindelijk waarheid in zat…
8
00:00:48,214 --> 00:00:51,051
…maar omdat ik
een primeur zag in de films…
9
00:00:51,134 --> 00:00:54,054
…een stoet aan gegarandeerd zwart talent.
10
00:00:55,055 --> 00:00:57,557
Pam Grier die straalde in Friday Foster…
11
00:00:57,640 --> 00:00:59,768
…een vroege stripbewerking.
12
00:01:00,268 --> 00:01:04,314
Max Juliens eigentijdse versie
van film noir in The Mack.
13
00:01:04,397 --> 00:01:08,485
Charlie Russells toneelstuk uit 1969,
Five on the Black Hand Side…
14
00:01:08,568 --> 00:01:10,945
…kwam vier jaar later op het grote doek.
15
00:01:11,780 --> 00:01:16,618
Ik geef niks anders op
dan kauwgom en celstraf.
16
00:01:16,701 --> 00:01:18,703
En m'n kauwgom is helemaal op.
17
00:01:21,623 --> 00:01:24,292
Ik was niet de enige die zo reageerde.
18
00:01:24,375 --> 00:01:26,294
MASSA'S NAAR BIOS VOOR 'SHAFT'
19
00:01:30,757 --> 00:01:35,637
Dus als die uitbarsting van vrijheid
en voldoening zo goed werd ontvangen…
20
00:01:35,720 --> 00:01:37,430
…en de vraag nooit verdween…
21
00:01:37,931 --> 00:01:41,267
…waarom stopte de productie
van zwarte films dan?
22
00:01:55,865 --> 00:01:59,786
M'n oma vertelde me dat films
haar manier van dromen veranderden.
23
00:02:00,453 --> 00:02:02,372
Ze kwam uit Mississippi.
24
00:02:02,455 --> 00:02:07,335
Ze vertelde dat films haar dromen
veranderden in iets wat op verhalen leek…
25
00:02:07,836 --> 00:02:11,714
…en die eerste film die ze zag
die zich in haar geheugen grifte…
26
00:02:11,798 --> 00:02:12,715
…was Dracula.
27
00:02:13,216 --> 00:02:16,511
En door de gotische sfeer
en operateske toon…
28
00:02:16,594 --> 00:02:19,264
…kon ze een week lang niet slapen.
29
00:02:19,347 --> 00:02:22,016
Ik ben Dracula.
30
00:02:22,100 --> 00:02:25,645
Boze geesten? Goede genade.
Zijn er hier boze geesten?
31
00:02:26,104 --> 00:02:29,399
Het stikt ervan. En dat is niet alles.
32
00:02:29,482 --> 00:02:30,567
Wat? Er is meer?
33
00:02:30,650 --> 00:02:33,778
Maar in films waarin Afro-Amerikanen
angst trotseerden…
34
00:02:33,862 --> 00:02:38,324
…werden ze op een mensonterende
en bizarre manier vertolkt.
35
00:02:38,408 --> 00:02:39,576
Wie zijn dat?
36
00:02:41,244 --> 00:02:42,287
Zombies.
37
00:02:45,039 --> 00:02:48,710
Dat laat ook zien dat,
veel vaker dan dat zou mogen…
38
00:02:48,793 --> 00:02:52,964
…films die als klassiekers golden,
zwarte mensen vaak teleurstelden.
39
00:02:53,047 --> 00:02:53,965
Ooit…
40
00:02:54,048 --> 00:02:56,968
…word je belaagd
door een tenenkrommend moment…
41
00:02:57,051 --> 00:02:59,637
…in een werk van één van de grootheden.
42
00:03:00,513 --> 00:03:03,474
Stereotypes van de meester der spanning…
43
00:03:04,184 --> 00:03:06,603
…één van de meest gewaardeerde filmmakers…
44
00:03:06,686 --> 00:03:08,938
…en de voornaamste musicalregisseur…
45
00:03:09,689 --> 00:03:11,399
…blijven sporen nalaten.
46
00:03:12,567 --> 00:03:16,738
Orson Welles en Laurence Olivier,
giganten in theater en film…
47
00:03:16,821 --> 00:03:20,200
…gebruikten lagen blackface
en goedaardige superioriteit…
48
00:03:20,283 --> 00:03:21,993
…om Othello te spelen.
49
00:03:22,493 --> 00:03:25,038
Ze verborgen kwaadaardige geheimen.
50
00:03:27,248 --> 00:03:30,877
Ik kon nooit kijken
naar Mickey Mouse met die handschoenen…
51
00:03:30,960 --> 00:03:35,048
…of naar Bugs Bunny,
zonder aan minstreelshows te denken.
52
00:03:35,131 --> 00:03:38,468
Moesten we denken
dat ze gekleed waren voor de Harvard Club?
53
00:03:38,551 --> 00:03:40,762
Zag je ooit een olifant vliegen?
54
00:03:40,845 --> 00:03:42,388
Wel een paardenvlieg.
55
00:03:42,472 --> 00:03:44,224
En ik een fruitvlieg.
56
00:03:45,225 --> 00:03:46,476
Ik een huisvlieg.
57
00:03:49,187 --> 00:03:51,356
Dit waren vast wat van die scènes…
58
00:03:51,439 --> 00:03:54,234
…die zich in het geheugen
van m'n oma griften.
59
00:03:54,317 --> 00:03:57,654
Ze moest vechten
tegen wat die met haar zelfbeeld deden…
60
00:03:57,737 --> 00:04:01,366
…en tegen hoe ze
als jonge vrouw van kleur werd behandeld.
61
00:04:01,449 --> 00:04:05,536
Ze was zich zo bewust van die beelden
dat we bij haar in Hattiesburg…
62
00:04:05,620 --> 00:04:09,082
…The Andy Griffith Show
niet mochten kijken.
63
00:04:09,165 --> 00:04:10,166
Dan zei ze:
64
00:04:10,250 --> 00:04:12,794
'Er zijn geen zwarte mensen in dat dorp.
65
00:04:12,877 --> 00:04:14,921
Wat denk je dat er met ze is gebeurd?'
66
00:04:15,004 --> 00:04:19,008
Dit alles kan het voor mij moeilijk maken
om van films te houden.
67
00:04:19,592 --> 00:04:25,306
Ik ben al een leven lang bezig met kijken
naar en denken en schrijven over films.
68
00:04:25,390 --> 00:04:26,724
Ik blijf terugkeren…
69
00:04:26,808 --> 00:04:30,270
…ondanks de minachting
die ze me blijven tonen.
70
00:04:30,353 --> 00:04:33,731
De ontering voelt soms als een berg.
71
00:04:34,774 --> 00:04:38,361
De eenvoudigste manier
om representatie uit te leggen is zo.
72
00:04:38,444 --> 00:04:39,988
Bij een witte acteur…
73
00:04:40,071 --> 00:04:43,032
…suggereerde nette kleding
een avondje uit…
74
00:04:43,116 --> 00:04:45,743
…en alle geneugten
die het leven te bieden had.
75
00:04:46,703 --> 00:04:49,872
Bij een zwarte acteur
betekende een zwarte strik dat niet.
76
00:04:49,956 --> 00:04:53,626
Het betekende dat je ging werken.
Het was je uniform.
77
00:04:53,710 --> 00:04:57,505
Ik houd net zoveel
van een mooie outfit als iedereen…
78
00:04:57,588 --> 00:04:58,756
…misschien meer…
79
00:04:58,840 --> 00:05:01,384
…maar ik ben nooit
fan geweest van smokings.
80
00:05:02,010 --> 00:05:03,678
Misschien is dat de reden.
81
00:05:19,110 --> 00:05:22,488
In plaats van nieuwe rollen
voor zwarte acteurs te creëren…
82
00:05:22,572 --> 00:05:25,450
…werden in Show Boat
versleten stijlfiguren gebruikt…
83
00:05:25,533 --> 00:05:28,453
…om zwart talent te tonen
door te recyclen.
84
00:05:28,536 --> 00:05:31,914
Het verpletteren van hoop
op het doek was institutioneel.
85
00:05:31,998 --> 00:05:34,876
Zeggen dat er geen rollen waren
voor zwarte mannen…
86
00:05:34,959 --> 00:05:36,919
…en 'n irreëel schoonheidsideaal…
87
00:05:37,003 --> 00:05:40,340
…zorgden decennialang voor zelfhaat
onder zwarte vrouwen.
88
00:05:40,423 --> 00:05:41,466
Hier komt ze.
89
00:05:42,717 --> 00:05:45,762
Ik vind het leuk
als ze dat ding met d'r haar doet.
90
00:05:45,845 --> 00:05:48,348
Deze rol was niet gemaakt
voor een zwarte acteur…
91
00:05:48,431 --> 00:05:50,433
…maar maakte onbedoeld een opmerking…
92
00:05:50,516 --> 00:05:52,560
…over het meest begeerde soort haar…
93
00:05:54,062 --> 00:05:57,565
…een les waar zwarte vrouwen
nog steeds mee te maken hebben.
94
00:05:59,734 --> 00:06:02,904
In mijn tijd in Atlanta, als kind…
95
00:06:02,987 --> 00:06:06,032
…was er een vrij strikt systeem
van segregatie.
96
00:06:06,115 --> 00:06:08,826
Ik mocht naar geen enkele bioscoop.
97
00:06:08,910 --> 00:06:13,164
Er waren wel één of twee
bioscopen voor zwarte mensen.
98
00:06:13,247 --> 00:06:18,252
Ze waren erg klein
en de grote films draaiden er niet.
99
00:06:18,336 --> 00:06:22,465
Als dat al gebeurde,
was dat twee of drie jaar later pas.
100
00:06:22,548 --> 00:06:28,346
Dus over het algemeen was er
een zeer strikt systeem van segregatie.
101
00:06:30,765 --> 00:06:33,017
Ik was op zaterdagen in de bios.
102
00:06:34,352 --> 00:06:37,105
We keken naar westerns…
103
00:06:37,188 --> 00:06:41,484
…zoals met Lash LaRue,
Gene Autry, Roy Rogers…
104
00:06:41,567 --> 00:06:45,154
…dat soort dingen,
of Buck Rogers, van die ruimte-series.
105
00:06:45,238 --> 00:06:48,157
Ik was erg geïnteresseerd in westerns.
106
00:06:49,200 --> 00:06:51,327
Ik hield van westerns.
107
00:06:51,411 --> 00:06:54,330
Gene Autry, Johnny Mack Brown, Roy Rogers…
108
00:06:54,622 --> 00:06:56,666
…en al die cowboyseries.
109
00:06:57,750 --> 00:06:59,627
Ik ging naar het Los Angeles Theatre.
110
00:06:59,710 --> 00:07:02,338
Het was een grote, oude bioscoop…
111
00:07:02,672 --> 00:07:04,507
…dat nog goed werd onderhouden.
112
00:07:04,590 --> 00:07:07,301
Dus ik zat daar dan, soms als de enige…
113
00:07:07,385 --> 00:07:09,637
…en had die grote, oude zaal voor mezelf.
114
00:07:09,720 --> 00:07:12,849
Alles van John Ford,
in Monument Valley en zo.
115
00:07:12,932 --> 00:07:15,476
Dat begon ik steeds leuker te vinden.
116
00:07:15,560 --> 00:07:18,146
Ik heb hele goede verhalen gezien.
117
00:07:18,229 --> 00:07:22,483
Ik ging met m'n vader naar de film…
118
00:07:22,900 --> 00:07:26,696
…en hij nam me mee
naar de films die hij leuk vond.
119
00:07:26,779 --> 00:07:31,409
Films met mensen
als John Wayne en Steve McQueen.
120
00:07:33,035 --> 00:07:35,037
Ik herinner me Band of Angels…
121
00:07:35,580 --> 00:07:38,624
…want ik weet nog
dat Sidney Poitier haar een klap gaf.
122
00:07:40,710 --> 00:07:44,255
Dat was eruit geknipt.
Daarna hield ze haar gezicht vast.
123
00:07:44,338 --> 00:07:47,383
We zeiden: 'Wat was dat?'
M'n ma zei: 'Hij sloeg haar.'
124
00:07:47,467 --> 00:07:48,634
'Wat? Echt waar?'
125
00:07:49,510 --> 00:07:51,554
'Dat mag niet in beeld, maar hij sloeg.'
126
00:07:52,054 --> 00:07:53,222
Als je van films houdt…
127
00:07:53,306 --> 00:07:55,558
…ga je naar de films die je wilt zien.
128
00:07:56,767 --> 00:08:00,104
Pas in het midden van de film besef je:
129
00:08:00,188 --> 00:08:02,231
Er zitten geen zwarte mensen in.
130
00:08:03,441 --> 00:08:06,235
Je kauwt op de popcorn en zegt:
131
00:08:06,319 --> 00:08:10,448
'Ligt het aan mij of zitten er
geen zwarte mensen in deze film?'
132
00:08:10,531 --> 00:08:12,950
'Er zitten geen zwarte mensen in.' 'Oké.'
133
00:08:13,534 --> 00:08:15,036
We willen onszelf…
134
00:08:16,454 --> 00:08:18,623
…op de een of andere manier zien.
135
00:08:19,207 --> 00:08:22,710
Want, zoals ik al zei,
toen ik een kind was…
136
00:08:22,793 --> 00:08:25,171
…waren zwarte mensen…
We hadden Stepin Fetchit…
137
00:08:25,254 --> 00:08:26,547
Waar zoek je naar?
138
00:08:28,799 --> 00:08:30,760
Waar heb jij kapper leren worden?
139
00:08:30,843 --> 00:08:32,011
…Willie Best…
140
00:08:33,095 --> 00:08:36,307
…Alfalfa, Buckwheat, Stymie…
141
00:08:39,185 --> 00:08:40,895
…maar ik wilde ze toch zijn.
142
00:08:42,855 --> 00:08:45,274
Ik kende geen zwarte kids
die met witte speelden…
143
00:08:45,358 --> 00:08:49,362
…laat staan met ze omgingen
en naar hun huizen gingen…
144
00:08:49,445 --> 00:08:51,656
…of dat zij naar hun huizen kwamen.
145
00:08:51,739 --> 00:08:56,077
Wij hadden zoiets van:
'Wauw. Waar wonen zij in godsnaam?'
146
00:08:56,869 --> 00:08:58,538
Ik groeide op in segregatie…
147
00:08:58,621 --> 00:09:04,544
…dus vanaf het moment dat ik
kon praten, lopen, zien, dingen begrijpen…
148
00:09:04,627 --> 00:09:05,795
…was alles gescheiden.
149
00:09:07,213 --> 00:09:11,342
Maar toen ik naar de film ging…
Films zitten vol met fantasieën.
150
00:09:11,425 --> 00:09:16,222
Toen ik naar de film ging, kwam ik thuis
en wilde ik die piraat zijn die ik zag.
151
00:09:17,098 --> 00:09:17,932
Maar…
152
00:09:19,308 --> 00:09:20,810
…ik wilde een zwarte cowboy.
153
00:09:23,437 --> 00:09:25,356
We hebben zoveel verhalen te vertellen.
154
00:09:25,439 --> 00:09:29,485
We willen meer mensen als wij zien
in verschillende vormen…
155
00:09:29,694 --> 00:09:33,239
…en dat is een enorme frustratie
in onze gemeenschap.
156
00:09:33,823 --> 00:09:38,119
We willen onszelf zien als kinderen
of in scifi of wat dan ook.
157
00:09:38,202 --> 00:09:39,745
Zoals de meeste mensen…
158
00:09:39,829 --> 00:09:42,873
…ga ik met films om
zoals jij met je dromen omgaat.
159
00:09:42,957 --> 00:09:45,876
Terwijl ik genoot van de films die ik zag…
160
00:09:45,960 --> 00:09:47,420
…was ik ook mezelf…
161
00:09:48,254 --> 00:09:51,340
…aan het visualiseren op het scherm.
162
00:09:53,551 --> 00:09:59,140
Als klein meisje zag ik alleen maar
mensen in films die niet op mij leken.
163
00:09:59,724 --> 00:10:03,144
Dus ik geloofde niet
dat ik ooit actrice zou kunnen worden.
164
00:10:03,644 --> 00:10:09,859
Tot ik Harry Belafonte
en Dorothy Dandridge in Carmen Jones zag.
165
00:10:09,942 --> 00:10:14,113
En toen ik ze zag, zei ik: 'O, wauw.
166
00:10:14,196 --> 00:10:17,074
Misschien kan ik wel actrice worden.'
167
00:10:18,367 --> 00:10:20,661
Dorothy Dandridge speelde drie keer…
168
00:10:20,745 --> 00:10:23,414
…met iemand
die een ster werd in elk domein…
169
00:10:23,497 --> 00:10:25,958
…behalve dat waarin hij
het meest bekwaam was…
170
00:10:26,042 --> 00:10:26,876
…films.
171
00:10:26,959 --> 00:10:29,086
Dat was Harry Belafonte.
172
00:10:29,587 --> 00:10:32,298
Dandridge had hetzelfde talent
en temperament als hij.
173
00:10:32,965 --> 00:10:36,093
Alleen racisme kon iemand blind maken…
174
00:10:36,177 --> 00:10:38,220
…voor hun veelzijdige charisma.
175
00:10:38,304 --> 00:10:41,223
Daarom werden ze
met niemand anders gekoppeld.
176
00:10:47,438 --> 00:10:52,360
Belafonte's succes als zanger
kwam voort uit z'n training tot acteur.
177
00:10:52,443 --> 00:10:55,780
Hij bracht de kunst
van verhalen vertellen naar muziek.
178
00:10:55,863 --> 00:10:59,867
Z'n buitengewone uitstraling,
de fysieke arrogantie van een atleet…
179
00:10:59,950 --> 00:11:02,536
…en een emotionele diepgang in personages…
180
00:11:02,620 --> 00:11:05,414
…maakten zijn talenten
op 't scherm meteen duidelijk.
181
00:11:05,498 --> 00:11:09,919
Maar hij botste met een systeem
dat niet wist hoe het hem moest gebruiken…
182
00:11:10,002 --> 00:11:11,545
…en zo bang voor hem was…
183
00:11:11,629 --> 00:11:15,383
…dat z'n zangstem
niet werd gebruikt in Carmen Jones.
184
00:11:21,430 --> 00:11:22,973
Dus in 1959…
185
00:11:23,057 --> 00:11:27,645
…reageerde hij door een project
te produceren met regisseur Robert Wise…
186
00:11:27,728 --> 00:11:31,107
…acteur Ed Begley,
die later allebei een Oscar wonnen…
187
00:11:31,190 --> 00:11:33,567
…geblackliste scenarist Abe Polonsky …
188
00:11:33,651 --> 00:11:35,653
…en het Modern Jazz Quartet.
189
00:11:38,948 --> 00:11:43,244
Odds Against Tomorrow
was een bijzonder iets voor die tijd…
190
00:11:44,453 --> 00:11:47,540
…en het feit dat ik de kans kreeg…
191
00:11:47,623 --> 00:11:49,291
…om zo'n film te maken…
192
00:11:50,501 --> 00:11:51,794
…betekende echt veel.
193
00:12:12,189 --> 00:12:13,649
Hé, schatje. Hoe is het?
194
00:12:15,651 --> 00:12:17,695
Bacco wil je een drankje aanbieden.
195
00:12:18,612 --> 00:12:20,614
En ik wil een auto voor je kopen.
196
00:12:20,698 --> 00:12:23,743
Odds Against Tomorrow
was een onvergetelijke film.
197
00:12:23,826 --> 00:12:25,494
De laatste film noir van die tijd…
198
00:12:25,578 --> 00:12:28,998
…die ook z'n tijd vooruit was
met een eerlijke kijk op ras…
199
00:12:29,081 --> 00:12:31,375
…dus natuurlijk werd hij genegeerd.
200
00:12:31,459 --> 00:12:34,086
Belafonte kreeg kansen…
201
00:12:34,170 --> 00:12:37,715
…maar de projecten die ze hem aanboden,
interesseerden hem niet.
202
00:12:37,798 --> 00:12:39,800
Sidney Poitier was tot dan…
203
00:12:40,593 --> 00:12:43,554
… de populairste
zwarte figuur in het universum…
204
00:12:44,138 --> 00:12:46,849
…maar hij was Sidney Poitier.
205
00:12:47,558 --> 00:12:50,686
Hij was niet Sidney Poitier
in een zwart milieu…
206
00:12:50,770 --> 00:12:52,438
…in zwarte omstandigheden.
207
00:12:52,521 --> 00:12:58,068
Hij was Sidney Poitier die een zwart
persoon speelde in een geheel witte film.
208
00:12:58,152 --> 00:13:01,489
Het eerste wat ik dacht was:
wat doet een zwarte man…
209
00:13:02,239 --> 00:13:04,867
…die niks had en geen toekomst had…
210
00:13:04,950 --> 00:13:09,663
…ineens tussen zeven nazi-nonnen?
211
00:13:09,747 --> 00:13:11,123
Ik wees het af.
212
00:13:12,541 --> 00:13:15,586
En ze boden het Sidney aan
en hij deed het.
213
00:13:16,170 --> 00:13:18,130
De winnaar is Sidney Poitier.
214
00:13:23,344 --> 00:13:25,304
Hij onderwierp zich niet aan materiaal…
215
00:13:25,387 --> 00:13:28,390
…dat de zwarte gemeenschap
niet smaakvol weergaf…
216
00:13:28,474 --> 00:13:29,934
…of zelfs helemaal niet…
217
00:13:30,017 --> 00:13:35,356
…maar koos ervoor om van 1959 tot 1970
niet in films te verschijnen.
218
00:13:35,439 --> 00:13:39,568
Voor mij maakte dat hem
de Muhammad Ali van de filmwereld…
219
00:13:39,652 --> 00:13:43,322
…in z'n beste tijd weggeduwd
uit de arena waarin hij thuishoorde.
220
00:13:43,405 --> 00:13:46,534
Van geen enkele film
die ik afsloeg, had ik spijt.
221
00:13:47,952 --> 00:13:50,371
Het paste niet in m'n straatje.
222
00:13:50,871 --> 00:13:52,289
Ik had geen spijt.
223
00:13:52,373 --> 00:13:57,127
Ik ben blij dat anderen een kans kregen
en het hebben gedaan, maar mijn eerste…
224
00:13:57,711 --> 00:13:59,713
Ik ben in de eerste plaats een artiest.
225
00:14:00,214 --> 00:14:01,382
Ik ben een acteur.
226
00:14:01,465 --> 00:14:05,344
En ik kwam uit de tijd
met Marlon Brando, Walter Matthau…
227
00:14:05,427 --> 00:14:07,930
…Rod Steiger, Tony Curtis…
228
00:14:08,013 --> 00:14:11,767
…met een regisseur
die ons geen genade schonk.
229
00:14:12,434 --> 00:14:16,730
Ik doe alleen dingen waarvan ik denk
dat het de moeite waard is.
230
00:14:17,815 --> 00:14:21,151
En ik had het geluk
dat ik een doorslaand succes was…
231
00:14:21,235 --> 00:14:22,611
…in de wereld…
232
00:14:23,195 --> 00:14:26,991
…omdat ik een wereld had
die zo hartstochtelijk goedkeurend was…
233
00:14:27,074 --> 00:14:31,704
…over mijn aanwezigheid in hun midden
dat niemand het feit kon negeren…
234
00:14:31,787 --> 00:14:34,915
…dat met dat ding aan de horizon
genaamd Belafonte…
235
00:14:34,999 --> 00:14:37,042
…echt niet kon worden gesold.
236
00:14:37,126 --> 00:14:39,962
Want elke keer dat iemand me
een ultimatum gaf…
237
00:14:40,045 --> 00:14:42,506
…zei ik: 'Fuck you. Ik ga naar Parijs.
238
00:14:42,590 --> 00:14:46,760
Ik zal er wonen als ik dat wil,
maar ik heb een bestemming…
239
00:14:46,844 --> 00:14:50,931
…die je ontkenning beantwoordt
van wat ik zou kunnen zijn.'
240
00:14:51,473 --> 00:14:52,308
Alleen ik.
241
00:14:55,561 --> 00:14:56,478
Ik ben er.
242
00:14:56,562 --> 00:15:00,190
Belafonte's vastberadenheid
haalde hem letterlijk uit beeld.
243
00:15:00,274 --> 00:15:01,775
Maar terwijl frustratie toenam…
244
00:15:01,859 --> 00:15:05,070
…onder mensen van kleur,
die verbetering en rechten eisten…
245
00:15:05,154 --> 00:15:07,239
…bleven films achter.
246
00:15:07,323 --> 00:15:11,076
Om een citaat
van Langston Hughes te gebruiken:
247
00:15:11,660 --> 00:15:13,746
'Wat gebeurt er met een uitgestelde droom?
248
00:15:13,829 --> 00:15:16,415
Droogt die op als een rozijn in de zon?
249
00:15:16,999 --> 00:15:19,335
Misschien weegt hij als een zware last.
250
00:15:20,628 --> 00:15:22,588
Of explodeert hij?'
251
00:15:27,468 --> 00:15:29,929
We worden keer op keer neergeslagen…
252
00:15:30,012 --> 00:15:32,681
…en we hebben besloten
er nu iets aan te doen.
253
00:15:34,099 --> 00:15:37,311
Decennia van mishandeling
van mensen van kleur…
254
00:15:37,394 --> 00:15:40,397
…maakte de 20e eeuw
tot een tijdperk van opstand.
255
00:15:40,481 --> 00:15:46,153
De politiek van de jaren zestig zag
bijna elk jaar burgerlijke uitbarstingen.
256
00:15:46,236 --> 00:15:50,115
In 1965 raasde er een door Los Angeles.
257
00:15:50,199 --> 00:15:53,327
De Watts-rellen
had je kunnen zien aankomen.
258
00:15:53,410 --> 00:15:56,538
Het was duidelijk
dat er een explosie zou komen.
259
00:15:57,122 --> 00:15:58,374
De politie doodde mensen.
260
00:15:58,457 --> 00:16:01,585
Ze hebben altijd gemoord,
de gemeenschap geterroriseerd.
261
00:16:03,170 --> 00:16:04,505
Als ik 's avonds op pad was…
262
00:16:04,588 --> 00:16:07,341
…dan wist dat ik zou worden aangehouden.
263
00:16:08,842 --> 00:16:11,261
Het was gewoon zo dat ons leven…
264
00:16:12,513 --> 00:16:14,515
…er niet toe leek te doen.
265
00:16:15,849 --> 00:16:19,353
In 1968 was Amerika
inmiddels in vrije val.
266
00:16:19,853 --> 00:16:24,400
Er waren meer dan 20 rellen geweest,
waarvan meer dan de helft in 1967…
267
00:16:24,483 --> 00:16:26,276
…ook in mijn geboorteplaats.
268
00:16:26,360 --> 00:16:30,489
De openbare orde is verstoord
in Detroit, Michigan.
269
00:16:31,281 --> 00:16:33,075
Dit zijn beelden van Linwood.
270
00:16:33,158 --> 00:16:35,244
De vlammen en emoties laaiden hoger op…
271
00:16:35,327 --> 00:16:37,788
…dan de burgemeester
en gouverneur verwachtten.
272
00:16:39,081 --> 00:16:41,125
Ook in films brak opstand uit.
273
00:16:41,709 --> 00:16:43,335
In onafhankelijke films.
274
00:16:43,419 --> 00:16:45,379
Daar bestond zwart leven…
275
00:16:45,462 --> 00:16:48,549
…niet alleen in de periferie
van de blik van de witte man…
276
00:16:48,632 --> 00:16:52,136
…en was er vaak ruimte
voor meer dan één zwarte persoon.
277
00:16:52,636 --> 00:16:54,555
En twee van die zwarte talenten…
278
00:16:54,805 --> 00:16:57,975
…blonken tegelijkertijd uit in hun rol…
279
00:16:58,058 --> 00:17:00,561
…zonder dat het leidde
tot filmsterrenstatus.
280
00:17:01,270 --> 00:17:04,148
Wat doe je met iemand als ik
op een plek als deze?
281
00:17:06,025 --> 00:17:07,818
Je hebt geen hoge dunk van jezelf?
282
00:17:08,527 --> 00:17:10,154
In een rechtvaardigere wereld…
283
00:17:10,237 --> 00:17:13,741
…zouden de passie en spanning
van Ivan Dixon en Abbey Lincoln…
284
00:17:13,824 --> 00:17:15,242
…in Nothing But a Man…
285
00:17:15,325 --> 00:17:19,121
…een katalysator zijn geweest
voor grotere carrières en erkenning.
286
00:17:24,001 --> 00:17:28,213
Davis, met z'n overvloedige talenten
als zanger, acteur en showman…
287
00:17:28,297 --> 00:17:30,132
…was er zeker toe in staat.
288
00:17:30,215 --> 00:17:34,386
Hij toonde een fluwelen controle
als een genotzoekende egotrip…
289
00:17:34,470 --> 00:17:37,556
…in A Man Called Adam uit 1966.
290
00:17:37,639 --> 00:17:40,893
Hij speelde samen
met Cicely Tyson, Ja'Net DuBois…
291
00:17:40,976 --> 00:17:43,812
…en, in een kleine stille rol,
Morgan Freeman…
292
00:17:44,396 --> 00:17:48,025
…die bijna 20 jaar moest wachten
op een krachtige rol…
293
00:17:48,108 --> 00:17:49,902
…waarin hij mocht praten.
294
00:17:49,985 --> 00:17:53,906
Davis houdt de film
in z'n gebalde vuist tot de laatste akte…
295
00:17:53,989 --> 00:17:58,452
…waarin hij zich verontschuldigt
voor de schade die z'n personage aanricht.
296
00:17:59,078 --> 00:18:01,080
Ik had het mis, oké?
297
00:18:01,997 --> 00:18:04,958
Ik had moeten wachten
tot ik de waarheid kende…
298
00:18:05,042 --> 00:18:07,002
…en haar je hoofd moeten laten breken.
299
00:18:07,086 --> 00:18:09,338
Lieverd, alles wat ik zag…
300
00:18:09,421 --> 00:18:13,175
…was de handen
van dat ouwe wijf op dat lieve…
301
00:18:17,888 --> 00:18:21,016
Van Peebles' kijk
op zwart leven zonder zelfmedelijden…
302
00:18:21,100 --> 00:18:24,228
…was in de arthousewereld
een frisse, nieuwe wind.
303
00:18:31,610 --> 00:18:35,447
Studiofilms zaten gevangen
in hun ouderwetse patriarchale behoefte…
304
00:18:35,531 --> 00:18:36,824
…om de cultuur te vormen…
305
00:18:36,907 --> 00:18:38,826
…in plaats van erop te reageren.
306
00:18:38,909 --> 00:18:43,038
De lijken van misleidde musicals
voor alle leeftijden, zoals deze…
307
00:18:43,914 --> 00:18:46,250
…nominatie voor Beste Film.
308
00:18:46,333 --> 00:18:50,462
Maar het beste nieuws uit 1968
was Sidney Poitiers promotie…
309
00:18:50,546 --> 00:18:54,007
…van zelfopoffering
voor verkeerd gecaste witte filmsterren…
310
00:18:54,091 --> 00:18:55,759
…naar wereldheerschappij.
311
00:18:55,843 --> 00:18:59,012
Guess Who's Coming to Dinner
en In the Heat of the Night…
312
00:18:59,096 --> 00:19:04,184
…werden uitgebracht in 1968, het jaar
waarin ze Beste Film-nominaties kregen…
313
00:19:04,268 --> 00:19:08,438
…waarin z'n witte medespelers
z'n magnifieke intensiteit bewonderden.
314
00:19:08,981 --> 00:19:10,399
Begrijp me niet verkeerd.
315
00:19:11,108 --> 00:19:13,986
Ik houd van uw dochter. Ik zou alles doen…
316
00:19:14,069 --> 00:19:16,738
…om haar zo blij te houden
als in het begin.
317
00:19:16,822 --> 00:19:20,951
Maar zonder uw goedkeuring
heeft het geen zin.
318
00:19:22,953 --> 00:19:26,540
Mark Harris schreef in z'n boek,
Pictures at a Revolution:
319
00:19:26,623 --> 00:19:30,127
'Poitier is de grootste filmster
in Amerika.'
320
00:19:34,298 --> 00:19:38,927
Helaas is hij ook een voorbeeld van
de reactie van de entertainmentindustrie…
321
00:19:39,011 --> 00:19:40,846
…op succes door mensen van kleur.
322
00:19:41,722 --> 00:19:44,975
Niemand denkt
dat als Poitier publiek kan trekken…
323
00:19:45,058 --> 00:19:50,522
…één andere zwarte man of vrouw
dat misschien ook zou kunnen.
324
00:19:51,106 --> 00:19:54,943
In deze tijd werd een zwart persoon
die met een wit persoon praat…
325
00:19:55,027 --> 00:19:57,821
…beschouwd als entertainment
voor volwassenen.
326
00:20:00,157 --> 00:20:01,617
CONTROVERSE NAM TOE…
327
00:20:01,700 --> 00:20:04,828
…TOEN PETULA CLARK
HARRY BELAFONTES ARM AANRAAKTE…
328
00:20:04,912 --> 00:20:06,246
Zwart succes in de media…
329
00:20:06,330 --> 00:20:10,250
…wordt vaak behandeld als het vinden
van 100 dollar in de metro:
330
00:20:10,334 --> 00:20:12,252
dat gebeurt nooit meer.
331
00:20:13,629 --> 00:20:17,174
Toen er voor het eerst films
werden gemaakt rond Elvis Presley…
332
00:20:17,841 --> 00:20:19,092
…of de Beatles…
333
00:20:19,176 --> 00:20:22,596
…wiens eerste album in de VS
van een zwart platenlabel kwam…
334
00:20:23,347 --> 00:20:26,475
…waarom zocht toen niemand
naar vrouwelijke rockpioniers…
335
00:20:26,558 --> 00:20:28,143
…voor carrières in films?
336
00:20:40,656 --> 00:20:43,951
Niet lang daarna kwam er een nieuw toneel…
337
00:20:44,743 --> 00:20:47,913
…waarop zwart talent
het meest werd erkend:
338
00:20:47,996 --> 00:20:49,414
onafhankelijke films.
339
00:20:49,998 --> 00:20:53,377
Regisseur George Romero
creëerde een nieuw soort actieheld…
340
00:20:53,460 --> 00:20:58,799
…door Duane Jones, een zwarte acteur,
een geweer te geven…
341
00:20:58,882 --> 00:21:01,718
…in een van de meest
invloedrijke films ooit.
342
00:21:01,802 --> 00:21:03,845
Ik denk dat je moet kalmeren.
343
00:21:05,180 --> 00:21:08,934
Ik schreeuwde: 'Johnny, help me.'
344
00:21:09,518 --> 00:21:13,814
Romero breekt ook met traditie
door nooit het ras van de held te noemen…
345
00:21:13,897 --> 00:21:17,109
…omdat de rol niet was geschreven
voor een zwarte acteur.
346
00:21:17,776 --> 00:21:21,196
Ik kom later terug
om de ramen en deuren te versterken.
347
00:21:21,280 --> 00:21:23,532
Maar voor nu ben je veilig, oké?
348
00:21:27,286 --> 00:21:29,121
Je wilt de zwarte man bij je hebben.
349
00:21:32,040 --> 00:21:34,167
Want hij gaat je helpen overleven.
350
00:21:34,251 --> 00:21:36,545
Als je hem vermoordt, ben je dood.
351
00:21:36,628 --> 00:21:38,714
Wij weten hoe we moeten wegkomen.
352
00:21:39,756 --> 00:21:43,302
Wij weten hoe we weg komen van de zombies.
353
00:21:43,385 --> 00:21:46,680
Wij weten hoe we weg komen
van de moordende planten…
354
00:21:46,763 --> 00:21:50,142
…van wat je ook komt pakken,
want wij zijn gewend om…
355
00:21:50,934 --> 00:21:52,894
Wij weten hoe we uit de weg moeten gaan.
356
00:21:53,562 --> 00:21:58,066
We weten hoe we uit de weg moeten gaan
om andere dingen te laten gebeuren.
357
00:21:59,151 --> 00:22:02,529
Het beeld van ondoden
die op mogelijke slachtoffers jagen…
358
00:22:02,612 --> 00:22:04,948
…en dichtgetimmerde ramen
om ze weg te houden…
359
00:22:05,032 --> 00:22:07,743
…deed me denken aan tv-beelden van rellen.
360
00:22:07,826 --> 00:22:11,288
Nog nooit zat een film zo vol
met allegorie en metaforen…
361
00:22:11,371 --> 00:22:15,208
…opzettelijk en onopzettelijk,
als Night of the Living Dead.
362
00:22:24,384 --> 00:22:27,012
Raak hem in z'n hoofd, tussen z'n ogen.
363
00:22:28,138 --> 00:22:31,683
Omdat Jones sterft nadat hij vocht
om witte mensen te redden…
364
00:22:31,767 --> 00:22:35,604
…werd de film omarmd
door militante Afro-Amerikanen.
365
00:22:35,687 --> 00:22:38,857
Ze vonden het een metafoor
voor het niet steunen van je ras.
366
00:22:38,940 --> 00:22:42,527
Deze gedachte hoorde ik
van vriendjes van m'n oudere zussen.
367
00:22:42,611 --> 00:22:43,779
Goed schot.
368
00:22:43,862 --> 00:22:47,532
Hij is dood. We pakken hem.
Dat is er nog een voor het vuur.
369
00:22:48,742 --> 00:22:52,204
En in een einde
zo huiveringwekkend als de film zelf…
370
00:22:52,287 --> 00:22:55,123
…wordt hij vermoord
en op een stapel lijken gegooid.
371
00:23:00,545 --> 00:23:03,465
Ik heb heel droevig nieuws
voor jullie allemaal.
372
00:23:03,965 --> 00:23:08,345
Martin Luther King is vanavond
neergeschoten en vermoord…
373
00:23:08,428 --> 00:23:09,763
…in Memphis, Tennessee.
374
00:23:10,639 --> 00:23:13,975
In het jaar van de moord
op dr. Martin Luther King…
375
00:23:14,059 --> 00:23:18,313
…en slechts een paar jaar na de moorden
op Medgar Evers en Malcolm X…
376
00:23:18,397 --> 00:23:20,774
…had deze filmmoord grotere gevolgen…
377
00:23:20,857 --> 00:23:23,318
…dan deze schrijver ooit had gedacht.
378
00:23:25,320 --> 00:23:27,697
Het succes
had een bevestiging moeten zijn…
379
00:23:27,781 --> 00:23:30,367
…van algemene interesse in zwarte acteurs.
380
00:23:30,450 --> 00:23:34,579
In het jaar waarin Peter Sellers
een personage van Indiase afkomst speelt…
381
00:23:34,663 --> 00:23:37,165
…in de filmindustrie-satire The Party…
382
00:23:37,249 --> 00:23:40,710
…was 1968 ook een jaar
met Yul Brynner als Pancho Villa…
383
00:23:41,670 --> 00:23:44,965
…en, helaas, Woody Strode als een Apache.
384
00:23:47,509 --> 00:23:50,470
Amerikaanse films
hadden altijd witte regisseurs…
385
00:23:50,554 --> 00:23:54,057
…zelfs films over het zwarte leven
en met zwarte acteurs.
386
00:23:54,141 --> 00:23:55,725
Zwarte regisseurs zijn er niet…
387
00:23:55,809 --> 00:23:59,229
…hoewel zwarte mensen 30 procent
van het filmpubliek uitmaakten.
388
00:23:59,312 --> 00:24:02,858
William Greaves is net klaar
met het produceren en regisseren…
389
00:24:02,941 --> 00:24:05,819
…van z'n eerste speelfilm,
Take One and Take Two.
390
00:24:05,902 --> 00:24:07,863
De film wordt nu gemonteerd.
391
00:24:09,072 --> 00:24:10,907
Hallo, voor de duidelijkheid…
392
00:24:11,533 --> 00:24:15,120
…er bestaan meerdere speelfilms
met zwarte regisseurs…
393
00:24:15,203 --> 00:24:19,207
…uit de jaren 40, zoals Powell Lindsay,
Oscar Micheaux en Bill Alexander.
394
00:24:19,708 --> 00:24:22,002
Hen werd de toegang tot Hollywood ontzegd…
395
00:24:22,085 --> 00:24:23,503
…en de films werden alleen…
396
00:24:23,587 --> 00:24:25,797
…in de zwarte gemeenschappen gezien.
397
00:24:26,756 --> 00:24:28,842
Eén van de terugkerende mythen…
398
00:24:28,925 --> 00:24:31,261
…gedurende 1968 tot en met 1978…
399
00:24:31,344 --> 00:24:35,182
…toen een paar zwarte regisseurs
achter de camera mochten stappen…
400
00:24:35,265 --> 00:24:39,311
…was dat dit de eerste keer was
dat ze zulke kansen kregen.
401
00:24:40,604 --> 00:24:42,564
Maar, omdat ze wel moesten…
402
00:24:42,647 --> 00:24:45,192
…schreven en regisseerden ze vaak…
403
00:24:45,275 --> 00:24:48,028
…toen script en regie
van slechts één persoon…
404
00:24:48,111 --> 00:24:50,405
…werd ontmoedigd door de studio's.
405
00:24:50,489 --> 00:24:53,450
De zwarte pers steunde
deze bioscopen en films…
406
00:24:53,533 --> 00:24:56,578
…zelfs terwijl ze werden genegeerd
door de massa's.
407
00:24:57,496 --> 00:25:00,123
Iemand die begon
in de tijd van stomme films…
408
00:25:00,207 --> 00:25:03,668
…was schrijver, regisseur
en acteur Oscar Micheaux.
409
00:25:04,169 --> 00:25:06,588
Hij maakte films voor zwarte bioscopen.
410
00:25:06,671 --> 00:25:08,381
Velen waren in slechte staat…
411
00:25:08,507 --> 00:25:12,177
…omdat er geen constante stroom
zwarte films was…
412
00:25:12,260 --> 00:25:14,804
…ondanks het constante zwarte publiek.
413
00:25:16,723 --> 00:25:20,018
Veel studio's waren bang
om Duitsland te beledigen…
414
00:25:20,101 --> 00:25:21,895
…en dat publiek te verliezen…
415
00:25:21,978 --> 00:25:25,232
…totdat ze in 1942 door de nazi's
eruit werden gegooid.
416
00:25:25,774 --> 00:25:28,902
Maar Afrikaans-Amerikaans geld
was niet goed genoeg.
417
00:25:28,985 --> 00:25:31,530
Veel zwarte bioscopen
waren gebouwen en kamers…
418
00:25:31,613 --> 00:25:34,199
…die waren omgebouwd tot bioscopen.
419
00:25:34,282 --> 00:25:37,619
Met kleine budgetten
maakten Micheaux en andere filmmakers…
420
00:25:37,702 --> 00:25:40,330
…zelfs wat witte mensen,
origineel materiaal…
421
00:25:40,413 --> 00:25:44,125
…en verfilmden populaire boeken
waar ze niet veel voor konden betalen.
422
00:25:44,209 --> 00:25:45,585
De auteurs gingen erin mee…
423
00:25:45,669 --> 00:25:48,338
…omdat ze hun boeken
verfilmd wilden hebben.
424
00:25:52,467 --> 00:25:56,263
Astaire gebruikte vaak
meester-dienaarrelaties in z'n films…
425
00:25:56,346 --> 00:26:00,350
…overdreven in scènes waarin hij tapt
voor een stel zwarte acteurs.
426
00:26:03,019 --> 00:26:08,233
Terwijl de studio's een wrede mythologie
over Afro-Amerikanen bleven verspreiden…
427
00:26:08,316 --> 00:26:12,862
…besloot regisseur Alice Guy-Blaché
iets heel anders te doen.
428
00:26:12,946 --> 00:26:16,324
In 1912 regisseerde ze
A Fool and His Money…
429
00:26:16,408 --> 00:26:20,787
…wat naar verluidt de eerste film is
met een geheel Afrikaans-Amerikaanse cast.
430
00:26:20,870 --> 00:26:25,792
Haar kunst toonde een speelse helderheid
en deed niets af aan die acteurs.
431
00:26:29,337 --> 00:26:33,341
Ze was in die tijd succesvol genoeg
dat studio's haar opzochten…
432
00:26:33,425 --> 00:26:35,719
…en gezien de zorg
waarmee ze kunst maakte…
433
00:26:35,802 --> 00:26:37,971
…was het logisch dat ze de kans afwees…
434
00:26:38,054 --> 00:26:40,473
…om de eerste Tarzan-film te maken.
435
00:26:42,225 --> 00:26:45,895
Zwarte filmmakers uit die tijd
waren gedreven filmliefhebbers…
436
00:26:45,979 --> 00:26:49,608
…die aan een vroege versie
van onafhankelijke films werkten.
437
00:26:49,691 --> 00:26:52,569
Toen betekende 'onafhankelijke film' niet…
438
00:26:52,652 --> 00:26:54,613
…een coole buitenstaander zijn…
439
00:26:54,696 --> 00:26:57,949
…wiens succes je toegang gaf
tot geweldige middelen.
440
00:26:58,033 --> 00:27:00,368
Je werd uitgesloten van de bioscopen…
441
00:27:00,452 --> 00:27:02,829
…door de studio's die ze bezaten.
442
00:27:02,912 --> 00:27:06,833
Je moest manieren bedenken
om je product bij het publiek te krijgen.
443
00:27:06,916 --> 00:27:09,085
Micheaux en z'n gelijkgestemden…
444
00:27:09,169 --> 00:27:14,424
…maakten drama's, komedies,
musicals en moordmysteries.
445
00:27:14,507 --> 00:27:18,136
Soms voegden ze
de genres samen tot een enkele film…
446
00:27:18,219 --> 00:27:20,472
…omdat hun middelen beperkt waren…
447
00:27:20,555 --> 00:27:22,766
…ook al waren hun ambities dat niet.
448
00:27:23,350 --> 00:27:25,977
Voor het grootste deel
van de filmgeschiedenis…
449
00:27:26,061 --> 00:27:28,855
…lieten studio's zwart geld graag liggen…
450
00:27:29,773 --> 00:27:33,777
…en zwarte ondernemingen
reageerden door, zoals altijd…
451
00:27:33,860 --> 00:27:37,322
…een ondergrondse economie
en cultuur te creëren.
452
00:27:43,828 --> 00:27:46,915
Hoewel we er pas later
bewijzen van zouden zien…
453
00:27:46,998 --> 00:27:49,751
…gebruikte filmmaker William Greaves film…
454
00:27:49,834 --> 00:27:52,337
…op een manier die nu roman-achtig voelt.
455
00:27:52,420 --> 00:27:54,130
Nadat hij niet meer wilde acteren…
456
00:27:54,214 --> 00:27:56,925
…vanwege de simplistische film
waarin hij was gecast…
457
00:27:57,008 --> 00:28:00,595
Tante Hattie toch,
alles gaat snel in de oorlog.
458
00:28:01,471 --> 00:28:04,349
Zelfs onze kerkdiensten moesten sneller.
459
00:28:04,432 --> 00:28:06,810
…begint hij aan een baanbrekende film…
460
00:28:06,893 --> 00:28:09,062
…Symbiopsychotaxiplasm.
461
00:28:10,313 --> 00:28:14,275
Nee, ik zei: 'Raak me niet aan.'
Raak me nooit meer aan.
462
00:28:14,359 --> 00:28:16,653
De ambities van Symbiopsychotaxiplasm…
463
00:28:16,736 --> 00:28:20,615
…zowel formeel als vrijgevochten,
waren zo groot als de titel.
464
00:28:20,699 --> 00:28:24,035
Het speelt
op alle mogelijke manieren met de tijd.
465
00:28:24,119 --> 00:28:26,121
De regisseur, Bill Greaves…
466
00:28:26,204 --> 00:28:31,334
…is zo ver in het maken van de film,
dat hij geen perspectief heeft.
467
00:28:31,418 --> 00:28:34,087
Als je hem vraagt:
'Waar gaat de film over?'…
468
00:28:34,170 --> 00:28:38,258
…geeft hij je een antwoord
dat nog vager is dan de vraag.
469
00:28:38,341 --> 00:28:43,972
Ik denk dat hij een beetje verscheurd was.
Hij wilde dat de scène goed gedaan werd.
470
00:28:44,639 --> 00:28:48,143
Hij wilde dat z'n acteurs
geïnspireerd raakten.
471
00:28:48,226 --> 00:28:51,771
Dus ik denk dat hij
in twee richtingen werd getrokken.
472
00:28:52,939 --> 00:28:54,899
Dat is mijn theorie.
473
00:28:55,650 --> 00:28:58,778
Decennialang hadden mensen
de grootste moeite…
474
00:28:58,862 --> 00:29:02,157
…om Symbiopsychotaxiplasm te beschrijven.
475
00:29:02,240 --> 00:29:06,077
Het is nu zo'n gewone film
dat hij z'n eigen genre is geworden…
476
00:29:06,953 --> 00:29:10,081
…de vernieuwende,
sociale satire, grapfilm.
477
00:29:11,624 --> 00:29:15,503
Regisseur Jules Dassin, die,
als ik het zo mag zeggen…
478
00:29:15,587 --> 00:29:19,466
…op de zwarte lijst stond, bracht
rassenpolitiek naar een studiothriller…
479
00:29:19,549 --> 00:29:22,510
…in Uptight, wat hij schreef
voor de zwarte acteurs.
480
00:29:23,470 --> 00:29:28,183
Dassin, Dee en Mayfield waren slim,
oprecht en schaamteloos…
481
00:29:28,600 --> 00:29:33,772
…door de impact van de dood
van dr. King in een genrefilm te vatten.
482
00:29:35,774 --> 00:29:38,276
Martin Luther King werd vermoord in 1968.
483
00:29:38,777 --> 00:29:42,572
M'n moeder liet alles vallen
en ging naar de begrafenis.
484
00:29:42,655 --> 00:29:44,491
Ze kende deze man niet…
485
00:29:44,574 --> 00:29:48,411
…maar ze liet alles vallen,
trok haar beste kleren aan en vertrok.
486
00:29:49,120 --> 00:29:51,498
Dus ik dacht: o, dus dit is belangrijk?
487
00:29:51,581 --> 00:29:53,374
Deze man was belangrijk.
488
00:29:53,458 --> 00:29:57,504
Wat hij deed, was belangrijk.
Waar hij het over had, was belangrijk.
489
00:29:58,630 --> 00:29:59,672
Wij zijn belangrijk.
490
00:30:00,256 --> 00:30:03,218
Onze stemmen, onze hoop,
onze dromen, onze ambities…
491
00:30:03,301 --> 00:30:05,178
…al die dingen zijn belangrijk.
492
00:30:05,261 --> 00:30:08,014
We beschouwen
deze waarheden als vanzelfsprekend.
493
00:30:08,097 --> 00:30:10,642
Uptight toonde de wankele angst…
494
00:30:10,725 --> 00:30:14,771
…en woede van een samenleving
die wanhopig zocht naar antwoorden…
495
00:30:14,854 --> 00:30:16,856
…het hart van de genrefilm.
496
00:30:16,940 --> 00:30:18,566
De dag na de moord…
497
00:30:18,650 --> 00:30:21,569
…stapten we op een vliegtuig in Atlanta…
498
00:30:21,653 --> 00:30:24,864
…vlogen naar Memphis
en liepen met de vuilnismannen mee.
499
00:30:24,948 --> 00:30:28,201
We hadden die bordjes
met 'ik ben een mens'.
500
00:30:36,209 --> 00:30:38,962
In een gedurfde variant op kraakfilms…
501
00:30:39,045 --> 00:30:41,631
…plant een groep revolutionairen
een overval…
502
00:30:41,714 --> 00:30:44,968
…terwijl Cleveland wankelt
na de moord op dr. King.
503
00:30:45,635 --> 00:30:47,262
Een sleutelfiguur in het team…
504
00:30:47,345 --> 00:30:50,682
…radeloos vanwege de chaos
die ontstond na Kings dood…
505
00:30:50,765 --> 00:30:52,684
…heeft een gewetenscrisis.
506
00:30:52,767 --> 00:30:55,311
Ik heb me nog nooit zo slecht gevoeld.
507
00:30:55,395 --> 00:30:59,941
Uptight is een eigentijdse versie
van een John Ford-film uit 1935…
508
00:31:00,024 --> 00:31:04,279
…en begint een cyclus waarin zwarte zorgen
in remakes worden verwerkt.
509
00:31:04,362 --> 00:31:07,031
Was dat die remake van The Informer?
510
00:31:07,115 --> 00:31:10,702
Ik kende The Informer,
dus ik wist precies wat het was.
511
00:31:10,785 --> 00:31:13,329
Je keek ernaar
en iedereen kende dat gevoel…
512
00:31:13,413 --> 00:31:16,499
…dat bepaalde soorten mensen
de politie waren.
513
00:31:17,000 --> 00:31:19,252
Als je op een feest een joint rondgeeft…
514
00:31:19,335 --> 00:31:21,880
…en iemand geeft hem alleen door…
515
00:31:21,963 --> 00:31:24,716
…denk je: hij is de politie. Snap je?
516
00:31:24,799 --> 00:31:29,053
Of iemand gedraagt zich vreemd
in de groep terwijl jullie…
517
00:31:29,137 --> 00:31:31,222
Toen wij revolutionairen waren…
518
00:31:31,306 --> 00:31:34,517
…toen je zelf een revolutionair kader had…
519
00:31:35,268 --> 00:31:37,478
…was er altijd iemand die verdacht was.
520
00:31:37,562 --> 00:31:42,609
Dus dat die film dat aspect had,
was iets vergelijkbaars.
521
00:31:42,692 --> 00:31:46,571
In z'n autobiografie zegt Booker T. Jones,
die de muziek componeerde…
522
00:31:46,654 --> 00:31:50,116
…dat sommigen Uptight
de eerste blaxploitation-film noemden.
523
00:31:51,242 --> 00:31:53,328
Op een ander continent…
524
00:31:53,995 --> 00:31:56,080
…was een film uit Italië…
525
00:31:56,164 --> 00:31:58,833
…en, zoals bij veel films
die het medium veranderden…
526
00:31:58,917 --> 00:32:01,628
…werd het genre als tweederangs gezien…
527
00:32:01,711 --> 00:32:03,922
…in dit geval de spaghettiwestern.
528
00:32:07,675 --> 00:32:09,302
Wat later in de film…
529
00:32:09,385 --> 00:32:12,013
…wilde de regisseur deze scène gebruiken…
530
00:32:12,096 --> 00:32:15,725
…om in te gaan
tegen de verwachting van het publiek.
531
00:32:15,808 --> 00:32:19,062
Henry Fonda koelbloedig maken
was schokkend.
532
00:32:19,145 --> 00:32:22,148
Hij was Amerika's morele kompas
op het grote doek.
533
00:32:22,231 --> 00:32:24,776
Maar Isaac Hayes, die een hit nodig had…
534
00:32:24,859 --> 00:32:27,654
…was geïnspireerd
door Leones gebruik van Fonda…
535
00:32:28,196 --> 00:32:31,074
…die thuishoorde onder de groten
van wit fatsoen…
536
00:32:31,157 --> 00:32:34,077
…met John Wayne,
Jimmy Stewart en Shirley Temple.
537
00:32:36,329 --> 00:32:40,333
Hayes was zo ontroerd
dat hij dit muziekstuk maakte.
538
00:32:58,935 --> 00:33:02,105
Hayes zei me dat hij vluchtte
van de slechte airco…
539
00:33:02,188 --> 00:33:04,983
…bij Stax Studios
door naar deze film te gaan…
540
00:33:05,066 --> 00:33:07,193
…die hij minstens tien keer zag.
541
00:33:07,276 --> 00:33:09,821
De uitstraling van Woody Strode
overtuigde Hayes…
542
00:33:09,904 --> 00:33:12,115
…dat hij ooit een filmster kon zijn…
543
00:33:12,198 --> 00:33:16,327
…en in een genre waarin je bijna
geen zwarte mensen zag: de western.
544
00:33:16,411 --> 00:33:20,957
Once Upon a Time
motiveerde Hayes ook om dit te maken…
545
00:33:21,040 --> 00:33:22,875
…voor z'n Hot Buttered Soul-album.
546
00:33:34,762 --> 00:33:38,016
Gordon Parks' verfilming
van z'n semi-autobiografische roman…
547
00:33:38,141 --> 00:33:40,685
…The Learning Tree, in 1969…
548
00:33:40,768 --> 00:33:44,981
…was de eerste film van een zwarte
regisseur gefinancierd door een studio.
549
00:33:45,064 --> 00:33:48,735
Warner Bros. konden
goed geld verdienen aan de filmmaker.
550
00:33:49,318 --> 00:33:53,573
Hij schreef, regisseerde, produceerde
en componeerde de muziek.
551
00:33:53,656 --> 00:33:56,951
Hij grapte tegen me
dat hij er alleen niet in speelde…
552
00:33:57,035 --> 00:33:58,953
…omdat hij te lang was.
553
00:33:59,537 --> 00:34:03,374
Learning Tree volgt Newt,
een 12-jarige, gedurende een zomer.
554
00:34:04,542 --> 00:34:08,046
Eén incident
blijft de hele film lang bij je.
555
00:34:08,129 --> 00:34:09,088
Ren.
556
00:34:09,172 --> 00:34:13,468
Een moment zo krachtig dat het
surrealistisch en te realistisch lijkt…
557
00:34:13,551 --> 00:34:16,012
…maar dat destijds weinig aandacht kreeg.
558
00:34:16,095 --> 00:34:17,430
Stop, verdomme. Ik schiet.
559
00:34:38,076 --> 00:34:39,869
Je hoefde niet te schieten.
560
00:34:41,579 --> 00:34:43,706
Dat is wat er met criminelen gebeurt.
561
00:34:43,790 --> 00:34:47,919
Het soort scène dat we allemaal kenden
maar nooit in een film hadden verwacht.
562
00:34:48,586 --> 00:34:52,423
Parks vertelde ook dat hij zoveel mogelijk
in de film had gestopt…
563
00:34:52,507 --> 00:34:57,261
…zoals dit glorieuze beeld dat de western
voor een zwart publiek claimt…
564
00:34:57,345 --> 00:34:58,805
…omdat hij niet wist…
565
00:34:58,888 --> 00:35:01,557
…of hij er ooit nog een zou kunnen maken.
566
00:35:02,558 --> 00:35:05,603
1969 bewoog het hyperrealistische
naar het onwerkelijke.
567
00:35:06,270 --> 00:35:08,439
De wildheid bloeide volop…
568
00:35:08,523 --> 00:35:14,487
…in Robert Downey Sr.'s
revolutionaire komedie over revolutie…
569
00:35:14,570 --> 00:35:16,989
…de reclamesatire Putney Swope.
570
00:35:17,073 --> 00:35:19,325
Je kunt een airconditioner niet eten.
571
00:35:20,701 --> 00:35:22,620
Een zwarte man, Putney Swope…
572
00:35:22,703 --> 00:35:25,456
…wordt hier plots
hoofd van een reclamebureau…
573
00:35:25,540 --> 00:35:27,208
Je wordt een goede voorzitter.
574
00:35:27,291 --> 00:35:30,461
…en zet de manier waarop
het bureau zaken doet op z'n kop.
575
00:35:30,545 --> 00:35:34,132
Ik heb het gevoel
dat er hier veel onbenut talent rondloopt.
576
00:35:35,216 --> 00:35:36,050
Ik deed het niet.
577
00:35:36,134 --> 00:35:38,261
Wat dan wel? Haar temperatuur meten?
578
00:35:38,928 --> 00:35:42,390
Ontsla me niet. Ik heb een vrouw,
drie kinderen en een pony.
579
00:35:43,224 --> 00:35:47,603
Je kunt met komedie meer zeggen
dan je kan laten rechtzetten…
580
00:35:48,146 --> 00:35:51,440
…en dat is wat zwarte mensen hadden
om te overleven.
581
00:35:51,524 --> 00:35:55,319
Je moest ze aan het lachen maken
onder de subtekst.
582
00:35:55,862 --> 00:35:57,989
Downey zag een opening.
583
00:35:58,072 --> 00:36:01,075
Waar we konden spelen
en scherp konden zijn.
584
00:36:02,618 --> 00:36:06,914
Ik wil het woord 'genie' niet zeggen,
maar het was een schot in de roos.
585
00:36:06,998 --> 00:36:10,960
Ontevreden over de prestaties
van z'n ster, acteur Arnold Johnson…
586
00:36:11,043 --> 00:36:15,006
…gebruikte Downey z'n eigen stem
voor z'n zwarte hoofdpersonage.
587
00:36:15,840 --> 00:36:17,925
Waarheid en ziel.
588
00:36:18,009 --> 00:36:20,178
WZ, baby.
-Juist.
589
00:36:20,261 --> 00:36:21,971
Die zet beïnvloedde later…
590
00:36:22,054 --> 00:36:25,057
…de genomineerde rol
van z'n zoon in Tropic Thunder.
591
00:36:25,141 --> 00:36:28,186
Ik probeer over te komen als…
Maar het is moeilijk.
592
00:36:28,269 --> 00:36:29,770
Ziet er goed uit.
-Tips?
593
00:36:32,148 --> 00:36:35,902
1969 was een keerpunt voor zwarte films…
594
00:36:35,985 --> 00:36:38,779
…waarin verhalen
een realistischere blik wierpen…
595
00:36:38,863 --> 00:36:40,656
…op zwart leven in het verleden.
596
00:36:40,740 --> 00:36:44,702
Zoals een van de eerste Amerikaanse films
die het onderwerp…
597
00:36:44,785 --> 00:36:46,204
…slavernij behandelde.
598
00:36:46,287 --> 00:36:48,414
De film Slaves…
599
00:36:48,497 --> 00:36:50,541
…waarin Dionne Warwick speelde…
600
00:36:50,625 --> 00:36:53,169
…en ze kon zingen
over een ander soort pijn…
601
00:36:53,252 --> 00:36:55,213
…dan men van haar verwachtte.
602
00:36:56,088 --> 00:36:59,258
Ossie Davis speelt een slaaf
die zich vastklampt aan logica…
603
00:36:59,342 --> 00:37:00,843
…in een systeem zonder.
604
00:37:00,927 --> 00:37:03,262
Twaalfhonderd andermaal. Iemand anders?
605
00:37:03,346 --> 00:37:07,391
Davis' personage
verbergt z'n wanhoop niet.
606
00:37:07,475 --> 00:37:09,727
Hij vergroot het juist uit.
607
00:37:16,567 --> 00:37:19,612
Het historische tumult
duurt voort als Rupert Crosse…
608
00:37:19,695 --> 00:37:23,616
…als eerste zwarte acteur
wordt genomineerd voor een Oscar…
609
00:37:23,699 --> 00:37:24,867
…voor The Reivers.
610
00:37:29,205 --> 00:37:31,249
Hoe start je dit ding?
611
00:37:31,332 --> 00:37:35,795
Crosse's vlotheid bevrijdt
McQueen van z'n laconieke narcisme.
612
00:37:35,878 --> 00:37:37,630
Hij besteedt aandacht aan Crosse…
613
00:37:37,713 --> 00:37:40,925
…en stelt ons in staat
hem op dezelfde manier te eren.
614
00:37:41,008 --> 00:37:44,470
Tien jaar eerder
was Crosse te zien in Shadows…
615
00:37:44,553 --> 00:37:50,851
…John Cassavetes' rassendrama uit 1959,
dat natuurlijk onafhankelijk werd gemaakt.
616
00:37:50,935 --> 00:37:53,479
Vind je die
van het konijn en de boom leuk?
617
00:37:53,562 --> 00:37:54,605
Die ken ik niet.
618
00:37:55,106 --> 00:37:58,109
Die over het konijn
dat uit de boom viel en zegt:
619
00:37:58,192 --> 00:38:00,528
'Man, dat vrijen is voor de vogels.'
620
00:38:01,529 --> 00:38:02,780
Regisseur Mark Rydell…
621
00:38:02,863 --> 00:38:06,450
…die hem kende van de Actors Studio,
castte hem in The Reivers.
622
00:38:06,534 --> 00:38:08,619
Crosse was 1,95 meter lang…
623
00:38:09,078 --> 00:38:12,707
…en ik wist dat hij juist was
als tegenspeler van Steve.
624
00:38:13,541 --> 00:38:16,168
Het was gaaf
om naar McQueens huis te rijden…
625
00:38:16,252 --> 00:38:19,255
…want er waren misschien wel tien garages…
626
00:38:19,338 --> 00:38:23,259
…met allerlei soorten auto's,
Ferrari's en Aston Martins…
627
00:38:23,342 --> 00:38:25,386
…en racemotoren.
628
00:38:25,469 --> 00:38:29,515
Een enorm stuk grond, een binnenplaats.
Het was erg weelderig.
629
00:38:29,598 --> 00:38:32,184
En Rupert had nog nooit zoiets gezien…
630
00:38:32,268 --> 00:38:35,688
…en ik moet je zeggen,
ik ook niet tot ik Steve ontmoette.
631
00:38:36,272 --> 00:38:38,983
Ik leefde bescheidener,
maar beter dan Rupert…
632
00:38:39,066 --> 00:38:42,153
…die geen geld had
en leefde als een jonge acteur.
633
00:38:42,236 --> 00:38:45,573
We liepen het huis binnen,
en Rupert ontmoette Steve…
634
00:38:45,656 --> 00:38:50,578
…en Steve keek op naar die reus,
en we gingen zitten in z'n bibliotheek…
635
00:38:50,661 --> 00:38:53,914
…en Steve begon te praten over taekwondo.
636
00:38:53,998 --> 00:38:57,126
Hij was een meester
in zulke vechtdisciplines…
637
00:38:57,209 --> 00:39:00,629
…en hij liet Rupert wat bewegingen zien,
en Rupert zei:
638
00:39:00,713 --> 00:39:04,300
'Je bent uit balans.'
Dat zei hij vanuit z'n stoel.
639
00:39:05,551 --> 00:39:08,554
En Steve keek naar hem en zei: 'O?'
640
00:39:09,180 --> 00:39:11,515
Hij zei: 'Ja, je bent uit balans.
641
00:39:11,599 --> 00:39:15,353
Je staat verkeerd.'
Dus Steve zei: 'Laat het me zien.'
642
00:39:15,436 --> 00:39:19,857
En Rupert stond op met z'n hele lengte…
643
00:39:19,940 --> 00:39:22,693
…en ze stonden tegenover elkaar,
en in twee seconden…
644
00:39:22,777 --> 00:39:24,945
…vloog Steve door de lucht…
645
00:39:25,029 --> 00:39:27,031
…onder de biljarttafel…
646
00:39:27,114 --> 00:39:28,574
…in de kamer ernaast.
647
00:39:28,657 --> 00:39:31,369
En ik dacht: de film is voorbij.
648
00:39:31,452 --> 00:39:33,287
Daar gaat Rupert.
649
00:39:34,455 --> 00:39:37,083
Maar de waarheid was
dat Steve verrukt was…
650
00:39:37,166 --> 00:39:39,543
…dat deze man niet bang voor hem was.
651
00:39:40,127 --> 00:39:44,382
Voor de vooruitstrevende artiesten
uit de filmwereld van LA…
652
00:39:44,465 --> 00:39:48,344
…zoals Jack Nicholson
en scenarioschrijver Robert Towne…
653
00:39:48,427 --> 00:39:52,431
…was Rupert Crosse een charismatisch
figuur, bewonderd om z'n talent.
654
00:39:52,515 --> 00:39:54,433
Jim Brown en Rupert Crosse…
655
00:39:54,517 --> 00:39:57,103
…toonden een nieuw soort
zwarte mannelijkheid.
656
00:39:57,686 --> 00:40:00,940
Brown, die tegelijkertijd
hoffelijk en ongeduldig was…
657
00:40:01,023 --> 00:40:02,900
…en Crosse's lachende onbeschaamdheid.
658
00:40:03,401 --> 00:40:06,987
Muhammad Ali was voor mij
de tweede zwarte bekendheid…
659
00:40:07,071 --> 00:40:10,533
…die zich hetzelfde gedroeg
bij zwarte en witte toeschouwers.
660
00:40:10,616 --> 00:40:13,619
Zijn versie van hoffelijkheid
en onbeschaamdheid was te zien…
661
00:40:13,702 --> 00:40:16,705
…in de documentaire uit 1970,
a.k.a. Cassius Clay.
662
00:40:16,789 --> 00:40:19,125
Hij liet advocaten hem uit de cel houden…
663
00:40:19,208 --> 00:40:21,168
…betaalde alimentatie aan z'n ex…
664
00:40:21,961 --> 00:40:24,380
…onderhield z'n huidige vrouw en kind.
665
00:40:25,047 --> 00:40:29,468
In deze ongewone documentaire stond Ali
op het kruispunt van wie hij was…
666
00:40:29,552 --> 00:40:30,970
…en wie hij zou worden.
667
00:40:31,053 --> 00:40:33,764
Belangrijk omdat hij
de zelfbeheersing toont…
668
00:40:33,848 --> 00:40:36,016
…die de kern van zwarte films zal zijn.
669
00:40:36,517 --> 00:40:40,312
De eerste zwarte figuur
die doorbrak op dezelfde manier als Ali…
670
00:40:40,396 --> 00:40:42,440
…door zich niet te verbergen…
671
00:40:42,523 --> 00:40:45,901
…was Jack Johnson, wiens strijd
te zien was in het toneelstuk…
672
00:40:45,985 --> 00:40:48,279
…en nu de film, The Great White Hope…
673
00:40:48,362 --> 00:40:51,157
…met James Earl Jones
als de tweede zwarte man…
674
00:40:51,240 --> 00:40:53,159
…die een Beste Acteur-nominatie kreeg.
675
00:41:04,545 --> 00:41:08,924
James Earl Jones was
een magere seksuele aanwezigheid…
676
00:41:09,008 --> 00:41:11,677
…voor één van de weinige keren
in z'n carrière.
677
00:41:11,760 --> 00:41:14,054
Nee. Ik ben…
-Doe uw kleren aan.
678
00:41:14,138 --> 00:41:15,598
We brengen u naar de stad.
679
00:41:15,681 --> 00:41:17,808
Geen zorgen. Kleed je maar aan.
680
00:41:17,892 --> 00:41:21,228
Interraciale seksualiteit
en de onrust die het veroorzaakte…
681
00:41:21,312 --> 00:41:24,356
…veroorzaakte in 1970
golven van spanning in films.
682
00:41:24,440 --> 00:41:26,650
The Great White Hope
herinnerde kijkers eraan…
683
00:41:26,734 --> 00:41:29,195
…dat die relaties
voortkwamen uit begeerten.
684
00:41:29,278 --> 00:41:33,073
Door de veranderingen was ten minste
één regisseur ten einde raad…
685
00:41:33,157 --> 00:41:36,785
…William Wyler, die maatschappelijke
verschuivingen verbeeldde…
686
00:41:36,869 --> 00:41:40,206
…in films zoals
The Best Years of Our Lives.
687
00:41:41,165 --> 00:41:46,337
En Wyler creëerde een model
met z'n proto-stalkerfilm The Collector.
688
00:41:46,420 --> 00:41:49,757
Z'n laatste film
was The Liberation of L.B. Jones…
689
00:41:49,840 --> 00:41:54,261
…en z'n vermogen om actuele dramatiek
te vertalen, liet hem in de steek…
690
00:41:54,345 --> 00:41:57,640
…met deze fetisjisering
van zwart vrouwelijk vlees.
691
00:42:02,478 --> 00:42:05,898
Jij gaat graag naar advocaten?
-Je breekt m'n arm.
692
00:42:05,981 --> 00:42:09,652
Dacht je dat ze een witte man
niet zouden waarschuwen?
693
00:42:10,152 --> 00:42:13,906
Ik heb vaker dwazen gezien,
maar jij bent wel het toppunt.
694
00:42:14,740 --> 00:42:18,035
Na de regie van de documentaire
King: A Filmed Record…
695
00:42:18,118 --> 00:42:20,829
…wendde Sidney Lumet zich
tot iets dat prikkelend klonk…
696
00:42:20,913 --> 00:42:24,416
…een Gore Vidal-script naar een toneelstuk
van Tennessee Williams…
697
00:42:24,500 --> 00:42:26,377
…dat ras en seks behandelde…
698
00:42:26,460 --> 00:42:29,672
…met James Coburn,
Robert Hooks en Lynn Redgrave.
699
00:42:29,755 --> 00:42:33,509
Het resultaat
was Last of the Mobile Hotshots…
700
00:42:33,592 --> 00:42:35,010
…die een X-rating kreeg…
701
00:42:35,094 --> 00:42:39,807
…blijkbaar omdat een zwarte man
seks zou hebben met een witte vrouw.
702
00:42:41,183 --> 00:42:42,643
De ovendeur is kapot…
703
00:42:43,143 --> 00:42:46,105
…het dak lekt, de wc blijft lopen…
704
00:42:46,188 --> 00:42:48,440
…en je bent leuk voor een huisbaas.
705
00:42:48,524 --> 00:42:53,362
Diana Sands' vermogen om te betoveren
werd duidelijk in The Landlord uit 1970…
706
00:42:53,445 --> 00:42:57,950
…en dit verhaal over de onrust veroorzaakt
door een te bevoorrechte witte man…
707
00:42:58,033 --> 00:43:01,579
…die een zwarte straat
in Brooklyn opknapt, zette de trend voort…
708
00:43:01,662 --> 00:43:05,374
…van zwarte schrijver Bill Gunn
met de verfilming van een roman…
709
00:43:05,457 --> 00:43:08,168
…van een zwarte schrijver, Kristin Hunter.
710
00:43:09,336 --> 00:43:13,090
De aardse nuchterheid
van deze acteur was gemaakt voor film.
711
00:43:13,173 --> 00:43:16,427
Sands kon net zoveel uitdrukken
met een lach…
712
00:43:16,510 --> 00:43:19,305
…als de meeste acteurs
konden met pagina's dialoog.
713
00:43:23,559 --> 00:43:28,689
Diana Sands was de perfecte vrouw, omdat
ze wist hoe ze een groot kind moest zijn.
714
00:43:28,772 --> 00:43:31,358
Ze was zo'n gul persoon…
715
00:43:31,692 --> 00:43:34,320
…een genot om om je heen te hebben.
716
00:43:35,946 --> 00:43:40,659
In 1970 verscheen Chester Himes op 't doek
op een manier die klopte.
717
00:43:40,743 --> 00:43:42,911
In z'n regiedebuut…
718
00:43:42,995 --> 00:43:47,833
…vocht Ossie Davis tegen de lang bestaande
mythe van de emotionele zwarte seksbom…
719
00:43:47,916 --> 00:43:50,794
…door een scène
uit Hilmes' roman te gebruiken.
720
00:43:50,878 --> 00:43:53,797
In z'n boek voegt hij
een vleugje bitterheid toe…
721
00:43:53,881 --> 00:43:57,426
…aan de anekdote over een zwarte vrouw
die een witte agent…
722
00:43:57,509 --> 00:43:59,428
…seksueel vernedert.
723
00:43:59,511 --> 00:44:00,804
Alsjeblieft, schatje.
724
00:44:09,605 --> 00:44:14,360
De verfilming verheugde een publiek
dat vernedering van zwarte mensen beu was…
725
00:44:14,443 --> 00:44:18,656
…en genoot ervan dat hij de rollen
omdraait onder een prosceniumboog.
726
00:44:18,739 --> 00:44:23,285
Stop, in naam van de wet.
727
00:44:23,869 --> 00:44:28,290
Davis' versie
van wrekende agenten uit Harlem…
728
00:44:28,374 --> 00:44:32,961
…was een speelse, Afrocentrische fabel die
het concept haute couture introduceerde…
729
00:44:33,045 --> 00:44:36,090
…met muziek van Galt MacDermot,
in zwarte actiefilms.
730
00:44:37,383 --> 00:44:38,884
De keurig geklede rechercheurs…
731
00:44:38,967 --> 00:44:43,180
…gespeeld door de wrange Godfrey Cambridge
en driftige Raymond St. Jacques…
732
00:44:43,263 --> 00:44:47,142
…hoorden bij een groep zwarte
toneelspelers samengesteld door Davis.
733
00:44:47,226 --> 00:44:49,561
Wat is er?
-Moet je dit zien.
734
00:44:50,104 --> 00:44:52,981
Mijn god, die blauwe overhemden
die hij droeg…
735
00:44:53,065 --> 00:44:54,900
…dat pak dat hij droeg…
736
00:44:54,983 --> 00:44:59,405
…zo verzorgd als z'n snor was,
hij zag er keurig netjes uit.
737
00:44:59,488 --> 00:45:01,824
Je zag die witte. Weet je wie hij is?
738
00:45:03,367 --> 00:45:06,078
Ik weet het niet.
Misschien, misschien niet.
739
00:45:07,663 --> 00:45:09,373
Ze lijken allemaal op elkaar.
740
00:45:09,456 --> 00:45:13,919
Als toneelacteur wist Davis
dat het publiek zou reageren…
741
00:45:14,002 --> 00:45:17,548
…op zwarte acteurs die genoten
van het succes van hun kameraden…
742
00:45:17,631 --> 00:45:21,176
…een aspect dat hij
het filmpubliek wilde laten ervaren.
743
00:45:22,386 --> 00:45:25,889
Er zit veel fantasie
in Cotton Comes to Harlem.
744
00:45:28,016 --> 00:45:29,184
Het is een sprookje.
745
00:45:29,268 --> 00:45:31,061
Maar het geweldige is…
746
00:45:31,145 --> 00:45:33,522
…dat Ossie Davis Harlem gebruikt…
747
00:45:34,231 --> 00:45:37,067
…op een manier
die we het nog niet hadden gezien.
748
00:45:38,068 --> 00:45:39,445
Het is authentiek.
749
00:45:39,528 --> 00:45:41,155
Het is volledig zichzelf.
750
00:45:41,238 --> 00:45:45,784
Hij laat deze fantasie zich afspelen
midden in de realiteit van Harlem.
751
00:45:46,827 --> 00:45:49,580
Hij maakte van een mantra
van zwarte revolutionairen…
752
00:45:49,663 --> 00:45:51,707
…een vraag-en-antwoord-lied.
753
00:45:52,291 --> 00:45:56,545
zwart genoeg voor mij
754
00:45:56,628 --> 00:45:59,757
Ik kijk uit naar wanneer
zwarte trots gevierd wordt…
755
00:45:59,840 --> 00:46:03,886
…door de samenleving en niet gezien wordt
als een vraag naar verandering.
756
00:46:03,969 --> 00:46:07,014
Wat het wel was,
maar het lied geeft het ritme.
757
00:46:07,681 --> 00:46:12,186
zwart genoeg voor mij
758
00:46:12,269 --> 00:46:14,688
Het is die ene regel die zich herhaalt…
759
00:46:14,772 --> 00:46:16,899
…die fantastisch is.
760
00:46:16,982 --> 00:46:18,609
Ben ik zwart genoeg voor je?
761
00:46:19,443 --> 00:46:22,780
Hoe Calvin Lockhart
het gebruikt als hij predikt…
762
00:46:22,863 --> 00:46:26,116
…en de manier waarop
Godfrey Cambridge het gebruikt.
763
00:46:26,200 --> 00:46:28,160
Is dat zwart genoeg voor je?
764
00:46:28,243 --> 00:46:30,996
Het transformeert,
heeft meerdere betekenissen.
765
00:46:31,079 --> 00:46:32,790
Is dat zwart genoeg voor je?
766
00:46:33,540 --> 00:46:35,000
Nog niet, maar ooit wel.
767
00:46:36,752 --> 00:46:38,670
Dat resoneert nog steeds.
768
00:46:39,254 --> 00:46:40,714
Davis zag de noodzaak…
769
00:46:40,798 --> 00:46:43,133
…om de componist
op te nemen in het verhaal…
770
00:46:43,217 --> 00:46:45,427
…wat hij deed met MacDermot…
771
00:46:45,511 --> 00:46:48,764
…maar Melvin Van Peebles liet de muziek…
772
00:46:48,847 --> 00:46:51,391
…de schokkende aard
van de zwarte beleving uitdragen.
773
00:46:51,475 --> 00:46:54,436
Zijn film Watermelon Man
uit 1970 is een satire…
774
00:46:54,520 --> 00:46:59,149
…waarin een ruimdenkende witte man
op een dag ontdekt dat hij zwart is.
775
00:46:59,775 --> 00:47:03,278
Ter illustratie van de afschuw
van zwart zijn voor witten…
776
00:47:03,362 --> 00:47:07,074
…verschuift Godfrey Cambridge
de toon van komisch…
777
00:47:08,784 --> 00:47:11,870
Jef. Er staat een zwarte man
onder je douche.
778
00:47:11,954 --> 00:47:15,999
…naar een transformatie van het karakter…
779
00:47:16,083 --> 00:47:18,126
…als hij wordt doordrenkt met empathie…
780
00:47:18,210 --> 00:47:21,797
…een evolutie die Van Peebles
het publiek wilde laten voelen.
781
00:47:21,880 --> 00:47:26,093
Toen we trouwden, wist ik niet
dat het iets interraciaals zou worden.
782
00:47:26,176 --> 00:47:29,096
Je hebt het nooit verteld.
-Ik ontdek het zelf net.
783
00:47:29,179 --> 00:47:32,057
Van Peebles overspoelt een marginaal plot…
784
00:47:32,140 --> 00:47:36,228
…door komedieconcepten te combineren…
785
00:47:36,311 --> 00:47:37,980
…om een film te maken…
786
00:47:38,063 --> 00:47:41,859
…over de kracht van zwart bewustzijn
en verantwoordelijkheid.
787
00:47:41,942 --> 00:47:43,443
Waar denk jij heen te gaan?
788
00:47:43,527 --> 00:47:46,238
Ik ga lunchen met Clark Dunwoody.
-Niet hier.
789
00:47:46,321 --> 00:47:50,409
Tijdens de pandemie
werd Watermelon Man opnieuw actueel…
790
00:47:50,492 --> 00:47:54,580
…omdat witte mensen nu het concept
begrijpen van leven op geleende tijd…
791
00:47:54,663 --> 00:47:56,623
…wanneer je naar buiten stapt…
792
00:47:56,707 --> 00:47:59,710
…zoals dat voor Afro-Amerikanen
altijd is geweest.
793
00:48:00,294 --> 00:48:03,422
Zoals Gordon Parks deed
voor The Learning Tree…
794
00:48:03,505 --> 00:48:06,758
…componeerde Van Peebles muziek
voor zijn studioregiedebuut.
795
00:48:06,842 --> 00:48:10,387
Toen ze er bij Watermelon Man
over dachten…
796
00:48:10,929 --> 00:48:13,473
…de film in de bioscopen uit te brengen…
797
00:48:13,557 --> 00:48:17,102
…hadden ze een vertoning,
en alle hoge heren kwamen…
798
00:48:17,185 --> 00:48:18,854
…allemaal witte mannen…
799
00:48:18,937 --> 00:48:22,649
…en er was een zwarte man,
Willy, die de filmzaal zou vegen.
800
00:48:22,733 --> 00:48:25,193
M'n vader sprak met hem, gaf hem wat geld…
801
00:48:25,277 --> 00:48:28,071
…en zei: 'Laat zien
dat je m'n film leuk vindt.'
802
00:48:28,155 --> 00:48:31,533
Dus Willy vertoont The Watermelon Man…
803
00:48:31,617 --> 00:48:34,453
…en zegt: 'Moet je zien.
804
00:48:34,536 --> 00:48:35,746
Dat is echt grap…'
805
00:48:36,914 --> 00:48:39,583
En ze keken naar hem…
'Willy vindt het leuk.'
806
00:48:39,666 --> 00:48:43,003
En Willy: 'Baas,
dat is echt goed. Moet je zien.'
807
00:48:43,086 --> 00:48:44,588
'Vind jij dit grappig?'
808
00:48:44,671 --> 00:48:47,841
'Ja, ik wil dit zien.
Wanneer komt het uit?'
809
00:48:47,925 --> 00:48:51,345
En het kwam in de bioscoop.
Die man was hun testpubliek.
810
00:48:51,428 --> 00:48:55,057
Dus m'n vader gebruikte ras tegen hen.
811
00:48:57,893 --> 00:49:02,022
Gordon Parks, die in 1971
een tweede studiofilm maakte…
812
00:49:02,105 --> 00:49:04,858
…integreerde het huwelijk
van muziek en film…
813
00:49:04,942 --> 00:49:09,696
…een breuk met de klassiek beïnvloede
Europese filmmuziek.
814
00:49:09,780 --> 00:49:13,533
Met de film voert hij z'n plan uit
om Hayes erbij te betrekken.
815
00:49:30,676 --> 00:49:34,471
Shaft was niet alleen een debuut.
Het was een aankondiging.
816
00:49:34,554 --> 00:49:37,641
Op dezelfde manier waarop films
als Easy Rider schreeuwden:
817
00:49:37,724 --> 00:49:38,684
'Dit is jaren 60'…
818
00:49:38,767 --> 00:49:42,771
…gebruikte Shaft funk
en stadse zwier om te zeggen…
819
00:49:42,854 --> 00:49:44,690
…dat dit de jaren 70 waren.
820
00:49:44,773 --> 00:49:47,818
Een privédetective hoefde er
niet onverzorgd uit te zien…
821
00:49:47,901 --> 00:49:49,486
…of zich te verstoppen.
822
00:49:49,569 --> 00:49:53,115
De nieuwheid en het lef
van een camera die een zwarte man…
823
00:49:53,198 --> 00:49:55,617
…in een leren jas door Manhattan volgt.
824
00:49:55,701 --> 00:49:57,995
Een detective gekleed als een combinatie…
825
00:49:58,078 --> 00:50:01,081
…van een revolutionair
en regisseur Gordon Parks…
826
00:50:01,164 --> 00:50:03,917
…terwijl de hihat het publiek opzweepte.
827
00:50:04,501 --> 00:50:06,670
De camera bespioneerde de ster niet.
828
00:50:07,295 --> 00:50:08,630
Hij staarde naar hem.
829
00:50:09,756 --> 00:50:12,759
Deze combinatie
veranderde films voor altijd.
830
00:50:12,843 --> 00:50:14,845
Zo kwam de film van een studio…
831
00:50:14,928 --> 00:50:18,348
…die bekend stond om producten
over een perfect Amerika…
832
00:50:18,432 --> 00:50:22,561
…die steil haar en blauwe ogen
tot de schoonheidsstandaard doopten.
833
00:50:22,644 --> 00:50:26,523
Shaft, 'seksmachine voor alle meiden'.
Niemand zei dat over broeders.
834
00:50:29,526 --> 00:50:30,652
Ben je oké?
835
00:50:31,862 --> 00:50:33,321
Schatje, ben je oké?
836
00:50:35,032 --> 00:50:36,783
Ik begon me een machine te voelen.
837
00:50:37,784 --> 00:50:39,161
Dat hoort niet.
838
00:50:44,124 --> 00:50:48,086
OPGEDRAGEN AAN ALLE BROEDERS
EN ZUSTERS DIE GENOEG HEBBEN VAN HET GEZAG
839
00:50:48,170 --> 00:50:51,757
In 1971 koos Van Peebles ervoor
om een film te maken…
840
00:50:51,840 --> 00:50:55,844
…over de constante terreur waaraan
zwarte Amerikanen worden onderworpen…
841
00:50:55,927 --> 00:50:57,929
…Sweet Sweetback's Baadasssss Song.
842
00:50:58,430 --> 00:51:01,433
De titel alleen al maakte de film
deel van de revolutie…
843
00:51:01,516 --> 00:51:03,643
…die niet op tv kwam.
844
00:51:03,727 --> 00:51:07,314
In die tijd zouden netwerken zo'n titel…
845
00:51:07,397 --> 00:51:10,484
…of de opruiende film zelf
nooit hebben uitgezonden.
846
00:51:12,360 --> 00:51:13,361
Wat is er?
847
00:51:19,367 --> 00:51:22,079
In de tijd
voordat porno onvermijdelijk was…
848
00:51:22,162 --> 00:51:25,123
…en toen zwarte seksualiteit
nog een grap was…
849
00:51:25,207 --> 00:51:28,835
…toonde Sweetback lef
door van zwarte seks een show te maken…
850
00:51:28,919 --> 00:51:31,338
…zonder te knipperen of weg te kijken.
851
00:51:31,421 --> 00:51:33,965
Het is een Van Peebles-constructie…
852
00:51:34,049 --> 00:51:38,512
…om het publiek te laten begrijpen
hoe het is om geobjectiveerd te worden.
853
00:51:42,682 --> 00:51:46,686
'Badass' een deel van de titel maken,
was zo'n badass zet…
854
00:51:46,770 --> 00:51:49,397
…dat het een X-rating zowat garandeerde…
855
00:51:49,481 --> 00:51:51,566
…en die Sweetback ook kreeg.
856
00:51:51,650 --> 00:51:54,820
Van Peebles gebruikte
de voordelen van uitbuiting…
857
00:51:54,903 --> 00:51:58,198
…en een nieuw liberalisme
in de filmcultuur.
858
00:51:58,281 --> 00:52:01,535
Hij hield van de pure onbeschaamdheid
van een zwarte man zijn…
859
00:52:01,618 --> 00:52:04,037
…met gezichtshaar die een sigaar rookt.
860
00:52:04,538 --> 00:52:05,997
Een popcultuurgebaar…
861
00:52:06,081 --> 00:52:10,544
…dat zo onsterfelijk was als Elvis' grijns
en Megan Thee Stallions nagels.
862
00:52:10,627 --> 00:52:14,339
Sweetback kwam toen de X-rating
net was uitgevonden…
863
00:52:14,422 --> 00:52:17,259
…en porno verschoof
van bioscopen in het centrum…
864
00:52:17,342 --> 00:52:18,510
…naar buitenwijken.
865
00:52:18,593 --> 00:52:21,429
Midnight Cowboy werd
de eerste film met X-rating…
866
00:52:21,513 --> 00:52:23,265
…die de Oscar voor Beste Film won.
867
00:52:23,348 --> 00:52:24,307
De enige.
868
00:52:24,891 --> 00:52:27,978
Stanley Kubricks Clockwork Orange
kreeg een X-rating.
869
00:52:28,979 --> 00:52:31,982
En Marlon Brando
en regisseur Bernardo Bertolucci…
870
00:52:32,065 --> 00:52:36,111
…werden genomineerd voor de film
met X-rating Last Tango in Paris.
871
00:52:36,653 --> 00:52:41,491
En er was de zwarte poging
tot sociaal commentaar, Lialeh…
872
00:52:41,575 --> 00:52:44,202
…met muziek
van funklegende Bernard Purdie.
873
00:52:44,286 --> 00:52:47,914
Zelfs als ze de film als
'voor alle leeftijden' beoordelen…
874
00:52:47,998 --> 00:52:54,254
…geef ik ze het recht niet om dat
te beslissen voor het zwarte publiek.
875
00:52:56,006 --> 00:53:00,010
Van Peebles veroorzaakte een vloedgolf
door de X-rating te kapen.
876
00:53:00,594 --> 00:53:03,138
Hij schijnt de X-rating
zelf te hebben gekozen…
877
00:53:03,221 --> 00:53:06,850
…omdat het het enige symbool was
zonder auteursrecht…
878
00:53:06,933 --> 00:53:10,270
…wat iedereen liet weten
dat ze de X zo konden gebruiken…
879
00:53:10,353 --> 00:53:14,524
…en er een dappere nieuwe wereld
met dubbele en driedubbele X ontstond.
880
00:53:14,608 --> 00:53:18,904
Je hebt tenslotte nog nooit gehoord
van een dubbele R of drievoudige PG-13.
881
00:53:19,821 --> 00:53:23,033
Net als bij Watermelon Man
begint Sweetback met rennen…
882
00:53:23,116 --> 00:53:25,076
…maar niet voor komisch effect.
883
00:53:25,660 --> 00:53:27,746
Sweetback vlucht voor z'n leven.
884
00:53:27,829 --> 00:53:30,624
Beweging is wat hem
in leven lijkt te houden…
885
00:53:30,707 --> 00:53:32,626
…want de film gaat over vooruit gaan.
886
00:53:34,544 --> 00:53:38,089
Van Peebles koos muzikanten
niet alleen om muziek te leveren.
887
00:53:38,173 --> 00:53:41,343
Hij maakte Earth, Wind & Fire
z'n handlangers.
888
00:53:41,426 --> 00:53:46,306
Ik was verliefd op z'n secretaresse.
Iedereen was verliefd op Priscilla.
889
00:53:46,389 --> 00:53:49,809
Ze had een afro als een aureool.
Ik dacht: kijk Priscilla toch.
890
00:53:49,893 --> 00:53:51,186
Wat draagt ze…
891
00:53:51,269 --> 00:53:53,855
Wat wordt Priscilla's outfit van de dag?
892
00:53:53,939 --> 00:53:57,442
Maar Priscilla had een vriend
die nogal bezitterig was.
893
00:53:57,525 --> 00:54:00,904
Ze wilde in de film spelen,
maar haar vriend zei nee.
894
00:54:00,987 --> 00:54:04,241
Maar hij had een nieuwe band
genaamd Earth, Wind & Fire.
895
00:54:04,741 --> 00:54:08,870
Hij zei: 'Je mag niet acteren met Melvin.
Maar ik wil de muziek doen.'
896
00:54:10,664 --> 00:54:14,501
Hun inbreng droeg bij
aan de zweterige paranoia van Sweetback.
897
00:54:16,419 --> 00:54:18,755
Anders dan de lieve en gespierde R&B…
898
00:54:18,838 --> 00:54:22,092
…die later meteen te herkennen was
als Earth, Wind & Fire…
899
00:54:22,175 --> 00:54:26,846
…was hun Sweetback-muziek
dissonante, krijsende avant-garde jazz…
900
00:54:26,930 --> 00:54:29,599
…met daaronder
een beukende laag percussie.
901
00:54:29,683 --> 00:54:31,768
De muziek moet ons ervan bewust maken…
902
00:54:31,851 --> 00:54:35,647
…dat we in een wereld duiken
waar films voor terugdeinsden.
903
00:54:35,730 --> 00:54:37,816
Het combineerde genres snel…
904
00:54:37,899 --> 00:54:41,319
…met reflexen zo scherp
als die van regisseur Van Peebles.
905
00:55:03,049 --> 00:55:05,969
M'n vader liet me praten
met mensen in de lobby.
906
00:55:06,052 --> 00:55:09,014
Hij zei: 'Wat vond je?'
En ik vertelde het hem. Hij zei:
907
00:55:09,097 --> 00:55:11,808
'Het interesseert me niet.
Ik ontdek het later wel.
908
00:55:11,891 --> 00:55:16,146
Ga met die mensen praten
en ontdek hoe ze de film hebben gezien…
909
00:55:16,229 --> 00:55:18,940
…hoe ze ervan hebben gehoord
en wat ze vonden.'
910
00:55:19,941 --> 00:55:23,445
Er was een auteur, showman
en verkoper als Melvin voor nodig…
911
00:55:23,528 --> 00:55:27,949
…om te begrijpen dat door van de componist
een creatieve partner te maken…
912
00:55:28,033 --> 00:55:29,576
…niet enkel een werknemer…
913
00:55:29,659 --> 00:55:32,287
…hij investeerde
in de toekomst van de film.
914
00:55:32,787 --> 00:55:35,415
Melvin zag dat op een manier die leidde…
915
00:55:35,498 --> 00:55:37,709
…tot een nieuwe richting in de filmwereld.
916
00:55:37,792 --> 00:55:41,963
Eerst maakte hij van het verhaal
van de verkoop van de film z'n marketing.
917
00:55:42,047 --> 00:55:46,343
Anders zou hij een zwarte film
hebben die weinig aandacht zou krijgen.
918
00:55:46,426 --> 00:55:49,304
Nog belangrijker,
hij bracht eerst de soundtrack uit…
919
00:55:49,387 --> 00:55:52,474
…met verbeterde zichtbaarheid
als verkoopinstrument.
920
00:55:53,224 --> 00:55:55,560
Hij was een artiest-ondernemer.
921
00:55:55,643 --> 00:55:58,563
Kunst had geen zin als niemand het zag.
922
00:55:59,898 --> 00:56:03,485
Gordon Parks veranderde wie
de zwarte hoofdpersoon zou kunnen zijn.
923
00:56:03,568 --> 00:56:05,987
Sweetback en Shaft volgden Muhammad Ali…
924
00:56:06,071 --> 00:56:11,618
…naar een tijd waarin zwarte figuren geen
toestemming meer vroegen er te mogen zijn.
925
00:56:11,701 --> 00:56:14,371
Hun scènes presenteerden hen
als assertief…
926
00:56:14,454 --> 00:56:15,997
…in plaats van uitnodigend…
927
00:56:16,081 --> 00:56:19,501
…een houding die brak met de slaafsheid.
928
00:56:20,001 --> 00:56:23,713
Een ironische afstand
die de kijker dwong het te begrijpen…
929
00:56:23,797 --> 00:56:25,632
…omdat het niet werd uitgelegd.
930
00:56:28,009 --> 00:56:31,137
Luister wat ik zeg. Ik kom je helpen.
931
00:56:31,221 --> 00:56:33,306
Ik ben een engel van God.
932
00:56:33,390 --> 00:56:36,101
Harry Belafonte
bracht z'n zijden intensiteit…
933
00:56:36,184 --> 00:56:39,020
…terug naar het grote doek
voor The Angel Levine…
934
00:56:39,104 --> 00:56:41,356
…een experimenteel drama
dat hij produceerde.
935
00:56:41,439 --> 00:56:44,734
Hij eindigde z'n eigen ballingschap
met deze existentiële komedie…
936
00:56:44,818 --> 00:56:47,821
…die een wending gaf
aan Ralph Ellisons dilemma…
937
00:56:47,904 --> 00:56:49,948
…in zijn roman Invisible Man.
938
00:56:50,031 --> 00:56:53,743
'Hoe komt het dat ik zo zwart, blauw
en een godsgeschenk ben?'
939
00:56:54,452 --> 00:56:55,537
Ik ben een engel.
940
00:56:58,123 --> 00:56:59,958
Ben je gekomen om mee te nemen?
941
00:57:03,837 --> 00:57:05,213
Ik kom je leven geven.
942
00:57:05,296 --> 00:57:08,007
Als 'n goddelijkere parallel
aan het Nieuwe Testament…
943
00:57:08,800 --> 00:57:11,553
…speelde Sidney Poitier broeder John.
944
00:57:11,636 --> 00:57:14,431
In deze fantasie is hij
een ingetogen vreemdeling…
945
00:57:14,514 --> 00:57:18,351
…die in een conflictgebied terechtkomt
en geen oordelen velt…
946
00:57:18,435 --> 00:57:22,439
…als een zwijgzame engel des doods,
gevangen tussen verleden en heden.
947
00:57:22,522 --> 00:57:26,734
Deze goedbedoelde fabel weerspiegelt
Poitiers eigen lot.
948
00:57:28,361 --> 00:57:30,905
Ossie Davis kwam na
Cotton Comes to Harlem…
949
00:57:30,989 --> 00:57:34,701
…met een drama over de spanningen
van generaties zwarte vrouwen…
950
00:57:34,784 --> 00:57:36,494
…in een eenpersoonshuishouden.
951
00:57:36,578 --> 00:57:39,080
Heer, als U dit huis
voor m'n moeder regelt…
952
00:57:39,164 --> 00:57:41,916
…zal ik nooit meer iets
van U vragen, amen.
953
00:57:42,000 --> 00:57:46,087
De vrouwelijke hoofdpersoon
vecht voor een stem en voor haar toekomst…
954
00:57:46,171 --> 00:57:49,132
…wat veel dichter bij de realiteit staat…
955
00:57:49,215 --> 00:57:50,592
…dan z'n vorige film.
956
00:57:51,176 --> 00:57:54,429
Schrijver-regisseur
Ousmane Sembène zei ooit:
957
00:57:54,512 --> 00:57:57,932
'Tussen de families
in de films Sounder en Black Girl…
958
00:57:58,016 --> 00:57:59,559
…zat een groot verschil.
959
00:58:00,351 --> 00:58:02,562
Dat soort films wil ik maken.'
960
00:58:03,062 --> 00:58:07,525
Het filmuniversum dat hij zag,
inspireerde hem om tijdens z'n carrière…
961
00:58:07,609 --> 00:58:11,988
…de impact van de afwezigheid van zwarte
mannelijkheid op families te tonen.
962
00:58:12,906 --> 00:58:14,991
Er is een redenering die stelt…
963
00:58:15,200 --> 00:58:19,662
…dat 1939 het beste jaar
in de filmgeschiedenis was.
964
00:58:19,746 --> 00:58:24,334
Maar het is vanzelfsprekend dat 1939
de filmstatus bevestigde van Amerika…
965
00:58:24,417 --> 00:58:25,793
…als 's werelds mythemaker.
966
00:58:26,377 --> 00:58:30,673
Geen enkele periode met Gone With the Wind
zal me ooit zo aanspreken.
967
00:58:30,757 --> 00:58:34,511
De mannen die de studio runden,
creëerden een popcultuurmythologie…
968
00:58:34,594 --> 00:58:38,848
…waarmee ze zo ver mogelijk
weg konden rennen van hun wortels.
969
00:58:38,932 --> 00:58:42,393
Ze konden een overmoedige versie
van Amerika creëren…
970
00:58:43,144 --> 00:58:45,563
…een Amerika dat nooit heeft bestaan…
971
00:58:45,647 --> 00:58:48,191
…maar waarvan velen nog geloofden van wel.
972
00:58:48,274 --> 00:58:50,735
De rest van de wereld nog steeds.
973
00:58:50,818 --> 00:58:53,905
In 1939 verwezenlijkten de studio's…
974
00:58:53,988 --> 00:58:56,616
…wat zij als moreel
en literair beschouwden…
975
00:58:56,699 --> 00:59:00,078
…en bracht het grote publiek
witgewassen mythen.
976
00:59:00,161 --> 00:59:02,163
Ik weet het. Ik ben haar slaaf.
977
00:59:02,247 --> 00:59:05,041
Maar soms vraag ik me af
of het wel juist is.
978
00:59:05,708 --> 00:59:10,004
Het is een stap voorbij toe-eigening
naar cultureel kolonialisme.
979
00:59:10,088 --> 00:59:14,384
Witte mensen kunnen je cultuur
veel beter verbeelden, latine acteurs…
980
00:59:15,468 --> 00:59:17,011
…Pacifische eilandbewoners…
981
00:59:17,095 --> 00:59:18,972
Miss Dorothy March…
982
00:59:19,055 --> 00:59:21,140
…met haar Bill Robinson-imitatie…
983
00:59:21,224 --> 00:59:22,308
…de koning van Harlem.
984
00:59:23,142 --> 00:59:24,227
…zwarte mensen.
985
00:59:25,061 --> 00:59:27,897
Een harde klap bedoeld als compliment.
986
00:59:31,484 --> 00:59:34,571
In 1939 was er een belangrijke overdracht…
987
00:59:34,654 --> 00:59:37,907
…die de kracht versterkte
van een centrale en slopende mythe…
988
00:59:37,991 --> 00:59:40,076
…over de plaats van zwarte mensen.
989
00:59:40,159 --> 00:59:41,369
Tijd om te stoppen.
990
00:59:41,452 --> 00:59:44,205
Wie zegt dat het tijd is?
-Ik zeg dat.
991
00:59:44,289 --> 00:59:47,667
Ik ben de voorman. Ik zeg
wanneer het tijd is om te stoppen.
992
00:59:47,750 --> 00:59:52,171
Tijd om te stoppen.
993
00:59:52,714 --> 00:59:55,133
Het waren boekverfilmingen.
994
00:59:55,216 --> 00:59:58,636
De best scorende film
aller tijden tot 1925…
995
00:59:58,720 --> 01:00:01,306
…was D.W. Griffiths The Birth of a Nation.
996
01:00:01,389 --> 01:00:04,809
Een nog grotere hit
was Gone With the Wind uit 1939…
997
01:00:04,892 --> 01:00:09,105
…die tot 1965 de grootste kaskraker bleef…
998
01:00:09,188 --> 01:00:11,232
…en in 1971 weer kampioen werd.
999
01:00:12,066 --> 01:00:16,529
In 1972 had Rupert Crosse's carrière
tot bloei moeten komen.
1000
01:00:16,613 --> 01:00:20,408
Z'n fans Jack Nicholson,
Robert Towne en regisseur Hal Ashby…
1001
01:00:20,491 --> 01:00:24,287
…creëerden een rol voor hem
in de verfilming van The Last Detail.
1002
01:00:24,370 --> 01:00:28,333
Maar hij kreeg de diagnose leukemie
voordat de opnames begonnen.
1003
01:00:28,416 --> 01:00:31,711
Opnames werden uitgesteld
in de hoop dat hij kon meedoen…
1004
01:00:31,794 --> 01:00:34,047
…maar hij stierf voor de opnames begonnen.
1005
01:00:35,757 --> 01:00:37,759
In een artikel uit Esquire…
1006
01:00:37,842 --> 01:00:42,013
…stond Ashby stil bij Crosse's humor
en gratie in het licht van sterfelijkheid.
1007
01:00:42,096 --> 01:00:44,515
De term 'corrosieve lyriek'…
1008
01:00:45,016 --> 01:00:48,686
…vat Ashby's stijl, geïnspireerd
door Crosse's kijk, samen.
1009
01:01:02,241 --> 01:01:05,745
Isaac Hayes gebruikte z'n optreden
bij de Oscars van 1972…
1010
01:01:05,828 --> 01:01:08,665
…toen hij de eerste zwarte winnaar
voor Beste Lied werd…
1011
01:01:08,748 --> 01:01:12,168
…om z'n Hot Buttered Soul-glorie
aan de hele planeet te tonen.
1012
01:01:12,919 --> 01:01:14,962
Ik keek thuis en was verrukt…
1013
01:01:15,046 --> 01:01:19,592
…om te zien hoe Hayes slavenkettingen
veranderden in superster-maliënkolder.
1014
01:01:19,676 --> 01:01:22,512
Het voelde als een komeet
die ter aarde stortte…
1015
01:01:22,595 --> 01:01:24,847
…een verandering van de atmosfeer…
1016
01:01:24,931 --> 01:01:28,184
…wat ons liet weten
dat het nooit meer hetzelfde zou zijn.
1017
01:01:29,644 --> 01:01:31,771
Het was een duizelingwekkende mix…
1018
01:01:31,854 --> 01:01:35,525
…met een element dat de zwarte filmcultuur
aantrekkelijker maakte…
1019
01:01:35,608 --> 01:01:38,194
…dan de zogenaamde mainstream films.
1020
01:01:38,277 --> 01:01:39,987
Dat element was heldhaftigheid.
1021
01:01:40,071 --> 01:01:44,200
Zo, kakkerlak, laten we opnieuw beginnen.
1022
01:01:44,283 --> 01:01:46,077
Anders dan hun witte tegenhangers…
1023
01:01:46,160 --> 01:01:48,287
…die hun leed droegen als accessoires…
1024
01:01:48,371 --> 01:01:52,667
…speelden zwarte acteurs antihelden
met een bijna heroïsch zelfvertrouwen…
1025
01:01:52,750 --> 01:01:54,752
…wat leidde tot heldhaftigheid.
1026
01:01:54,836 --> 01:01:56,337
Je gaat weer naar binnen.
1027
01:01:56,421 --> 01:01:59,757
Want je hebt alleen
over liefde en vrede gepraat.
1028
01:02:00,258 --> 01:02:02,427
Je hebt niets veranderd, dus werk…
1029
01:02:02,510 --> 01:02:04,887
…en laat het gesprek plaatsvinden.
1030
01:02:04,971 --> 01:02:06,556
Wij kunnen niet naar binnen…
1031
01:02:06,639 --> 01:02:08,641
…want we zijn nooit toegelaten.
1032
01:02:08,725 --> 01:02:12,895
In het kielzog van Shaft
waren er bronzen remakes van films noir.
1033
01:02:12,979 --> 01:02:15,314
Hit Man, een nieuwe kijk op Get Carter.
1034
01:02:15,398 --> 01:02:18,568
Je bent een echte superster, schatje.
1035
01:02:18,651 --> 01:02:21,738
En Cool Breeze,
nog een remake van The Asphalt Jungle…
1036
01:02:21,821 --> 01:02:23,865
…die de term letterlijker maakte…
1037
01:02:23,948 --> 01:02:27,368
…dan de nouvelle vague
ooit had kunnen dromen.
1038
01:02:27,452 --> 01:02:30,371
In deze films
stapten hoofdrolspelers in beeld…
1039
01:02:30,455 --> 01:02:34,167
…met een branie
die voorheen nooit had gemogen.
1040
01:02:36,377 --> 01:02:37,587
Ik zeg dit niet graag…
1041
01:02:38,921 --> 01:02:42,759
…maar wat ben ik een knappe klootzak.
1042
01:02:46,971 --> 01:02:49,891
Dit piekjaar in zwarte film
verlegde veel grenzen…
1043
01:02:49,974 --> 01:02:51,476
…waardoor films veranderden.
1044
01:02:52,059 --> 01:02:55,730
Voor het eerst werden twee zwarte vrouwen
genomineerd voor Beste Actrice.
1045
01:02:55,813 --> 01:02:57,940
Diana Ross voor haar eerste hoofdrol…
1046
01:02:58,024 --> 01:03:01,194
…en de geweldige Cicely Tyson
voor Sounder.
1047
01:03:01,277 --> 01:03:03,696
Het oogstseizoen is nog ver weg.
1048
01:03:04,447 --> 01:03:06,574
Tegen die tijd is Nathan wel thuis.
1049
01:03:07,366 --> 01:03:10,828
En zo niet, dan zullen
de kinderen en ik oogsten.
1050
01:03:10,912 --> 01:03:14,332
Ik heb Cicely Tyson helaas nooit ontmoet.
1051
01:03:14,707 --> 01:03:16,417
Ze deed me aan m'n oma denken.
1052
01:03:16,501 --> 01:03:22,799
Ze personifieerde elegantie
en een vorstelijke uitstraling…
1053
01:03:22,882 --> 01:03:25,134
…in hoe ze bewoog en sprak.
1054
01:03:26,928 --> 01:03:30,556
Dit keer bak ik een cake
die David Leeto naar je vader brengt.
1055
01:03:30,640 --> 01:03:34,811
Het was goed om Cicely te zien.
Ik ben met haar films opgegroeid.
1056
01:03:34,894 --> 01:03:37,104
Het was goed om onszelf te zien.
1057
01:03:37,688 --> 01:03:40,358
Deze films gingen over ons.
1058
01:03:41,526 --> 01:03:43,736
Zoon, wen niet te veel aan deze plek…
1059
01:03:44,987 --> 01:03:47,406
…want waar je ook bent,
ik zal van je houden.
1060
01:03:47,490 --> 01:03:51,661
Haar tegenspeler, Paul Winfield,
werd ook genomineerd voor Beste Acteur.
1061
01:03:51,744 --> 01:03:57,166
Ik voelde me als kind niet aangetrokken
tot films waarin we het slachtoffer waren…
1062
01:03:57,250 --> 01:03:58,835
…waar we machteloos waren.
1063
01:03:58,918 --> 01:04:00,086
Dat wilde ik niet.
1064
01:04:00,670 --> 01:04:04,340
Ik zag Sounder onlangs weer
en ik waardeer het als volwassene meer.
1065
01:04:04,423 --> 01:04:06,843
Ik zag lagen die ik als kind niet zag.
1066
01:04:08,886 --> 01:04:11,889
En Diana Ross
werd genomineerd voor Beste Actrice…
1067
01:04:11,973 --> 01:04:15,893
…voor haar eerste hoofdrol,
in de eerste film over Billie Holiday…
1068
01:04:15,977 --> 01:04:18,771
…de door Motown geproduceerde
Lady Sings the Blues.
1069
01:04:26,946 --> 01:04:31,284
Het was geen film over zwart zijn,
zoals zovele.
1070
01:04:32,660 --> 01:04:34,120
Het ging over talent.
1071
01:04:34,203 --> 01:04:38,291
Het waren de kostuums van Bob Mackie
en de glamour van Diana Ross…
1072
01:04:38,374 --> 01:04:43,129
…en Billy Dee Williams, weet je wel.
1073
01:04:46,048 --> 01:04:48,175
Frank Yablans runde Paramount.
1074
01:04:48,259 --> 01:04:52,179
Hij vertelde Berry Gordy,
na het zien van een ruwe versie…
1075
01:04:52,263 --> 01:04:54,807
…dat ze er geen geld meer
in zouden steken.
1076
01:04:55,391 --> 01:04:57,226
En Berry Gordy zei tegen Frank:
1077
01:04:57,310 --> 01:04:59,979
'We zijn niet klaar.
We hebben nog veel te doen.'
1078
01:05:00,479 --> 01:05:01,480
En Frank zei…
1079
01:05:01,564 --> 01:05:05,234
Ik zal niet vertellen wat Frank echt zei…
1080
01:05:05,318 --> 01:05:09,196
…maar feitelijk dat het was alsof ze
hem gonorroe wilden geven.
1081
01:05:09,280 --> 01:05:11,949
'Want we hebben nooit
meer uitgegeven dan dit…
1082
01:05:12,033 --> 01:05:14,076
…aan een zwarte film.'
1083
01:05:14,160 --> 01:05:16,621
En hij zei: 'Wat kan ik doen?'
1084
01:05:16,704 --> 01:05:20,458
Hij zei: 'Geef me een cheque
van twee miljoen en doe wat je wilt.'
1085
01:05:21,959 --> 01:05:22,919
En dat deed hij.
1086
01:05:23,002 --> 01:05:26,714
Lady Sings the Blues was
een glamourshow met alles erop en eraan…
1087
01:05:26,797 --> 01:05:30,092
…een glanzende vestiging
van zwarte glamour in films.
1088
01:05:30,176 --> 01:05:33,054
Als ik aan Diana Ross denk,
denk ik ook aan mode…
1089
01:05:33,137 --> 01:05:36,182
…en hoeveel referenties
ik van haar heb gebruikt…
1090
01:05:36,265 --> 01:05:38,893
…voor rode loper-evenementen
en fotoshoots…
1091
01:05:38,976 --> 01:05:42,063
…of voor verschillende personages
die ik creëer.
1092
01:05:42,730 --> 01:05:46,567
De vingers, en het haar,
en bij het hele gebeuren…
1093
01:05:46,651 --> 01:05:48,194
…denk je: o, mijn god.
1094
01:05:48,277 --> 01:05:50,655
En dan kan ze ook nog acteren.
1095
01:05:51,948 --> 01:05:54,241
Voor Ross, maar ook voor haar tegenspeler…
1096
01:05:54,325 --> 01:05:58,245
…een letterlijke belichaming
van lang, donker en knap…
1097
01:05:58,329 --> 01:05:59,580
…Billy Dee Williams.
1098
01:06:01,040 --> 01:06:03,751
Toen Billy Dee Williams verscheen…
1099
01:06:03,834 --> 01:06:06,504
…schreeuwde elke vrouw in Hollywood.
1100
01:06:07,630 --> 01:06:09,840
En ik zei: 'Mijn hemel.
1101
01:06:09,924 --> 01:06:13,260
Wat gebeurt er?'
1102
01:06:16,806 --> 01:06:20,184
Toen ik die trap afliep,
werd ik verliefd op mezelf.
1103
01:06:21,894 --> 01:06:24,188
Ik zei: 'Goede genade.'
1104
01:06:24,855 --> 01:06:26,691
Ik was er ondersteboven van.
1105
01:06:27,191 --> 01:06:29,193
Wil je dat m'n arm eraf valt?
1106
01:06:30,611 --> 01:06:33,406
Zelfs die scène met:
'Wil je dat m'n arm eraf valt?'
1107
01:06:33,489 --> 01:06:35,032
Ik kon mezelf niet inhouden.
1108
01:06:35,116 --> 01:06:38,744
Ik bleef lachen,
want ik werd speciaal verlicht.
1109
01:06:38,828 --> 01:06:41,247
Het was net als in de oude filmdagen.
1110
01:06:43,207 --> 01:06:45,042
Ik lag dubbel.
1111
01:06:45,126 --> 01:06:46,669
Ik moest me inhouden.
1112
01:06:48,421 --> 01:06:52,133
Het was erg grappig voor mij
omdat het iets was…
1113
01:06:52,216 --> 01:06:54,510
…dat me nog nooit was overkomen…
1114
01:06:54,593 --> 01:06:58,639
…in alle ervaringen die ik had met film.
1115
01:06:59,557 --> 01:07:02,351
1972 was een doorbraakjaar
voor zwart talent.
1116
01:07:02,435 --> 01:07:06,355
Schrijver Lonne Elder III werd genomineerd
voor het Sounder-script…
1117
01:07:06,439 --> 01:07:08,274
…en het was het jaar…
1118
01:07:08,357 --> 01:07:11,277
…met de eerste zwarte vrouw-nominatie
voor beste scenario…
1119
01:07:11,360 --> 01:07:15,364
…voor Suzanne de Passe,
die meeschreef aan Lady Sings the Blues.
1120
01:07:15,448 --> 01:07:20,161
Het was een unieke prestatie
totdat Dee Rees werd genomineerd in 2017…
1121
01:07:20,244 --> 01:07:22,538
…voor haar scenario voor Mudbound.
Zij was dus…
1122
01:07:22,621 --> 01:07:26,292
…slechts de tweede zwarte vrouw
die hiervoor werd genomineerd.
1123
01:07:26,375 --> 01:07:28,919
Mr Gordy gaf me het script en zei:
1124
01:07:30,337 --> 01:07:32,256
'Lees dit en zeg wat je vindt.'
1125
01:07:33,007 --> 01:07:35,051
En ik was geschokt…
1126
01:07:35,968 --> 01:07:38,387
…want ik vond het erg stereotyperend.
1127
01:07:39,180 --> 01:07:42,725
De opvatting van wie we zijn…
1128
01:07:42,808 --> 01:07:45,728
…in tegenstelling tot
wie we zijn en kunnen zijn.
1129
01:07:46,395 --> 01:07:50,191
Dus ging ik werken met Sidney Furie.
Toen kwam Chris Clark erbij.
1130
01:07:50,274 --> 01:07:53,069
Ze was een heel slimme vrouw.
1131
01:07:53,152 --> 01:07:54,904
Zij en ik werden een team.
1132
01:07:54,987 --> 01:07:56,489
Hier wordt de basis gelegd…
1133
01:07:56,572 --> 01:07:59,825
…voor wat het belangrijkste verhaal
van die tijd wordt.
1134
01:07:59,909 --> 01:08:02,787
De bijdrage van vrouwen wordt dominant.
1135
01:08:04,121 --> 01:08:09,126
Naast de onderscheidingen
zat de klas van 1972 ook boordevol actie.
1136
01:08:12,338 --> 01:08:16,175
De western Buck and the Preacher,
geregisseerd door Sidney Poitier…
1137
01:08:16,258 --> 01:08:19,345
…en waarin hij
en Harry Belafonte meespeelden.
1138
01:08:20,554 --> 01:08:23,557
Belafonte's verwachtingen
werden nooit vervuld.
1139
01:08:23,641 --> 01:08:27,353
De grote klap was dat
de zwarte gemeenschap hem niet steunde.
1140
01:08:27,436 --> 01:08:29,980
Daardoor voelde ik me verraden.
1141
01:08:30,064 --> 01:08:32,483
ZE LIJKEN NIET OP COWBOYS
1142
01:08:32,566 --> 01:08:36,028
Ik dacht: waarom steunt
de zwarte gemeenschap de film niet…
1143
01:08:36,821 --> 01:08:41,242
…zoals de witten Butch Cassidy and
the Sundance Kid zouden hebben gesteund?
1144
01:08:41,325 --> 01:08:44,161
Dit is onze versie ervan.
Maar dat deden ze niet.
1145
01:08:44,662 --> 01:08:48,290
En toen wist ik
dat ik verschillende tegenstanders had…
1146
01:08:48,374 --> 01:08:53,546
…hoe zwarte mensen zichzelf zagen
en hoe de wereld zwarte mensen zag.
1147
01:08:55,673 --> 01:08:58,509
Fred Williamson speelde
in de wraakwestern…
1148
01:08:58,592 --> 01:09:00,719
…The Legend of Nigger Charley…
1149
01:09:00,803 --> 01:09:03,722
…'n titel die zelfs toen
brutaal en ongehoord was.
1150
01:09:04,223 --> 01:09:07,059
En de titel bestaat trouwens niet meer.
1151
01:09:07,143 --> 01:09:10,354
De film heet nu
The Legend of Black Charley.
1152
01:09:10,437 --> 01:09:11,814
De brutale poster…
1153
01:09:11,897 --> 01:09:15,609
…met iets wat op daguerreotypie leek,
zei genoeg.
1154
01:09:15,693 --> 01:09:19,530
'Waarschuw het Westen.
Charley rent niet meer weg.'
1155
01:09:21,157 --> 01:09:25,119
Zwart werd ook serieus
aan horrorfilms toegevoegd…
1156
01:09:25,202 --> 01:09:30,249
…met een indrukwekkende William Marshall
als de tragische vampier Blacula.
1157
01:09:30,332 --> 01:09:32,585
Ik geloof dat slavernij waarde heeft.
1158
01:09:33,752 --> 01:09:34,587
'Waarde'?
1159
01:09:35,337 --> 01:09:38,591
Jij ziet 'waarde' in barbaarsheid?
1160
01:09:39,508 --> 01:09:43,012
Ik dacht dat het goede ervan
dat institutioneel racisme…
1161
01:09:43,095 --> 01:09:46,682
…voorkwam dat zwarte mensen
centrale figuren speelden in horrorfilms…
1162
01:09:46,765 --> 01:09:49,560
…voor Afro-Amerikanen
het impliciete begrip was…
1163
01:09:49,643 --> 01:09:52,438
…dat geen paranormale kracht
of bezetenheid…
1164
01:09:53,105 --> 01:09:55,649
…monsterlijker kon zijn dan slavernij…
1165
01:09:55,733 --> 01:09:57,860
…of het Tuskegee-experiment…
1166
01:09:57,943 --> 01:10:01,030
…of Emmett Till,
een onschuldige zwarte jongen…
1167
01:10:01,113 --> 01:10:04,241
…en slachtoffer van monsters
waar zelfs films bang voor waren…
1168
01:10:05,034 --> 01:10:06,869
…wanneer die ze niet verheerlijkten.
1169
01:10:09,038 --> 01:10:11,665
Terwijl de zwarte media
de reguliere media dwong…
1170
01:10:11,749 --> 01:10:14,752
…verslag te doen
van Emmett Tills gruwelijke dood…
1171
01:10:14,835 --> 01:10:17,671
…en films de zwarte gruwelen uitbeeldden…
1172
01:10:17,755 --> 01:10:20,424
…zoals slavernij
en institutionele wreedheid…
1173
01:10:20,507 --> 01:10:24,136
…was een film over de chaos
na de dood van Emmett Till…
1174
01:10:24,220 --> 01:10:27,223
…het moment waarop
het zwarte publiek had gewacht.
1175
01:10:27,806 --> 01:10:33,103
Dat die er nooit kwam, was een hint
van waar de echte macht in Hollywood lag.
1176
01:10:35,064 --> 01:10:37,816
Ik herinner me dat wat me
echt wakker maakte…
1177
01:10:37,900 --> 01:10:40,527
…de Emmett Till-foto
in het tijdschrift Jet was.
1178
01:10:40,611 --> 01:10:44,698
Ik bedoel iemand die van de een
op de andere dag een ander mens was.
1179
01:10:46,033 --> 01:10:49,411
Ik zie de beelden
van Emmett Till nog steeds voor me.
1180
01:10:49,495 --> 01:10:53,832
Vanaf die dag dacht ik aan hoe
z'n moeder zich gevoeld moet hebben.
1181
01:10:56,168 --> 01:10:57,461
Ik herinner me als kind…
1182
01:10:57,544 --> 01:11:00,923
…dat ik in het tijdschrift Jet
Emmett Tills lichaam zag…
1183
01:11:01,006 --> 01:11:03,300
…en dat maakte indruk op mij.
1184
01:11:04,551 --> 01:11:07,888
We zijn zo uitgeput
dat we soms pijn en ellende zien…
1185
01:11:07,972 --> 01:11:08,889
…en het niets doet…
1186
01:11:10,140 --> 01:11:12,142
…het ons niets doet…
1187
01:11:12,226 --> 01:11:16,272
…of we kijken snel verder
omdat we weten dat het weer gaat gebeuren.
1188
01:11:16,355 --> 01:11:20,276
Maar het wordt persoonlijker.
Het komt steeds dichter bij…
1189
01:11:21,277 --> 01:11:24,697
…de onmenselijkheid
van de mens tegen de mens.
1190
01:11:26,991 --> 01:11:29,326
Die constante terreur
werd mooi vastgelegd…
1191
01:11:29,410 --> 01:11:32,371
…met de release
van Marvin Gaye's What's Going On.
1192
01:11:32,454 --> 01:11:36,083
Hij was de eerste die
over sociaal protest zong als verleider…
1193
01:11:36,166 --> 01:11:37,876
…niet op een declamerende manier.
1194
01:11:37,960 --> 01:11:41,422
En Gaye bracht in 1972
nog een episch album uit.
1195
01:11:41,505 --> 01:11:43,048
Deze keer een soundtrack…
1196
01:11:43,132 --> 01:11:46,510
…waarmee hij terugkeerde
naar z'n jazzroots.
1197
01:11:55,644 --> 01:12:00,357
De soundtracks van zwarte films
waren vaak afgeleid van What's Going On…
1198
01:12:00,858 --> 01:12:05,279
…één van de mooiste oprecht revolutionaire
daden van de zwarte popcultuur…
1199
01:12:05,362 --> 01:12:08,198
…dus het was logisch
dat Gaye hetzelfde deed.
1200
01:12:08,282 --> 01:12:10,993
Hij legde de stand van zaken voor…
1201
01:12:11,076 --> 01:12:15,080
…en ging met z'n Trouble Man-muziek
verder met z'n muzikale autobiografie…
1202
01:12:15,164 --> 01:12:17,374
…waar hij was gebleven
bij What's Going On.
1203
01:12:21,545 --> 01:12:24,173
En de filmmuziek
die in z'n kielzog volgde…
1204
01:12:24,256 --> 01:12:27,343
…beoordeelde steeds
de schade van de onderdrukking…
1205
01:12:27,426 --> 01:12:29,053
…die hij eerder uiteenzette.
1206
01:12:34,767 --> 01:12:37,519
Ironisch genoeg
kwam de meest sublieme muziek…
1207
01:12:37,603 --> 01:12:40,022
…van 'n artiest wiens invloed te zien was…
1208
01:12:40,105 --> 01:12:43,108
…in Marvin Gaye's breuk
met de pop-soul van weleer.
1209
01:12:43,192 --> 01:12:45,361
Het had ook een honingzoete falset…
1210
01:12:45,444 --> 01:12:48,113
…die de worsteling
van zwarte Amerikanen vertolkte.
1211
01:12:57,081 --> 01:13:00,334
Curtis Mayfields lyrische weergave
van sociale omstandigheden…
1212
01:13:00,417 --> 01:13:03,962
…en verzet tegen de overgave
aan institutionele verstarring…
1213
01:13:04,046 --> 01:13:06,965
…is gedurende
z'n hele solocarrière te horen.
1214
01:13:07,049 --> 01:13:11,512
Mayfield bracht in dit decennia
twintig albums uit…
1215
01:13:11,595 --> 01:13:13,764
…waaronder vijf soundtracks.
1216
01:13:14,515 --> 01:13:17,851
Z'n krachtige intimiteit
en doordringende composities…
1217
01:13:17,935 --> 01:13:20,312
…zetten voortaan de toon in zwarte films…
1218
01:13:20,396 --> 01:13:24,983
…te beginnen met Super Fly,
als voorbeeld voor veel van z'n collega's.
1219
01:13:25,067 --> 01:13:27,945
En Mayfield nam een voorbeeld
aan Van Peebles…
1220
01:13:28,028 --> 01:13:31,156
…met de ongebruikelijke tactiek
de muziek uit te geven…
1221
01:13:31,240 --> 01:13:32,950
…voordat de film uitkwam.
1222
01:13:33,951 --> 01:13:36,203
Omdat het meteen een sensatie was…
1223
01:13:36,286 --> 01:13:40,374
…diende de Super Fly-soundtrack
als een uitnodiging voor de film.
1224
01:13:40,999 --> 01:13:44,253
John Calley, die Warner Bros.
in de jaren 70 runde…
1225
01:13:44,336 --> 01:13:47,172
…dacht dat Super Fly een trend begon…
1226
01:13:47,256 --> 01:13:50,008
…om met soundtracks opwinding te creëren…
1227
01:13:50,092 --> 01:13:52,428
…voordat films in de bioscoop kwamen.
1228
01:13:53,053 --> 01:13:55,013
De texturen van Mayfields muziek…
1229
01:13:55,097 --> 01:13:58,308
…die reageren op het leven
van de hoofdpersoon…
1230
01:13:58,392 --> 01:14:00,936
…werden weerspiegeld in de prestatie…
1231
01:14:01,019 --> 01:14:03,188
…van cameraman James Signorelli.
1232
01:14:03,272 --> 01:14:07,025
Eén van de beste achtervolgingsscènes,
zonder stuntmannen…
1233
01:14:07,109 --> 01:14:10,154
…legde Signorelli vast
met z'n guerilla-filmstijl.
1234
01:14:10,237 --> 01:14:12,948
Hij moest een ontsnappingsroute hebben.
1235
01:14:20,080 --> 01:14:23,792
We stonden erbij en Ron zei:
'Ik kan over dat hek springen.'
1236
01:14:26,712 --> 01:14:29,256
Dat was alles. Dat was de hele repetitie.
1237
01:14:29,339 --> 01:14:31,884
Het was niet meer dan één take.
1238
01:14:31,967 --> 01:14:34,928
Het was een combinatie
van de twee vormgevingen.
1239
01:14:35,012 --> 01:14:38,599
Eén ervan was de documentairefotografie
die veel gebruikt werd…
1240
01:14:38,682 --> 01:14:42,394
…vooral door Leacock, Pennebaker, Maysles…
1241
01:14:42,478 --> 01:14:44,813
…door mij, Bob Elfstrom.
1242
01:14:44,897 --> 01:14:48,317
De dingen die we deden
sijpelden door in de techniek…
1243
01:14:48,400 --> 01:14:49,735
…voor speelfilms…
1244
01:14:49,818 --> 01:14:53,238
…vooral wanneer de omgeving
een derde partij was.
1245
01:14:53,322 --> 01:14:56,158
Signorelli's improvisatiemethode
werd gebruikt…
1246
01:14:56,241 --> 01:14:58,535
…bij andere soorten actie in Super Fly…
1247
01:14:58,619 --> 01:15:02,247
…zoals de scène
met Sheila Frazier en ster Ron O'Neal…
1248
01:15:02,331 --> 01:15:05,125
…die eerlijk en gepassioneerd was
over zwarte liefde.
1249
01:15:05,209 --> 01:15:07,836
Ik kan aan je voelen
hoe het daarbuiten is.
1250
01:15:09,338 --> 01:15:10,881
Ik zie wat het met je doet…
1251
01:15:10,964 --> 01:15:14,259
…en ik weet hoe drugs je helpen
je hoofd erbij te houden.
1252
01:15:15,135 --> 01:15:17,095
Ik wil je privacy niet, schatje.
1253
01:15:18,347 --> 01:15:20,641
Ik wil alleen helpen de last te delen.
1254
01:15:21,642 --> 01:15:24,520
Ik zei: 'Zodra het sop weg is…
1255
01:15:24,603 --> 01:15:28,357
…moeten we het bijvullen,
want ik wil niet gezien worden.'
1256
01:15:28,440 --> 01:15:32,110
Ik weet niet wat ik dacht.
Het was moeilijk niet gezien te worden.
1257
01:15:33,195 --> 01:15:37,824
Ik wist bij de première van de film niet…
1258
01:15:37,908 --> 01:15:40,327
…dat die scène in slow motion was gezet.
1259
01:15:40,911 --> 01:15:43,330
Judith Crist zei op een gegeven moment:
1260
01:15:43,413 --> 01:15:46,792
'Het was de meest smaakvolle
en erotische scène ooit.'
1261
01:15:48,794 --> 01:15:52,381
Richard Roundtree
hielp me de auditie te krijgen.
1262
01:15:52,464 --> 01:15:56,385
Richard zei: 'Je moet naar binnen lopen
alsof de rol al binnen is.'
1263
01:15:57,511 --> 01:15:58,845
Ik zei: 'Oké.'
1264
01:15:58,929 --> 01:16:02,140
Ik liep naar binnen,
legde m'n voeten op het bureau…
1265
01:16:02,224 --> 01:16:04,685
…van Sig Shore en zei: 'Weet je wat…
1266
01:16:04,768 --> 01:16:07,646
…je hoeft niemand meer te zien.
De film is van mij.'
1267
01:16:08,647 --> 01:16:10,649
Gordon zei: 'Je hebt hem.'
1268
01:16:10,732 --> 01:16:14,027
Nadat hij me dat zei en ik enorm blij was…
1269
01:16:14,111 --> 01:16:16,822
…moest hij me bellen en zeggen:
1270
01:16:16,905 --> 01:16:20,450
'Het spijt me, maar Sig Shore
wilde een andere look.
1271
01:16:20,534 --> 01:16:22,869
Hij wilde een heel wulpse vrouw.'
1272
01:16:22,953 --> 01:16:26,248
Het was zo teleurstellend
dat ik gewoon alle…
1273
01:16:26,331 --> 01:16:27,708
Ik had twee telefoons.
1274
01:16:27,791 --> 01:16:29,501
Ik veranderde beide nummers…
1275
01:16:29,585 --> 01:16:32,504
…zodat ik nooit meer
met iemand hoefde te praten.
1276
01:16:33,171 --> 01:16:37,384
Drie maanden later komt er
een man naar me toe en zegt:
1277
01:16:37,467 --> 01:16:39,928
'Ik ben een producer.'
Ik zei: 'Leuk voor je.'
1278
01:16:40,012 --> 01:16:42,764
Hij zei: 'Hoe heet je?'
Dus ik zei hoe ik heet.
1279
01:16:42,848 --> 01:16:44,391
Hij zei: 'O, mijn god.
1280
01:16:44,474 --> 01:16:47,185
We proberen je al drie maanden te vinden.
1281
01:16:47,269 --> 01:16:49,938
We hebben je gezocht.'
Ik zei: 'Wie is 'wij'?'
1282
01:16:50,022 --> 01:16:53,817
Hij zei: 'Ik ben een producer
bij de film Super Fly.' Ik zei…
1283
01:16:55,360 --> 01:16:58,739
Zodra ik thuiskwam,
stond de telefoon roodgloeiend.
1284
01:16:58,822 --> 01:17:01,992
Het resultaat, zei John Calley,
was dat Super Fly…
1285
01:17:02,075 --> 01:17:06,413
…een onafhankelijk project, dat
Warner Bros. kocht voor 150.000 dollar…
1286
01:17:06,496 --> 01:17:09,166
…zelfs in 1972 een schijntje…
1287
01:17:09,249 --> 01:17:12,711
…zo'n dertig miljoen dollar opbracht.
1288
01:17:12,794 --> 01:17:15,839
Veel witte mensen hebben Super Fly gezien.
1289
01:17:15,922 --> 01:17:18,800
Anders haal je
twintig miljoen dollar niet.
1290
01:17:18,884 --> 01:17:20,636
We waren 17 weken in Boston.
1291
01:17:20,719 --> 01:17:24,431
Binnen drie weken
hadden alle zwarte mensen hem gezien.
1292
01:17:25,182 --> 01:17:28,226
Super Fly, onder gebruikers
slang voor cocaïne…
1293
01:17:28,310 --> 01:17:31,563
…is het verhaal
van een zwarte drugsdealer in New York.
1294
01:17:31,647 --> 01:17:35,734
Sterke bezwaren werden
naar voren gebracht door R.L. Livingston…
1295
01:17:35,817 --> 01:17:38,403
…van de organisatie voor betere invloed.
1296
01:17:38,487 --> 01:17:42,574
Ik weet niet wat deze raad kan,
maar ik breng het onder uw aandacht…
1297
01:17:42,658 --> 01:17:44,826
…omdat u de gemeenteraad bent…
1298
01:17:44,910 --> 01:17:47,496
…en u de probleemoplossende afdeling bent…
1299
01:17:47,579 --> 01:17:51,875
…en ik hoop dat we dit kunnen doen
zonder dat de burgers zelf…
1300
01:17:51,958 --> 01:17:54,836
…deze rotzooi in onze gemeenschap
moeten boycotten.
1301
01:17:55,629 --> 01:18:00,801
Hoe zie je jouw rol in Super Fly,
als een positieve of een negatieve?
1302
01:18:01,385 --> 01:18:04,930
Als positief natuurlijk,
anders had ik de film nooit gemaakt.
1303
01:18:05,013 --> 01:18:06,640
Toen we Super Fly maakten…
1304
01:18:06,723 --> 01:18:10,769
…hebben we hem gemaakt
over hoe dingen werkelijk zijn…
1305
01:18:11,645 --> 01:18:16,024
…en we hoopten dat het op die basis
zou worden beoordeeld en bekritiseerd.
1306
01:18:16,650 --> 01:18:19,319
Maar vanuit mijn observatie…
1307
01:18:19,403 --> 01:18:22,197
…is de film grotendeels
bekritiseerd vanuit…
1308
01:18:23,198 --> 01:18:25,575
…een bepaald kader…
1309
01:18:25,659 --> 01:18:29,329
…dat geen betrekking heeft op de film.
1310
01:18:30,163 --> 01:18:33,458
Ze gebruiken de zwarte gemeenschap
om de films te maken.
1311
01:18:33,542 --> 01:18:36,712
We zijn het zat dat witte producers
zwarte films maken…
1312
01:18:36,795 --> 01:18:39,423
…en de zwarte gemeenschap
daarna uitbuiten.
1313
01:18:39,506 --> 01:18:42,968
En de zwarte figuranten
die in Oakland en Berkeley wonen…
1314
01:18:43,051 --> 01:18:44,344
…krijgen 10 dollar per dag.
1315
01:18:44,428 --> 01:18:46,346
Ze zouden 50 moeten krijgen.
1316
01:18:48,390 --> 01:18:51,977
Ik denk dat alle artiesten,
aangezien ik ze persoonlijk ken…
1317
01:18:53,019 --> 01:18:54,980
…verantwoordelijke mensen zijn…
1318
01:18:55,063 --> 01:18:59,735
…die zich zorgen maken over wat er gebeurt
in de zwarte gemeenschappen.
1319
01:18:59,818 --> 01:19:04,614
We zijn natuurlijk niet in staat
om een film alleen te maken.
1320
01:19:04,698 --> 01:19:08,034
Het maken van een speelfilm
omvat vele elementen…
1321
01:19:08,118 --> 01:19:12,080
…waarvan de belangrijkste
aanvankelijk enorme sommen geld is.
1322
01:19:14,291 --> 01:19:18,044
De atleten die filmsterren werden,
Jim Brown en Fred Williamson…
1323
01:19:18,879 --> 01:19:21,047
…speelden dat jaar ieder in twee films…
1324
01:19:21,131 --> 01:19:24,801
…met titels die zowel synoniemen
als beschrijvingen zijn.
1325
01:19:24,885 --> 01:19:27,637
Zoals Shaft, wiens vervolg,
Shaft's Big Score…
1326
01:19:27,721 --> 01:19:31,141
…klinkt alsof het om 'n atleet gaat
die acteur is geworden.
1327
01:19:32,809 --> 01:19:37,063
En deze films kregen allemaal
het label 'blaxploitation'…
1328
01:19:37,147 --> 01:19:41,485
…een term die tegelijkertijd leidde
tot erkenning en verwerping.
1329
01:19:41,568 --> 01:19:44,988
Deze films stroomden
door het bloed van Amerika's sociale…
1330
01:19:45,071 --> 01:19:46,364
…en populaire cultuur…
1331
01:19:46,448 --> 01:19:48,950
…maar verschenen zelden
in de reguliere media…
1332
01:19:49,034 --> 01:19:51,203
…behalve om paniek te zaaien.
1333
01:19:51,286 --> 01:19:56,416
Bij het woord 'blaxploitation' denk ik
aan de vercommercialisering van zwartheid.
1334
01:19:57,417 --> 01:19:59,586
'Hoe verpakken en verkopen we zwartheid?'
1335
01:19:59,669 --> 01:20:05,634
'Exploitation' omdat ze
witte schrijvers, producenten…
1336
01:20:05,717 --> 01:20:09,262
…regisseurs waren, het
naar de zwarte gemeenschap brachten…
1337
01:20:09,346 --> 01:20:13,600
…en veel verdienden
aan de zwarte gemeenschap…
1338
01:20:14,309 --> 01:20:15,602
…maar wij verdienden niks.
1339
01:20:17,229 --> 01:20:18,980
Is dat geen uitbuiting?
1340
01:20:19,981 --> 01:20:24,653
Hoewel blaxploitation vaak
tot discussie en veroordeling leidde…
1341
01:20:24,736 --> 01:20:28,031
…genereerden de films vaak
populariteit en winst.
1342
01:20:31,576 --> 01:20:33,870
In films die nu klassiekers zijn…
1343
01:20:33,954 --> 01:20:36,122
…zijn witte sterren heroïek beu…
1344
01:20:36,206 --> 01:20:39,751
…en worden ze antihelden
om tegen dat probleem te vechten…
1345
01:20:39,835 --> 01:20:42,254
…en op de koop toe publiek te frustreren.
1346
01:20:44,589 --> 01:20:49,427
Zwarte sterren, en je vraagt je af
waarom dat geen filmtitel uit die tijd is…
1347
01:20:49,511 --> 01:20:52,264
…gaven publiek
een andere natuurlijke evolutie…
1348
01:20:52,889 --> 01:20:56,935
…swag in hun eigen schoonheid
en ervan genieten het middelpunt te zijn.
1349
01:20:58,144 --> 01:21:01,523
In de vijf families-scène
uit The Godfather…
1350
01:21:01,606 --> 01:21:04,943
…toont Francis Coppola
de onbezonnenheid van de personages…
1351
01:21:05,026 --> 01:21:08,989
…bedoeld als een veroordeling,
geen goedkeuring van hun gedachten.
1352
01:21:09,072 --> 01:21:12,868
In mijn stad lieten we alleen
de donkere mensen dealen.
1353
01:21:12,951 --> 01:21:16,037
Dat zijn beesten,
dus laat ze hun ziel verliezen.
1354
01:21:16,121 --> 01:21:19,124
Maar zelfs al begrijpen we
de intentie van de film…
1355
01:21:19,207 --> 01:21:21,501
…die mening is moeilijk om te horen.
1356
01:21:21,585 --> 01:21:24,296
Het stelde wel een vraag
die zwarte films beantwoordden…
1357
01:21:24,421 --> 01:21:26,590
…die het verderf van drugs toonden.
1358
01:21:26,673 --> 01:21:27,841
Nee. In godsnaam.
1359
01:21:34,472 --> 01:21:38,268
Zwarte films creëerden
een krijgersklasse die er eerst niet was.
1360
01:21:38,351 --> 01:21:42,272
Zwart publiek hoefde
niet langer te zoeken naar subtekst…
1361
01:21:42,355 --> 01:21:45,859
…die verklaarde waarom
zwarte personages aan de kantlijn stonden.
1362
01:21:45,942 --> 01:21:48,778
Ze bevonden zich nu midden in beeld.
1363
01:21:48,862 --> 01:21:52,741
In een tijd dat Bond
de enige mainstream filmheld was.
1364
01:21:52,824 --> 01:21:57,245
James Bond, die in 1973
met Roger Moore als 007…
1365
01:21:57,329 --> 01:21:59,915
…de confrontatie aanging met de eerste…
1366
01:21:59,998 --> 01:22:04,085
…en tot op heden enige zwarte slechterik,
gespeeld door Yaphet Kotto…
1367
01:22:04,169 --> 01:22:07,172
…in de steeds veranderende wereld
waarin Bond leeft.
1368
01:22:09,549 --> 01:22:10,592
Heel onthullend.
1369
01:22:12,427 --> 01:22:15,513
Zwarte films verbeeldden
de problemen in de stad…
1370
01:22:15,597 --> 01:22:18,099
…verwoestende misdaad
en de oorlog tegen drugs.
1371
01:22:18,183 --> 01:22:21,978
Maar in deze films vochten
Afro-Amerikaanse hoofdrolspelers terug.
1372
01:22:22,062 --> 01:22:24,272
Natuurlijk hielp de politie niet.
1373
01:22:24,356 --> 01:22:27,317
Ze waren vaak
even onverschillig als corrupt.
1374
01:22:27,400 --> 01:22:30,904
Jim Brown speelde opnieuw Slaughter,
met z'n naam als werkwoord…
1375
01:22:30,987 --> 01:22:32,489
…in Slaughters Big Rip-Off…
1376
01:22:32,572 --> 01:22:35,158
…aangevuld door de funk…
1377
01:22:35,241 --> 01:22:37,243
…van vroege James Brown-muziek.
1378
01:22:38,161 --> 01:22:41,414
In Hit! was Billy Dee Williams
een CIA-agent…
1379
01:22:41,498 --> 01:22:44,042
…die een groep lichtgewonden rekruteert…
1380
01:22:44,125 --> 01:22:46,920
…in z'n persoonlijke strijd
tegen drugsdealers.
1381
01:22:47,003 --> 01:22:48,630
Z'n dochter stierf aan drugs.
1382
01:22:48,713 --> 01:22:50,882
Wat helpt het als je mij vermoordt?
1383
01:22:52,133 --> 01:22:53,259
Ik ben een werker.
1384
01:22:53,843 --> 01:22:58,807
Er was echt een soort
mentaliteit voor nodig…
1385
01:22:58,890 --> 01:23:03,311
…dat hij in staat was alles
te gebruiken wat hij nodig had…
1386
01:23:03,395 --> 01:23:06,940
…om z'n missie te volbrengen.
1387
01:23:09,651 --> 01:23:11,111
Dat is erg interessant.
1388
01:23:11,611 --> 01:23:16,324
En op een manier
die kleine bruine jongens zoals ik…
1389
01:23:16,408 --> 01:23:19,119
…nooit konden doen.
1390
01:23:19,911 --> 01:23:22,789
Dat Sidney wilde dat ik
dat personage zou spelen…
1391
01:23:22,872 --> 01:23:24,708
…dacht dat ik geschikt was…
1392
01:23:24,791 --> 01:23:27,794
…probeerde ik
zo goed mogelijk te gebruiken.
1393
01:23:28,753 --> 01:23:30,213
Het was dus een kans…
1394
01:23:30,296 --> 01:23:34,134
…om een kant te laten zien
die je normaal niet op het scherm zag.
1395
01:23:34,634 --> 01:23:38,304
Wat bijdraagt aan de kwetsbaarheid.
Ik dacht aan kwetsbaarheid.
1396
01:23:38,388 --> 01:23:43,685
Het maakt het personage een beetje meer
dan alleen een meedogenloos persoon.
1397
01:23:46,896 --> 01:23:49,649
Gordon's War ging
over zwarte Vietnam-veteranen…
1398
01:23:49,733 --> 01:23:53,403
…die hun vaardigheden gebruiken
tegen drugsdealers.
1399
01:23:53,486 --> 01:23:56,823
Het bevatte een aantal
originele visuele hoogtepunten…
1400
01:23:56,906 --> 01:23:59,701
…die sindsdien in films zijn geciteerd.
1401
01:23:59,784 --> 01:24:01,828
New Jack City, bijvoorbeeld.
1402
01:24:01,911 --> 01:24:05,999
Met muziek van Angelo Badalamenti,
die later werkte met David Lynch.
1403
01:24:06,666 --> 01:24:07,584
Heb je vuur?
1404
01:24:07,667 --> 01:24:10,378
Dit MacGyver-achtige actiemoment
met een spuitbus…
1405
01:24:10,462 --> 01:24:13,506
…als een metafoor
voor z'n gevaar voor het milieu…
1406
01:24:13,590 --> 01:24:16,509
…heeft z'n weg gevonden
naar talloze actiefilms.
1407
01:24:20,180 --> 01:24:22,766
Mensen van alle kleuren
bekeken deze films…
1408
01:24:22,849 --> 01:24:25,685
…omdat ze de adrenaline
in de acteurs voelden…
1409
01:24:25,769 --> 01:24:30,565
…van wie velen van het toneel kwamen,
en de opwinding van die acteurs.
1410
01:24:30,648 --> 01:24:33,818
Derde plaats, Pretty Tony.
1411
01:24:33,902 --> 01:24:36,988
In The Mack is Dick Anthony Williams
als Pretty Tony…
1412
01:24:37,072 --> 01:24:40,575
…net zo meeslepend
als gangsterfilmfiguren uit de jaren 30.
1413
01:24:40,658 --> 01:24:43,745
Met z'n improvisatie portretteerde hij…
1414
01:24:43,828 --> 01:24:46,081
…een stadsversie van Edward G. Robinson…
1415
01:24:46,164 --> 01:24:49,209
…geactualiseerd met uitspraken
die hij als kind hoorde.
1416
01:24:50,668 --> 01:24:53,963
De volgende keer
dat je volwassen mensen hoort praten…
1417
01:24:54,047 --> 01:24:55,632
…houd je je bek. Begrepen?
1418
01:24:55,715 --> 01:24:58,760
De impact
van dat soort hypermasculiniteit…
1419
01:24:58,843 --> 01:25:02,806
…voelde je later in zinnen die leken
te zijn geschreven voor zwarte acteurs…
1420
01:25:02,889 --> 01:25:04,557
…maar niet door hen werden gezegd.
1421
01:25:04,641 --> 01:25:06,601
Wil je dat ik hem neerschiet?
1422
01:25:07,560 --> 01:25:10,730
Als je me in een droom neerschiet,
moet je sorry zeggen.
1423
01:25:14,275 --> 01:25:16,111
Een specifiekere verwezenlijking…
1424
01:25:16,194 --> 01:25:18,863
…van Edward G. Robinson
zat in Black Caesar.
1425
01:25:18,947 --> 01:25:22,575
Ze kijken nooit naar m'n gezicht,
m'n neus, m'n kreupele voet.
1426
01:25:22,659 --> 01:25:23,993
Alleen naar m'n kleur.
1427
01:25:26,079 --> 01:25:30,500
Stel je voor dat de man die Cohen
inspireerde Black Caesar te schrijven…
1428
01:25:30,583 --> 01:25:33,044
…mocht spelen in het werk
dat hij in gang zette…
1429
01:25:33,128 --> 01:25:36,172
…maar Cohen kreeg
Fred Williamson als Black Caesar.
1430
01:25:36,881 --> 01:25:39,759
Toen hij de studio vroeg
het lengteverschil uit te leggen…
1431
01:25:39,843 --> 01:25:41,427
…tussen Williamson en Davis…
1432
01:25:41,511 --> 01:25:44,180
…dacht de studio even na en zei:
1433
01:25:44,264 --> 01:25:45,640
'Maak Fred mank.'
1434
01:25:50,145 --> 01:25:53,523
Een concertdocumentaire uit 1973,
Save the Children…
1435
01:25:53,606 --> 01:25:56,151
…gefilmd tijdens de Operation PUSH-rally…
1436
01:25:57,652 --> 01:26:01,447
…had optredens die varieerden
van Jesse Jackson tot de Jackson 5…
1437
01:26:01,990 --> 01:26:05,201
…van Nancy Wilson tot Zulema…
1438
01:26:05,285 --> 01:26:07,745
…en bracht muziek
en progressieve politiek samen.
1439
01:26:07,829 --> 01:26:10,248
Het was een enorme onderneming.
1440
01:26:12,375 --> 01:26:14,210
We begonnen met de Motown-artiesten.
1441
01:26:14,294 --> 01:26:17,005
Dus na het boeken van Marvin Gaye…
1442
01:26:17,088 --> 01:26:20,800
…Temptations, Gladys Knight & the Pips,
dat soort artiesten…
1443
01:26:20,884 --> 01:26:23,344
…werd het iets dat men wilde doen.
1444
01:26:23,428 --> 01:26:28,308
Clarence had toen een platenmaatschappij
en regelde Bill Withers en Nancy Wilson…
1445
01:26:28,391 --> 01:26:29,934
…en Sammy Davis Jr.
1446
01:26:30,018 --> 01:26:33,062
Quincy was al betrokken
en regelde Roberta Flack…
1447
01:26:33,146 --> 01:26:36,649
…en hij stelde een huisband samen
met allemaal sterren.
1448
01:26:38,026 --> 01:26:42,113
En dus veranderde het
in een geweldige samenkomst…
1449
01:26:42,197 --> 01:26:46,159
…van enkele van de beste muzikanten
die er toen waren.
1450
01:26:46,242 --> 01:26:47,952
Het was groot. Het was enorm.
1451
01:26:48,036 --> 01:26:50,205
En het was een enorm succes…
1452
01:26:50,288 --> 01:26:53,416
…want al die muzikanten waren op hun best.
1453
01:27:02,175 --> 01:27:08,181
Op een gegeven moment was
het artiestenniveau enorm. Het was bizar.
1454
01:27:09,432 --> 01:27:12,727
Zwarte vrouwelijke personages
vastbesloten om erkend te worden…
1455
01:27:12,810 --> 01:27:15,188
…om meer dan hun nabijheid tot een man.
1456
01:27:15,939 --> 01:27:17,982
Niet langer volgzame sierstukken…
1457
01:27:18,066 --> 01:27:21,236
…concurreerden ze ook
met een bataljon stuntmannen.
1458
01:27:21,819 --> 01:27:24,447
Het was de laatste grens
voor zwarte actrices…
1459
01:27:24,530 --> 01:27:27,033
…en leidde tot een definitie
van heldhaftigheid…
1460
01:27:27,116 --> 01:27:30,078
…die directheid
in plaats van martelaarschap toestond.
1461
01:27:30,161 --> 01:27:33,456
Daarvoor vermengden films
zwarte vrouwelijkheid vaak…
1462
01:27:33,539 --> 01:27:35,416
…met geromantiseerd masochisme.
1463
01:27:35,500 --> 01:27:39,963
Wat het publiek te zien kreeg,
was iets geheel nieuws.
1464
01:27:40,046 --> 01:27:42,840
Zwarte films zijn als…
Het is een evolutie.
1465
01:27:42,924 --> 01:27:45,551
Het is niet iets dat ineens vanzelf komt…
1466
01:27:45,635 --> 01:27:48,888
…en alles gebeurt meteen,
want niets gebeurt zo…
1467
01:27:48,972 --> 01:27:50,181
…en dingen kosten tijd.
1468
01:27:50,265 --> 01:27:52,267
Vooruitgang moet langzaam gaan…
1469
01:27:52,350 --> 01:27:55,019
…om het definitief
en heilzaam te laten zijn…
1470
01:27:55,103 --> 01:27:56,771
…dus het kost tijd.
1471
01:27:56,854 --> 01:28:00,483
Er zijn zoveel verschillende dingen
niet gerealiseerd…
1472
01:28:00,566 --> 01:28:02,902
…wat zwarte acteurs betreft.
1473
01:28:02,986 --> 01:28:05,071
En het is allemaal nieuw voor mij.
1474
01:28:05,154 --> 01:28:09,951
Ik ben een nieuwe actrice, zoals je weet,
en ik ben net begonnen met werken…
1475
01:28:10,034 --> 01:28:12,787
…en er zijn nog veel
werkgebieden onaangeraakt.
1476
01:28:12,870 --> 01:28:14,789
Ik moet nog veel meer leren…
1477
01:28:14,872 --> 01:28:17,375
…voordat ik mezelf
echt actrice kan noemen.
1478
01:28:17,458 --> 01:28:19,585
Laurence Olivier zei ooit:
1479
01:28:19,669 --> 01:28:22,755
'Als je jong bent, ben je
te timide om een held te spelen.
1480
01:28:22,839 --> 01:28:25,383
Je ontkracht het. Pas als je ouder bent…
1481
01:28:25,466 --> 01:28:28,553
…begrijp je de picturale schoonheid
van heldendom.'
1482
01:28:28,636 --> 01:28:32,098
Zwarte acteurs begrepen
die schoonheid en omarmden die…
1483
01:28:32,181 --> 01:28:35,143
…vanwege de gemeenschappelijke
dorst naar helden.
1484
01:28:35,226 --> 01:28:39,272
Amerika, in de greep van onzekerheid,
omhelsde die zwarte helden…
1485
01:28:39,355 --> 01:28:44,277
…die werden begeleid door dynamische
en feestelijke muziekstukken.
1486
01:28:44,360 --> 01:28:47,905
Shaft heeft MGM
van een faillissement gered.
1487
01:28:47,989 --> 01:28:51,159
En de nieuwste aanwinst
in deze buitengewone klasse…
1488
01:28:51,242 --> 01:28:55,288
…die succes en glorie in de films
opnieuw definieerde was Pam Grier.
1489
01:28:55,371 --> 01:28:57,206
EEN NIEUW SOORT HOLLYWOODSTER
1490
01:28:57,290 --> 01:28:59,917
Van 1970 tot 1973
speelde ze in zeven films…
1491
01:29:00,001 --> 01:29:02,712
…met meer schermtijd bij elke rol.
1492
01:29:02,795 --> 01:29:05,631
Een artikel in Esquire uit de jaren 70…
1493
01:29:05,715 --> 01:29:08,926
…over rijzende sterren
die films zouden veranderen…
1494
01:29:09,010 --> 01:29:12,388
…een groep met Steven Spielberg,
die Jaws net had afgerond…
1495
01:29:12,472 --> 01:29:16,100
…en George Lucas, vechtend voor iets
dat The Star Wars heette…
1496
01:29:16,184 --> 01:29:19,562
…was Pam Grier
één van deze acteurs, beschreven als:
1497
01:29:19,645 --> 01:29:22,523
'Eén van de actrices
wiens films constant geld opbrengen.
1498
01:29:22,607 --> 01:29:24,942
De andere twee heten Barbra en Liza.'
1499
01:29:25,026 --> 01:29:28,988
Grier zei: 'Ik ben de enige vrouw
in films die geen slachtoffer is.'
1500
01:29:29,072 --> 01:29:33,409
'Vastberadenheid was cruciaal voor rollen
als een gekke panter-achtige vrouw'…
1501
01:29:33,493 --> 01:29:34,952
…zoals het artikel zegt.
1502
01:29:35,036 --> 01:29:37,830
In 1973 zat ze ook
in Scream Blacula Scream…
1503
01:29:37,914 --> 01:29:40,249
Met zo'n prachtige gids…
1504
01:29:40,333 --> 01:29:43,336
…ben ik bang dat ik
m'n concentratie zou verliezen.
1505
01:29:44,170 --> 01:29:45,505
Asjemenou.
1506
01:29:46,547 --> 01:29:48,216
…en Black Mama White Mama.
1507
01:29:48,299 --> 01:29:51,177
Je kunt het in je reet steken. Kom mee.
1508
01:29:56,641 --> 01:29:59,560
Maar in Coffy bewees ze
dat ze een filmster was.
1509
01:29:59,644 --> 01:30:02,647
Toni Morrison zei ooit:
'Het was misprijzend…
1510
01:30:02,730 --> 01:30:05,775
…om Griers personages,
zoals Coffy, 'een badass' te noemen.
1511
01:30:05,858 --> 01:30:07,819
Het deed afbreuk aan haar talent.'
1512
01:30:07,902 --> 01:30:10,321
Sterker nog,
ze vond dat Griers uitvoering…
1513
01:30:10,405 --> 01:30:13,741
…toonde wat moreel gezien
van zwarte vrouwen werd geëist.
1514
01:30:13,825 --> 01:30:16,369
Wat het kostte om haar balans te behouden…
1515
01:30:16,452 --> 01:30:19,497
…terwijl ze het recht
in eigen handen neemt…
1516
01:30:19,580 --> 01:30:22,792
…was zichtbaar terwijl ze
de dood van haar zus wreekt…
1517
01:30:22,875 --> 01:30:25,169
…een metafoor
voor de verschillende rollen…
1518
01:30:25,253 --> 01:30:28,214
…die zwarte vrouwen
tegelijkertijd moeten vervullen.
1519
01:30:28,297 --> 01:30:30,341
Kom op nou.
-Howie, wat doe je?
1520
01:30:31,134 --> 01:30:32,427
Kom terug naar bed…
1521
01:30:36,431 --> 01:30:39,809
Lieverd. Je moet het begrijpen.
Ik dacht dat je dood was.
1522
01:30:42,812 --> 01:30:45,648
Maar vaak, en uiteindelijk, alleen.
1523
01:30:45,731 --> 01:30:48,693
En toch verder gaan.
Hopelijk richting maatschappij.
1524
01:30:48,776 --> 01:30:50,027
Ze was 'n aartsengel…
1525
01:30:50,111 --> 01:30:52,321
…die vocht tegen het einde van de wereld.
1526
01:30:52,405 --> 01:30:55,116
Altijd om de hoek voor Afro-Amerikanen.
1527
01:30:55,700 --> 01:30:58,494
Grier krijgt in Coffy uiteindelijk rust…
1528
01:30:58,578 --> 01:31:01,456
…in een nieuwe versie
van een perfecte shot.
1529
01:31:02,748 --> 01:31:06,294
In 1973 zaten we te midden
van mislukte kansen…
1530
01:31:06,377 --> 01:31:09,922
…zoals Shaft in Africa
en reacties op zwarte actiefilms…
1531
01:31:10,006 --> 01:31:13,301
…zoals de verfilming
van Five on de Black Hand Side…
1532
01:31:13,384 --> 01:31:15,052
…met een jonge Glynn Turman.
1533
01:31:15,136 --> 01:31:16,888
Hoe voelt dat?
1534
01:31:18,931 --> 01:31:21,684
Als een eeuw geleden, eerlijk gezegd.
1535
01:31:22,268 --> 01:31:26,147
Het is geweldig
dat dat toen allemaal gebeurde…
1536
01:31:27,732 --> 01:31:33,154
…en dat ik heb mogen werken
met zulke fantastische, iconische mensen.
1537
01:31:35,573 --> 01:31:36,741
En het…
1538
01:31:37,950 --> 01:31:39,702
Het is een geschiedenis…
1539
01:31:41,078 --> 01:31:44,999
Van tevoren denk je niet
dat het belangrijk gaat zijn.
1540
01:31:46,209 --> 01:31:47,335
Het was gewoon…
1541
01:31:48,753 --> 01:31:49,754
…overleven.
1542
01:31:50,463 --> 01:31:51,422
Je bent jong.
1543
01:31:52,048 --> 01:31:54,675
Je probeert
aan het werk te raken in het vak.
1544
01:31:54,759 --> 01:31:56,511
Je probeert stand te houden…
1545
01:31:56,594 --> 01:31:59,347
…en jezelf op de kaart te zetten.
1546
01:31:59,931 --> 01:32:03,059
Er kwam ook een film
die als het antwoord op een raadsel was.
1547
01:32:03,142 --> 01:32:05,311
Wat zou je krijgen als je de ster…
1548
01:32:05,394 --> 01:32:08,064
…van een afschuwelijke sitcom over WOII…
1549
01:32:08,147 --> 01:32:10,775
…en de editor ervan een film laat maken?
1550
01:32:10,858 --> 01:32:15,404
Ivan Dixon, die uit Hogan's Heroes stapte,
en Michael Kahn, de editor daarvan…
1551
01:32:15,488 --> 01:32:17,448
…werkten samen aan Trouble Man.
1552
01:32:17,532 --> 01:32:19,909
Maar Dixons droomproject
was een bewerking…
1553
01:32:19,992 --> 01:32:24,789
…van Sam Greenlee's satirische roman
The Spook Who Sat by the Door…
1554
01:32:24,872 --> 01:32:27,375
…waarin een zwarte man,
geworven door de CIA…
1555
01:32:27,458 --> 01:32:31,379
…met de tactieken van het bureau
een revolutie creëert.
1556
01:32:31,462 --> 01:32:34,549
Dixons jarenlange strijd
om de film af te krijgen…
1557
01:32:34,632 --> 01:32:35,841
…is filmwaardig.
1558
01:32:36,342 --> 01:32:38,761
Met eindelijk genoeg geld
om de helft te maken…
1559
01:32:38,844 --> 01:32:41,347
…en actiescènes te tonen aan de studio…
1560
01:32:41,430 --> 01:32:45,518
…leverde een biedingsstrijd
hem de andere helft op.
1561
01:32:46,227 --> 01:32:49,438
Volgens Dixon
was de studio geschokt door een film…
1562
01:32:49,522 --> 01:32:52,567
…die echte rellen
en rechtszaken kon veroorzaken…
1563
01:32:52,650 --> 01:32:54,986
…in plaats van een rel aan de kassa.
1564
01:32:55,069 --> 01:32:58,739
Er zit een regel in die in de annalen
van de filmgeschiedenis hoort…
1565
01:32:58,823 --> 01:33:01,492
…naast 'een aanbod
dat hij niet kan weigeren'.
1566
01:33:02,577 --> 01:33:03,411
Onthoud…
1567
01:33:04,078 --> 01:33:07,123
…een zwarte man
met een dienblad of bezem in de hand…
1568
01:33:07,748 --> 01:33:10,459
…kan in dit land overal komen.
1569
01:33:10,543 --> 01:33:12,086
En een lachende zwarte man…
1570
01:33:12,753 --> 01:33:13,921
…is onzichtbaar.
1571
01:33:14,005 --> 01:33:18,301
Die zin kreeg veel reactie
toen ik de film in 1973 zag in Detroit…
1572
01:33:18,384 --> 01:33:22,346
…en decennia later
leidt het nog steeds tot veel inspiratie.
1573
01:33:22,430 --> 01:33:25,099
M'n laatste album krijgt diezelfde titel.
1574
01:33:25,182 --> 01:33:26,684
Hij gebruikte hun agenda…
1575
01:33:26,767 --> 01:33:30,146
…het hebben
van een symbolische zwarte bij de CIA.
1576
01:33:30,229 --> 01:33:31,606
We winden…
1577
01:33:31,689 --> 01:33:32,773
…er geen doekjes om.
1578
01:33:33,524 --> 01:33:34,984
Hij gebruikte het tegen ze.
1579
01:33:36,819 --> 01:33:40,281
Dixon vertelde me
dat toen Spook uit de bioscoop was…
1580
01:33:40,364 --> 01:33:42,908
…United Artists hem belde en hem vertelde…
1581
01:33:42,992 --> 01:33:45,286
…dat de geheime dienst de film onderzocht.
1582
01:33:45,369 --> 01:33:47,288
'Dus er is een foto van mij…
1583
01:33:47,371 --> 01:33:50,249
…en m'n schoolvrienden ergens in Langley.'
1584
01:33:50,333 --> 01:33:52,335
Deze film maakte zo'n furore…
1585
01:33:52,418 --> 01:33:56,255
…dat Dixon dacht
dat z'n bioscoopfilmcarrière voorbij was.
1586
01:33:56,839 --> 01:33:59,508
Een film over opstand werd behandeld…
1587
01:33:59,592 --> 01:34:01,302
…alsof het de daad zelf was.
1588
01:34:02,094 --> 01:34:03,095
Geef niet op…
1589
01:34:04,639 --> 01:34:06,015
…tot je wint…
1590
01:34:06,891 --> 01:34:07,850
…of sterft.
1591
01:34:07,933 --> 01:34:12,104
The Spook Who Sat by the Door
was een genrefilm, de spionagethriller…
1592
01:34:12,188 --> 01:34:13,439
…met zwart perspectief…
1593
01:34:13,522 --> 01:34:18,319
…en dwong het publiek zich te realiseren
hoe beperkt dat genre was geweest.
1594
01:34:18,944 --> 01:34:22,948
Ganja & Hess vindt beelden,
poëtisch of realistisch en hard…
1595
01:34:23,032 --> 01:34:25,409
…om z'n emotionele fluïditeit
constant te houden.
1596
01:34:31,040 --> 01:34:32,958
Duane Jones, sterk en vastberaden…
1597
01:34:33,042 --> 01:34:36,170
…als de monstermoordenaar
in Night of the Living Dead…
1598
01:34:36,253 --> 01:34:40,633
…speelt hierin het monster,
en z'n wil om z'n ziel in leven te houden…
1599
01:34:40,716 --> 01:34:44,011
…terwijl de film omslaat
van droom naar bloedige realiteit…
1600
01:34:44,095 --> 01:34:46,639
…werd een metafoor
voor het leven van Bill Gunn…
1601
01:34:46,722 --> 01:34:49,183
…schrijver, regisseur en ster van de film.
1602
01:34:49,725 --> 01:34:51,727
Er bestond echte horror voor Gunn…
1603
01:34:51,811 --> 01:34:54,730
…wiens triomf
in meerdere versies te zien was…
1604
01:34:54,814 --> 01:34:58,109
…elke, inclusief slechte titel,
slechter dan de vorige…
1605
01:34:58,192 --> 01:35:01,028
…wat z'n kunst veranderde
in iets monsterlijks.
1606
01:35:02,321 --> 01:35:04,532
Gunn vocht om aan films te werken…
1607
01:35:04,615 --> 01:35:07,702
…zelfs na z'n regiedebuut getiteld Stop!
1608
01:35:08,202 --> 01:35:09,662
Ismael Reed schrijft:
1609
01:35:09,745 --> 01:35:13,290
'Warner Bros. was zo boos
over Stop! dat ze de film begroeven…
1610
01:35:13,374 --> 01:35:16,669
…en Gunn z'n vergoedingen
lieten terugbetalen.'
1611
01:35:19,171 --> 01:35:24,301
1974 was weer een seismische beweging
van de naald voor zwarte film.
1612
01:35:29,682 --> 01:35:31,600
Een schok door Diahann Carroll…
1613
01:35:31,684 --> 01:35:34,812
…als een vermoeide
maar vastberaden moeder in Claudine.
1614
01:35:34,895 --> 01:35:38,774
Sorry, de verbinding is verbroken.
-'Verbinding verbroken'?
1615
01:35:39,275 --> 01:35:42,695
Diahann Carroll,
nog mooier door haar kalmte…
1616
01:35:43,237 --> 01:35:46,031
…was iemand
die de kans greep om vrij te zijn…
1617
01:35:46,115 --> 01:35:47,450
…van beschaafde zachtheid.
1618
01:35:48,534 --> 01:35:51,871
Alsjeblieft. Doe dat niet.
Je elektrocuteert jezelf.
1619
01:35:52,538 --> 01:35:56,876
Net als haar personage vocht Claudine
tegen de verzorgingsstaat…
1620
01:35:56,959 --> 01:35:59,587
…en de straten van Chicago
voor haar kinderen.
1621
01:35:59,670 --> 01:36:03,132
En ze won, in de zin
dat haar kinderen blijven leven.
1622
01:36:03,215 --> 01:36:06,635
Carroll kreeg een Oscar-nominatie
voor Beste Actrice.
1623
01:36:07,261 --> 01:36:11,182
Claudine profiteerde ervan
dat de muziek van Curtis Mayfield kwam.
1624
01:36:11,766 --> 01:36:14,435
Het was een cyclus
waarin alle liedjes kwamen…
1625
01:36:14,518 --> 01:36:18,272
…vanuit het perspectief van de personages.
1626
01:36:18,355 --> 01:36:20,441
Waaronder één dat, in het lied…
1627
01:36:20,524 --> 01:36:24,361
…een eeuwenoude angst schetst
die mensen van kleur ervaren.
1628
01:36:34,371 --> 01:36:36,499
Ik werd gecast in Claudine…
1629
01:36:37,666 --> 01:36:40,586
…toen Diana Sands Claudine zou spelen.
1630
01:36:41,837 --> 01:36:43,172
En toen stierf ze.
1631
01:36:44,548 --> 01:36:49,011
En dus schudden ze de kaarten
en vonden een stel andere acteurs.
1632
01:36:49,094 --> 01:36:50,095
Ze hadden…
1633
01:36:50,971 --> 01:36:51,931
Ik deed auditie…
1634
01:36:53,140 --> 01:36:54,600
…voor de tweede jongste zoon…
1635
01:36:55,184 --> 01:36:58,395
…maar daarna
werd ik er niet meer in gecast.
1636
01:36:58,479 --> 01:36:59,980
De rol werd hercast.
1637
01:37:01,857 --> 01:37:05,569
Een intrigerend stukje editing…
1638
01:37:05,653 --> 01:37:08,364
…was Three the Hard Way, waarin Jim Brown…
1639
01:37:09,031 --> 01:37:12,701
…en Fred Williamson werkten
met vechtsporter Jim Kelly's Afro.
1640
01:37:13,410 --> 01:37:15,371
Drie steden en drie van ons.
1641
01:37:15,454 --> 01:37:17,623
Ze bevechten
een neonazistische organisatie…
1642
01:37:17,706 --> 01:37:21,210
…die een gif ontwikkelt
dat alleen Afro-Amerikanen doodt…
1643
01:37:21,293 --> 01:37:26,549
…en in de watervoorziening wordt gedumpt
van LA, Detroit en Washington, DC…
1644
01:37:26,632 --> 01:37:29,426
…welke allemaal
nogal op Los Angeles lijken.
1645
01:37:29,510 --> 01:37:32,263
Ik vond het het grappigste
dat ik ooit had gezien…
1646
01:37:32,346 --> 01:37:35,266
…tot m'n vader
het Tuskegee-experiment uitlegde.
1647
01:37:35,349 --> 01:37:40,271
Toen ging Three the Hard Way plotseling
over gerechtvaardigde paranoia…
1648
01:37:40,354 --> 01:37:44,233
…waarvoor de wetenschappelijke term
'Afro-Amerikaans' is, denk ik.
1649
01:37:45,776 --> 01:37:49,238
1974 volgt die film
met een hartverscheurende voetnoot…
1650
01:37:49,738 --> 01:37:52,366
…één van de laatste rollen
van Diana Sands.
1651
01:37:52,908 --> 01:37:56,954
Honeybaby, Honeybaby
was een rommelige cocktail van spionage…
1652
01:37:57,037 --> 01:38:00,791
…een beetje actie-melodrama,
een vleugje karakterkomedie…
1653
01:38:00,875 --> 01:38:05,504
…en zo onzeker dat de film zichzelf
in het begin aan je beschrijft.
1654
01:38:05,588 --> 01:38:07,214
Hé, hoe gaat het?
1655
01:38:07,298 --> 01:38:11,218
Mijn naam is J. Eric Bell
en ik ben net terug uit Beiroet, Libanon…
1656
01:38:11,302 --> 01:38:15,306
…waar ik de film
Honeybaby, Honeybaby heb opgenomen.
1657
01:38:15,806 --> 01:38:18,517
1974 begon en eindigde met Sands.
1658
01:38:18,601 --> 01:38:21,812
Nog een van haar laatste rollen
was in Willie Dynamite…
1659
01:38:21,896 --> 01:38:26,692
met toneelacteur Roscoe Orman, die nu
beter bekend is vanwege een andere rol.
1660
01:38:27,192 --> 01:38:30,279
Ik grapte altijd dat toen Willie wegging…
1661
01:38:30,362 --> 01:38:34,033
…hij de hoek omging en er
een grote gele vogel op straat stond.
1662
01:38:37,286 --> 01:38:38,120
Het was waar.
1663
01:38:38,203 --> 01:38:41,248
Binnen dat jaar
volgend op Willie Dynamite…
1664
01:38:41,332 --> 01:38:43,417
…was ik Gordon in Sesamstraat.
1665
01:38:47,254 --> 01:38:48,422
Zoek je werk?
1666
01:38:50,341 --> 01:38:52,801
In Ormans ogen, als Willie Dynamite…
1667
01:38:52,885 --> 01:38:55,846
…zag je z'n gretigheid
om met een tegenspeler te werken…
1668
01:38:55,930 --> 01:38:59,642
…wiens kracht gelijk was
aan zijn koelbloedige snuggerheid.
1669
01:38:59,725 --> 01:39:02,978
Ik had het ongelooflijke geluk
om samen te werken…
1670
01:39:03,062 --> 01:39:05,648
…met een van de beste acteurs
aller tijden.
1671
01:39:05,731 --> 01:39:10,152
Diana was zo ervaren en getraind…
1672
01:39:10,235 --> 01:39:15,366
…op het gebied van de kunst van acteren.
1673
01:39:15,950 --> 01:39:18,786
Zij en Lorraine Hansberry
waren goede vrienden…
1674
01:39:18,869 --> 01:39:22,623
…en Sidney, en Ruby,
en Ossie, zij allemaal.
1675
01:39:22,706 --> 01:39:24,833
Zij waren ook mijn mentoren.
1676
01:39:27,378 --> 01:39:30,130
Willie was een artiest, en die trappen…
1677
01:39:30,214 --> 01:39:32,299
…dat was net Baryshnikov.
1678
01:39:32,383 --> 01:39:36,053
Platformschoenen met hoge hakken…
1679
01:39:38,764 --> 01:39:41,058
Ik zou nu al m'n botten breken.
1680
01:39:44,395 --> 01:39:46,480
Regisseur Gordon Parks Jr…
1681
01:39:46,563 --> 01:39:49,483
…had dat jaar nog een film,
Thomasine & Bushrod…
1682
01:39:49,566 --> 01:39:51,944
…een Afrocentrische western…
1683
01:39:52,027 --> 01:39:55,322
…die een zwarte twist gaf
aan Bonnie en Clyde…
1684
01:39:55,406 --> 01:39:58,325
…met twee van de mooiste mensen
in het Amerikaanse Westen…
1685
01:39:58,409 --> 01:40:00,869
…Vonetta McGee en Max Julien,
op de vlucht.
1686
01:40:01,495 --> 01:40:04,081
Hun scènes speelden
met een filmsterversie…
1687
01:40:04,164 --> 01:40:05,958
…van hun echte chemie.
1688
01:40:06,041 --> 01:40:07,584
Hoe gaat het, Mr Bushrod?
1689
01:40:09,044 --> 01:40:12,589
Goed. Ik had alleen nooit gedacht
dat ik je weer zou zien.
1690
01:40:14,508 --> 01:40:15,467
Hier ben ik.
1691
01:40:16,093 --> 01:40:17,177
En je bent mooi.
1692
01:40:18,137 --> 01:40:19,346
Wat ben je mooi.
1693
01:40:20,180 --> 01:40:23,392
De zwoele filmmuziek kwam van Arthur Lee…
1694
01:40:23,475 --> 01:40:26,103
…en het scenario van z'n ster, Max Julien.
1695
01:40:26,770 --> 01:40:29,189
Thomasine & Bushrod was zo leuk.
1696
01:40:29,857 --> 01:40:31,984
Max Julien was zo'n geweldige man…
1697
01:40:32,067 --> 01:40:34,737
…en zo'n innovatieve en gedurfde man.
1698
01:40:34,820 --> 01:40:37,948
Hij schreef en produceerde die film.
1699
01:40:38,032 --> 01:40:39,533
Hij had de leiding.
1700
01:40:39,616 --> 01:40:41,535
Van al die films…
1701
01:40:41,618 --> 01:40:44,621
…die voortkwamen
uit de 'zwarte uitbuiting'-periode…
1702
01:40:44,705 --> 01:40:48,959
…was Max een van de weinige zwarte mensen
die z'n eigen product beheerste.
1703
01:40:49,043 --> 01:40:53,505
Ik wist één ding. Ik wist
dat Max en Vonetta revolutionair waren.
1704
01:40:54,131 --> 01:40:57,051
Max zei gewoon: 'Ik pik deze shit niet.'
1705
01:40:58,719 --> 01:41:01,388
En dat deed hij ook niet.
1706
01:41:01,472 --> 01:41:03,640
'Laten we ons eigen ding doen.'
1707
01:41:06,018 --> 01:41:08,979
In de verfilming
van het autobiografische boek…
1708
01:41:09,063 --> 01:41:11,231
…The Education of Sonny Carson…
1709
01:41:11,315 --> 01:41:15,319
…krijgt de hoofdpersoon te maken
met extremen van zwarte mannelijkheid…
1710
01:41:15,402 --> 01:41:19,323
…in een film die tussen brutaal
en poëtisch in hangt.
1711
01:41:20,199 --> 01:41:23,786
Regisseur Michael Campus,
die ook The Mack maakte…
1712
01:41:23,869 --> 01:41:25,954
…vertelt over een zwarte held…
1713
01:41:26,038 --> 01:41:28,874
…die niet aan
de gevangenisindustrie ontkomt…
1714
01:41:29,708 --> 01:41:32,252
…en bijna wordt verstikt door opsluiting.
1715
01:41:32,336 --> 01:41:36,882
Voor Sonny is het tegengif
om van groep naar groep te gaan…
1716
01:41:36,965 --> 01:41:38,383
…om zichzelf te bewijzen.
1717
01:41:38,467 --> 01:41:42,012
Eén van de meest aangrijpende scènes
toont de jonge Sonny…
1718
01:41:42,096 --> 01:41:46,308
…die letterlijk de spitsroede loopt
om bij een bende te komen.
1719
01:41:50,604 --> 01:41:54,066
Als je bij de Lords wilt horen,
krijg je met ons te maken.
1720
01:41:54,149 --> 01:41:58,028
Clantons geladen,
voelbare acteerwerk bewijst z'n begrip…
1721
01:41:58,112 --> 01:42:02,241
…van Sonny's psychische littekens
van een leven vol geweld.
1722
01:42:03,075 --> 01:42:06,870
Hij was zo het tegenovergestelde
van wie hij speelde.
1723
01:42:07,454 --> 01:42:08,705
Hij acteerde het.
1724
01:42:11,291 --> 01:42:14,002
Dat kon je op dezelfde manier
ontdekken als ik.
1725
01:42:14,086 --> 01:42:16,547
Door te zeggen: 'Kom en praat met ons.'
1726
01:42:16,630 --> 01:42:22,010
Als 1968 tot en met 1978
ging over talent dat kansen greep…
1727
01:42:22,094 --> 01:42:24,263
…is daar geen beter eerbetoon aan…
1728
01:42:24,346 --> 01:42:26,390
…dan de heruitvinding van Poitier…
1729
01:42:26,473 --> 01:42:28,767
…die een hardwerkende man speelde…
1730
01:42:28,851 --> 01:42:30,227
…in Uptown Saturday Night.
1731
01:42:30,310 --> 01:42:31,436
Gaat het, lieverd?
1732
01:42:32,062 --> 01:42:33,313
Het gaat prima.
1733
01:42:33,397 --> 01:42:35,941
Ik houd van Sydney's komedie.
1734
01:42:36,483 --> 01:42:37,609
Heren.
1735
01:42:37,693 --> 01:42:40,279
Hij is er ongelooflijk grappig in.
1736
01:42:40,362 --> 01:42:46,201
En ik vind het geweldig dat het
een weergave is van het zwarte leven…
1737
01:42:46,285 --> 01:42:47,703
…maar genormaliseerd.
1738
01:42:47,786 --> 01:42:49,913
Poitier was fysiek zo indrukwekkend…
1739
01:42:49,997 --> 01:42:53,167
…dat hij zichzelf
ongemakkelijk liet lijken in 'n pak…
1740
01:42:53,250 --> 01:42:56,712
…wat hij gewoonlijk droeg
als een tweede huid.
1741
01:42:56,795 --> 01:42:58,046
Kijkers vonden het leuk…
1742
01:42:58,130 --> 01:43:00,883
…dat hij zichzelf satiriseerde…
1743
01:43:00,966 --> 01:43:04,803
…en hij was opnieuw een filmster
in een van z'n grootste hits.
1744
01:43:04,887 --> 01:43:07,681
Als Poitier zich
zo kon presenteren in een film…
1745
01:43:07,764 --> 01:43:10,893
…op een geheel nieuwe manier,
dan was alles mogelijk.
1746
01:43:25,741 --> 01:43:28,035
Het grootste erfgoed van deze tijd…
1747
01:43:28,118 --> 01:43:31,121
…in een tijd van herevaluatie
in de filmindustrie…
1748
01:43:31,205 --> 01:43:33,707
…wat werd weerspiegeld in de meeste films…
1749
01:43:33,790 --> 01:43:38,337
…is de vreugde die zwarte artiesten
beleefden door voor de camera te staan.
1750
01:43:42,925 --> 01:43:46,470
Er werden meer kansen gegeven
aan hoofdpersonen in zwarte films…
1751
01:43:46,553 --> 01:43:49,431
…dan in alle films
van de jaren dertig samen.
1752
01:43:49,514 --> 01:43:52,434
Soms kregen de acteurs meerdere kansen…
1753
01:43:52,517 --> 01:43:54,978
…en begeleidden de soundtracks ze
op het scherm.
1754
01:43:55,062 --> 01:43:57,481
De betrokkenheid die ze
van het publiek eisten…
1755
01:43:57,564 --> 01:44:01,443
…was als de momenten in musicals
voor een dansnummer…
1756
01:44:01,526 --> 01:44:03,153
…als de lucht geladen is.
1757
01:44:19,753 --> 01:44:22,714
Het waren de films
uit dit decennium die aandacht…
1758
01:44:22,798 --> 01:44:26,093
…carrières en nieuw leven gaven
aan zwart talent.
1759
01:44:26,176 --> 01:44:29,054
De industrie zou dat voor hen verspillen.
1760
01:44:29,137 --> 01:44:30,889
Bijvoorbeeld Cleavon Little…
1761
01:44:30,973 --> 01:44:33,016
Waar zijn de witte vrouwen?
1762
01:44:34,559 --> 01:44:37,854
…wiens onvoorspelbare zwier
even verantwoordelijk was…
1763
01:44:37,938 --> 01:44:41,066
…voor het succes
van Blazing Saddles als wat dan ook.
1764
01:44:42,109 --> 01:44:43,277
Wat verwachtte je?
1765
01:44:43,819 --> 01:44:44,945
'Welkom, jochie'?
1766
01:44:45,654 --> 01:44:48,115
Cleavon Little
vond nooit meer een hoofdrol…
1767
01:44:48,198 --> 01:44:50,158
…om z'n kwaliteiten te tonen.
1768
01:44:50,242 --> 01:44:52,411
Z'n tegenspeler, Gene Wilder, wel.
1769
01:44:59,334 --> 01:45:02,170
Muzikale endorfine
vormde de basis voor een film…
1770
01:45:02,254 --> 01:45:05,590
…met de bestverkochte
zwarte soundtrack van die periode…
1771
01:45:05,674 --> 01:45:08,260
…geregisseerd door Super Fly's producent.
1772
01:45:08,343 --> 01:45:12,347
De musical is zo onvolwassen
dat de band niet eens spreekt.
1773
01:45:12,431 --> 01:45:16,560
Sommigen vinden de muziek zo meeslepend
dat dat niet nodig was.
1774
01:45:16,643 --> 01:45:20,439
De spirituele klap van nummers
als 'That's the Way of the World'…
1775
01:45:20,522 --> 01:45:21,606
…bewees dat punt.
1776
01:45:24,735 --> 01:45:27,738
De eerste grote studioversie
van het slavenverhaal…
1777
01:45:27,821 --> 01:45:29,489
…de verfilming van Mandingo…
1778
01:45:29,573 --> 01:45:33,243
…verschijnt met z'n opzichtige
onmenselijkheid intact.
1779
01:45:33,327 --> 01:45:35,412
Deze literaire sensatie…
1780
01:45:35,495 --> 01:45:38,040
…werd bewerkt door Norman Wexler…
1781
01:45:38,123 --> 01:45:42,252
…met een cast met James Mason
met z'n overdreven accent…
1782
01:45:42,336 --> 01:45:43,337
Ga liggen.
1783
01:45:44,463 --> 01:45:45,297
Oké.
1784
01:45:47,007 --> 01:45:50,886
…wat minder gek lijkt
na de ordinaire vertoning van racisme.
1785
01:45:51,470 --> 01:45:55,932
De obsessie met zwarte seksualiteit en
het bespotten van de witte angst ervoor…
1786
01:45:56,016 --> 01:45:59,728
…inspireerde de lichaamsaanbiddende foto's
van Robert Mapplethorpe.
1787
01:46:01,480 --> 01:46:04,107
Zwarte Jezus was dus ook z'n neef.
1788
01:46:04,191 --> 01:46:08,070
Maar zwarte films blijven
door het ene na het andere genre knallen…
1789
01:46:08,153 --> 01:46:10,489
…met Coonshin, van schrijver Ralph Bakshi…
1790
01:46:10,572 --> 01:46:14,034
…een mix van live-action
en animatie met Barry White…
1791
01:46:14,117 --> 01:46:17,537
…acteur-schrijver Charles Gordone
en Philip Michael Thomas…
1792
01:46:17,621 --> 01:46:21,583
…die later in Miami Vice schitterde
en het acroniem EGOT bedacht.
1793
01:46:21,666 --> 01:46:25,253
Al vanaf z'n agressieve titel
bevat Bakshi's experiment…
1794
01:46:25,337 --> 01:46:28,090
…veel commentaar op hoe ras
wordt behandeld in films.
1795
01:46:28,173 --> 01:46:31,760
Van een parodie op Broeder Konijn
tot imitatie van Krazy Kat.
1796
01:46:31,843 --> 01:46:35,222
Avond na avond blijft Malcom koel.
1797
01:46:36,306 --> 01:46:39,476
Conceptueel gezien
zorgde Coonskin voor zoveel onrust…
1798
01:46:39,559 --> 01:46:41,728
…dat het schandalig en vermakelijk was…
1799
01:46:41,812 --> 01:46:43,021
…waar het om ging.
1800
01:46:48,026 --> 01:46:50,362
Deze last wordt te zwaar om te dragen.
1801
01:46:50,445 --> 01:46:53,073
Er is nog steeds niets vergelijkbaars.
1802
01:46:53,156 --> 01:46:55,992
Het binnendringen
van politie in zwarte levens…
1803
01:46:56,076 --> 01:46:58,620
…bleef onderdeel van zwarte films.
1804
01:46:58,703 --> 01:47:00,163
In Cornbread, Earl en Me…
1805
01:47:00,247 --> 01:47:04,042
…staat het einde van een jong zwart leven
door een politiekogel centraal…
1806
01:47:04,126 --> 01:47:07,712
…toen zoiets nog schokte
omdat het zelden gedramatiseerd werd…
1807
01:47:08,296 --> 01:47:10,841
…maar herkenbaar was voor zwarte kijkers.
1808
01:47:16,263 --> 01:47:18,723
Het morsen van sap in de climax…
1809
01:47:18,807 --> 01:47:21,810
…stond symbool voor bloedvergieting…
1810
01:47:22,602 --> 01:47:24,688
…en geeft me nog altijd kippenvel.
1811
01:47:26,565 --> 01:47:29,067
Het is voor mij
de originele Boyz N The Hood.
1812
01:47:31,236 --> 01:47:33,321
Het is een tragisch verhaal.
1813
01:47:33,947 --> 01:47:37,200
En Boyz N The Hood
is ook een tragisch verhaal.
1814
01:47:37,784 --> 01:47:41,371
En er zit bijna twintig jaar tussen.
1815
01:47:41,997 --> 01:47:44,374
We gaan niet illegaal het OV in.
1816
01:47:45,625 --> 01:47:48,545
Van de ambitieuze Shaft
en atleten die avonturiers worden…
1817
01:47:48,628 --> 01:47:51,965
…verschoof de actie naar iets
wat op het echte leven leek.
1818
01:47:52,048 --> 01:47:55,844
Cooley High, een zwarte binnenstadversie
van American Graffiti…
1819
01:47:55,927 --> 01:47:59,222
…was een verhaal
over de ups en down van opgroeien.
1820
01:47:59,306 --> 01:48:02,601
Het verhaal werd geassisteerd
door Motown-nummers…
1821
01:48:02,684 --> 01:48:06,104
…de soundtrack van het leven
van de personages in 1964…
1822
01:48:06,188 --> 01:48:07,689
…waarin het zich afspeelde.
1823
01:48:07,772 --> 01:48:11,234
Het gevoel van nostalgie
overspoelde het zwarte publiek…
1824
01:48:11,318 --> 01:48:12,694
…die het verwelkomde.
1825
01:48:13,612 --> 01:48:15,071
Dat is Motown-muziek.
1826
01:48:15,822 --> 01:48:20,827
En het is de achtergrond
van het leven van zwarte mensen…
1827
01:48:22,329 --> 01:48:23,205
…op beeld.
1828
01:48:24,748 --> 01:48:27,292
Dat is weer eens wat anders.
1829
01:48:32,130 --> 01:48:34,090
Een scène die ik me herinner…
1830
01:48:34,174 --> 01:48:36,134
…is achter de bus aan rennen.
1831
01:48:36,843 --> 01:48:39,846
Dat was precies
hoe ik ben opgegroeid in Manhattan.
1832
01:48:39,930 --> 01:48:42,891
Dat is wat ik en m'n vrienden deden.
1833
01:48:42,974 --> 01:48:45,852
We renden en sprongen achterop de bus.
1834
01:48:45,936 --> 01:48:47,187
Dat vergeet ik nooit.
1835
01:48:47,854 --> 01:48:53,401
Maar toen we dat deden op 7th Avenue…
1836
01:48:53,485 --> 01:48:56,696
…sprongen we op de bus,
maar 7th Avenue was geplaveid…
1837
01:48:56,780 --> 01:48:59,074
…dus je moest je goed vasthouden.
1838
01:49:00,408 --> 01:49:02,118
Mag ik een hotdog?
1839
01:49:02,202 --> 01:49:05,163
Turman speelt
de komische momenten en de realiteit…
1840
01:49:05,247 --> 01:49:07,916
…en is een belangrijk ingrediënt
in de film…
1841
01:49:08,416 --> 01:49:10,252
…zonder overheersend te zijn.
1842
01:49:10,335 --> 01:49:12,546
Mag ik ketchup?
-Dat hebben we niet.
1843
01:49:13,547 --> 01:49:15,131
Geen ketchup?
-Dat klopt.
1844
01:49:15,215 --> 01:49:17,384
En relish? Mag ik er wat relish op?
1845
01:49:17,467 --> 01:49:18,510
Heb ik niet.
1846
01:49:18,593 --> 01:49:20,303
Geen relish?
-Geen relish.
1847
01:49:20,387 --> 01:49:21,846
Wat heb je wel?
-Mosterd.
1848
01:49:21,930 --> 01:49:23,348
Mosterd?
-Dat is alles.
1849
01:49:23,431 --> 01:49:26,142
Zo'n grote zaak,
en je hebt alleen mosterd?
1850
01:49:26,226 --> 01:49:28,436
Dat klopt.
-Daar hou ik niet van. Jij?
1851
01:49:28,520 --> 01:49:30,105
Ja, ik hou van mosterd.
1852
01:49:30,188 --> 01:49:32,440
Hier dan. Eet jij de hotdog maar.
1853
01:49:33,650 --> 01:49:35,652
En op een gegeven moment…
1854
01:49:35,735 --> 01:49:40,991
…komen er momenten dat je zegt:
'Ja, dit is… Ja.'
1855
01:49:41,074 --> 01:49:43,159
Er komt een belletje uit het niets.
1856
01:49:43,243 --> 01:49:47,163
Niet eens van m'n agent.
Het kwam ergens anders vandaan.
1857
01:49:47,247 --> 01:49:49,541
'Glynn, Ingmar Bergman zoekt je.'
1858
01:49:51,001 --> 01:49:55,213
Ik zei: 'Ik heb geen zin in spelletjes.
Ik zit hier in het donker.
1859
01:49:55,297 --> 01:49:58,425
M'n kinderen hebben honger.
We eten aardappelen.'
1860
01:49:59,259 --> 01:50:00,719
En ik hing op.
1861
01:50:00,802 --> 01:50:03,305
Hij belde weer en zei: 'Nee, echt waar.'
1862
01:50:03,388 --> 01:50:04,639
Hij zocht mij.
1863
01:50:04,723 --> 01:50:06,933
Hij had Cooley High gezien…
1864
01:50:07,601 --> 01:50:12,981
…en zei dat hij toen meteen wist dat ik
degene was die in z'n film moest spelen.
1865
01:50:13,064 --> 01:50:19,904
Dus je gaat van periodes
van dat soort ellende naar euforie.
1866
01:50:21,156 --> 01:50:22,991
Dus het is een rit die…
1867
01:50:23,074 --> 01:50:25,452
Het is een ongelooflijke rit.
1868
01:50:30,707 --> 01:50:33,251
Je bent schandalig, weet je dat?
1869
01:50:33,335 --> 01:50:37,589
Old-school glamour, weer vertoond
door Diana Ross en Billy Dee Williams…
1870
01:50:37,672 --> 01:50:42,052
…bleek nog steeds krachtig te zijn
in het romantische melodrama Mahogany.
1871
01:50:42,135 --> 01:50:45,221
Je moet het wat pit geven.
Ze je charme laten zien.
1872
01:50:45,972 --> 01:50:49,392
Soms hebben zwarte mannen
altijd het gevoel dat ze moeten…
1873
01:50:49,476 --> 01:50:53,229
Misschien met een reden.
Er zijn duidelijke redenen voor.
1874
01:50:53,313 --> 01:50:57,901
Altijd de drang om hun kracht te tonen.
1875
01:50:58,443 --> 01:51:00,862
Kwetsbaarheid is prachtig om te gebruiken…
1876
01:51:00,945 --> 01:51:03,698
…als je een personage speelt.
1877
01:51:08,244 --> 01:51:09,454
Ik heb jou ook gemist.
1878
01:51:10,121 --> 01:51:12,832
Maar dat ben ik. Zo ben ik.
1879
01:51:12,916 --> 01:51:16,169
Ik ben niet bang om te laten zien…
1880
01:51:16,961 --> 01:51:20,173
…of over te brengen hoe ik me voel…
1881
01:51:21,758 --> 01:51:24,052
…als dat een sterk gevoel is.
1882
01:51:24,135 --> 01:51:25,345
Spelen maar.
1883
01:51:28,723 --> 01:51:32,060
De pop-soulgroep Bloodstone,
met hit-album Natural High…
1884
01:51:32,143 --> 01:51:34,145
…investeerden hun eigen geld…
1885
01:51:34,229 --> 01:51:36,856
…om de ontroerende en vreemde musical…
1886
01:51:36,940 --> 01:51:40,568
…Train Ride to Hollywood te produceren,
vol filmclichés uit de jaren 40…
1887
01:51:40,652 --> 01:51:42,862
…en voegden zich in de mix.
1888
01:51:46,074 --> 01:51:49,786
Richard Pryor kon goed
culturele kritiek vaststellen…
1889
01:51:49,869 --> 01:51:54,457
…zoals hij bewees met z'n komische album
uit 1976, Bicentennial Nigger…
1890
01:51:54,541 --> 01:51:56,751
…en zijn versie van Logan's Run…
1891
01:51:56,835 --> 01:52:01,256
…een Lego-gekleurde,
pre-Star Wars sci-fi fantasie uit 1976.
1892
01:52:01,339 --> 01:52:02,590
Ik zag Logan's Run.
1893
01:52:03,758 --> 01:52:05,969
Er was een toekomstfilm, Logan's Run.
1894
01:52:06,052 --> 01:52:07,303
Zonder zwarte mensen.
1895
01:52:07,804 --> 01:52:10,598
Ik zei: 'Witte mensen
denken dat wij er niet zijn.'
1896
01:52:14,519 --> 01:52:18,148
Daarom moeten wij films maken.
Dan komen wij in beeld.
1897
01:52:19,482 --> 01:52:23,027
Mensen willen nooit…
En vergeef me hier alsjeblieft voor.
1898
01:52:23,653 --> 01:52:26,573
Mensen willen
witte mensen nooit beledigen.
1899
01:52:27,240 --> 01:52:30,827
Ze willen witte mensen
aan hun kant kunnen houden…
1900
01:52:30,910 --> 01:52:34,748
…zodat ze deze films mogen maken.
1901
01:52:37,375 --> 01:52:38,918
Tegen 1976…
1902
01:52:39,002 --> 01:52:42,505
…nadat zwarte films het ideaalbeeld
van heldenrollen veranderden…
1903
01:52:42,589 --> 01:52:45,258
…zagen mainstream films
opnieuw hun waarde.
1904
01:52:45,341 --> 01:52:46,801
Lachen, klootzak.
1905
01:52:46,885 --> 01:52:50,305
The Sting and Jaws
gaven het genot van overwinning terug…
1906
01:52:50,388 --> 01:52:52,807
…aan witte mannen en waren enorme hits.
1907
01:52:53,349 --> 01:52:55,560
Zowel Jaws als The Sting…
1908
01:52:55,643 --> 01:52:58,480
…kwamen van de producenten
van Willie Dynamite.
1909
01:52:58,563 --> 01:53:03,777
Het plot van The Sting had zo uit de roman
Trick Baby kunnen komen, ook een film.
1910
01:53:03,860 --> 01:53:05,904
En tegen het einde van 1976…
1911
01:53:05,987 --> 01:53:09,449
…stond Rocky Balboa,
die leek op helden uit zwarte actiefilms…
1912
01:53:09,532 --> 01:53:12,869
…tegenover een spottend archetype
van Muhammad Ali.
1913
01:53:12,952 --> 01:53:14,662
Hoewel Rocky niet won…
1914
01:53:14,746 --> 01:53:17,999
…kreeg hij de Oscar voor Beste Film
en bijbehorende opbrengsten.
1915
01:53:18,082 --> 01:53:19,918
Hij lijkt net een grote vlag.
1916
01:53:20,794 --> 01:53:23,213
Rocky had
een zwarte zwaargewicht kampioen…
1917
01:53:23,296 --> 01:53:27,467
…die een parodie was op het personage
dat Ali naar de ring bracht.
1918
01:53:28,051 --> 01:53:31,262
Maar Ali gebruikte humor
als wapen tegen z'n tegenstanders…
1919
01:53:31,346 --> 01:53:34,849
…die hem met hun blik wilden afschrikken.
Hij was geen clown.
1920
01:53:34,933 --> 01:53:38,228
Hij wist dat hij kon doen
alsof hij dingen licht opvatte…
1921
01:53:38,311 --> 01:53:41,064
…want z'n kunnen
bewees z'n onverzettelijkheid…
1922
01:53:41,147 --> 01:53:43,024
…en bereidheid om klappen te vangen…
1923
01:53:43,107 --> 01:53:46,236
…waardoor hij mogelijk eerder
de ziekte van Parkinson kreeg.
1924
01:53:47,904 --> 01:53:51,032
Stallone gebruikte slim
elementen uit de zwarte cultuur.
1925
01:53:51,115 --> 01:53:53,785
Ideeën als op vlees beuken…
1926
01:53:53,868 --> 01:53:57,622
…en museumtrappen op rennen,
wat Joe Frazier als eerste deed…
1927
01:53:57,705 --> 01:54:00,667
…waaraan we worden herinnerd
in het boek Ghosts of Manila.
1928
01:54:01,543 --> 01:54:04,128
Als Rocky's vijand, Apollo Creed…
1929
01:54:04,212 --> 01:54:08,716
…boog Carl Weathers zich een ongeluk
om zo klein te worden als Stallone.
1930
01:54:09,300 --> 01:54:12,804
Ik had een chiropractor nodig
nadat ik zag hoe hij zich…
1931
01:54:12,887 --> 01:54:15,223
…richting Rocky's vuisten vouwde.
1932
01:54:16,432 --> 01:54:21,521
Tegen 1976 werden musicals als manier
om de aandacht van het publiek te trekken…
1933
01:54:21,604 --> 01:54:24,190
…ook gebruikt door mainstream filmmakers.
1934
01:54:26,818 --> 01:54:31,406
Met Car Wash overtrof componist
Norman Whitfield Shaft en Super Fly…
1935
01:54:31,489 --> 01:54:35,493
…met een thema van keiharde funk
verbonden aan een sociale context.
1936
01:54:36,536 --> 01:54:37,453
En het werkte.
1937
01:54:44,711 --> 01:54:47,005
Dit nummer, 'Something He Can Feel'…
1938
01:54:47,088 --> 01:54:50,550
…was Curtis Mayfields versie
van Motown meidengroep-muziek.
1939
01:54:50,633 --> 01:54:53,177
Mayfield schreef het
voor de proto-Dreamgirls…
1940
01:54:53,261 --> 01:54:55,722
…de zwarte showbizz-melodrama Sparkle…
1941
01:55:01,936 --> 01:55:05,315
…die de carrière van Lonette McKee
had moeten lanceren…
1942
01:55:05,398 --> 01:55:09,527
…en meer had moeten doen voor
voor Irene Cara en Philip Michael Thomas.
1943
01:55:10,111 --> 01:55:14,115
Sparkle was scenarioschrijver
Joel Schumachers opvolger van Car Wash…
1944
01:55:14,198 --> 01:55:17,660
…dat hij zelf wilde regisseren
en het publiek moest hypnotiseren.
1945
01:55:18,161 --> 01:55:20,622
Het imponeerde de weinigen die het zagen…
1946
01:55:20,705 --> 01:55:23,166
…maar niet met Schumacher
achter de camera.
1947
01:55:24,918 --> 01:55:26,461
Zoals de publiekstrekker…
1948
01:55:26,544 --> 01:55:29,297
…The Bingo Long
Travelling All-Stars & Motor Kings…
1949
01:55:29,380 --> 01:55:30,965
…functioneerde dit verhaal…
1950
01:55:31,049 --> 01:55:34,135
…ook als metafoor voor hoeveel moeite…
1951
01:55:34,218 --> 01:55:36,346
…vermaak zwarte mensen kostte.
1952
01:55:36,429 --> 01:55:39,015
Ze moesten een show geven
op weg naar het stadion…
1953
01:55:39,098 --> 01:55:41,643
…en daarna
nog negen innings honkbal spelen.
1954
01:55:41,726 --> 01:55:44,354
Ik vond het geweldig.
Ik wilde Bingo spelen…
1955
01:55:44,437 --> 01:55:47,273
…want hij was een heel leuk personage.
1956
01:55:47,357 --> 01:55:49,567
De man garandeert ons 200 dollar.
1957
01:55:49,651 --> 01:55:52,737
Als je dat door 11 deelt,
komt dat neer op ongeveer…
1958
01:55:55,740 --> 01:55:56,741
…heel veel geld.
1959
01:55:57,951 --> 01:56:00,078
Bingo is alles wat Williams is.
1960
01:56:00,161 --> 01:56:02,705
Hij is fysiek. Hij heeft levenslust.
1961
01:56:02,789 --> 01:56:04,165
Hij kletst onzin.
1962
01:56:09,587 --> 01:56:10,672
Wie is het?
1963
01:56:12,006 --> 01:56:13,549
Een sexy dame.
1964
01:56:13,633 --> 01:56:18,346
De film Brothers uit 1977
was een eigenaardige en zeldzame poging…
1965
01:56:18,429 --> 01:56:20,598
…tot zwart politiek melodrama.
1966
01:56:20,682 --> 01:56:22,934
Met z'n aangrijpende Taj Mahal-muziek…
1967
01:56:23,017 --> 01:56:27,021
…zat het vol met ideaalbeelden
en met Bernie Casey en Vonetta McGee…
1968
01:56:27,105 --> 01:56:30,441
…als personages gebaseerd
op George Jackson en Angela Davis.
1969
01:56:30,525 --> 01:56:33,987
Maar alles wat het deed,
was hun botstructuur verwonderen.
1970
01:56:34,988 --> 01:56:38,449
Voor Marvel en DC's
regelmatige verfilmingen…
1971
01:56:38,533 --> 01:56:43,496
…van hun universums,
kwam het straatsuperheldenverhaal…
1972
01:56:43,579 --> 01:56:46,874
…Abar: the First Black Superman uit.
1973
01:56:47,375 --> 01:56:50,420
Deze film viert de Watts Tower…
1974
01:56:50,503 --> 01:56:52,880
…wat het een plaats geeft
in de zwarte wereld.
1975
01:56:52,964 --> 01:56:54,090
Begin met schieten.
1976
01:56:59,387 --> 01:57:01,889
En, in een eerste versie…
1977
01:57:01,973 --> 01:57:05,852
…gebruikte het de ontstaangeschiedenis
van Captain America.
1978
01:57:05,935 --> 01:57:08,229
Laten we als zwart ras samenkomen…
1979
01:57:08,312 --> 01:57:09,397
…in elk opzicht.
1980
01:57:09,480 --> 01:57:12,400
Daarvoor offer ik alles behalve moord.
1981
01:57:12,483 --> 01:57:17,655
Stel dat ik je onverwoestbaar
zou kunnen maken.
1982
01:57:18,614 --> 01:57:21,534
De cyclus van zwarte films
liep langzaam op z'n eind…
1983
01:57:21,617 --> 01:57:24,662
…toen de terugkeer
van een bepaald type zwarte films…
1984
01:57:24,746 --> 01:57:27,957
…afnamen met een snelheid
die exponentieel leek.
1985
01:57:28,041 --> 01:57:32,503
Er was dus geen plaats voor
een bijzonder hoogtepunt van de jaren 70…
1986
01:57:32,587 --> 01:57:34,964
…een biopic over een echte bokser…
1987
01:57:35,048 --> 01:57:38,509
…met een themalied dat eerst
onbedoeld tot gelach leidde.
1988
01:57:51,105 --> 01:57:53,441
Houstons uitgave van dit nummer…
1989
01:57:53,524 --> 01:57:57,820
…verhief het van ode aan zelfabsorptie
tot hymne voor zelfbekrachtiging.
1990
01:57:57,904 --> 01:58:01,866
De omarming van 'The Greatest Love of All'
was een generatieverschuiving.
1991
01:58:02,366 --> 01:58:06,162
In navolging van acteurs uit 1968
die Ali's bravoure overnamen…
1992
01:58:06,245 --> 01:58:09,499
…liet het de verandering zien
in het algemene beeld van Ali…
1993
01:58:09,582 --> 01:58:12,126
…van uitslover
naar 'de allergrootste liefde'.
1994
01:58:14,295 --> 01:58:16,923
Voorafgaand aan deze periode…
1995
01:58:17,465 --> 01:58:19,634
…gaven studio's niet om soundtracks…
1996
01:58:19,801 --> 01:58:22,011
…omdat ze niet constant veel verkochten…
1997
01:58:22,095 --> 01:58:25,056
…en meestal maanden na de films uitkwamen.
1998
01:58:25,139 --> 01:58:27,517
Zwarte jaren 70-films negeerden dat.
1999
01:58:28,351 --> 01:58:33,397
De nummers waren niet alleen texturen,
maar ontstekingen van gedachten en geluid.
2000
01:58:33,481 --> 01:58:38,569
Hun durf veranderde filmmuziek
en mainstreammuziek voor altijd.
2001
01:58:38,653 --> 01:58:41,906
Plotseling was filmmuziek
een commerciële overweging.
2002
01:58:41,989 --> 01:58:44,158
Soundtracks van zwarte films namen toe…
2003
01:58:44,242 --> 01:58:48,496
…gecomponeerd en uitgevoerd
door R&B-zangers, jazzartiesten…
2004
01:58:48,579 --> 01:58:52,792
…klassiek geschoolde musici, die een fusie
maakten van klassiek en modern.
2005
01:58:52,875 --> 01:58:55,336
Meester-sessiedrummer Bernard Purdie…
2006
01:58:55,419 --> 01:58:58,005
…wilde de ware definitie
van funk laten zien…
2007
01:58:58,089 --> 01:59:00,299
…in de zwarte X-rated film Lialeh…
2008
01:59:00,383 --> 01:59:03,761
…waarin hij de muziek speelt
die hij voor de film schreef.
2009
01:59:06,556 --> 01:59:08,933
Uiteindelijk moest het opvallen…
2010
01:59:09,016 --> 01:59:12,395
…omdat er te veel hits
uit deze zwarte filmmuziek kwamen.
2011
01:59:18,484 --> 01:59:20,361
Robert Stigwood produceerde een film…
2012
01:59:20,444 --> 01:59:23,156
…over de liefde
van de witte middenklasse voor disco.
2013
01:59:23,781 --> 01:59:25,533
Je weet wel, zwarte muziek.
2014
01:59:25,616 --> 01:59:28,286
Omdat Stigwood ook een platenlabel had…
2015
01:59:28,369 --> 01:59:31,914
…gebruikte hij een filmsoundtrack
met z'n grootste artiesten…
2016
01:59:31,998 --> 01:59:33,833
…de Bee Gees, om de film te verkopen…
2017
01:59:33,916 --> 01:59:38,087
…en z'n publiek hun angst voor
een zwarte planeet te helpen overwinnen.
2018
01:59:38,171 --> 01:59:41,382
Snel domineerden
de soundtracks de hitparades…
2019
01:59:41,465 --> 01:59:44,719
…wat verwacht werd
gezien het voorbeeld van zwarte films.
2020
01:59:44,802 --> 01:59:47,930
Het is één
van de vele blijvende prestaties…
2021
01:59:48,014 --> 01:59:49,599
…van zwarte films uit deze tijd.
2022
01:59:53,144 --> 01:59:56,856
In 1977 kregen de meest aantrekkelijke
punten van zwarte films…
2023
01:59:56,939 --> 02:00:01,235
…de entree, het zelfvertrouwen,
het thema om de ster mee aan te kondigen…
2024
02:00:01,319 --> 02:00:05,031
…zoals deze, eindelijk z'n eerbetoon
in een reguliere film.
2025
02:00:12,872 --> 02:00:16,834
Dat wil zeggen, elke generatie
krijgt z'n eigen Elvis of Eminem.
2026
02:00:19,378 --> 02:00:23,633
John Travolta was weer een noot
in de decennialange symfonie van branie…
2027
02:00:24,425 --> 02:00:26,552
…een wittige kijk op zwarte coolheid…
2028
02:00:27,094 --> 02:00:28,471
…het beste alternatief.
2029
02:00:29,847 --> 02:00:31,933
Travolta, net als Tony Manero…
2030
02:00:32,016 --> 02:00:35,269
…was niet de eerste
die zwarte muziek gebruikte…
2031
02:00:35,353 --> 02:00:38,898
…maar omarmde het
met een diepgaande flair voor onteigening.
2032
02:00:38,981 --> 02:00:40,983
Z'n intensiteit en intentie…
2033
02:00:41,067 --> 02:00:43,861
…werden een echt cultureel fenomeen…
2034
02:00:44,612 --> 02:00:45,655
…de grootste ooit.
2035
02:00:47,490 --> 02:00:51,619
Richard Pryor had tegen 1978
al in 20 films gespeeld.
2036
02:00:51,702 --> 02:00:53,829
Met een aantal uitzonderingen…
2037
02:00:53,913 --> 02:00:58,125
…zoals z'n live stand-up en Wattstax,
werd z'n talent niet consequent gebruikt.
2038
02:00:58,209 --> 02:00:59,585
Wil je een radio kopen?
2039
02:00:59,669 --> 02:01:01,921
M'n kluisje is al zes maanden kapot…
2040
02:01:02,004 --> 02:01:04,257
…en er is niks gedaan om het te maken.
2041
02:01:04,340 --> 02:01:06,968
Ik moet m'n vinger
in een klein gat steken.
2042
02:01:07,051 --> 02:01:10,513
Twee weken terug bezeerde ik m'n vinger
en hij is nog niet genezen.
2043
02:01:11,097 --> 02:01:15,309
In 1978 speelde hij
een zeer veeleisende rol…
2044
02:01:15,393 --> 02:01:19,188
…een opvliegende
en ongelukkige monteur, in Blue Collar…
2045
02:01:19,730 --> 02:01:22,984
…wat z'n eigen favoriete
acteerprestatie zou blijven.
2046
02:01:23,693 --> 02:01:26,487
Je bent een racistische klootzak,
weet je dat?
2047
02:01:26,570 --> 02:01:29,031
Genoeg. Ik ben klaar met je onzin.
2048
02:01:29,115 --> 02:01:31,492
Ik vermoord je, klootzak. Begrijp je?
2049
02:01:31,575 --> 02:01:34,245
De sfeer van de film was zo strijdlustig…
2050
02:01:34,328 --> 02:01:37,498
…dat het maken ervan
een goede film zou opleveren.
2051
02:01:37,581 --> 02:01:39,333
In het volgende jaar…
2052
02:01:39,417 --> 02:01:42,253
…stapte Pryor uit zijn comfortzone…
2053
02:01:42,336 --> 02:01:45,089
…in z'n meest complexe
en opmerkelijke rol…
2054
02:01:45,172 --> 02:01:46,007
…zichzelf.
2055
02:01:46,090 --> 02:01:49,802
Ik wil nooit van m'n leven meer
politie zien.
2056
02:01:51,804 --> 02:01:53,055
Bij mij thuis.
2057
02:01:54,390 --> 02:01:57,893
Door Pryors jazz-drummer controle te zien…
2058
02:01:57,977 --> 02:01:59,687
…in de film Live in Concert…
2059
02:01:59,770 --> 02:02:03,107
…zag je dat hij de Tony Williams
van de komieken was.
2060
02:02:03,941 --> 02:02:06,610
Het benadrukte studio's met films…
2061
02:02:06,694 --> 02:02:10,156
…zoals The Wiz
z'n verzengende waarheid verkwanselde.
2062
02:02:12,241 --> 02:02:16,579
Dan lijkt maar één ding zwarte films
van de vergetelheid te kunnen redden.
2063
02:02:16,662 --> 02:02:18,748
De Wiz is weg. Hij is niet hier.
2064
02:02:19,415 --> 02:02:21,417
Ik ben op zoek naar de Wiz.
2065
02:02:22,043 --> 02:02:23,711
Hij brengt me naar thuis.
2066
02:02:24,420 --> 02:02:25,504
Dat is aardig.
2067
02:02:25,588 --> 02:02:29,800
Was het een musical van één van
de meest gerespecteerde regisseurs…
2068
02:02:29,884 --> 02:02:32,636
…met een filmdebuut
van een artiest die voorbestemd was…
2069
02:02:32,720 --> 02:02:35,514
…de grootste popster
van het decennium te worden…
2070
02:02:35,598 --> 02:02:38,517
…en een budget gelijk aan
wat was uitgegeven…
2071
02:02:38,601 --> 02:02:41,354
…om alle zwarte films uit 1968 te maken?
2072
02:02:41,437 --> 02:02:45,274
Een goede gedachte,
maar niet in het echte leven.
2073
02:02:45,358 --> 02:02:47,610
Het beste werk van de regisseur…
2074
02:02:47,693 --> 02:02:51,781
…waren spannende, grimmige films,
zoals Serpico en Dog Day Afternoon.
2075
02:02:51,864 --> 02:02:54,575
De ster is zo'n 20 jaar
te oud voor de rol…
2076
02:02:54,658 --> 02:02:55,951
…en het expressionisme…
2077
02:02:56,035 --> 02:02:58,454
…en de gospelachtige intimiteit
van het toneelstuk…
2078
02:02:58,537 --> 02:03:01,916
…werden vervangen
door honderden figuranten…
2079
02:03:01,999 --> 02:03:06,003
…in outfits waar nog steeds glanzende
prijskaartjes aan lijken te hangen.
2080
02:03:06,504 --> 02:03:10,633
The Wiz zou tussen de 25 en 40 miljoen
dollar hebben gekost om te maken…
2081
02:03:11,175 --> 02:03:13,219
…evenveel als Super Fly opbracht.
2082
02:03:13,302 --> 02:03:16,180
Het miste de aanstekelijke aplomb
en winnende brio…
2083
02:03:16,263 --> 02:03:18,224
…van de zwarte films die wel slaagden.
2084
02:03:18,307 --> 02:03:21,018
Het leverde slechts
een derde van de kosten op.
2085
02:03:21,102 --> 02:03:22,561
Het kreeg slechte recensies…
2086
02:03:22,645 --> 02:03:25,398
…net als veel films
die wel veel opleverden.
2087
02:03:25,481 --> 02:03:27,983
Het feit is, The Wiz verloor zoveel geld…
2088
02:03:28,067 --> 02:03:31,612
…dat het de filmindustrie
de reden gaf waarnaar het zocht…
2089
02:03:31,695 --> 02:03:34,407
…om zich terug te trekken
uit de zwarte filmwereld…
2090
02:03:34,490 --> 02:03:37,493
…en filmmanagers de kans gaf
dingen te zeggen zoals:
2091
02:03:37,576 --> 02:03:40,371
'Zwarte mensen
willen zichzelf niet meer zien.'
2092
02:03:40,454 --> 02:03:42,498
Of iets wat ik zelf heb gehoord:
2093
02:03:42,581 --> 02:03:45,751
'Zwarte mensen zien zichzelf niet
in historische drama's.'
2094
02:03:47,420 --> 02:03:49,046
Het was in 1978…
2095
02:03:49,130 --> 02:03:52,216
…dat de witte man
de mantel van held terugnam…
2096
02:03:52,591 --> 02:03:57,012
…na een decennium lang
de gekwelde antiheld te willen spelen…
2097
02:03:57,680 --> 02:04:01,600
…het heldenarchetype met stalen blik…
2098
02:04:01,684 --> 02:04:03,477
Burt Reynolds is Hooper.
2099
02:04:03,978 --> 02:04:06,188
En Hooper is een echte held.
2100
02:04:06,272 --> 02:04:08,023
…en eindelijk de les begreep…
2101
02:04:08,107 --> 02:04:10,609
…die deze zwarte films al lang begrepen.
2102
02:04:10,693 --> 02:04:13,529
De grootste mythe die de films promootten…
2103
02:04:13,612 --> 02:04:16,323
…al in D.W. Griffiths tijd
en zelfs daarvoor…
2104
02:04:16,407 --> 02:04:18,576
…is dat we gered willen worden.
2105
02:04:19,201 --> 02:04:21,787
Maar het is vaak een bevredigende leugen…
2106
02:04:21,871 --> 02:04:26,000
…een chili cheeseburger,
giftig maar zo lekker.
2107
02:04:28,294 --> 02:04:32,298
Warren Beatty steeg
van machteloze bankrover naar de hemel.
2108
02:04:32,381 --> 02:04:35,926
Je kan Heaven Can Wait zien
als het sluiten van een cirkel…
2109
02:04:36,010 --> 02:04:38,637
…want een remake
van Here Comes Mr. Jordon…
2110
02:04:38,721 --> 02:04:41,474
…begon in de handen
van een zwarte artiest…
2111
02:04:41,557 --> 02:04:43,184
…en Francis Coppola.
2112
02:04:43,267 --> 02:04:46,479
Het was een grappig verhaal
omdat hij een witte man is…
2113
02:04:46,562 --> 02:04:49,023
…die sterft en terugkomt als Bill Cosby…
2114
02:04:49,106 --> 02:04:51,275
…maar iedereen ziet hem als wit.
2115
02:04:52,067 --> 02:04:54,487
Ik snap niet waarom het nooit was gedaan.
2116
02:04:54,987 --> 02:04:58,115
Robert De Niro gebruikte
z'n filmsterconcentratie…
2117
02:04:58,199 --> 02:05:00,034
…om een wreker te spelen.
2118
02:05:00,701 --> 02:05:03,871
Clint Eastwood
verruilde z'n wapen voor apen.
2119
02:05:04,914 --> 02:05:09,668
En de raket die in 1938 door DC Comics
vanaf Planet Krypton werd gelanceerd…
2120
02:05:09,752 --> 02:05:12,963
…liet z'n inhoud
eindelijk los op het filmscherm.
2121
02:05:28,229 --> 02:05:32,441
Maar in 1978 kwam de bekroning
van het decennium in beeld…
2122
02:05:32,525 --> 02:05:36,654
…een kunstwerk dat al sinds het einde
van het voorgaande jaar draaide.
2123
02:05:37,363 --> 02:05:39,615
Het kostte de regisseur een decennium…
2124
02:05:39,698 --> 02:05:40,866
…het te voltooien…
2125
02:05:40,950 --> 02:05:43,786
…maar het was dan ook
een afstudeerproject.
2126
02:05:43,869 --> 02:05:46,872
Het gebruikte muziek
om karakter en sfeer te illustreren…
2127
02:05:46,956 --> 02:05:49,583
…en toonde een verleidelijke beheersing…
2128
02:05:49,667 --> 02:05:52,211
…en werd tot in de 21e eeuw geïmmiteerd.
2129
02:06:10,980 --> 02:06:13,691
Burnett leende
Dinah Washingtons 'This Bitter Earth'…
2130
02:06:13,774 --> 02:06:15,276
…voor z'n tere verdriet.
2131
02:06:15,359 --> 02:06:19,446
En Martin Scorsese eerde de scène
in zowel beeld als muziek.
2132
02:06:24,952 --> 02:06:28,330
Ik bewonderde deze mensen
met wie ik opgroeide echt…
2133
02:06:28,414 --> 02:06:30,249
…de vaders die…
2134
02:06:30,332 --> 02:06:32,501
Anders dan in Hollywood-films…
2135
02:06:32,585 --> 02:06:36,380
…waar iedereen een prostituee is
of z'n gezin verlaat…
2136
02:06:36,463 --> 02:06:38,757
…en een moeder om voor te zorgen…
2137
02:06:38,841 --> 02:06:42,720
Deze ouders en vaders werkten hard…
2138
02:06:42,803 --> 02:06:44,179
…wat ik ook probeerde.
2139
02:06:44,263 --> 02:06:45,681
Ik kom uit een gemeenschap…
2140
02:06:45,764 --> 02:06:50,185
…waarin ik de mensen respecteerde
en ze mocht omdat ik zag wie ze waren…
2141
02:06:50,269 --> 02:06:54,189
…en dat zijn het soort mensen
dat ik niet in verhalen terugzag.
2142
02:06:54,857 --> 02:06:58,736
Mensen uit de arbeidersklasse.
Watts was een interessante plek.
2143
02:07:00,613 --> 02:07:02,197
Toen ik naar UCLA ging…
2144
02:07:02,281 --> 02:07:06,160
…hadden ze aan het einde
van het kwartaal filmvertoningen.
2145
02:07:06,243 --> 02:07:08,996
En ze vertoonden
de beste films die dat jaar…
2146
02:07:09,079 --> 02:07:11,165
…op de filmopleiding werden vertoond.
2147
02:07:11,790 --> 02:07:13,292
En ik had een vak met…
2148
02:07:13,375 --> 02:07:15,544
De docent was Basil Wright.
2149
02:07:15,628 --> 02:07:19,256
Hij was een documentairemaker
die Song of Ceylon had gemaakt.
2150
02:07:19,340 --> 02:07:21,258
Ik had geluk met hem als docent.
2151
02:07:21,342 --> 02:07:24,345
Ik herinner me dat ik
naar die filmvertoningen ging…
2152
02:07:24,428 --> 02:07:28,682
…en ik begreep niks van wat er gebeurde.
Ik identificeerde me niet met…
2153
02:07:28,766 --> 02:07:32,102
Het was een tijd
waarin er veel hippies waren.
2154
02:07:32,186 --> 02:07:37,066
Naaktheid, uitstapjes naar Topanga Canyon…
2155
02:07:37,149 --> 02:07:39,902
…en jongens die wiet haalden,
dat soort dingen…
2156
02:07:39,985 --> 02:07:41,779
…gingen op zoek naar zichzelf…
2157
02:07:41,862 --> 02:07:44,239
…herontdekten zichzelf
en hun seksualiteit.
2158
02:07:44,740 --> 02:07:47,326
Dat waren niet de problemen
in mijn gemeenschap.
2159
02:07:57,670 --> 02:08:00,673
Killer of Sheep
liet het potentieel van film zien…
2160
02:08:00,756 --> 02:08:03,717
…met een dichter
die schoonheid vindt in z'n buurt.
2161
02:08:03,801 --> 02:08:07,012
Natuurlijk werd hij genegeerd
door de reguliere pers.
2162
02:08:07,096 --> 02:08:09,056
Er zat geen les in…
2163
02:08:09,139 --> 02:08:12,726
…terwijl filmmakers
carrière maakten door het te kopiëren.
2164
02:08:12,810 --> 02:08:15,312
Zwarte films moesten verwelken en sterven.
2165
02:08:15,813 --> 02:08:16,897
Maar dat weigerden ze.
2166
02:08:17,481 --> 02:08:21,360
In elk decennium sinds 1978
was er een opkomst en ondergang…
2167
02:08:21,443 --> 02:08:24,279
…van begaafde zwarte filmmakers
die niet opgeven.
2168
02:08:24,363 --> 02:08:26,949
Blijven degenen die zich
het verleden niet herinneren…
2169
02:08:27,032 --> 02:08:29,076
…Shaft steeds opnieuw maken?
2170
02:08:29,576 --> 02:08:32,663
Er kwam trots voort uit die periode,
maar opnieuw…
2171
02:08:32,746 --> 02:08:37,084
…denk ik aan wat m'n oma zei:
'Je wilt geen trots. Het is een val.
2172
02:08:38,001 --> 02:08:40,671
Dan wil je dat iemand
je borst ziet opzwellen.
2173
02:08:40,754 --> 02:08:42,214
Dat is iets egoïstisch.
2174
02:08:42,297 --> 02:08:46,009
Heb in plaats daarvan plezier
in wat je doet. Dat is van jou.
2175
02:08:46,552 --> 02:08:49,221
Daarvan wil je
dat anderen het met je delen.'
2176
02:08:49,722 --> 02:08:51,432
Dat kreeg ik van die films.
2177
02:08:51,515 --> 02:08:54,143
Het plezier dat die talenten hadden
bij de creatie…
2178
02:08:54,226 --> 02:08:57,020
…dat ze aan mij en anderen doorgaven…
2179
02:08:57,104 --> 02:08:58,522
…en het is iets levends.
2180
02:09:25,924 --> 02:09:27,551
Voor wie er niet zijn.
2181
02:09:28,385 --> 02:09:33,766
Ze waren niet alleen een bewaarplaats
van hoop, maar ook empirisch bewijs…
2182
02:09:34,308 --> 02:09:36,685
…dat we hier waren, dat we bestaan…
2183
02:09:37,186 --> 02:09:38,771
…dat we cultuur creëren…
2184
02:09:39,271 --> 02:09:41,732
…dat onze gemeenschap levensvatbaar is…
2185
02:09:41,815 --> 02:09:43,358
…belangrijk is…
2186
02:09:43,859 --> 02:09:47,196
…dat we stemmen hebben
en dat we gehoord zullen worden.
2187
02:09:49,281 --> 02:09:53,494
Als laatste, één persoon symboliseerde
alle ups en downs van de periode.
2188
02:09:53,577 --> 02:09:56,789
Die ging van enorm succesvol
naar irrelevant…
2189
02:09:56,872 --> 02:09:59,333
…naar één van de laatst overgeblevenen.
2190
02:09:59,416 --> 02:10:00,834
Sidney Poitier…
2191
02:10:00,918 --> 02:10:04,046
…die z'n traject veranderde
maar geen moment vertraagde.
2192
02:10:04,546 --> 02:10:08,133
Hij wist dat z'n band
met zwarte kijkers intact zou blijven.
2193
02:10:10,302 --> 02:10:14,973
Van 1968 tot 1978 regisseerde
en speelde hij in vijf films…
2194
02:10:15,057 --> 02:10:16,975
Ik vertrouw op de Bijbel.
2195
02:10:17,059 --> 02:10:21,188
…allemaal met personages die zich voordoen
als iets dat ze niet zijn.
2196
02:10:21,271 --> 02:10:24,149
Verdomme, we vertrouwden je. Waarom wij?
2197
02:10:25,442 --> 02:10:26,777
Waarom niet jij?
2198
02:10:26,860 --> 02:10:28,987
Ik heb hem hier ooit naar gevraagd…
2199
02:10:29,071 --> 02:10:31,323
…in een van de gesprekken die we hadden…
2200
02:10:31,406 --> 02:10:33,992
…waarin hij me altijd afwees
voor een interview.
2201
02:10:34,076 --> 02:10:38,372
Toen ik zei dat z'n vijf regie-films
allemaal over bedrog gingen…
2202
02:10:38,455 --> 02:10:39,373
Open je ogen.
2203
02:10:39,456 --> 02:10:41,166
…lachte hij en zei:
2204
02:10:41,250 --> 02:10:45,045
'Jongeman, ik heb al een therapeut.
Ik hoef er niet nog een.'
2205
02:10:45,546 --> 02:10:49,967
Je bent in staat tot grote prestaties
van kracht en moed.
2206
02:10:50,634 --> 02:10:53,303
Kracht en moed.
2207
02:10:53,387 --> 02:10:59,268
Je kunt elke vechter ter wereld verslaan.
Je zult het kampioenschap winnen.
2208
02:11:01,353 --> 02:11:03,522
Echt waar?
-Ja.
2209
02:11:05,274 --> 02:11:08,443
Maar zwart zijn in Amerika
gaat vaak over onthouden…
2210
02:11:08,819 --> 02:11:11,989
…dat wat je denkt te zijn,
niet is wat anderen zien…
2211
02:11:12,072 --> 02:11:15,576
…en over het uitzoeken van de afstand
tussen die twee belevingen.
2212
02:11:16,076 --> 02:11:19,079
Ik denk dat m'n oma
het daarmee eens zou zijn.