1
00:00:06,132 --> 00:00:11,721
‎LOẠT PHIM TÀI LIỆU CỦA NETFLIX

2
00:00:21,439 --> 00:00:24,233
‎Mọi phẩm chất
‎có ở những chú chó ta yêu mến… 

3
00:00:26,069 --> 00:00:28,821
‎đều là thừa hưởng
‎từ những tổ tiên hoang dã.

4
00:00:33,826 --> 00:00:35,369
‎Những giác quan nhạy bén,

5
00:00:37,121 --> 00:00:38,414
‎sự khỏe khoắn,

6
00:00:40,583 --> 00:00:42,251
‎và sự quyết tâm sôi sục… 

7
00:00:44,003 --> 00:00:46,881
‎đã giúp các loài họ chó
‎đương đầu mọi thách thức.

8
00:00:53,262 --> 00:00:57,600
‎Nhưng bí quyết thành công thực sự
‎của chúng thì khó ngờ hơn nhiều.

9
00:00:58,684 --> 00:01:00,937
‎Đó là câu chuyện về mặt tình cảm,

10
00:01:03,147 --> 00:01:05,023
‎thứ khiến mọi loài họ chó,

11
00:01:05,108 --> 00:01:08,486
‎từ chó nhà đến sói hoang,
‎thuộc về cùng một dòng họ.

12
00:01:13,074 --> 00:01:18,788
‎CHÓ

13
00:01:28,005 --> 00:01:31,551
‎Chuyện của mọi chú chó
‎bắt đầu từ nơi ẩn náu, trong một cái hang.

14
00:01:45,439 --> 00:01:49,777
‎Đây là chốn an toàn
‎của 15 chú chó con hoang dã Châu Phi.

15
00:01:54,407 --> 00:01:55,658
‎Năm tuần tuổi.

16
00:01:56,576 --> 00:01:58,786
‎Đang rất thèm một bữa ăn đồ rắn.

17
00:02:01,414 --> 00:02:03,541
‎Các bảo mẫu của chúng cũng đang đói.

18
00:02:08,712 --> 00:02:10,046
‎Cũng như chó nhà,

19
00:02:10,131 --> 00:02:12,675
‎đồ ăn của chúng lại phụ thuộc vào kẻ khác.

20
00:02:14,135 --> 00:02:18,389
‎Nhưng khác thú cưng, chúng chẳng thể
‎biết chắc mình có được ăn tối không.

21
00:02:30,776 --> 00:02:36,073
‎Từ sớm tinh mơ, chó mẹ, chó bố
‎và cả nhà chúng đã lên đường đi săn.

22
00:02:43,748 --> 00:02:44,749
‎Đồng điệu.

23
00:02:46,334 --> 00:02:47,710
‎Tư duy như một tập thể.

24
00:02:52,590 --> 00:02:58,137
‎Là những chuyên gia hạ gục con mồi lớn,
‎chúng có thể đạt tới vận tốc 64 km/h.

25
00:03:07,355 --> 00:03:09,482
‎Nhưng không phải trên đất ngập nước.

26
00:03:21,577 --> 00:03:24,830
‎Chúng phải đẩy con mồi
‎lên những vùng đất vững chắc hơn.

27
00:03:34,090 --> 00:03:38,094
‎Song đàn linh dương đồng cỏ phương Nam
‎biết vùng nước sâu hơn sẽ cứu chúng.

28
00:04:13,462 --> 00:04:14,672
‎Kém khôn ngoan hơn.

29
00:04:15,298 --> 00:04:16,423
‎Vượt quá khả năng.

30
00:04:21,012 --> 00:04:23,431
‎Giờ thì trời đã quá nóng để đi săn.

31
00:04:27,935 --> 00:04:31,814
‎Trắng tay trở về đồng nghĩa với việc
‎cả nhà chúng sẽ khốn đốn.

32
00:04:52,084 --> 00:04:54,962
‎Những miệng ăn đã cai sữa
‎van nài mẹ miếng thịt.

33
00:05:03,262 --> 00:05:05,514
‎Mà mẹ chúng chỉ cho được chúng ít sữa.

34
00:05:13,647 --> 00:05:17,068
‎Nếu lũ chó con không được ăn sớm,
‎chúng sẽ không sống nổi.

35
00:05:20,071 --> 00:05:22,406
‎Vài ngày tới sẽ cực kỳ quan trọng.

36
00:05:24,241 --> 00:05:27,912
‎Để qua được, bầy chó này
‎sẽ cần vận dụng mọi phẩm chất chung

37
00:05:27,995 --> 00:05:30,414
‎của các thành viên trong dòng họ tổng.

38
00:05:34,877 --> 00:05:36,545
‎Dòng họ chó sói.

39
00:05:38,964 --> 00:05:41,175
‎Cáo, chó hoang

40
00:05:41,759 --> 00:05:42,593
‎và chó rừng.

41
00:05:46,055 --> 00:05:48,099
‎Ba mươi lăm loài.

42
00:05:49,683 --> 00:05:52,061
‎Loài nào cũng là thợ săn.

43
00:05:54,563 --> 00:05:59,193
‎Dù là một chú sói nặng 60 ký
‎hay một chú cáo cỡ Chihuahua.

44
00:06:00,194 --> 00:06:05,408
‎Chúng sống trải dài trên khắp hành tinh,
‎từ Sa mạc Sahara tới Bắc Cực.

45
00:06:09,829 --> 00:06:13,582
‎Tất cả đều sở hữu khứu giác,
‎thị giác và thính giác đặc biệt.

46
00:06:16,794 --> 00:06:22,466
‎Và chúng rất khỏe khoắn. Nhưng chúng
‎không phải loài ăn thịt nhanh nhất.

47
00:06:24,760 --> 00:06:26,554
‎Lớn nhất lại càng không.

48
00:06:33,686 --> 00:06:35,938
‎Loài họ chó nào cũng săn mồi quá tầm.

49
00:06:36,689 --> 00:06:39,608
‎Một khả năng bắt nguồn từ quá khứ xa xưa.

50
00:06:44,155 --> 00:06:46,490
‎Hơn 40 triệu năm trước,

51
00:06:47,116 --> 00:06:51,120
‎những loài họ chó đầu tiên
‎xuất hiện ở nơi giờ là Tây Nam Hoa Kỳ.

52
00:06:51,203 --> 00:06:52,288
‎ARIZONA
‎HOA KỲ

53
00:06:53,372 --> 00:06:55,624
‎Trông nó vẫn chưa khác tổ tiên lắm.

54
00:06:58,377 --> 00:07:01,422
‎Một chú cáo xám
‎trông có thể giống một chú cáo,

55
00:07:02,673 --> 00:07:06,802
‎nhưng nó có họ hàng gần hơn với
‎tổ tiên nguyên thủy của loài họ chó.

56
00:07:10,639 --> 00:07:13,434
‎Mọi loài họ chó đã khởi đầu như thế này.

57
00:07:15,060 --> 00:07:15,895
‎Nhỏ bé.

58
00:07:18,439 --> 00:07:19,273
‎Nhút nhát.

59
00:07:21,692 --> 00:07:26,197
‎Một loài họ chó cận đại hơn,
‎một con sói đồng cỏ, có thể kết liễu nó.

60
00:07:37,291 --> 00:07:39,793
‎Nhưng chú cáo xám lại sở hữu một mánh lới.

61
00:07:44,048 --> 00:07:45,508
‎Nó biết leo cây.

62
00:07:47,760 --> 00:07:50,179
‎Việc mà đa số loài họ chó không làm được.

63
00:07:54,141 --> 00:07:56,977
‎Vuốt dài. Chi ngắn.

64
00:07:58,229 --> 00:07:59,063
‎Nhanh nhẹn.

65
00:08:01,482 --> 00:08:03,776
‎Giống mèo hơn là chó.

66
00:08:14,411 --> 00:08:18,499
‎Các tổ tiên đời đầu của chúng
‎đã tồn tại bằng cách né tránh hiểm nguy.

67
00:08:20,209 --> 00:08:23,379
‎Nhưng rốt cuộc,
‎chúng cũng leo từ trên cây xuống

68
00:08:23,462 --> 00:08:26,590
‎để trở thành
‎những thợ săn hăng hái ta thấy ngày nay.

69
00:08:31,220 --> 00:08:34,847
‎Dần dà, tứ chi ngắn, cứng cáp dài ra… 

70
00:08:36,725 --> 00:08:39,562
‎và các loài họ chó
‎đứng thẳng bằng đầu ngón chân.

71
00:08:50,364 --> 00:08:54,451
‎Những cơ bắp chắc khỏe
‎và các sợi dây chằng đặc biệt ở chi trước

72
00:08:54,535 --> 00:08:56,912
‎cho chúng những bước chạy đầy sinh lực.

73
00:09:09,967 --> 00:09:11,760
‎Phong thái đó hiệu quả tới nỗi

74
00:09:12,928 --> 00:09:16,849
‎đã biến chúng thành những
‎vận động viên chạy bền đẳng cấp thế giới.

75
00:09:19,685 --> 00:09:24,356
‎BẮC ALBERTA
‎CANADA

76
00:09:34,450 --> 00:09:38,621
‎Ở phương Bắc giá lạnh,
‎thức ăn là xa xỉ phẩm.

77
00:09:42,333 --> 00:09:43,917
‎Một cặp sói xám,

78
00:09:44,001 --> 00:09:48,005
‎mỗi con nặng gấp đôi một chú chó
‎chăn cừu Đức, đang dẫn dắt cả nhà.

79
00:09:56,347 --> 00:09:59,183
‎Mỗi ngày, chúng có thể đi tới 96 cây số.

80
00:10:10,110 --> 00:10:12,363
‎Theo dấu con mồi là một chuyện.

81
00:10:14,907 --> 00:10:16,909
‎Hạ gục con mồi lại là chuyện khác.

82
00:10:21,121 --> 00:10:23,457
‎Bò rừng bison trưởng thành
‎nặng cỡ một tấn.

83
00:10:25,626 --> 00:10:28,128
‎Chúng còn có
‎cặp sừng, móng guốc chết chóc.

84
00:10:39,890 --> 00:10:44,812
‎Nếu chúng giữ vững vị trí, một đàn bò rừng
‎chẳng khác nào một pháo đài.

85
00:10:54,863 --> 00:10:57,366
‎Nhà sói bắt đầu vây hãm.

86
00:11:04,623 --> 00:11:07,418
‎Tìm kiếm một dấu hiệu sợ hãi,
‎hoặc một điểm yếu.

87
00:11:12,423 --> 00:11:13,674
‎Chúng nhẫn nại

88
00:11:15,092 --> 00:11:16,051
‎nhiều ngày liền.

89
00:11:18,470 --> 00:11:19,930
‎Chẳng cần làm gì nhiều.

90
00:11:21,265 --> 00:11:23,100
‎Chỉ cần bao vây liên tục.

91
00:11:25,269 --> 00:11:27,604
‎Tấn công vào tâm trí đàn bò rừng bison.

92
00:11:38,907 --> 00:11:41,869
‎Rốt cuộc, bầy sói
‎cũng chọc giận được chúng.

93
00:11:56,467 --> 00:11:59,261
‎Giờ thì phải ép chúng
‎chạy không ngừng nghỉ.

94
00:12:25,704 --> 00:12:27,498
‎Sói bố chỉ huy cuộc đuổi bắt.

95
00:12:35,088 --> 00:12:36,381
‎Nó rượt đuổi con bò rừng.

96
00:12:38,675 --> 00:12:40,928
‎Bất chấp bản thân gặp nhiều nguy hiểm.

97
00:12:47,684 --> 00:12:50,813
‎Một khi đã chọn được nạn nhân,
‎nó sẽ không chịu từ bỏ.

98
00:13:15,128 --> 00:13:19,383
‎Nó rút dần sức lực con bò rừng trẻ tuổi
‎với từng cú táp.

99
00:13:35,190 --> 00:13:37,651
‎Các loài họ chó không biết diệt gọn.

100
00:13:43,532 --> 00:13:44,950
‎Nhưng chúng lại dẻo dai.

101
00:14:14,313 --> 00:14:19,234
‎Sức bền giúp nó hạ gục
‎một con mồi nặng hơn nó ít nhất năm lần.

102
00:14:25,324 --> 00:14:27,993
‎Một tay nó đã đổi vận cho cả nhà.

103
00:14:38,420 --> 00:14:40,714
‎Không phải loài họ chó nào
‎cũng đi săn theo bầy.

104
00:14:43,216 --> 00:14:45,427
‎Có một loài đơn thương độc mã đi săn.

105
00:14:48,889 --> 00:14:51,475
‎Thoạt nhìn, nó có vẻ giống một chú cáo.

106
00:14:52,601 --> 00:14:53,602
‎Có điều nó

107
00:14:54,603 --> 00:14:55,771
‎lại đi cà kheo.

108
00:14:57,981 --> 00:15:01,234
‎Sói bờm là loài họ chó cao nhất hành tinh.

109
00:15:15,040 --> 00:15:18,210
‎Để tìm thức ăn,
‎nó cần chiều cao chứ không cần tốc độ.

110
00:15:19,920 --> 00:15:25,133
‎Tính đến vai, nó cao gần một mét.
‎Càng dễ nhìn bên trên lớp cỏ cao.

111
00:15:29,471 --> 00:15:32,599
‎Rất ít động vật lớn
‎sống ở vùng đồng bằng khô cằn này.

112
00:15:33,850 --> 00:15:37,270
‎Chẳng có gì mấy để đuổi bắt,
‎nên nó hoạt động độc lập.

113
00:15:41,525 --> 00:15:44,569
‎Nó dựa vào
‎cái mũi và đôi tai nhạy bén phi thường.

114
00:15:45,654 --> 00:15:49,783
‎Khứu giác của nó
‎nhạy hơn của con người khoảng 50 lần.

115
00:15:50,909 --> 00:15:54,454
‎Còn thính giác của nó
‎nghe được âm thanh ở tần số cực cao.

116
00:16:39,374 --> 00:16:43,253
‎Săn những con mồi nhỏ như thế này
‎khiến nó bận rộn liên tục.

117
00:17:03,732 --> 00:17:06,485
‎Nhưng các loài gặm nhấm
‎chưa đủ để nó no bụng.

118
00:17:08,195 --> 00:17:10,155
‎Dưới gốc cây Lubera trĩu quả này,

119
00:17:11,113 --> 00:17:14,575
‎nó sắp tiết lộ
‎một sự thật bất ngờ về họ nhà chó.

120
00:17:18,872 --> 00:17:21,792
‎Đôi khi, đến các loài ăn thịt
‎cũng ăn chay.

121
00:17:24,753 --> 00:17:28,673
‎Răng các loài họ chó nhỏ hơn
‎nhưng linh hoạt hơn các loài họ mèo,

122
00:17:28,757 --> 00:17:31,635
‎nên đa số chúng
‎có thể ăn được gần như mọi thứ.

123
00:17:36,014 --> 00:17:37,516
‎Chế độ ăn chay bán phần

124
00:17:37,599 --> 00:17:41,186
‎đồng nghĩa chúng vẫn sống tốt
‎nếu thiếu con mồi thông thường.

125
00:17:45,690 --> 00:17:48,318
‎Nên gần như ở đâu cũng có thể sinh trưởng.

126
00:17:52,030 --> 00:17:54,366
‎BRISTOL
‎ANH

127
00:17:54,449 --> 00:17:58,036
‎Đến những khu rừng bê tông
‎cũng là mái nhà của chúng.

128
00:18:02,249 --> 00:18:03,500
‎Ở nhiều thành phố,

129
00:18:03,583 --> 00:18:06,753
‎cáo đỏ rong ruổi trên đường phố
‎khi đêm xuống.

130
00:18:10,674 --> 00:18:14,469
‎Sự hiện diện của chúng phụ thuộc vào
‎một phẩm chất nền tảng của loài họ chó.

131
00:18:16,721 --> 00:18:20,809
‎Quan trọng nhất là
‎tình hình dưới mặt đất ra sao.

132
00:18:25,939 --> 00:18:28,066
‎Một chú cáo cái vừa "lâm bồn".

133
00:18:33,530 --> 00:18:38,618
‎Cuộc đời mọi chú chó hoang bắt đầu từ
‎một cái hang, thường là do mẹ chúng đào.

134
00:18:46,626 --> 00:18:47,711
‎Dưới đây an toàn,

135
00:18:47,794 --> 00:18:51,381
‎nên cáo con đẻ ra nhỏ bé, yếu ớt
‎cũng không sao.

136
00:18:52,632 --> 00:18:54,217
‎Và cáo có thể đẻ lứa lớn.

137
00:19:00,056 --> 00:19:03,185
‎Việc cho bảy chú cáo con bú sữa
‎đang làm nó kiệt sức.

138
00:19:03,685 --> 00:19:05,979
‎Nhưng chúng phải được bú đều đặn.

139
00:19:06,479 --> 00:19:09,399
‎Nó không thể bỏ con
‎mà đi kiếm cái ăn được.

140
00:19:11,610 --> 00:19:16,281
‎Đằng sau mọi cô cáo khỏe mạnh
‎là một Ngài Cáo Tuyệt vời.

141
00:19:22,829 --> 00:19:27,209
‎Nó lang thang khắp thành phố,
‎nhặt nhạnh đủ lượng thức ăn con cái cần.

142
00:19:33,256 --> 00:19:34,549
‎Một chuyện hy hữu.

143
00:19:37,302 --> 00:19:41,306
‎Không mấy bà mẹ hữu nhũ
‎có được những ông bố chung thủy.

144
00:19:42,432 --> 00:19:47,103
‎Thế mà nhà chó hoang nào
‎cũng có một ông bố tận tụy chu cấp.

145
00:19:47,812 --> 00:19:52,275
‎Sự trung thành đó là khởi nguồn
‎của mối liên kết giữa chó và người.

146
00:19:55,111 --> 00:19:58,490
‎Và đồng nghĩa với việc
‎đa phần con con thường sẽ sống sót.

147
00:20:12,671 --> 00:20:16,675
‎Sự thành công của một gia đình họ chó
‎không đến từ sức mạnh thể chất.

148
00:20:18,343 --> 00:20:22,764
‎Nó đến từ sự hợp tác trọn đời
‎giữa con mẹ và con bố.

149
00:20:39,489 --> 00:20:43,493
‎Sự tận tụy của đàn chó hoang Châu Phi
‎đang bị thử thách tới giới hạn.

150
00:20:48,039 --> 00:20:52,043
‎Với 15 chú chó con
‎cùng hơn 20 chú chó anh, chị,

151
00:20:53,503 --> 00:20:56,089
‎chúng buộc phải sớm săn được mồi.

152
00:21:06,558 --> 00:21:08,476
‎Chó bố vừa nhận thấy thứ gì đó.

153
00:21:13,481 --> 00:21:15,191
‎Nhưng đó không phải con mồi.

154
00:21:22,324 --> 00:21:23,867
‎Mà là một kẻ săn mồi khác.

155
00:21:28,997 --> 00:21:31,166
‎Chó hoang là mục tiêu của sư tử.

156
00:21:42,844 --> 00:21:45,263
‎Lũ chó con đang ngàn cân treo sợi tóc.

157
00:22:04,324 --> 00:22:06,034
‎Đấu lại sẽ phí công vô ích.

158
00:22:13,750 --> 00:22:16,669
‎Tốt hơn là
‎dụ con sư tử cái đi xa khỏi hang.

159
00:22:36,689 --> 00:22:37,607
‎Thành công rồi.

160
00:22:40,276 --> 00:22:43,780
‎Nhưng giờ nó đã biết nơi chúng ẩn náu.
‎Nó sẽ còn quay lại.

161
00:22:59,587 --> 00:23:01,214
‎Đàn chó phải làm liều.

162
00:23:04,717 --> 00:23:08,054
‎Phải đưa đàn chó con đi ngay,
‎dù đang giữa ban ngày.

163
00:23:14,644 --> 00:23:16,604
‎Chúng còn những cái hang khác,

164
00:23:16,688 --> 00:23:19,649
‎nhưng cái gần nhất
‎đã cách chúng hơn 800 mét.

165
00:23:25,280 --> 00:23:27,240
‎Quá xa cho những đôi chân đang khuỵu dần.

166
00:23:33,830 --> 00:23:37,417
‎Đã đến lúc anh chị chúng
‎phải gánh vác trọng trách.

167
00:24:05,195 --> 00:24:07,530
‎Đã an toàn hơn. Nhưng vẫn đói cồn cào.

168
00:24:09,240 --> 00:24:12,619
‎Mỗi ngày trôi qua,
‎khả năng chúng sống sót được càng giảm.

169
00:24:24,172 --> 00:24:27,091
‎Các loài họ chó
‎dễ bị tổn thương một cách bất ngờ.

170
00:24:34,432 --> 00:24:39,437
‎Khi bạn nhẹ ký hơn một chú chó xúc xích
‎tí hon, bạn sẽ luôn ở chiếu dưới.

171
00:24:44,442 --> 00:24:50,240
‎Ông bố cáo tai dơi này vừa được giao
‎nhiệm vụ "gà trống" chăm năm con nhỏ.

172
00:24:50,323 --> 00:24:53,660
‎Trong lúc tình yêu của đời nó,
‎mẹ của các con nó, đi săn.

173
00:24:56,412 --> 00:24:58,414
‎Điều gì có thể xảy ra chứ?

174
00:25:01,834 --> 00:25:04,087
‎Ngày trông trẻ bắt đầu như thường lệ.

175
00:25:06,047 --> 00:25:07,465
‎Nó vệ sinh cho các con… 

176
00:25:11,511 --> 00:25:13,263
‎rồi trông chúng học bài.

177
00:25:28,111 --> 00:25:32,824
‎Đàn cáo con rất ham khám phá
‎và học cách sử dụng đôi tai như tai dơi.

178
00:25:36,536 --> 00:25:40,498
‎Chúng nghe được những âm thanh
‎nhỏ hơn 20 đê-xi-ben so với chúng ta.

179
00:25:45,128 --> 00:25:48,047
‎Nghe ra cả
‎tiếng bước chân của mối, bọ cánh cứng.

180
00:26:01,436 --> 00:26:06,274
‎Kinh ngạc thay, cáo tai dơi
‎sống dựa gần như hoàn toàn vào côn trùng.

181
00:26:08,359 --> 00:26:12,739
‎Cáo mẹ phải "chén" hàng ngàn con mỗi ngày
‎mới ra đủ sữa cho đàn con bú.

182
00:26:17,160 --> 00:26:19,704
‎Đó là lý do
‎nó đi săn mỗi lần hàng giờ liền.

183
00:26:24,125 --> 00:26:28,880
‎Và là lý do cáo bố ở lại bên hầm trú ẩn,
‎để phục vụ những nhu cầu của đàn con.

184
00:26:32,967 --> 00:26:34,969
‎Để bảo vệ chúng bằng cả tính mạng.

185
00:26:37,930 --> 00:26:42,393
‎Nhưng một cơn bão trái mùa
‎có thể là điềm gở.

186
00:26:51,319 --> 00:26:56,157
‎Những trận mưa như trút là cả một vấn đề
‎với bất cứ loài nào xây nhà dưới mặt đất.

187
00:27:06,250 --> 00:27:08,711
‎Cáo bố và đàn con lần này đã gặp may.

188
00:27:13,049 --> 00:27:15,677
‎Nhưng hàng xóm của chúng
‎thì đã phải bỏ hang.

189
00:27:21,724 --> 00:27:25,603
‎Trong lúc nháo nhào trốn chạy,
‎một con đã bị bỏ lại.

190
00:27:37,365 --> 00:27:40,326
‎Một con cáo con lạc đàn
‎sẽ không sống sót được lâu.

191
00:27:44,956 --> 00:27:46,833
‎Nó cần được nhà nó che chở.

192
00:27:56,342 --> 00:27:58,845
‎Ông bố cáo và năm đứa con đang ở gần nhất.

193
00:28:02,265 --> 00:28:04,684
‎Nó chẳng còn cách nào khác ngoài cầu cứu.

194
00:28:13,568 --> 00:28:14,736
‎Đó là một canh bạc.

195
00:28:16,362 --> 00:28:18,990
‎Các loài họ chó
‎thường tiêu diệt kẻ xâm nhập.

196
00:28:38,134 --> 00:28:40,303
‎Dần dà, đàn cáo con mở lòng với nó.

197
00:28:57,862 --> 00:29:01,657
‎Và khi cáo bố cuộn tròn cạnh nó,
‎đó là một dấu hiệu khả quan.

198
00:29:16,088 --> 00:29:17,298
‎Cáo mẹ về nhà.

199
00:29:19,383 --> 00:29:21,385
‎Và thấy thêm một miệng ăn.

200
00:29:24,138 --> 00:29:25,765
‎Nhưng nó chẳng bận tâm.

201
00:29:32,939 --> 00:29:35,358
‎Chú cáo bị lạc có thể có quan hệ gần gũi.

202
00:29:37,276 --> 00:29:41,072
‎Nhưng một màn nhận nuôi như thế này
‎vẫn là chuyện xưa nay hiếm.

203
00:29:44,867 --> 00:29:51,541
‎Có ông bố tận tụy, có gia đình dễ tính
‎thì lúc khó khăn nhất cũng chẳng ngán.

204
00:29:59,340 --> 00:30:02,134
‎Loài họ chó
‎là những loài sống cực kỳ bầy đàn.

205
00:30:05,429 --> 00:30:09,392
‎Và mấu chốt đời sống bầy đàn của chúng
‎là cách giao tiếp phức tạp.

206
00:30:20,736 --> 00:30:23,823
‎Sói hú là để đe dọa.

207
00:30:25,283 --> 00:30:29,787
‎TROMS
‎NA UY

208
00:30:31,539 --> 00:30:34,208
‎Nghe tiếng hú,
‎những bầy láng giềng ở cách tới 16 cây số

209
00:30:34,959 --> 00:30:38,045
‎cũng nắm được hết
‎số lượng và sức mạnh của bầy chúng.

210
00:30:48,556 --> 00:30:50,850
‎Đó là tín hiệu thanh âm trên mặt đất.

211
00:30:53,019 --> 00:30:55,563
‎Là lời cảnh báo, chớ có tới gần bầy chúng.

212
00:31:05,531 --> 00:31:08,200
‎Trong nội bộ bầy
‎còn nhiều biểu cảm hơn nữa.

213
00:31:11,829 --> 00:31:12,663
‎Một ánh nhìn.

214
00:31:14,498 --> 00:31:15,833
‎Một cái co rúm.

215
00:31:17,793 --> 00:31:19,295
‎Những sợi lông dựng đứng.

216
00:31:20,504 --> 00:31:22,006
‎Chiều cao của cái đuôi.

217
00:31:24,842 --> 00:31:29,055
‎Thực tế, mọi hành động của chúng
‎đều thuộc về một thứ ngôn ngữ phức tạp.

218
00:31:30,723 --> 00:31:33,351
‎Một thứ ngôn ngữ mà chó nhà cũng hiểu.

219
00:31:39,690 --> 00:31:43,235
‎Nhưng trong các dòng họ chó,
‎đây là dòng họ nguyên tắc nhất.

220
00:31:47,365 --> 00:31:49,742
‎Nhất là về chuyện bữa tối.

221
00:31:59,168 --> 00:32:01,712
‎Những con sói lớn tuổi luôn được ăn trước.

222
00:32:15,393 --> 00:32:17,311
‎Một con trẻ tuổi quên lễ nghĩa… 

223
00:32:22,024 --> 00:32:24,735
‎sói đầu đàn
‎sẽ cho nó biết thân biết phận ngay.

224
00:32:40,459 --> 00:32:42,878
‎Phủ phục là cách thỏa hiệp duy nhất.

225
00:32:47,466 --> 00:32:51,429
‎Người ta cho là hệ thống thứ bậc
‎khắc nghiệt này đã góp phần tạo nên

226
00:32:51,512 --> 00:32:53,514
‎sự hợp tác giữa chúng với người.

227
00:32:56,017 --> 00:32:58,686
‎Những con sói cấp thấp
‎thường phải chịu đói.

228
00:32:59,812 --> 00:33:03,065
‎Những khi thiếu thốn,
‎chúng còn bị trục xuất khỏi bầy.

229
00:33:05,317 --> 00:33:07,611
‎Khoảng 40.000 năm trước,

230
00:33:07,695 --> 00:33:10,865
‎một con sói trẻ đói khát
‎đã tới gần một đoàn người

231
00:33:10,948 --> 00:33:14,577
‎và mượn đôi mắt chó con
‎để xin một miếng ăn.

232
00:33:19,040 --> 00:33:22,460
‎Sói đã tìm được đường vào
‎những gia đình con người đời đầu.

233
00:33:23,711 --> 00:33:25,254
‎Và đường vào tim chúng ta.

234
00:33:27,548 --> 00:33:32,928
‎Kỳ diệu thay, mọi giống chó nhà trên đời,
‎từ Toy Poodle tới Great Dane,

235
00:33:33,012 --> 00:33:35,056
‎đều là hậu duệ của sói xám.

236
00:33:37,933 --> 00:33:42,688
‎Nhưng mối quan hệ giữa ta và nửa hoang dã
‎của chúng thì còn rất phức tạp.

237
00:33:43,856 --> 00:33:47,193
‎Truyện cổ tích dạy ta rằng
‎chúng vừa to lớn, vừa xấu xa.

238
00:33:48,069 --> 00:33:49,612
‎Hoặc láu cá và xảo quyệt.

239
00:33:51,072 --> 00:33:55,451
‎Dù chúng cũng trí tuệ và trung thành
‎như những người bạn thân của chúng ta.

240
00:34:03,626 --> 00:34:08,547
‎Trên khắp thế giới, các loài họ chó,
‎nhất là sói, đã bị quấy rầy,

241
00:34:08,631 --> 00:34:11,634
‎bị đẩy khỏi
‎những môi trường sống rộng lớn khi xưa.

242
00:34:17,722 --> 00:34:19,349
‎Nhưng chúng rất kiên cường.

243
00:34:21,352 --> 00:34:26,148
‎Chỉ cần chút thời cơ, chút đất sống
‎là các loài họ chó phục hồi được ngay.

244
00:34:27,817 --> 00:34:29,902
‎BRISTOL
‎ANH

245
00:34:29,985 --> 00:34:33,905
‎Và một số loài đã thành công vượt trội
‎trong thế giới hiện đại.

246
00:34:33,989 --> 00:34:37,660
‎CHỈ CHO CHÓ DẪN ĐƯỜNG VÀO VƯỜN

247
00:34:37,742 --> 00:34:40,246
‎Nhờ công nuôi lớn của cáo bố và cáo mẹ,

248
00:34:40,329 --> 00:34:43,289
‎một chú cáo đỏ con
‎đã sẵn sàng bước ra thế giới.

249
00:34:47,169 --> 00:34:51,423
‎Nó mới năm tháng tuổi
‎nhưng đã đang học cách tự kiếm cái ăn.

250
00:34:57,638 --> 00:34:59,890
‎Một con cáo anh, chị
‎có thể là người bạn trọn đời.

251
00:35:01,809 --> 00:35:03,060
‎Một đối tác săn mồi.

252
00:35:12,361 --> 00:35:13,487
‎CẤM CHÓ
‎TRỪ CHÓ DẪN ĐƯỜNG

253
00:35:32,923 --> 00:35:37,803
‎Để sục sạo các con phố cho hiệu quả,
‎chúng nên nhìn mẹ chúng mà học tập.

254
00:35:41,140 --> 00:35:43,851
‎Nó đã phát hiện ra
‎một nguồn thức ăn đều đặn.

255
00:35:48,397 --> 00:35:51,317
‎Cho thú hoang ăn có thể gây ra rắc rối.

256
00:35:52,860 --> 00:35:57,948
‎Nhưng biết đâu, đây sẽ là điểm khởi đầu
‎mối quan hệ mới giữa chó hoang và ta.

257
00:36:00,117 --> 00:36:03,245
‎Cũng như chuyện với chó sói
‎hàng ngàn năm trước.

258
00:36:11,712 --> 00:36:13,422
‎Còn giờ, chú cáo con hiểu ra

259
00:36:13,505 --> 00:36:16,967
‎là qua lượng thức ăn
‎ta đem bỏ hoặc chìa ra cho chúng,

260
00:36:17,051 --> 00:36:19,428
‎con người là chìa khóa sinh tồn của nó.

261
00:36:24,141 --> 00:36:26,227
‎Giỏi thích nghi, giỏi tận dụng,

262
00:36:26,310 --> 00:36:29,688
‎loài cáo đỏ
‎đã mở rộng địa bàn tới 83 quốc gia.

263
00:36:30,481 --> 00:36:31,440
‎Năm lục địa.

264
00:36:33,859 --> 00:36:38,781
‎Chúng đã thay sói trở thành
‎loài ăn thịt phổ biến nhất trên Trái Đất.

265
00:36:45,329 --> 00:36:47,998
‎Nhưng không phải loài nào
‎cũng đang sống ổn.

266
00:36:48,499 --> 00:36:51,877
‎Mất môi trường sống,
‎nạn săn bắn và bệnh tật

267
00:36:51,961 --> 00:36:56,674
‎đồng nghĩa chỉ còn chưa tới 7.000
‎cá thể chó hoang Châu Phi trưởng thành.

268
00:36:58,050 --> 00:37:01,679
‎Và tương lai của nhà chó hoang này
‎đang ngàn cân treo sợi tóc.

269
00:37:03,555 --> 00:37:05,599
‎Chúng cần tìm thức ăn.

270
00:37:07,393 --> 00:37:10,938
‎Ở các đồng cỏ Xa-van rậm rạp,
‎con mồi có vô vàn nơi để trốn.

271
00:37:14,066 --> 00:37:19,280
‎Đàn chó này phải thay đổi chiến thuật.
‎Phải tận dụng triệt để cả đàn.

272
00:37:48,934 --> 00:37:54,356
‎Chúng tách thành các tốp hai, tốp ba
‎để ép đàn linh dương Impala ra ngoài.

273
00:38:40,152 --> 00:38:41,695
‎Chó bố đã tìm ra mục tiêu.

274
00:38:54,375 --> 00:38:57,294
‎Nhưng nó cần
‎những con còn lại hoàn thành vai trò.

275
00:39:06,303 --> 00:39:08,347
‎Cuối cùng cũng thành công.

276
00:39:19,858 --> 00:39:23,570
‎Chúng xé xác con linh dương
‎thành những miếng lớn và nuốt chửng.

277
00:39:29,034 --> 00:39:30,494
‎Chúng cần ăn thật nhanh.

278
00:39:30,577 --> 00:39:34,081
‎Nếu những kẻ săn mồi khác
‎đánh hơi thấy con thú bị giết… 

279
00:39:36,542 --> 00:39:38,627
‎chúng sẽ phải từ bỏ chiến lợi phẩm.

280
00:39:43,966 --> 00:39:46,051
‎Một lần nữa, chúng lại về nhà.

281
00:39:48,554 --> 00:39:51,765
‎Nhưng lần này,
‎chúng không ra về trắng tay nữa.

282
00:39:55,227 --> 00:39:58,856
‎Trọng lượng vài con đã tăng một phần ba
‎nhờ chỗ thịt được xẻ

283
00:39:58,939 --> 00:40:00,691
‎lấp đầy bao tử chúng.

284
00:40:15,831 --> 00:40:19,251
‎Phấn khởi đến thế này
‎thì chỉ có thể vì một lý do thôi.

285
00:40:43,692 --> 00:40:46,403
‎Không như sói,
‎trong nhà này không xét thứ bậc.

286
00:40:48,322 --> 00:40:51,283
‎Chó con hay bảo mẫu cũng ăn như nhau.

287
00:41:03,253 --> 00:41:05,130
‎Hôm nay là một ngày hân hoan.

288
00:41:07,633 --> 00:41:10,844
‎Và tương lai của đàn chó con này
‎đã vững chắc hơn chút.

289
00:41:13,972 --> 00:41:19,436
‎Với chó hoang Châu Phi, sự sống phụ thuộc
‎vào một tập thể quả cảm, ngoan cường.

290
00:41:23,440 --> 00:41:25,817
‎Nhưng dù là đi săn theo bầy hay đơn độc,

291
00:41:26,318 --> 00:41:31,198
‎tất cả rốt cuộc vẫn trông ở sức mạnh
‎từ sự trung thành bất khuất của bố và mẹ.

292
00:41:36,328 --> 00:41:38,830
‎Vì thế các loài họ chó mới thành công vậy.

293
00:41:39,706 --> 00:41:43,710
‎Và vì thế chúng mới chiếm
‎vị trí đặc biệt đến vậy trong trái tim ta.

294
00:42:36,179 --> 00:42:41,184
‎Biên dịch: Joy Ng