1
00:00:08,009 --> 00:00:12,305
Een groot filosoof zei ooit:
'De wereld is een boek...

2
00:00:13,098 --> 00:00:18,478
...en wie niet reist,
leest maar één bladzijde.'

3
00:00:26,903 --> 00:00:32,616
Nou, ik heb een paar bladzijdes gelezen
en het boek pakt me niet.

4
00:00:33,535 --> 00:00:36,621
Ik vind reizen hierom niet leuk:

5
00:00:37,205 --> 00:00:39,666
Ik vind te koud niks.

6
00:00:39,666 --> 00:00:41,501
IJszwemmen, naakt?

7
00:00:41,501 --> 00:00:44,379
- Ja.
- Wat ontzettend fijn.

8
00:00:46,756 --> 00:00:49,801
En als het te warm is. Vind ik ook niks.

9
00:00:49,801 --> 00:00:51,887
Zo snel ren ik niet.

10
00:00:52,470 --> 00:00:55,223
- Maar ik ben 75.
- Gaat het?

11
00:00:55,223 --> 00:00:56,433
Prima.

12
00:00:57,142 --> 00:01:01,062
Het wordt tijd
dat ik m'n horizon verbreed.

13
00:01:06,818 --> 00:01:08,194
O, mijn god.

14
00:01:09,404 --> 00:01:11,823
M'n hand zat in de kont van een olifant.

15
00:01:12,407 --> 00:01:17,954
Ik verblijf hierdoor
wel in ongelooflijke hotels.

16
00:01:17,954 --> 00:01:21,583
Jeetje. Waanzinnig gewoon.

17
00:01:26,504 --> 00:01:31,468
Maar ik moet ook gaan kijken
wat er buiten te zien is.

18
00:01:31,468 --> 00:01:33,553
- Kijk uit.
- Nou.

19
00:01:33,553 --> 00:01:35,639
- Mooie berg.
- Vulkaan.

20
00:01:35,639 --> 00:01:36,640
Een vulkaan?

21
00:01:36,640 --> 00:01:40,435
Ik heb dat alles m'n hele leven vermeden.

22
00:01:41,561 --> 00:01:42,646
Sadie.

23
00:01:42,646 --> 00:01:45,315
O, mijn god.

24
00:01:45,315 --> 00:01:48,526
Overleven zou al geweldig zijn.

25
00:01:48,526 --> 00:01:51,655
Ik drink nooit meer vijf wodka's
met een Fin.

26
00:02:02,249 --> 00:02:05,168
Ik zit in het uiterste westen van Europa.

27
00:02:07,295 --> 00:02:10,382
De Europese stad
die 't dichtst bij Noord-Amerika ligt...

28
00:02:11,716 --> 00:02:15,262
...maar waar ik helemaal niets van afweet.

29
00:02:16,930 --> 00:02:19,933
LISSABON

30
00:02:19,933 --> 00:02:23,770
Ik ben dol op Europa.
Ik ben in Rome, Londen en Parijs geweest.

31
00:02:26,314 --> 00:02:29,818
En van die steden
weet je altijd wel het een en ander.

32
00:02:32,195 --> 00:02:38,118
Ik weet niet eens waar Lissabon ligt.
Ik schaam me daar eigenlijk voor.

33
00:02:38,785 --> 00:02:41,830
Het schijnt de zonnigste hoofdstad
van Europa te zijn.

34
00:02:41,830 --> 00:02:46,084
Is daarom het aantal toeristen
de laatste jaren verdubbeld?

35
00:02:46,084 --> 00:02:49,129
Nu ik hier ben, probeer ik te ontdekken...

36
00:02:49,129 --> 00:02:53,842
...wat zij wel weten
en ik overduidelijk niet.

37
00:02:55,510 --> 00:02:56,720
Is die voor mij?

38
00:02:57,762 --> 00:03:02,392
Lokale gids en hartendief Bernardo
heet me welkom in Lissabon.

39
00:03:04,185 --> 00:03:08,690
Z'n auto is nog Hollywoodser dan z'n snor.

40
00:03:08,690 --> 00:03:10,817
- Voor mij?
- Ja, voor jou.

41
00:03:12,861 --> 00:03:13,945
- Zullen we?
- Ja.

42
00:03:17,449 --> 00:03:21,119
Goed, Bernardo.
Vertel me eens over Lissabon.

43
00:03:21,119 --> 00:03:25,540
Nou, het is bijna 400 jaar ouder dan Rome.

44
00:03:26,124 --> 00:03:28,585
Vierhonderd jaar ouder dan Rome?

45
00:03:28,585 --> 00:03:32,047
Bij ons is iets al oud
als alleen opa het nog weet.

46
00:03:32,547 --> 00:03:35,884
Deze stad bestaat al ruim 3000 jaar.

47
00:03:36,676 --> 00:03:38,929
- Het is heel mooi.
- Precies.

48
00:03:41,848 --> 00:03:43,767
Door haar ligging...

49
00:03:43,767 --> 00:03:48,855
...werd Lissabon een belangrijke haven
voor de handel tussen Europa en Afrika.

50
00:03:49,564 --> 00:03:53,860
Dit is ons grootste plein.
Hier werd vroeger gehandeld.

51
00:03:53,860 --> 00:03:57,239
De schepen brachten hun goederen hier.

52
00:03:57,239 --> 00:04:00,867
- En dan werd er op dat plein gehandeld.
- Precies.

53
00:04:01,409 --> 00:04:05,247
De gouden eeuw van Lissabon
was de 16e...

54
00:04:05,247 --> 00:04:09,084
...maar het is altijd
een invloedrijke stad gebleven.

55
00:04:10,043 --> 00:04:14,548
In de Tweede Wereldoorlog
werd het zelfs 'de spionnenstad' genoemd...

56
00:04:14,548 --> 00:04:19,219
...omdat er zowel geheim agenten van
de nazi's als geallieerden werkzaam waren.

57
00:04:19,803 --> 00:04:23,932
Lissabon staat ook bekend als
de stad van de zeven heuvels.

58
00:04:23,932 --> 00:04:29,145
Ik heb het gevoel dat er veel meer
dan zeven heuvels in deze stad liggen.

59
00:04:30,188 --> 00:04:35,318
Overal waar we rijden,
liggen kinderkoppen.

60
00:04:36,695 --> 00:04:39,406
Hopelijk kent Bernardo
een goede chiropractor.

61
00:04:40,574 --> 00:04:44,119
We zijn er.

62
00:04:44,953 --> 00:04:50,584
M'n hotel, een voormalig paleis
dat op een van de beroemde heuvels ligt...

63
00:04:51,293 --> 00:04:55,130
...had als beroemdste eigenaar
een flamboyante aristocraat.

64
00:04:58,258 --> 00:05:01,386
- Welkom.
- Jij ziet er mooi uit.

65
00:05:01,386 --> 00:05:02,929
Veel mooier dan ik.

66
00:05:03,847 --> 00:05:07,767
Moet ik hem een fooi geven
of uitdagen tot een duel?

67
00:05:09,019 --> 00:05:10,770
Wat een mooi hotel.

68
00:05:11,730 --> 00:05:15,817
Het interieur van het Palácio
geeft de smaak van de graaf weer...

69
00:05:16,818 --> 00:05:20,405
...die duidelijk niet vond
dat minder meer is.

70
00:05:21,406 --> 00:05:26,411
We wilden zo veel mogelijk
van het oude paleis bewaren.

71
00:05:26,411 --> 00:05:30,415
Hotelmanager Margarida
geeft me de koninklijke suite...

72
00:05:30,415 --> 00:05:34,502
...waar ik me meteen thuis voel
tussen de rest van het onschatbare antiek.

73
00:05:34,502 --> 00:05:35,921
Wat ontzettend mooi.

74
00:05:35,921 --> 00:05:41,593
Net als in een porseleinwinkel
ben ik doodsbang dat ik iets breek.

75
00:05:41,593 --> 00:05:47,015
Alles wat je ziet, is gemaakt
in opdracht van de graaf van Verride.

76
00:05:47,015 --> 00:05:50,018
- De graaf van Verride.
- Verride.

77
00:05:50,018 --> 00:05:53,730
Dat is makkelijk voor mij,
want voor Joden...

78
00:05:53,730 --> 00:05:57,692
...is dat heel normaal.

79
00:05:57,692 --> 00:06:00,487
- Niet moeilijk.
- Weinig talen hebben de...

80
00:06:00,487 --> 00:06:02,280
- Klopt.
- Hè?

81
00:06:02,280 --> 00:06:07,827
Alles komt van hem.
Het stucplafond, het houtwerk.

82
00:06:07,827 --> 00:06:10,705
Hij was rijk en wilde dat laten zien.

83
00:06:12,540 --> 00:06:17,712
Dit moet wel de definitie
van een badkamer zijn.

84
00:06:18,380 --> 00:06:22,133
Wat een prachtig tegelwerk.

85
00:06:22,133 --> 00:06:25,220
Een hotel is een 'thuis weg van thuis'.

86
00:06:26,429 --> 00:06:31,434
Als ik zo'n thuis weg van thuis had,
zou ik heel gelukkig zijn.

87
00:06:31,434 --> 00:06:32,936
Wie is dat aan de muur?

88
00:06:32,936 --> 00:06:38,692
{\an8}Een Portugese koningin
die met een koning in Engeland trouwde.

89
00:06:38,692 --> 00:06:41,903
{\an8}In Portugal dronken we al thee...

90
00:06:41,903 --> 00:06:46,825
...en zij was degene
die de thee naar Engeland bracht.

91
00:06:46,825 --> 00:06:51,580
Wat een geweldig weetje.
Zeg je dat je dat van mij hebt?

92
00:06:51,580 --> 00:06:56,626
- Ja hoor. Ik zeg dat ik dat van jou heb.
- Dat zou leuk zijn.

93
00:06:58,587 --> 00:07:02,632
Ik kan doen
alsof ik alles van thee afweet.

94
00:07:02,632 --> 00:07:06,386
- Na jou. Pas op het afstapje.
- O, jeetje.

95
00:07:06,386 --> 00:07:10,056
Maar ik weet nog bijna niets
van Lissabon zelf.

96
00:07:12,058 --> 00:07:13,184
Bijzonder.

97
00:07:14,227 --> 00:07:17,022
Ja, ik... Ik keek omlaag.

98
00:07:17,022 --> 00:07:19,524
- Ik zag de rand niet
- Gaat het?

99
00:07:19,524 --> 00:07:21,484
We gaan naar binnen.

100
00:07:21,484 --> 00:07:26,740
Ik weet van mezelf
dat ik het liefst op droog land sta.

101
00:07:26,740 --> 00:07:31,369
Maar volgens Margarida
kan ik deze havenstad pas echt waarderen...

102
00:07:31,369 --> 00:07:34,664
...als ik
op de machtige rivier de Taag zeil.

103
00:07:35,540 --> 00:07:38,627
Daarom ga ik op stap met toergids Luísa.

104
00:07:39,419 --> 00:07:43,548
- Oké.
- Dit is de kapitein, Angelo.

105
00:07:43,548 --> 00:07:47,886
- Hé, Angelo.
- Welkom aan boord. Vind je het leuk?

106
00:07:47,886 --> 00:07:53,475
Ik ben voor het eerst op een zeilboot
en ik zie maar weinig bemanning.

107
00:07:53,475 --> 00:07:59,731
- Weet je, we hebben jouw hulp nodig.
- Nou, weet je, ik doe wat ik kan.

108
00:07:59,731 --> 00:08:04,069
Angelo heeft geen idee
dat ik in feite niets kan.

109
00:08:04,569 --> 00:08:07,364
Kun je de touwen voor me losmaken?

110
00:08:07,364 --> 00:08:09,366
- Touwen losmaken.
- De touwen.

111
00:08:09,366 --> 00:08:12,869
Is daar een technische term voor,
of zeg je gewoon touwen?

112
00:08:12,869 --> 00:08:14,621
- Touwen.
- Juist.

113
00:08:14,621 --> 00:08:16,206
We moeten het zeil hijsen.

114
00:08:16,206 --> 00:08:17,374
Hijsen.

115
00:08:17,374 --> 00:08:19,376
Nee. Wij moeten dat doen.

116
00:08:19,376 --> 00:08:20,835
- Kom mee.
- Moet ik omhoog?

117
00:08:20,835 --> 00:08:23,755
- Sturen hoeft niet.
- Maak je geen zorgen.

118
00:08:29,010 --> 00:08:31,012
En nu zeilen we.

119
00:08:32,304 --> 00:08:35,517
Er varen boten pal voor onze neus.

120
00:08:35,517 --> 00:08:37,601
- Geeft niet.
- Nee?

121
00:08:37,601 --> 00:08:39,813
- Nee, hoor.
- Het zijn maar mensen.

122
00:08:40,981 --> 00:08:42,315
Leuk werk, hè?

123
00:08:42,315 --> 00:08:46,695
Ja, als je je tenminste
geen zorgen maakt om je leven.

124
00:08:47,612 --> 00:08:51,658
Wonderbaarlijk genoeg weet ik ons
uit de haven te manoeuvreren.

125
00:08:53,535 --> 00:08:57,956
- Dat ziet er zo mooi uit.
- Hier zie je Lissabon het best.

126
00:08:57,956 --> 00:09:01,710
De oude stad, de heuvels,
de beroemde heuvels...

127
00:09:01,710 --> 00:09:03,670
...en het standbeeld.

128
00:09:04,170 --> 00:09:05,964
Het heet Christus Koning.

129
00:09:05,964 --> 00:09:09,384
Als je het ziet,
denk je aan een ander land, niet?

130
00:09:09,384 --> 00:09:12,929
- Ja, namelijk Brazilië.
- Ja, precies.

131
00:09:13,430 --> 00:09:17,350
De kardinaal van Lissabon
was in de jaren 30 in Rio...

132
00:09:17,350 --> 00:09:20,854
...onder de indruk van het standbeeld
Christus de Verlosser.

133
00:09:21,438 --> 00:09:24,733
Toen hij terugkwam,
wilde hij ook zoiets maken.

134
00:09:25,317 --> 00:09:27,819
Ah. Wat is dit hier?

135
00:09:27,819 --> 00:09:31,364
Dit was eerst de Salazarbrug.
Doet hij je ergens aan denken?

136
00:09:31,364 --> 00:09:34,993
Ja, natuurlijk.
De Golden Gate Bridge in San Francisco.

137
00:09:36,661 --> 00:09:43,001
Dat is omdat Lissabon nog iets gemeen
heeft met San Francisco. Aardbevingen.

138
00:09:43,877 --> 00:09:49,257
De stad werd grotendeels verwoest
in de grote aardbeving van 1755...

139
00:09:49,257 --> 00:09:50,550
...en werd herbouwd.

140
00:09:51,134 --> 00:09:53,178
O ja. We gaan de brug onderdoor.

141
00:09:53,178 --> 00:09:58,725
Ze lieten Amerikanen de brug
bestand tegen aardbevingen maken.

142
00:09:59,226 --> 00:10:00,560
Zoals in Californië.

143
00:10:03,521 --> 00:10:08,735
In Lissabon zie je
in één stad een beetje de hele wereld.

144
00:10:13,156 --> 00:10:18,995
De skyline ziet er heel internationaal uit
en is een mondiale smeltkroes.

145
00:10:22,707 --> 00:10:27,420
Met dit monument herdenken we iets
wat veel mensen niet weten.

146
00:10:29,339 --> 00:10:33,635
Van precies deze plek
vertrokken de zeelui uit Lissabon...

147
00:10:33,635 --> 00:10:35,804
...om de Nieuwe Wereld te ontdekken.

148
00:10:37,222 --> 00:10:39,724
In de 15e en 16e eeuw...

149
00:10:39,724 --> 00:10:44,646
...vonden de Portugezen zeeroutes
naar India, Brazilië, China en Japan.

150
00:10:45,146 --> 00:10:50,652
En opeens begonnen hier andere mensen
en exotische producten te komen.

151
00:10:50,652 --> 00:10:54,948
En Lissabon
werd de rijkste stad van Europa.

152
00:10:57,033 --> 00:11:02,914
Mede dankzij deze stad is de kaart
ontstaan waarop ik 'r niet kan aanwijzen.

153
00:11:04,749 --> 00:11:09,045
De Portugezen
verkennen nog steeds graag de wereld.

154
00:11:09,045 --> 00:11:15,594
We doen graag andere ervaringen op.
En jij? Reis je graag om...

155
00:11:15,594 --> 00:11:19,639
- Nou, ik ben dol op avonturen.
- Mooi.

156
00:11:19,639 --> 00:11:24,185
- De wereld verkennen zit me in het bloed.
- Net als de Portugezen.

157
00:11:24,185 --> 00:11:26,813
Ik heb iets Portugees in me, zeg maar.

158
00:11:26,813 --> 00:11:31,860
Niet dus. Maar ze vond het zo leuk
dat ik avontuurlijk was ingesteld.

159
00:11:31,860 --> 00:11:37,032
Ik heb het wat overdreven.
Ik ben helemaal niet avontuurlijk.

160
00:11:37,824 --> 00:11:39,284
Dat heet nou acteren.

161
00:11:39,826 --> 00:11:45,790
Als je je onbeholpenheid zo goed kunt
verbergen, heb je wel een Oscar verdiend.

162
00:11:48,627 --> 00:11:51,254
Na een zware dag aan het roer...

163
00:11:51,254 --> 00:11:55,592
...hoef ik niet te faken
dat ik van cocktails houd.

164
00:11:56,509 --> 00:12:00,096
De specialiteit van het hotel
heeft een nautisch thema.

165
00:12:00,096 --> 00:12:05,227
Het stelt een boot voor.
Nu zie ik het. Zeilen.

166
00:12:09,314 --> 00:12:10,190
Wat lekker.

167
00:12:14,319 --> 00:12:18,031
De drankjes worden geserveerd met muziek.

168
00:12:19,866 --> 00:12:23,620
Dit is het antwoord van Lissabon
op de blues: fado.

169
00:12:24,120 --> 00:12:29,084
Dat is traditioneel het gezang van zeelui,
zoals ik, technisch gezien, nu ook.

170
00:12:32,587 --> 00:12:35,215
Vanavond zingt een heel grote ster.

171
00:12:38,885 --> 00:12:41,513
Zeg maar de Bono van de fado.

172
00:12:46,184 --> 00:12:49,312
- Aangenaam. Hoe is 't? Ik ben Hélder.
- Hélder?

173
00:12:50,772 --> 00:12:53,024
Waar is deze muziek begonnen?

174
00:12:53,024 --> 00:12:57,070
De eerste die fado zong
was een zekere Maria Severa.

175
00:12:57,779 --> 00:13:01,992
Ze was prostituee, en ze speelde gitaar.

176
00:13:02,617 --> 00:13:05,245
Prostituee?

177
00:13:07,581 --> 00:13:09,499
Dat was interessant.

178
00:13:09,499 --> 00:13:15,463
Ik had niet gedacht dat een prostituee
deze muziek had gemaakt.

179
00:13:15,964 --> 00:13:17,424
Maar ere wie ere toekomt.

180
00:13:18,049 --> 00:13:23,763
Al gaf ze vast weinig om die eer.
Alleen contant geld telde.

181
00:13:24,973 --> 00:13:30,604
Het bestaat uit lange, uitgerekte noten.
Je hebt een stem nodig om fado te zingen.

182
00:13:30,604 --> 00:13:34,190
Ben je muzikant?
Bespeel je een instrument?

183
00:13:34,190 --> 00:13:35,567
- Een...
- Slecht.

184
00:13:35,567 --> 00:13:37,027
Welke dan?

185
00:13:37,027 --> 00:13:38,278
- Gitaar.
- O, ja?

186
00:13:38,278 --> 00:13:42,198
Over een paar dagen
spelen we in een andere fadoclub.

187
00:13:42,198 --> 00:13:45,827
Waarom probeer je niet een beetje
met ons mee te spelen?

188
00:13:47,746 --> 00:13:51,166
Het was heel aardig van hem
om dat te vragen.

189
00:13:51,708 --> 00:13:55,295
Maar als ik hem begeleidde op een gitaar...

190
00:13:55,295 --> 00:13:58,882
...zou ik z'n optreden verpesten.

191
00:13:58,882 --> 00:14:03,053
- Ik weet niet of ik kan spelen met jou.
- Probeer het.

192
00:14:04,846 --> 00:14:09,851
Ik wil geen verkeerde noot
op een verkeerd moment spelen.

193
00:14:10,602 --> 00:14:16,233
Ik speel al jaren niet meer. En ik
zet me niet graag en public voor schut.

194
00:14:17,776 --> 00:14:24,032
Maar een optreden met Hélder kan me
misschien mezelf weer laten ontdekken.

195
00:14:28,078 --> 00:14:33,333
Dit is weer een van de 220 heerlijk
zonnige dagen per jaar in Lissabon.

196
00:14:35,335 --> 00:14:41,633
Ik vind nieuwe dingen doen eng
en m'n maag vindt dat zelfs nog enger.

197
00:14:42,467 --> 00:14:48,098
Maar het eten is hier heerlijk en dus
ga ik in de stad m'n geluk beproeven.

198
00:14:48,723 --> 00:14:50,684
Eerst moet ik er komen.

199
00:14:51,726 --> 00:14:56,147
Het beroemdste vervoermiddel in Lissabon
is de tram.

200
00:14:56,147 --> 00:15:00,068
Niemand is zo dol op beweging
als ik, begrijp me goed.

201
00:15:00,944 --> 00:15:02,737
Maar al die heuvels.

202
00:15:03,530 --> 00:15:06,992
Ze zien eruit als Amerikaanse kabeltrams...

203
00:15:06,992 --> 00:15:09,786
...en werden eerst <i>Americanos</i> genoemd.

204
00:15:10,829 --> 00:15:12,163
Dit is m'n eerste keer.

205
00:15:12,872 --> 00:15:18,253
We hebben <i>streetcars</i> in Toronto,
geen trams.

206
00:15:20,297 --> 00:15:25,594
Ik heb altijd graag
een vervoermiddel zonder drama.

207
00:15:31,766 --> 00:15:34,311
- We hebben een probleem.
- O, ja?

208
00:15:34,895 --> 00:15:38,481
- Er staat een auto in de weg.
- Hier moet ik iets aan doen.

209
00:15:42,068 --> 00:15:46,531
Deze auto
staat veel te dicht bij het tramspoor.

210
00:15:47,699 --> 00:15:51,453
Zo'n noodsituatie had ik niet verwacht.

211
00:15:52,120 --> 00:15:54,915
- Rij gewoon door.
- Nee.

212
00:15:55,957 --> 00:16:02,088
Ik zou gewoon keihard doorrijden
en de voorkant van de auto eraf rijden.

213
00:16:02,088 --> 00:16:03,256
Kan dat niet?

214
00:16:03,256 --> 00:16:05,217
- Kun je dat niet doen?
- Nee.

215
00:16:05,217 --> 00:16:07,302
- Dan is het mijn schuld.
- En hij dan?

216
00:16:07,302 --> 00:16:08,887
Gebeurt dat vaak?

217
00:16:09,721 --> 00:16:11,598
Ja, vaak.

218
00:16:11,598 --> 00:16:17,270
Die auto krijgt een boete en als hij
blijft staan, wordt hij weggesleept.

219
00:16:17,938 --> 00:16:20,899
Alles komt goed.
Dat is pas een gelukkig einde.

220
00:16:21,858 --> 00:16:25,278
Helaas heb ik geen tijd
om te blijven wachten.

221
00:16:25,278 --> 00:16:30,951
Ik moet dus te voet verder,
op zoek naar culinaire verrassingen.

222
00:16:30,951 --> 00:16:33,161
Eugene, ik ben Luísa.

223
00:16:33,161 --> 00:16:38,166
- Luísa, aangenaam.
- Ik moet de komende uren voor je zorgen.

224
00:16:38,166 --> 00:16:42,045
Aha. Jij bepaalt wat er in m'n maag komt.

225
00:16:42,045 --> 00:16:45,298
Je moet begrijpen
waarom we van eten houden in Portugal.

226
00:16:45,298 --> 00:16:49,177
We houden van eten,
dan van eten en dan van eten en zon.

227
00:16:49,177 --> 00:16:50,387
Dat snap ik best.

228
00:16:50,387 --> 00:16:54,641
We gaan kopen wat ik nodig heb
om je lunch te koken.

229
00:16:54,641 --> 00:16:58,478
Luísa is kok en geeft kooklessen.

230
00:16:58,478 --> 00:17:04,276
Dit is echt de beste markt in Lissabon.
Ik kom hier elke dag. En weet je?

231
00:17:04,276 --> 00:17:07,112
Je kent een land en een cultuur...

232
00:17:07,112 --> 00:17:09,030
- ...door het eten.
- Dat klopt.

233
00:17:09,613 --> 00:17:13,868
En we houden
van internationaal eten in Lissabon.

234
00:17:13,868 --> 00:17:18,957
We hebben vanuit de hele wereld
smaken en kruiden naar Portugal gebracht.

235
00:17:18,957 --> 00:17:21,668
Via het uitgebreide handelsnetwerk...

236
00:17:21,668 --> 00:17:26,339
...kwam er eten uit Afrika, India
en het Verre Oosten naar Portugal.

237
00:17:26,339 --> 00:17:32,220
Ik heb gehoord dat de piripirisaus...

238
00:17:32,220 --> 00:17:36,224
...een van de lekkerste
Portugese gerechten is.

239
00:17:36,224 --> 00:17:37,726
Je vindt 't vast lekker.

240
00:17:37,726 --> 00:17:42,314
Zeelui van hier ontdekten
de krachtige rawit in Mozambique...

241
00:17:42,314 --> 00:17:47,319
...en maakten piripiri.
'Peper, peper' in het Swahili.

242
00:17:48,320 --> 00:17:51,156
Het is zo sterk
dat ze het twee keer zeiden.

243
00:17:51,156 --> 00:17:54,075
- Dit ziet er pikant uit. Is het heet?
- Alles hier.

244
00:17:54,075 --> 00:17:56,286
- Heet zoals echt heet?
- Ja.

245
00:17:56,870 --> 00:18:01,833
Wist ik maar hoe je in 't Portugees
zegt: 'Ik heb liever ketchup.'

246
00:18:03,126 --> 00:18:08,840
Wat er ook op het menu staat, is iets
wat de locals nog lekkerder vinden. Vis.

247
00:18:09,424 --> 00:18:12,761
Alleen in Japan en IJsland
eten ze meer vis.

248
00:18:12,761 --> 00:18:16,514
De vis die we gaan bereiden, is die daar.

249
00:18:17,182 --> 00:18:18,183
O, help.

250
00:18:19,059 --> 00:18:24,981
Ik ben niet dol op vismarkten,
en de vis zelf ook niet, volgens mij.

251
00:18:28,735 --> 00:18:31,446
Ik hoor het. Dat gekraak.

252
00:18:39,162 --> 00:18:41,623
Daarom zie je me nooit op een pier.

253
00:18:43,708 --> 00:18:48,255
Ik zal de blik in de ogen
van die vis nog jaren zien.

254
00:18:53,426 --> 00:18:56,513
Maar hier ben ik nog minder klaar voor.

255
00:18:57,013 --> 00:18:59,766
Welkom in mijn nederige stulpje.

256
00:18:59,766 --> 00:19:00,684
Koken.

257
00:19:02,435 --> 00:19:07,399
Goed, Eugene, hier hebben we
de ingrediënten voor de piripirisaus.

258
00:19:07,399 --> 00:19:10,986
Ik ga dit snijden. Eerst snij ik hem zo.

259
00:19:10,986 --> 00:19:12,028
Dan plakjes?

260
00:19:12,028 --> 00:19:16,283
- Eerst pellen.
- Pel je hem liever?

261
00:19:16,283 --> 00:19:18,243
- Altijd.
- Een cultuurverschil.

262
00:19:19,536 --> 00:19:22,539
Ik eet graag.
Maar ik maak het niet graag klaar.

263
00:19:22,539 --> 00:19:26,001
Je leert veel over mensen
bij het koken, niet?

264
00:19:26,001 --> 00:19:30,088
Ik ben bang om hier
nog verder mee door te gaan.

265
00:19:30,839 --> 00:19:35,135
Bij 't eerste afspraakje met m'n vrouw...

266
00:19:35,135 --> 00:19:42,142
...zette ik thee en legde ik het zakje
in de kop en haalde 't eruit met 'n lepel.

267
00:19:42,142 --> 00:19:44,227
Ze zei: 'Wat doe je?'

268
00:19:44,227 --> 00:19:47,939
Ik zei: 'Ik zet thee.'
Zij zei: 'Laat je hem niet trekken?'

269
00:19:47,939 --> 00:19:50,108
'Ik weet niet wat dat betekent.'

270
00:19:50,108 --> 00:19:52,819
We kregen ruzie. Op ons eerste afspraakje.

271
00:19:52,819 --> 00:19:56,990
- Was het moeilijk om haar terug te krijgen?
- Welnee.

272
00:19:56,990 --> 00:20:00,201
Ze was ondersteboven
van m'n persoonlijkheid.

273
00:20:00,201 --> 00:20:01,870
Ze hield echt van je.

274
00:20:01,870 --> 00:20:04,915
- Uiteindelijk wel.
- Hoelang ben je getrouwd?

275
00:20:04,915 --> 00:20:10,295
We zijn 45 jaar getrouwd.

276
00:20:11,087 --> 00:20:12,964
Wauw, geweldig.

277
00:20:12,964 --> 00:20:16,593
En ik denk altijd
dat ik het langst getrouwd ben.

278
00:20:16,593 --> 00:20:18,220
- Hoelang?
- Achtendertig.

279
00:20:18,220 --> 00:20:22,015
Zo lang? Dat komt in de buurt.
Nog zeven jaar.

280
00:20:22,015 --> 00:20:24,142
Scheiden heeft geen zin meer.

281
00:20:25,685 --> 00:20:27,687
- Nee.
- Nee. Dat is zinloos.

282
00:20:27,687 --> 00:20:31,566
M'n vrouw zegt altijd dat je dan weer
nieuwe schoonouders krijgt.

283
00:20:31,566 --> 00:20:32,943
- Precies.
- Toch?

284
00:20:33,818 --> 00:20:37,113
Ik moet je vrouw een berichtje sturen.

285
00:20:37,113 --> 00:20:40,533
- Ze lijdt vast onder je.
- Dat klopt.

286
00:20:41,284 --> 00:20:47,499
Luísa ziet in dat ik nog het beste
maar kan snacken en toekijken.

287
00:20:48,083 --> 00:20:49,376
- Paprika?
- Ja.

288
00:20:49,376 --> 00:20:50,335
Citroen.

289
00:20:50,835 --> 00:20:54,422
In een perfecte piripiri
wordt de peper gematigd...

290
00:20:54,422 --> 00:20:59,803
...door een fijn mengsel
van citroen, knoflook, ui en zout.

291
00:21:00,303 --> 00:21:03,181
En na m'n beslissende bijdrage...

292
00:21:04,015 --> 00:21:05,475
- Perfect?
- Ja.

293
00:21:05,475 --> 00:21:06,893
...is het klaar.

294
00:21:06,893 --> 00:21:10,063
Ik leg de vis in een marinade.

295
00:21:10,063 --> 00:21:12,857
Naar een Portugese traditie...

296
00:21:12,857 --> 00:21:17,153
...dwingt Luísa de vis
nog meer vernederingen te ondergaan.

297
00:21:17,153 --> 00:21:19,364
De vis ligt in die melk.

298
00:21:20,865 --> 00:21:22,951
- Wat?
- Je bent erger dan m'n kleinkinderen.

299
00:21:22,951 --> 00:21:24,160
Ik ben kieskeurig.

300
00:21:24,160 --> 00:21:27,497
- Het verzacht...
- De vis?

301
00:21:27,497 --> 00:21:29,749
- ...de vis. Let maar op.
- Ja?

302
00:21:31,835 --> 00:21:36,923
Ze lijkt te vertrouwen,
daarom deed ik dat ook blindelings.

303
00:21:38,091 --> 00:21:39,384
Ik ben zenuwachtig.

304
00:21:40,802 --> 00:21:47,017
- De vis, de piripirisaus. Maar voorzichtig.
- Oké.

305
00:21:52,939 --> 00:21:56,026
O, mijn god. Dit is ongelooflijk.

306
00:21:57,193 --> 00:22:00,947
Echt het lekkerste ooit in Portugal.

307
00:22:00,947 --> 00:22:03,825
Mooi. Bedankt voor je vertrouwen.

308
00:22:03,825 --> 00:22:07,579
Ik deed 't zo slecht niet met de maaltijd.

309
00:22:09,039 --> 00:22:11,333
Ik liet Luísa de baas spelen.

310
00:22:11,833 --> 00:22:13,793
Op de vis.

311
00:22:15,629 --> 00:22:18,965
Lissabon heeft duidelijk
een vreemd effect op je.

312
00:22:19,466 --> 00:22:23,386
Ik probeer nieuwe dingen uit
en vind ze nog leuk ook.

313
00:22:24,512 --> 00:22:28,516
Dat komt vast
door de avontuurlijke geest van deze stad.

314
00:22:30,018 --> 00:22:34,189
Maar er is nog een grotere uitdaging:
het optreden met Hélder.

315
00:22:34,898 --> 00:22:37,692
Het komt allemaal weer niet terug.

316
00:22:39,361 --> 00:22:41,655
Ik speel al te lang niet meer.

317
00:22:41,655 --> 00:22:47,160
Je hoort me vast een paar keer
de mist ingaan, als je naar me luistert.

318
00:22:47,911 --> 00:22:51,748
Je ziet vast
m'n gezicht vertrekken op het podium.

319
00:22:52,499 --> 00:22:57,087
Het kan door mijn spel
een heel triest gebeuren worden.

320
00:22:57,087 --> 00:23:00,549
Maar dat is fadomuziek ook, toch?

321
00:23:01,091 --> 00:23:05,095
Ik ben blij dat ik wat kan bijdragen
aan het verlangen...

322
00:23:05,887 --> 00:23:08,515
...naar een betere muzikant naast die man.

323
00:23:10,767 --> 00:23:14,813
Ja, dat wordt urenlang oefenen vanavond.

324
00:23:22,946 --> 00:23:28,243
Hoteleigenaar Kees neemt me
mee wandelen over de kinderkoppen...

325
00:23:28,243 --> 00:23:30,662
...wat de moeite waard is, zegt hij.

326
00:23:30,662 --> 00:23:33,456
Goedemorgen.

327
00:23:33,456 --> 00:23:37,043
Wat kleed je je mooi. Geweldig.

328
00:23:37,043 --> 00:23:42,132
M'n zoon zou hiervan uit z'n bol gaan.

329
00:23:43,466 --> 00:23:48,513
De Nederlander Kees woont hier al
40 jaar, na de wereld te hebben afgereisd.

330
00:23:49,639 --> 00:23:54,269
Ik woon hier omdat Lissabon
een van de mooiste steden ter wereld is.

331
00:23:54,269 --> 00:24:00,817
Om me daarvan te overtuigen
wil hij m'n hart vermurwen met: gebak.

332
00:24:00,817 --> 00:24:04,696
Mag ik een paar custardgebakjes
voor je kopen?

333
00:24:04,696 --> 00:24:06,197
Custardgebak?

334
00:24:06,197 --> 00:24:09,367
Jeetje. Dat ziet er lekker uit.

335
00:24:09,367 --> 00:24:15,498
De <i>pastel de nata</i> is ontstaan omdat
nonnen met eiwit hun habijt stijfden.

336
00:24:15,498 --> 00:24:19,085
Met het eigeel
maakten de monniken custard.

337
00:24:19,586 --> 00:24:21,838
Die monniken. Nee maar.

338
00:24:22,464 --> 00:24:23,465
Spannend.

339
00:24:29,262 --> 00:24:32,891
Je ziet overal van die tegeltjes.

340
00:24:32,891 --> 00:24:36,186
In Lissabon, of Portugal,
heten die <i>azulejos.</i>

341
00:24:36,686 --> 00:24:40,148
Die beschilderde tegels
komen nog van de Moren.

342
00:24:40,148 --> 00:24:44,361
<i>Azulejo</i> is een Arabisch woord
dat 'gepolijste steen' betekent.

343
00:24:45,445 --> 00:24:50,116
- Worden ze nog steeds gemaakt in Lissabon?
- Nou en of.

344
00:24:50,116 --> 00:24:54,079
De tegels in ons hotel
zijn gemaakt in dezelfde fabrieken...

345
00:24:54,079 --> 00:24:55,789
...waar dat al eeuwen gebeurt.

346
00:24:56,915 --> 00:25:01,753
Ik begin nu een persoonlijkheid
in de stad te zien...

347
00:25:01,753 --> 00:25:04,172
...die ik nog niet gezien had.

348
00:25:05,840 --> 00:25:07,175
Dit is schitterend.

349
00:25:07,175 --> 00:25:11,054
Eugene, laten we nu maar
de <i>pastéis de nata</i> proberen.

350
00:25:11,054 --> 00:25:13,640
Zo mag ik het horen.

351
00:25:14,307 --> 00:25:15,267
Eet ze.

352
00:25:22,107 --> 00:25:23,108
Goh.

353
00:25:23,608 --> 00:25:25,735
Die taartjes waren heerlijk.

354
00:25:26,236 --> 00:25:29,823
Ze waren echt ongelooflijk lekker.

355
00:25:31,866 --> 00:25:35,078
Alleen al om die taartjes
is Lissabon de moeite waard.

356
00:25:35,078 --> 00:25:36,538
Laatste hap.

357
00:25:36,538 --> 00:25:41,334
Ik meld me graag aan
als de hoofdgebakjesproever van Lissabon...

358
00:25:41,334 --> 00:25:43,795
{\an8}...maar Kees heeft andere plannen voor me.

359
00:25:44,546 --> 00:25:48,842
{\an8}Namelijk een bezoek
aan een van de oudste tegelfabrieken.

360
00:25:49,676 --> 00:25:56,141
Hier vormen, branden,
glazuren en beschilderen ze...

361
00:25:56,141 --> 00:25:58,518
...20.000 tegels per dag.

362
00:26:01,479 --> 00:26:07,360
Ik ontmoet Diogo, die de tegels
een modern ontwerp heeft gegeven.

363
00:26:07,986 --> 00:26:10,864
Een ontmoeting
tussen twee grensverleggende artiesten.

364
00:26:11,448 --> 00:26:12,824
Ik ben Diogo.

365
00:26:12,824 --> 00:26:14,743
- Eugene.
- De man zelve.

366
00:26:15,327 --> 00:26:19,956
Diogo gebruikt het
historische blauw en wit van de azulejos.

367
00:26:20,624 --> 00:26:25,170
Mijn werk ziet er traditioneel uit,
maar is dat helemaal niet.

368
00:26:26,129 --> 00:26:31,134
Ik ben meer bezig met patronen
en elementen binnen patronen.

369
00:26:31,134 --> 00:26:33,386
- Juist.
- Dit patroon...

370
00:26:33,386 --> 00:26:38,058
...kan een klein schepsel zijn,
of een cartoonachtig iets...

371
00:26:38,058 --> 00:26:39,851
O ja, ik zie het.

372
00:26:40,352 --> 00:26:44,731
Diogo's tegels
kosten honderden dollars per stuk.

373
00:26:45,315 --> 00:26:47,817
Ze worden met de hand beschilderd.

374
00:26:48,944 --> 00:26:53,323
Dit is Manuela. Zij is de expert
in het beschilderen van tegels.

375
00:26:55,617 --> 00:27:00,330
- Ze werkt hier al 42 jaar.
- Zo lang? Niet te geloven.

376
00:27:01,957 --> 00:27:03,375
Wil je het proberen?

377
00:27:03,375 --> 00:27:06,002
- Toe maar.
- Schilderen? Nou...

378
00:27:06,002 --> 00:27:11,967
Maar natuurlijk moet hij mij
z'n mooie ontwerpen laten beschilderen.

379
00:27:11,967 --> 00:27:15,053
- Zie je?
- O. Ik begin hier.

380
00:27:16,263 --> 00:27:18,557
- Ziezo.
- O ja.

381
00:27:19,307 --> 00:27:23,728
Ik ben goed begonnen.
Ik sta te kijken van mezelf.

382
00:27:23,728 --> 00:27:29,276
Je doet het heel goed.
Ik wil je een uitdaging geven.

383
00:27:29,276 --> 00:27:35,865
Hier zie je deze witte lijnen.
Hoe schilderen we om die witte lijnen?

384
00:27:35,865 --> 00:27:37,325
- Dat is...
- Ik zou...

385
00:27:37,325 --> 00:27:39,828
Ik zou iemand anders halen...

386
00:27:40,537 --> 00:27:43,331
- Ik doe dit. Nu daar.
- Mooi.

387
00:27:43,331 --> 00:27:47,210
M'n vader was heel goed
in karikaturen en zo.

388
00:27:47,919 --> 00:27:49,838
Vaste hand. Positie.

389
00:27:49,838 --> 00:27:52,173
- Klaar?
- Begin maar.

390
00:27:57,971 --> 00:28:00,307
Ik heb niets van m'n vader geërfd.

391
00:28:00,307 --> 00:28:03,351
Dat is slecht. Gooi die maar weg.

392
00:28:04,519 --> 00:28:05,770
Waar is dat gen?

393
00:28:07,606 --> 00:28:08,899
- Dit is ons werk.
- Ja.

394
00:28:08,899 --> 00:28:10,775
Ben je hier blij mee?

395
00:28:11,902 --> 00:28:13,778
Hij heeft veel talent.

396
00:28:15,238 --> 00:28:18,575
Ik heb niet echt
een glorieus figuur geslagen...

397
00:28:18,575 --> 00:28:24,873
...maar hopelijk schildert het samenspel
vanavond me in een beter licht.

398
00:28:24,873 --> 00:28:26,333
Flauwe opmerking, sorry.

399
00:28:26,333 --> 00:28:27,542
O, help.

400
00:28:34,758 --> 00:28:35,842
Niet slecht.

401
00:28:37,844 --> 00:28:41,640
Het publiek begint al binnen te komen...

402
00:28:41,640 --> 00:28:45,143
...voor een van de grootste fadozangers
van Portugal.

403
00:28:45,143 --> 00:28:47,062
Ik vind het rot voor hem.

404
00:28:47,771 --> 00:28:50,899
Hij weet niet wat hij zich
op de hals heeft gehaald.

405
00:28:50,899 --> 00:28:54,736
En z'n vreselijk onderweldigende
Canadese gitarist.

406
00:28:55,612 --> 00:28:57,656
- Eugene.
- Hallo, Eugene.

407
00:28:57,656 --> 00:28:59,366
- Hoi.
- Welkom.

408
00:28:59,366 --> 00:29:02,494
Gelukkig komen
m'n nieuwe Portugese vrienden ...

409
00:29:02,494 --> 00:29:03,954
Wauw, wat chic.

410
00:29:03,954 --> 00:29:05,705
...me bijstaan.

411
00:29:06,790 --> 00:29:09,751
We hebben een heel bijzondere gast.

412
00:29:10,335 --> 00:29:14,756
Ik stel u graag Mr Eugene Levy voor.

413
00:29:15,590 --> 00:29:18,885
Ik hoef maar een paar
simpele akkoorden te spelen...

414
00:29:18,885 --> 00:29:22,973
...en het mooiere werk
aan de beroeps over te laten.

415
00:29:22,973 --> 00:29:27,102
Dat klinkt eenvoudig
tot je in een ruimte vol fadofans staat.

416
00:29:27,102 --> 00:29:28,770
Dank u wel, allemaal.

417
00:29:28,770 --> 00:29:30,981
- Ik ga niet zingen.
- Goed.

418
00:29:32,190 --> 00:29:37,237
Dit is m'n eerste fadoconcert.
Hopelijk verknal ik het niet.

419
00:29:39,489 --> 00:29:40,490
Heren.

420
00:30:19,613 --> 00:30:21,197
Twee, drie, vier.

421
00:30:29,331 --> 00:30:34,836
Het was zenuwslopend, eerlijk gezegd,
omdat ze allemaal zo goed zijn.

422
00:30:39,549 --> 00:30:42,636
Maar ik denk niet dat ik het verknald heb.

423
00:30:45,388 --> 00:30:48,183
Ik was beter dan ik had gedacht.

424
00:31:03,865 --> 00:31:05,200
Dank u.

425
00:31:08,578 --> 00:31:09,663
Dat was heel leuk.

426
00:31:12,249 --> 00:31:17,254
Een paar dagen geleden
wist ik bijna niets van deze stad.

427
00:31:17,963 --> 00:31:22,425
Eerst wist ik eerlijk gezegd
helemaal niets af van deze stad...

428
00:31:22,425 --> 00:31:23,969
...maar dat is nu anders.

429
00:31:24,553 --> 00:31:29,307
Lissabon wordt gekenmerkt
door verkenning en avontuur.

430
00:31:29,891 --> 00:31:35,647
De Portugezen ontdekten nieuwe
en exotische dingen op hun wereldreizen...

431
00:31:35,647 --> 00:31:38,692
...en verwerkten die in deze stad.

432
00:31:39,276 --> 00:31:41,111
En dat werkt inspirerend.

433
00:31:41,695 --> 00:31:48,451
Ik merk dat ik me nog steeds verzet
tegen die avontuurlijke geest, weet je?

434
00:31:48,451 --> 00:31:52,914
Ik heb het niet echt in me,
maar ik ga het wel proberen.

435
00:31:52,914 --> 00:31:54,708
Op m'n fadopremière.

436
00:31:56,668 --> 00:32:01,298
En ik denk dat ik bestempeld
kan worden als aspirant-lid...

437
00:32:02,757 --> 00:32:04,509
...van de World Travellers Club.

438
00:32:55,518 --> 00:32:57,562
Vertaling: Marc de Jongh