1
00:00:06,043 --> 00:00:09,243
Lần trước, trong loạt phim lịch sử
có khả năng giành giải
2
00:00:09,323 --> 00:00:11,163
về văn minh nhân loại,
3
00:00:11,243 --> 00:00:15,243
tôi đã cho bạn thấy tổ tiên của chúng ta
trải qua cơn thức tỉnh tinh thần đột ngột,
4
00:00:15,323 --> 00:00:16,443
như bà dì Carol của tôi.
5
00:00:16,523 --> 00:00:20,003
Giống như dì Carol,
họ đã đi theo các thầy tu hấp dẫn.
6
00:00:20,803 --> 00:00:23,483
Nhưng không giống dì,
họ không bỏ chồng
7
00:00:23,563 --> 00:00:26,803
để sống ở trang trại xứ Wales
với thầy tu cùng tám phụ nữ khác,
8
00:00:26,883 --> 00:00:29,203
trong một tình cảnh
mà tôi không thể nói gì thêm
9
00:00:29,283 --> 00:00:33,083
vì nó đang bị
Cảnh sát Phía Bắc Xứ Wales điều tra.
10
00:00:33,163 --> 00:00:34,963
Thế giới của chúng ta vĩnh viễn thay đổi
11
00:00:35,043 --> 00:00:37,723
khi các thông điệp tôn giáo
về lòng khoan dung và vị tha
12
00:00:37,802 --> 00:00:42,243
truyền cảm hứng cho loài người đánh nhau
như lũ chuột trong giày suốt trăm năm.
13
00:00:42,323 --> 00:00:44,843
Nhưng thế giới chuẩn bị
được mở mang trí tuệ
14
00:00:44,923 --> 00:00:48,323
rồi chia thành các nhánh bởi
những lời hiệu triệu trên cao kiểu khác.
15
00:00:49,003 --> 00:00:52,363
Loài người chuẩn bị trải qua
thời kỳ Phục Hưng
16
00:00:52,443 --> 00:00:54,363
bằng cách phục hưng,
17
00:00:54,443 --> 00:00:58,163
tại đây, trên cùng một hành tinh
mà chúng ta đứng hôm nay,
18
00:00:58,243 --> 00:01:01,163
một tảng đá lấp lánhtrong không gian
được gọi là Trái Đất.
19
00:01:08,603 --> 00:01:11,603
CUNK NÓI VỀ TRÁI ĐẤT
20
00:01:14,443 --> 00:01:18,203
TẬP BA: CUỘC PHỤC HƯNG SẼ KHÔNG CÓ
TRÊN TRUYỀN HÌNH
21
00:01:19,643 --> 00:01:21,563
Đó là năm 1440,
22
00:01:21,643 --> 00:01:24,043
không phải bây giờ,
nhưng hồi đó vào năm 1440,
23
00:01:24,563 --> 00:01:27,323
một phát minh mới chuẩn bị lóe sáng
24
00:01:27,403 --> 00:01:29,243
bên dưới những đám ý tưởng.
25
00:01:30,443 --> 00:01:33,323
Nhiều thế kỷ trước,
người Trung Quốc đã phát minh ra in ấn,
26
00:01:33,403 --> 00:01:35,283
nhưng không ai ở Châu Âu chú ý
27
00:01:35,363 --> 00:01:37,403
cho tới khi máy in
được phát minh ra lần nữa
28
00:01:37,483 --> 00:01:40,363
bởi một người Đức tên là
Johannes Steve Gutenberg.
29
00:01:40,443 --> 00:01:43,523
Máy in của Gutenberg
là thế hệ đầu tiên trong lịch sử,
30
00:01:43,603 --> 00:01:45,283
ngoại trừ lịch sử Trung Hoa.
31
00:01:45,363 --> 00:01:50,243
Máy in có thực sự thay đổi
điều gì đáng kể không?
32
00:01:50,323 --> 00:01:52,043
Nếu Gutenberg không phát minh ra máy in…
33
00:01:52,123 --> 00:01:53,043
NHÀ SỬ HỌC IN ẤN
34
00:01:53,123 --> 00:01:55,323
sẽ ảnh hưởng đến các ý tưởng
có thể được giao tiếp
35
00:01:55,403 --> 00:01:56,523
trên toàn thế giới,
36
00:01:57,323 --> 00:02:00,723
và nền văn hóa của chúng ta có thể
không phát triển theo cách hiện nay.
37
00:02:00,803 --> 00:02:04,683
Nên theo nhiều cách, ông ta đã
tạo ra thế giới hiện đại ngày nay.
38
00:02:04,763 --> 00:02:06,923
Đó là thứ đáng kể của ông à?
39
00:02:08,563 --> 00:02:12,483
Cuốn sách đầu tiên được in bằng
máy in của Gutenberg là Kinh Thánh.
40
00:02:12,563 --> 00:02:14,763
Nhưng ngoài việc truyền bá
ngôn ngữ của Chúa,
41
00:02:14,843 --> 00:02:17,563
nó cũng truyền bá ngôn ngữ
của nhà khoa học, triết gia,
42
00:02:17,643 --> 00:02:19,523
và thậm chí là Dan Brown.
43
00:02:19,603 --> 00:02:21,003
DAN BROWN
MẬT MÃ DA VINCI
44
00:02:22,283 --> 00:02:24,043
Viết một cuốn sách mới
tốn nhiều thời gian.
45
00:02:24,123 --> 00:02:26,283
Nên để máy in có việc để làm,
46
00:02:26,363 --> 00:02:28,563
con người lục lại thời gian trước
47
00:02:28,643 --> 00:02:31,283
tìm kiếm các nguyên liệu cũ để gói ghém.
48
00:02:32,043 --> 00:02:33,963
Đó là cách để triết học thời Hy Lạp cổ đại
49
00:02:34,043 --> 00:02:37,323
đột nhiên quay lại thời hiện đại
và gây sửng sốt.
50
00:02:37,403 --> 00:02:40,923
Vào thời đó, cuộc sống của hầu hết
mọi người đều khắc nghiệt và buồn bã
51
00:02:41,003 --> 00:02:42,483
như bác Martin của tôi.
52
00:02:42,563 --> 00:02:44,763
Sở thích duy nhất của họ
là mấy công việc đau lưng,
53
00:02:44,843 --> 00:02:47,203
chết vì bệnh dịch hoặc tra tấn.
54
00:02:47,283 --> 00:02:50,483
Với tất cả mối quan tâm của họ,
đây là toàn bộ cuộc đời.
55
00:02:51,483 --> 00:02:54,683
Nên với họ, phát hiện ra
triết học Hy Lạp cổ đại
56
00:02:54,763 --> 00:02:58,683
không thấy nhàm chán như bây giờ,
mà là một trải nghiệm mở mang thú vị
57
00:02:58,763 --> 00:03:01,363
biến đổi cách mà họ nhìn nhận bản thân.
58
00:03:01,443 --> 00:03:03,923
Như khi anh bạn Paul của tôi
ăn năm cái bánh có ketamine
59
00:03:04,003 --> 00:03:06,283
và nghĩ mình có khả năng
thần giao cách cảm
60
00:03:06,363 --> 00:03:08,403
với bất kỳ con vật nào
anh ta thấy trên tivi.
61
00:03:09,203 --> 00:03:12,803
Mặc dù cuối cùng Paul phải vào viện
vì sự an toàn của anh ấy,
62
00:03:12,883 --> 00:03:16,083
tổ tiên của chúng ta
quyết định thay đổi thế giới.
63
00:03:21,603 --> 00:03:22,963
Đây là Florence.
64
00:03:23,043 --> 00:03:26,803
Người Ý gọi nó là Firenze
để cố ngăn khách du lịch tìm ra nó.
65
00:03:26,883 --> 00:03:28,003
Nhưng chắc chắn là Florence
66
00:03:28,083 --> 00:03:30,123
vì chúng tôi đã kiểm tra hai lần
trên bản đồ nước Anh.
67
00:03:31,603 --> 00:03:34,883
Florence ngày nay có thể trông
lộn xộn vô vị,
68
00:03:34,963 --> 00:03:37,763
nhưng vào thế kỷ 15,
nó là trung tâm
69
00:03:37,843 --> 00:03:41,923
của các nghệ sĩ có một không hai
và các hiện tượng văn hóa.
70
00:03:42,003 --> 00:03:44,523
Nước xốt Renais là cái gì?
71
00:03:44,603 --> 00:03:47,163
Có phải một loại xốt của thế kỷ 16 không?
72
00:03:47,243 --> 00:03:49,643
Phục Hưng đến từ người Pháp.
73
00:03:49,723 --> 00:03:53,723
Phục Hưng. Phục Hưng.
"Naissance" tức là "sinh".
74
00:03:53,803 --> 00:03:55,483
Nên nó có nghĩa là hồi sinh.
75
00:03:55,563 --> 00:03:57,323
Vậy nó không phải là gia vị?
76
00:03:57,403 --> 00:03:59,603
- Theo tôi biết thì không.
- Được rồi.
77
00:03:59,683 --> 00:04:02,243
Thế hồi đó họ dùng nước xốt gì?
78
00:04:02,323 --> 00:04:06,323
Đây là lĩnh vực về lịch sử ẩm thực
mà tôi không thạo lắm,
79
00:04:06,403 --> 00:04:08,123
lịch sử của nước xốt.
80
00:04:08,203 --> 00:04:10,083
Vậy ông không phải chuyên gia nước xốt à?
81
00:04:10,163 --> 00:04:12,443
Tôi không có chuyên môn về nước xốt.
82
00:04:14,483 --> 00:04:16,763
Chúng tôi cần phải suy nghĩ lại
về toàn bộ cuộc phỏng vấn này.
83
00:04:18,163 --> 00:04:19,803
Trong thời kỳ Phục Hưng,
84
00:04:19,883 --> 00:04:23,243
Florence sản sinh ra các nghệ sĩ
mà lần đầu tiên trong lịch sử
85
00:04:23,322 --> 00:04:26,882
có đủ tài năng để tạo ra
các bức tranh đáng để ngắm nhìn.
86
00:04:26,963 --> 00:04:30,723
Một trong những thợ vẽ tranh tài năng nhất
là Botticelli.
87
00:04:31,683 --> 00:04:33,323
Đây là tranh gì?
88
00:04:33,403 --> 00:04:36,923
Đây là bức họa Sự ra đời của thần Vệ Nữ
của Alessandro Botticelli.
89
00:04:37,003 --> 00:04:39,723
Nó là một trong những bức họa
nổi tiếng của thời Phục Hưng.
90
00:04:39,803 --> 00:04:40,963
GIÁM ĐỐC BẢO TÀNG V&A PHÍA ĐÔNG
91
00:04:41,043 --> 00:04:44,203
Vậy có thật là thần Vệ Nữ
đã ra đời như thế này không?
92
00:04:44,283 --> 00:04:47,363
Nó mô tả một biểu tượng thần thoại,
93
00:04:47,443 --> 00:04:49,323
nên có tính ẩn dụ.
94
00:04:49,403 --> 00:04:51,843
- Đó là ý tưởng về nữ thần…
- Vâng.
95
00:04:51,923 --> 00:04:55,523
…người bước vào cuộc sống
thay vì được sinh ra.
96
00:04:55,603 --> 00:04:57,083
Cổ của cô ấy rất dài.
97
00:04:57,163 --> 00:05:01,123
Có phải cô ấy lai hươu cao cổ,
hay là họa sĩ không vẽ được phần cổ?
98
00:05:04,443 --> 00:05:05,843
Cổ cô ấy…
99
00:05:05,923 --> 00:05:10,283
là biểu tượng của sắc đẹp,
họa sĩ đã kéo dài cổ…
100
00:05:10,363 --> 00:05:11,883
Tôi đã phát hiện ra lỗi ở đây. Xem này.
101
00:05:11,963 --> 00:05:14,283
Anh ta đang thổi
và tóc của cô rối tung lên.
102
00:05:14,363 --> 00:05:16,163
Nhưng nhìn mấy cái cây bên phải đi.
103
00:05:16,243 --> 00:05:18,123
Chả hề lay động. Không hề có gió.
104
00:05:18,203 --> 00:05:21,083
Tôi nghĩ mấy người này
được photoshop vào.
105
00:05:21,163 --> 00:05:22,803
Toàn là giả.
106
00:05:23,483 --> 00:05:27,923
Các nghệ sĩ đáng chú ý khác tạo ra
tranh 3D, còn gọi là "điêu khắc",
107
00:05:28,003 --> 00:05:31,563
ví dụ nổi tiếng nhất
là anh chàng khỏa thân này
108
00:05:31,643 --> 00:05:34,243
được gọi là David của Michelangelo.
109
00:05:34,763 --> 00:05:37,843
Nếu bạn có thể bỏ qua
hai hòn bi của anh ta,
110
00:05:37,923 --> 00:05:40,483
bạn sẽ thấy có cực kỳ nhiều chi tiết
111
00:05:40,563 --> 00:05:42,723
trên toàn bộ phần còn lại
của cơ thể Michelangelo.
112
00:05:43,523 --> 00:05:46,563
Mắt anh ta có con ngươi,
giống như đồ chơi Furby.
113
00:05:46,643 --> 00:05:48,603
Cơ bắp của anh ta thật sự chi tiết.
114
00:05:48,683 --> 00:05:49,963
Nhìn cơ bụng này.
115
00:05:50,043 --> 00:05:53,563
Chúng chứng tỏ gym là thứ vớ vẩn,
vì thời đó họ làm quái gì có gym,
116
00:05:53,643 --> 00:05:55,243
nhưng nhìn anh ta mới săn chắc làm sao.
117
00:05:55,323 --> 00:05:58,403
Rồi đến các mạch máu trông như thật
ở mu bàn tay,
118
00:05:58,483 --> 00:06:01,043
vận chuyển máu tượng tới các ngón tay.
119
00:06:01,563 --> 00:06:04,163
Nhưng với toàn bộ các chi tiết đến thế,
120
00:06:04,243 --> 00:06:07,723
soi nhanh phần sau lưng
phát hiện anh ta không có hậu môn.
121
00:06:07,803 --> 00:06:09,923
Đó là một thiếu sót khó hiểu.
122
00:06:10,003 --> 00:06:12,283
Có thể nhà điều khắc xấu hổ
123
00:06:12,363 --> 00:06:15,643
hoặc người mẫu phải về sớm ngày hôm đó
hoặc là anh ta không có hậu môn thật.
124
00:06:15,723 --> 00:06:17,283
Chúng ta không biết được.
125
00:06:19,123 --> 00:06:22,163
Một bậc thầy không thể bàn cãi
trong thời kỳ Phục Hưng
126
00:06:22,243 --> 00:06:25,483
là một người tên Leonardo da Vinci.
127
00:06:27,523 --> 00:06:29,523
Đây là Người Vitruvian.
128
00:06:29,603 --> 00:06:32,683
Nó là một bức họa do Leonardo vẽ
vào khoảng năm 1490.
129
00:06:32,763 --> 00:06:34,643
HỌC GIẢ VÀ CHUYÊN GIA VỀ LEONARDO DA VINCI
130
00:06:34,723 --> 00:06:35,763
Nó để làm gì?
131
00:06:38,163 --> 00:06:39,723
Nó có nghĩa gì vậy?
132
00:06:39,803 --> 00:06:44,403
Mục đích là Leonardo muốn biết
133
00:06:44,483 --> 00:06:49,963
cách vẽ tỷ lệ cơ thể con người.
134
00:06:50,043 --> 00:06:52,803
Nói cho rõ nhé,
cô cũng thấy cái đó của ông ta phải không?
135
00:06:52,883 --> 00:06:53,803
Tôi không hiểu chỗ đó?
136
00:06:54,803 --> 00:06:57,283
Có phiên bản nào mặc quần lót không?
137
00:06:57,363 --> 00:06:59,043
Ồ, không…
138
00:06:59,763 --> 00:07:01,523
Ông ấy nghĩ thế là ổn à?
139
00:07:01,603 --> 00:07:03,283
Nó hơi thô tục, phải không?
140
00:07:03,363 --> 00:07:05,083
Không hề.
141
00:07:05,163 --> 00:07:07,243
Bởi vì, cô biết đó, vẻ đẹp…
142
00:07:07,323 --> 00:07:11,243
vẻ đẹp của cơ thể con người, tất nhiên…
143
00:07:11,323 --> 00:07:13,923
Nhưng nhìn vào cây hàng đi.
Cô đâu thể nói là nó đẹp được.
144
00:07:16,883 --> 00:07:17,723
Nhìn đi.
145
00:07:18,483 --> 00:07:21,483
Leonardo cũng ghi chép
hết sổ này đến sổ khác
146
00:07:21,563 --> 00:07:24,483
với đầy hình vẽ về các phát minh
đi trước thời đại nhiều năm.
147
00:07:25,163 --> 00:07:26,003
Đây là gì?
148
00:07:26,763 --> 00:07:28,243
Đó là một cỗ máy bay.
149
00:07:28,323 --> 00:07:31,083
Giống như trực thăng.
150
00:07:31,163 --> 00:07:33,123
Trông không thuyết phục lắm.
151
00:07:33,203 --> 00:07:38,283
Như bạn Paul của tôi phát minh máy chạy bộ
cho con rắn thú cưng của vợ sắp cưới.
152
00:07:38,363 --> 00:07:41,563
Và mấy hình vẽ đó
còn thuyết phục hơn cái hình này.
153
00:07:41,643 --> 00:07:43,363
Mà lúc đó anh ấy còn phê nấm.
154
00:07:43,443 --> 00:07:46,363
Nhắc cho cô biết, bản chạy thử
đã làm đứt đầu con rắn.
155
00:07:47,403 --> 00:07:48,643
Phải.
156
00:07:48,723 --> 00:07:51,403
Cái kết tệ nhất cho một bữa tiệc sinh nhật
mà tôi từng tham dự.
157
00:07:52,883 --> 00:07:54,603
Ngoài các phát minh của ông,
158
00:07:54,683 --> 00:07:58,323
chủ yếu là các bức họa khiến chúng ta
nhớ đến da Vinci ngày nay.
159
00:07:58,403 --> 00:07:59,763
Đây là Mona Lisa,
160
00:07:59,843 --> 00:08:04,003
một bức tranh có thật tồn tại
trên thế giới và trên bức tường này.
161
00:08:04,083 --> 00:08:07,723
Bí ẩn nhân cách của Mona Lisa
thu hút mọi người tới.
162
00:08:07,803 --> 00:08:11,203
Như mọi phụ nữ, bạn không thể đọc được
suy nghĩ trong đầu cô ấy.
163
00:08:11,803 --> 00:08:14,843
Chỉ nhìn vào cô ấy
cũng nảy sinh rất nhiều câu hỏi.
164
00:08:14,923 --> 00:08:17,243
Cô ấy là ai? Cô ấy cười vì điều gì?
165
00:08:17,763 --> 00:08:19,763
Cô ấy có đang kẹp bóng bay
ở giữa hai đầu gối không?
166
00:08:19,843 --> 00:08:21,803
Và nếu có, thì nó màu gì?
167
00:08:22,403 --> 00:08:25,043
Cô ấy có bạn trai không? Tên anh ta là gì?
168
00:08:25,123 --> 00:08:27,723
Có gì ở giữa hai đầu gối của anh ấy
và làm thế nào chúng ta biết được?
169
00:08:28,403 --> 00:08:30,283
Câu trả lời là, chúng ta không thể.
170
00:08:30,363 --> 00:08:33,603
Đó là lý do mọi người
vẫn quay lại đây hàng năm
171
00:08:33,683 --> 00:08:35,843
để ngắm nhìn cô và băn khoăn.
172
00:08:35,923 --> 00:08:37,563
Hãy thôi thắc mắc và về nhà đi.
173
00:08:38,683 --> 00:08:40,202
Không chỉ đẹp,
174
00:08:40,283 --> 00:08:44,283
tác phẩm của da Vinci chứng tỏ kỹ năng
bậc thầy và đi trước thời đại
175
00:08:44,363 --> 00:08:45,283
ghi tại đây.
176
00:08:45,363 --> 00:08:46,923
Trước thời kỳ Phục Hưng,
177
00:08:47,003 --> 00:08:51,523
các bức tranh của những người khác
chỉ ở dạng 2D.
178
00:08:51,603 --> 00:08:54,443
Đó là vì các họa sĩ
không có khái niệm về phối cảnh.
179
00:08:54,523 --> 00:08:57,563
Hơi giống anh bạn Paul,
đã đấm một bồi bàn ở nhà hàng TGI Fridays
180
00:08:57,643 --> 00:08:59,163
vì làm rơi bánh banoffee của anh ấy.
181
00:08:59,883 --> 00:09:02,683
Hãy nhìn vào bức tranh vẽ Jesus thế kỷ 14
182
00:09:02,763 --> 00:09:04,563
đang dùng tiệc trà thánh.
183
00:09:05,163 --> 00:09:07,123
Các kích thước đều sai.
184
00:09:07,203 --> 00:09:09,643
Căn phòng bị dẹp lại
nên trông nó như đang diễn ra
185
00:09:09,723 --> 00:09:11,683
trên cái nắp của hộp các tông.
186
00:09:12,483 --> 00:09:14,723
Jesus to gấp đôi những người khác,
187
00:09:14,803 --> 00:09:17,723
nên trông như ngài đang vui vẻ
dùng bữa tối thân mật với đám học sinh.
188
00:09:17,803 --> 00:09:19,203
Thật là dở.
189
00:09:19,283 --> 00:09:21,643
Thế còn đây là gì? Bát hay vỏ sò?
190
00:09:21,723 --> 00:09:23,403
Đúng là hàng thủ công kém cỏi.
191
00:09:23,483 --> 00:09:25,483
Thật đáng xấu hổ.
192
00:09:25,563 --> 00:09:27,203
Thậm chí còn không nên đặt vào bảo tàng.
193
00:09:27,283 --> 00:09:31,123
Nhưng da Vinci đã thực hiện lại cùng
bức họa với một câu chuyện khác.
194
00:09:31,203 --> 00:09:34,003
Ông ấy biết dùng phối cảnh
để sắp xếp mọi thứ.
195
00:09:34,083 --> 00:09:36,523
Hãy nhìn vào các góc của bức tường
trong Bữa Ăn Cuối Cùng,
196
00:09:36,603 --> 00:09:37,763
và cái bàn ở đó.
197
00:09:37,843 --> 00:09:42,283
Bạn có cảm giác có thể bò vào trong đó
và tự mình phản bội Jesus.
198
00:09:42,363 --> 00:09:46,443
Phối cảnh là bước tiến lớn
trong hội họa của con người,
199
00:09:46,523 --> 00:09:50,163
sánh ngang với sự ra đời
của Crash Bandicoot hàng thế kỷ sau đó.
200
00:09:50,243 --> 00:09:54,443
Không thể phủ nhận thời kỳ Phục Hưng
là giai đoạn quan trọng của nền văn minh.
201
00:09:54,523 --> 00:09:58,123
Mức độ quan trọng tới đâu
hãy để các chuyên gia quyết định.
202
00:09:58,803 --> 00:10:01,643
Sự kiện văn hóa nào vĩ đại hơn,
203
00:10:01,723 --> 00:10:06,123
thời kỳ Phục Hưng hay
"Single Ladies" của Beyoncé?
204
00:10:07,323 --> 00:10:09,163
Chúng đều có giai đoạn của chúng.
205
00:10:09,243 --> 00:10:10,843
Chúng đều có thời của chúng.
206
00:10:12,683 --> 00:10:13,923
Beyoncé thì tôi rất thích.
207
00:10:14,003 --> 00:10:18,403
Nhưng điều mà Phục Hưng cố gắng làm
là tái tạo văn hóa thành một thể.
208
00:10:18,483 --> 00:10:19,763
Còn điều mà Beyoncé làm,
209
00:10:19,843 --> 00:10:21,843
tôi không nghĩ cô ấy có tham vọng đó.
210
00:10:21,923 --> 00:10:24,923
Vậy là tác phẩm của
một vài gã da trắng lạ mặt
211
00:10:25,003 --> 00:10:26,883
đã đánh bại hoàn toàn Beyoncé?
212
00:10:26,963 --> 00:10:28,763
Đó là điều ông đang nói? Trước ống kính?
213
00:10:31,683 --> 00:10:34,923
Thời kỳ Phục Hưng
có thể đã mở mang trí óc,
214
00:10:35,003 --> 00:10:37,843
nhưng không có các chương trình
như phim này để giáo dục về chúng,
215
00:10:38,603 --> 00:10:42,123
con người vẫn còn mông muội
về hành tinh mà họ đang sống.
216
00:10:43,003 --> 00:10:46,643
Hỏi một nông dân Trung cổ là Châu Mỹ ở đâu
và bạn sẽ nhận được cái nhìn trống rỗng.
217
00:10:46,723 --> 00:10:48,403
Hay tệ hơn là, bệnh dịch.
218
00:10:49,843 --> 00:10:52,643
Bởi vì đối với họ,
bản đồ thế giới trông như thế này,
219
00:10:52,723 --> 00:10:55,963
một khối lớn bị cắt xén bởi các nước
mà họ đã tìm ra,
220
00:10:56,043 --> 00:10:59,763
tất cả phẳng dẹt như nhau,
còn Châu Mỹ thì chả thấy đâu.
221
00:11:01,003 --> 00:11:02,683
Nhưng một người đàn ông
đã thay đổi toàn bộ điều đó.
222
00:11:02,763 --> 00:11:05,803
Thủy thủ và thám tử người Ý,
Christopher Columbo.
223
00:11:05,883 --> 00:11:08,963
Columbo nghĩ rằng nếu ông dong buồm
ra khỏi cạnh bản đồ,
224
00:11:09,043 --> 00:11:11,523
ông ấy sẽ xuất hiện lại
ở đầu bên kia như Pacman.
225
00:11:11,603 --> 00:11:13,443
Như thế sẽ đi tắt tới Ấn Độ,
226
00:11:13,523 --> 00:11:15,683
và thoát khỏi lũ ma quỷ bám đuôi.
227
00:11:15,763 --> 00:11:17,403
Đó là sự mạo hiểm lớn.
228
00:11:17,483 --> 00:11:20,403
Nếu Columbo đúng, ông sẽ là triệu phú.
229
00:11:20,483 --> 00:11:23,003
Nếu sai, ông không chỉ thành trò cười,
230
00:11:23,083 --> 00:11:24,003
mà còn mất mạng.
231
00:11:24,683 --> 00:11:27,443
Và ông ấy chấp nhận điều đó,
vì thế ông đã khởi hành.
232
00:11:27,523 --> 00:11:30,003
Columbo không tìm thấy Ấn Độ,
233
00:11:30,083 --> 00:11:34,083
nhưng con thuyền của ông đã va vào
Tân Thế Giới, Hành Tinh Trái Đất Phần II,
234
00:11:34,163 --> 00:11:36,123
còn gọi là Châu Mỹ.
235
00:11:36,203 --> 00:11:39,283
Và chẳng bao lâu,
những người khác cũng nối gót theo ông.
236
00:11:41,363 --> 00:11:42,803
Đây là Plymouth.
237
00:11:42,883 --> 00:11:47,203
Tập trung tại đây vào năm 1620 là một nhóm
khách hành hương khao khát đổi đời,
238
00:11:47,283 --> 00:11:50,283
cũng không có gì ngạc nhiên,
vì như tôi đã nói, đây là Plymouth.
239
00:11:50,883 --> 00:11:54,043
Khách hành hương nhảy lên
chiếc xe nước hoặc thuyền,
240
00:11:54,123 --> 00:11:55,803
chiếc Starship Mayflower,
241
00:11:56,563 --> 00:12:00,443
và dũng cảm băng qua biển Atlantic
theo đường chấm này
242
00:12:00,523 --> 00:12:03,763
để tới được phía bên kia,
vẫn là Plymouth.
243
00:12:03,843 --> 00:12:05,683
Hẳn là họ rất thất vọng.
244
00:12:06,203 --> 00:12:09,603
May thay, hóa ra Plymouth này
không phải Plymouth mà họ đã rời đi.
245
00:12:09,683 --> 00:12:14,203
Đầu tiên, thực dân Châu Âu cảm thấy
cuộc sống ở Tân Thế Giới thật khó khăn.
246
00:12:14,283 --> 00:12:17,163
May là một số thổ dân Châu Mỹ
dạy họ cách trồng ngô
247
00:12:17,243 --> 00:12:18,563
và nơi đánh cá.
248
00:12:18,643 --> 00:12:23,523
Đổi lại, thực dân giới thiệu
cho thổ dân Châu Mỹ bệnh đậu mùa.
249
00:12:23,603 --> 00:12:27,403
Những kẻ nhập cư không bao giờ quên
thổ dân Châu Mỹ đã làm gì cho họ,
250
00:12:27,483 --> 00:12:30,923
mặc dù họ đã lờ nó đi
khi tàn sát thổ dân vài năm sau đó.
251
00:12:31,003 --> 00:12:34,243
Trong khi Tân Thế Giới
đang diễn ra những thay đổi lớn lao,
252
00:12:34,323 --> 00:12:38,083
một tranh luận có tính đột phá
đang ấp ủ tại Thế Giới Cũ.
253
00:12:38,843 --> 00:12:42,483
Đó là đầu những năm 1600,
một nhà khoa học ăn mặc rất thộn
254
00:12:42,563 --> 00:12:45,883
sắp sửa thay đổi vĩnh viễn
cách mà nhân loại nhìn nhận.
255
00:12:45,963 --> 00:12:47,483
Tên ông ấy là Galileo,
256
00:12:47,563 --> 00:12:50,403
một trong số ít những biểu tượng lịch sử
nổi tiếng đến nỗi,
257
00:12:50,483 --> 00:12:52,243
được biết đến với chỉ một cái tên,
258
00:12:52,323 --> 00:12:55,963
như Churchill, Pepsi hay Garfield.
259
00:12:56,043 --> 00:13:00,603
Tên đầy đủ của Galileo là
Galileo Figaro Magnifico, phải không?
260
00:13:00,683 --> 00:13:04,043
Tôi không chắc là nó đúng.
Tôi không biết…
261
00:13:04,123 --> 00:13:06,043
Đó là lời trong bài Dominica Rhapsody.
262
00:13:06,723 --> 00:13:08,523
Cô đang nói về bài Bohemian Rhapsody à?
263
00:13:08,603 --> 00:13:09,683
Thế tên ông ấy là gì?
264
00:13:09,763 --> 00:13:13,403
Theo tôi biết,
tên ông ấy là Galileo Galilei.
265
00:13:13,483 --> 00:13:16,163
- Galileo Galilei?
- Đúng.
266
00:13:16,243 --> 00:13:19,683
Giống như tôi được gọi là
Philomena Philomeni.
267
00:13:20,843 --> 00:13:22,083
Thực ra thì tôi khá thích nó.
268
00:13:22,643 --> 00:13:25,723
Galileo phát minh ra kính thiên văn
mạnh mẽ đến nỗi,
269
00:13:25,803 --> 00:13:28,363
ông có thể ngắm mọi người
thay quần áo trên Mặt Trời.
270
00:13:28,443 --> 00:13:31,603
Vãi chưởng!
Cái này làm mọi thứ to tướng lên!
271
00:13:31,683 --> 00:13:33,803
Bạn đã bao giờ nhìn thử chưa?
Tuyệt lắm.
272
00:13:35,123 --> 00:13:36,283
Sao ông làm được thế?
273
00:13:36,363 --> 00:13:38,843
Ông là Galileo thật hay là diễn viên đấy?
274
00:13:40,763 --> 00:13:42,203
Người thật có bận rộn thế không?
275
00:13:42,963 --> 00:13:47,603
Kính thiên văn đỉnh cao của Galileo
dẫn ông tới một khám phá gây sốc,
276
00:13:47,683 --> 00:13:49,323
Giáo Hoàng ngả mũ chào.
277
00:13:50,123 --> 00:13:51,723
Theo kinh Cựu Ước,
278
00:13:51,803 --> 00:13:54,923
Mặt Trời xoay quanh Trái Đất,
chứ không phải ngược lại.
279
00:13:55,003 --> 00:13:57,243
Theo như giáo hội thì,
280
00:13:57,323 --> 00:14:00,003
Galileo đã gọi Kinh Thánh là lừa dối.
281
00:14:00,083 --> 00:14:01,883
Thay vì phản ứng thái quá,
282
00:14:01,963 --> 00:14:04,923
họ đã làm việc của Cơ Đốc giáo
là buộc ông ấy vào tội dị giáo
283
00:14:05,003 --> 00:14:07,723
và kết luận ông có tội
trong một phiên tòa không xác đáng.
284
00:14:08,243 --> 00:14:12,323
Galileo bị kết án chung thân
giam trong một căn nhà
285
00:14:12,403 --> 00:14:14,563
trên hành tinh với
Mặt Trời xoay xung quanh nó.
286
00:14:14,643 --> 00:14:17,003
Giáo hội nghĩ
Mặt Trời xoay quanh Trái Đất,
287
00:14:17,083 --> 00:14:20,083
nhưng Galileo lại nghĩ
Trái Đất xoay quanh Mặt Trời.
288
00:14:20,163 --> 00:14:22,283
Chúng ta theo phe nào đây?
289
00:14:22,363 --> 00:14:24,323
Chắc chắn là theo phe của Galileo,
290
00:14:25,323 --> 00:14:27,443
và tôi nghĩ Giáo hội ngày nay cũng vậy.
291
00:14:27,523 --> 00:14:29,203
Có khả năng cả hai cùng đúng không,
292
00:14:29,283 --> 00:14:31,243
Mặt Trời và Trái Đất
cùng xoay quanh nhau?
293
00:14:31,323 --> 00:14:32,763
Thế là mọi người đều hài lòng.
294
00:14:32,843 --> 00:14:34,323
Sao ta không nhất trí điều đó?
295
00:14:34,923 --> 00:14:38,203
Giá mà ông ấy phát minh ra
một cỗ máy bất tử
296
00:14:38,283 --> 00:14:40,323
thay vì kính viễn vọng nhảm nhí,
297
00:14:40,403 --> 00:14:43,723
Galileo có thể còn sống để chứng kiến
ý tưởng của mình được chấp nhận.
298
00:14:43,803 --> 00:14:46,523
Buồn thay, ông ấy đâu thông minh như thế.
299
00:14:47,803 --> 00:14:51,643
Giống như khoa học,
thế giới triết học cũng mở rộng,
300
00:14:51,723 --> 00:14:54,003
nhờ có những nhà tư tưởng lớn
như người đàn ông này.
301
00:14:54,563 --> 00:14:57,283
Jim Des Cart là ai?
302
00:14:57,363 --> 00:15:00,963
Tôi không biết Jim Des Cart là ai…
303
00:15:01,043 --> 00:15:02,883
GIÁO SƯ TRIẾT HỌC TÔN GIÁO
304
00:15:02,963 --> 00:15:06,603
…nhưng tôi có biết René Descartes
thường được coi là
305
00:15:06,683 --> 00:15:08,923
người sáng lập triết học hiện đại.
306
00:15:09,003 --> 00:15:12,683
Ông ấy nói, "Tôi tư duy, nên tôi tồn tại"
nghĩa là sao?
307
00:15:14,043 --> 00:15:19,763
Descartes muốn nói tự nhận thức,
308
00:15:19,843 --> 00:15:22,283
tự ý thức
309
00:15:22,363 --> 00:15:26,283
là đặc điểm xác định bản chất con người.
310
00:15:26,363 --> 00:15:29,843
Khoan đã, nếu tôi tư duy, nên tôi tồn tại,
311
00:15:29,923 --> 00:15:31,563
thế còn những người khác thì sao?
312
00:15:31,643 --> 00:15:33,563
Họ có tư duy, nên họ có tồn tại không?
313
00:15:33,643 --> 00:15:37,163
Làm sao tôi biết họ đang tư duy,
nên họ đang tồn tại?
314
00:15:37,243 --> 00:15:41,203
Hay tôi đang tư duy là họ tư duy,
nên họ tồn tại,
315
00:15:41,283 --> 00:15:44,683
nhưng thực tế, họ không có thật
và tôi chỉ đang nghĩ là vậy?
316
00:15:44,763 --> 00:15:47,323
Ông có đang tư duy,
nên ông đang tồn tại lúc này không?
317
00:15:48,323 --> 00:15:51,443
Tôi không muốn nói rằng
việc tồn tại của tôi
318
00:15:51,523 --> 00:15:54,763
phụ thuộc vào tư duy của tôi,
319
00:15:55,323 --> 00:15:59,363
nhưng đó không phải là điều
mà Descartes muốn nói.
320
00:15:59,443 --> 00:16:02,083
Liệu có khả năng
tư duy ông là ai đó khác?
321
00:16:02,163 --> 00:16:05,763
Ví dụ nếu tôi tư duy rất nhiều
322
00:16:05,843 --> 00:16:07,363
rằng tôi là Eddie Murphy,
323
00:16:08,163 --> 00:16:10,523
tôi có thể biến thành anh ta không?
324
00:16:10,603 --> 00:16:14,323
Nếu tôi biến thành anh ta,
liệu anh ta có biến thành tôi
325
00:16:14,403 --> 00:16:16,603
hay là biến mất?
326
00:16:16,683 --> 00:16:19,283
Des Carts đã tính hết các tình huống chưa?
327
00:16:20,843 --> 00:16:26,283
Không, theo tôi biết đó không phải
chủ đề mà Descartes hướng tới.
328
00:16:26,363 --> 00:16:27,283
Sao lại không?
329
00:16:28,403 --> 00:16:32,683
Descartes truyền cảm hứng cho một
phong trào trí thức gọi là Khai Sáng,
330
00:16:32,763 --> 00:16:35,523
trong lúc đó giới tinh hoa chải chuốt
xuất bản các bài viết
331
00:16:35,603 --> 00:16:39,683
mở rộng đường chân trời của nhân loại
theo một cách sẽ không có đối thủ
332
00:16:39,763 --> 00:16:44,403
cho tới năm 1989 ra đời quốc ca
techno của Bỉ, "Quẩy Lên Nào".
333
00:17:01,043 --> 00:17:04,043
VIDEO NÀY DỰA TRÊN 72 TRANG TỈ MỈ
TỪ WILLIAM GOLDMAN,
334
00:17:04,123 --> 00:17:06,643
NHÀ BIÊN KỊCH ĐÃ ĐẠT GIẢI OSCAR CHO PHIM
ALL THE PRESIDENT'S MEN
335
00:17:07,923 --> 00:17:11,323
TECHNOTRONIC LÀ CÁI TÊN
ĐƯỢC KẾT HỢP TỪ CHỮ "TECHNO",
336
00:17:11,402 --> 00:17:14,203
TỨC LÀ MỘT DẠNG NHẠC NHẢY,
VÀ "TRONIC" NGHĨA LÀ "TRONIC"
337
00:17:15,203 --> 00:17:21,122
BẢN GỐC DÀI 12 INCH ĐƯỢC PHÁT HÀNH CỦA
"QUẨY LÊN NÀO" KÈM MỘT CON NGỰA MIỄN PHÍ
338
00:17:22,603 --> 00:17:25,763
VÀO 7 GIỜ 16 PHÚT CHIỀU NGÀY 28 THÁNG 12
NĂM 1879, CẦU DUNDEE'S TAY SỤP ĐỔ
339
00:17:25,843 --> 00:17:28,763
KHI MỘT ĐOÀN TÀU HỎA CHẠY QUA.
60 HÀNH KHÁCH THIỆT MẠNG.
340
00:17:30,122 --> 00:17:32,003
Người đàn ông kẹt trong bức tranh này
341
00:17:32,083 --> 00:17:35,483
là triết học gia Khai Sáng,
Jean-Jacques Rousseau,
342
00:17:35,563 --> 00:17:39,163
một cái tên rất Pháp, lẽ ra có thể
gọi ông là Pierre Baguette
343
00:17:39,243 --> 00:17:40,323
nhưng lại không,
344
00:17:40,403 --> 00:17:42,003
vì thế tôi không gọi ông ấy như vậy.
345
00:17:43,123 --> 00:17:47,643
Rousseau viết, "Con người sinh ra tự do,
nhưng đâu đâu cũng ở trong xiềng xích."
346
00:17:48,163 --> 00:17:49,803
Ông ấy mơ về một xã hội mới
347
00:17:49,883 --> 00:17:52,163
mà ở đó con người là chủ số phận của họ.
348
00:17:52,243 --> 00:17:54,963
Đó cũng là giấc mơ
đã thôi thúc thực dân
349
00:17:55,043 --> 00:17:58,203
lũ lượt tới Tân Thế Giới bằng thuyền.
350
00:17:59,363 --> 00:18:03,523
Sau khi tới Mỹ để tạo dựng cuộc sống
từ lao động chăm chỉ và khổ cực,
351
00:18:03,603 --> 00:18:06,963
rất nhiều thực dân nhanh chóng nhận ra
họ cóc làm nổi,
352
00:18:07,043 --> 00:18:10,163
nên họ bắt người từ Châu Phi
và ép làm việc thay cho họ.
353
00:18:10,763 --> 00:18:12,923
Có thể bạn nghĩ đây
chính xác là những người
354
00:18:13,003 --> 00:18:14,443
Rousseau đã nhắc tới
355
00:18:14,523 --> 00:18:17,403
khi ông ấy nói con người
cần phá bỏ xiềng xích.
356
00:18:17,483 --> 00:18:18,883
Nhưng không phải.
357
00:18:18,963 --> 00:18:21,843
Giống như nhiều nhà nhân văn,
ông ấy đã tìm ra một kẽ hở thông minh.
358
00:18:21,923 --> 00:18:25,923
Bằng cách không coi nô lệ là con người,
ông ấy vô tư không cần quan tâm nữa.
359
00:18:26,003 --> 00:18:28,043
Thật may là, vào giai đoạn này,
360
00:18:28,123 --> 00:18:30,883
thực dân bắt đầu quan tâm tới tự do.
361
00:18:32,403 --> 00:18:33,843
Nhưng không may là,
362
00:18:33,923 --> 00:18:37,283
không phải tự do của nô lệ,
mà quan tâm tự do của chính họ.
363
00:18:38,003 --> 00:18:42,443
Thực dân Anh do George III,
nhà vua vẽ tranh một nét, trị vì.
364
00:18:43,243 --> 00:18:48,403
Nhưng mối quan hệ giữa nước Anh cổ
và Tân Thế Giới trở nên lạnh lẽo.
365
00:18:48,483 --> 00:18:53,643
Điều gì tạo ra căng thẳng
giữa người Anh và người Mỹ?
366
00:18:53,723 --> 00:18:56,483
Có phải vì bà nói là "bánh quy"
còn chúng tôi nói "bánh bích quy"
367
00:18:56,563 --> 00:18:59,363
bà nói "lề đường"
còn chúng tôi nói "vỉa hè"?
368
00:18:59,443 --> 00:19:00,643
Bởi vì tôi thấy, trong một mối quan hệ,
369
00:19:00,723 --> 00:19:03,723
những thứ nhỏ nhặt đó
dần trở nên khó chịu sau một thời gian.
370
00:19:03,803 --> 00:19:05,083
Còn tệ hơn thế.
371
00:19:05,163 --> 00:19:08,203
Anh quốc quyết định
sẽ đánh thuế các thuộc địa,
372
00:19:08,283 --> 00:19:09,963
và điều này chưa từng xảy ra trước đây.
373
00:19:10,043 --> 00:19:13,003
Vậy cơ bản đó là một bất đồng
về chuyện tiền nong?
374
00:19:13,083 --> 00:19:16,803
Nó giống như tình huống
giữa tôi và người yêu cũ, Sean.
375
00:19:17,603 --> 00:19:20,963
Khi chúng tôi thường mua đồ mang đi,
hoặc "cầm đi", theo cách gọi của bà,
376
00:19:22,003 --> 00:19:26,163
đôi lúc anh ta
cứ nằng nặc đòi chia đôi tiền,
377
00:19:26,243 --> 00:19:29,443
thế nhưng anh ta muốn mua mấy thứ
như là hành rán bhajis,
378
00:19:29,523 --> 00:19:31,203
mà anh ta biết tôi rất ghét.
379
00:19:31,283 --> 00:19:33,203
Nó làm hơi thở của anh ta nặng mùi.
380
00:19:34,363 --> 00:19:38,683
Nhưng tôi phải trả một nửa cho thứ đó.
Điều đó không công bằng với tôi.
381
00:19:39,323 --> 00:19:40,243
Với bà thì sao?
382
00:19:41,163 --> 00:19:42,403
Theo cách đó thì không công bằng.
383
00:19:42,483 --> 00:19:45,003
Chuẩn. Và đó là lời của một giáo sư, Sean.
384
00:19:47,123 --> 00:19:49,723
Cuối cùng, tại Boston, năm 1773,
385
00:19:49,803 --> 00:19:52,643
một nhóm thực dân quyết định
thế là quá lắm rồi.
386
00:19:52,723 --> 00:19:57,283
Khi những người ở Boston
nổi giận với người Anh,
387
00:19:57,363 --> 00:20:01,243
sao họ lại tổ chức tiệc trà quý phái
388
00:20:01,323 --> 00:20:04,643
thay vì đánh nhau
như người Anh thường làm?
389
00:20:04,723 --> 00:20:07,923
Sao lúc nào cũng có cái tính hèn nhát
390
00:20:08,003 --> 00:20:10,363
ở người Mỹ, thậm chí tới tận ngày nay?
391
00:20:10,443 --> 00:20:14,003
Tôi cho là,
tính hèn nhát duy nhất trong đó,
392
00:20:14,083 --> 00:20:17,403
là họ ăn mặc như người da đỏ
393
00:20:17,483 --> 00:20:19,283
và không ai nói tên của mình cả.
394
00:20:19,363 --> 00:20:21,403
Nhưng liệu cô có tình nguyện,
395
00:20:21,483 --> 00:20:24,603
mà nếu cô không làm, thì vào tù?
396
00:20:26,603 --> 00:20:28,883
Còn tùy xem họ có những loại nhà tù gì,
tôi nghĩ thế.
397
00:20:29,923 --> 00:20:32,843
Thiếu tôn trọng trà là một chuyện,
398
00:20:32,923 --> 00:20:36,163
nhưng một cú tát vào vú còn đồi bại hơn
chuẩn bị tới.
399
00:20:36,243 --> 00:20:39,843
Năm 1776, các lãnh đạo của 13 thuộc địa
400
00:20:39,923 --> 00:20:42,843
quyết định họ không muốn
được gọi là "người Anh" nữa,
401
00:20:42,923 --> 00:20:44,203
mà là người Mỹ.
402
00:20:44,763 --> 00:20:48,683
Nhóm da trắng siêu cấp, kỳ lạ này
được gọi là các Cha Kiến Quốc,
403
00:20:48,763 --> 00:20:51,723
dự thảo một văn bản
chia tay nổi tiếng nhất lịch sử,
404
00:20:51,803 --> 00:20:54,243
Tuyên Ngôn Độc Lập.
405
00:20:54,323 --> 00:20:57,803
Tất cả họ đều trở thành thần tượng,
nếu bạn là người Mỹ.
406
00:20:57,883 --> 00:20:59,803
Còn không thì chả là gì.
407
00:20:59,883 --> 00:21:03,723
Nó dẫn tới chiến tranh toàn diện
giữa người Mỹ và người Anh.
408
00:21:04,243 --> 00:21:06,883
Vì lúc đó chưa ai phát minh ra ngụy trang,
409
00:21:06,963 --> 00:21:10,043
quân đội Anh thời đó
mặc áo khoác màu đỏ tươi
410
00:21:10,123 --> 00:21:14,083
và hậu quả là bị bắn chết hàng ngàn
trong khi nhìn vẫn rất ngầu.
411
00:21:14,803 --> 00:21:18,523
Bức tranh này mô tả
một sự kiện hệ trọng của cuộc chiến,
412
00:21:18,603 --> 00:21:21,603
George Washington
vượt qua sông Delaware.
413
00:21:21,683 --> 00:21:24,843
Như bạn thấy, ông ấy phải đứng
trong suốt cả hành trình
414
00:21:24,923 --> 00:21:26,763
vì ông ấy không đặt trước chỗ ngồi.
415
00:21:26,843 --> 00:21:29,843
Ông ấy không ngã,
nhưng cũng chả giúp chèo thuyền,
416
00:21:29,923 --> 00:21:31,243
hẳn là rất khó chịu.
417
00:21:32,083 --> 00:21:34,083
Cuối cùng, Washington thắng,
418
00:21:34,163 --> 00:21:36,443
trở thành tổng thống đầu tiên của Mỹ,
419
00:21:36,523 --> 00:21:41,083
ngôi vị được tôn kính nhất thế giới
cho tới năm 2016.
420
00:21:41,163 --> 00:21:45,283
Washington và các cha kiến quốc khác
viết Hiến Pháp,
421
00:21:45,363 --> 00:21:47,723
một bản chỉ dẫn viết tay
cho đất nước mới của họ
422
00:21:47,803 --> 00:21:51,483
chứa đựng một số khái niệm chính trị
có sức ảnh hưởng hơn bao giờ hết.
423
00:21:51,563 --> 00:21:55,843
Tôi đọc ở đâu đó rằng nước Mỹ không
phải một quốc gia, mà là một ý tưởng.
424
00:21:56,563 --> 00:21:59,203
Nhưng nó là một quốc gia, phải không?
425
00:21:59,283 --> 00:22:01,123
Nó được thành lập dựa trên một ý tưởng,
426
00:22:01,203 --> 00:22:03,683
nên nó được tổ chức xoay quanh…
427
00:22:03,763 --> 00:22:08,043
lúc nào cũng xoay quanh ý tưởng
nó là vùng đất tự do cho tất cả mọi người.
428
00:22:08,123 --> 00:22:10,843
Vâng, nhưng giống như ăn bánh kẹp,
đó là một ý tưởng.
429
00:22:10,923 --> 00:22:13,083
Sơn xe đạp màu xanh dương,
đó là một ý tưởng.
430
00:22:13,163 --> 00:22:14,763
Nói…
431
00:22:14,843 --> 00:22:15,963
Đó là một ý tưởng.
432
00:22:16,043 --> 00:22:17,923
Nước Mỹ chỉ là một địa điểm.
433
00:22:19,043 --> 00:22:22,243
Cuộc Cách Mạng Mỹ
đã tạo ra các cơn sóng xung kích toàn cầu,
434
00:22:22,323 --> 00:22:23,603
chưa nói đến cả hành tinh.
435
00:22:23,683 --> 00:22:26,243
Nó đặc biệt ảnh hưởng mạnh ở Pháp,
436
00:22:26,323 --> 00:22:29,883
nơi các dân thường phải lục lọi bãi rác
437
00:22:30,563 --> 00:22:34,203
trong khi người giàu sang đến nỗi,
họ phát triển cả váy xếp.
438
00:22:34,803 --> 00:22:38,683
Chẳng mấy chốc, anh chàng Jacques
không còn chịu đựng được vua Louis XVI,
439
00:22:38,763 --> 00:22:41,323
và hai bà vợ giống hệt nhau,
Mary và Toinette,
440
00:22:41,403 --> 00:22:43,203
thích hưởng thụ lối sống xa hoa
441
00:22:43,283 --> 00:22:45,803
trong khi người nghèo buộc phải
sinh tồn bằng bánh ngọt.
442
00:22:47,043 --> 00:22:51,963
Cuối cùng, năm 1789, nó bùng nổ
thành cuộc cách mạng ngực trần.
443
00:22:52,963 --> 00:22:55,883
Người nghèo lật đổ nhà vua
và phát minh ra một cái máy
444
00:22:55,963 --> 00:22:58,243
sẽ xóa bỏ hoàng gia vĩnh viễn.
445
00:23:00,083 --> 00:23:02,203
Máy chém được thiết kế đặc biệt
446
00:23:02,283 --> 00:23:05,683
theo cách nhân văn nhất
để chặt đầu ai đó
447
00:23:05,763 --> 00:23:07,843
trước đám đông đang nhạo báng.
448
00:23:07,923 --> 00:23:12,803
Đơn giản là đặt đầu hoàng gia vào trước
qua cái lỗ chặt này,
449
00:23:12,883 --> 00:23:16,763
sau đó lưỡi dao cực bén trên kia
sẽ rơi xuống và cắt đứt đầu họ,
450
00:23:16,843 --> 00:23:19,923
làm nó lìa khỏi cổ và thân xác.
451
00:23:20,003 --> 00:23:22,723
Vào lúc đó, chắc hẳn
họ nghĩ rằng đã thoát,
452
00:23:22,803 --> 00:23:25,203
nhưng hương vị chiến thắng
không tồn tại lâu,
453
00:23:25,283 --> 00:23:28,443
vì khoảnh khắc sau đó,
gương mặt của họ
454
00:23:28,523 --> 00:23:31,083
đã rơi vào cái giỏ liễu gai thô
khủng khiếp này.
455
00:23:32,803 --> 00:23:35,683
Bạn nhìn xem, trong này không có đệm.
456
00:23:35,763 --> 00:23:38,363
Nên cú rơi sẽ tạo ra các vết bầm lớn
457
00:23:38,443 --> 00:23:40,243
có khi còn bị sang chấn.
458
00:23:40,323 --> 00:23:41,683
Tôi đoán là có thể tệ hơn nữa.
459
00:23:41,763 --> 00:23:43,603
Họ có thể đặt đầu thò ra khỏi xe ngựa
460
00:23:43,683 --> 00:23:45,523
và lái nó vào sát một tòa nhà.
461
00:23:46,243 --> 00:23:50,363
Dù vậy, bị chặt đầu tạo tác động mạnh
tới bất kỳ ai,
462
00:23:50,443 --> 00:23:52,243
đặc biệt là vua Louis.
463
00:23:52,323 --> 00:23:56,003
Mất đầu rồi, ông ấy không thể duy trì
nòi giống hay đội vương miện nữa,
464
00:23:56,083 --> 00:23:59,763
và gần như sẽ bị thất nghiệp
đối với mọi loại công việc.
465
00:23:59,843 --> 00:24:03,123
Có lẽ vì thế ông ấy chọn rút lui hoàn toàn
khỏi cuộc sống xã hội
466
00:24:03,203 --> 00:24:04,843
ngay sau khi việc đó xảy ra.
467
00:24:04,923 --> 00:24:07,283
Cách mạng Pháp không phải lần đầu tiên
468
00:24:07,363 --> 00:24:11,243
dân thường đứng lên chống lại thượng lưu,
và chắc không phải lần cuối.
469
00:24:11,323 --> 00:24:15,283
Rất nhiều cuộc cách mạng đều là về
người nghèo lật đổ người giàu.
470
00:24:15,363 --> 00:24:17,603
Bà có nghĩ các tỉ phú như Elon Musk
471
00:24:17,683 --> 00:24:20,043
nên lo lắng sẽ bị chặt đầu không?
472
00:24:21,083 --> 00:24:25,163
Tôi cho rằng cách mạng Pháp
chắc chắn đã khiến nhiều người
473
00:24:25,243 --> 00:24:29,363
có quyền lực, vô cùng lo lắng
cho sự tồn tại của họ.
474
00:24:29,443 --> 00:24:31,963
Tôi đoán Elon Musk
có thể phát minh ra một cái máy
475
00:24:32,043 --> 00:24:35,403
điện tử tự chặt đầu mình
trước khi đám đông kéo tới.
476
00:24:35,483 --> 00:24:37,403
Cô biết mấy chuyện đó
còn nhiều hơn cả tôi.
477
00:24:37,483 --> 00:24:39,123
Tôi chỉ đoán thôi mà.
478
00:24:40,203 --> 00:24:43,843
Sau đó, nước Pháp quyết định
cần một người mạnh mẽ lên nắm quyền,
479
00:24:43,923 --> 00:24:46,883
và họ có một người chuẩn không phải chỉnh
là Hoàng đế Napoleon.
480
00:24:46,963 --> 00:24:50,363
Không họ hàng gì với Cánh Cụt Hoàng đế,
đến giờ chúng tôi đã có thể xác minh.
481
00:24:51,163 --> 00:24:54,083
Napoleon thực hiện rất nhiều
cuộc chiến trên đất liền và biển,
482
00:24:54,163 --> 00:24:56,763
mà đến nay vẫn còn quá đắt đỏ
để tái hiện lại chính xác
483
00:24:56,843 --> 00:24:59,083
trong các phim tài liệu lịch sử.
484
00:25:02,003 --> 00:25:05,403
Đặt hiệu ứng âm thanh
vào một bức tranh về trận đánh này
485
00:25:05,483 --> 00:25:07,723
cho một chút ý tưởng
về những gì có thể đã diễn ra,
486
00:25:07,803 --> 00:25:10,403
nhưng vẫn còn thiếu sót
một thành tố quan trọng.
487
00:25:10,483 --> 00:25:13,683
Một bản nhạc cổ điển là thứ duy nhất
488
00:25:13,763 --> 00:25:16,283
thực sự mang các cuộc chiến
của Napoleon lên đời thực.
489
00:25:23,843 --> 00:25:25,963
Thấy không? Tốt hơn nhiều.
490
00:25:26,843 --> 00:25:30,403
Và may mắn thay, nhạc cổ điển
trở nên hoàn hảo ở đâu đó tại Châu Âu
491
00:25:30,483 --> 00:25:33,363
bởi một nhà soạn nhạc tên là Beethoven.
492
00:25:34,923 --> 00:25:39,403
Có phải Beethoven có nguyên một con ngựa
cỡ lớn sống bên trong mặt của ông ấy?
493
00:25:40,843 --> 00:25:42,643
Xin lỗi, tôi nhầm từ.
494
00:25:42,723 --> 00:25:45,763
Ý tôi là, Beethoven giỏi về âm nhạc chứ?
495
00:25:47,083 --> 00:25:49,563
Vâng! Ông ấy được coi là
nhà soạn nhạc thiên tài…
496
00:25:49,643 --> 00:25:50,963
NHÀ SOẠN NHẠC, GIÁO SƯ ÂM NHẠC
497
00:25:51,043 --> 00:25:52,523
của nhạc cổ điển phương Tây.
498
00:25:52,603 --> 00:25:54,603
Beethoven viết một bài như thế này
499
00:25:54,683 --> 00:25:59,043
Da-da-da-dum, da-da-da-dum.
500
00:25:59,123 --> 00:26:00,843
Lời bài hát có nghĩa gì vậy?
501
00:26:01,803 --> 00:26:04,843
Đó là nhạc đề rất mạnh của dàn nhạc.
502
00:26:04,923 --> 00:26:06,923
Nó chỉ là từ "dum" lặp đi lặp lại.
503
00:26:07,003 --> 00:26:11,083
Đấy là một trò đùa với khán giả,
hay là kiểu người Đức như thế?
504
00:26:11,163 --> 00:26:16,323
Với nhạc giao hưởng Beethoven,
nó chỉ toàn là nhạc cụ,
505
00:26:16,403 --> 00:26:21,123
nên không có ca từ nào trong đó cả.
506
00:26:21,203 --> 00:26:23,683
Không có lời? Thế làm sao
chúng ta biết nó nói về cái gì
507
00:26:23,763 --> 00:26:24,963
nếu không có lời?
508
00:26:25,043 --> 00:26:26,523
Nó gần như vô nghĩa.
509
00:26:27,443 --> 00:26:30,923
Mặc dù nhận được thành công lớn
với những bản nhạc vô nghĩa,
510
00:26:31,003 --> 00:26:34,723
Beethoven phải đối mặt
với một thách thức lớn trong sự nghiệp.
511
00:26:34,803 --> 00:26:37,723
Có đúng là trong những năm cuối cuộc đời,
512
00:26:37,803 --> 00:26:39,163
Beethoven đã chết?
513
00:26:40,443 --> 00:26:43,203
Ông ấy bị điếc gần như cả đời.
514
00:26:43,283 --> 00:26:44,323
- Ít nhất là một nửa.
- Không, chết cơ.
515
00:26:44,403 --> 00:26:45,643
- Chết á?
- Vâng.
516
00:26:47,043 --> 00:26:48,243
Không.
517
00:26:48,323 --> 00:26:50,683
Nhà sản xuất ghi nó ra giấy mà.
518
00:26:50,763 --> 00:26:52,483
Nó đây này.
519
00:26:53,283 --> 00:26:54,283
- Để tôi xem.
- Ông ấy…
520
00:26:55,683 --> 00:27:00,323
"Những năm cuối cuộc đời,
Beethoven đã chết nặng."
521
00:27:00,403 --> 00:27:02,163
Điếc nặng.
522
00:27:02,243 --> 00:27:04,203
Đ-I-Ế-C.
523
00:27:04,283 --> 00:27:06,243
Rõ ràng chết rồi thì sẽ điếc,
524
00:27:06,323 --> 00:27:10,523
nhưng lúc còn sống ông ấy có điếc không?
525
00:27:10,603 --> 00:27:12,483
Có, ông ấy điếc nặng.
526
00:27:12,563 --> 00:27:14,723
- Phải, điếc nặng.
- Nhưng không chết?
527
00:27:14,803 --> 00:27:15,963
- Ông ấy chưa chết…
- Ông ấy chưa chết.
528
00:27:16,043 --> 00:27:18,763
- khi ông vẫn còn sống.
- Không, không phải.
529
00:27:18,843 --> 00:27:21,043
Thế làm sao mà ông ấy viết được nhạc
khi đã chết?
530
00:27:22,523 --> 00:27:25,683
Vào ngày 26 tháng Ba, năm 1827,
531
00:27:25,763 --> 00:27:27,803
Beethoven thực sự từ trần
532
00:27:27,883 --> 00:27:30,803
và phẩm chất thiên tài của ông
vĩnh viễn biến mất.
533
00:27:30,883 --> 00:27:32,243
Cho đến giờ.
534
00:27:32,803 --> 00:27:35,283
Các nhà khoa học ở Thung lũng Silicon
đã tái tạo trí tuệ của ông
535
00:27:35,363 --> 00:27:38,203
và cài nó vào một loa thông minh,
536
00:27:38,283 --> 00:27:40,123
B8-Hoven Smart Home Plus.
537
00:27:40,203 --> 00:27:41,483
Hãy xem nó hoạt động thế nào.
538
00:27:42,243 --> 00:27:45,323
B8-Hoven, soạn một bản giao hưởng mới.
539
00:27:45,403 --> 00:27:46,443
Cái gì đây?
540
00:27:47,083 --> 00:27:49,163
Soạn một bản giao hưởng mới!
541
00:27:49,243 --> 00:27:50,603
Tôi đang ở đâu?
542
00:27:50,683 --> 00:27:52,923
Gì cơ? Soạn nhạc đi.
543
00:27:53,003 --> 00:27:55,923
Chúa ơi, ở đây tối quá!
Sao tôi lại nói tiếng Anh?
544
00:27:56,003 --> 00:27:57,283
- Tôi không nhìn thấy chân đâu cả.
- Này, hãy…
545
00:27:58,243 --> 00:28:00,043
chơi danh sách nhạc tối thứ sáu.
546
00:28:00,123 --> 00:28:01,563
Đang chơi danh sách nhạc tối thứ sáu.
547
00:28:03,163 --> 00:28:05,123
Sao tôi lại làm cái này?
548
00:28:05,203 --> 00:28:07,523
Trời đất ơi, giết tôi đi.
549
00:28:12,283 --> 00:28:15,763
Như chúng ta thấy,
chỉ trong vài trăm năm,
550
00:28:15,843 --> 00:28:16,963
nhân loại đã trải qua
551
00:28:17,043 --> 00:28:20,803
một loạt các cuộc cách mạng
to lớn về văn hóa và chính trị.
552
00:28:20,883 --> 00:28:23,763
Lần tới, tôi sẽ cho bạn thấy
một cuộc cách mạng còn lớn hơn.
553
00:28:23,843 --> 00:28:28,723
Cách mạng Công Nghiệp
rèn từ thép, hơi nước, mồ hôi,
554
00:28:28,803 --> 00:28:32,243
máy bay, tàu hỏa, ô tô,
và lại máy bay.
555
00:28:32,323 --> 00:28:34,923
Con người nhiều năm cố gắng
để tạo ra một chiếc máy bay.
556
00:28:35,563 --> 00:28:38,483
Vì sao chúng ta lại quá chú trọng
việc chiếm lĩnh bầu trời?
557
00:28:38,563 --> 00:28:39,803
Trên đó chả có gì cả.
558
00:28:39,883 --> 00:28:41,363
Cũng chả có chỗ nào mà ngồi.
559
00:29:06,763 --> 00:29:08,763
Biên dịch: Long Mai