1
00:00:06,043 --> 00:00:11,203
W poprzednim odcinku tej już wkrótce
nagrodzonej historii ludzkiej cywilizacji
2
00:00:11,283 --> 00:00:15,483
pokazałam wam, jak nasi przodkowie
przeszli nagłe duchowe przebudzenie,
3
00:00:15,563 --> 00:00:16,963
jak moja ciocia Carol.
4
00:00:17,043 --> 00:00:20,723
Podobnie jak ona,
znaleźli ciekawych guru do naśladowania.
5
00:00:20,803 --> 00:00:23,403
Ale w odróżnieniu od niej
nie zostawili męża,
6
00:00:23,483 --> 00:00:26,843
by zamieszkać na farmie w Walii
wraz z ośmioma kobietami.
7
00:00:26,923 --> 00:00:28,683
Nie mogę więcej o tym mówić,
8
00:00:28,763 --> 00:00:33,083
bo obecnie policja północnej Walii
bada tę sprawę.
9
00:00:33,163 --> 00:00:34,843
Świat zmienił się na zawsze,
10
00:00:34,923 --> 00:00:38,003
bo religijne przesłania o tolerancji
i przebaczeniu
11
00:00:38,083 --> 00:00:42,243
zainspirowały ludzkość
do zagorzałej walki przez setki lat.
12
00:00:42,323 --> 00:00:44,883
Ale umysł świata miał się poszerzyć,
13
00:00:44,963 --> 00:00:49,003
a następnie pęknąć w szwach
przez inny rodzaj wyższego powołania.
14
00:00:49,083 --> 00:00:52,363
Ludzkość miała właśnie przejść renesans,
15
00:00:52,443 --> 00:00:54,443
wprowadzając renesans tu,
16
00:00:54,523 --> 00:00:58,243
na tej samej planecie,
z której nadal korzystamy.
17
00:00:58,323 --> 00:01:01,163
Na lśniącej skale kosmicznej,
znanej jako Ziemia.
18
00:01:08,603 --> 00:01:12,283
ŚWIAT OCZAMI CUNK
19
00:01:14,643 --> 00:01:18,203
ODCINEK 3:
RENESANSOWE REWOLUCJE
20
00:01:19,683 --> 00:01:24,523
Mamy rok 1440.
Znaczy nie teraz, ale wtedy był rok 1440.
21
00:01:24,603 --> 00:01:29,643
Wkrótce nowy wynalazek
podpali las możliwości.
22
00:01:30,523 --> 00:01:33,283
Chińczycy wynaleźli druk wieki wcześniej,
23
00:01:33,363 --> 00:01:35,923
ale nikt w Europie nie zwracał
na to uwagi,
24
00:01:36,003 --> 00:01:40,363
aż Niemiec, Jan Gutenberg
wynalazł na nowo prasę drukarską.
25
00:01:40,443 --> 00:01:45,283
Prasa Gutenberga była pierwszą tego
rodzaju w historii, poza historią Chin.
26
00:01:45,363 --> 00:01:50,283
Czy prasa drukarska rzeczywiście
zapoczątkowała istotne zmiany?
27
00:01:50,363 --> 00:01:52,723
Gdyby Gutenberg nie wynalazł druku,
28
00:01:52,803 --> 00:01:56,523
który umożliwił przekazywanie pomysłów
na cały świat,
29
00:01:56,603 --> 00:02:00,763
rozwój naszej kultury
przebiegałby inaczej.
30
00:02:00,843 --> 00:02:04,683
Pod wieloma względami nadała światu
współczesny wygląd.
31
00:02:04,763 --> 00:02:07,603
To jest pana pojęcie istotnych zmian?
32
00:02:08,643 --> 00:02:12,523
Biblia była pierwszą książką
wydrukowaną na prasie Gutenberga.
33
00:02:12,603 --> 00:02:14,843
Ale oprócz szerzenia słowa Bożego,
34
00:02:14,923 --> 00:02:19,763
rozpowszechniła też słowo naukowców,
filozofów, a wreszcie Dana Browna.
35
00:02:19,843 --> 00:02:21,283
KOD DA VINCI
36
00:02:22,323 --> 00:02:26,323
Pisanie książki zajmuje dużo czasu.
Aby prasy nie stały bezczynnie,
37
00:02:26,403 --> 00:02:31,323
ludzie cofnęli się w czasie
w poszukiwaniu starego materiału.
38
00:02:32,083 --> 00:02:34,563
W ten sposób filozofia starożytnej Grecji
39
00:02:34,643 --> 00:02:37,723
nagle znów stała się modna
i szokowała umysły.
40
00:02:37,803 --> 00:02:42,523
Życie większości ludzi było wtedy
ponure i szare, jak mego wujka Martina.
41
00:02:42,603 --> 00:02:47,283
Ich jedynym hobby była katorżnicza praca,
umieranie na dżumę lub tortury.
42
00:02:47,363 --> 00:02:50,483
Tylko to liczyło się dla nich w życiu.
43
00:02:51,523 --> 00:02:56,723
Zatem obcowanie ze starożytną
grecką filozofią nie było nudne jak teraz,
44
00:02:56,803 --> 00:03:01,443
ale poszerzało umysł
i zmieniło sposób postrzegania siebie.
45
00:03:01,523 --> 00:03:05,003
Podobnie miał mój kumpel Paul,
gdy zjadł ciastka z ketaminą
46
00:03:05,083 --> 00:03:09,163
i chciał porozumiewać się telepatycznie
ze zwierzętami w telewizji.
47
00:03:09,243 --> 00:03:12,963
Ale Paul dla własnego bezpieczeństwa
trafił do psychiatryka,
48
00:03:13,043 --> 00:03:16,723
a nasi przodkowie zdecydowali się
zmienić świat.
49
00:03:21,643 --> 00:03:23,003
To jest Florencja.
50
00:03:23,083 --> 00:03:26,803
Włosi nazywają ją Firenze,
by turyści jej nie znaleźli.
51
00:03:26,883 --> 00:03:30,563
Ale to zdecydowanie Florencja,
sprawdziłam dwa razy na mapie.
52
00:03:31,803 --> 00:03:35,083
Florencja może dziś wyglądać
jak bezsensowny bałagan,
53
00:03:35,163 --> 00:03:39,043
ale w XV wieku była epicentrum
bezprecedensowego zjawiska
54
00:03:39,123 --> 00:03:41,923
artystycznego i kulturowego.
55
00:03:42,003 --> 00:03:44,523
Czym był rene-sos?
56
00:03:44,603 --> 00:03:47,243
Czy to był jakiś XVI-wieczny ketchup?
57
00:03:47,323 --> 00:03:51,123
Renesans pochodzi
od francuskiego słowa renaissance.
58
00:03:51,203 --> 00:03:55,483
Naissance oznacza narodziny.
Był postrzegany jako ponowne narodziny.
59
00:03:55,563 --> 00:03:57,323
Więc to nie jest przyprawa.
60
00:03:57,883 --> 00:03:59,643
O ile wiem, to nie.
61
00:03:59,723 --> 00:04:02,363
Jakich używano wtedy sosów?
62
00:04:02,443 --> 00:04:04,683
Wchodzimy w historię gotowania.
63
00:04:04,763 --> 00:04:08,203
Nie za bardzo mam pojęcie
o historii sosów.
64
00:04:08,283 --> 00:04:10,123
Nie zajmuje się pan sosami?
65
00:04:10,203 --> 00:04:12,523
Nie jest to moje główne zajęcie.
66
00:04:14,523 --> 00:04:17,043
W takim razie musimy przemyśleć
ten wywiad.
67
00:04:18,163 --> 00:04:20,923
W epoce renesansu
Florencja wydała artystów,
68
00:04:21,003 --> 00:04:24,683
którzy po raz pierwszy w historii
byli na tyle kompetentni,
69
00:04:24,763 --> 00:04:26,923
by tworzyć obrazy warte obejrzenia.
70
00:04:27,002 --> 00:04:31,603
Jednym z bardziej kompetentnych malarzy
był Botticelli.
71
00:04:31,683 --> 00:04:33,403
Co to za obraz?
72
00:04:33,483 --> 00:04:37,003
To Narodziny Wenus Sandro Botticellego.
73
00:04:37,083 --> 00:04:40,363
To jeden z wielkich obrazów renesansu.
74
00:04:40,443 --> 00:04:44,203
Wiemy, czy narodziny Wenus
faktycznie tak wyglądały?
75
00:04:44,283 --> 00:04:49,323
Obraz przedstawia postać mityczną,
więc jest to swego rodzaju metafora.
76
00:04:49,403 --> 00:04:51,883
Jest to ideał bogini,
77
00:04:51,963 --> 00:04:55,523
która raczej zaczyna istnieć,
niż się rodzi.
78
00:04:55,603 --> 00:04:57,283
Jej szyja jest bardzo długa.
79
00:04:57,363 --> 00:05:01,123
Była po części żyrafą,
czy on nie umiał malować szyi?
80
00:05:04,443 --> 00:05:05,963
Wydłużenie szyi…
81
00:05:06,043 --> 00:05:10,203
miało podkreślać jej piękno.
82
00:05:10,283 --> 00:05:14,123
Zauważyłam tu błąd.
On dmucha, a jej włosy spadają na skórę.
83
00:05:14,203 --> 00:05:18,123
Drzewa po prawej w ogóle się nie ruszają.
Jakby nie było wiatru.
84
00:05:18,203 --> 00:05:22,923
Myślę, że tych ludzi przerobiono
w photoshopie. Nie są prawdziwi.
85
00:05:23,523 --> 00:05:27,963
Inni znani artyści tworzyli obrazy 3D,
czyli rzeźby.
86
00:05:28,043 --> 00:05:31,603
Najbardziej znanym przykładem
jest ten nagi mężczyzna,
87
00:05:31,683 --> 00:05:34,323
znany jako Rzeźba Dawida Michała Anioła.
88
00:05:34,963 --> 00:05:37,883
Jeśli uda wam się przeoczyć
jego marmurowe jaja,
89
00:05:37,963 --> 00:05:40,603
dostrzeżecie niesamowitą ilość szczegółów
90
00:05:40,683 --> 00:05:43,523
na całej reszcie rzeźby Michała Anioła.
91
00:05:43,603 --> 00:05:46,563
Oczy mają źrenice takie jak Furby.
92
00:05:46,643 --> 00:05:50,083
Mięśnie przedstawiono szczegółowo.
Spójrzcie na brzuch.
93
00:05:50,163 --> 00:05:52,323
Udowadnia, że siłownie to bzdura,
94
00:05:52,403 --> 00:05:55,243
bo wtedy ich nie było,
a on jest tak umięśniony.
95
00:05:55,323 --> 00:05:58,483
Na rękach widać naczynia krwionośne,
96
00:05:58,563 --> 00:06:01,123
które transportują krew rzeźby do palców.
97
00:06:01,203 --> 00:06:04,043
Mimo całej tej dbałości o szczegóły,
98
00:06:04,123 --> 00:06:07,723
szybkie spojrzenie na tylną część ujawnia,
że nie ma odbytu.
99
00:06:07,803 --> 00:06:09,923
To zaskakujące pominięcie.
100
00:06:10,003 --> 00:06:12,123
Może rzeźbiarz się zawstydził
101
00:06:12,203 --> 00:06:15,643
albo model musiał wyjść wcześniej,
albo nie miał odbytu.
102
00:06:15,723 --> 00:06:17,403
Nie wiemy tego.
103
00:06:19,163 --> 00:06:22,203
Niekwestionowanym mistrzem renesansu
104
00:06:22,283 --> 00:06:25,683
był człowiek znany jako Leonardo da Vinci.
105
00:06:27,603 --> 00:06:29,683
To jest Człowiek witruwiański.
106
00:06:29,763 --> 00:06:34,643
To rysunek wykonany przez Leonarda
około roku 1490.
107
00:06:34,723 --> 00:06:36,523
Czemu go narysował?
108
00:06:38,323 --> 00:06:39,723
Jaki jest jego sens?
109
00:06:39,803 --> 00:06:44,563
Leonardo chciał się dowiedzieć,
110
00:06:44,643 --> 00:06:49,963
jak naszkicować proporcje ludzkiego ciała.
111
00:06:50,043 --> 00:06:53,803
Pani też widzi jego przyrodzenie?
To nie jest mój wymysł?
112
00:06:54,843 --> 00:06:57,283
Czy ten rysunek ma wersję z majtkami?
113
00:06:57,363 --> 00:06:59,763
Nie, nie ma.
114
00:06:59,843 --> 00:07:03,323
Myślał, że to w porządku.
Ale to trochę wulgarne.
115
00:07:03,403 --> 00:07:05,083
Nieprawda.
116
00:07:05,163 --> 00:07:11,243
Tu jest pokazane piękno ludzkiego ciała.
117
00:07:11,323 --> 00:07:14,323
Proszę spojrzeć na penisa.
Raczej nie jest piękny.
118
00:07:16,923 --> 00:07:18,403
Proszę spojrzeć.
119
00:07:18,483 --> 00:07:22,243
Leonardo zapełniał zeszyt po zeszycie
rysunkami wynalazków
120
00:07:22,323 --> 00:07:24,723
wyprzedzających jego czasy o wiele lat.
121
00:07:24,803 --> 00:07:26,203
Co to jest?
122
00:07:26,763 --> 00:07:31,083
To maszyna latająca, coś jak helikopter.
123
00:07:31,163 --> 00:07:33,203
Nie wygląda przekonująco.
124
00:07:33,283 --> 00:07:38,283
Mój kumpel, Paul wymyślił bieżnię
dla węża swojej narzeczonej.
125
00:07:38,363 --> 00:07:41,723
Jego szkice były
dużo bardziej przekonujące.
126
00:07:41,803 --> 00:07:43,403
Był po grzybkach.
127
00:07:43,483 --> 00:07:46,643
Ale prototyp odciął głowę węża.
128
00:07:47,403 --> 00:07:48,683
Cóż…
129
00:07:48,763 --> 00:07:51,563
Najgorsze zakończenie imprezy urodzinowej.
130
00:07:52,963 --> 00:07:54,923
Jego wynalazki to jedno.
131
00:07:55,003 --> 00:07:58,403
Dziś Da Vinci jest najbardziej znany
ze swych obrazów.
132
00:07:58,483 --> 00:08:04,043
To Mona Lisa, prawdziwy obraz
w naszym świecie na tej ścianie.
133
00:08:04,123 --> 00:08:07,603
Enigmatyczny charakter
Mony Lisy przyciąga ludzi.
134
00:08:07,683 --> 00:08:11,723
To kobieta, więc ciężko powiedzieć,
co dzieje się w jej głowie.
135
00:08:11,803 --> 00:08:14,923
Samo spojrzenie na nią rodzi wiele pytań.
136
00:08:15,003 --> 00:08:17,723
Kim ona jest? Dlaczego się uśmiecha?
137
00:08:17,803 --> 00:08:22,483
Czy trzyma balon między kolanami?
Jeśli tak, jaki ma kolor?
138
00:08:22,563 --> 00:08:25,083
Czy ma chłopaka? Jak on ma na imię?
139
00:08:25,163 --> 00:08:28,363
Co on ma między kolanami
i jak możemy to sprawdzić?
140
00:08:28,443 --> 00:08:30,283
Po prostu nie możemy.
141
00:08:30,363 --> 00:08:33,643
Dlatego ludzie wracają co roku,
142
00:08:33,723 --> 00:08:35,923
by na nią popatrzeć i zastanowić się.
143
00:08:36,003 --> 00:08:37,683
Potem wracają do domu.
144
00:08:38,842 --> 00:08:41,763
Czytamy tu,
że prace Da Vinci dobrze wyglądają,
145
00:08:41,842 --> 00:08:45,722
ale też pokazują mistrzostwo
i są pionierskie.
146
00:08:45,803 --> 00:08:47,403
Przed renesansem
147
00:08:47,483 --> 00:08:51,563
obrazy innych ludzi były kopniętym 2D.
148
00:08:51,643 --> 00:08:54,483
Artyści nie umieli zachować dystansu.
149
00:08:54,563 --> 00:08:56,323
Trochę jak mój kumpel Paul,
150
00:08:56,403 --> 00:08:59,803
który zdzielił kelnera,
bo ten upuścił kawałek ciasta.
151
00:08:59,883 --> 00:09:05,123
Spójrzcie na ten XIV-wieczny obraz Jezusa
podczas jego proroczej herbatki.
152
00:09:05,203 --> 00:09:07,123
Wszystkie wymiary są błędne.
153
00:09:07,203 --> 00:09:12,443
Pokój jest ściśnięty,
jakby działo się to w kartonowym pudełku.
154
00:09:12,523 --> 00:09:14,763
Jezus jest dwa razy większy od innych.
155
00:09:14,843 --> 00:09:17,643
Wygląda to jak intymna kolacja
z uczniakami.
156
00:09:17,723 --> 00:09:19,243
Nie wygląda to dobrze.
157
00:09:19,323 --> 00:09:21,643
A to są miski czy muszle morskie?
158
00:09:21,723 --> 00:09:25,483
To po prostu tandetne rzemiosło.
Absolutnie haniebne.
159
00:09:25,563 --> 00:09:27,323
Nie powinno być w muzeum.
160
00:09:27,403 --> 00:09:31,123
Ale ten sam obrazu autorstwa Da Vinci
to inna historia.
161
00:09:31,203 --> 00:09:34,123
Naprawdę umiał malować
przedmioty w perspektywie.
162
00:09:34,203 --> 00:09:37,803
Spójrzcie na kąty ścian
w Ostatniej wieczerzy i na stół.
163
00:09:37,883 --> 00:09:42,283
Niemal czujesz, jakbyś mógł wślizgnąć się
do środka i sam zdradzić Jezusa.
164
00:09:42,363 --> 00:09:46,443
Perspektywa była ogromnym
krokiem naprzód dla ludzkiej sztuki,
165
00:09:46,523 --> 00:09:50,163
na równi z wydaniem gry
Crash Bandicoot wieki później.
166
00:09:50,243 --> 00:09:54,523
Renesans był niezaprzeczalnie
bardzo ważny dla cywilizacji.
167
00:09:54,603 --> 00:09:58,723
Jego znaczenie muszą ocenić eksperci.
168
00:09:58,803 --> 00:10:01,643
Co było bardziej znaczące kulturowo:
169
00:10:01,723 --> 00:10:06,123
renesans czy „Single Ladies” Beyoncé?
170
00:10:07,363 --> 00:10:11,243
I jedno, i drugie ma swój okres,
ma swój czas.
171
00:10:12,683 --> 00:10:14,483
Bardzo lubię Beyoncé,
172
00:10:14,563 --> 00:10:18,523
ale renesans próbował zreformować kulturę
jako całość.
173
00:10:18,603 --> 00:10:21,843
Cokolwiek robi Beyoncé,
raczej nie ma takich ambicji.
174
00:10:21,923 --> 00:10:26,923
Więc dorobek kilku białych mężczyzn hetero
dyskredytuje Beyoncé?
175
00:10:27,003 --> 00:10:29,123
To właśnie powiedział pan do kamery?
176
00:10:31,723 --> 00:10:34,963
Może i renesans poszerzał umysły,
177
00:10:35,043 --> 00:10:38,563
ale bez programów edukacyjnych
takich jak ten,
178
00:10:38,643 --> 00:10:42,963
ludzie nadal byli w dużej mierze
nieświadomi planety, na której żyli.
179
00:10:43,043 --> 00:10:46,723
Średniowieczny wieśniak nie miał pojęcia
o istnieniu Ameryki.
180
00:10:46,803 --> 00:10:48,443
Nic nie wiedział o plagach.
181
00:10:49,763 --> 00:10:52,883
To dlatego,
że dla niego mapa świata wyglądała tak.
182
00:10:52,963 --> 00:10:56,403
Zniekształcona masa krajów,
które do tej pory odkryto,
183
00:10:56,483 --> 00:10:59,763
wszystkie zgniecione razem, bez Ameryki.
184
00:11:01,123 --> 00:11:03,443
Jeden człowiek zmienił to wszystko:
185
00:11:03,523 --> 00:11:06,283
włoski żeglarz i detektyw,
Krzysztof Colombo.
186
00:11:06,363 --> 00:11:09,203
Kolumb myślał,
że jeśli wypłynie poza mapę,
187
00:11:09,283 --> 00:11:11,803
pojawi się po drugiej stronie jak Pac-Man.
188
00:11:11,883 --> 00:11:15,803
Byłby to skrót do Indii,
a on pozbyłby się koszmarów.
189
00:11:15,883 --> 00:11:17,563
To było ogromne ryzyko.
190
00:11:17,643 --> 00:11:20,403
Jeśli Kolumb miałby rację,
zostałby milionerem.
191
00:11:20,483 --> 00:11:24,643
Gdyby się mylił, stałby się pośmiewiskiem.
Martwym.
192
00:11:24,723 --> 00:11:27,843
Nie przejmował się tym, dlatego wypłynął.
193
00:11:27,923 --> 00:11:30,043
Kolumb nie znalazł Indii,
194
00:11:30,123 --> 00:11:33,003
ale jego statek natknął się na Nowy Świat:
195
00:11:33,083 --> 00:11:36,163
planeta Ziemia,
część druga znana jako Ameryka.
196
00:11:36,243 --> 00:11:39,603
Wkrótce inni podążyli w jego ślady.
197
00:11:41,403 --> 00:11:42,803
To widok na Plymouth.
198
00:11:42,883 --> 00:11:47,283
W 1620 r. zgromadziła się tu grupa
pielgrzymów pragnących lepszego życia.
199
00:11:47,363 --> 00:11:50,963
Nie ma w tym nic dziwnego, bo to Plymouth.
200
00:11:51,043 --> 00:11:55,883
Pielgrzymi wskoczyli do swego skutera,
statku kosmicznego Mayflower,
201
00:11:56,603 --> 00:12:00,483
i dzielnie przepłynęli
ten rysunek Oceanu Atlantyckiego,
202
00:12:00,563 --> 00:12:03,763
aby dotrzeć na drugą stronę,
też do Plymouth.
203
00:12:03,843 --> 00:12:06,163
Na pewno byli zdruzgotani.
204
00:12:06,243 --> 00:12:10,243
Na szczęście to Plymouth okazało się inne
od tego, które opuścili.
205
00:12:10,323 --> 00:12:14,283
Początkowo życie w Nowym Świecie
było trudne dla kolonistów.
206
00:12:14,363 --> 00:12:18,603
Ale rdzenni Amerykanie nauczyli ich
uprawiać kukurydzę i łowić ryby.
207
00:12:18,683 --> 00:12:22,043
W zamian za to
koloniści zapoznali rdzennych Amerykanów
208
00:12:22,123 --> 00:12:23,603
z ospą.
209
00:12:23,683 --> 00:12:27,563
Osadnicy nie zapomnieli,
co zrobili dla nich rdzenni Amerykanie,
210
00:12:27,643 --> 00:12:31,203
ale zignorowali to,
gdy po latach dokonali masakry.
211
00:12:31,283 --> 00:12:34,363
Podczas gdy Nowy Świat
przechodził ogromne zmiany,
212
00:12:34,443 --> 00:12:38,803
w Starym Świecie szykował się
kontrowersyjny przełom.
213
00:12:38,883 --> 00:12:42,323
Jest początek XVII wieku
i ten głupio ubrany naukowiec
214
00:12:42,403 --> 00:12:45,883
na zawsze zmieni sposób,
w jaki ludzkość postrzega siebie.
215
00:12:45,963 --> 00:12:47,283
Nazywa się Galileusz;
216
00:12:47,363 --> 00:12:50,683
jedna z nielicznych,
sławnych postaci w historii,
217
00:12:50,763 --> 00:12:52,603
znanych pod jednym imieniem.
218
00:12:52,683 --> 00:12:55,963
Podobnie jak Churchill,
Pepsi czy Garfield.
219
00:12:56,043 --> 00:13:00,603
Imię i nazwisko Galileusza to
Galileo Figaro Magnifico, prawda?
220
00:13:00,683 --> 00:13:04,043
Nie jestem pewien, nie wiem.
221
00:13:04,123 --> 00:13:06,763
Tak przynajmniej mówi
„Dominican Rhapsody”.
222
00:13:06,843 --> 00:13:08,523
Może „Bohemian Rhapsody”?
223
00:13:08,603 --> 00:13:10,403
Więc jak miał na imię?
224
00:13:10,483 --> 00:13:13,883
Z tego, co wiem, to Galileo Galilei.
225
00:13:13,963 --> 00:13:16,363
- Galileo Galilei?
- Tak.
226
00:13:16,443 --> 00:13:19,843
To tak, jakbym ja się nazywała
Philomena Philomenie.
227
00:13:20,923 --> 00:13:22,563
W sumie podoba mi się to.
228
00:13:22,643 --> 00:13:25,123
Galileusz wynalazł tak potężny teleskop,
229
00:13:25,203 --> 00:13:28,483
że mógł obserwować ludzi
przebierających się na Słońcu.
230
00:13:28,563 --> 00:13:31,643
Cholera jasna.
Wszystko wydaje się olbrzymie.
231
00:13:31,723 --> 00:13:33,803
Patrzeliście już? To niesamowite!
232
00:13:35,163 --> 00:13:36,363
Jak pan to zrobił?
233
00:13:36,443 --> 00:13:39,043
Jest pan Galileuszem czy aktorem?
234
00:13:40,843 --> 00:13:42,203
Czy on miał dużo pracy?
235
00:13:42,963 --> 00:13:46,123
Astronomiczna inteligencja Galileusza
doprowadziła go
236
00:13:46,203 --> 00:13:49,403
do tak szokującego odkrycia,
że papież chylił czoła.
237
00:13:50,243 --> 00:13:53,323
Według Starego Testamentu
Słońce krąży wokół Ziemi,
238
00:13:53,403 --> 00:13:55,003
a nie odwrotnie.
239
00:13:55,083 --> 00:14:00,003
Jeśli chodzi o Kościół,
Galileusz nazywał Biblię kłamstwem.
240
00:14:00,083 --> 00:14:01,843
Nie zareagowali przesadnie,
241
00:14:01,923 --> 00:14:04,763
ale po chrześcijańsku
oskarżyli go o herezję
242
00:14:04,843 --> 00:14:08,203
i uznali go winnym
w skorumpowanym pokazowym procesie.
243
00:14:08,283 --> 00:14:12,363
Galileusza skazano na dożywotni
areszt domowy na planecie,
244
00:14:12,443 --> 00:14:14,563
wokół której wiruje Słońce.
245
00:14:14,643 --> 00:14:17,843
Kościół uważał,
że Słońce krąży wokół Ziemi,
246
00:14:17,923 --> 00:14:20,083
ale Galileusz uważał odwrotnie.
247
00:14:20,163 --> 00:14:22,283
Po czyjej stronie jesteśmy?
248
00:14:22,363 --> 00:14:24,443
Zdecydowanie po stronie Galileusza,
249
00:14:25,443 --> 00:14:27,443
podobnie jak dzisiejszy Kościół.
250
00:14:27,523 --> 00:14:31,283
Może oboje mieli rację,
i Słońce, i Ziemia krążą wokół siebie?
251
00:14:31,363 --> 00:14:34,843
Każdy byłby szczęśliwy.
Możemy się z tym zgodzić?
252
00:14:34,923 --> 00:14:38,323
Gdyby tylko wynalazł
jakiś silnik nieśmiertelności
253
00:14:38,403 --> 00:14:40,483
zamiast bezsensownego teleskopu,
254
00:14:40,563 --> 00:14:43,843
żyłby dalej i widziałby,
jak przyjęto jego pomysły.
255
00:14:43,923 --> 00:14:46,683
Niestety nie był taki sprytny.
256
00:14:47,803 --> 00:14:51,043
Podobnie jak nauka,
rozwijał się też świat filozofii,
257
00:14:51,123 --> 00:14:54,483
dzięki wielkim myślicielom,
takim jak ten człowiek.
258
00:14:54,563 --> 00:14:57,283
Kim był Jim Kartezjusz?
259
00:14:57,923 --> 00:15:02,843
Nie wiem, kim był Jim Kartezjusz,
260
00:15:02,923 --> 00:15:06,723
ale wiem, że René Kartezjusz jest uważany
261
00:15:06,803 --> 00:15:08,923
za ojca filozofii nowożytnej.
262
00:15:09,003 --> 00:15:12,803
Co miał na myśli, mówiąc:
„Myślę, więc jestem”?
263
00:15:14,043 --> 00:15:16,403
Kartezjusz miał na myśli,
264
00:15:17,363 --> 00:15:19,843
że samoświadomość,
265
00:15:19,923 --> 00:15:22,323
samowiedza
266
00:15:22,403 --> 00:15:26,763
to cechy definiujące tożsamość człowieka.
267
00:15:26,843 --> 00:15:31,603
Chwila, jeśli myślę, więc jestem,
to co z innymi ludźmi?
268
00:15:31,683 --> 00:15:34,043
W jaki sposób oni myślą, więc jestem?
269
00:15:34,123 --> 00:15:37,203
Jak mogę powiedzieć,
czy oni myślą, więc jestem?
270
00:15:37,283 --> 00:15:41,203
Czy po prostu myślę,
że oni myślą, więc jestem,
271
00:15:41,283 --> 00:15:44,763
ale oni nie są realni,
i ja tylko myślę, że oni jestem.
272
00:15:44,843 --> 00:15:48,283
Czy uważa pan,
że jeśli pan myśli, to jest?
273
00:15:48,363 --> 00:15:50,323
Nie chciałbym powiedzieć,
274
00:15:50,403 --> 00:15:55,243
że moje istnienie zależy od mego myślenia.
275
00:15:55,323 --> 00:15:59,363
Nie tak twierdził Kartezjusz.
276
00:15:59,443 --> 00:16:02,163
Możliwe jest myśleć,
że jest się kimś innym?
277
00:16:02,243 --> 00:16:07,443
Na przykład gdy będę intensywnie myśleć,
że jestem Eddym Murphym,
278
00:16:08,163 --> 00:16:10,603
czy ostatecznie stanę się nim?
279
00:16:10,683 --> 00:16:14,363
Gdybym stała się nim, on stałby się mną
280
00:16:14,443 --> 00:16:16,603
czy po prostu by zniknął?
281
00:16:17,163 --> 00:16:19,603
Czy Kartezjusz poruszał takie kwestie?
282
00:16:20,923 --> 00:16:26,283
Nie. O ile mi wiadomo,
Kartezjusz nie poruszał tego tematu.
283
00:16:26,363 --> 00:16:28,323
Dlaczego nie?
284
00:16:28,403 --> 00:16:32,643
Kartezjusz zainspirował
ruch intelektualny znany jako oświecenie,
285
00:16:32,723 --> 00:16:35,843
kiedy to metroseksualni elitaryści
publikowali eseje
286
00:16:35,923 --> 00:16:40,283
poszerzające horyzonty ludzkości
w sposób niezrównany aż do roku 1989,
287
00:16:40,363 --> 00:16:44,403
gdy ukazał się belgijski hymn techno
"Pump Up the Jam".
288
00:17:01,003 --> 00:17:04,043
Teledysk opiera się
na tekście Williama Goldmana,
289
00:17:04,123 --> 00:17:07,843
który otrzymał Oscara za scenariusz
Wszyscy ludzie prezydenta.
290
00:17:07,923 --> 00:17:11,122
Technotronic to połączenie
wyrazu "techno",
291
00:17:11,203 --> 00:17:15,003
oznaczającego rodzaj muzyki,
i "tronic" oznaczającego "tronic".
292
00:17:15,083 --> 00:17:21,203
Utwór wydany po raz pierwszy
na 30-cm płycie winylowej z koniem.
293
00:17:22,563 --> 00:17:26,483
Dnia 28 grudnia 1879 r. o godz. 19.16
runął most kolejowy nad Tay
294
00:17:26,563 --> 00:17:30,003
wraz z pociągiem.
Straciło wtedy życie 60 pasażerów.
295
00:17:30,083 --> 00:17:32,243
Człowiek uwięziony w tym obrazie
296
00:17:32,323 --> 00:17:35,603
to filozof oświecenia,
Jean-Jacques Rousseau.
297
00:17:35,683 --> 00:17:39,643
Ma tak francuskie imię,
że mógłby nazywać się Pierre Bagietka,
298
00:17:39,723 --> 00:17:41,883
ale nie mogę tak na niego mówić.
299
00:17:43,163 --> 00:17:48,123
Rousseau napisał:
„Człowiek jest wolny, ale w kajdanach".
300
00:17:48,203 --> 00:17:52,723
Marzył o nowym społeczeństwie,
w którym ludzie będą panami własnego losu.
301
00:17:52,803 --> 00:17:56,843
To samo marzenie ciągnęło kolonistów
do Nowego Świata…
302
00:17:56,923 --> 00:17:58,363
tłumnie i w łodziach.
303
00:17:59,363 --> 00:18:03,403
W Ameryce chcieli prowadzić życie pełne
uczciwej i ciężkiej pracy.
304
00:18:03,483 --> 00:18:07,003
Wielu kolonistów szybko odkryło,
że nie dadzą rady,
305
00:18:07,083 --> 00:18:10,683
dlatego kradli ludzi z Afryki,
by robili to za nich.
306
00:18:10,763 --> 00:18:14,563
Można pomyśleć, że dokładnie
o takich ludziach mówił Rousseau,
307
00:18:14,643 --> 00:18:17,643
gdy napisał,
że ludzkość musi zrzucić kajdany.
308
00:18:17,723 --> 00:18:18,923
Ale tak nie było.
309
00:18:19,003 --> 00:18:21,883
Jak wielu humanistów,
znalazł sprytną lukę.
310
00:18:21,963 --> 00:18:25,923
Nie traktował niewolników jak ludzi,
dlatego nie obchodziło go to.
311
00:18:26,003 --> 00:18:28,363
Na szczęście mniej więcej w tym czasie
312
00:18:28,443 --> 00:18:31,363
kolonie zaczęły interesować się wolnością.
313
00:18:32,403 --> 00:18:36,523
Na nieszczęście nie interesowała ich
wolność niewolników,
314
00:18:36,603 --> 00:18:38,003
ale ich własna.
315
00:18:38,083 --> 00:18:42,723
Brytyjskimi koloniami rządził
król i rysownik, Jerzy III.
316
00:18:43,243 --> 00:18:48,443
Ale stosunki między Starą Anglią
a Nowym Światem stawały się oziębłe.
317
00:18:48,523 --> 00:18:53,643
Co zapoczątkowało napięcie
między Brytyjczykami i Amerykanami?
318
00:18:53,723 --> 00:18:56,923
Może to, że wy mówicie „ciasteczka”,
a my „herbatniki”,
319
00:18:57,003 --> 00:18:59,443
chodnik też nazywacie inaczej?
320
00:18:59,523 --> 00:19:03,723
Bo w związku takie małe rzeczy
zaczynają drażnić po pewnym czasie.
321
00:19:03,803 --> 00:19:05,803
Sytuacja była o wiele gorsza.
322
00:19:05,883 --> 00:19:10,203
Wielka Brytania opodatkowała kolonie,
a to się wcześniej nie zdarzyło.
323
00:19:10,283 --> 00:19:13,003
Ogólnie mówiąc, poszło o pieniądze.
324
00:19:13,083 --> 00:19:16,923
To tak jak między mną,
a moim byłym, Seanem.
325
00:19:17,603 --> 00:19:21,163
Gdy zamawialiśmy jedzenie na wynos,
326
00:19:22,043 --> 00:19:26,203
zawsze nalegał, byśmy płacili po połowie,
327
00:19:26,283 --> 00:19:31,243
a mimo to zamawiał potrawy,
których nienawidzę, jak onion bhaji.
328
00:19:31,323 --> 00:19:33,203
Śmierdziało mu od tego z gęby.
329
00:19:34,443 --> 00:19:36,723
Ale musiałam zapłacić połowę.
330
00:19:36,803 --> 00:19:40,243
Dla mnie to nie fair. A dla pani?
331
00:19:41,163 --> 00:19:42,403
Absolutnie nie.
332
00:19:42,483 --> 00:19:45,283
I robił to profesor, Sean.
333
00:19:47,043 --> 00:19:49,363
Wreszcie w Bostonie w roku 1773
334
00:19:49,443 --> 00:19:52,723
grupa kolonistów stwierdziła,
że miarka się przebrała.
335
00:19:52,803 --> 00:19:56,923
Gdy bostończycy
zdenerwowali się na Brytyjczyków,
336
00:19:57,003 --> 00:20:00,643
czemu zorganizowali prymitywną herbatkę,
337
00:20:00,723 --> 00:20:04,643
zamiast należycie walczyć,
jak przystało na Brytyjczyków?
338
00:20:04,723 --> 00:20:09,083
Czemu Amerykanie zawsze przejawiali
tchórzliwe skłonności,
339
00:20:09,163 --> 00:20:10,363
nawet obecnie?
340
00:20:11,043 --> 00:20:14,043
Myślę, że jedyne tchórzostwo
przejawiło się w tym,
341
00:20:14,123 --> 00:20:17,443
że przebrali się za Indian
342
00:20:17,523 --> 00:20:19,723
i nikt nie wiedział, kim są.
343
00:20:19,803 --> 00:20:22,883
Poszłaby pani na ochotnika do więzienia,
344
00:20:22,963 --> 00:20:25,083
gdy nie było takiej potrzeby?
345
00:20:26,523 --> 00:20:29,243
Myślę, że to zależałoby od udogodnień.
346
00:20:29,923 --> 00:20:32,843
Brak szacunku dla naszej herbaty to jedno,
347
00:20:32,923 --> 00:20:36,403
ale nadchodziło jeszcze gorsze uderzenie
w splot słoneczny.
348
00:20:36,483 --> 00:20:40,443
W 1776 roku przywódcy 13 kolonii
zdecydowali,
349
00:20:40,523 --> 00:20:44,683
że nie chcą już nazywać się Brytyjczykami,
ale Amerykanami.
350
00:20:44,763 --> 00:20:48,723
Ci heteroseksualni biali mężczyźni,
znani jako Ojcowie Założyciele,
351
00:20:48,803 --> 00:20:52,203
napisali najsłynniejszy tekst w historii
o rozstaniu,
352
00:20:52,283 --> 00:20:54,323
Deklarację Niepodległości.
353
00:20:54,403 --> 00:20:57,843
Wszyscy ci mężczyźni stali się
idolami Amerykanów.
354
00:20:57,923 --> 00:21:00,243
Dla pozostałych nimi nie byli.
355
00:21:00,323 --> 00:21:04,243
Doprowadziło to do wojny
między Amerykanami i Brytyjczykami.
356
00:21:04,323 --> 00:21:06,323
Nie znano wtedy kamuflażu,
357
00:21:06,403 --> 00:21:10,043
dlatego brytyjscy żołnierze
nosili jasnoczerwone płaszcze.
358
00:21:10,123 --> 00:21:14,123
W konsekwencji ginęli tysiącami,
ale wyglądali niesamowicie.
359
00:21:14,843 --> 00:21:18,603
Ten obraz przedstawia
jedno z najważniejszych wydarzeń wojny:
360
00:21:18,683 --> 00:21:21,603
Waszyngton przeprawia się
przez rzekę Delaware.
361
00:21:21,683 --> 00:21:24,963
Tak jak widać, Waszyngton całą drogę stał,
362
00:21:25,043 --> 00:21:26,803
bo nie zarezerwował miejsca.
363
00:21:26,883 --> 00:21:29,923
Nie wpadł do wody,
ale nie pomagał też wiosłować,
364
00:21:30,003 --> 00:21:32,003
co musiało być denerwujące.
365
00:21:32,083 --> 00:21:36,483
Ostatecznie Waszyngton wygrał
i został pierwszym prezydentem Ameryki.
366
00:21:36,563 --> 00:21:39,163
Najbardziej szanowane stanowisko
na świecie
367
00:21:39,243 --> 00:21:41,083
do 2016 roku.
368
00:21:41,723 --> 00:21:45,283
Waszyngton i tatusiowie założyciele
napisali konstytucję;
369
00:21:45,363 --> 00:21:47,763
instrukcję obsługi swojego nowego kraju,
370
00:21:47,843 --> 00:21:51,603
zawierającą najbardziej wpływowe
koncepcje polityczne w historii.
371
00:21:51,683 --> 00:21:55,923
Czytałam gdzieś,
że Ameryka to nie tylko kraj, ale idea.
372
00:21:56,563 --> 00:21:59,203
Ale to jest tylko kraj, prawda?
373
00:21:59,283 --> 00:22:01,643
Powstał pod wpływem idei,
374
00:22:01,723 --> 00:22:05,523
więc zawsze był organizowany wokół idei,
375
00:22:05,603 --> 00:22:08,043
że jest to kraj wolności dla wszystkich.
376
00:22:08,123 --> 00:22:10,483
Ale ideą jest zjedzenie kanapki.
377
00:22:10,563 --> 00:22:13,083
Albo pomalowanie roweru na niebiesko.
378
00:22:13,163 --> 00:22:15,963
Zrobić tak… To jest idea.
379
00:22:16,043 --> 00:22:18,483
Ameryka to po prostu miejsce.
380
00:22:19,003 --> 00:22:22,283
Rewolucja amerykańska
wstrząsnęła całym światem,
381
00:22:22,363 --> 00:22:24,043
chyba nawet planetą.
382
00:22:24,123 --> 00:22:26,403
Szczególnie mocno uderzyła we Francję,
383
00:22:26,483 --> 00:22:30,603
gdzie zwykły człowiek, czyli homme,
musiał grzebać w błocie,
384
00:22:30,683 --> 00:22:34,803
a bogaci stali się tak wytworni,
że nosili falbanki.
385
00:22:34,883 --> 00:22:38,723
Wkrótce przeciętny Janek miał dość władcy,
króla Ludwika XVI,
386
00:22:38,803 --> 00:22:43,483
i jego identycznych żon, Marii i Antoniny,
którzy cieszyli się wystawnym życiem,
387
00:22:43,563 --> 00:22:46,283
a biedni musieli przetrwać
o chlebie i wodzie.
388
00:22:47,203 --> 00:22:52,043
W końcu w 1789 roku
wybuchła rewolucja topless.
389
00:22:52,963 --> 00:22:55,483
Biedni obalili króla i wynaleźli maszynę,
390
00:22:55,563 --> 00:22:58,723
która na zawsze uwolniła świat
od rodziny królewskiej.
391
00:23:00,123 --> 00:23:04,443
Gilotyna miała być
najbardziej humanitarnym sposobem
392
00:23:04,523 --> 00:23:07,843
pozbawienia kogoś głowy
przed drwiącym tłumem.
393
00:23:07,923 --> 00:23:12,883
Po prostu wsadzałeś arystokratę
głową do przodu do tej dziury.
394
00:23:12,963 --> 00:23:16,843
Potem ostre jak brzytwa ostrze opadało
i odcinało głowę,
395
00:23:16,923 --> 00:23:19,963
oddzielając ją od karku i ciała.
396
00:23:20,043 --> 00:23:23,043
W tym momencie pewnie myślał, że uciekł.
397
00:23:23,123 --> 00:23:26,403
Ale jakiekolwiek poczucie zwycięstwa
było krótkotrwałe,
398
00:23:26,483 --> 00:23:31,203
bo chwilę później lądował twarzą
w tym okropnie szorstkim wiklinowym koszu.
399
00:23:32,883 --> 00:23:35,763
Widzimy, że nie ma tu żadnej wyściółki,
400
00:23:35,843 --> 00:23:38,403
więc upadek powodował rozległe siniaki,
401
00:23:38,483 --> 00:23:40,163
a może nawet wstrząs mózgu.
402
00:23:40,243 --> 00:23:41,563
Mogło być gorzej.
403
00:23:41,643 --> 00:23:46,203
Mógł wysunąć głowę z powozu
i przejechać bardzo blisko budynku.
404
00:23:46,283 --> 00:23:49,963
Mimo to widok gilotyny
miał ogromny wpływ na każdego.
405
00:23:50,043 --> 00:23:52,243
A szczególnie na króla Ludwika.
406
00:23:52,323 --> 00:23:56,043
Bez głowy już nigdy
nie mógłby się rozmnażać ani nosić korony,
407
00:23:56,123 --> 00:23:59,803
na pewno nie znalazłby zatrudnienia
w żadnym zawodzie.
408
00:23:59,883 --> 00:24:04,763
Może dlatego zdecydował się
całkowicie wycofać z życia publicznego.
409
00:24:04,843 --> 00:24:08,803
Rewolucja francuska nie była
pierwszym powstaniem mas
410
00:24:08,883 --> 00:24:11,283
przeciw elitom i pewnie nie ostatnim.
411
00:24:11,363 --> 00:24:15,283
Wiele rewolucji polega na tym,
że biedni ludzie obalają bogatych.
412
00:24:15,363 --> 00:24:18,443
Czy uważa pani,
że miliarderzy tacy jak Elon Musk
413
00:24:18,523 --> 00:24:20,323
powinni się bać gilotyny?
414
00:24:21,123 --> 00:24:23,843
Myślę, że przez rewolucję francuską
415
00:24:23,923 --> 00:24:26,603
z pewnością wielu potężnych ludzi
416
00:24:26,683 --> 00:24:29,363
bardzo martwiło się o swoje życie.
417
00:24:29,443 --> 00:24:31,883
Elon Musk pewnie mógłby wynaleźć maszynę,
418
00:24:31,963 --> 00:24:35,523
która elektronicznie odetnie mu głowę
przed przybyciem tłumu.
419
00:24:35,603 --> 00:24:39,243
- Wie pani dużo więcej niż ja.
- Tylko zgaduję.
420
00:24:40,203 --> 00:24:44,963
Wkrótce Francja zdecydowała, że potrzebuje
kogoś silnego, kto przejmie kontrolę.
421
00:24:45,043 --> 00:24:47,043
Dostali cesarza Napoleona.
422
00:24:47,123 --> 00:24:51,163
Brak pokrewieństwa z pingwinem cesarskim,
o ile można to ustalić.
423
00:24:51,243 --> 00:24:54,243
Napoleon stoczył mnóstwo wojen
na lądzie i morzu,
424
00:24:54,323 --> 00:24:56,563
które do dziś pozostają zbyt drogie,
425
00:24:56,643 --> 00:24:59,883
by właściwie je odtworzyć
w historycznych dokumentach.
426
00:25:02,003 --> 00:25:05,203
Nałożenie efektów dźwiękowych
na taki obraz bitwy
427
00:25:05,283 --> 00:25:08,283
daje pewne wyobrażenie o tym,
jak mogła wyglądać,
428
00:25:08,363 --> 00:25:10,883
ale nadal brakowało kluczowego składnika.
429
00:25:10,963 --> 00:25:14,123
Jedynie ścieżka dźwiękowa
z muzyką klasyczną
430
00:25:14,203 --> 00:25:16,723
może ożywić wojny napoleońskie.
431
00:25:23,843 --> 00:25:26,083
Widzicie? Dużo lepiej.
432
00:25:26,843 --> 00:25:31,003
Na szczęście muzykę klasyczną doskonalił
w innym miejscu w Europie
433
00:25:31,083 --> 00:25:33,363
kompozytor o nazwisku Beethoven.
434
00:25:34,923 --> 00:25:39,963
Czy Beethoven miał prawdziwego konia
ukrytego w twarzy?
435
00:25:40,603 --> 00:25:42,723
Przepraszam, źle to wyraziłam.
436
00:25:42,803 --> 00:25:45,763
Czy Beethoven znał się na muzyce?
437
00:25:47,163 --> 00:25:52,523
Jasne. Uważa się go za najlepszego
kompozytora zachodniej muzyki klasycznej.
438
00:25:52,603 --> 00:25:54,843
Beethoven napisał taką piosenkę…
439
00:25:59,163 --> 00:26:00,843
Co oznaczają jej słowa?
440
00:26:01,843 --> 00:26:04,843
To naprawdę silny motyw orkiestrowy.
441
00:26:04,923 --> 00:26:07,363
Tam w kółko powtarza się słowo "dumb".
442
00:26:07,443 --> 00:26:11,083
Czy to żart z publiczności,
czy może coś znaczy po niemiecku?
443
00:26:11,163 --> 00:26:16,363
W muzyce symfonicznej Beethovena
występują tylko instrumenty.
444
00:26:16,443 --> 00:26:21,163
Te utwory nie mają tekstu.
445
00:26:21,243 --> 00:26:25,163
Skąd mamy wiedzieć, o czym są,
skoro nie mają tekstu?
446
00:26:25,243 --> 00:26:26,603
To dosłownie bez sensu!
447
00:26:27,443 --> 00:26:30,483
Mimo wielkiego sukcesu
jego bezsensownych melodii,
448
00:26:30,563 --> 00:26:34,323
Beethoven w swojej karierze
napotkał ogromne osobiste wyzwania.
449
00:26:34,843 --> 00:26:39,203
Czy to prawda, że w ostatnich latach życia
Beethovena opuścił duch?
450
00:26:40,483 --> 00:26:43,203
Większość życia szwankował mu słuch.
451
00:26:43,283 --> 00:26:44,323
Nie, duch.
452
00:26:44,403 --> 00:26:45,923
- Duch?
- Tak.
453
00:26:47,083 --> 00:26:48,243
Nie.
454
00:26:48,323 --> 00:26:50,723
Producent napisał to w notatkach.
455
00:26:50,803 --> 00:26:54,283
Na pewno. Muszę to sprawdzić.
456
00:26:56,083 --> 00:27:00,323
„W ostatnich latach życia
Beethovena zupełnie opuścił duch”.
457
00:27:00,883 --> 00:27:04,203
Szwankował mu słuch. S-Ł-U-C-H.
458
00:27:04,283 --> 00:27:06,403
Na pewno szwankował mu po śmierci.
459
00:27:06,483 --> 00:27:11,043
Ale czy za życia też?
460
00:27:11,123 --> 00:27:13,963
Tak, całkowicie szwankował mu słuch.
461
00:27:14,043 --> 00:27:16,963
Ale nie duch?
Za życia nie opuścił go duch?
462
00:27:17,043 --> 00:27:18,763
Nie.
463
00:27:18,843 --> 00:27:21,843
Zatem jak pisał muzykę,
skoro opuścił go duch?
464
00:27:22,563 --> 00:27:25,723
Beethoven odszedł 26 marca 1827 roku.
465
00:27:25,803 --> 00:27:30,803
Uważano, że jego geniusz
został zapomniany.
466
00:27:30,883 --> 00:27:32,803
Aż do teraz.
467
00:27:32,883 --> 00:27:36,003
Specjaliści z Doliny Krzemowej
odtworzyli jego umysł
468
00:27:36,083 --> 00:27:40,203
i zainstalowali go w tym inteligentnym
głośniku Be-Toven Smart Home+.
469
00:27:40,283 --> 00:27:42,163
Zobaczmy, czy działa.
470
00:27:42,243 --> 00:27:44,883
Be-Toven, skomponuj nową symfonię!
471
00:27:45,443 --> 00:27:47,003
Was war das?
472
00:27:47,083 --> 00:27:49,163
Skomponuj nową symfonię!
473
00:27:49,243 --> 00:27:50,603
Gdzie jestem?
474
00:27:50,683 --> 00:27:52,963
Co? Po prostu skomponuj.
475
00:27:53,043 --> 00:27:54,803
Mein Gott, ale tu ciemno.
476
00:27:54,883 --> 00:27:57,643
Czemu mówię po angielsku?
Nie widzę swoich nóg.
477
00:27:57,723 --> 00:28:01,603
- Odtwórz moją playlistę z piątku.
- Odtwarzam playlistę z piątku.
478
00:28:03,203 --> 00:28:05,123
Czemu to robię?
479
00:28:05,203 --> 00:28:07,563
Mein Gott im Himmel, zabij mnie.
480
00:28:12,363 --> 00:28:15,843
Jak widzieliśmy,
w ciągu zaledwie kilkuset lat
481
00:28:15,923 --> 00:28:17,803
ludzkość przeszła serię
482
00:28:17,883 --> 00:28:20,843
potężnych kulturowych
i politycznych rewolucji.
483
00:28:20,923 --> 00:28:24,203
W kolejnym odcinku przedstawię
jeszcze większą rewolucję:
484
00:28:24,283 --> 00:28:28,723
rewolucję przemysłową,
wykutą w stali, parze, pocie,
485
00:28:28,803 --> 00:28:32,243
samolotach, pociągach,
samochodach i znów samolotach.
486
00:28:32,323 --> 00:28:34,963
Ludzie przez lata próbowali
zbudować samolot.
487
00:28:35,603 --> 00:28:38,363
Czemu tak bardzo chcieliśmy pokonać niebo?
488
00:28:38,443 --> 00:28:41,643
Tam w górze nic nie ma,
nie ma nawet na czym usiąść.
489
00:29:01,723 --> 00:29:06,723
Napisy: Sylwia Sadowska