1
00:00:08,923 --> 00:00:13,003
Αυτός είναι ο πλανήτης μας. Ο πλανήτης Γη.
2
00:00:13,082 --> 00:00:16,203
Είναι ένας πλανήτης
πάνω στον οποίο βρίσκομαι τώρα.
3
00:00:16,283 --> 00:00:20,363
Εκτός κι αν βλέπετε
ενώ πετάτε ή πέφτοντας από κτίριο,
4
00:00:20,443 --> 00:00:22,243
μάλλον κι εσείς επάνω είστε.
5
00:00:22,803 --> 00:00:26,843
Είναι η απίστευτη ιστορία
του ανθρώπου που μεταμόρφωσε τον κόσμο
6
00:00:26,923 --> 00:00:29,723
από ασήμαντη φύση σαν κι αυτό εδώ
7
00:00:29,803 --> 00:00:32,523
σε μοντέρνα πράγματα όπως αυτό.
8
00:00:32,603 --> 00:00:36,323
Και πώς το έκανε,
χρησιμοποιώντας μόνο τα χέρια του
9
00:00:37,043 --> 00:00:42,043
και τη φαντασία του και εργαλεία
και ηλεκτρισμό και το ίντερνετ.
10
00:00:42,803 --> 00:00:45,723
Ένα ταξίδι που θα με πάει
σε κάθε γωνιά της Γης,
11
00:00:45,803 --> 00:00:49,203
χρημάτων και περιορισμών
λόγω πανδημίας επιτρέποντος.
12
00:00:49,283 --> 00:00:52,923
Θα δω κάποια από τα
μεγαλύτερα επιτεύγματα του είδους μας.
13
00:00:53,003 --> 00:00:54,083
Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΩΝ ΛΙΟΝΤΑΡΙΩΝ
14
00:00:54,163 --> 00:00:56,243
Θα κάνω ερωτήσεις…
15
00:00:56,323 --> 00:00:57,643
Ποια είστε;
16
00:00:57,723 --> 00:01:00,483
…σε κορυφαίους ακαδημαϊκούς,
διάνοιες και ειδικούς
17
00:01:01,043 --> 00:01:04,243
που θα με βοηθήσουν να λύσω
το μυστήριο του ανθρώπινου πολιτισμού.
18
00:01:04,323 --> 00:01:07,763
Γιατί λένε ότι είναι μυστήριο
πώς χτίστηκαν οι πυραμίδες
19
00:01:07,843 --> 00:01:11,683
αφού προφανώς είναι
μεγάλα τούβλα σε ένα τρίγωνο;
20
00:01:12,803 --> 00:01:15,403
Δεν είναι μόνο η ιστορία του πλανήτη μας.
21
00:01:15,483 --> 00:01:19,043
Είναι η ιστορία του κόσμου που ζούμε.
Ή και τα δύο.
22
00:01:19,123 --> 00:01:21,283
Είμαι η Φιλομίνα Κανκ και σας καλώ
23
00:01:21,363 --> 00:01:24,443
σε μια ματιά ορόσημο
στον κόσμο που χτίσαμε μαζί.
24
00:01:25,043 --> 00:01:28,163
Είναι το Η Γη με τα Μάτια της Κανκ.
25
00:01:35,963 --> 00:01:39,643
Η ΓΗ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΝΚ
26
00:01:42,443 --> 00:01:44,603
ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΕΝΑ:
ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ
27
00:01:44,683 --> 00:01:47,883
Για δισεκατομμύρια χρόνια,
δεν υπήρχε πολιτισμός στη Γη.
28
00:01:47,963 --> 00:01:51,723
Μόνο ζώα, φυτά και αέρια
που συγχρωτίζονταν κι ανακατεύονταν.
29
00:01:51,803 --> 00:01:55,363
Πρέπει να ήταν όμορφα, αλλά και βαρετά.
30
00:01:55,443 --> 00:02:00,563
Μέχρι που ήρθε ένα πλάσμα
που τα άλλαξε όλα: ο άνθρωπος.
31
00:02:00,643 --> 00:02:05,883
Μας έμοιαζε ο πρώιμος άνθρωπος;
Ήταν φτιαγμένος από το ίδιο κρέας;
32
00:02:05,963 --> 00:02:10,123
Είχε εμπορικό όνομα,
όπως το μοσχάρι ή το χοιρινό;
33
00:02:10,203 --> 00:02:13,123
Απ' όσο ξέρουμε, ήταν ίδιοι με εμάς.
34
00:02:13,203 --> 00:02:17,163
Έχουμε βρει μόνο οστά, φυσικά.
Αλλά είναι ίδια με τα δικά μας.
35
00:02:17,243 --> 00:02:21,443
Υποθέτουμε ότι τα οστά καλύπτονταν
από κρέας όπως το δικό μας.
36
00:02:21,523 --> 00:02:24,763
Δεν γνωρίζω, όμως, κάποιο εμπορικό όνομα.
37
00:02:24,843 --> 00:02:28,123
-Άρα ήταν απλώς σάρκα;
-Ναι, σάρκα.
38
00:02:28,203 --> 00:02:32,203
Δύσκολο να βρούμε εμπορικό όνομα
για την ανθρώπινη σάρκα, έτσι;
39
00:02:34,283 --> 00:02:35,563
Μήπως "χορφ";
40
00:02:37,283 --> 00:02:41,683
Λέμε ότι ήταν χαζοί επειδή είχαν
μεγάλα φρύδια κι έλεγαν "ουγκ".
41
00:02:41,763 --> 00:02:45,003
Όμως ήταν πρωτοπόροι εφευρέτες.
42
00:02:45,963 --> 00:02:48,403
Πρώτοι αυτοί χρησιμοποίησαν εργαλεία,
43
00:02:48,483 --> 00:02:51,443
που οι περισσότεροι σήμερα
δεν ξέρουν να χρησιμοποιήσουν,
44
00:02:51,523 --> 00:02:55,163
γι' αυτό προσλαμβάνουν
κάποιον αληθινό άνθρωπο.
45
00:02:56,763 --> 00:03:00,963
Πώς έφτιαξαν εργαλεία
ενώ περπατούσαν στα τέσσερα;
46
00:03:01,603 --> 00:03:05,323
Δεν πιστεύουμε
ότι περπατούσαν στα τέσσερα για καιρό.
47
00:03:05,403 --> 00:03:09,003
Ήταν όρθιοι τουλάχιστον
τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια.
48
00:03:09,083 --> 00:03:13,843
Έφτιαξαν τα εργαλεία
με τα μπροστά ή τα πίσω πόδια;
49
00:03:13,923 --> 00:03:17,283
Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι έφτιαξαν
ποτέ κάτι με τα πόδια.
50
00:03:17,363 --> 00:03:20,563
Θα χρησιμοποίησαν τα μπροστινά πόδια
για τα εργαλεία.
51
00:03:20,643 --> 00:03:23,483
Άρα, θα λέγαμε ότι ήταν τα επάνω πόδια.
52
00:03:23,563 --> 00:03:26,923
Ναι, σίγουρα έφτιαξαν εργαλεία
με τα "επάνω πόδια"
53
00:03:27,003 --> 00:03:30,683
ή τα χέρια, όπως τα λέμε σήμερα.
54
00:03:30,763 --> 00:03:33,803
Κάτι που εφηύραν ήταν η φωτιά,
55
00:03:33,883 --> 00:03:36,363
κι έτσι έβλεπαν τη νύχτα κι έμεναν ζεστοί,
56
00:03:36,443 --> 00:03:40,163
παρατείνοντας τραγικά τη βαρετή ζωή τους.
57
00:03:40,243 --> 00:03:43,843
Έπρεπε να εφεύρουν κάτι
για να περνούν τα βαρετά βράδια.
58
00:03:43,923 --> 00:03:46,283
Κι αυτό ήταν η τέχνη.
59
00:03:48,923 --> 00:03:53,563
Μπαίνω σε μια σπηλιά, όχι κατά λάθος
ή επειδή είμαι λύκος,
60
00:03:54,283 --> 00:03:58,683
αλλά επειδή μου το ζήτησαν οι παραγωγοί,
61
00:03:58,763 --> 00:04:01,003
για να δω την τέχνη των σπηλαίων.
62
00:04:02,003 --> 00:04:04,123
Τέτοια ζωγραφική σε σπήλαια
63
00:04:04,203 --> 00:04:08,643
είναι από τα πρώτα
δείγματα πολιτισμού στη Γη.
64
00:04:10,083 --> 00:04:12,643
Μην ανησυχείτε, θα έρθουν καλύτερα.
65
00:04:12,723 --> 00:04:17,363
Οι πρώτοι καλλιτέχνες άρχισαν
να ζωγραφίζουν ό,τι ήταν πρόχειρο,
66
00:04:17,443 --> 00:04:18,763
όπως τα χέρια τους.
67
00:04:18,843 --> 00:04:21,203
Έπειτα, προχώρησαν σε ιστορίες.
68
00:04:21,283 --> 00:04:25,442
Αρχικά, βαρετές ιστορίες
για ακίνητες αγελάδες.
69
00:04:25,523 --> 00:04:29,243
Αλλά μετά άρχισαν να φτιάχνουν
σκηνές μάχης σαν κι αυτήν:
70
00:04:29,323 --> 00:04:32,283
Άνθρωποι Εναντίον Αγελάδων 2D.
71
00:04:32,363 --> 00:04:36,843
Για τον άνθρωπο των σπηλαίων ήταν
ό,τι και το Οι μαχητές των δρόμων 7.
72
00:04:38,043 --> 00:04:41,123
Έχει γίνει προσαρμογή
της ζωγραφικής των σπηλαίων σε ταινία;
73
00:04:41,203 --> 00:04:44,403
Αλλά πώς θα πάρουν
τα πνευματικά δικαιώματα;
74
00:04:44,483 --> 00:04:49,003
Ο κινηματογράφος προέκυψε πολύ αργότερα
από τη ζωγραφική των σπηλαίων.
75
00:04:49,083 --> 00:04:53,403
Δεν υπάρχει ένας τοίχος που να είπαμε
"Θεέ μου, τι απίστευτη ιστορία.
76
00:04:53,483 --> 00:04:56,563
Να φέρουμε τον Σπίλμπεργκ να τη γυρίσει";
77
00:04:56,643 --> 00:04:59,523
Δύσκολα θα βγάζαμε
μια ιστορία μιάμισης ώρας
78
00:04:59,603 --> 00:05:01,923
με βάση μια ζωγραφιά μιας σπηλιάς.
79
00:05:02,003 --> 00:05:05,643
Κάποιοι λένε ότι αυτές οι βίαιες εικόνες
φτιάχτηκαν ως θρησκευτική πράξη
80
00:05:05,723 --> 00:05:08,643
για να φέρουν καλή τύχη στην επόμενη μάχη.
81
00:05:08,723 --> 00:05:11,563
Δεν ξέρουμε γιατί οι άνθρωποι
πολεμούσαν με τις αγελάδες,
82
00:05:11,643 --> 00:05:13,483
κι ούτε θα το μάθουμε.
83
00:05:13,563 --> 00:05:17,723
Δεν θα μάθουμε ούτε
το όνομα του καλλιτέχνη ούτε των αγελάδων,
84
00:05:17,803 --> 00:05:21,323
επειδή όποιος το έφτιαξε
μάλλον έχει πεθάνει.
85
00:05:22,523 --> 00:05:25,443
Το καθημερινό κυνήγι ήταν πολύ δύσκολο,
86
00:05:25,523 --> 00:05:29,523
μέχρι που κάποιος σκέφτηκε
να τραφούν με φυτά,
87
00:05:29,603 --> 00:05:33,403
που τα έπιαναν πιο εύκολα,
αφού δεν μπορούσαν να τρέξουν.
88
00:05:34,443 --> 00:05:39,363
Αυτή η πράξη τεμπελιάς οδήγησε
στην εφεύρεση της γεωργίας,
89
00:05:39,443 --> 00:05:42,803
ένα τεράστιο άλμα,
που τώρα είναι πιο επικίνδυνο,
90
00:05:42,883 --> 00:05:47,203
αφού μπορεί να σκοντάψεις
σε αγροτικό εργαλείο πεταμένο γύρω.
91
00:05:48,003 --> 00:05:51,763
Οι πρώτοι γεωργοί καλλιέργησαν σιτάρι
κι έμαθαν να φτιάχνουν ψωμί.
92
00:05:51,843 --> 00:05:54,923
Ακόμα καλλιέργησαν
κριθάρι, αρακά και φακές
93
00:05:55,003 --> 00:05:58,683
για να έχουν ένα αξιοπρεπές
βίγκαν μπέργκερ να βάλουν στο ψωμί.
94
00:05:58,763 --> 00:06:01,163
Αλλά, ευτυχώς, δεν χρειάστηκε.
95
00:06:02,003 --> 00:06:04,883
Επειδή εφηύραν αυτό, τον φράχτη,
96
00:06:04,963 --> 00:06:07,683
ένα χάι τεκ ξύλινο μηχάνημα
που περιορίζει τα ζώα.
97
00:06:08,963 --> 00:06:12,483
Οι άνθρωποι γρήγορα υποδούλωσαν
πρόβατα, κότες, κατσίκες
98
00:06:12,563 --> 00:06:15,443
και τον νούμερο ένα εχθρό τους,
τις αγελάδες.
99
00:06:15,523 --> 00:06:19,323
Οι φάρμες έγιναν σαν ζωολογικοί κήποι,
μόνο που εκεί
100
00:06:19,403 --> 00:06:22,523
δεν μπορείς να διαλέξεις ένα ζώο
να το σκοτώσεις και να το φας.
101
00:06:22,603 --> 00:06:25,683
Εκτός κι αν ο ζωολογικός κήπος
έχει οικονομικά προβλήματα
102
00:06:25,763 --> 00:06:28,083
κι ο ιδιοκτήτης τα 'χει παίξει.
103
00:06:28,163 --> 00:06:31,403
Τα ζώα που δεν μπορούσαν να τα φάνε
ή να τα ιππεύσουν
104
00:06:31,483 --> 00:06:34,003
τα έκαναν κατοικίδια αν ήταν όμορφα.
105
00:06:34,083 --> 00:06:37,243
Ο πρώιμος άνθρωπος εξημέρωσε
τον σκύλο για συντροφιά.
106
00:06:38,123 --> 00:06:40,923
Και τις γάτες,
για όποιον λόγο έχουμε γάτες.
107
00:06:41,003 --> 00:06:46,123
Αυτή ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία
που η ζωή έχει θαλπωρή.
108
00:06:46,203 --> 00:06:51,203
Οι άνθρωποι έμεναν σε σπίτια,
που γρήγορα οδήγησαν στις πόλεις.
109
00:06:51,283 --> 00:06:54,883
Είναι απίστευτο ότι περπατάω
στα ερείπια της πρώτης πόλης.
110
00:06:54,963 --> 00:07:00,043
Δεν ισχύει. Είναι στο Ιράκ, που είναι
πολύ μακριά κι απίστευτα επικίνδυνο.
111
00:07:00,123 --> 00:07:02,683
Αλλά τα ερείπιά της μοιάζουν πολύ με αυτό,
112
00:07:02,763 --> 00:07:06,563
άρα δεν θα το καταλαβαίνατε
αν δεν σας το έλεγα κατά λάθος.
113
00:07:08,043 --> 00:07:11,083
Σήμερα είναι ένας θλιβερός σωρός
από τούβλα και σκόνη.
114
00:07:11,163 --> 00:07:15,003
Αλλά αν δείτε σε υπολογιστή
την προσομοίωση του πώς ήταν κάποτε,
115
00:07:15,083 --> 00:07:18,723
τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά.
116
00:07:18,803 --> 00:07:21,523
Ο πολιτισμός είχε αρχίσει.
117
00:07:21,603 --> 00:07:24,083
Ποιος εφηύρε τον πολιτισμό;
118
00:07:24,763 --> 00:07:28,563
Ο πολιτισμός δεν είναι κάτι που εφευρέθηκε
119
00:07:28,643 --> 00:07:31,603
ή κάτι που ξεκίνησε ξαφνικά.
120
00:07:31,683 --> 00:07:36,243
Μιλάμε για πολιτισμό
μόλις οι άνθρωποι έγιναν γεωργοί,
121
00:07:36,323 --> 00:07:42,523
μόλις άρχισαν να φτιάχνουν πόλεις
και να νομοθετούν.
122
00:07:43,123 --> 00:07:46,083
Αυτό έγινε σταδιακά
σε διάφορα μέρη του κόσμου
123
00:07:46,163 --> 00:07:48,403
αντί να εφευρεθεί ξαφνικά.
124
00:07:48,483 --> 00:07:53,403
Δεν ήταν ένας άνθρωπος, δηλαδή,
που θέλει να παραμείνει ανώνυμος.
125
00:07:53,483 --> 00:07:55,123
Όχι.
126
00:07:55,203 --> 00:07:58,163
Δεν πρέπει να σκεφτόμαστε έτσι.
127
00:07:58,243 --> 00:07:59,683
Εννοείς να μην…
128
00:07:59,763 --> 00:08:03,683
Αν είναι κάποιος
που θέλει να παραμείνει ανώνυμος,
129
00:08:03,763 --> 00:08:06,683
γιατί υπάρχει κάτι ύποπτο σ' αυτό, σωστά;
130
00:08:06,763 --> 00:08:09,803
Ο πολιτισμός εφευρέθηκε στη Μεσοποταμία
131
00:08:09,883 --> 00:08:12,323
από άγνωστους.
132
00:08:12,403 --> 00:08:15,483
Αλλά όποιοι κι αν ήταν,
προηγούνταν κατά πολύ της εποχής τους.
133
00:08:15,563 --> 00:08:20,683
Είχαν οι Μεσοποτάμιοι τα ίδια
πράγματα που έχουμε σήμερα;
134
00:08:20,763 --> 00:08:23,043
-Ναι.
-Όπως;
135
00:08:23,123 --> 00:08:27,523
Όπλα, κοσμήματα, ναούς, ζώα.
136
00:08:27,603 --> 00:08:31,723
Μάλιστα. Αλλά εννοούσα πατούσες
και φρύδια και τέτοια.
137
00:08:31,803 --> 00:08:34,123
-Ναι.
-Είχαν.
138
00:08:34,203 --> 00:08:40,363
Είχαν όλα τα όργανα, οπές,
πράγματα που δουλεύουν μαζί
139
00:08:40,443 --> 00:08:43,003
και εξωτερικά και εσωτερικά πράγματα.
140
00:08:43,082 --> 00:08:45,602
Δηλαδή είχαν τον ίδιο αριθμό οπών.
141
00:08:45,683 --> 00:08:49,163
Στον βαθμό που η επιστήμη είναι
σε θέση να επιβεβαιώσει, ναι.
142
00:08:50,163 --> 00:08:56,283
Μια από τις πιο σπουδαίες εφαρμογές τους
που χρησιμοποιούμε και σήμερα είναι:
143
00:08:56,363 --> 00:08:57,563
ο κύκλος.
144
00:08:57,643 --> 00:09:01,043
Οι τροχοί μπορεί
να σας φαίνονται περίπλοκοι,
145
00:09:01,603 --> 00:09:04,523
αλλά ο τρόπος που δουλεύουν είναι απλός.
146
00:09:05,803 --> 00:09:11,523
Ο κύκλος περιστρέφεται γύρω
από αυτό που εξέχει στη μέση,
147
00:09:11,603 --> 00:09:17,083
και καθώς η επιφάνεια
του τροχού πιέζει το έδαφος,
148
00:09:17,163 --> 00:09:22,883
η πίεση κάνει όλο τον πλανήτη
να κυλάει και να απομακρύνεται,
149
00:09:22,963 --> 00:09:26,483
και σου δίνει την εντύπωση
ότι κινείσαι μπροστά,
150
00:09:26,563 --> 00:09:30,163
πράγμα που ισχύει, αν και απίστευτο.
151
00:09:30,243 --> 00:09:33,523
Ο τροχός επέτρεψε τα ταξίδια, το εμπόριο,
152
00:09:33,603 --> 00:09:37,003
αλλά πρώτα έπρεπε να μπορούν
να μετρήσουν τα υπάρχοντά τους.
153
00:09:37,083 --> 00:09:40,683
Κι αυτό οδήγησε στην τραγική εφεύρεση
των μαθηματικών.
154
00:09:40,763 --> 00:09:45,723
Ας πούμε για μαθηματικά. Άξιζαν λιγότερο
οι αριθμοί στην αρχαιότητα
155
00:09:45,803 --> 00:09:49,243
ή είχαν την ίδια αξία όπως σήμερα,
αλλά μεγαλύτερη;
156
00:09:49,323 --> 00:09:53,483
Οι αριθμοί είχαν την ίδια αξία
όπως και σήμερα στην αρχαιότητα.
157
00:09:53,563 --> 00:09:55,803
Οι άνθρωποι έπρεπε να μπορούν να μετρούν.
158
00:09:55,883 --> 00:09:58,843
Είχαν τον ίδιο αριθμό αριθμών με εμάς;
159
00:09:58,923 --> 00:10:04,203
Ξέρεις, από το ένα μέχρι το 700,
με το 700 τον μεγαλύτερο αριθμό;
160
00:10:04,283 --> 00:10:08,723
Το 700 ποτέ δεν ήταν ο μεγαλύτερος
αριθμός. Μπορείς να μετρήσεις όσο θες.
161
00:10:08,803 --> 00:10:13,483
Όχι. Είδα στο YouTube ότι μετά
το 700, οι αριθμοί επαναλαμβάνονται.
162
00:10:13,563 --> 00:10:17,323
Απλώς τους δίνουν άλλα ονόματα
για να νομίζεις ότι ανεβαίνουν.
163
00:10:17,403 --> 00:10:19,323
Θες να σ' το στείλω;
164
00:10:19,403 --> 00:10:23,083
Με τους αριθμούς να ανεβαίνουν,
αλλά όχι πάνω από το 700,
165
00:10:23,163 --> 00:10:26,283
οι άνθρωποι χρειάζονταν κάτι
για να μπορούν να μετρήσουν.
166
00:10:26,363 --> 00:10:31,123
Τότε εμφανίστηκε αυτό. Λέγεται άβαξ.
167
00:10:31,203 --> 00:10:36,043
Με τον άβακα, οι πρόγονοί μας μπορούσαν
να μετρούν τα υπάρχοντά τους.
168
00:10:36,123 --> 00:10:41,963
Ήταν ένα βήμα προς την εφεύρεση
των χρημάτων στη μορφή των μετρητών.
169
00:10:42,043 --> 00:10:45,483
Οι αρχαίοι εφηύραν το χρήμα
για να κάνουν τη ζωή ευκολότερη,
170
00:10:45,563 --> 00:10:48,523
αλλά εφηύραν κατά λάθος
και τον καπιταλισμό,
171
00:10:48,603 --> 00:10:50,203
που θα μας σκοτώσει όλους.
172
00:10:50,283 --> 00:10:54,163
Συγγνώμη, αυτό δεν είναι ερώτηση.
Απλώς το διάβασα στο Twitter.
173
00:10:54,243 --> 00:10:56,083
Αφού κατέκτησε τους αριθμούς,
174
00:10:56,163 --> 00:11:02,363
η ανθρωπότητα προχώρησε σε κάτι
ακόμα πιο βαρετό, εφηύρε τη γραφή.
175
00:11:02,923 --> 00:11:07,043
Ήταν σημαντική εξέλιξη
η εφεύρεση της γραφής
176
00:11:07,123 --> 00:11:10,403
ή μια απλή αναλαμπή, όπως η ραπ μέταλ;
177
00:11:10,483 --> 00:11:14,003
Νομίζω ότι μόλις εμφανίστηκε
η γραφή στον κόσμο,
178
00:11:14,083 --> 00:11:15,883
ήταν ασταμάτητη.
179
00:11:15,963 --> 00:11:18,403
Δηλαδή ήταν μεγαλύτερο από τη ραπ μέταλ;
180
00:11:18,483 --> 00:11:21,883
-Πολύ μεγαλύτερο.
-Και από την άσιντ τζαζ;
181
00:11:23,403 --> 00:11:25,403
Και πάλι θα έβαζα τη γραφή πιο πάνω.
182
00:11:25,483 --> 00:11:28,723
Σκεφτόμουν τι γνώμη έχεις
για την άσιντ τζαζ. Τι είναι αυτό;
183
00:11:28,803 --> 00:11:30,443
Είναι εκμαγείο. Δεν είναι το αληθινό.
184
00:11:30,523 --> 00:11:36,523
Είναι αντίγραφο πλάκας από τη Μεσοποταμία,
γραμμένη σε σφηνοειδή γραφή,
185
00:11:36,603 --> 00:11:39,963
το πρώτο είδος γραφής στον κόσμο,
πάνω σε πήλινες πλάκες.
186
00:11:40,043 --> 00:11:43,563
Για βιβλίο, θα έλεγα
ότι έχει βαρετό εξώφυλλο.
187
00:11:43,643 --> 00:11:46,003
Δεν φαίνεται να ανοίγει κανονικά κιόλας.
188
00:11:46,083 --> 00:11:49,203
Είσαι από αυτούς που κρίνουν
από την εξωτερική εμφάνιση;
189
00:11:49,283 --> 00:11:52,683
-Ναι.
-Είναι μια λυπηρή και εσφαλμένη άποψη.
190
00:11:52,763 --> 00:11:57,963
Αν κάποιος το φώναζε δυνατά,
θα ήταν το πρώτο ακουστικό βιβλίο;
191
00:12:02,483 --> 00:12:03,803
Όχι.
192
00:12:05,323 --> 00:12:09,203
Η γραφή άλλαξε τον κόσμο.
Ξαφνικά οι ιδέες δεν θα εξαφανίζονταν
193
00:12:09,283 --> 00:12:13,003
επειδή το άτομο στο κεφάλι
του οποίου είχαν παγιδευτεί πέθανε.
194
00:12:13,083 --> 00:12:16,483
Αντίθετα, μπορούσες
να τις μετατρέψεις σε γραφή,
195
00:12:16,563 --> 00:12:21,483
και μετά οποιοσδήποτε μπορούσε
να ανεβάσει τις ιδέες στο δικό του μυαλό
196
00:12:21,563 --> 00:12:25,723
εισάγοντάς τες ασύρματα
μέσα από τα μάτια του.
197
00:12:25,803 --> 00:12:29,803
Είναι απίστευτο, αλλά παρόλο
που εφευρέθηκε πριν χιλιάδες χρόνια,
198
00:12:29,883 --> 00:12:35,643
η γραφή υπάρχει και σήμερα,
κάτω από τα βίντεο κλιπ στο ίντερνετ.
199
00:12:35,723 --> 00:12:40,043
Εδώ θα βρεις ένα άλλο
είδος γραφής που υπάρχει ακόμα:
200
00:12:40,123 --> 00:12:41,203
τα emoji.
201
00:12:41,283 --> 00:12:46,163
Ή, όπως τα έλεγαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι
που τα εφηύραν, ιερογλυφικά.
202
00:12:46,243 --> 00:12:50,083
Έλεγαν ολόκληρες ιστορίες
σε ιερογλυφικό κώδικα.
203
00:12:50,163 --> 00:12:52,483
Είναι σαν ένα πιο λογικό κόμικ της Marvel.
204
00:12:52,563 --> 00:12:56,523
Αντί να τα βάλουν δημόσια
για να τα απολαμβάνουν οι ζωντανοί,
205
00:12:56,603 --> 00:13:00,723
ζωγράφιζαν τα αιγυπτιακά κόμικ
στους τοίχους των τάφων
206
00:13:00,803 --> 00:13:02,843
για να διασκεδάζουν τους νεκρούς.
207
00:13:02,923 --> 00:13:06,563
Αυτοί οι τάφοι ήταν κάτω από
κάποια από τα πλέον αναγνωρίσιμα,
208
00:13:06,643 --> 00:13:10,243
να μην πω και μυτερά, κτίρια της ιστορίας.
209
00:13:10,323 --> 00:13:12,323
Μιλάω για τις πυραμίδες.
210
00:13:12,403 --> 00:13:15,723
Κοιτάζοντας τις πυραμίδες,
δεν γίνεται να μη σκεφτείς
211
00:13:15,803 --> 00:13:19,803
ότι βασικά είναι μεγάλα τρίγωνα
με τετράγωνο πισινό.
212
00:13:19,883 --> 00:13:23,603
Θα υπάρχει λέξη γι' αυτό το σχήμα,
αλλά δεν την ξέρει κανείς.
213
00:13:23,683 --> 00:13:26,683
Είναι ένα από τα πολλά
αιώνια μυστήρια των πυραμίδων.
214
00:13:26,763 --> 00:13:32,123
Γιατί έχουν αυτό το σχήμα οι πυραμίδες;
Για να μην κοιμούνται μέσα οι άστεγοι;
215
00:13:32,203 --> 00:13:34,923
Δεν νομίζω να υπήρχαν
άστεγοι στην αρχαία Αίγυπτο.
216
00:13:35,003 --> 00:13:38,403
-Δεν είχαν;
-Όχι, ο ένας φρόντιζε τον άλλο,
217
00:13:38,483 --> 00:13:40,723
-και αλληλοβοηθιόντουσαν.
-Σωστά.
218
00:13:40,803 --> 00:13:44,283
Υποθέτω ότι είναι καλές
στη βροχή, γιατί κυλάει.
219
00:13:44,363 --> 00:13:46,523
Πώς έχτισαν οι Αιγύπτιοι τις πυραμίδες;
220
00:13:46,603 --> 00:13:50,763
Ξεκίνησαν από πάνω
προς τα κάτω ή το ανάποδο;
221
00:13:50,843 --> 00:13:53,243
Έπρεπε να αρχίσουν από κάτω προς τα πάνω,
222
00:13:53,323 --> 00:13:56,323
επειδή θα ήταν αδύνατον
να ξεκινήσουν από πάνω.
223
00:14:00,123 --> 00:14:04,403
Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο θάνατος
ήταν η σημαντικότερη πράξη.
224
00:14:04,483 --> 00:14:08,363
Όσο πιο σημαντικός ήσουν,
τόσο πιο περίπλοκος θα ήταν ο θάνατος.
225
00:14:08,443 --> 00:14:11,563
Οι Αιγύπτιοι βασιλείς ήταν γνωστοί
ως Φαραώ,
226
00:14:11,643 --> 00:14:15,603
κι όταν πέθαιναν, τους έκαναν
μούμιες διάσημες σαν τον Σκούμπι Ντου.
227
00:14:16,203 --> 00:14:20,923
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν εμμονή
με τους νεκρούς, σωστά;
228
00:14:21,003 --> 00:14:24,923
Αλλά είναι όλοι τους νεκροί τώρα.
Θεωρείς ότι το πιστεύουν ακόμα;
229
00:14:25,603 --> 00:14:28,323
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δεν είχαν εμμονή
με τους νεκρούς,
230
00:14:28,403 --> 00:14:31,923
αλλά με τη ζωή. Ήθελαν να είναι ζωντανοί,
231
00:14:32,003 --> 00:14:35,123
κι ήθελαν να βεβαιωθούν
πως όταν πέθαιναν, θα επέστρεφαν.
232
00:14:35,203 --> 00:14:37,403
Γι' αυτό έκαναν μουμιοποίηση.
233
00:14:37,483 --> 00:14:42,203
Πώς έκαναν τη μουμιοποίηση;
Πες μου τη διαδικασία.
234
00:14:42,283 --> 00:14:46,203
Έπαιρνες τον νεκρό
και τον έβαζες σε ένα τραπέζι
235
00:14:46,283 --> 00:14:49,723
και το έπλενες.
Μετά αφαιρείς τον εγκέφαλο.
236
00:14:49,803 --> 00:14:53,963
Μετά έκοβαν και άνοιγαν στη μέση το σώμα
237
00:14:54,043 --> 00:14:56,723
και έβγαζαν ό,τι θεωρούσαν ότι θα σάπιζε.
238
00:14:56,803 --> 00:14:59,283
Μετά το κάλυπταν με αλάτι
και το στέγνωναν,
239
00:14:59,363 --> 00:15:03,043
και το κάλυπταν με επιδέσμους.
Αυτή ήταν η μούμια.
240
00:15:03,123 --> 00:15:06,963
Η περιποίηση σπα που κάνει
η Γκουίνεθ Πάλτροου κάθε βδομάδα.
241
00:15:07,923 --> 00:15:10,883
Έχει κάνει ποτέ ποδήλατο μια μούμια;
242
00:15:10,963 --> 00:15:14,843
Απ' όσο ξέρω όχι.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δεν είχαν ποδήλατα.
243
00:15:14,923 --> 00:15:17,043
-Σωστά.
-Δεν είχαν καν δρόμους.
244
00:15:17,123 --> 00:15:20,283
Άρα δεν είχαν ποδήλατα επειδή
δεν μπορούσαν να κάνουν ποδήλατο.
245
00:15:20,363 --> 00:15:25,123
Δεν ξέρω γιατί το ρώτησα αυτό.
Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο.
246
00:15:27,003 --> 00:15:31,163
Ενώ οι Φαραώ στην Αίγυπτο άφησαν
παρακαταθήκη ναών και τάφων,
247
00:15:31,243 --> 00:15:35,603
στην άλλη πλευρά εμφανιζόταν
μια ακόμη πιο εντυπωσιακή αυτοκρατορία.
248
00:15:35,683 --> 00:15:38,443
Η Ελλάδα, η χώρα, όχι το μιούζικαλ,
249
00:15:38,523 --> 00:15:41,643
είναι η γενέτειρα του πολιτισμού.
250
00:15:41,723 --> 00:15:44,963
Οι αρχαίοι Έλληνες εφηύραν
πολλά πράγματα που έχουμε ακόμα,
251
00:15:45,043 --> 00:15:46,763
όπως την ιατρική και τις ελιές,
252
00:15:46,843 --> 00:15:51,443
και πολλά που εξαφανίστηκαν,
όπως η δημοκρατία και οι κίονες.
253
00:15:52,083 --> 00:15:57,283
Εκτός από τα εντυπωσιακά ερείπια,
οι αρχαίοι Έλληνες ανέπτυξαν κουλτούρα
254
00:15:57,363 --> 00:16:01,963
όπως το γιαούρτι και το θέατρο
σε όλες τις βαρετές μορφές του.
255
00:16:02,043 --> 00:16:04,203
Στους Έλληνες άρεσαν οι τραγωδίες.
256
00:16:04,283 --> 00:16:09,323
Σ' αυτές συμβαίνουν άσχημα πράγματα,
κάποιοι πεθαίνουν ή αυτοκτονούν.
257
00:16:09,403 --> 00:16:13,123
Αλλά αυτές συνέβησαν πριν αιώνες.
258
00:16:13,203 --> 00:16:16,083
Όσα συνέβησαν σε αυτές είναι ακόμα άσχημα;
259
00:16:16,163 --> 00:16:22,123
Είναι, επειδή οι τραγωδίες λένε
ιστορίες για ανθρώπους,
260
00:16:22,203 --> 00:16:24,323
με τους οποίους μπορεί να ταυτιστούμε.
261
00:16:24,403 --> 00:16:27,803
Αφού πάει καιρός. Γιατί να με ενδιαφέρει;
262
00:16:27,883 --> 00:16:32,643
Η τραγωδία μιλάει
για ανθρώπινες καταστάσεις.
263
00:16:32,723 --> 00:16:35,443
Ακόμα και σήμερα,
αν ανακάλυπτες ότι σκότωσες
264
00:16:35,523 --> 00:16:39,603
τον πατέρα σου και παντρεύτηκες
τη μάνα σου, θα ταραζόσουν,
265
00:16:39,683 --> 00:16:41,123
όπως ο Οιδίποδας.
266
00:16:41,203 --> 00:16:45,643
Ίσως είμαι ψυχρή, αλλά δεν με νοιάζει
για τους ανθρώπους στην αρχαία Ελλάδα.
267
00:16:45,723 --> 00:16:47,763
Κρίμα.
268
00:16:47,843 --> 00:16:52,203
-Εσένα σε νοιάζει;
-Ναι, πολύ. Είναι η δουλειά μου.
269
00:16:52,283 --> 00:16:57,043
Ο φίλος μου ο Πολ έγραψε μια ιστορία
για έναν που έχωσε μέσα του μια πατάτα
270
00:16:57,123 --> 00:16:59,403
ακολουθώντας ένα άστοχο παιχνίδι σεξ.
271
00:16:59,483 --> 00:17:04,443
Το έγραψε σαν λίμερικ.
Κανείς δεν πέθανε, αλλά ακούγεται φρικτό.
272
00:17:04,523 --> 00:17:06,483
Είναι αυτό τραγωδία
273
00:17:06,563 --> 00:17:11,083
ή θα έπρεπε να φυτρώσει μέσα του
η πατάτα και να τον σκοτώσει;
274
00:17:11,162 --> 00:17:14,043
Ακούγεται σαν πολύ δυσάρεστο συμβάν.
275
00:17:14,122 --> 00:17:19,043
Δεν είμαι σίγουρη αν είναι διαχρονικό
για να γίνει τραγωδία.
276
00:17:19,122 --> 00:17:21,323
Ο Πολ είπε ότι έγινε αλήθεια.
277
00:17:21,402 --> 00:17:25,402
Ειλικρινά, πέρασε χάλια τελευταία.
Χρειάζεται διακοπές.
278
00:17:27,043 --> 00:17:32,642
Οι Έλληνες δημιούργησαν κι ένα
είδος θεάτρου για χαζούς, τα σπορ.
279
00:17:32,723 --> 00:17:35,963
Άρχισαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες
χωρίς να καλέσουν άλλες χώρες
280
00:17:36,043 --> 00:17:38,083
για να σιγουρέψουν
ότι θα κέρδιζε η Ελλάδα.
281
00:17:38,723 --> 00:17:42,643
Οι αθλητές στους πρώτους Ολυμπιακούς
συμμετείχαν γυμνοί,
282
00:17:42,723 --> 00:17:46,003
εν μέρει επειδή το αθλητικό σώμα
θεωρείτο αρετή.
283
00:17:46,083 --> 00:17:48,683
Αλλά κυρίως επειδή δεν υπήρχε η λύκρα.
284
00:17:48,763 --> 00:17:54,083
Άκουσα ότι στους πρώτους Ολυμπιακούς
οι αθλητές αγωνίζονταν γυμνοί.
285
00:17:54,163 --> 00:17:56,443
Όντως αγωνίζονταν γυμνοί.
286
00:17:56,523 --> 00:18:02,363
Υπάρχουν πηγές που λένε
ότι το θέαμα ήταν ερωτικό μερικές φορές.
287
00:18:02,443 --> 00:18:05,283
Με την πάλη και όλο αυτό το στριφογύρισμα,
288
00:18:05,363 --> 00:18:07,963
θα έβλεπαν την κωλοτρυπίδα τους και όλα.
289
00:18:08,043 --> 00:18:11,083
Δεν μπορούσαν να το λογοκρίνουν
για τους θεατές;
290
00:18:11,163 --> 00:18:13,163
Να βάλουν ένα φύλο συκής
291
00:18:13,243 --> 00:18:16,283
ή να λένε να κλείνουν τα μάτια
κάθε φορά που κάποιος έσκυβε;
292
00:18:18,603 --> 00:18:20,603
Μάλλον δεν θα έπιανε αυτό.
293
00:18:20,683 --> 00:18:23,123
Μα έβλεπες τον πισινό τους.
294
00:18:23,723 --> 00:18:26,163
Σε μερικές περιπτώσεις
ίσως ο κόσμος το έκανε.
295
00:18:26,243 --> 00:18:29,163
Ο Δίας το επιδοκίμαζε αυτό;
296
00:18:30,843 --> 00:18:34,563
Ίσως η πιο διάσημη μορφή πάλης
που εφηύραν οι Έλληνες
297
00:18:34,643 --> 00:18:36,163
ήταν η πνευματική πάλη.
298
00:18:36,723 --> 00:18:40,163
Η φιλοσοφία είναι βασικά
η σκέψη για τη σκέψη,
299
00:18:40,243 --> 00:18:43,083
που ακούγεται σαν χάσιμο χρόνου,
επειδή είναι,
300
00:18:43,163 --> 00:18:46,043
αν και ένας φιλόσοφος θα έλεγε
πως ο χρόνος που σπαταλούσαν
301
00:18:46,123 --> 00:18:48,003
κατ' αρχάς δεν υπήρξε ποτέ,
302
00:18:48,083 --> 00:18:52,323
και σε αυτό το σημείο σταματάς
να τους μιλάς και τρως κάνα μπισκότο.
303
00:18:53,923 --> 00:18:56,323
Αυτοί είναι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι.
304
00:18:56,403 --> 00:18:59,603
Όχι οι πραγματικοί,
αυτοί έχουν γίνει σκόνη και θρύψαλα.
305
00:18:59,683 --> 00:19:01,403
Στην καλύτερη να βρεις κάνα δόντι.
306
00:19:01,483 --> 00:19:04,523
Αυτές είναι έξυπνες εξομοιώσεις από πέτρα.
307
00:19:05,203 --> 00:19:09,443
Οι Έλληνες φιλόσοφοι επινόησαν
τολμηρές θεωρίες για τη ζωή στη Γη.
308
00:19:09,523 --> 00:19:12,043
Γι' αυτό ξέρουμε ακόμα τα ονόματά τους,
309
00:19:12,123 --> 00:19:15,243
αν κι έχουν να βγάλουν
νέο υλικό χρόνια τώρα.
310
00:19:15,323 --> 00:19:18,483
Σωκράτης, Πυθαγόρας,
311
00:19:18,563 --> 00:19:21,123
αυτός εδώ, αυτός.
312
00:19:22,043 --> 00:19:23,643
Κι αυτός είναι ο Πλάτωνας.
313
00:19:23,723 --> 00:19:28,563
Βλέπετε πως αιώνες αφού πέθανε,
είναι ακόμα πολύ σκεφτικός,
314
00:19:28,643 --> 00:19:31,003
πλάθοντας έξυπνες θεωρίες στο κεφάλι του.
315
00:19:31,083 --> 00:19:35,203
Τι καλά να βάζαμε μικρόφωνο
στο μυαλό του και να ακούσουμε.
316
00:19:35,283 --> 00:19:37,883
Αλλά δεν γίνεται. Ακόμα κι αν γινόταν,
θα ήταν στα ελληνικά,
317
00:19:37,963 --> 00:19:40,483
και κανένας στην παραγωγή δεν τα μιλάει.
318
00:19:41,323 --> 00:19:44,003
Ο Πλάτωνας παρέδωσε
τη σοφία του σε έναν μαθητή
319
00:19:44,083 --> 00:19:47,843
που θα γινόταν ένας
από τους μεγαλύτερους διανοητές:
320
00:19:47,923 --> 00:19:49,083
ο Αριστοτέλης.
321
00:19:49,163 --> 00:19:52,243
Ο Αριστοτέλης είπε
πολλά έξυπνα πράγματα, σωστά;
322
00:19:52,323 --> 00:19:55,963
Το αγαπημένο μου είναι "Πρέπει
να χορεύεις σαν να μη βλέπει κανείς".
323
00:19:56,043 --> 00:19:59,523
Ισχύει και εφαρμόζεται παντού.
324
00:20:00,723 --> 00:20:04,603
Επειδή η αυτοπεποίθησή μου
είναι εύθραυστη κάτι ώρες,
325
00:20:04,683 --> 00:20:07,483
και ξέρω ότι φαίνομαι άνετη,
326
00:20:07,563 --> 00:20:10,603
αλλά όταν μιλάω με ειδικούς,
327
00:20:10,683 --> 00:20:15,523
ανησυχώ ότι, ξέρεις,
μπορεί να φαίνομαι χαζή.
328
00:20:15,603 --> 00:20:20,843
Κι όταν σκέφτομαι να χορεύω
σαν να μη βλέπει κανείς, βοηθάει.
329
00:20:20,923 --> 00:20:22,603
Είναι σαν χάρισμα.
330
00:20:22,683 --> 00:20:25,603
Τι έκανε τον Αριστοτέλη να το σκεφτεί;
331
00:20:26,723 --> 00:20:30,283
Δεν γνωρίζω να είπε
κάτι τέτοιο ο Αριστοτέλης
332
00:20:30,363 --> 00:20:33,043
για να χορεύεις σαν να μη βλέπει κανείς.
333
00:20:33,123 --> 00:20:36,803
-Δεν νομίζω ότι το είπε.
-Το είπε, όχι;
334
00:20:36,883 --> 00:20:41,563
Δεν ξέρω αν το είπε.
Δεν νομίζω ότι το είπε.
335
00:20:42,763 --> 00:20:46,123
Μήπως είπε κάτι παρόμοιο…
336
00:20:47,243 --> 00:20:50,443
κάτι για την αυτοπεποίθηση;
337
00:20:52,363 --> 00:20:55,163
-Δεν νομίζω.
-Μάλιστα.
338
00:20:57,323 --> 00:20:59,323
Εντάξει.
339
00:21:00,403 --> 00:21:03,603
Οι ειδικοί ίσως διαφωνούν
για το τι είπε πραγματικά,
340
00:21:03,683 --> 00:21:07,883
αλλά σίγουρα οι Έλληνες πρωτοπόροι
άλλαξαν τον τρόπο που σκεφτόμαστε.
341
00:21:07,963 --> 00:21:12,243
Είχε κάποιος φιλόσοφος μια τόσο
μεγάλη ιδέα που άνοιξε το κεφάλι του;
342
00:21:13,123 --> 00:21:14,363
Απ' όσο ξέρω, όχι.
343
00:21:14,443 --> 00:21:17,963
Ξέρετε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος
είναι γεμάτος σωληνάκια; Οι φιλόσοφοι…
344
00:21:18,043 --> 00:21:20,283
-Δεν το ξέρω.
-Δεν το ξέρατε αυτό;
345
00:21:20,363 --> 00:21:22,683
-Όχι.
-Λοιπόν, ο εγκέφαλος έχει σωληνάκια.
346
00:21:23,243 --> 00:21:26,803
Ξέρετε ότι οι φιλόσοφοι έχουν
αυτές τις σκέψεις
347
00:21:26,883 --> 00:21:31,603
και τις σπρώχνουν μέσα από τα σωληνάκια;
348
00:21:31,683 --> 00:21:33,603
Όταν έχεις μια μεγάλη ιδέα,
349
00:21:33,683 --> 00:21:37,763
είναι καλύτερα να τη σπας
σε κομματάκια στο μέγεθος μπιζελιού
350
00:21:37,843 --> 00:21:40,803
και να τις σπρώχνεις τη μία μετά την άλλη,
351
00:21:40,883 --> 00:21:45,363
ή να σφίγγεις τα δόντια και να
τη σπρώχνεις σαν μια μεγάλη σκατούλα,
352
00:21:45,443 --> 00:21:48,683
να τρίζεις τα δόντια
και να κάνεις την προσευχή σου;
353
00:21:48,763 --> 00:21:53,843
Ενδιαφέρον τρόπος για να περιγράψεις
354
00:21:53,923 --> 00:21:56,283
δύο γενικές τάσεις στη φιλοσοφία.
355
00:21:56,363 --> 00:21:59,763
Η μία, η πιο αναλυτική,
356
00:21:59,843 --> 00:22:04,923
που σημαίνει να σπας
το πρόβλημα σε τμήματα μεγέθους…
357
00:22:05,003 --> 00:22:06,003
Μπιζελιού.
358
00:22:06,083 --> 00:22:09,323
…και η άλλη, η πιο συνθετική προσέγγιση,
359
00:22:09,403 --> 00:22:12,843
που χρησιμοποιεί μια μεγαλύτερη προοπτική.
360
00:22:12,923 --> 00:22:16,923
Ο τρόπος που το περιγράφεις
είναι ουσιαστικά
361
00:22:17,003 --> 00:22:20,083
μια ενδιαφέρουσα σκιαγράφηση
362
00:22:20,163 --> 00:22:23,963
των δύο βασικών κλάδων
της σύγχρονης φιλοσοφίας.
363
00:22:24,043 --> 00:22:25,763
-Είναι καλό αυτό;
-Άριστο.
364
00:22:25,843 --> 00:22:27,043
Τέλεια.
365
00:22:28,403 --> 00:22:32,603
Στο μεταξύ, η αρχαία Ελλάδα
εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο από αυτόν,
366
00:22:33,283 --> 00:22:35,123
τον Μέγα Αλέξανδρο.
367
00:22:35,203 --> 00:22:38,643
Ο Μέγας Αλέξανδρος έγινε βασιλιάς στα 20,
368
00:22:38,723 --> 00:22:41,883
οργάνωσε μια εκστρατεία
σε όλη τη Μέση Ανατολή,
369
00:22:41,963 --> 00:22:46,363
κι είχε μια αυτοκρατορία
από την Ελλάδα μέχρι την Ινδία
370
00:22:46,443 --> 00:22:50,403
πριν κλείσει τα 30.
Πώς ήταν τα μαλλιά του;
371
00:22:51,083 --> 00:22:52,563
Δεν ξέρω.
372
00:22:54,443 --> 00:22:58,083
Ο Αλέξανδρος δεν ήταν ο μόνος
σταρ με δική του αυτοκρατορία.
373
00:22:58,163 --> 00:23:02,523
Μεγάλα τμήματα της Κίνας είχαν
ενοποιηθεί από τον Τσιν Σι Χουάνγκ,
374
00:23:02,603 --> 00:23:05,483
τον πρώτο ήρωα καρτούν
που βρήκε την αυτοκρατορία του
375
00:23:05,563 --> 00:23:08,003
κι έχτισε το Σινικό Τείχος.
376
00:23:08,083 --> 00:23:14,323
Λένε ότι το Σινικό Τείχος είναι το μόνο
ορόσημο που ακούγεται από το διάστημα.
377
00:23:15,243 --> 00:23:17,803
Δεν μπορείς να το ακούσεις.
378
00:23:17,883 --> 00:23:23,043
Λένε ότι μπορείς να το δεις
από το διάστημα, αλλά δεν ισχύει.
379
00:23:23,123 --> 00:23:25,003
Δεν φαίνεται από το διάστημα.
380
00:23:25,083 --> 00:23:28,923
Κινέζοι αστροναύτες προσπάθησαν
να το δουν και δεν μπορούν.
381
00:23:29,003 --> 00:23:33,323
Δεν μπορούν. Άρα είναι
ένα αόρατο τείχος, σαν πανοπλία.
382
00:23:33,403 --> 00:23:38,083
Από το διάστημα είναι αόρατο.
Στο έδαφος σίγουρα φαίνεται.
383
00:23:38,163 --> 00:23:41,883
Περίεργο δεν είναι;
Είναι ένα από τα μεγάλα μυστήρια;
384
00:23:41,963 --> 00:23:47,083
Ξέρουμε αν η Κίνα έχει στέγη;
Υπάρχει μια μεγάλη στέγη στην Κίνα;
385
00:23:47,163 --> 00:23:48,843
Όχι, δεν υπάρχει.
386
00:23:50,043 --> 00:23:53,643
Η Κινεζική Αυτοκρατορία ήταν
μια υπερδύναμη έντονης δημιουργικότητας
387
00:23:53,723 --> 00:23:55,643
και φιλοσοφικής σκέψης,
388
00:23:55,723 --> 00:23:59,163
που αποτυπώνεται σε ιστορικά
έγγραφα που κυκλοφόρησαν αιώνες
389
00:23:59,243 --> 00:24:03,763
πριν βγει ο άσχετος βελγικός ύμνος
της τέκνο "Pump Up the Jam".
390
00:24:39,483 --> 00:24:42,803
Οι Έλληνες είχαν αυτοκρατορία
όπως κι οι Κινέζοι.
391
00:24:42,883 --> 00:24:46,403
Αλλά όταν σκεφτόμαστε τη λέξη
αυτοκρατορία, μας έρχεται η μεγάλη,
392
00:24:46,483 --> 00:24:49,003
το Star Wars ή η Ρώμη.
393
00:24:49,083 --> 00:24:51,323
Κι επειδή εδώ είναι ιστορία,
μάλλον είναι η Ρώμη.
394
00:24:51,403 --> 00:24:55,843
Η αυτοκρατορία της επικράτησε
με την ηγεσία του Ιούλιου Καίσαρα,
395
00:24:55,923 --> 00:24:59,203
του πιο διαβόητου Ρωμαίου
πριν τον Πολάνσκι.
396
00:24:59,283 --> 00:25:05,203
Ένας από τους λόγους που ξέρουμε πολλά
για τους Ρωμαίους είναι η Wikipedia.
397
00:25:05,283 --> 00:25:08,323
Κι ο λόγος που η Wikipedia ξέρει πολλά
για τους Ρωμαίους
398
00:25:08,403 --> 00:25:11,083
είναι εξαιτίας αυτού
που έγινε στην Πομπηία.
399
00:25:12,483 --> 00:25:15,803
Η Πομπηία ήταν τόσο προηγμένη
που είχε δικό της ηφαίστειο,
400
00:25:15,883 --> 00:25:18,643
που στα λατινικά σημαίνει Θυμωμένος Λόφος.
401
00:25:18,723 --> 00:25:22,003
Για χρόνια άνθρωποι
και ηφαίστειο ζούσαν αρμονικά,
402
00:25:22,083 --> 00:25:26,283
μέχρι μια μοιραία μέρα που τσακώθηκαν
και το ηφαίστειο εξερράγη,
403
00:25:26,363 --> 00:25:29,803
θάβοντας την Πομπηία
κάτω από ένα παχύ στρώμα στάχτης.
404
00:25:29,883 --> 00:25:32,843
Η καθημερινότητα πάγωσε
405
00:25:32,923 --> 00:25:36,403
λες και κάποιος με μαγικό τρόπο
σταμάτησε τον χρόνο
406
00:25:36,483 --> 00:25:38,563
και μετά έχεσε παντού σκόνη.
407
00:25:38,643 --> 00:25:41,243
Τότε σκόρπισε τον θάνατο,
αλλά το καλό ήταν
408
00:25:41,323 --> 00:25:45,643
ότι έδωσε στους αρχαιολόγους
πλήθος πληροφοριών για τους Ρωμαίους.
409
00:25:45,723 --> 00:25:51,283
Από το ηφαίστειο μάθαμε ότι οι Ρωμαίοι
είχαν γκρι δέρμα, ήταν φαλακροί
410
00:25:51,363 --> 00:25:56,003
και περνούσαν την ώρα τους μέσα
στα απίστευτα σκονισμένα σπίτια τους.
411
00:25:56,083 --> 00:26:00,723
Διατήρησε και ματιές
της εκλεπτυσμένης ζωής των Ρωμαίων,
412
00:26:00,803 --> 00:26:04,803
με ανέσεις όπως τα εσωτερικά
υδραυλικά και την αιδοιολειξία.
413
00:26:04,883 --> 00:26:08,123
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν
πολύ μπροστά από την εποχή της.
414
00:26:08,203 --> 00:26:10,563
Ο κόσμος νομίζει
ότι οι Ρωμαίοι εφηύραν πολλά πράγματα,
415
00:26:10,643 --> 00:26:15,043
αλλά συχνά απλώς τελειοποίησαν
αυτά που έφτιαξαν άλλοι.
416
00:26:15,123 --> 00:26:19,203
Θα πω μερικά και θα μου πείτε
αν τα εφηύραν οι Ρωμαίοι
417
00:26:19,283 --> 00:26:22,643
ή απλώς τα τελειοποίησαν.
Εφηύραν ή τελειοποίησαν.
418
00:26:22,723 --> 00:26:23,683
Εξέτασέ με.
419
00:26:23,763 --> 00:26:26,803
-Ενδοδαπέδια θέρμανση.
-Την εφηύραν.
420
00:26:27,963 --> 00:26:30,443
-Το ημερολόγιο.
-Το τελειοποίησαν.
421
00:26:31,803 --> 00:26:35,723
Την πάτησες. Άρα δεν μπορείς
να απαντήσεις την επόμενη.
422
00:26:35,803 --> 00:26:36,803
Δρόμοι.
423
00:26:36,883 --> 00:26:42,043
Τους εφηύραν οι Πέρσες
και πολλοί ήξεραν για τους δρόμους.
424
00:26:42,123 --> 00:26:44,723
Πάλι την πάτησες και δεν μπορείς
να απαντήσεις αυτήν.
425
00:26:44,803 --> 00:26:47,163
-Τσιμέντο.
-Το εφηύραν.
426
00:26:48,123 --> 00:26:51,763
-Το αλφάβητο.
-Σίγουρα δεν το εφηύραν,
427
00:26:51,843 --> 00:26:54,763
και μάλλον ούτε το τελειοποίησαν.
428
00:26:54,843 --> 00:26:57,443
-Πρέπει να διαλέξεις.
-Πρέπει;
429
00:26:59,083 --> 00:27:03,563
-Είναι λάθος να πω τελειοποίησαν…
-Σωστό! Λεύκανση πρωκτού.
430
00:27:03,643 --> 00:27:05,723
-Τι;
-Λεύκανση πρωκτού.
431
00:27:06,523 --> 00:27:07,643
Λεύκανση πρωκτού…
432
00:27:10,363 --> 00:27:13,483
-Δεν έχω ιδέα τι έκαναν.
-Έλα, δοκίμασε.
433
00:27:13,563 --> 00:27:15,803
-Δεν ξέρω τι είναι.
-Η λεύκανση του κώλου.
434
00:27:15,883 --> 00:27:18,243
-Μάλιστα.
-Τον φωτίζουν λίγο.
435
00:27:18,923 --> 00:27:23,043
Όχι σ' εμένα, με τίποτα.
Δεν έχω ιδέα. Πάσο.
436
00:27:23,123 --> 00:27:25,283
Το εφηύραν ή το τελειοποίησαν,
δεν έχει πάσο.
437
00:27:28,323 --> 00:27:31,963
-Τη λεύκανση;
-Ναι. Λεύκανση της κωλοτρυπίδας.
438
00:27:35,763 --> 00:27:38,923
Καλά. Ας πω ότι την εφηύραν, αλλά…
439
00:27:39,723 --> 00:27:42,763
Πριν από μερικές
εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια,
440
00:27:42,843 --> 00:27:45,683
οι άνθρωποι ζούσαν σε σπηλιές σαν ζώα.
441
00:27:45,763 --> 00:27:49,603
Μετά από μια σειρά τεχνολογικών
και πολιτιστικών επιτευγμάτων,
442
00:27:49,683 --> 00:27:52,043
ζούσαμε σε πόλεις σαν άνθρωποι.
443
00:27:52,123 --> 00:27:55,803
Κοιτάζοντας την αρχαία Ρώμη,
θα συγχωρήσουμε τους προγόνους μας
444
00:27:55,883 --> 00:27:59,203
αν ένιωθαν ψωνισμένοι
σαν τον Τζέιμς Κόρντεν.
445
00:27:59,283 --> 00:28:01,163
Όμως η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν ήξερε
446
00:28:01,243 --> 00:28:03,643
ότι θα αντιμετώπιζε
τη μεγαλύτερη πρόκλησή της:
447
00:28:03,723 --> 00:28:08,363
έναν ειρηνοποιό, τον Ιησού Χριστό,
γνωστό και ως: υιό του Θεού.
448
00:28:09,163 --> 00:28:12,763
Την επόμενη φορά,
θα δούμε τη θρησκεία και πώς εξαπλώθηκε.
449
00:28:12,843 --> 00:28:16,483
Όπως τα μιμίδια, αλλά με ολόκληρο
λαϊφστάιλ και σειρά ρούχων.
450
00:28:16,563 --> 00:28:19,403
Και θα δούμε δύο από
τα σημαντικότερα βιβλία της ιστορίας:
451
00:28:19,483 --> 00:28:21,523
τη Βίβλο και το Κοράνι,
452
00:28:21,603 --> 00:28:24,963
και θα απαντήσουμε στην ερώτηση,
ποιο είναι καλύτερο;