1
00:00:00,500 --> 00:00:07,500
ارائه اختصاصی از کانال تلگرامی سینما نگاه
t.me/YisMovie
2
00:00:12,000 --> 00:00:19,000
فارسی فیلآسفی
t.me/PhilAsefi
3
00:02:09,989 --> 00:02:13,009
خانمها و آقایان
4
00:02:18,531 --> 00:02:20,684
"لینچ
5
00:02:21,284 --> 00:02:22,394
آز"
6
00:03:26,265 --> 00:03:27,565
وقتی شما...
7
00:03:27,642 --> 00:03:32,339
گسترهی عظیم قصهگویی آمریکایی
رو در نظر بگیری
8
00:03:32,939 --> 00:03:34,466
اون هم تو کشوری درهم و برهم،
9
00:03:35,066 --> 00:03:37,636
ستیزهخیز و دوقطبی [مثل آمریکا]
10
00:03:49,288 --> 00:03:51,107
یافتن داستانی که باب میل همه باشه
11
00:03:51,707 --> 00:03:53,193
کمابیش محاله
12
00:03:55,837 --> 00:03:57,572
حالا، دو تا فیلم شبیه به هم هستند
13
00:03:58,172 --> 00:03:59,407
که در تاریخ سینما
هم اسم و رسمی دارند
14
00:04:00,007 --> 00:04:01,801
و آهنگِ داستانی، و خَطِ سِیرِ هر دو...
15
00:04:01,801 --> 00:04:03,286
مانندگیهای بسیاری داره
16
00:04:03,886 --> 00:04:05,956
هر دوی این فیلمها وقتی درآمدند،
با ناکامی روبرو شدند
17
00:04:06,556 --> 00:04:08,124
اولی "جادوگر شهر آز" بود
18
00:04:08,124 --> 00:04:09,524
و دومی، "زندگی شگفتانگیز است"
19
00:04:09,608 --> 00:04:11,119
اثر فرانک کاپرا
20
00:04:11,519 --> 00:04:13,964
گرد و خاک این دهکورهی
نکبتی رو از پاهام میتکونم
21
00:04:14,564 --> 00:04:16,174
و میرم تا دنیا رو ببینم!
22
00:04:16,774 --> 00:04:18,593
من رو برگردون!
23
00:04:19,193 --> 00:04:21,554
من رو برگردون!
مهم نیست چی به سرم میآد!
24
00:04:22,154 --> 00:04:24,557
هیچجا مثل خونهی خود آدم نمیشه
25
00:04:25,241 --> 00:04:28,436
هیچجا مثل خونهی خود آدم نمیشه
26
00:04:29,036 --> 00:04:32,941
و هر دو هم با پیشآمد عجیبی
روبرو شدند
27
00:04:33,541 --> 00:04:35,694
یک چند سالی خاک خوردند
28
00:04:36,294 --> 00:04:37,946
و بعد سر از تلویزیون درآوردند
29
00:04:38,546 --> 00:04:40,824
و به عنوان رویدادهایی
کمابیش استثنایی مطرح شدند
30
00:04:43,885 --> 00:04:45,912
"جادوگر شهر آز" از 50%
درصد تلویزیونهای آمریکایی
31
00:04:46,512 --> 00:04:47,912
پخش میشد
32
00:04:47,972 --> 00:04:49,691
آمار و ارقام "آز" اینقدر خوب بود
33
00:04:49,791 --> 00:04:51,091
که به شبکهی پخش برگشت و...
34
00:04:51,183 --> 00:04:52,944
و در جدول پخش صاحب حق آب و گل شد
35
00:04:53,144 --> 00:04:57,090
همیشه همون موقع سال، سر همون ثانیه
[پخش میشد]
36
00:04:57,690 --> 00:05:00,552
برای همینه که اثری ارزشمند
و یگانه به شمار میآد
37
00:05:03,446 --> 00:05:04,746
اگر "جادوگر شهر آز" رو
38
00:05:04,864 --> 00:05:07,350
یک داستان پریانِ نابِ آمریکایی
به حساب نیاریم
39
00:05:07,950 --> 00:05:10,687
دیگه نمیدونم چه اسمی باید روش بگذارم
40
00:05:11,287 --> 00:05:12,587
به گمونم یکی از...
41
00:05:12,663 --> 00:05:14,298
نخستین فیلمهاییه که بچهها
باهاش روبرو میشن
42
00:05:14,498 --> 00:05:17,193
اینجوری که «سلام کوچولو،
به دنیای فیلمها خوش اومدی...»
43
00:05:17,793 --> 00:05:20,947
«بیا تا پردهی سینما رو برات کنار بزنم»
44
00:05:21,547 --> 00:05:27,412
♪ جایی بر فراز رنگینکمان ♪
45
00:05:28,012 --> 00:05:32,876
♪ نوکآبیها پرواز میکنند ♪
46
00:05:33,476 --> 00:05:35,345
عجیبتر از همه اینکه
47
00:05:35,645 --> 00:05:37,096
ما با فیلمی سر و کار داریم
48
00:05:37,396 --> 00:05:40,967
که تا هشت دهه، بچهها نسل به نسل
به تماشاش مینشستند
49
00:05:59,043 --> 00:06:00,578
در دنیای عمومیِ رنگارنگ و موزیکال...
50
00:06:00,878 --> 00:06:03,156
"جادوگر شهر آز" یک نکتهای هست
که به نظر من...
51
00:06:03,756 --> 00:06:04,824
بسیار بهیادماندنیه
52
00:06:05,424 --> 00:06:07,660
و از نظر دیداری و شنیداری
نیرومند
53
00:06:08,260 --> 00:06:10,205
ما همگی در آز بوده ایم
54
00:06:10,805 --> 00:06:16,086
آدم تشنهی این دنیای رنگارنگه
55
00:06:16,686 --> 00:06:18,463
و نکته اینه که، هنوز هم که هنوزه کهنه نشده
56
00:06:19,063 --> 00:06:21,415
چرا که فیلم با چهارچوبمندی
درست و [به اندازه]
57
00:06:21,439 --> 00:06:23,510
در دنیای موزیکال و فانتزی حادث میشه
58
00:06:24,110 --> 00:06:25,845
نمیشه قدرت فیلمی رو دستکم گرفت
59
00:06:25,945 --> 00:06:27,830
که بیشتر در یک دنیای معمولی
میگذره
60
00:06:28,030 --> 00:06:29,724
و بعد [ناگهان] میزنه به سرود و آواز
61
00:06:30,324 --> 00:06:31,393
چون در همین لحظهست که
62
00:06:31,993 --> 00:06:34,062
فیلم به مخاطب رو میکنه و میپرسه:
63
00:06:34,662 --> 00:06:35,662
«خوشت اومد؟»
64
00:06:35,830 --> 00:06:37,724
♪ جایی... ♪
65
00:06:38,524 --> 00:06:40,124
یاد همون اوایل فیلم
66
00:06:40,209 --> 00:06:41,209
"وحشیسرشت"* میافتم
(Wild At Heart)
67
00:06:41,669 --> 00:06:43,613
نیکلاس کیج، لارا دن رو
به یک بارِ متال میبره
68
00:06:43,713 --> 00:06:45,532
و یکباره وسط همین بار متال
69
00:06:46,132 --> 00:06:47,200
شروع میکنه به اِلویس خوندنْ
70
00:06:47,800 --> 00:06:52,789
♪ [پاش بیفته] دزدی و گدایی هم میکنم ♪
71
00:06:53,389 --> 00:06:57,627
♪ تا احساس کنم ♪
72
00:06:58,227 --> 00:07:01,297
[قلبت رو نزدیک قلب خودم]
73
00:07:01,897 --> 00:07:05,009
♪ احساس کنم ♪
74
00:07:05,609 --> 00:07:07,253
بَندی که اونجاست
نُتهای این آهنگ رو بلده
75
00:07:07,653 --> 00:07:09,564
و هرکسی که اونجاست به طرزی جادویی
76
00:07:09,864 --> 00:07:11,307
شروع به همخوانی میکنه
77
00:07:11,907 --> 00:07:14,060
♪ نزدیک قلب خودم ♪
78
00:07:14,660 --> 00:07:17,522
اولین باری که "جادوگر شهر آز" از
تلویزیون پخش شد
79
00:07:18,122 --> 00:07:20,199
دیوید لینچ میباید چهار
یا پنج ساله بوده باشه
80
00:07:23,627 --> 00:07:25,196
به چشم من، داستان "جادوگر شهر آز"
81
00:07:25,796 --> 00:07:29,075
با داستان فیلمساز شدن خود دیوید لینچ
یکی میآد
82
00:07:36,182 --> 00:07:37,584
انگار که او رو در این فیلم میبینم
83
00:07:38,184 --> 00:07:39,836
چه بسا بیشتر از فیلمهای مستقل خودش
84
00:07:40,436 --> 00:07:42,255
سوای تمام ارجاعات
85
00:07:42,855 --> 00:07:44,707
سوای تمام کفشهای سرخ و پردهها
86
00:07:53,032 --> 00:07:54,309
او اهل دشتهای بزرگه*
(گسترهای جغرافیایی در آمریکای شمالی)
87
00:07:54,909 --> 00:07:56,402
میزولا آنچنان تفاوتی با...
88
00:07:56,702 --> 00:07:58,104
کانزاس در این فیلم نداره
89
00:07:58,704 --> 00:08:01,524
و او شخصا روانهی چنین سفری میشه
90
00:08:02,124 --> 00:08:04,694
او مدام از آگاهی و تعالی حرف میزنه
91
00:08:05,294 --> 00:08:07,780
و از طریق فیلمهای خودش
ما رو به اون وادی میبره
92
00:08:08,380 --> 00:08:10,742
اقیانوسی از آگاهیِ ناب و شاداب
93
00:08:11,342 --> 00:08:15,038
درون هرکدوم از ما وجود داره
94
00:08:15,638 --> 00:08:19,792
جریان جاریست، باد میوزد
95
00:08:20,392 --> 00:08:25,381
ابرها میگذرند، و قلب میتپد
96
00:08:25,981 --> 00:08:29,177
و این درست در سرچشمه و شالودهی روان
97
00:08:29,777 --> 00:08:31,387
درست در سرچشمهی اندیشه
98
00:08:31,987 --> 00:08:34,724
و همچنین در سرچشمهی ماده وجود داره
99
00:08:35,324 --> 00:08:37,026
آه، بهتره دمی چشمانت رو ببندی فرزندم
100
00:08:37,326 --> 00:08:39,062
تا با بیکران
101
00:08:39,662 --> 00:08:42,315
سازگارتر بشی
102
00:08:42,915 --> 00:08:44,976
و گمانم این همون کاریه
که دُروتی در این فیلم میکنه
103
00:08:45,376 --> 00:08:48,488
فراتر رفت و پا به دنیای دیگری
گذاشت
104
00:08:49,088 --> 00:08:51,073
و به سفرش ادامه داد تا در پایان
105
00:08:51,173 --> 00:08:53,243
خودش رو دریافت و به نیروهای خودش
پی برد
106
00:08:53,843 --> 00:08:56,070
که به چشم من، بیشتر از
همه، شبیه داستان [خود] لینچه
107
00:08:56,470 --> 00:08:58,289
هیچجا مثل خونهی خود آدم نمیشه
108
00:08:58,889 --> 00:09:00,800
از فیلمهاش، مثلا همین "بزرگراه گمشده"
109
00:09:01,100 --> 00:09:03,920
به قول خودش با عنوان
گریز گسسته [روانی] یاد میکنه
110
00:09:04,520 --> 00:09:06,472
شخصیت با ضربهای روحی
دچار روانکاستگی میشه
111
00:09:06,772 --> 00:09:09,175
و سرانجام در تلاش برای رسیدن به تعادل
112
00:09:09,775 --> 00:09:11,844
به بُعدِ [روانی] دیگری فرومیافته
113
00:09:15,739 --> 00:09:17,692
یعنی، چه واقعی بودن آز رو باور داشته باشید
چه نه
114
00:09:17,992 --> 00:09:19,735
میدونید که سرِ دروتی ضربه میخوره
115
00:09:20,035 --> 00:09:21,563
و اتفاق خیلی بدی براش میافته
116
00:09:22,163 --> 00:09:24,315
و اینکه تا مدتها هوشیار نیست
117
00:09:27,126 --> 00:09:28,426
اینکه به مکان دیگری میره
118
00:09:28,519 --> 00:09:30,213
و اینکه وسط یک طوفان
119
00:09:30,713 --> 00:09:31,813
با تجربه نزدیک به
مرگ رویارو میشه
120
00:09:31,881 --> 00:09:33,283
لعنتی
121
00:09:33,883 --> 00:09:36,160
این چه کوفتیه چسبیده به سرم
122
00:09:38,846 --> 00:09:40,331
در همون ابتدای "جادوگر شهر آز"
123
00:09:40,931 --> 00:09:42,625
شاهد یک ریزهکاری بسیار پوشیده هستیم
124
00:09:43,225 --> 00:09:44,794
همین که عنوان فیلم روی صفحه میآد
125
00:09:44,894 --> 00:09:46,004
صدای هوهوی باد به گوش میرسه
126
00:09:46,604 --> 00:09:47,872
البته که افزونهی صوتی نیست
127
00:09:48,272 --> 00:09:50,016
بلکه چند تن آدمیزاد
صدای باد درمیآرن
128
00:09:50,316 --> 00:09:51,316
و «هوهو» میکنند
129
00:09:55,529 --> 00:09:57,790
همین هوهوی انسانی حال و هوای کلی
فیلم رو مشخص میکنه
130
00:09:57,990 --> 00:10:01,060
یعنی این فیلم دست آخر با باد
تعریف میشه
131
00:10:05,956 --> 00:10:07,867
و زمانی که خونه اینطرف و اونطرف میره
132
00:10:08,167 --> 00:10:10,353
صدای بسیار گوشخراشی در میانهی طوفان
شنیده میشه
133
00:10:10,753 --> 00:10:12,739
و بعد خونه فرود میآد،
و سکوت برای اولین بار
134
00:10:13,339 --> 00:10:15,283
در تمام فیلم برقرار میشه
135
00:10:17,885 --> 00:10:19,954
و این سکوت حال و هوای مخاطب رو
عوض میکنه
136
00:10:20,554 --> 00:10:21,754
بعد موسیقی وارد میشه
137
00:10:22,014 --> 00:10:23,416
و آهنگ زمینهی آز به گوش میرسه
138
00:10:24,016 --> 00:10:26,836
مختصری از اون هوهوی انسانی هم
چاشنی کار شده
139
00:10:27,436 --> 00:10:29,255
و آدم میمونه که نکنه این صدای باد
140
00:10:29,355 --> 00:10:31,758
همونی باشه که در فیلمهای دیوید میشنویم
141
00:10:32,358 --> 00:10:37,347
هو! هو!
142
00:10:37,947 --> 00:10:39,432
داشتم یه نقاشی میکشیدم
143
00:10:40,032 --> 00:10:45,146
یه تختهی چهار-پایه
144
00:10:45,746 --> 00:10:46,939
تکیه داده بودم عقب
145
00:10:47,539 --> 00:10:49,067
و احتمالا داشتم سیگار میکشیدم
146
00:10:49,667 --> 00:10:52,111
و به نقاشی نگاه میکردم
147
00:10:52,711 --> 00:10:57,408
و از سمت نقاشی، صدای باد به گوشم خورد
148
00:10:59,385 --> 00:11:00,685
شنیدم وقتی دیوید لینچ
149
00:11:00,970 --> 00:11:03,047
از بازیگرهاش انتظار کار خاصی داره
150
00:11:03,347 --> 00:11:04,666
بهشون میگه «باد بیشتر!»
151
00:11:05,266 --> 00:11:07,543
درواقع ازشون میخواد رمز و راز
بیشتری رو چاشنی اجراشون بکنند
152
00:11:08,143 --> 00:11:09,959
تازه، عاشق اتاقهاییه
که پنداری پُر اند از باد
153
00:11:09,983 --> 00:11:11,798
اونقدر که
صدای باد به گوش بیاد
154
00:11:12,398 --> 00:11:14,801
حتی اگر اون اتاق کاملا
عاری از هوا به نظر بیاد
155
00:11:22,700 --> 00:11:25,561
عاشق وقتهایی ام که از باد
به عنوان سرچشمهی راز حرف میزنه
156
00:11:26,161 --> 00:11:27,947
و خب این دقیقا همون
اتفاقیه که در "آز" میافته
157
00:11:28,247 --> 00:11:30,191
به مدد نیروی باده که دخترک به گردش درمیآد
158
00:11:30,291 --> 00:11:32,318
و به یک جای جدید میره
159
00:11:32,918 --> 00:11:34,186
و کار تصویربرداری این صحنه
160
00:11:34,586 --> 00:11:37,323
به جا انداختن حس و حال شوم گرداگرد آز
کمک میکنه
161
00:11:37,923 --> 00:11:41,160
و این حس و حال رو هم زنده میکنه که
چنین چشماندازی زیباست
162
00:11:41,760 --> 00:11:43,746
اما باید مراقب پشت سرت باشی!
163
00:11:44,346 --> 00:11:46,499
یک چیز زهرآگین!
164
00:11:47,099 --> 00:11:51,045
چشمگولزنک و جانکاه!
165
00:11:54,481 --> 00:11:56,592
گمونم یک احساسی در فیلم لینچ وجود داره
166
00:11:57,192 --> 00:11:58,594
که شمای مخاطب رو...
از همون ابتدا
167
00:11:59,194 --> 00:12:00,972
بر اون میداره که هرگز
به برداشت سطحی از فیلم
168
00:12:01,572 --> 00:12:03,099
بسنده نکنید
169
00:12:08,370 --> 00:12:10,656
او همیشه به لایههای زیرین
علاقهمنده
170
00:12:10,956 --> 00:12:12,442
و به عمق میزنه
171
00:12:13,042 --> 00:12:14,819
و حرف همچین آدمی اینه که
172
00:12:15,419 --> 00:12:16,987
«به گمونت اون درختهای سیب...
173
00:12:17,087 --> 00:12:18,998
فقط شبیه درخت سیب ان و بس؟
دوباره نگاه کن
174
00:12:19,298 --> 00:12:21,158
اون باغستان سیب درواقع زندهست»
175
00:12:21,258 --> 00:12:22,618
آخ!
176
00:12:23,218 --> 00:12:24,218
خشونت
177
00:12:24,470 --> 00:12:26,539
درست جایی پدیدار میشه که انتظارش نمیره
178
00:12:27,139 --> 00:12:30,084
"جادوگر آز" در لایههای زیرین
به مراتب تیرهتر از چیزیه که
179
00:12:30,684 --> 00:12:32,336
فیلم شما رو به اذعان کردنش وامیداره
180
00:12:35,147 --> 00:12:37,717
ورود دروتی به آز با قتل همراهه
181
00:12:38,317 --> 00:12:40,720
از عجوزهی خبیث شرق فقط همین باقی مونده!
182
00:12:41,320 --> 00:12:43,556
در "جادوگر شهر آز" دو زن نیرومند
183
00:12:44,156 --> 00:12:46,467
به دست دختر جوانی میمیرند
که خودش مشکلی با این ماجرا نداره
184
00:12:46,867 --> 00:12:48,335
مثلا، میشه آلیس بره سرزمین عجایب
185
00:12:48,535 --> 00:12:50,479
و همینجور چپ و راست آدم بکشه؟
186
00:12:50,579 --> 00:12:51,814
دارم آب میشم! دارم آب میشم!
187
00:12:52,414 --> 00:12:54,108
مُرد! کُشتیش!
188
00:12:54,708 --> 00:12:57,028
و بامزهست، چون فرانک بام
189
00:12:57,528 --> 00:12:59,521
در آن سوی اقیانوس،
به هانس کریستین اندرسن
190
00:12:59,521 --> 00:13:00,621
و برادران گریم...
191
00:13:00,839 --> 00:13:03,493
که دستی در نوشتن داستانهایی خونبار و مهیب
داشتند، نگاه میکنه
192
00:13:04,093 --> 00:13:05,869
و با خودش میگه «بگذار داستانی بنویسم...
193
00:13:05,969 --> 00:13:08,748
که اونقدرها هم ترسناکم نباشه»
194
00:13:09,348 --> 00:13:10,958
اما چنین کاری نمیکنه
195
00:13:15,854 --> 00:13:18,382
به گمان من اگر مسئلهای اساسی یا
هدفی اساسی در کار باشه
196
00:13:18,982 --> 00:13:21,511
که محل پیوند تمامی فیلمهای لینچ
به حساب بیاد
197
00:13:22,111 --> 00:13:24,263
همینه که هیچ چیز نباید مُسَلّم گرفته بشه
198
00:13:24,863 --> 00:13:28,267
و هیچ چیز دقیقا همانی نیست که هست
199
00:13:28,867 --> 00:13:29,867
فرِد؟
200
00:13:30,202 --> 00:13:32,855
من خودم نیستم
201
00:13:33,455 --> 00:13:34,816
نیستم
202
00:13:35,416 --> 00:13:36,416
من خودم نیستم
203
00:13:36,792 --> 00:13:39,612
من... نیستم، خودم نیستم
204
00:13:48,887 --> 00:13:50,748
و اینکه همهی ما در درونمون
205
00:13:51,348 --> 00:13:52,458
دربردارندهی حقیقتی ژرف
دربارهی کیستی خودمون
206
00:13:53,058 --> 00:13:55,670
و همچنین قدرت تبدیل شدن
به انسان مد نظرمون هستیم
207
00:13:56,958 --> 00:13:58,958
به هوش اومدی!
208
00:14:00,983 --> 00:14:02,552
100%
209
00:14:04,361 --> 00:14:05,880
جالبه که هربار دیوید لینچ رو میبینم
210
00:14:06,280 --> 00:14:09,100
با مردی روبرو میشم که سخت کار کرده
211
00:14:09,700 --> 00:14:13,521
تا روحیه گشت و گذار در دنیا رو،
همچون طفلی نوپا، در خودش حفظ کنه
212
00:14:29,636 --> 00:14:32,081
و خیلی خوشم میآد که اینقدر
مجذوب شخصیتی مثل دروتی شده
213
00:14:32,681 --> 00:14:35,793
که بدبینی به هیچ وجه از خصوصیات بارزش
به حساب نمیآد
214
00:14:36,393 --> 00:14:37,693
[در عوض] در این دنیا راه میره
215
00:14:37,895 --> 00:14:39,589
و هروقت محبت ببینه، سپاسگزاره
216
00:14:40,189 --> 00:14:41,974
تنها راه برگردوندن دروتی به کانزاس
217
00:14:42,274 --> 00:14:43,793
اینه که خودم ببرمش اونجا
218
00:14:45,402 --> 00:14:47,847
آه، راستی؟ ممکنه؟ آخ...
219
00:14:49,181 --> 00:14:50,681
وقتی هم که بدی ببینه، به همون سان
220
00:14:50,757 --> 00:14:52,902
"خیلی بدجنسی"
221
00:14:53,702 --> 00:14:54,702
شرم کن!
222
00:14:54,953 --> 00:14:57,315
چرا همچین کردی؟
223
00:14:57,915 --> 00:14:59,683
اما هرگز از هیچ بابت دلزده نمیشه
224
00:15:00,083 --> 00:15:04,280
از روحی سترگ و کنجکاو
برخورداره که به پیش میبردش
225
00:15:04,880 --> 00:15:06,380
به گمانم نقطهی تلاقی پررنگِ...
226
00:15:06,423 --> 00:15:08,467
دیوید لینچ و دروتی
آگاهی از این حقیقته که...
227
00:15:08,467 --> 00:15:11,078
ماجراجویی قابل برنامهریزی نیست!
228
00:15:14,306 --> 00:15:15,306
زندگی!
229
00:15:19,061 --> 00:15:21,923
سرشار از شگفتیهاست!
230
00:15:22,423 --> 00:15:23,623
و فقط با رویکرد درسته که
231
00:15:23,665 --> 00:15:25,476
میشه بهشون نزدیک شد
232
00:15:26,276 --> 00:15:31,307
رویکرد آدمی...
روی آدمی به هر سو که باشه
233
00:15:31,907 --> 00:15:34,143
زندگیش هم به همون سو خواهد رفت
234
00:15:34,743 --> 00:15:37,438
موافقی؟
235
00:15:38,080 --> 00:15:39,523
البته
236
00:15:40,123 --> 00:15:42,151
به نظر من، پرده در نگاه لینچ
237
00:15:42,751 --> 00:15:45,279
به مثابهی دروازهی جادوست
238
00:15:45,879 --> 00:15:48,574
پرده کنار میره و آدم پا
به دنیای دیگری میگذاره
239
00:15:49,174 --> 00:15:50,609
پردههای تئاتری برای لینچ جالبتر اند
240
00:15:51,009 --> 00:15:53,579
پردههایی که متعلق به
شعبدهبازها یا سالنهای سینما اند
241
00:15:53,579 --> 00:15:55,479
همون جنس پردهای که فقط برای
242
00:15:55,564 --> 00:15:57,383
قاببندی یک اجرا کارکرد داره
243
00:15:57,683 --> 00:15:59,293
همون جنس پردهای که وقتی در کودکی
244
00:15:59,293 --> 00:16:01,328
برای تماشای فیلم به سالن
میرفته به چشمش میخورده
245
00:16:01,328 --> 00:16:03,005
پردههایی که [سرانجام] کنار میرفتند
246
00:16:03,605 --> 00:16:05,257
برای همین وقتی آدم با
همچون پردهای روبرو میشه
247
00:16:05,857 --> 00:16:08,636
میفهمه که اتفاقی فراسوی
زندگی واقعی در شرف وقوعه
248
00:16:11,321 --> 00:16:15,184
اگر یک پرده مرز بین واقعیت و خیال
باشه
249
00:16:15,784 --> 00:16:18,646
خب، گذشتن از پرده و راه
یافتن به پشتش کار دشواری نیست
250
00:16:19,246 --> 00:16:21,524
پرده بسیار نرمخوست
251
00:16:22,124 --> 00:16:23,942
به همون سادگی که توتو*
(سگی در مجموعه داستانهای آز)
252
00:16:24,042 --> 00:16:25,236
پرده رو بر شخص
جادوگر بزرگ گشود
253
00:16:25,836 --> 00:16:27,697
خودتون رو خوشاقبال بپندارید
254
00:16:28,297 --> 00:16:33,035
آه، من جادوگر بزرگ و نیرومند شهر آز هستم
255
00:16:33,635 --> 00:16:34,635
تو مرد خیلی بدی هستی
256
00:16:35,220 --> 00:16:36,497
و ناامیدی در چهرهی جادوگر
257
00:16:37,097 --> 00:16:38,666
آشکارا به چشم میآد
258
00:16:39,266 --> 00:16:40,835
چرا که امید اونها رو ناامید کرده
259
00:16:41,435 --> 00:16:44,463
من فقط جادوگر خیلی بدی ام
260
00:16:45,063 --> 00:16:46,363
و به گمانم روا نیست که بینندهها
261
00:16:46,607 --> 00:16:48,417
از دیدنش آنچنان اندوهگین بشن
262
00:16:48,817 --> 00:16:50,970
چون به هرحال فیلم معرکهایه
263
00:16:51,570 --> 00:16:53,664
این نگرانی وجود داره که
کارگردان مایل نباشه...
264
00:16:53,864 --> 00:16:55,307
هنر خودش رو افشا بکنه
265
00:16:55,907 --> 00:16:57,407
و با خودم میگم این تا حدی
266
00:16:57,492 --> 00:16:58,692
مثل همینه که دیوید لینچ میگه:
267
00:16:58,869 --> 00:17:00,379
«دلم نمیخواد فیلمهام رو توضیح بدم
268
00:17:00,579 --> 00:17:02,740
به هیچ وجه دوست ندارم
ابزار و یراقم رو نشون شما بدم
269
00:17:03,040 --> 00:17:04,040
چون هیچ چیز
270
00:17:04,458 --> 00:17:06,176
به خوبی همون چیزی
که روی پرده دیدید نیست»
271
00:17:08,587 --> 00:17:11,782
دامیان پرسید «پشت پردهی قرمز چیه؟»
272
00:17:12,382 --> 00:17:14,410
یه راز بزرگه، دامیان!
273
00:17:15,010 --> 00:17:16,287
و، هم...
274
00:17:18,930 --> 00:17:20,833
ولش کن، ولش کن به حال خودش
275
00:17:21,333 --> 00:17:23,385
گاهی، یک فیلمساز گریزی به یکی
از فیلمهای مورد علاقهش میزنه
276
00:17:23,385 --> 00:17:25,746
و دلیلش برمیگرده
به این که میخواد بگه
277
00:17:25,746 --> 00:17:27,639
«این فیلم روی من تاثیر گذاشته...
278
00:17:27,839 --> 00:17:29,733
«بدو برو تماشا بکن، حسابی برو تو بحرش»
279
00:17:29,733 --> 00:17:30,833
ولی به گمان من
لینچ اصلا و ابدا
280
00:17:31,193 --> 00:17:33,078
"جادوگر شهر از" رو به
اون شکل به کار نمیگیره
281
00:17:33,278 --> 00:17:35,280
یعنی اصلا نمیشه از "ج.
ش آز" اینشکلی استفاده کرد
282
00:17:35,280 --> 00:17:36,682
چون که این فیلم رو همه دیدند
283
00:17:42,913 --> 00:17:44,148
گمونم دلش میخواد بره خونه
284
00:17:44,748 --> 00:17:46,859
خونه
285
00:17:47,459 --> 00:17:49,695
خونهت کجاست؟ درسته؟
286
00:17:50,295 --> 00:17:52,531
خودش میدونه خونهش کجاست
287
00:17:53,131 --> 00:17:54,158
خب، خونهش کجاست؟
288
00:17:57,344 --> 00:17:58,746
کدوم خونه.
289
00:17:59,346 --> 00:18:02,124
♪ میریم دیدن جادوگر
جادوگر شهر آز ♪
290
00:18:02,724 --> 00:18:07,421
بلکه فیلم رو در این راستا به کار میگیره
که فیلمهای خودش رو دستیابتر کنه
291
00:18:08,021 --> 00:18:09,815
وقتی با یک فیلمی مثل "وحشیسرشت" طرف ایم
292
00:18:09,815 --> 00:18:12,051
که داستانش قوس مشخصی نداره
293
00:18:12,551 --> 00:18:14,595
و یکمرتبه پای خشونت به میون میآد
294
00:18:14,595 --> 00:18:16,195
یکمرتبه پای تراژدی به میون میآد
295
00:18:16,238 --> 00:18:20,267
و در عین حال سخت
شهوتناک، طنازانه و عاشقانهست
296
00:18:20,867 --> 00:18:22,503
مثلا استفاده از همین شخصیت مادرِ دیوانه
297
00:18:22,703 --> 00:18:23,903
با ناخنهای مصنوعی قرمز...
298
00:18:24,246 --> 00:18:26,081
و همردیف گرفتن او با عجوزه بدجنس*
(شخصیت)
299
00:18:26,081 --> 00:18:29,318
به نوعی به کار گرفتن یک همتا
برای اون شخصیت به حساب میآد
300
00:18:29,918 --> 00:18:31,070
نگاه کنید!
301
00:18:31,670 --> 00:18:34,115
دارم میرم! آخ!
302
00:18:34,715 --> 00:18:37,326
و به ببیننده اجازه میده که بگه...
303
00:18:37,926 --> 00:18:40,162
«کمابیش میفهمم این زن
کیه و چرا همچین میکنه»
304
00:18:40,262 --> 00:18:43,457
و دیگه نمیخواد جزئیات
بیشتری از انگیزههاش بدونم»
305
00:18:44,057 --> 00:18:45,692
یک دلیل دیگهی به کار
گرفتن«جادوگر شهر آز»
306
00:18:45,892 --> 00:18:48,512
به نوعی دست دادن با بینندگان
و گفتن اینه که...
307
00:18:48,812 --> 00:18:51,298
«ما از این زبان مشترک بهرهمندیم...
308
00:18:51,898 --> 00:18:52,898
به من اعتماد کنید»
309
00:18:53,191 --> 00:18:54,191
میگردیم
310
00:18:54,609 --> 00:18:58,055
میگیریم و میبندیم
[نظیر بگیر و ببند]
311
00:18:58,655 --> 00:18:59,655
بیا راه بیفتیم!
312
00:19:15,072 --> 00:19:16,472
با خانواده نشسته بودیم
به تماشای...
313
00:19:16,506 --> 00:19:17,506
«بازگشت به آینده»
314
00:19:18,008 --> 00:19:20,452
که برای خودش یک پا
فیلم لینچی به حساب میآد
315
00:19:21,052 --> 00:19:22,872
اما اگه با لنز "آز" بهش نگاه کنید
316
00:19:23,472 --> 00:19:24,472
چی میبینید؟
317
00:19:24,806 --> 00:19:26,333
یه پسر جوان، تو یکی از شهرهای آمریکا
318
00:19:26,933 --> 00:19:28,794
که جادووار به دنیای دیگری،
که گذشتهی خودش باشه
319
00:19:29,394 --> 00:19:30,629
سفر میکنه
320
00:19:35,108 --> 00:19:36,427
دارم خواب میبینم!
321
00:19:37,027 --> 00:19:39,384
و با همزاد کسانی که...
322
00:19:39,408 --> 00:19:41,765
از قبل میشناخته روبرو میشه
323
00:19:42,365 --> 00:19:43,842
خب، من میگم بیبروبرگرد
324
00:19:44,242 --> 00:19:46,770
«بازگشت به آینده» تحت
تاثیر «ج.ش. آز» ساخته شده
325
00:19:47,370 --> 00:19:50,316
«ج.ش. آز» مثل یک قالبِ ماندگاره
326
00:19:50,916 --> 00:19:52,801
لنز رو برمیانگیزه تا
از طریق اون
327
00:19:53,001 --> 00:19:54,401
به کلی داستان گوناگون نگاه بکنه
328
00:19:54,419 --> 00:19:55,654
مامان، بابا
329
00:19:56,254 --> 00:19:58,281
- سرت ضربه خورد؟
- مارتی، حالت خوبه؟
330
00:19:58,381 --> 00:20:00,326
شماها... شماها فوقالعاده هستید
331
00:20:00,926 --> 00:20:03,996
خاله اِم، شمایید
332
00:20:04,596 --> 00:20:06,115
حال و هوای قوی آز/کانزاس
333
00:20:06,515 --> 00:20:08,042
در "مخمل آبی" به چشم میآد
334
00:20:08,642 --> 00:20:09,952
شاهد این هستیم که چطوردنیای واقعی
335
00:20:10,352 --> 00:20:12,446
و سپس دنیای کابوسها با هم آمیخته میشن
336
00:20:15,524 --> 00:20:19,136
رویاها با آدم حرف میزنند
337
00:20:19,736 --> 00:20:21,347
♪ تو خواب و رویا ♪
338
00:20:21,947 --> 00:20:25,226
تو خواب و رویا، تو مال منی
339
00:20:25,826 --> 00:20:28,354
جفری از کانزاسِ حبابمانند خانوادهی
خودش، درحوالی لومبرتن...
340
00:20:28,954 --> 00:20:32,024
بیرون میآد وبه اون طرف لینکلن میره
341
00:20:32,624 --> 00:20:36,237
که مرکز اعمال شنیع بزرگسالانه به حساب میآد
342
00:20:36,837 --> 00:20:38,580
این هم به افتخار یه تجربهی خفن، هم؟
343
00:20:38,880 --> 00:20:40,783
با همین میرم بالا
344
00:20:41,383 --> 00:20:42,851
وقتی یواشکی پا به خونهی
دروتی والن میگذاره
345
00:20:43,051 --> 00:20:44,536
از خط قرمز عبور میکنه
346
00:20:45,136 --> 00:20:46,536
در سفر جفری
347
00:20:46,596 --> 00:20:49,708
شخصیت دروتی رنگ و بوی "آز"ی داره،
و نه کانزاسی
348
00:20:50,308 --> 00:20:52,044
بعد پای جفری به جهنم باز میشه
349
00:20:52,644 --> 00:20:55,381
رئیس آدمبدها رو میکشه،
و برمیگرده پیش خانوادهش
350
00:20:55,981 --> 00:20:58,183
و بعد در پایان صحنهای
که با [پرنده] سینهسرخ داریم
351
00:20:58,483 --> 00:21:00,752
جفری و خانوادهش کنار پنجره جمع شدند
352
00:21:01,152 --> 00:21:03,264
جفری، نهار آمادهست
353
00:21:03,864 --> 00:21:04,974
باشه
354
00:21:05,574 --> 00:21:07,601
خیلی شبیه صحنهایه که دروتی
در تختش خوابیده
355
00:21:08,201 --> 00:21:09,601
و خانوادهش دورش رو گرفتند
356
00:21:09,786 --> 00:21:11,981
دنیای عجیبیه
357
00:21:12,581 --> 00:21:14,650
نه؟
358
00:21:15,250 --> 00:21:17,695
اما او دارای آگاهی و تجربههاییه
359
00:21:18,295 --> 00:21:19,405
که اونها هرگز نخواهند داشت
360
00:21:25,802 --> 00:21:28,414
شخصیت پاول آتریدیس هم
شخصیت دروتی-مانندیه
361
00:21:29,014 --> 00:21:30,816
چرا که بین دنیاهای گوناگونی
سفر میکنه
362
00:21:31,016 --> 00:21:34,628
از کالادان رنگارنگتر به
آراکیس، تلماسهای سپیداجی-رنگ
363
00:21:35,228 --> 00:21:38,090
که از این نظر به کانزاس شبیهه
364
00:21:38,690 --> 00:21:42,928
دست آخر، او تلماسه رو آزاد میکنه،
همونجور که دروتی آز رو.
365
00:21:43,528 --> 00:21:45,431
جان مریک، مرد فیلنما
366
00:21:46,031 --> 00:21:47,531
نمونهای از شخصیتیه که
367
00:21:47,574 --> 00:21:48,976
بین جهانهای گوناگون در رفت و آمده
368
00:21:49,576 --> 00:21:51,086
نمایش یک موجود عجیبالخلقه
در شهربازی
369
00:21:51,286 --> 00:21:52,796
نمایانگر پایینترین طبقه اجتماعی
قابل تصور
370
00:21:52,996 --> 00:21:55,149
در انگلستان [عصر] ویکتوریاییه
371
00:21:55,749 --> 00:21:57,318
و بعد راهی بیمارستان لندن میشه
372
00:21:57,918 --> 00:21:59,853
که در حکم دروازهی ورودی
او به طبقهی اجتماعی بالاتره
373
00:22:00,253 --> 00:22:01,447
اگر آز بازتابی از کانزاس باشه
374
00:22:02,047 --> 00:22:04,950
خب، بیمارستان هم بازتابی از شهربازیه
375
00:22:05,550 --> 00:22:07,119
وحشت و عذاب دوباره پدیدار میشه
376
00:22:07,719 --> 00:22:09,496
ابتدا،
مودبانه و به عنوان کنجکاوی علمی
377
00:22:10,096 --> 00:22:12,750
و سپس به شکل تمام و کمال
378
00:22:13,350 --> 00:22:15,210
پس اگر دروتی رو به چشم شخصیت
معصومی ببینید
379
00:22:15,810 --> 00:22:17,129
که به دنیایی خطرناک پرتاب شده
380
00:22:17,729 --> 00:22:19,673
مریک در چنین دنیایی زاده شده
381
00:22:20,273 --> 00:22:22,468
و میکوشه تا کانزاس امن
خودش رو بیابه
382
00:22:23,068 --> 00:22:25,679
که خب به نحوی،
وارونهی الگوی "آز" به حساب میآد
383
00:22:26,279 --> 00:22:29,141
و انگار تصاویری که از مادر
فرشتهمانند او میبینیم
384
00:22:29,741 --> 00:22:31,727
حداقل به گمان من، تا حدی تحت تاثیر...
385
00:22:32,327 --> 00:22:33,645
گلیندا، جادوگر نیک اند
386
00:22:34,245 --> 00:22:35,272
که مظهر مهربانیه
387
00:22:35,872 --> 00:22:37,149
هیچ چیز نخواهد مرد
388
00:22:41,920 --> 00:22:44,031
اما به صرف اینکه پرداختن
به "آز" یک راه دم دستی
389
00:22:44,631 --> 00:22:47,201
برای حلاجیِ برخی
عناصرِ کارهای لینچه
390
00:22:47,801 --> 00:22:49,786
بنا رو روی این نمیگذارم که تمام این
مانندگیها
391
00:22:49,886 --> 00:22:52,956
لزوما برگرفته و تحت تاثیر "آز" باشند
392
00:22:53,556 --> 00:22:54,833
شاید هم باشند
393
00:22:55,433 --> 00:22:58,420
میل به یک ایده، مانند طعمهی سر قلابه
394
00:22:59,020 --> 00:23:00,547
- درسته
- میشه [ایده را] شکار کرد
395
00:23:01,147 --> 00:23:03,425
به نظر من در اونیکی اتاق
396
00:23:04,025 --> 00:23:06,345
پازل سرهم شده
397
00:23:06,945 --> 00:23:10,474
اما هر دفعه فقط یکی از تکههاش برای ما
رو میشه
398
00:23:11,074 --> 00:23:15,020
- اونیکی اتاق...
- اونطرف...
399
00:23:15,620 --> 00:23:17,648
با توجه به حضور گلیندا در "وحشیسرشت"
400
00:23:18,148 --> 00:23:20,158
به گمونم میشه گفت که [لینچ] مدتی رو
401
00:23:20,158 --> 00:23:21,258
صرف اندیشیدن به فیلم کرده
402
00:23:21,376 --> 00:23:23,278
اما راستش نمیدونم این تاثیرگذاری
403
00:23:23,878 --> 00:23:27,074
تا کجاها رفته
404
00:23:27,674 --> 00:23:30,077
البته که "آز" رو میشناسه
405
00:23:30,577 --> 00:23:32,445
و البته که فکرش درگیر این موضوعه
406
00:23:32,445 --> 00:23:35,716
و البته که این موضوع براش
اهمیت به سزایی داره
407
00:23:36,516 --> 00:23:38,377
میخوام "جایی بر فراز
رنگینکمان" رو بزنم
408
00:23:38,977 --> 00:23:41,130
و حالا، یک تلاشی میکنم
409
00:24:00,331 --> 00:24:01,683
خیلی آدمها میرن سینما
410
00:24:02,083 --> 00:24:04,945
محض تجربهی دنیاها و احساسات جدید
411
00:24:05,545 --> 00:24:07,322
و برای این،
به یک شخصیت درکشدنی، معصوم
412
00:24:07,422 --> 00:24:09,908
و خام نیازه تا با چنان چیزهایی
روبرو بشه
413
00:24:10,408 --> 00:24:12,360
و به نظرم این شیوهی خوبی
برای پرداختن به آثاره
414
00:24:12,360 --> 00:24:13,460
از این روی که...
415
00:24:13,720 --> 00:24:17,708
که دنیای واقعی اغلب
نابسامان و عجیب به نظر میآد
416
00:24:18,308 --> 00:24:19,608
ما هر روز خدا خلاف میلمون
417
00:24:19,809 --> 00:24:21,662
وسط جهنمدرهای درهم و برهم چشم
باز میکنیم
418
00:24:22,062 --> 00:24:23,213
و باید برای خودمون
یار و یاوری بیابیم
419
00:24:23,813 --> 00:24:26,149
باید راه برونرفتی بیابیم تا نه تنها
به اهدافمون برسیم
420
00:24:26,149 --> 00:24:28,760
که در پایان به خونه برگردیم
421
00:24:29,360 --> 00:24:31,638
البته که شاید دارم
بزرگنمایی میکنم
422
00:24:32,238 --> 00:24:34,641
شاید وِیژگیهای اساسی "ج.ش. آز"،
یعنی...
423
00:24:35,241 --> 00:24:37,895
شخصیت معصومی که خودش رو در دنیایی
کابوسوار مییابه
424
00:24:38,495 --> 00:24:40,272
ظهور شخصیتهایی چندوجهی
425
00:24:40,872 --> 00:24:44,151
با شمایلی چندگانه،
و دارای چندین همزاد
426
00:24:44,751 --> 00:24:46,069
حتی مرد پشت پرده
427
00:24:46,669 --> 00:24:49,573
وجود قدرتی شریرانه در مرکز روایت
428
00:24:50,173 --> 00:24:51,825
شخصی با دو چهره
429
00:24:52,425 --> 00:24:54,252
استعارهای به غایت
عوامپسندانه و به غایت نیرومنده
430
00:24:54,552 --> 00:24:56,705
که جا داره با چلانده شدن و سیخونک خوردن
431
00:24:57,305 --> 00:24:59,274
در خیلی از موارد به کار گرفته بشه
432
00:24:59,474 --> 00:25:02,878
خیلی از فیلمها بر اساس ایدهی
ماهی بیرون آب ساخته شدند
433
00:25:03,478 --> 00:25:04,478
"پلیس بِوِرلی هیلز"
434
00:25:05,021 --> 00:25:07,057
اَکسل فولی از حلبیآباد دیتروت
435
00:25:07,357 --> 00:25:10,093
به بورلی هیلز آنچنانی میره،
یه درسهایی میگیره
436
00:25:10,593 --> 00:25:13,004
مِن جمله اینکه در نگاه اول،
تفاوت بین اون دو محیط
437
00:25:13,004 --> 00:25:14,572
کمتر از چیزیه که آدم فکر میکنه
438
00:25:14,572 --> 00:25:16,308
و بعد هم برمیگرده خونه
439
00:25:16,908 --> 00:25:18,393
این یعنی ایدهی رفتن به یک سفر حسابی
440
00:25:18,993 --> 00:25:20,912
و گستردنِ خود به فراتر از سطح آسایش.
441
00:25:20,954 --> 00:25:23,690
نگاه، دارن بوفالو شکار میکنن
442
00:25:29,587 --> 00:25:30,864
آیا این داستانِ...
443
00:25:31,464 --> 00:25:32,824
سه چهارم فیلمهای آمریکایی نیست؟
444
00:25:33,424 --> 00:25:36,119
این استعاره اینقدر رایجه که جای مبالغه
باقی نمیگذاره
445
00:25:36,719 --> 00:25:39,005
لوک خونهش،
خونهی کویری کانزاس-مانندش رو ترک میکنه
446
00:25:39,305 --> 00:25:40,999
و سوی سیاره مرگ و ربلیون* میره
(یاغیگری)
447
00:25:41,599 --> 00:25:42,960
آیا این یک روایت "آز"ی نیست؟
448
00:25:43,560 --> 00:25:44,560
همهچیز همینطور نیست؟
449
00:25:48,940 --> 00:25:51,093
تازگیها یه فیلم خیلی جالبی دیدم
450
00:25:51,693 --> 00:25:52,693
"معجزهگر"
451
00:25:53,027 --> 00:25:55,097
آرتور پن سال 1962 این فیلم رو
دربارهی هلن کلر ساخت
452
00:25:55,697 --> 00:25:56,697
و یه حسی داشت که انگار...
453
00:25:57,157 --> 00:25:59,685
دارم یکی از اولین ساختههای
مفقود لینچ رو میبینم
454
00:26:00,285 --> 00:26:02,354
یه صحنهی شام داره که خانوادهی کلر
455
00:26:02,954 --> 00:26:05,223
خیلی مرتب و رسمی دور میز نشستند
456
00:26:05,623 --> 00:26:07,859
و هلن مثل یک جانور
وحشی دور میز میچرخه
457
00:26:08,459 --> 00:26:09,659
چنگ میاندازه تو
غذاها و خرناس میکشه
458
00:26:09,711 --> 00:26:11,454
و باقی خانواده وانموند میکنند
459
00:26:11,754 --> 00:26:13,782
که آب از آب تکون نخورده
460
00:26:14,382 --> 00:26:15,382
این ناهمگونی
461
00:26:15,758 --> 00:26:18,704
در عین حال بسیار بامزه، ترسناک
و کمی غمانگیزه
462
00:26:19,304 --> 00:26:20,372
و بسیار لینچی.
463
00:26:20,972 --> 00:26:23,709
یک دقیقه دیگه حالش خوب شده!
464
00:26:24,309 --> 00:26:26,295
یک لحظهی دیگه هم هست
465
00:26:26,895 --> 00:26:28,297
که معلم هلن داره از پشت پنجره
نگاهش میکنه
466
00:26:28,897 --> 00:26:31,466
و بعد اَنی یاد دوران
مدرسه خودش میافته
467
00:26:32,066 --> 00:26:34,144
دوران بچگی خودش و موسسه نابینایان
468
00:26:34,444 --> 00:26:37,764
و بعد پِن از یک دیزالو*
دابل اکسپوژر* استفاده میکنه
469
00:26:38,364 --> 00:26:40,726
و تا زمانی دراز ادامهش میده
470
00:26:41,226 --> 00:26:42,726
و اگر این صحنه رو دربست
شبیه به خواب-صحنههای
471
00:26:42,744 --> 00:26:44,144
"مرد فیلنما" یا...
472
00:26:44,195 --> 00:26:46,373
"کلهپاککن" نگیریم،
پس دیگه چی رو بگیریم؟
473
00:26:46,873 --> 00:26:48,150
دیوید لینچ...
474
00:26:48,750 --> 00:26:50,527
این کار رو به خیلی روان
انجام میده
475
00:26:51,127 --> 00:26:53,989
و تاثیر خوابگون و قدرتمندی
از دلش درمیآره
476
00:26:54,589 --> 00:26:56,825
یکجا دیزالو فوقالعادهای
روی صورت کوپر داریم
477
00:26:57,425 --> 00:26:59,069
که یک دقیقه، یک دقیقه و نیم
ادامه داره
478
00:26:59,469 --> 00:27:02,456
انگار که در دنیای خودش
گیج و سرگردان باشه
479
00:27:03,056 --> 00:27:04,291
در "معجزهگر"
480
00:27:04,891 --> 00:27:07,268
بیشتر اینجوریه که انگار
اشباح گذشتهی انی برگشتند
481
00:27:07,268 --> 00:27:09,671
و هر دو مورد،
به نوعی "آز"گونه اند
482
00:27:10,271 --> 00:27:12,215
این شخصیتها به سمت افسارگسیختگی
میرن
483
00:27:12,815 --> 00:27:14,968
و حساب اینکه در کدام لایهی
واقعیت قرار دارند از دستشون درمیره
484
00:27:19,322 --> 00:27:23,101
چرا لینچ اینقدر
دلبستهی "ج.ش آز" بود؟
485
00:27:23,701 --> 00:27:26,647
خب، یه فیلم بسیار نمادین
و نستالژیک آمریکایه
486
00:27:29,999 --> 00:27:31,902
هر جوری که بود، توتو، رسیدیم خونه
487
00:27:32,502 --> 00:27:34,988
خونه، اینجا هم اتاق منه
488
00:27:35,588 --> 00:27:37,724
در خیلی از فیلمهای لینچ،
یک احساس جستجو به دنبال...
489
00:27:37,924 --> 00:27:40,535
دنیای ایدهآل و گمشدهی آمریکایی
در کاره
490
00:27:41,135 --> 00:27:43,622
دلتنگی برای بهشت گمشده
491
00:27:44,222 --> 00:27:46,091
یا شاید بهشتی که هرگز وجود نداشته
492
00:27:46,391 --> 00:27:48,960
آیا ممکنه او "ج. ش. آز" رو در یک روز عالی
و یک زمان عالی
493
00:27:49,560 --> 00:27:50,921
از دوران کودکی تماشا کرده باشه
494
00:27:51,521 --> 00:27:53,256
و فیلم به خوردِ
ناخودآگاهش رفته باشه؟
495
00:27:53,856 --> 00:27:55,050
موندم اگه در همون روز
496
00:27:55,650 --> 00:27:57,678
"مغزی از سیارهی اروس" رو میدید
497
00:27:58,278 --> 00:28:00,063
ممکن بود که فیلمهای
بسیار متفاوتی بسازه؟
498
00:28:14,544 --> 00:28:17,906
اغلب، فیلمهای بسیاری از کارگردانها
گوشههایی از یک مضمون هستند
499
00:28:18,506 --> 00:28:20,250
به چشم من، فیلمهای استنلی کوبریک
500
00:28:20,550 --> 00:28:24,371
رسواسازی سوءاستفادهگریها
و زیادهرویهای اصحاب قدرته
501
00:28:24,971 --> 00:28:27,499
"راههای افتخار" یکی
از دقیقترینِ این آثاره
502
00:28:30,893 --> 00:28:32,879
Guten tag.
(روز خوش به آلمانی)
503
00:28:33,479 --> 00:28:36,883
آهای، به یه زبون آدمیزادی حرف بزن!
504
00:28:37,483 --> 00:28:39,744
و این میآد و میآد تا "چشمانِ تمام بسته"
505
00:28:39,944 --> 00:28:41,930
که دربارهی دانهدرشتهای
فرومایهست
506
00:28:42,530 --> 00:28:47,394
خانمها، دقیقا کجا داریم میریم؟
507
00:28:47,994 --> 00:28:50,814
دقیقا؟
508
00:28:51,414 --> 00:28:54,443
به اون سر رنگینکمان
(در فیلم کوبریک معنای همخوابگی دارد)
509
00:28:55,126 --> 00:28:56,570
اونسر رنگینکمان...
510
00:28:57,170 --> 00:28:59,247
در "درخشش" یک مکالمهی حسابی
داریم
511
00:28:59,547 --> 00:29:02,033
دربارهی آدمحسابیهایی که در
هتل اُوِرلُک (چشمانداز) اقامت داشتند
512
00:29:02,633 --> 00:29:05,412
چهار تا رئیس جمهور اینجا اقامت داشتند
513
00:29:06,012 --> 00:29:07,012
کلی ستارهی سینما
514
00:29:07,597 --> 00:29:08,597
خاندان سلطنتی؟
515
00:29:09,015 --> 00:29:10,375
شما بگو هرچی آدمِ نیکه
516
00:29:10,975 --> 00:29:12,961
حتی لولیتا دختریه که قربانیِ...
517
00:29:13,561 --> 00:29:15,297
مردان نیرومندِ گوناگون میشه
518
00:29:15,897 --> 00:29:17,716
کلر کویلتی و هامبرت هامبرت
519
00:29:18,316 --> 00:29:20,719
خدایا، راستی راستی دارم میبَرم،
دارم برنده میشم
520
00:29:21,319 --> 00:29:24,055
امیدوارم که مست قدرت نشم
521
00:29:24,655 --> 00:29:26,207
لولیتا دختریه محکوم به زندگی در...
522
00:29:26,407 --> 00:29:27,407
دنیاهایی متفاوت
523
00:29:27,575 --> 00:29:28,775
یکی دنیای عادی نوجوانی
524
00:29:28,868 --> 00:29:31,313
و دیگری دنیای تاریکتر بزرگسالی
525
00:29:31,913 --> 00:29:33,440
میخواهی با این پسرهی کثافت بمونی؟
526
00:29:34,040 --> 00:29:35,533
- همینه دیگه، نه؟
- آره!
527
00:29:35,833 --> 00:29:38,369
- چرا دست از سرم برنمیداری؟
- دهن کثیفت رو ببند
528
00:29:38,569 --> 00:29:39,969
خیلی از آنچه در فیلم "لولیتا" داریم
529
00:29:40,004 --> 00:29:41,004
در "توئین پیکس" هم داریم
530
00:29:41,172 --> 00:29:42,649
و لارا پالمر [توئین پیکس]
531
00:29:43,049 --> 00:29:44,618
با دُلورس هیز [لولیتا]
مانندگی زیاد داره
532
00:29:45,218 --> 00:29:48,914
واقعی یعنی چی؟
واقعی رو چطور تعریف میکنی؟
533
00:29:49,414 --> 00:29:50,714
الان دارم یک فیلمی رو
تموم میکنم
534
00:29:50,740 --> 00:29:51,940
دربارهی نظریهی شبیهسازیه
535
00:29:52,225 --> 00:29:54,202
و این وسط بارها به یاد "ج. ش. آز" افتادم
536
00:29:54,602 --> 00:29:56,930
چون که باید گفت دست آخر،
این فیلم چجور فیلمیه؟
537
00:29:57,230 --> 00:29:58,430
داستان دختر جوانیه که
538
00:29:58,481 --> 00:30:01,343
بین دنیاهای موازی جابجا میشه
539
00:30:01,943 --> 00:30:03,637
و این یعنی کمربند رو ببند، دروتی
540
00:30:04,237 --> 00:30:06,348
چون که دیگه کانزاس بی کانزاس
541
00:30:06,948 --> 00:30:08,558
و یک مسئلهای داریم
542
00:30:09,158 --> 00:30:11,228
سرانجام یک علامت سوالی باقی میمونه
543
00:30:11,828 --> 00:30:13,346
کدوم یک از این دنیاها واقعی اند؟
544
00:30:13,746 --> 00:30:15,524
و آیا هر دو به نحوی واقعی اند؟
545
00:30:16,124 --> 00:30:18,527
اما خواب نبود، یه جای واقعی بود
546
00:30:19,127 --> 00:30:22,364
و تو، و تو، و تو هم اونجا بودید
547
00:30:23,172 --> 00:30:24,782
و در فیلمهای بیشمار متاثر از این فیلم
548
00:30:24,882 --> 00:30:26,976
آدمها با یک چنین سوالی بازیبازی کردند
549
00:30:27,176 --> 00:30:29,496
از "کابوس خیابان اِلم" گرفته تا "ماتریکس"
550
00:30:30,096 --> 00:30:31,840
فیلمهای لینچ پُر از شخصیتهاییه که
551
00:30:32,140 --> 00:30:33,540
بین دنیاهای گوناگون در رفت و آمد اند
552
00:30:33,724 --> 00:30:37,629
و اغلب شخصیتهایی هستند بسیار معصوم،
مثل دروتی
553
00:30:38,229 --> 00:30:41,132
تا حالا تو عمرم اینهمه درخت ندیده بودم
554
00:30:41,732 --> 00:30:42,732
دبلیو. سی. فیلدز اگه بود میگفت
555
00:30:43,134 --> 00:30:44,734
"ترجیح میدم اینجا باشم تا فیلادلفیا"
556
00:30:44,735 --> 00:30:45,887
در "جاده مالهالند"
557
00:30:46,487 --> 00:30:48,806
که احتمالا "جادوگر آز"یترینِ این آثار باشه
558
00:30:48,906 --> 00:30:51,393
بتی دختر معصومیه که خودش رو...
559
00:30:51,993 --> 00:30:54,813
در دو نسخهی دوگانه از هالیوود مییابه،
یکی رویایی و یکی کابوسوار
560
00:30:55,413 --> 00:30:57,240
به گمان من در واقعیتهای همآوردِ لینچ
561
00:30:57,540 --> 00:30:59,818
غشای بین لایههای واقعیت [در فیلم لینچ]
باریکتر از چیزیه که...
562
00:31:00,418 --> 00:31:02,571
در "جادوگر شهر آز" شاهدش هستیم
563
00:31:03,171 --> 00:31:04,171
در خیلی از این فیلمها
564
00:31:04,589 --> 00:31:06,391
شاهد شخصیتهایی هستیم
که دست بالاتر رو دارن
565
00:31:06,591 --> 00:31:08,076
مثل شخصِ جادوگر آز
566
00:31:08,676 --> 00:31:09,828
مرد پشت پرده
567
00:31:10,428 --> 00:31:14,708
شخصیتهایی که اثرگذاریشون
دنیاهای مختلف رو درمینَورده
568
00:31:15,308 --> 00:31:16,877
ما قبلا دیدار کردیم، درسته؟
569
00:31:21,355 --> 00:31:22,424
گمان نکنم
570
00:31:26,277 --> 00:31:28,930
یادتونه کجا دیدار کردیم؟
571
00:31:29,530 --> 00:31:31,266
منزل شما، یادتون نیست؟
572
00:31:33,910 --> 00:31:35,854
یک بار که لینچ داشت از "امپراتوری درون"
حرف میزد
573
00:31:36,454 --> 00:31:38,180
و این هم داستان زنیست
در رفت و آمد...
574
00:31:38,180 --> 00:31:40,659
میان سطوح مختلف واقعیت،
لینچ پاسخ داد که
575
00:31:41,459 --> 00:31:42,459
«همه مانند عنکبوت ایم
576
00:31:42,960 --> 00:31:44,905
«زندگیمون رو [مثل تار]
میتنیم و باهاش پیش میریم
577
00:31:45,505 --> 00:31:46,905
مثل رویابافی هستیم که رویا میبافه
578
00:31:47,048 --> 00:31:48,325
و بعد رویا رو زندگی میکنه
579
00:31:48,925 --> 00:31:51,119
و این موضوع در تمام عالم صادقه»
580
00:31:51,719 --> 00:31:54,581
مثل جاده مالهالند، و رستوران وینکیز
581
00:31:55,181 --> 00:31:56,716
طرف داره درباره خوابی که
دیده حرف میزنه
582
00:31:57,016 --> 00:31:59,002
و میترسه که خوابش به واقعیت
تبدیل بشه
583
00:31:59,602 --> 00:32:01,880
و بعد به سرعت خودش رو در این کابوس
مییابه
584
00:32:02,480 --> 00:32:04,215
که باید دوباره اون خواب رو تجربه کنه
585
00:32:04,815 --> 00:32:06,015
به روانپزشک میگه که
586
00:32:06,192 --> 00:32:07,802
«توی خواب، من اینجا نشسته ام
587
00:32:08,402 --> 00:32:10,639
و تو رفتی پای صندوق
588
00:32:11,239 --> 00:32:13,424
و بعد آهسته میچرخه به سمت صندوق
589
00:32:13,824 --> 00:32:16,853
و جای خالی روانپزشک
پای صندوق دیده میشه
590
00:32:17,453 --> 00:32:19,255
و بعد برمیگردیم سر میز
و چرخش چرخدندهها رو...
591
00:32:19,455 --> 00:32:21,858
در سر روانپزشک
میبینیم که میگه...
592
00:32:22,458 --> 00:32:25,946
«آه، خب بیا ببینیم واقعا اینجوریه یا نه»
593
00:32:26,446 --> 00:32:28,256
و مرد توان جلوگیری از
روی دادن این رخداد رو نداره
594
00:32:28,256 --> 00:32:29,256
روانپزشک بلند میشه
595
00:32:29,757 --> 00:32:31,826
پای صندوق میره و میچرخیم به سمت او
596
00:32:32,426 --> 00:32:34,871
حالا در موقعیتی که باید، ایستاده
597
00:32:35,471 --> 00:32:37,332
و فضای خالی رو پُر کرده
598
00:32:37,932 --> 00:32:39,834
و اینگونه مرد خودش رو
در خواب خودش مییابه
599
00:32:40,434 --> 00:32:43,046
همونجور که دروتی به
خوابهایی که از آز میدید وارد شد
600
00:32:43,646 --> 00:32:46,466
فقط بدون هیچگونه توفان یا حتی دیزالوی
601
00:32:47,066 --> 00:32:49,052
بلکه در خلال یکی دو خط گفتگو
602
00:32:52,697 --> 00:32:54,774
صحنه آخر "توئین پیکس: بازگشت"
603
00:32:55,074 --> 00:32:56,609
خلاصهی ایدههای بسیاریه که
604
00:32:56,909 --> 00:32:59,270
که در رابطه با "آز" و "لینچ" به ذهنم میرسه
605
00:32:59,770 --> 00:33:01,370
مسئلهی رویاها در برابر واقعیتها
606
00:33:01,455 --> 00:33:02,524
در جایی خوندم که
607
00:33:03,124 --> 00:33:04,943
زنی که در این صحنه میآد جلوی در
608
00:33:05,543 --> 00:33:08,947
همون زنیه که در دنیای ما،
واقعا ساکن اون خونهست
609
00:33:11,716 --> 00:33:12,867
اینجا خونهی شماست؟
610
00:33:13,467 --> 00:33:17,414
خونه مال خودتونه یا کرایه کردید؟
611
00:33:18,014 --> 00:33:19,457
بله، خونهی خودمونه
612
00:33:20,057 --> 00:33:21,876
انگار که بگیم
613
00:33:22,476 --> 00:33:25,964
در پایان مجموعه، کوپر در
کدام یک از...
614
00:33:26,564 --> 00:33:28,717
هزاران واقعیتِ چندگانهی ممکن فرود میآد؟
615
00:33:29,317 --> 00:33:32,053
همونی که من و
شما درش زندگی میکنیم
616
00:33:32,653 --> 00:33:37,225
و خانم مالک خانهای که در "توئین پیکس
بازگشت" میبینیم هم درش زندگی میکنه
617
00:33:37,825 --> 00:33:40,770
و این از تاب و توان کوپر و کری بیرونه
618
00:33:41,370 --> 00:33:42,397
الان چه سالیه؟
619
00:34:17,782 --> 00:34:20,084
پایان این سکانس با یک
فروپاشی روانی همراهه
620
00:34:20,284 --> 00:34:21,311
وحشتزدگی تمام و کمال
621
00:34:21,911 --> 00:34:24,147
و این تجربهای بود که
حین تماشای کل اون فصل
622
00:34:24,747 --> 00:34:26,224
دست از سر من برنمیداشت
623
00:34:26,624 --> 00:34:28,024
اندک زمانی پس از انتخابات بود
624
00:34:28,084 --> 00:34:29,677
و خیلیهامون از فکر اینکه
625
00:34:29,877 --> 00:34:32,155
چی قراره به سر دنیا بیاد گیج و پریشان بودیم
626
00:34:32,755 --> 00:34:34,532
خداوند به آمریکا برکت بده
627
00:34:35,132 --> 00:34:36,701
برای همین بازگشت به دنیای "توئین پیکس"
628
00:34:37,301 --> 00:34:38,669
کار جالبیه.
629
00:34:38,969 --> 00:34:40,038
حتی اگر در میانهی سریال
630
00:34:40,638 --> 00:34:42,707
کابوسهای وحشتناک یکی پس از دیگری
سر برسند
631
00:34:43,307 --> 00:34:45,376
دست کم کابوسهای وحشتناک خودمون اند
632
00:34:45,976 --> 00:34:48,088
این آبه
633
00:34:48,688 --> 00:34:52,092
و این هم چاه
634
00:34:52,692 --> 00:34:56,346
سیر بنوش و پایین بیا
635
00:34:56,946 --> 00:34:58,640
چشمان اسب سفیده
636
00:34:59,240 --> 00:35:00,725
و دلش سیاه
637
00:35:03,411 --> 00:35:06,272
اما شگفتی به واقعیت من پا گذاشت
638
00:35:06,872 --> 00:35:08,950
چون قسمت هشتم، قسمت بزرگ، رو یادمه
639
00:35:09,250 --> 00:35:12,070
قسمتی که با بمب اتم و مرد
آتشکار و مارمولک همراه بود
640
00:35:12,570 --> 00:35:13,870
این قسمت رو دو بار تماشا کردم
641
00:35:13,879 --> 00:35:15,115
و هر بار، صبح روز بعد
642
00:35:15,715 --> 00:35:17,625
هراس تازهای در انتظارم بود
643
00:35:17,925 --> 00:35:19,994
اولین بار با همسرم نشستیم به تماشا
644
00:35:20,594 --> 00:35:22,130
رفتار گربهمون
عجیب و غریب شده بود
645
00:35:22,430 --> 00:35:25,500
و سرش رو میمالید به تلویزیون
646
00:35:26,100 --> 00:35:27,693
صبح روز بعد از پلهها اومدیم پایین
647
00:35:27,893 --> 00:35:30,588
و دیدم کف زمین آلودهست به خون
648
00:35:31,188 --> 00:35:32,740
و بال و پر پرندهای که گربهمون
شکار کرده بود...
649
00:35:32,940 --> 00:35:35,301
در حالی که تمام شب
داخل خونه محبوس بود
650
00:35:35,901 --> 00:35:37,328
حالا از پنجرهای زده بود بیرون
651
00:35:37,528 --> 00:35:39,480
یا پرنده رو کشیده بود داخل خونه
652
00:35:39,780 --> 00:35:40,780
نمیدونم!
653
00:35:41,098 --> 00:35:42,798
بههرحال ما که خواب بودیم
پرنده رو کشته بود
654
00:35:42,883 --> 00:35:44,702
و تتمهش رو پخش و پلا کرده بود
روی زمین
655
00:35:48,164 --> 00:35:50,066
و دو سه هفته بعدش
656
00:35:50,666 --> 00:35:52,443
خودم تنهایی نشستم به تماشا
657
00:35:53,043 --> 00:35:54,988
حالا شاید از دیدگاه
امروز اینجور به نظر بیاد
658
00:35:55,588 --> 00:35:59,450
اما صبح روز بعدش که خودم رو در حال
پایین رفتن از پلهها متصور شدم
659
00:36:00,050 --> 00:36:01,828
یکجور هراس لینچی به دلم افتاد
660
00:36:02,428 --> 00:36:03,921
مثل همون آقایی که تو "جاده مالهالند"
661
00:36:04,221 --> 00:36:06,499
از پلههای پشتی وینکیز پایین میرفت
662
00:36:07,099 --> 00:36:09,878
بعد برگشتم سر میز و رفتم سراغ تلفنم
663
00:36:10,478 --> 00:36:11,704
دیدم توی همون یک ساعت
664
00:36:12,104 --> 00:36:15,049
بیست تا پیغام جدید برام اومده
665
00:36:15,649 --> 00:36:18,094
پدرم که ساکن فلوریدا هم بود
666
00:36:18,694 --> 00:36:20,054
شب قبل از دنیا رفته بود
667
00:36:20,654 --> 00:36:23,141
چند مدتی میشد که ناخوش بود، برای همین
جا نخوردم
668
00:36:23,741 --> 00:36:26,895
اما نمیدونم، این تداخل زمانی
به نظرم عجیب آمد
669
00:36:27,295 --> 00:36:29,922
گمون نکنم دیگه به این زودیها
هوس دیدن اون قسمت رو بکنم
670
00:36:29,922 --> 00:36:31,657
نمیخوام بدونم دیگه چه اتفاقی
قراره بیفته
671
00:36:31,957 --> 00:36:34,235
انگار که یک طلسم بدشگونی
در مغز استخون این قسمت باشه
672
00:36:41,258 --> 00:36:43,578
و دوباره همچین اتفاقی بیفته
673
00:37:03,197 --> 00:37:04,599
همچون آتشی در گندمزار
674
00:37:05,199 --> 00:37:06,768
داستان افسانهای "جادوگر شهر آز"
675
00:37:07,368 --> 00:37:11,189
از روستا تا شهر و کشور و تمام دنیا
شعله میکشد
676
00:37:11,789 --> 00:37:13,107
برای من، "ج.ش. آز"
677
00:37:13,707 --> 00:37:16,319
تنها بهترین فیلمی که در دوران کودکی
تماشا کردم...
678
00:37:16,919 --> 00:37:18,613
به حساب نمیاومد
679
00:37:19,213 --> 00:37:20,949
بلکه باعث شد که وارد کار نمایش بشم
680
00:37:21,549 --> 00:37:24,452
باعث شد تا به آفرینش شخصیتها
دست بزنم
681
00:37:25,052 --> 00:37:27,455
باعث شد پا به ماجراجویی بگذارم
682
00:37:28,055 --> 00:37:30,208
و احتمالا به خاطر همین بود
که LSD مصرف کردم
683
00:37:41,151 --> 00:37:45,098
به نظرم در تمام این مسیر تاثیر زیادی
از این فیلم گرفتم
684
00:37:45,698 --> 00:37:47,934
یعنی وقتی دیدمش زندگیم پاک دگرگون شد
685
00:37:48,576 --> 00:37:51,562
البته که دلبستگی من به این فیلم
به پیش از پخش تلویزیونی برمیگرده
686
00:37:52,162 --> 00:37:54,732
برای تماشای این فیلم پدرمادرم من رو بردند
سالن رکسِ بالتیمور
687
00:37:55,332 --> 00:37:56,567
جالب اینکه این سالن
688
00:37:57,167 --> 00:38:00,154
بعدها به یک سالن
سکسانتفاعی برهنهگرا بدل شد
689
00:38:00,754 --> 00:38:02,323
حدود سی سال بعد.
690
00:38:02,923 --> 00:38:04,826
و بعد این ماجرای کریسمسی
در ذهنِ منِ کودک
691
00:38:05,426 --> 00:38:06,426
دنبالهدار شد
692
00:38:06,969 --> 00:38:08,169
پس هر سال،
مینشستیم به تماشای این فیلم
693
00:38:08,512 --> 00:38:09,989
یعنی، به نظرم کم اتفاقی نبود
694
00:38:10,389 --> 00:38:12,858
و آدم حتما تماشا میکرد چون
بازپخشی در کار نبود
695
00:38:13,058 --> 00:38:15,011
اصلا چارهای نبود.
به عقل هیچکس نمیرسید
696
00:38:15,311 --> 00:38:17,104
که یک روز بتونی نوار ویدیویی
چیزی رو بخری
697
00:38:17,104 --> 00:38:19,549
و هرموقع که دلت خواست تماشا کنی
یا برش گردونی از اول
698
00:38:20,049 --> 00:38:22,226
و خودم همیشه فکر میکردم که
کمابیش مخالف این باشم
699
00:38:22,226 --> 00:38:24,320
چون که مثل فاش شدن فوت و فن جادوگری میمونه
700
00:38:24,820 --> 00:38:26,580
اما خب، غمگینترین چیزی که
تا حالا شنیدم
701
00:38:26,680 --> 00:38:29,150
وقتی بود که داشتم با یه
جوانک هیپی حرف میزدم
702
00:38:29,750 --> 00:38:31,250
صحبت فیلم بود
703
00:38:31,293 --> 00:38:33,093
بهش گفتم از "ج. ش. آز" خوشت میآد؟
704
00:38:33,170 --> 00:38:34,470
دراومد که «نه، نه راستش
705
00:38:34,546 --> 00:38:36,699
آخه مگه جز راه رفتن چی داره!»
706
00:38:36,999 --> 00:38:40,194
با خودم گفتم «عجب چکیدهای»
707
00:38:40,794 --> 00:38:42,588
اگر امروز هم یک بچهای بنشینه پای
«ج. ش. آز»
708
00:38:42,588 --> 00:38:44,157
فیلم همچنان اثر خودش رو میگذاره
709
00:38:44,757 --> 00:38:47,535
به گمونم مثل دواییه که
710
00:38:48,135 --> 00:38:49,435
بچهها رو برای باقی دوران
جوانی
711
00:38:49,511 --> 00:38:51,088
گرفتار فیلم و سینما میکنه
712
00:38:54,767 --> 00:38:56,402
گمون نمیکنم این تنها فیلمی باشه
713
00:38:56,602 --> 00:38:58,070
که روی لینچ یا من اثر گذاشته
714
00:38:58,270 --> 00:39:00,631
اما احتما...
715
00:39:01,231 --> 00:39:03,434
احتمالا جزو نخستین
فیلمهایی باشه که او دیده
716
00:39:03,734 --> 00:39:05,369
و اون نخستین فیلمها هرچی که باشند...
717
00:39:05,569 --> 00:39:07,847
مثلا برای من یکیشون "سیندرلا"ی والت دیزنیه
718
00:39:08,447 --> 00:39:10,232
و تو اون فیلم عاشق نامادریه ام
719
00:39:10,532 --> 00:39:12,293
این نامادری برای من با اون عجوزه فرقی نداره
720
00:39:12,493 --> 00:39:14,771
خبیث بود، همونی که آدم باید ازش
بیزار میبود
721
00:39:15,371 --> 00:39:17,065
ولی من در جوانی عروسکگردان بودم
722
00:39:17,665 --> 00:39:18,665
دیوید هم بوده؟
723
00:39:18,832 --> 00:39:19,832
سلام
724
00:39:20,250 --> 00:39:22,528
از اینکه امشب اینجا هستیم
بسیار خرسند ایم
725
00:39:23,128 --> 00:39:25,239
بگذارید اول پسرانم رو معرفی کنم
726
00:39:25,839 --> 00:39:27,742
ایشون چاکله و ایشون باستر
727
00:39:28,342 --> 00:39:29,911
ایشون پیته، و من دیوید لینچ
728
00:39:30,511 --> 00:39:31,829
ایشون هم باب و دن
729
00:39:32,429 --> 00:39:34,207
واترز: خب خیلی از
کارگردانها [خیمهشبباز] هستند
730
00:39:34,807 --> 00:39:36,918
بعد بازیگرها درمیآن که...
731
00:39:37,518 --> 00:39:39,253
«ما که عروسکت نیستیم»
732
00:39:39,853 --> 00:39:41,047
معلومه که هستید!
733
00:39:41,647 --> 00:39:44,217
موندم او هم بوده یا نه،
چون انگار خیلی از کارگردانها
734
00:39:44,817 --> 00:39:47,845
در کودکی دلبستهی عروسکها
بودند و به جای بازیگر ازشون...
735
00:39:48,445 --> 00:39:49,645
استفاده میکردند
736
00:39:49,905 --> 00:39:51,649
و به نحوی بهشون امر و نهی میکردند
737
00:39:51,949 --> 00:39:53,518
اینجوری، فهمیدم
738
00:39:54,118 --> 00:39:55,118
- فهمیدم
- آره
739
00:39:55,202 --> 00:39:56,604
شروع کن بالا و پایین پریدن
740
00:39:57,204 --> 00:39:58,204
آهان، آهان
741
00:39:58,455 --> 00:40:00,191
بپر بپر و بوسه
742
00:40:00,791 --> 00:40:01,791
آهان، خیلی خوب
743
00:40:02,376 --> 00:40:04,195
فکر میکنم به خاطر اینه که
744
00:40:04,795 --> 00:40:07,156
شخصیتهای خبیث همیشه شخصیتهای
بهتری بودند
745
00:40:07,756 --> 00:40:08,756
لباسهای بهتری داشتند
746
00:40:09,133 --> 00:40:11,285
و به نحوی، بهتر به یاد آدم میموندند
747
00:40:11,885 --> 00:40:13,413
کاپیتان هوک در "پیتر پَن"
748
00:40:14,013 --> 00:40:16,874
آون دختر کوچولو تو "بَدگوهر"،
پتی مککورمک
749
00:40:17,891 --> 00:40:19,794
اینها همبازیهای بچگی من بودند
750
00:40:20,394 --> 00:40:23,005
اون کفشها رو پس بده!
751
00:40:23,605 --> 00:40:25,091
آه، اون کفشها رو جایی قایم کردم
752
00:40:25,691 --> 00:40:27,427
که عقل جن هم بهش نرسه
753
00:40:28,027 --> 00:40:29,345
بهتره کفشها رو بهم پس بدی
754
00:40:29,945 --> 00:40:32,390
مال خودمه، پسشون بده
755
00:40:32,990 --> 00:40:34,608
من برای مارگارت همیلتون نامه نوشتم
756
00:40:34,908 --> 00:40:36,994
و او هم یک عکس امضاشده برای من فرستاد
757
00:40:36,994 --> 00:40:38,394
و همیشه اینجوری امضا میزد
758
00:40:38,412 --> 00:40:40,106
"WWW Margaret Hamilton,"
(Wicked Witch of the West)
759
00:40:40,706 --> 00:40:42,174
انگار که مینوشت وردخوان وحشی ولایت*
*(عجوزه بدجنس غرب)
760
00:40:42,374 --> 00:40:44,260
من هم میگفتم کاش
برگههای مونوگرامشده هم
761
00:40:44,460 --> 00:40:45,611
داشته باشه
762
00:40:46,211 --> 00:40:49,073
چه اجرایی، چه اجرایی
763
00:40:49,673 --> 00:40:51,242
کی خواهر من رو کشته؟
764
00:40:51,842 --> 00:40:53,377
کی عجوزه شرق رو کشته؟
765
00:40:53,677 --> 00:40:54,829
تو بودی؟
766
00:40:55,429 --> 00:40:57,915
و او به مراتب بامزهتر از جادوگر نیک بود
که طوری لباس پوشیده
767
00:40:58,515 --> 00:41:00,050
انگار که دیوانه شده
768
00:41:00,350 --> 00:41:02,420
و برای جشن فارغ التحصیلی آماده میشه
769
00:41:03,020 --> 00:41:05,298
بیشتر کارگردانها همیشه آماده ان
770
00:41:05,898 --> 00:41:07,098
تا از یکی از چند فیلم نخستی که
771
00:41:07,483 --> 00:41:09,343
در دوران بچگی گرفتارشون کرده یاد بکنن
772
00:41:09,943 --> 00:41:13,681
و این همون فیلمیه که اونها رو برای همیشه
با این حرفه عجین کرده
773
00:41:14,281 --> 00:41:16,893
"جادوگر شهر آز" همچنان
فیلم مورد علاقهی منه
774
00:41:17,493 --> 00:41:19,695
عجوزه بدجنس... فقط یک بار در عمرم
لباس زنانه پوشیدم
775
00:41:19,995 --> 00:41:21,395
و اون هم لباس عجوزه بدجنس بوده
776
00:41:21,497 --> 00:41:23,207
و پاشدم رفتم به یک جشن تولد کودکانه
777
00:41:23,207 --> 00:41:25,776
و چند تا از پدرمادرها حسابی برام
چشم و ابرو اومدند
778
00:41:26,376 --> 00:41:28,571
به گمانم تمام فیلمهای من
متاثر هستند
779
00:41:29,171 --> 00:41:30,781
شاید آز همون ملکه کارلُتا باشه
780
00:41:31,381 --> 00:41:33,701
به گمونم "زندگی نومیدانه" یه کمی
"ج. ش. آز" در خودش داشته باشه
781
00:41:34,301 --> 00:41:35,912
دستهجاروش رو برام بیار
782
00:41:36,512 --> 00:41:39,707
و من درخواستت رو برآورده میکنم
783
00:41:40,307 --> 00:41:41,307
حالا برو
784
00:41:41,850 --> 00:41:45,963
وفاداری به ملکه گاهی با پاداش همراهه
785
00:41:46,563 --> 00:41:47,563
همینطور مانچکینها...
786
00:41:47,898 --> 00:41:49,592
و همینطور [شهر] مُرتویل که شبیه به...
787
00:41:50,192 --> 00:41:52,720
شهر کوچک و عجیب در "ج. ش. آز" به حساب میآد
788
00:41:53,320 --> 00:41:54,764
و درسته که دیواین، عجوزه بدجنس نبود
789
00:41:55,364 --> 00:41:57,533
اما مسلما آبشون با هم تو یک جوب میرفت
790
00:41:57,533 --> 00:42:00,102
و باهم جور میشدند
791
00:42:00,702 --> 00:42:02,354
دارم فکر میکنم آیا صحنهای بوده
792
00:42:02,454 --> 00:42:04,590
که آشکارا و به قصد شبیه "ج. ش. آز" دربیاد؟
793
00:42:04,790 --> 00:42:06,359
مثلا به عنوان نقیضه؟
794
00:42:06,959 --> 00:42:10,988
♪ سرِ انگشت تو جادو میکنه ♪
795
00:42:20,222 --> 00:42:22,182
کاش دست کم میگفتی... کاش...
796
00:42:22,182 --> 00:42:23,209
آخ!
797
00:42:31,608 --> 00:42:33,060
"دروتی، بَنگیِ شهر کانزاس"
798
00:42:33,360 --> 00:42:36,305
از اون ساختههای ناساختهی منه
799
00:42:36,905 --> 00:42:40,226
دروتی بَنگ مصرف میکنه و میره،
میره آز...
800
00:42:40,826 --> 00:42:42,520
سفری روی روانگردان
801
00:42:43,120 --> 00:42:45,856
دیگه فکر نمیکنم کسی پا رو
فراتر از این گذاشته باشه
802
00:42:46,456 --> 00:42:48,734
قهرمانهای زن و مردِ کارهای من
803
00:42:49,334 --> 00:42:51,779
میتونن در قامت شخصیتهای شرور
فیلمهای دیگران ظاهر بشن
804
00:42:52,379 --> 00:42:54,290
و شخصیتهای شرور فیلمهای من
معمولا افرادی اند
805
00:42:54,590 --> 00:42:56,784
نامتعارف و
ایرادگیر
806
00:42:57,384 --> 00:42:58,861
و سرشون به کار خودشون نیست
807
00:42:59,261 --> 00:43:02,039
مثلا، سر خانم گالچ اصلا به کار خودش نیست
808
00:43:02,639 --> 00:43:05,376
شما و خانمتون باید همین حالا
تکلیف دروتی رو روشن بکنید
809
00:43:05,976 --> 00:43:08,296
من هم همچین فیلمی میسازم،
پَندِش همینه:
810
00:43:08,896 --> 00:43:10,506
سرتون به کار خودتون باشه
811
00:43:11,106 --> 00:43:12,641
آنچه رو که بابتش سرزنش میشید
پررنگ کنید
812
00:43:12,941 --> 00:43:14,427
یک سر و شکلی بهش بدید
و پیروز شید
813
00:43:15,027 --> 00:43:16,512
حرف تمام فیلمهای من همینه
814
00:43:17,112 --> 00:43:20,266
متهم از تمامی اتهامات وارده تبرئه میگردد
815
00:43:20,866 --> 00:43:22,059
درسته که شخصیتها متفاوت اند
816
00:43:22,659 --> 00:43:24,878
ولی پیام تمام فیلمهای من یکیه
817
00:43:26,747 --> 00:43:30,151
احتمالا نظر دیوید هم دربارهی فیلمهای خودش
همین باشه
818
00:43:30,751 --> 00:43:32,302
به نظرم من و دیوید همزمان
819
00:43:32,502 --> 00:43:35,740
یک عشق و نفرتی به
دههی 50 آمریکا داریم
820
00:43:36,340 --> 00:43:38,659
منظورم اینه که دههی 50 واقعا افتضاح بود
821
00:43:39,259 --> 00:43:40,995
تریسی،
دربارهی اون مدل مو باهات حرف زده بودم
822
00:43:41,595 --> 00:43:44,165
با این موهای پفکردهت شبیه پری
بُلنده* شدی! (معادل نه چندان برابر)
823
00:43:44,765 --> 00:43:47,001
اه، مامان! دههی 50 دیگه گذشت!
824
00:43:47,601 --> 00:43:49,712
منظورم اینه که اون دوران
قضاوت و همرنگ شدن با جماعت
825
00:43:50,312 --> 00:43:52,340
حسابی بیداد میکرد
826
00:43:52,940 --> 00:43:54,842
تا لارا دستهاش رو نشوره
827
00:43:54,942 --> 00:43:57,053
هیچکدوممون غذا نمیخوریم
828
00:43:59,988 --> 00:44:01,390
دستهات رو بشور
829
00:44:01,990 --> 00:44:03,517
و موج راک ان رول از همینجا بلند شد
830
00:44:03,617 --> 00:44:06,937
و این اولین شیوهی... مقابله با اون وضع بود
831
00:44:07,537 --> 00:44:09,940
خداوند به دوآیت آیزنهاور برکت بده
832
00:44:10,540 --> 00:44:12,860
خداوند به دوآیت آیزنهاور برکت بده
833
00:44:13,460 --> 00:44:15,446
خداوند به روی کان برکت بده
834
00:44:16,046 --> 00:44:18,074
خداوند به روی کان برکت بده
835
00:44:18,674 --> 00:44:20,951
برای همین به گمانم دیوید هم
با من همداستان باشه
836
00:44:21,551 --> 00:44:23,170
ما با یک [جریان] موسیقی بزرگ شدیم
837
00:44:23,470 --> 00:44:25,206
با جریان سانسور فیلمها
838
00:44:25,847 --> 00:44:28,918
که به مرور ازش کاسته شد
839
00:44:29,518 --> 00:44:31,561
و گمون نکنم آمریکا دستخوش
تغییرات خاصی شده باشه
840
00:44:31,561 --> 00:44:32,861
هنوز هم هیچکجا برای مردم
خونه نمیشه
841
00:44:33,063 --> 00:44:34,891
برای همینه که هیچوقت از بالتیمور نرفتم
842
00:44:35,691 --> 00:44:37,191
اصلا سبک و سیاق این شهر حرف نداره
843
00:44:37,192 --> 00:44:39,303
یجورایی شیکِ سفیدپَستیه*
(برابر وایت ترش، سفیدپوستِ پَست)
844
00:44:39,903 --> 00:44:41,514
اینجا موندم چون که
845
00:44:42,114 --> 00:44:44,141
رفقای واقعیم اینجا بودند
846
00:44:44,741 --> 00:44:46,727
و کسی کاری به کار حوزهی نمایش نداشت
847
00:44:46,827 --> 00:44:49,897
و جوون که بودیم، با همین رفیق رفقا
848
00:44:50,497 --> 00:44:52,191
از رنگین کمون گذشتیم
849
00:44:52,791 --> 00:44:55,361
هنوز هم با بیشترشون دوست ام
850
00:44:55,961 --> 00:44:57,361
هی، سگه عن داره؟
851
00:44:58,588 --> 00:45:00,074
دیوید هم با همون فیلمِ اولی
852
00:45:00,674 --> 00:45:01,874
از رنگین کمان گذشت
853
00:45:02,217 --> 00:45:05,371
او در واقعیت متفاوتی با مال من و شما
زندگی میکنه
854
00:45:05,971 --> 00:45:08,666
و کاملا روشنه
855
00:45:09,266 --> 00:45:10,960
من با آخرین کار تلویزیونیش
856
00:45:11,560 --> 00:45:13,128
بیشتر از همه حال کردم
857
00:45:13,228 --> 00:45:16,173
چون مثل این بود که دزدیده بشم
858
00:45:16,773 --> 00:45:18,134
و سر از یک دنیای لینچی دربیارم
859
00:45:18,734 --> 00:45:20,761
بدون اینکه بدونم کجا ام
860
00:45:21,361 --> 00:45:24,932
آدم اینقدر گیج و ویج میشه
که انگار [تو] "ج. ش. آز"ـه
861
00:45:25,532 --> 00:45:29,687
و نمیتونستم صبر کنم تا هفته به هفته
باهاش برم تماشای سریال
862
00:45:30,287 --> 00:45:32,481
و اینکه توی سیستم هالیوود
موفق به چنین کاری شد
863
00:45:33,081 --> 00:45:34,692
به چشم من فوقالعادهست
864
00:45:35,292 --> 00:45:36,652
اما از همون لحظهی اول که
865
00:45:37,252 --> 00:45:39,822
پای یکی از کارها لینچ،
که "کلهپاککن" بود، نشستم
866
00:45:40,422 --> 00:45:42,908
فکر میکنم اولین آخر هفتهای بود که
پخش نیمهشب داشت
867
00:45:43,508 --> 00:45:45,344
و من شروع کردم به تعریف
و تمجید کردن در روزنامهها
868
00:45:45,344 --> 00:45:46,870
چون فیلم معرکهای بود
869
00:45:46,970 --> 00:45:48,270
و البته هنوز هم هست
870
00:45:48,555 --> 00:45:50,190
جان واترز رو زیاد دیدم
871
00:45:50,390 --> 00:45:52,710
و همیشه حواسم هست تا به خاطر این قضیه
ازش قدردانی کنم
872
00:45:53,310 --> 00:45:54,795
خلاصه ما اینجوری آشنا شدیم
873
00:45:55,395 --> 00:45:57,423
و یک عکس کمابیش معروفی هم از
من و دیوید لینچ هست
874
00:45:58,023 --> 00:46:00,426
جلوی پسر بزرگ باب* ایستادیم
(Bob's Big Boy)
875
00:46:01,026 --> 00:46:02,703
اون عکسه رو دیدید؟
876
00:46:02,903 --> 00:46:04,847
توی اون دوران، دیوید هر روز
877
00:46:05,447 --> 00:46:07,391
در بابز بیگبوی غذا میخورد
878
00:46:08,033 --> 00:46:09,533
میشه گفت که شما بندهی عادت هستید؟
879
00:46:09,534 --> 00:46:12,271
بله، عادت و روال روزمره
880
00:46:12,871 --> 00:46:14,190
و...
881
00:46:14,790 --> 00:46:17,985
وقتی هم که یک نظمی در کار باشه
882
00:46:18,585 --> 00:46:22,490
آدم از نظر ذهنی آزاده تا به هر جایی بره
883
00:46:23,090 --> 00:46:24,742
اینجوری یک جای پای سفتی داری
884
00:46:25,342 --> 00:46:26,619
که بتونی از روش بجهی
885
00:46:27,219 --> 00:46:28,871
یک روزی تو باب بودیم
886
00:46:29,471 --> 00:46:35,002
که یک مردی اومد پای صندوق
887
00:46:35,602 --> 00:46:39,924
و با دیدنش یک احساسی بهم دست داد
888
00:46:40,524 --> 00:46:44,595
و فرانک بوث همونجا [در سرم] زاده شد
889
00:46:45,195 --> 00:46:47,181
بیایید بُکُنیم!
890
00:46:47,781 --> 00:46:50,059
هر جُنبندهای رو میکنم!
891
00:46:53,145 --> 00:46:54,445
و با اینکه به نظرم فیلمهامون
892
00:46:54,496 --> 00:46:55,496
تفاوت زیادی باهم دارند
893
00:46:56,081 --> 00:46:58,359
اما خودمون سری از هم سوا داریم
894
00:46:58,959 --> 00:47:00,577
و از شوخطبعی نزدیکی برخورداریم
895
00:47:00,877 --> 00:47:02,154
کمربندت رو
896
00:47:02,754 --> 00:47:04,240
ببند!
897
00:47:04,840 --> 00:47:06,075
قانونه!
898
00:47:11,096 --> 00:47:14,667
دیگه نبینم بچسبونی پشت کسی ها!
899
00:47:15,267 --> 00:47:16,985
- دیگه نبینم!
- بهش بگو که دیگه نمیچسبونی!
900
00:47:17,185 --> 00:47:18,185
هرگز!
901
00:47:18,687 --> 00:47:20,589
یه حرفی از دیوید خیلی به دلم نِشست
902
00:47:21,189 --> 00:47:23,384
میگفت عاشق فیلم ساختنه، عاشق تدوین کردن
903
00:47:23,984 --> 00:47:25,052
و چاره اندیشیدنه
904
00:47:25,652 --> 00:47:28,222
اما بعد فیلم درمیآد و وقت دلشکستگی
میرسه!
905
00:47:30,949 --> 00:47:31,976
عجب جملهای!
906
00:47:32,576 --> 00:47:34,979
با چنین احساسی آشنا ام
907
00:47:35,579 --> 00:47:38,941
دوست داشتم تا مارگارت همیلتون زنده بود
او و دیوید رو
908
00:47:39,541 --> 00:47:40,541
باهم ملاقات میکردم
909
00:47:40,750 --> 00:47:42,152
این دیگه محشر میشد
910
00:47:58,727 --> 00:48:00,671
یک زمانی هنرمند تنگدستی بودم
و تو نیویورک
911
00:48:01,271 --> 00:48:03,424
تو یک رستوران پیشخدمت بودم
912
00:48:04,024 --> 00:48:07,511
دیوید لینچ مشتری اونجا بود
913
00:48:08,111 --> 00:48:11,265
از اینکه همیشه پنکیک سفارش میداد و یک عالم
شیرهی افرا بهش میزد
914
00:48:11,865 --> 00:48:13,267
خیلی جا میخوردم
915
00:48:13,867 --> 00:48:16,203
چند لایه پنکیک، کرهی آبشده،
شیرهی افرای ولرم
916
00:48:16,203 --> 00:48:17,529
و یک برش هم ژامبون خوک
917
00:48:17,829 --> 00:48:19,239
شیرهی افرا که
میخوابه رو ژامبون
918
00:48:19,539 --> 00:48:21,525
طعم بینظیری به بار میآره!
919
00:48:22,125 --> 00:48:24,111
بسیار خوشتیپه،
یک نیمچه کاریکاتوری از
920
00:48:24,711 --> 00:48:26,488
مردمداری و بیپردگی ایالتهای میانی
921
00:48:27,088 --> 00:48:29,533
که به نظرم در یکسری از پرسش و پاسخهاش
هم پیداست
922
00:48:30,133 --> 00:48:31,852
باز هم پای میخواهید؟ یک پای درسته؟
923
00:48:32,052 --> 00:48:33,352
بله میخوام، خانم جانسن
924
00:48:33,470 --> 00:48:35,414
و یک تکه کاغذ و یک مداد
925
00:48:36,014 --> 00:48:37,541
بنا دارم یک شعر حماسی دربارهی
926
00:48:38,183 --> 00:48:39,543
این پای خوشمزه بنویسم
927
00:48:40,143 --> 00:48:42,262
سال 2001، رفتم جشنواره فیلم نیویورک
928
00:48:42,562 --> 00:48:44,048
تا "مالهالند درایو" رو ببینم
929
00:48:44,648 --> 00:48:46,174
آخرش، لینچ اومد
930
00:48:46,274 --> 00:48:48,335
و همونجور که ازش انتظار میرفت
خیلی سربسته...
931
00:48:48,735 --> 00:48:49,735
دربارهی فیلم حرف زد
932
00:48:50,153 --> 00:48:53,474
No hay banda
(بندی در کار نیست)
933
00:48:54,074 --> 00:48:57,144
بندی در کار نیست
934
00:48:57,744 --> 00:48:59,338
یادمه یکی ازش پرسید
935
00:48:59,538 --> 00:49:01,023
"معنای این فیلم چیه؟"
936
00:49:01,623 --> 00:49:04,443
او هم دراومد که «به گمونم خودت بدونی»
937
00:49:05,043 --> 00:49:06,043
همین و بس
938
00:49:06,294 --> 00:49:07,294
میدونم دوست نداری دربارهی...
939
00:49:07,879 --> 00:49:09,289
معنای چیزهایی که
در فیلمهات هستند...
940
00:49:09,589 --> 00:49:10,889
حرفی بزنی، اما دستکم...
941
00:49:10,966 --> 00:49:13,911
میشه خاطرجمع بشم
که کلا از مرحله پرت نیستم؟
942
00:49:14,511 --> 00:49:15,621
نه
943
00:49:19,516 --> 00:49:21,126
و بعد یکی پرسید که
«میشه از ارتباطتون با...
944
00:49:21,726 --> 00:49:23,403
"ج. ش. آز" در رابطه با...
945
00:49:23,603 --> 00:49:25,422
[ساخت] "جاده مالهالند" حرف بزنید؟
946
00:49:26,022 --> 00:49:27,341
و بعد جواب داد که
947
00:49:27,941 --> 00:49:30,844
«هیچ روزی نیست که من...
948
00:49:31,444 --> 00:49:34,223
«به "جادوگر شهر آز" فکر نکنم»
949
00:49:34,823 --> 00:49:37,376
این فروتنی او در برابر یک اثر هنری دیگه
950
00:49:37,576 --> 00:49:40,104
برای من به عنوان یک فیلمساز
951
00:49:40,704 --> 00:49:42,564
نقطهی عطفی بود
952
00:49:43,164 --> 00:49:45,317
از اونجایی که این حرف
رو با شگفتی کودکانهای زد
953
00:49:45,917 --> 00:49:48,612
در تمام بازبینیهای بعدیم
از "جاده مالهالند"
954
00:49:49,212 --> 00:49:50,412
همیشه به چشم
955
00:49:50,463 --> 00:49:52,449
گلچینی از [عناصر] "ج. ش. آز" نگاهش کردم
956
00:49:53,049 --> 00:49:55,995
احتمالا یک بخشی از این مربوط به
فاصله گرفتن از
957
00:49:56,595 --> 00:49:59,873
«ایما و اشارات گُلدرشتِ»
فیلمی مثل "وحشیسرشته"
958
00:50:00,473 --> 00:50:02,543
و یک بخشی هم مربوط به ساختار این فیلمه
959
00:50:03,143 --> 00:50:06,463
ایدهی رویا در چهارچوب خودآگاهی شخصیت
960
00:50:07,063 --> 00:50:09,216
اساسا دو-سوم فیلم رو در بر میگیره
961
00:50:09,816 --> 00:50:11,885
یک رویانما از منظر زندگی داستانی
962
00:50:12,485 --> 00:50:14,430
"جاده مالهالند" سیاحتیست درون
963
00:50:15,030 --> 00:50:16,807
شخصیتی به انام بتی ویلکس
964
00:50:17,407 --> 00:50:18,976
یک بازیگر مشتاق و شاداب
965
00:50:19,576 --> 00:50:21,687
که با آرزوهای بزرگ به هالیوود آمده
966
00:50:22,287 --> 00:50:24,197
او به سرعت با سلسله شخصیتهایی روبرو میشه
967
00:50:24,497 --> 00:50:27,693
که هرکدوم در جستجوی چیزی هستند
968
00:50:28,293 --> 00:50:30,070
و به سرعت درون معماهایی میافته
969
00:50:30,670 --> 00:50:32,031
که فراسوی درک و فهم خودش اند
970
00:50:32,631 --> 00:50:36,118
همینطور عاشقانهی غیرمنتظرهای
که کمابیش سرکشانهست.
971
00:50:36,718 --> 00:50:39,038
و در فرایند کند و کاو در این معما
972
00:50:39,638 --> 00:50:40,938
با زن دیگری آشنا میشیم
973
00:50:41,222 --> 00:50:43,042
که بسیار شبیه بتیه
974
00:50:43,642 --> 00:50:45,294
و اسمش دایان سلوینه
975
00:50:45,894 --> 00:50:48,756
و با یک دنیای در سایه آشنا میشیم
که او درش زندگی میکنه
976
00:50:49,356 --> 00:50:50,807
یعنی بسیار شبیه بتیه
977
00:50:51,107 --> 00:50:53,218
اما نسخهی شکستخوردهی زندگی اوست
978
00:50:56,237 --> 00:50:57,514
کامیلا
979
00:51:01,201 --> 00:51:02,644
برگشتی
980
00:51:04,287 --> 00:51:06,273
ما به رویاها و
خیالات و آرزوهای بتی
981
00:51:06,873 --> 00:51:08,567
دسترسی داریم
982
00:51:09,167 --> 00:51:11,361
و بعد با کنار رفتن سرپوش
983
00:51:11,961 --> 00:51:13,930
متوجه میشیم که در زندگی
دایان سلوین...
984
00:51:14,130 --> 00:51:16,867
امید چیزی میرفته که هرگز اتفاق نیفتاده
985
00:51:17,467 --> 00:51:18,786
انگار که لینچ بخواد بگه
986
00:51:19,386 --> 00:51:21,680
«قرار نیست با تماشای او
در خانهی نمور هالیوودیش
987
00:51:21,680 --> 00:51:23,840
درحالی که نقشهی قتل میکشه
988
00:51:24,140 --> 00:51:25,689
و مُسَخّر زشتی افکار خودش شده
989
00:51:25,713 --> 00:51:28,128
آنچنان چیزی از این
شخصیت دستگیرمون نمیشه
990
00:51:28,728 --> 00:51:30,530
بلکه قراره با تماشای او
در بهترین حالت خودش
991
00:51:30,730 --> 00:51:33,175
به چیزهای خیلی بیشتری
از او پی ببریم»
992
00:51:33,775 --> 00:51:35,010
شرط میبندم بتی تو باشی!
993
00:51:35,610 --> 00:51:37,721
بله، خودم هستم، خانم لنوار
994
00:51:38,321 --> 00:51:40,224
تواناترین، مستعدترین
995
00:51:40,824 --> 00:51:42,226
امیدوارترین و محبوبترین
996
00:51:45,036 --> 00:51:47,856
ممنونم
997
00:51:48,456 --> 00:51:51,110
دایان
998
00:51:51,710 --> 00:51:52,710
و طی این فراید
999
00:51:53,253 --> 00:51:56,907
تصورات دایان از نسخهی
زیباتر دوستدخرش رو میبینیم
1000
00:51:57,507 --> 00:51:59,451
که بسیار غمانگیز هستند
1001
00:52:00,051 --> 00:52:01,120
اسمت چیه؟
1002
00:52:01,720 --> 00:52:03,430
و راه دستیابی به نسخهی بهتر او
1003
00:52:03,430 --> 00:52:06,667
برهنه ساختن او از تمام هویتشه
1004
00:52:07,267 --> 00:52:10,587
دایان سلوین، گمونم اسمم همین باشه
1005
00:52:11,187 --> 00:52:13,841
پیش گرفتن چنین رویهای بَسْ تکاندهندهست
1006
00:52:14,441 --> 00:52:17,052
چون گاهی به ما میگه که
راه شناختن یک شخصیت...
1007
00:52:17,652 --> 00:52:20,681
نه از بررسی واقعیتش،
که با کاویدن رویاهاش به دست میآد
1008
00:52:21,322 --> 00:52:23,308
هی، خوشگله
1009
00:52:23,908 --> 00:52:27,146
وقت بیدار شدنه
1010
00:52:27,746 --> 00:52:29,690
"جاده مالهالند" واروونهی "ج. ش. آز"ـه
1011
00:52:30,290 --> 00:52:31,984
اونجا ما دروتی رو به خونه برمیگردونیم
1012
00:52:32,584 --> 00:52:34,027
اینجا، خانهی دایان سلوین...
1013
00:52:34,627 --> 00:52:37,030
جایی نیست که او بخواد بهش برگرده
1014
00:52:37,630 --> 00:52:41,869
و اینجا نسبت به "آز" با روایتی به غایت
تیرهتر روبرو هستیم
1015
00:52:42,469 --> 00:52:44,204
دوباره که فیلم رو دیدم
1016
00:52:44,804 --> 00:52:47,624
از ترسیم بیرحمانهای که از
هالیوود به جا گذاشته تکان خوردم
1017
00:52:48,224 --> 00:52:50,836
انگار که برای لینچ یک فیلم شخصی باشه
1018
00:52:51,436 --> 00:52:54,631
ترسیمی که از هالیوود
به دست داده آدم رو به یاد
1019
00:52:55,231 --> 00:52:57,301
یک زخم عمیق و از-پیش-دانسته
در درون خود او میاندازه
1020
00:52:57,901 --> 00:52:59,828
امکان نداره این دختر در فیلم من بازی کنه!
1021
00:53:03,907 --> 00:53:04,907
همین دخترْ
1022
00:53:05,241 --> 00:53:07,895
نگاه کن، این دختر جایی در فیلم من نداره
1023
00:53:11,498 --> 00:53:12,649
دیگه فیلم تو نیست
1024
00:53:13,249 --> 00:53:15,051
و برای من هیچی وحشتناکتر از
اون لحظهای نیست
1025
00:53:15,251 --> 00:53:16,995
که کارگردان میگه
1026
00:53:17,295 --> 00:53:18,447
همین دخترْ
1027
00:53:19,047 --> 00:53:21,116
برای اینکه میبینی طرف اختیاراتش رو
1028
00:53:21,716 --> 00:53:25,204
تسلیم نیروهای مافوق خودش کرده
تا فقط بتونه تو این عرصه بمونه
1029
00:53:25,804 --> 00:53:27,714
و در فرایند فیلمسازی در هالیوود
1030
00:53:28,014 --> 00:53:30,000
شاهد کمتر حقیقتی هستیم که
تا این حد و اندازه...
1031
00:53:30,600 --> 00:53:31,600
بیرحمانه باشه
1032
00:53:32,143 --> 00:53:35,464
یعنی تا جایی که من میدونم،
این فیلم حتی میتونه یک کار مستند باشه
1033
00:53:36,064 --> 00:53:38,050
محرومیت از ویرایش نهایی
1034
00:53:38,650 --> 00:53:40,677
یعنی محرومیت از آزادی مطلق در آفرینش
1035
00:53:41,277 --> 00:53:44,640
و این یعنی محکومیت به شکست
1036
00:53:45,240 --> 00:53:47,142
و مردن
1037
00:53:47,742 --> 00:53:51,688
و من مُردم، بله
1038
00:53:52,288 --> 00:53:54,574
به نظرم در کار لینچ خیلی چیزها وجود دارند
1039
00:53:54,874 --> 00:53:56,360
که برگرفته از "ج. ش. آز" هستند
1040
00:53:56,960 --> 00:53:59,363
و خیلی چیرهدستانه به کار گرفته شده اند
1041
00:53:59,963 --> 00:54:02,366
مثلا لب زدن ربکا دل
ریو با نسخهی اسپانیایی
1042
00:54:02,966 --> 00:54:04,826
"گریستن"، اثر روی اُربیسن
1043
00:54:05,426 --> 00:54:08,872
مثل شنیدن صدای ضبطشدهی
باورنکردنی جودی گارلنده
1044
00:54:09,472 --> 00:54:13,043
که بر صدای خودش لب میزنه
و "بر فراز رنگینکمان" رو میخونه
1045
00:54:13,643 --> 00:54:14,795
تماشای لب زدن شخصیتها
1046
00:54:15,395 --> 00:54:16,964
در "ج. ش. آز" [یک عنصر] بنیادینه
1047
00:54:17,564 --> 00:54:19,341
و در کارهای لینچ هم همینطور
1048
00:54:19,941 --> 00:54:22,261
با خودم میگم، لابد [لینچ] بچه که بوده
1049
00:54:22,861 --> 00:54:25,013
خبر داشته که گارلند داره دهانش رو
برای صدای خودش...
1050
00:54:25,613 --> 00:54:27,307
تکونتکون میده
1051
00:54:27,907 --> 00:54:29,526
جذبه و غرابت اسرارآمیزِ...
1052
00:54:29,826 --> 00:54:31,311
اجرای ربکا دل ریو...
1053
00:54:31,911 --> 00:54:33,021
یعنی "آز"
1054
00:54:33,621 --> 00:54:36,191
خانم گیس-آبی یعنی آز
1055
00:54:36,791 --> 00:54:38,860
یکی دو لحظهی فوق
العاده در "ج. ش. آز" داریم
1056
00:54:39,460 --> 00:54:41,571
که شاهد نمای بسته از چهرهی عجوزه
1057
00:54:42,171 --> 00:54:44,408
مرد حلبی، و شیر بزدل هستیم
1058
00:54:45,008 --> 00:54:47,869
که هنر گریم رو به ما نشون میده
1059
00:54:48,469 --> 00:54:49,955
و گمان میکنم که لینچ خیلی خودخواسته
1060
00:54:50,555 --> 00:54:51,855
با این شمایل بازی میکنه
1061
00:54:52,098 --> 00:54:54,334
مثلا تو همین فیلم "با من به آتش بیا"
1062
00:54:54,934 --> 00:54:57,379
لینچ یه حرکت سادهای زده،
لارا پالمر داره با دوستپسر سابقش...
1063
00:54:57,979 --> 00:55:00,757
حرف میزنه،
بعد با یک هارد کات برمیگردیم به لارا
1064
00:55:01,357 --> 00:55:03,051
که ماتیک مشکی زده و داره میخنده
1065
00:55:03,651 --> 00:55:07,306
بعد دوباره کات، و این خیلی ترسناک
و دلهرهآوره
1066
00:55:07,906 --> 00:55:09,725
ریشهی این گریمهای ساده
1067
00:55:10,325 --> 00:55:13,228
به تئاتر برمیگرده
1068
00:55:13,828 --> 00:55:15,697
عجوزه سبز-چهره پیش چشم [لینچ] میآد
1069
00:55:15,997 --> 00:55:18,483
و اون ماتیک مشکی رو برای لارا پالمر
در نظر میگیره
1070
00:55:19,083 --> 00:55:20,952
و فکر میکنم این دربارهی مرد پشت
رستوران وینکی
1071
00:55:21,252 --> 00:55:22,654
در فیلم "جاده مالهالند"
1072
00:55:23,254 --> 00:55:25,949
که البته به نظر من زن باشه، هم درست باشه
1073
00:55:26,549 --> 00:55:28,327
این [موجود] نمودی از هنر تئاتریه
1074
00:55:28,927 --> 00:55:30,746
اما از لحاظ احساسی
حقیقیتر از...
1075
00:55:31,346 --> 00:55:32,846
صرفِ دیدن کسیه که نشسته اون پشت
1076
00:55:32,847 --> 00:55:34,958
و هات داگ یا سنجاب سرخ میکنه
1077
00:55:35,558 --> 00:55:38,253
اون گریم سیاه با چشمان دور-سرخ
1078
00:55:38,853 --> 00:55:42,466
حاکی از انتخابی قاطع،
عجیب و سخت بیپروایانهست
1079
00:55:43,066 --> 00:55:45,368
و فکر میکنم این انتخاب یکسره متاثر از
1080
00:55:45,568 --> 00:55:46,595
سبعیتیست
(وحشیگری)
1081
00:55:47,195 --> 00:55:49,806
که وجودش در "ج. ش. آز" مسلمه
1082
00:55:50,406 --> 00:55:52,108
به نظر من
1083
00:55:52,408 --> 00:55:54,644
فصل مشترک "ج. ش. آز" و آثار لینچ
1084
00:55:55,244 --> 00:55:57,022
گونهای بیپروایی ناخودآگاهه
1085
00:55:57,622 --> 00:55:58,822
که شخصیت رو بر این میداره
1086
00:55:59,165 --> 00:56:01,568
تا درهایی رو باز کنه که نباید باز کنه
1087
00:56:02,168 --> 00:56:04,363
سراغ نشانیهایی بره که نباید بره
1088
00:56:04,963 --> 00:56:08,367
زاغ سیاه کسانی رو چوب بزنه که نباید بزنه
1089
00:56:08,967 --> 00:56:10,660
شخصیتها آشوب رو به زندگی خودشون
فرامیخونند
1090
00:56:11,260 --> 00:56:12,704
چرا که نیازمند دانستن اند
1091
00:56:13,304 --> 00:56:14,414
درگیر یک معمایی شدم
1092
00:56:15,014 --> 00:56:16,833
الان وسط یک معما ام
1093
00:56:17,433 --> 00:56:20,045
و سر تا تهش یک رازه
1094
00:56:20,645 --> 00:56:23,131
در بیشتر کارهاش،
یک مضمون روایی پیشپاافتاده رو
1095
00:56:23,731 --> 00:56:24,925
به کار میگیره
1096
00:56:25,525 --> 00:56:28,595
شخصیتهایی که کارآگاه
معماهای مابعدالطبیه، معماهای کیهانی اند
1097
00:56:29,195 --> 00:56:33,558
و گاهی هم در معرض مخاطره و وحشت خودشون
1098
00:56:34,158 --> 00:56:37,729
گُردن! گردن!
1099
00:56:38,329 --> 00:56:39,898
حالا اگه به دروتی و آز نگاه کنیم
1100
00:56:40,498 --> 00:56:44,027
او هم یک کارآگاه کوچکه، همراه سگش و یک سبد
1101
00:56:44,627 --> 00:56:46,863
از او خواسته شده به
چنین سفر دیوانهواری بره
1102
00:56:47,463 --> 00:56:50,867
و جادهی زرد آجری رو دنبال کنه
1103
00:56:51,843 --> 00:56:54,413
چیز آیرونیکی که با فکر کردن
به "ج. ش. آز" به ذهنم میرسه
1104
00:56:55,013 --> 00:56:57,090
اینه که این فیلم رو جفت ابدی
فیلم "بر باد رفته"
1105
00:56:57,390 --> 00:56:58,750
در نظر میگیرم
1106
00:56:59,350 --> 00:57:00,961
دو اثر کاملا بنیادین
1107
00:57:01,561 --> 00:57:04,297
که هردو دست یک نفر (ویکتور فلمینگ) ساخته،
و در یک سال منتشر شده اند
1108
00:57:04,897 --> 00:57:07,968
و این یک بیانیه عجیب دربارهی
ناخودآگاه آمریکایی به حساب میآد
1109
00:57:08,568 --> 00:57:10,762
خونه
1110
00:57:11,362 --> 00:57:12,889
من میرم خونه
1111
00:57:13,489 --> 00:57:15,517
یک فکری میکنم ببینم چطوری برش گردونم
1112
00:57:17,994 --> 00:57:19,438
وقتی به فیلمهای لینچ نگاه میکنی
1113
00:57:20,038 --> 00:57:22,274
که سخت نشاتگرفته از قانون ناخودآگاه هستند
1114
00:57:22,874 --> 00:57:25,569
چرا نباید "آز" رو متنی
بنیادین برای لینچ به شمار آورد؟
1115
00:57:26,069 --> 00:57:27,769
موندم که او با گذشت زمان
1116
00:57:27,854 --> 00:57:28,880
بالاخره راهی به سوی
1117
00:57:29,380 --> 00:57:32,117
گونهای از سبک
بینظیر خودش میجست
1118
00:57:32,717 --> 00:57:35,245
اما به هر حال "آز" به فکر او وسعت داده
1119
00:57:35,845 --> 00:57:37,914
و نظری بلند و گسترده به او بخشیده
1120
00:57:38,514 --> 00:57:40,642
فکر نکنم که یافتنِ الهامات و
درسهای آرامشبخش جدید
1121
00:57:41,142 --> 00:57:43,587
در یک کارِ واحد، چیز عجیبی باشه
1122
00:57:44,187 --> 00:57:46,364
به همون نحوی که ممکنه در انجیل کنکاش بکنیم
1123
00:57:46,564 --> 00:57:48,842
به باور من کارکرد "آز" برای لینچ
1124
00:57:49,442 --> 00:57:50,442
مانند نوعی متن بنیادین بوده
1125
00:57:50,485 --> 00:57:51,761
بله!
1126
00:57:52,361 --> 00:57:55,932
تار و پود کارش با همون اشارات و لحظات "آز"ی
به هم بافته شده
1127
00:57:56,532 --> 00:57:59,019
که راه خودشون رو به
ذهن خلاق لینچ باز کرده بودند
1128
00:58:01,746 --> 00:58:05,317
احساس من اینه که کارِ او
تحت تسلط منطقگریزیه
1129
00:58:05,917 --> 00:58:08,028
و خیلی از بهترین ایدههاش رو
در عوض ذهن خودآگاه
1130
00:58:08,628 --> 00:58:10,163
از سیر و سیاحتی در
1131
00:58:10,463 --> 00:58:12,073
ناخودآگاهش به دست میآره
1132
00:58:16,969 --> 00:58:18,872
در برخی کارهاش،
در صدد اثبات این قضیهست که
1133
00:58:19,472 --> 00:58:20,749
به محض اینکه ما...
1134
00:58:21,349 --> 00:58:23,293
با اثار، تصاویر، قصهها...
1135
00:58:23,893 --> 00:58:25,921
و شخصیتهای خاصی روبرو میشیم،
در ذهن ما حک میشن
1136
00:58:26,521 --> 00:58:27,672
و دیگه چشم پوشاندنی در کار نیست
1137
00:58:28,272 --> 00:58:31,468
و اون اثر به نوعی در کنه وجود ما
ثبت و ضبط میشه
1138
00:58:32,068 --> 00:58:35,222
و اونقدری که "آز" در کنه وجود لینچ
نشسته
1139
00:58:35,822 --> 00:58:37,599
در وجود فیلمساز دیگری ننشسته
1140
00:58:38,199 --> 00:58:39,799
این اشارت اینقدر زیاده که
موندم...
1141
00:58:39,826 --> 00:58:41,102
مثلا ممکنه لینچ خودش بگه...
1142
00:58:41,702 --> 00:58:44,356
«عاشق تماشای لب زدن مردم با آهنگها ام»
1143
00:58:44,956 --> 00:58:47,442
این کار تقریبا در تکتک
فیلمهاش دیده میشه
1144
00:58:48,042 --> 00:58:50,070
و در برخی،
مثل "جاده مالهالند"، تا چندین بار
1145
00:58:50,670 --> 00:58:53,281
و همیشه هم در مقابل پرده
1146
00:58:53,881 --> 00:59:00,247
♪ و خواهمت دید ♪
1147
00:59:00,847 --> 00:59:04,751
♪ و تو نیز مرا ♪
1148
00:59:05,351 --> 00:59:07,379
♪ و خواهمت دید ♪
1149
00:59:11,190 --> 00:59:13,718
با خودم میگم نکنه این
رویای او از "ج. ش. آز" باشه
1150
00:59:14,318 --> 00:59:15,318
منظورم روشنه؟
1151
00:59:18,531 --> 00:59:19,531
مثلا در عالم رویاهای لینچ
1152
00:59:20,116 --> 00:59:22,018
دریافت او از "ج. ش. آز" بدین شکله
1153
00:59:22,618 --> 00:59:25,564
دروتی مقابل پردهها،
در مقام خوانندهای پُراحساس
1154
00:59:26,164 --> 00:59:29,109
و نه در قالب دختربچهی 12-سالهی روستایی
با لباس کتان
1155
00:59:29,709 --> 00:59:33,780
♪ مخمل بر تن... ♪
1156
00:59:35,756 --> 00:59:43,556
♪ بر فراز رنگینکمان ♪
1157
00:59:44,974 --> 00:59:47,294
اما در همین مورد چیزی که به نظرم
1158
00:59:47,894 --> 00:59:49,588
خیلی دلچسب میآد
1159
00:59:50,188 --> 00:59:52,674
فراداستانی در پس داستان "ج. ش. آز"ـه
1160
00:59:53,274 --> 00:59:54,801
و آن هم داستان جودی گارلنده
1161
00:59:55,401 --> 00:59:56,803
برجستگی او، بزرگی او
1162
00:59:57,403 --> 00:59:58,888
جفای سختی که در
مقام یک نابغهی هالیوودی
1163
00:59:59,488 --> 01:00:00,932
دامنش رو میگیره
1164
01:00:01,532 --> 01:00:04,811
تراژدی زندگی او، تباهی زندگی او
1165
01:00:05,411 --> 01:00:09,566
نمیدونی ذره ذره و روز به روز آب شدن
عزیزت
1166
01:00:10,166 --> 01:00:12,527
اون هم جلوی چشمهات
1167
01:00:13,127 --> 01:00:16,323
چه حسی داره!
1168
01:00:16,923 --> 01:00:18,783
به گمانم این مورد هم،
به قدر خودم فیلم
1169
01:00:19,383 --> 01:00:21,077
- برای لینچ اثر گذار باشه
- شب بخیر، جونم
1170
01:00:21,677 --> 01:00:24,414
این داستانیست بیرون از داستان [اصلی]
1171
01:00:25,014 --> 01:00:27,000
به به زعم من این خاصیت لینچه
1172
01:00:27,600 --> 01:00:29,100
چرا که او همیشه در حال بازگوی داستانی
1173
01:00:29,143 --> 01:00:31,588
ورای داستان اصلیه،
و به نحوی میگه:
1174
01:00:32,188 --> 01:00:34,841
«داستان بزرگتر از این حرفهاست،
گسترده میشه!»
1175
01:00:38,110 --> 01:00:40,271
و "جاده مالهالند" به
چشم من از اون فیلمهاییست که
1176
01:00:40,571 --> 01:00:42,331
لینچ در قالب ساخت جهانی از احتمالات عظیم
و اسرار بزرگ
1177
01:00:42,531 --> 01:00:43,531
و بعد نمایاندنش به ما
1178
01:00:44,116 --> 01:00:46,519
به همون شیوهای که
در "آز" استفاده شده
1179
01:00:47,119 --> 01:00:50,899
تمام و کمال از پسش برآمده
1180
01:00:51,499 --> 01:00:54,194
- احوالت؟
- احوال خودت؟
1181
01:00:54,694 --> 01:00:55,994
صحنهای که ارتباطش با...
1182
01:00:56,003 --> 01:00:57,497
دروتی و "آز" برای من خیلی برجستهست
1183
01:00:57,797 --> 01:00:59,699
صحنهی شاهکار هنرآزمایی بتیه
1184
01:01:00,299 --> 01:01:02,911
اول، تماشای بازی او در مقابل ریتا
1185
01:01:03,511 --> 01:01:06,623
که متن رو خیلی ناشیانه ادا
میکنه و معلومه که بازیگر نیست
1186
01:01:07,223 --> 01:01:08,816
و این [بازی بد ریتا] به نوعی
1187
01:01:09,016 --> 01:01:10,016
مراد دل دایان سلوین هم هست
1188
01:01:10,476 --> 01:01:11,670
برو بیرون تا...
1189
01:01:14,647 --> 01:01:15,647
تا چی؟
1190
01:01:15,648 --> 01:01:18,635
تا نکشتمت!
1191
01:01:19,235 --> 01:01:20,804
خب اینجوری که میاندازنت زندان
1192
01:01:25,241 --> 01:01:26,859
تماشای دگرگونی او
1193
01:01:27,159 --> 01:01:28,628
در صحنهی آزمون بازیگری
1194
01:01:28,828 --> 01:01:29,828
و ایفای نقش بسیار متفاوتش
1195
01:01:30,162 --> 01:01:32,065
برای من خیلی الهامبخشه
1196
01:01:32,665 --> 01:01:34,317
برو بیرون تا...
1197
01:01:34,917 --> 01:01:36,695
صحنه کلا بازتعریف میشه
1198
01:01:37,295 --> 01:01:39,698
و ما رو از دریچهای دیگر با کم و
کیف اون صحنهی تمرینی روبرو میکنه
1199
01:01:40,298 --> 01:01:42,242
تا چی؟
1200
01:01:42,842 --> 01:01:44,452
و به نظر من شفافسازی مختصر و مفیدِ...
1201
01:01:45,052 --> 01:01:46,621
اثر لینچ، اینجوری باشه:
1202
01:01:47,221 --> 01:01:49,624
نه تنها واقعیتهای چندگانه
1203
01:01:50,224 --> 01:01:52,627
بلکه تفاسیر چندگانه در مقام قاعده
1204
01:01:53,227 --> 01:01:54,295
و نه استثنا
1205
01:01:54,895 --> 01:01:56,715
فراوانی احتمالات
1206
01:02:00,234 --> 01:02:04,347
تا نکشتمت...
1207
01:02:04,947 --> 01:02:06,733
بدل شدن به او به بازیگریْ
1208
01:02:07,033 --> 01:02:08,601
فراتر از انتظارات ما هیجانانگیزه
1209
01:02:09,201 --> 01:02:12,147
آن هم پس از تماشای
شاهاجرای نائومی واتس
1210
01:02:12,747 --> 01:02:15,358
که [در ابتدای نقش] اونقدر ناامیدکننده
سادهلوح و خام ظاهر میشه
1211
01:02:15,958 --> 01:02:17,902
که رابطه برقرار کردن باهاش
1212
01:02:18,502 --> 01:02:21,531
به عنوان یک شخصیت دشواره
1213
01:02:22,131 --> 01:02:24,617
و بعد رویارویی با این
پیچیدگی دور-از-چشمداشت
1214
01:02:25,217 --> 01:02:28,788
که به نظر من سرشت مرکزی کار لینچ
محسوب میشه
1215
01:02:29,388 --> 01:02:32,208
بیان اینکه ما
به معنای واقعی کلمه چندگانه هستیم
1216
01:02:32,808 --> 01:02:34,527
و به مراتب بیش از اون چیزی هستیم
1217
01:02:34,727 --> 01:02:36,337
که خودمون در نظر میآریم
1218
01:02:36,937 --> 01:02:38,715
و در این بین آنچه به زعم من
با "آز" در پیونده
1219
01:02:39,315 --> 01:02:42,093
همون لحظاتیه که دروتی جسارت پیدا میکنه
1220
01:02:42,693 --> 01:02:45,096
بیم هرگز به خونه
نرسیدن رو پس میزنه
1221
01:02:45,696 --> 01:02:47,182
و اگرچه شاید هیچوقت "آز" رو ترک نکنه
1222
01:02:47,782 --> 01:02:50,268
به لزوم حضورش در آنجا پی میبره
1223
01:02:50,868 --> 01:02:52,020
میترسم
1224
01:02:52,620 --> 01:02:56,524
میترسم خاله اِم، میترسم
1225
01:02:57,124 --> 01:02:59,027
و دستکم با مرد حلبی و مترسک
1226
01:02:59,627 --> 01:03:01,571
و شیر بزدل دوست میشه
1227
01:03:02,171 --> 01:03:04,624
بخش غیرمنتظرهی این سفر
1228
01:03:04,924 --> 01:03:08,745
تبدیل شدن دروتی،
این دختر کوچولو به چنین قهرمانیه
1229
01:03:09,345 --> 01:03:11,355
اما احساس میکنم این موضوع به بهترین نحو
1230
01:03:11,555 --> 01:03:15,001
روی ذهن دیوید لینچ جوان اثر گذاشته
1231
01:03:15,601 --> 01:03:18,838
و دستش رو باز گذاشته،
یا بهش الهام بخشیده تا
1232
01:03:19,438 --> 01:03:21,257
شخصیتهایی رو
با حداکثر ظرفیت درونی بیافرینه
1233
01:03:21,857 --> 01:03:23,968
بیا دیگه، عین تو فیلمها
1234
01:03:24,568 --> 01:03:26,596
من وانمود میکنم که یکی دیگه ام
1235
01:03:27,196 --> 01:03:28,956
همونقدری که اولین بار با تماشای...
1236
01:03:29,156 --> 01:03:30,156
"جاده مالهالند" ویران شدم
1237
01:03:30,449 --> 01:03:31,876
و به همون اندازهای که من رو ترسوند
1238
01:03:32,076 --> 01:03:34,270
چون واقعا تا مغز استخون تکون خوردم...
1239
01:03:34,870 --> 01:03:36,856
حالا مقدار زیادی امید رو هم درش میبینم
1240
01:03:37,456 --> 01:03:39,943
چرا که احساس میکنم لینچ بهترین صورت از
1241
01:03:40,543 --> 01:03:43,154
اون شخصیتها رو هم در
اختیار ما بینندگان قرار داده
1242
01:03:43,754 --> 01:03:45,406
جذابترین، الهامبخشترین
1243
01:03:46,006 --> 01:03:47,242
و امیدوارترین [صورتشون]
1244
01:03:47,842 --> 01:03:50,286
شبیه یک نفر دیگه شدی
1245
01:03:50,886 --> 01:03:52,622
به نظر من که [لینچ] کمابیش خوشبینه
1246
01:03:53,222 --> 01:03:54,833
و همین فیلم هم در نظر من
گواهی بر این قضیهست
1247
01:03:55,433 --> 01:03:56,626
یعنی هرچقدر هم که تیرهست
1248
01:03:57,226 --> 01:03:59,587
میشه به عنوان فیلمی
خوشبینانه هم نگاهش کرد
1249
01:04:00,187 --> 01:04:02,298
و فکر میکنم که او با
دروتی همذاتپنداری میکنه
1250
01:04:02,898 --> 01:04:05,260
اما کسی چه میدونه؟
شاید او بخواد بگه
1251
01:04:05,860 --> 01:04:07,762
«من عجوزه رو هم درون خودم دارم
1252
01:04:08,362 --> 01:04:09,662
شیر بزدل رو هم دارم
1253
01:04:09,947 --> 01:04:12,100
و جادوگر مکار رو هم دارم»
1254
01:04:12,700 --> 01:04:15,228
به گمونم اون تمام این شخصیتها رو
درون خودش داره
1255
01:04:15,828 --> 01:04:17,605
همهی ما داریم، و حرف او هم همینه
1256
01:04:18,205 --> 01:04:19,482
همهی این شخصیتها
رو درونمون داریم
1257
01:04:39,852 --> 01:04:41,352
به بیان جوزف کمپل
1258
01:04:41,395 --> 01:04:44,007
چهارچوب اصلی بسیاری از فیلمها
حول سفر قهرمان شکل میگیره
1259
01:04:44,607 --> 01:04:46,309
اما به نظر میآد که تعدادی از فیلمها
1260
01:04:46,609 --> 01:04:47,809
مشخصا فرمول
1261
01:04:48,110 --> 01:04:50,263
و زبان خاص "ج. ش. آز" رو دنبال میکنند
1262
01:04:56,118 --> 01:04:58,229
دارم آب میشم! آب شدم!
1263
01:05:01,957 --> 01:05:05,862
پول برای من اهمیتی نداره،
میخوام پرده رو بکشم
1264
01:05:06,462 --> 01:05:07,614
میخوام جادوگر رو ببینم
1265
01:05:08,214 --> 01:05:09,949
من سگت رو میخوام
1266
01:05:13,427 --> 01:05:14,427
بارنی
1267
01:05:14,970 --> 01:05:16,998
بدهش به من
1268
01:05:17,598 --> 01:05:19,400
این فیلم تقریبا به تمام ژانرهایی
که میشناسیم
1269
01:05:19,600 --> 01:05:20,600
یک گریزی زده
1270
01:05:20,601 --> 01:05:22,670
ماجراجویی...
1271
01:05:23,270 --> 01:05:24,756
بگیریدشون!
1272
01:05:25,356 --> 01:05:26,382
موزیکال...
1273
01:05:29,860 --> 01:05:31,804
کمدی...
1274
01:05:32,404 --> 01:05:33,932
آه! آه!
1275
01:05:34,532 --> 01:05:35,767
درام
1276
01:05:39,662 --> 01:05:40,772
علمی تخیلی
1277
01:05:43,749 --> 01:05:44,859
و حتی ترسناک
1278
01:05:45,459 --> 01:05:48,237
کمک! کمک! کمک!
1279
01:05:48,837 --> 01:05:51,199
مثلا" لبفسکی بزرگ"
1280
01:05:51,799 --> 01:05:53,952
که قصهای عجیبْ "جادوگر شهر آز"ی داره
1281
01:05:54,552 --> 01:05:57,038
یه فیلم کمُدیه، کُمدی استونر*
(درگیر با مواد مخدر)
1282
01:05:57,638 --> 01:06:01,125
اینجا شما با قهرمانی ناخواسته طرف اید،
مثل دروتی،
1283
01:06:01,725 --> 01:06:04,545
که گرفتار در گردبادی خارج از فهمش
1284
01:06:05,145 --> 01:06:07,131
پولها کجاست، لبفسکی؟
1285
01:06:07,731 --> 01:06:09,784
سر از دنیایی متفاوت و به مراتب
ژرفتر و تیرهتر از
1286
01:06:09,984 --> 01:06:13,221
زندگی نسبتا ساده و
عوامانه خودش درمیآره
1287
01:06:13,821 --> 01:06:15,431
و با سلسله شخصیتهایی جادویی
آشنا میشه
1288
01:06:16,031 --> 01:06:18,267
که آگاهی محرمانهای رو در
اختیار او میگذارند، که به طرز جالبی
1289
01:06:18,867 --> 01:06:20,812
خیلیهاشون از ابتدا ازش برخوردارند
1290
01:06:21,412 --> 01:06:22,689
گاهی تو خرسه رو میخوری...
(سختی رو شکست میدی)
1291
01:06:23,289 --> 01:06:25,775
سپاسگزارم
1292
01:06:26,375 --> 01:06:30,321
و گاهی خرسه تو رو میخوره
1293
01:06:31,714 --> 01:06:34,283
و در آن سوی طیف ژانرها
1294
01:06:34,883 --> 01:06:36,961
فیلمهایی رو داریم که در
گسترهی علمی تخیلی، ترسناک
1295
01:06:37,261 --> 01:06:39,455
و فانتزی سیاه جای میگیرند،
مثلا "سوسپیریا"
1296
01:06:40,055 --> 01:06:42,333
که از قضا اشتراکات زیادی با "ج. ش. آز" داره
1297
01:06:42,833 --> 01:06:44,633
اینجا خانم جوانی رو داریم که...
1298
01:06:44,693 --> 01:06:48,681
راهی دنیایی سورئال،
ناجور و رنگارنگه
1299
01:06:49,481 --> 01:06:50,950
و در این بین با افرادی روبرو میشه
1300
01:06:51,150 --> 01:06:53,060
که باقی عمر او رو دستخوش
دگرگونی میکنند
1301
01:06:59,074 --> 01:07:00,635
همچنین "هزارتویِ پَن"
1302
01:07:01,035 --> 01:07:02,270
و "ستون فقرات شیطان"
اثر اثر گیرمو دل تو رو
1303
01:07:02,870 --> 01:07:05,406
مانندگیهای زیادی با "ج. ش. آز" دارند
1304
01:07:19,345 --> 01:07:20,345
اینجا هم با جوانانی طرف ایم
1305
01:07:20,638 --> 01:07:22,415
که پا به سناریوهایی
رویاگون میگذارند
1306
01:07:23,015 --> 01:07:25,551
و با موجودات جالبی روبرو میشن
ک ازشون سمت و سو میگیرند
1307
01:07:25,851 --> 01:07:28,171
و به نحوی دگرگونشده
از دل ماجرا بیرون میآن
1308
01:07:37,446 --> 01:07:38,846
"پس از ساعات کاری" اثر اسکُرسیزی هم...
1309
01:07:38,989 --> 01:07:40,383
حال و هوای "ج. ش. آز" رو داره
1310
01:07:40,783 --> 01:07:42,083
میشه یک استراحتی به من بدی؟
1311
01:07:42,092 --> 01:07:43,392
خیلی دلم میخواد برم خونه
1312
01:07:43,494 --> 01:07:44,820
باید تا اون مِیخانه برم
1313
01:07:45,120 --> 01:07:46,814
و کلیدهام رو بگیرم تا بتونم برم خونه
1314
01:07:47,414 --> 01:07:48,414
تو کجا زندگی میکنی؟
1315
01:07:48,957 --> 01:07:51,069
میتونی... میتونی من رو ببری خونه؟
1316
01:07:51,669 --> 01:07:53,321
"آلیس دیگر اینجا زندگی نمیکند"
هم
1317
01:07:53,921 --> 01:07:55,698
از خیلی جهات شبیه به "ج. ش. آز"ـه
1318
01:07:56,298 --> 01:07:58,618
فیلم با کودکیِ سپیداجی-رنگ او در
مونتهری شروع میشه
1319
01:07:59,218 --> 01:08:01,454
و مابقی فیلم دربارهی بازگشت به خانهست
1320
01:08:02,054 --> 01:08:03,814
سرانجام او بر این میشه
تا در توسان بمونه
1321
01:08:04,014 --> 01:08:05,166
اما نمای آخر فیلم به ما میگه
1322
01:08:05,766 --> 01:08:07,293
که او خانهی جدیدش رو یافته،
پس به خانه رسیده
1323
01:08:07,893 --> 01:08:10,088
حتی فیلمی مانند "اینک آخرالزمان"
1324
01:08:10,688 --> 01:08:13,049
با "ج. ش. آز" خالی از شباهت نیست
1325
01:08:13,649 --> 01:08:15,351
اما در "اینک آخرالزمان" خانهای
در کار نیست
1326
01:08:15,651 --> 01:08:17,178
- یعنی که با شروع فیلم در...
- سایگون
1327
01:08:19,488 --> 01:08:22,308
تُف
1328
01:08:22,908 --> 01:08:25,186
هنوز تک و تنها کف سایگون ام
1329
01:08:25,786 --> 01:08:27,386
و طرف هیچ دلش نمیخواد اونجا باشه
1330
01:08:27,471 --> 01:08:30,967
پس به نحوی،
کارش بعد از توفان و در آز آغاز میشه
1331
01:08:31,667 --> 01:08:33,661
بعد در سرزمین غریب، با توسل به روانگردان
1332
01:08:33,961 --> 01:08:35,446
راهی سفری معنوی میشه
1333
01:08:36,046 --> 01:08:37,656
و بعد با مشتی آدم عجیب آشنا میشه
1334
01:08:37,756 --> 01:08:39,056
که در مسیر یافتن کسی که...
1335
01:08:43,470 --> 01:08:46,374
از اساس یک جادوگر به حساب میآد،
کمکش میکنند
1336
01:08:46,974 --> 01:08:50,336
میشه با سرهنگ کورتز صحبت کنیم؟
1337
01:08:50,936 --> 01:08:54,590
آهای، مرد،
تو قرار نیست با سرهنگ حرف بزنی
1338
01:08:55,190 --> 01:08:56,843
بلکه باید بهش گوش بدی
1339
01:08:57,443 --> 01:08:58,803
از طرفی سرهنگ کورتز باابهت، نیرومند
1340
01:08:59,403 --> 01:09:00,403
و سرشناس رو داریم
1341
01:09:00,863 --> 01:09:03,891
که همه با ترس و احترام ازش حرف میزنند
1342
01:09:04,491 --> 01:09:06,769
و بعد معلوم میشه که او
هم جادوگره و هم عجوزه
1343
01:09:09,788 --> 01:09:13,693
و دست آخر دیوید لینچ که پادشاه قدرقدرتِ
1344
01:09:14,293 --> 01:09:17,446
بافتن زبان
دیداری و شنیداری
1345
01:09:18,046 --> 01:09:20,283
و زبان موضوعی و روایی "ج. ش. آز"
1346
01:09:20,883 --> 01:09:22,451
به آثار خودشه
1347
01:09:23,051 --> 01:09:27,331
آه، عجب خوابی دیدم ها!
1348
01:09:30,768 --> 01:09:32,378
تو هم بودی!
1349
01:09:32,978 --> 01:09:36,507
و تو، و تو!
1350
01:09:37,107 --> 01:09:39,343
برای مثال، فصل سوم "توئین پیکس"
1351
01:09:39,943 --> 01:09:42,972
از جلوههای ویژهی تماشایی و بسیار مدرنی
برخورداره
1352
01:09:43,572 --> 01:09:45,374
اما لینچ از بسیاری از ترفندهای بهکاررفته
1353
01:09:45,574 --> 01:09:47,059
در "ج. ش. آز" نیز بهره برده
1354
01:09:47,659 --> 01:09:50,688
ترفند قدیمی انتقال شفافیت
که دیگه هیچکس ازش...
1355
01:09:51,330 --> 01:09:53,608
استفاده نمیکنه،
مگر اینکه بخواد اینطور نشون بده
1356
01:09:54,208 --> 01:09:56,444
که کار واقعا در دهه 50 ساخته شده
1357
01:09:57,044 --> 01:09:58,988
درواقع خودش به استفاده
از این ترفند قدیمی آگاهه
1358
01:09:59,588 --> 01:10:03,159
دیوید لینچ بهمون نشون میده که
دستگاه دودزا کجاست
1359
01:10:03,759 --> 01:10:05,411
جادوگر خود اوست
1360
01:10:06,011 --> 01:10:09,874
چرا نمیخواستی حرفی از جودی بزنی؟
1361
01:10:10,474 --> 01:10:11,918
جودی کیه؟
1362
01:10:12,518 --> 01:10:16,255
آیا جودی چیزی از من میخواد؟
1363
01:10:16,855 --> 01:10:20,051
چرا خودت از جودی نمیپرسی؟
1364
01:10:20,651 --> 01:10:22,929
بگذار برات بنویسم
1365
01:10:26,198 --> 01:10:27,650
میشه گفت اونقدری که "ج. ش. آز"
1366
01:10:27,950 --> 01:10:29,735
به لینچ در ساختن آثار سورئال عوامپسند
1367
01:10:30,035 --> 01:10:32,063
یاری رسونده، عیسی مسیح
1368
01:10:32,663 --> 01:10:33,981
به دیگر فیلمسازان سورئالیست
1369
01:10:34,581 --> 01:10:36,067
مثل خدورفسکی یا بونوئل
1370
01:10:36,667 --> 01:10:38,569
کمک نکرده
1371
01:10:54,810 --> 01:10:56,445
او در مقام فیلمساز و هنرمند
1372
01:10:56,645 --> 01:10:59,006
خوشذوقتر از اونیه که بخواد به قِی کردن
"ج. ش. آز" بسنده کنه
1373
01:10:59,606 --> 01:11:01,917
کاری که او میکنه برداشتن تمام چیزیه که
ما هم میدونیم
1374
01:11:02,317 --> 01:11:04,520
و بعد خرد کردن این
دانستهها به اجزای تشکیلدهنده
1375
01:11:04,820 --> 01:11:08,224
و درهمآمیزی دوبارهشونه،
که حالا یا در زیر عناصر دیداری
1376
01:11:08,824 --> 01:11:11,185
یا موضوعی یا مُتیفهای موجود در تمام آثارش
مدفون اند
1377
01:11:11,785 --> 01:11:14,021
یا به شکل سطحی و عیان، مثل "وحشیسرشت"
به چشم میآن
1378
01:11:14,621 --> 01:11:16,524
بعید نیست حتی...
1379
01:11:17,124 --> 01:11:20,903
توتوی "جادوگر شهر آز" رو هم تصور بکنید
1380
01:11:21,503 --> 01:11:24,824
به زعم من، این ادای احترامی
به این فیلم فوقالعادهست
1381
01:11:25,424 --> 01:11:28,703
"جادوگر شهر آز"
فیلمیه
1382
01:11:29,303 --> 01:11:33,374
که باعث شده مردم برای دههها
رویابافی کنند
1383
01:11:33,974 --> 01:11:35,793
و این فیلم یک خاصیتی داره...
1384
01:11:36,393 --> 01:11:38,546
اون هم اینکه، کیهانیه
1385
01:11:39,146 --> 01:11:43,467
و با آدمیزاد حرف میزنه
1386
01:11:44,067 --> 01:11:46,679
اون هم به شکلی عمیق
1387
01:11:47,279 --> 01:11:49,323
نکتهی جالب دربارهی "وحشیسرشت"
1388
01:11:49,323 --> 01:11:51,267
وجود "جادوگر شهر آز" در مفاد فیلم
1389
01:11:51,867 --> 01:11:55,313
و افسانهشانسی اونه
1390
01:11:55,913 --> 01:11:57,281
خیلی بد شد که
1391
01:12:00,042 --> 01:12:01,944
نتونست جادوگر پیر آز رو ببینه
1392
01:12:05,255 --> 01:12:06,699
و چند تا پند حسابی ازش بگیره
1393
01:12:07,299 --> 01:12:11,120
خب مانچکینی در این فیلم وجود نداره، نه؟
1394
01:12:11,720 --> 01:12:15,082
چرا، یه مانچکین هم هست
1395
01:12:15,682 --> 01:12:17,668
یه مانچکین هم هست
1396
01:12:18,268 --> 01:12:19,695
شخصیتهای فیلم "وحشیسرشت"
1397
01:12:19,895 --> 01:12:22,465
"جادوگر شهر آز" رو تماشا کرده اند
1398
01:12:23,065 --> 01:12:26,302
تا حالا شده بری تو فکر
1399
01:12:26,902 --> 01:12:28,929
بعد صدای باد به گوشت بخوره
1400
01:12:29,529 --> 01:12:31,057
و یکهو عجوزهی خبیث شرق رو ببینی
1401
01:12:31,657 --> 01:12:32,975
که پروازکنان داره میآد؟
1402
01:12:35,577 --> 01:12:37,438
و ازش به عنوان ایدهآلی
در زندگی خودشون یاد میکنند
1403
01:12:38,038 --> 01:12:39,065
که هرگز بهش نمیرسند
1404
01:12:39,665 --> 01:12:41,650
همچین پولی
1405
01:12:42,250 --> 01:12:46,489
ما رو یکراست میرسونه
اونسر جادهی زرد آجری
1406
01:12:47,089 --> 01:12:49,283
خب، البته که اونقدرها هم عین
شهر زمردین* نیست
1407
01:12:49,883 --> 01:12:51,535
پیوسته به اون فیلم اشاره میکنند
1408
01:12:52,135 --> 01:12:55,206
و مرادشون از آسایشِ خانه
فیلم سرزندهی
1409
01:12:55,806 --> 01:12:56,832
"جادوگر شهر آز"ـه
1410
01:12:57,432 --> 01:13:01,962
آه، ای کاش یه جایی بودم بالای رنگینکمون
1411
01:13:02,562 --> 01:13:04,131
ای گندش بزنن
1412
01:13:04,731 --> 01:13:06,450
یک جایی هم بود که ویلیام دافو
1413
01:13:06,650 --> 01:13:09,637
به لارا دن دستدرازی میکنه،
و او سه مرتبه پاشنههای قرمز-رنگش رو
1414
01:13:10,237 --> 01:13:11,514
میزنه بهم
1415
01:13:12,114 --> 01:13:15,476
نمیشه ازش گذشت، و همه هم میدونن بعدش
چه اتفاقی میافته
1416
01:13:16,076 --> 01:13:18,687
اما صحنه کات میخوره و اتفاقی نمیافته
1417
01:13:19,287 --> 01:13:20,773
او همچنان در آزه
1418
01:13:21,373 --> 01:13:23,583
چون لینچ درحال بازگوی
داستان "ج. ش. آز" نیست
1419
01:13:23,583 --> 01:13:25,060
بلکه مستغلات فرهنگیای رو که
1420
01:13:25,460 --> 01:13:28,322
"ج. ش. آز" در آگاهی جمعی ما به
تصرف خودش درآورده به کار میبنده
1421
01:13:28,922 --> 01:13:33,327
تا بگه که برای این افراد،
خانهای در کار نیست
1422
01:13:33,927 --> 01:13:35,687
تمام فضایلی که دروتی
1423
01:13:35,887 --> 01:13:37,314
در "ج. ش. آز" به دست میآره
1424
01:13:37,514 --> 01:13:39,458
در اینجا رذایلی هستند
که شخصیتها صاحب میشوند
1425
01:13:40,058 --> 01:13:42,119
این رذایل اونها رو
همونجایی که هستند نگه میداره
1426
01:13:42,519 --> 01:13:44,446
و اونها به دنبال راهی اند تا باهاش
کنار بیان
1427
01:13:44,646 --> 01:13:46,006
یا اینکه خودشون رو خلاص کنند
1428
01:13:46,606 --> 01:13:48,801
عسلم، نمیخواد نگران این باشی که
1429
01:13:49,401 --> 01:13:50,401
چی به ضررته
1430
01:13:50,777 --> 01:13:53,222
یعنی میگم، نشستی اینجا و داری
با یه آدمکش درجهیک اسمورسمدار
1431
01:13:53,822 --> 01:13:57,101
مرزهای ایالتی رو رد میکنی
1432
01:13:57,701 --> 01:14:00,938
آدمکش نه عسلم،
سلاخ. پیازداغش رو زیاد نکن
1433
01:14:01,580 --> 01:14:03,566
شاهد این بازگشت فرهنگی عجیبِ
1434
01:14:04,166 --> 01:14:07,027
استفاده از چهرههای جهانی دهه 50
1435
01:14:07,627 --> 01:14:10,906
که به نمادهای آمریکایی (آمریکانا)
بدل شده بودند هم هستیم
1436
01:14:11,506 --> 01:14:13,533
تقریبا در تمام فیلمهای لینچ
1437
01:14:13,633 --> 01:14:15,828
شاهد تجلی این نمادهای آمریکایی هستیم
1438
01:14:19,973 --> 01:14:21,373
مثلا نیکلاس کیج در "وحشیسرشت"
1439
01:14:21,516 --> 01:14:22,916
داره نقش الویس رو بازی میکنه
1440
01:14:23,018 --> 01:14:26,672
بزنیم بریم تو این دیوونهخونهی نیواُرلینز
1441
01:14:27,272 --> 01:14:29,925
بریم گردهمایی و یه ساندویج موز برشته
کاسب شیم
1442
01:14:30,525 --> 01:14:32,761
ممم
1443
01:14:33,361 --> 01:14:34,597
باشه
1444
01:14:35,097 --> 01:14:36,697
یا تقریا تمام شخصیتهای "مخمل آبی"
1445
01:14:36,731 --> 01:14:38,008
نمودی از دههی 50 هستند
1446
01:14:38,408 --> 01:14:40,853
آدمبدها کاپشن چرم میپوشن
و باشگاههای شبانه میرن
1447
01:14:41,453 --> 01:14:43,180
- آبجو چی دوست داری؟
- هاینکن
1448
01:14:43,180 --> 01:14:45,733
هاینکن؟ شاشیدم توش!
1449
01:14:46,333 --> 01:14:47,526
Pabst Blue Ribbon بزن!
1450
01:14:48,126 --> 01:14:49,126
در "توئین پیکس"
1451
01:14:49,503 --> 01:14:51,197
جیمز به معنای واقعی شبیه جیمز دینه
1452
01:14:51,797 --> 01:14:54,700
و آدری هُرن شبیه جوانیهای اوا گاردنره
1453
01:15:01,765 --> 01:15:03,258
و مایکل سرای "توئین پیکس" هم
1454
01:15:03,558 --> 01:15:06,795
درست شبیه مارلن براندو
در "وحشی" لباس میپوشه
1455
01:15:07,395 --> 01:15:10,382
دل کوپر هم شبیه کارآگاههای
دهه پنجاهیِ فیلمهای نوآره
1456
01:15:10,982 --> 01:15:13,302
و اصلا صورت مثالی این قضیهست.
1457
01:15:13,902 --> 01:15:16,347
و اینقدر بینقصه که
به سرحد طنزگونگی میرسه
1458
01:15:21,076 --> 01:15:22,686
فیلمهای لیچ با کهنالگوهای...
1459
01:15:23,286 --> 01:15:24,772
فیلمهای نوآر پیوند سختی دارند
1460
01:15:25,372 --> 01:15:27,733
که در نوع خودش خیلی جالبه،
چون یکی در یکی از نخستین...
1461
01:15:28,333 --> 01:15:30,986
فیلمهای نوآر، "فریادزنان برخاستم"
از "بر فراز رنگینکمان"
1462
01:15:31,586 --> 01:15:32,896
به عنوان مُتیف استفاده شده
1463
01:15:51,273 --> 01:15:53,133
پس میشه گفت که بین "ج. ش. آز"
1464
01:15:53,733 --> 01:15:56,178
و سرچشمههای فیلم نوآر هم پیوند دیرینهای
وجود داره
1465
01:15:56,778 --> 01:15:59,014
رابرت، من...
1466
01:15:59,614 --> 01:16:03,435
تو رو به خدا این دختر خوشگل دیگه کیه؟
1467
01:16:04,035 --> 01:16:05,896
دیوید لینچ اغلب، شخصیتهاش رو
1468
01:16:06,496 --> 01:16:10,150
شبیه خانمهای پوستر-پسندی مثل
مرلین مونرو یا بتی پیج
1469
01:16:10,750 --> 01:16:13,737
یا جین منزفیلد درمیآره
1470
01:16:14,337 --> 01:16:16,056
این دست شمایل معمولا از یک
نیرویی برخوردارند
1471
01:16:16,256 --> 01:16:18,951
مثل بتُهای همگانی اند
1472
01:16:19,551 --> 01:16:21,370
بله، اینها آمریکاناهای دهه 60 اند
1473
01:16:21,970 --> 01:16:24,206
اما همگی، نمادهای جنسی هم
به حساب میآن
1474
01:16:24,806 --> 01:16:26,458
و او یک روگرفتی ازشون میسازه
1475
01:16:27,058 --> 01:16:30,921
تا ما رو به گذشته ببره و حس
نستالژیمون رو درگیر کنه
1476
01:16:31,521 --> 01:16:34,800
البته که اینجوری دیدن فیلمهاش
هم خیلی لذتبخشتر میشه
1477
01:16:35,400 --> 01:16:38,762
بنابراین او تنها سورئالیست نیست،
سورئالیست عوامدوسته
1478
01:16:45,535 --> 01:16:47,688
اما همیشه زیر پوست ماجرا رو نشون شما میده
1479
01:16:48,288 --> 01:16:50,399
به نظر میآد که این به اون معناست
1480
01:16:50,999 --> 01:16:53,193
که دههی 50 دوران خیلی گل و بلبلی بوده
1481
01:16:53,793 --> 01:16:55,921
و مردم اون دوران حسابی خوشبهحالشون بوده
1482
01:16:55,921 --> 01:16:57,906
اما مسلما زیرمجموعه از جامعه هم بودند
1483
01:16:58,506 --> 01:16:59,783
که روزگار بر وفق مرادشون نبوده
1484
01:17:00,383 --> 01:17:03,329
و نادیده انگاشتن این موضوع،
راه به وحشتی میبره
1485
01:17:03,929 --> 01:17:05,797
که همیشه آمادهی بروز کردن
1486
01:17:06,097 --> 01:17:07,397
و سایه گستردنه
1487
01:17:13,588 --> 01:17:16,041
دیوید لینچ این دو مورد رو
دستآویز قرار میده و میگه...
1488
01:17:16,041 --> 01:17:17,484
«آهای،
نگاه کنید چقدر باهم فرق دارند!»
1489
01:17:17,984 --> 01:17:19,503
و حتی پا رو فراتر هم میگذاره
1490
01:17:19,903 --> 01:17:22,765
این دو مورد رو دستآویز قرار میده و میگه
1491
01:17:23,365 --> 01:17:26,477
درواقع بدی همون چیزیه
که به خوبی معنا میبخشه
1492
01:17:27,077 --> 01:17:29,647
و برای همین سراغ مضامین همزادسازی
میره
1493
01:17:30,247 --> 01:17:31,547
برای همین به واقعیتهای
موازی رو میآره
1494
01:17:31,831 --> 01:17:33,331
برای همین سراغ افراد همنام
1495
01:17:33,416 --> 01:17:35,010
با شخصیتهای کاملا متفاوت میره
1496
01:17:35,210 --> 01:17:37,321
این تویی؟
1497
01:17:37,921 --> 01:17:38,989
جفتشون خودتی؟
1498
01:17:39,489 --> 01:17:41,089
به نظر من در زندگی او تنها چیزهایی که...
1499
01:17:41,124 --> 01:17:42,524
همزاد اهریمنی ندارند
1500
01:17:42,575 --> 01:17:44,252
احتمالا قهوه و مراقبه باشند
1501
01:17:44,552 --> 01:17:47,373
- قهوه
- بازرس کوپر؟
1502
01:17:47,973 --> 01:17:49,992
شلی، میخوام یک راز کوچکی رو باهات
در میون بگذارم
1503
01:17:50,392 --> 01:17:52,335
اسمش قهوهی جرجیاست،
تو قوطی پُر میشه،
1504
01:17:52,435 --> 01:17:54,813
طعمش هم به خوبی و شکوهمندی
تمام قهوههاییه که تا حالا خورده ام
1505
01:17:54,813 --> 01:17:55,813
درسته
1506
01:17:58,383 --> 01:17:59,783
حتی سیگارها در "وحشیسرشت"
1507
01:17:59,793 --> 01:18:00,993
یک تهدید دائمی ان
1508
01:18:01,236 --> 01:18:03,338
و همه هم میدونن که دیوید لینچ
عاشق سیگاره
1509
01:18:08,243 --> 01:18:09,353
گُردن
1510
01:18:20,547 --> 01:18:21,949
اوف!
1511
01:18:22,549 --> 01:18:24,049
رویکرد "ج. ش. آز" هم با دوقطبیسازی
1512
01:18:24,067 --> 01:18:25,319
به همین شیوهست
1513
01:18:25,719 --> 01:18:27,996
یک کانزاس سیاهسفید داریم و یک آزِ رنگی
1514
01:18:28,596 --> 01:18:30,874
یک جادوگر خوب، یک جادوگر بد
1515
01:18:31,474 --> 01:18:34,712
یکی رویاگون و یکی راستکی
1516
01:18:35,312 --> 01:18:37,631
و در جفتِ دنیاها،
هرکدومشون قرینِ خودشون رو دارن
1517
01:18:38,231 --> 01:18:40,408
و این کارِ همیشگیِ دیوید لینچه
1518
01:18:40,608 --> 01:18:41,927
در فیلمهای او خبری از
1519
01:18:42,527 --> 01:18:44,054
گلآلودگی موضوعات و معنای اخلاقی نیست
1520
01:18:44,654 --> 01:18:46,064
البته این هم بامزهست
1521
01:18:46,164 --> 01:18:48,164
و این فقدان گلآلودگی،
اون هم در اندازهی زیاد،
1522
01:18:48,182 --> 01:18:50,310
به خاطر اینه که فیلمهای او برای مردم
زیادی گیجکننده ان
1523
01:18:50,910 --> 01:18:52,896
اما کار او دنبال کردن این چیزها
1524
01:18:52,996 --> 01:18:54,064
در سایه و روشنه
1525
01:18:54,664 --> 01:18:57,359
اون هم با به کار گرفتن منطقی
که درست از کار درمیآد
1526
01:18:57,959 --> 01:18:59,453
اینجوری که مثلا،
باب یک نیروی اهریمنیه
1527
01:18:59,753 --> 01:19:02,180
ولی ما شاهد صحنههایی نمیشیم که
با باب همدردی کنیم
1528
01:19:02,380 --> 01:19:04,116
یا از اینکه قبلا چه آدم خوبی بوده
جا بخوریم
1529
01:19:04,716 --> 01:19:05,951
و کوپر هم از نیروهای نیکه
1530
01:19:06,551 --> 01:19:08,837
و ما نمیبینیم که او گوشبهفرمان نیمهی
تاریکش شده
1531
01:19:09,179 --> 01:19:11,540
مگر همون وقتی که به معنای واقعی
مُسَخّر اهریمن میشه
1532
01:19:12,140 --> 01:19:13,608
عجیب شخصیتهای پیچیدهای هستند
1533
01:19:13,808 --> 01:19:15,408
شخصیتهایی فوقالعاده عمیق!
1534
01:19:15,468 --> 01:19:16,668
اما شما هیچموقع دَرنمیمونید
1535
01:19:16,728 --> 01:19:18,513
که باید همچنان از کوپر طرفداری بکنید یا نه
1536
01:19:22,150 --> 01:19:25,137
این کلاه MAGA* که میدونید چیه؟
(دوباره آمریکا را عظمت دهید)
1537
01:19:25,737 --> 01:19:27,306
حرف این کلاه ماگا اینه که
1538
01:19:27,947 --> 01:19:29,933
«بیایید دوباره این اندیشه رو از سر بگیریم
1539
01:19:30,533 --> 01:19:32,936
«که آمریکای گذشته خیلی بهتر از حالا بوده»
1540
01:19:33,536 --> 01:19:35,489
حالا فکر کنید مارتی مکفلای
در "بازگشت به گذشته"
1541
01:19:35,789 --> 01:19:36,789
کجا رفته بود
1542
01:19:36,998 --> 01:19:38,233
دههی 50 معرکهست
1543
01:19:38,833 --> 01:19:40,819
زندگی همه روی رواله و کمابیش
1544
01:19:41,419 --> 01:19:42,446
همهچیز خوبه
1545
01:19:43,046 --> 01:19:45,015
اما واقعیت اینه که
هیچچیز هیچموقع خوب نبوده
1546
01:19:45,215 --> 01:19:46,725
فقط برای یک تعدادی خوب بوده
1547
01:19:46,925 --> 01:19:47,993
میتونم نامزد شهرداری بشم
1548
01:19:48,593 --> 01:19:50,145
شهردار زنگی، همین یکی رو کم داشتیم
1549
01:19:50,345 --> 01:19:52,380
بنشین و تماشا کن آقای کاروترز،
من شهردار میشم
1550
01:19:52,680 --> 01:19:54,616
نیرومندترین مرد هیل ولی میشم
1551
01:19:55,058 --> 01:19:56,651
و این شهر رو یک رفت و روب اساسی
میکنم
1552
01:19:56,851 --> 01:19:59,630
خوبه،
حالا فعلا از کَفِ همینجا شروع کن تا بعد
1553
01:20:00,230 --> 01:20:01,530
و به گمونم دیوید لینچ
1554
01:20:01,539 --> 01:20:02,839
که بزرگشدهی بُیزی، آیداهوست
1555
01:20:02,857 --> 01:20:04,960
و بعد یکباره کلی اینطرف اونطرف رفته
1556
01:20:05,360 --> 01:20:08,180
دست آخر سر از فیلادلفیای
کم-درآمد درمیآره
1557
01:20:08,780 --> 01:20:10,941
و اونجاست که اون روی سکهی
آمریکا رو هم میبینه
1558
01:20:11,241 --> 01:20:13,727
یعنی تمام چیزی که پشت اون زرق و برق ساختگی
خوابیده
1559
01:20:14,327 --> 01:20:15,437
من فیلادلفیا زندگی کردم
1560
01:20:16,037 --> 01:20:19,650
و به نظرم "کلهپاککن"
داستان حقیقی فیلادلفیاست
1561
01:20:21,626 --> 01:20:26,031
♪ روزی بر فراز رنگینکمان ♪
(از فیلم داستان فیلادلفیا)
1562
01:20:26,631 --> 01:20:28,158
♪ بالابالاها ♪
1563
01:20:28,758 --> 01:20:30,819
- چخبره، کانر؟
- آروم باش، پیرمرد
1564
01:20:31,219 --> 01:20:33,288
و فکر نکنم تجزیه و تحیلیلش
اینجوری باشه که
1565
01:20:33,888 --> 01:20:34,888
«آه، پسر، رودست خوردم
1566
01:20:35,348 --> 01:20:36,959
دهه 50 اونقدرها هم که
خیال میکردم جالب نبوده»
1567
01:20:37,559 --> 01:20:40,420
بلکه اینجوری بوده که «اگه
این زندگی ماتیک و مربایی
1568
01:20:41,020 --> 01:20:42,220
و Leave It to Beaver-ی
(سریالی با موضوع طبقه متوسط خوشبخت)
1569
01:20:42,313 --> 01:20:43,849
و دخترهای پوستر-پسند دههی 50
1570
01:20:44,149 --> 01:20:46,552
وجود داشتند فقط به خاطر
این سیاهی وحشتناکیه
1571
01:20:47,152 --> 01:20:48,762
که من توان دیدنش رو دارم
1572
01:20:49,362 --> 01:20:50,981
و همگی روی شونهی
اون [تیرگی] ساخته شدند"
1573
01:20:51,281 --> 01:20:52,724
پس یکی آمریکاست
1574
01:20:53,324 --> 01:20:55,227
و دیگری همزاد آمریکا
1575
01:20:55,827 --> 01:20:58,605
و رویای آمریکایی درواقع افسانهی آمریکاییه
1576
01:20:59,205 --> 01:21:00,505
یا شاید هم رویای آمریکایی
1577
01:21:00,707 --> 01:21:02,617
دست در دست افسانهی آمریکایی قدم میزنه
1578
01:21:09,757 --> 01:21:11,251
شیوهای که لینچ معمولا
برای پرداختن به
1579
01:21:11,551 --> 01:21:13,119
زیر پوست آمریکا به کار میگیره
1580
01:21:13,219 --> 01:21:14,963
نمایش چگونگی رفتار با خانمها
1581
01:21:15,263 --> 01:21:16,263
توسط اون بخش جامعهست
1582
01:21:16,848 --> 01:21:18,383
که قراره بخش آرمانی جامعه باشه
1583
01:21:18,683 --> 01:21:20,435
همون بخشی که قرار بخش خوب جامعه باشه
1584
01:21:20,435 --> 01:21:22,838
به من نزدیک نشو!
1585
01:21:23,438 --> 01:21:25,632
پدر لارا پالمر مرد زیبندهی دهه 50ـه
1586
01:21:26,232 --> 01:21:29,887
اما آشکارا بدیهای بزرگی
در حق او میکنه
1587
01:21:30,487 --> 01:21:32,013
و بعد در "مخمل آبی"
1588
01:21:32,113 --> 01:21:34,766
جفری،
دروتی والن رو از درون کمد تماشا میکنه
1589
01:21:35,366 --> 01:21:36,977
- سلام، جونم
- خفه شو
1590
01:21:37,577 --> 01:21:39,479
بابا اومده، عنینهخانم!
بربن کجاست؟
1591
01:21:40,079 --> 01:21:42,307
و برای مدتی طولانی نظارهگر رفتاریه که
با او میشه
1592
01:21:44,167 --> 01:21:46,278
خبر مرگت زل نزن به من!
1593
01:21:46,878 --> 01:21:48,614
پس اساس این داستان
نگریستن جفری به...
1594
01:21:49,214 --> 01:21:50,614
تباهی این زنه، اون هم در جامعهای
1595
01:21:50,632 --> 01:21:51,950
که خود او هم درش زندگی میکنه
1596
01:21:52,550 --> 01:21:54,620
و روحش هم خبر نداشته که
چنین بلایی به سر خانمها میآره
1597
01:21:56,179 --> 01:21:58,081
من رو بگیر! دارم میافتم!
1598
01:21:58,681 --> 01:22:01,126
دارم میافتم!
1599
01:22:01,726 --> 01:22:04,254
پس ما برای این تفکر سنتی
یک همزاد عظیم هم داریم
1600
01:22:04,854 --> 01:22:07,716
تازه نه فقط برای خود آمریکا
1601
01:22:08,316 --> 01:22:09,885
که برای عصر طلایی هالیوود،
1602
01:22:10,485 --> 01:22:12,471
یعنی همون دستگاهی که لینچ
حالا درش کار میکنه
1603
01:22:13,071 --> 01:22:14,681
از هالیوود، کالیفرنا
1604
01:22:15,281 --> 01:22:16,934
همانجایی که ستارهها رویا میسازند
1605
01:22:17,534 --> 01:22:21,188
و رویاها ستاره
1606
01:22:21,788 --> 01:22:23,315
پیوند بین جودی گارلند
1607
01:22:23,915 --> 01:22:25,067
و شخصیت دروتی
1608
01:22:25,667 --> 01:22:27,861
تا حد زیادی با بهشت و دوزخ
قابل مقایسهست
1609
01:22:28,461 --> 01:22:30,330
رویای آمریکایی در برابر افسانهی آمریکایی
1610
01:22:30,630 --> 01:22:32,240
و ما شاهد ارجاعاتی به نام دروتی
هم هستیم
1611
01:22:32,840 --> 01:22:34,240
مثلا در فیلم "مخمل آبی"
1612
01:22:34,384 --> 01:22:35,794
و "داستان استریت"
1613
01:22:36,094 --> 01:22:38,021
یک خیابان "گارلند" هم
در "بزرگراه گمشده" داریم
1614
01:22:38,221 --> 01:22:40,374
با پدرمادرش زندگی میکنه،
ویلیام و کَندس دیتون
1615
01:22:40,974 --> 01:22:45,003
پلاک 814 خیابان گارلند
1616
01:22:45,603 --> 01:22:46,603
گارلند؟
1617
01:22:47,021 --> 01:22:49,549
ویندام اِرل این بلا رو سرت آورد؟
1618
01:22:50,149 --> 01:22:52,260
گارلند؟
1619
01:22:52,860 --> 01:22:55,430
اسم عجیبیه
1620
01:22:56,030 --> 01:22:57,265
جودی گارلند
1621
01:22:57,865 --> 01:22:58,865
در "توئین پیکس"
1622
01:22:59,033 --> 01:23:01,436
موضوع جودی مرتب مطرح میشه
1623
01:23:02,036 --> 01:23:03,605
به ویژه این پرسش، که اصلا جودی کیه؟
1624
01:23:04,205 --> 01:23:05,899
جودی کجاست؟
1625
01:23:06,499 --> 01:23:07,859
جودی کیه؟
1626
01:23:08,459 --> 01:23:12,030
تو که جودی رو دیدی
1627
01:23:12,630 --> 01:23:14,124
یعنی چی که جودی رو دیدم؟
1628
01:23:14,424 --> 01:23:15,724
و قرار نیست جودی
هیچوقت پیدا بشه
1629
01:23:15,800 --> 01:23:17,744
انگار که جودی به
منزلهی همون معمای بزرگه
1630
01:23:18,344 --> 01:23:19,997
فهمیدم، میشه به دوستم جودی
سلام کنم؟
1631
01:23:20,597 --> 01:23:23,250
- کجاست؟ البته!
- از دوستانمه، سلام، جودی
1632
01:23:23,850 --> 01:23:25,377
حالا بگو ببینم این جودی کیه؟
1633
01:23:25,977 --> 01:23:27,887
- چهکارهست؟
- از دوستانمه
1634
01:23:28,187 --> 01:23:29,381
یک دوست و بس.
1635
01:23:29,981 --> 01:23:31,466
یعنی یک دوستیه با پایان باز؟
1636
01:23:32,066 --> 01:23:33,066
آره، پایانِ باز
1637
01:23:37,864 --> 01:23:38,974
خب جودی الان کجاست؟
1638
01:23:39,574 --> 01:23:41,601
در آمریکاست
1639
01:23:42,201 --> 01:23:45,313
[جودی] تقریبا همزاد خودش
به حساب میآد
1640
01:23:45,913 --> 01:23:48,150
طوری که روی پرده نمایش،
یک انسان تمام و به کمال به نظر میآد
1641
01:23:48,750 --> 01:23:50,610
اما در زندگی واقعی،
جودی گارلند...
1642
01:23:51,210 --> 01:23:52,704
به دست فراموشی سپرده
شد و عین یک دختر معمولی بود
1643
01:23:53,004 --> 01:23:55,824
همچنین با سوءمصرف الکل و قرص
درگیر شد
1644
01:23:56,424 --> 01:23:58,585
اختلال خور[دن] داشت و
زود از دنیا رفت
1645
01:23:58,885 --> 01:24:01,705
47 سال بیشتر نداشت
که در هم شکست
1646
01:24:02,305 --> 01:24:04,666
دلم میخواست
1647
01:24:05,308 --> 01:24:08,336
و سخت هم کوشیدم
1648
01:24:08,936 --> 01:24:11,256
تا به رنگین کمانی که میخواستم
1649
01:24:11,856 --> 01:24:12,883
بر فرازش برم باور داشته باشم
1650
01:24:13,483 --> 01:24:15,886
اما نشد. اصلا که چی؟
1651
01:24:18,529 --> 01:24:21,808
پس جودی کیه؟
این پرسش پاسخی نداره
1652
01:24:22,408 --> 01:24:25,312
و تمام عمر جودی کارلند
صرف پاسخ دادن به این پرسش شد
1653
01:24:56,526 --> 01:24:58,386
من با یک تلویزیون سیاهسفید بزرگ شدم
1654
01:24:58,986 --> 01:25:01,139
پس تا سالهای سال
از اینکه...
1655
01:25:01,739 --> 01:25:04,643
نسخهی اصلی فیلم
رنگی بوده غافل بودم
1656
01:25:05,243 --> 01:25:07,695
اولین بار سال 1989
فیلم رو به همون شکل اصلی خودش دیدم
1657
01:25:07,995 --> 01:25:08,995
و تجربهی مکاشفهآمیزی بود
1658
01:25:09,330 --> 01:25:10,524
اما همین بازبینی هم نتونست
1659
01:25:11,124 --> 01:25:13,068
برداشت اولیه من از فیلم رو
محو بکنه
1660
01:25:13,668 --> 01:25:16,413
و این گواهیست بر اینکه
تخیلات، چقدر در پیشبرد برداشت ما
1661
01:25:16,713 --> 01:25:19,116
از داستانهایی که شنیده ایم نقش دارند
1662
01:25:19,716 --> 01:25:22,369
احساس میکنم که شما رو
همیشه میشناخته ام
1663
01:25:22,969 --> 01:25:24,621
اما نمیشه که، میشه؟
1664
01:25:25,221 --> 01:25:27,582
احساس میکنم تو یک مقطعی از دبیرستان،
1665
01:25:28,182 --> 01:25:29,717
با چاپ 35 میلیمتری فیلم سر و کار داشتم
1666
01:25:30,017 --> 01:25:31,217
آخه آپاراتچی بودم
1667
01:25:31,310 --> 01:25:33,463
البته شاید حافظهم درست یاری نکنه
1668
01:25:34,063 --> 01:25:36,398
عجیبه که یادم نمیآد
این اتفاق واقعا افتاده یا نه
1669
01:25:40,278 --> 01:25:43,598
آخه دوست دارم مسائل رو به
روش خودم به یاد بیارم
1670
01:25:44,198 --> 01:25:45,308
یعنی چی؟
1671
01:25:48,786 --> 01:25:50,591
یعنی اونجور که من یادم میآد
1672
01:25:50,615 --> 01:25:52,607
نه لزوما اونجور که اتفاق افتاده
1673
01:25:53,207 --> 01:25:54,607
"ج. ش. آز" با نگاه بزرگسالانهم
1674
01:25:54,642 --> 01:25:56,142
به نظر یکجور [آرامبخش] کوآلیود
1675
01:25:56,185 --> 01:25:57,879
برای پرولتاریاست
1676
01:25:58,379 --> 01:26:00,282
شقایق
1677
01:26:00,882 --> 01:26:03,785
شقایق به خواب میبَردشون
1678
01:26:04,385 --> 01:26:05,953
اینجوری که «همهچیز
همینجوری که هست خوبه»
1679
01:26:06,053 --> 01:26:07,414
«در بند بیشتر از این نباشید»
1680
01:26:08,014 --> 01:26:09,591
و درآمدن فیلم به رنگ سپیداجی
1681
01:26:09,891 --> 01:26:12,460
حرکت بسیار نیشدار و سرکوبگرانهایه
1682
01:26:13,060 --> 01:26:14,854
چون وقتی که از این منظر نگاهش میکنی،
1683
01:26:14,854 --> 01:26:17,632
عین اینه که روحیه پیشگامی آمریکا
از بین رفته باشه
1684
01:26:18,232 --> 01:26:19,926
انگار بهمون میگه دست از رویاپردازی
بکشیم
1685
01:26:20,026 --> 01:26:22,512
دست از آروزها بکشیم،
و قناعت پیشه کنیم
1686
01:26:23,112 --> 01:26:24,923
رویای آمریکایی پیش چشم ما از یک ایدهآل
1687
01:26:25,323 --> 01:26:26,725
به دیگری تبدیل میشه
1688
01:26:34,499 --> 01:26:36,151
هر فیلمی یک رویداد
تکاندهندهست
1689
01:26:36,751 --> 01:26:38,528
گردبادی که ما رو به قلمروی دیگری میبره
1690
01:26:39,128 --> 01:26:42,282
بابی بود
1691
01:26:42,882 --> 01:26:46,661
عمو لایل، سکته کرد
1692
01:26:51,015 --> 01:26:52,583
فیلم ما رو به یک دنیای دیگه میبره
1693
01:26:52,683 --> 01:26:54,502
و بعد صحیح و سالم
به خونه برمیگردونه
1694
01:26:55,102 --> 01:26:56,213
یا دستکم چشماندازی شفاف
1695
01:26:56,813 --> 01:26:59,090
و روشن از جهان
اطرافمون ارائه میده
1696
01:26:59,690 --> 01:27:00,717
خوبت شد، لاشی؟
1697
01:27:01,317 --> 01:27:03,345
و میتونه در دنیای کنونی کند و کاو بکنه
1698
01:27:03,945 --> 01:27:05,639
آره
1699
01:27:06,239 --> 01:27:07,899
و بنا دارم بابت اینکه
1700
01:27:08,199 --> 01:27:10,936
به شما حضرات گفتم همجنسباز،
یک عذرخواهی بکنم
1701
01:27:11,536 --> 01:27:13,939
دمتون گرم رفقا
1702
01:27:14,539 --> 01:27:16,650
درس زندگی به من دادید
1703
01:27:18,000 --> 01:27:21,112
لولا!
1704
01:27:27,260 --> 01:27:29,103
هرکدام از اینها سفری متفاوت
با دیگری هستند
1705
01:27:29,303 --> 01:27:31,665
اما وجه مشترکشون در
اینه که هنگام تماشای فیلم
1706
01:27:32,265 --> 01:27:33,875
یک وضعیت انتقالی [برامون]
به وجود میآد
1707
01:27:38,145 --> 01:27:40,557
در بسیاری از فیلمهای کودک،
موضوع، آشتی کردن با این واقعیته که
1708
01:27:40,857 --> 01:27:43,635
انسان باید راهی برای
زیستن در دنیای حاضر بیابه
1709
01:27:44,235 --> 01:27:45,853
چرا که جای بهتری برای رفتن نیست
1710
01:27:52,326 --> 01:27:55,647
همین موضوع رو میان
"پیتر پن" و هرگزآباد داریم
1711
01:27:56,247 --> 01:27:58,374
یکی از نکات اساسی این فیلم
کندوکاو در هرگز آباد...
1712
01:27:58,374 --> 01:28:01,069
و همین مسئلهی هرگز بزرگ نشدنه
1713
01:28:01,669 --> 01:28:03,321
که اونقدرها هم تعریفی نیست
1714
01:28:03,921 --> 01:28:06,199
- آه، مادر. ما برگشتیم
- برگشتید؟
1715
01:28:06,799 --> 01:28:07,799
همه غیر از پسران گمشده
1716
01:28:08,217 --> 01:28:09,217
هنوز آماده نبودند
1717
01:28:09,760 --> 01:28:11,746
- پسران گم... آماده؟
- که بزرگ بشن
1718
01:28:12,346 --> 01:28:13,999
برای همین برگشتن هرگزآباد
1719
01:28:14,599 --> 01:28:17,377
- هرگزآباد؟
- آره، اما من آماده ام
1720
01:28:17,977 --> 01:28:19,087
اْی؟
1721
01:28:19,729 --> 01:28:21,881
که بزرگ شم دیگه
1722
01:28:22,481 --> 01:28:24,108
همینطور در "جایی که وحشیها هستند"
1723
01:28:24,108 --> 01:28:25,508
که با "ج. ش. آز" و "پیتر پن"
1724
01:28:25,543 --> 01:28:27,112
مانندگی زیاد داره
1725
01:28:27,612 --> 01:28:29,706
ایدهی وجود داشتن دنیایی که درش
کودکی حکمفرماست
1726
01:28:29,906 --> 01:28:31,766
و قوانین به کار بسته نمیشن
1727
01:28:32,366 --> 01:28:33,852
بی حرکت!
1728
01:28:39,165 --> 01:28:40,165
چرا
1729
01:28:40,583 --> 01:28:42,527
و بعد که مکس بهش میرسه
1730
01:28:43,127 --> 01:28:45,330
میبینه که وجود همچون
قوانینی خالی از حکمت نیست
1731
01:28:45,630 --> 01:28:47,032
چرا...
1732
01:28:47,632 --> 01:28:48,632
چرا؟
1733
01:28:49,133 --> 01:28:51,369
خب، نمیشه که من رو بخورید
1734
01:28:51,969 --> 01:28:52,996
البته شما که نمیدونستید
1735
01:28:53,596 --> 01:28:55,323
من هم میبخشمتون، اما دیگه
همچین کاری نکنید
1736
01:28:55,723 --> 01:28:57,291
و البته که یک دلسردی ناگزیری
همراهش هست
1737
01:28:57,391 --> 01:28:58,943
به ویژه برای بینندهی کمسنوسال
1738
01:28:59,143 --> 01:29:00,795
که دوست نداره خدشهای
به این فانتزی وارد بشه
1739
01:29:01,395 --> 01:29:02,422
بیا
1740
01:29:07,318 --> 01:29:09,804
بمون
1741
01:29:10,404 --> 01:29:12,023
یادمه بچگیهام با دیدن "دیو و دلبر"
1742
01:29:12,323 --> 01:29:13,858
عمیقا دستخوش چنین احساساتی شدم
1743
01:29:14,158 --> 01:29:15,158
من ام
1744
01:29:15,701 --> 01:29:17,101
وقتی که دیو دومتربه آدم شد
1745
01:29:17,161 --> 01:29:18,361
طبعا دلسردکننده بود
1746
01:29:18,496 --> 01:29:20,482
چرا که او هم حالا یک آدم معمولی شده بود
1747
01:29:20,882 --> 01:29:23,509
بعد درست فکر کردم که زندگی
کردن با این نیم-شیر نیم-انسانی که...
1748
01:29:23,509 --> 01:29:25,244
بِل بهش دل باخته بود میتونه...
1749
01:29:25,244 --> 01:29:26,544
چه بلایی به سرش بیاره
1750
01:29:26,579 --> 01:29:28,189
تازه مسائل واقعی
پدیدار شدند
1751
01:29:28,189 --> 01:29:30,083
و خیلی هم آزاردهنده
از کار دراومدند
1752
01:29:40,518 --> 01:29:41,669
بنابراین از جهاتی
1753
01:29:42,269 --> 01:29:44,422
یک لطفی که این دست روایتها
در حق کودکان میکنند
1754
01:29:45,022 --> 01:29:46,857
اینه که با ملایمت نشون میدن
که اونچه رو که ما...
1755
01:29:46,857 --> 01:29:48,476
به منزلهی دلسردی و یا رنج
در نظر میگیریم
1756
01:29:48,776 --> 01:29:51,388
هم برای ایفای نقش در این دنیا
و هم برای دانستن قدرش
1757
01:29:51,988 --> 01:29:53,264
لازم و ضروریه
1758
01:29:53,864 --> 01:29:55,558
به هر حساب، توتو، رسیدیم خونه
1759
01:29:56,158 --> 01:29:57,158
خونه
1760
01:29:57,618 --> 01:29:58,818
این قول ضمنی رو هم به ما میدن
1761
01:29:59,078 --> 01:30:00,378
که سفر به بزرگسالی
1762
01:30:00,387 --> 01:30:01,823
اونقدرها هم که فکر میکنیم
بد نیست
1763
01:30:02,123 --> 01:30:04,984
و مجبور نیستیم که همهچیز رو
ببوسیم بگذاریم کنار
1764
01:30:05,584 --> 01:30:07,878
در "اژدهای پیت" قرار نیست
فاتحهی دنیایی که پیت با ترک جنگل...
1765
01:30:07,878 --> 01:30:10,657
پشت سر گذاشته برای همیشه خونده بشه
1766
01:30:23,394 --> 01:30:25,671
و به گمانم "پیتر پن" هم به همین گونه باشه
1767
01:30:25,771 --> 01:30:27,632
ایدهی در دست پردازش فیلم همونقدر جادوییه
1768
01:30:28,232 --> 01:30:29,532
که ایدهی کودکانه
زندگی کردن ابدی
1769
01:30:29,817 --> 01:30:32,053
و شاید حتی بیشتر، چون
امکان دگرگون شدن هم فراهمه
1770
01:30:32,653 --> 01:30:35,098
و دگرگونی میتونه چیز زیبایی باشه
1771
01:30:35,698 --> 01:30:37,559
میدونی، یک احساس عجیبی دارم
1772
01:30:38,159 --> 01:30:40,228
انگار که این کشتی رو قبلا دیدم
1773
01:30:40,828 --> 01:30:45,191
خیلی وقت پیش، بچه که بودم
1774
01:30:45,791 --> 01:30:47,735
- جرج، عزیزم
- پدر
1775
01:30:54,967 --> 01:30:57,579
بدون شک اثر لینچ
در طیف مسیرهایی عمل میکنه
1776
01:30:58,179 --> 01:31:00,373
که فیلم میتونه ما رو بهشون منتقل بکنه
1777
01:31:05,686 --> 01:31:07,764
برداشت او از امر روزمره ریشه در دنیایی داره
1778
01:31:08,064 --> 01:31:10,341
که ما درش بزرگ شدیم
1779
01:31:10,941 --> 01:31:11,941
"داستان استریت"
1780
01:31:12,443 --> 01:31:14,562
علاوه بر اینکه به معنای واقعی
دربارهی حمل و نقله
1781
01:31:14,904 --> 01:31:15,904
به اندازهی
1782
01:31:16,238 --> 01:31:17,974
"بزرگراه گمشده" و "امپراتوری درون"
ترابرندهست
1783
01:31:18,574 --> 01:31:20,685
اما دنیایی که ما رو به درونش میبره
یک شباهتی به واقعیت داره
1784
01:31:20,785 --> 01:31:22,937
که برای ما به مراتب دستیابتر
و شناختهشدهتره
1785
01:31:23,537 --> 01:31:25,398
انگار که میشه با انگشت
لمسش کرد
1786
01:31:25,998 --> 01:31:29,402
و فکر میکنم برای همینه که این فیلم
در نهایت بسیار ملایمه
1787
01:31:29,902 --> 01:31:31,302
آخر کار به ستارهها مینگرند
1788
01:31:31,395 --> 01:31:32,695
و آدم یک لحظه احساس میکنه که
1789
01:31:32,713 --> 01:31:34,407
که خودش هم راهی همونجاست
1790
01:31:35,007 --> 01:31:37,493
اما در واقع، میدونی که نشستی لب ایوان
1791
01:31:37,593 --> 01:31:38,793
در کشوری روی یک سیاره
1792
01:31:39,095 --> 01:31:40,595
که در فضا تاب میخوره
1793
01:31:40,679 --> 01:31:42,373
اما شما همچنان لب ایوان نشستید
1794
01:31:42,973 --> 01:31:44,876
و میدونید که چه احساسی داره
1795
01:31:45,476 --> 01:31:47,076
نظر به این که در "بزرگراه گمشده"
1796
01:31:47,161 --> 01:31:48,571
فرد مدیسون در راهرویی تیره
ناپدید میشه
1797
01:31:48,771 --> 01:31:50,882
و آدم نمیدونه که اون سر راهرو
چی در انتظاره
1798
01:31:51,482 --> 01:31:53,885
یا اصلا دوباره در خونهی خودش
پدیدار میشه یا نه؟
1799
01:31:54,485 --> 01:31:55,962
اول در فضایی به ظاهر آشنا هستیم
1800
01:31:56,362 --> 01:31:58,765
اما جلوتر که میریم،
به اصطلاح قبله رو گم میکنیم
1801
01:32:00,699 --> 01:32:02,777
به نظرم کاری که لینچ در آثارش میکنه
1802
01:32:03,077 --> 01:32:04,679
نشانگر اینه که...
1803
01:32:05,079 --> 01:32:08,316
وقتی "ج. ش. آز" رو مکررا در زندگی ببینیم
چه اتفاقی میافته
1804
01:32:08,916 --> 01:32:10,668
"ج. ش. آز"ی که با چشم بچگی نگاهش میکنم
1805
01:32:10,668 --> 01:32:13,071
فیلمی بسیار شاده که جای
حرف و حدیثی هم نداره
1806
01:32:13,671 --> 01:32:15,490
یک داستان پریان با پایان شاد
1807
01:32:16,090 --> 01:32:17,542
هنوز متوجه لایههایی که
1808
01:32:17,842 --> 01:32:19,393
میشه ازش استنتاج کرد نمیشدم
1809
01:32:19,493 --> 01:32:21,745
یک بخشی به خاطر این بود که فیلم رو
سیاهسفید میدیدم
1810
01:32:21,745 --> 01:32:24,591
یک بخشی هم به خاطر این بود که بچه بودم
و عقلم به چشمم بود
1811
01:32:25,391 --> 01:32:27,877
"ج. ش. آز"ی که در نوجوانی دیدم
متفاوتتر بود
1812
01:32:28,477 --> 01:32:30,713
مثل باقی نوجوانها، کمی خیرهسر شده بودم
1813
01:32:31,313 --> 01:32:32,313
آه!
1814
01:32:32,565 --> 01:32:33,883
دروتی؟ دروتی کیه؟
1815
01:32:34,483 --> 01:32:35,483
ایدهی برگشتن به...
1816
01:32:35,943 --> 01:32:37,578
دنیای سیاهسفید در پایان [فیلم]
1817
01:32:37,578 --> 01:32:40,105
یک کاسهای زیر نیمکاسهی این ایده هست،
که هنوز ازش سر درنیاوردم
1818
01:32:40,105 --> 01:32:41,841
اما میفهمیدم که یک گیری تو کار هست
1819
01:32:44,285 --> 01:32:45,285
بعدها در زندگی
1820
01:32:45,870 --> 01:32:47,697
به چشم گوشهای از تاریخ نگاهش میکردم
1821
01:32:47,997 --> 01:32:49,991
که [اون دوران تاریخی] به مفاد
فیلم اضافه شده
1822
01:32:50,291 --> 01:32:52,026
و به گمانم این دربارهی
هر فیلم سختیکشیدهای صادق باشه
1823
01:32:52,626 --> 01:32:54,528
از یک جایی به بعد دیگه نمیشه
1824
01:32:54,628 --> 01:32:55,628
فیلم رو از تاریخش جدا کرد
1825
01:32:56,072 --> 01:32:57,772
و آدم میفهمه که این فیلم
1826
01:32:57,773 --> 01:33:00,301
در دنیایی ساخته شده که اصلا
خوش و خرم نبوده
1827
01:33:00,801 --> 01:33:02,662
در ابتدا به مسائل پیشپاافتادهای
میپردازه
1828
01:33:03,262 --> 01:33:04,662
مثلا ماجراهای مانچکین
1829
01:33:04,722 --> 01:33:05,722
در هتل کالور سیتی
1830
01:33:06,265 --> 01:33:08,209
که بعد از ساعات کاری
جشنهای دیونوسیوسی برپا میکردند
1831
01:33:08,309 --> 01:33:09,877
و کل هتل رو به گند میکشیدند
1832
01:33:10,377 --> 01:33:11,554
یک عالمه بودند!
1833
01:33:11,578 --> 01:33:13,231
صدها و هزاران!
1834
01:33:13,772 --> 01:33:15,758
و همه رو گذاشته بودن تو یک هتل
1835
01:33:16,358 --> 01:33:18,886
نه یک اتاق ها، یک هتل
1836
01:33:19,486 --> 01:33:21,848
و هر شب سیاهمست میکردند
1837
01:33:22,448 --> 01:33:24,809
و باید با پروانهگیر میگرفتنشون
1838
01:33:31,081 --> 01:33:32,633
آدم این داستانها رو میشنوه
و میخنده
1839
01:33:32,833 --> 01:33:33,833
و به خیالش بامزهست
1840
01:33:34,293 --> 01:33:36,161
اما کمکم برداشت شما رو...
1841
01:33:36,185 --> 01:33:38,014
این دنیای به ظاهر رنگی و بیکموکاستی که...
1842
01:33:38,214 --> 01:33:39,907
که درش هیچکاری لزوما اشتباه نیست،
دگرگون میکنه
1843
01:33:40,507 --> 01:33:45,079
از شما متشکریم، صمیمانه
از بابت کاری چنین ماهرانه
1844
01:33:45,679 --> 01:33:50,960
آزاد شد خانه و کاشانه
از شما متشکریم، صمیمانه
1845
01:33:51,560 --> 01:33:53,004
چیزی که خیلی درگیرش شدم
1846
01:33:53,604 --> 01:33:55,590
افسانههای گرداگرد اون شخص مُرده بود
1847
01:33:56,190 --> 01:33:58,801
جنازهی کارگر صحنه یا مانچکینی که
دست به خودکشی زده
1848
01:33:59,401 --> 01:34:02,388
و ظاهرا در فیلم نهایی آشکارا معلومه
1849
01:34:02,988 --> 01:34:04,766
که در پس زمینهی صحنه برای خودش
آویزانه
1850
01:34:05,366 --> 01:34:06,366
من نوار VHS فیلم رو داشتم
1851
01:34:06,851 --> 01:34:08,927
و کلی وقت گذاشتم به کاویدن فیلم
1852
01:34:08,927 --> 01:34:10,463
و جلو-عقب کردنش،
به دنبال مدرکی موجود
1853
01:34:10,663 --> 01:34:12,273
از کسی که ظاهرا
1854
01:34:12,873 --> 01:34:14,717
خودش رو در صحنهی فیلمبرداری
فیلمی حلقآویز کرده
1855
01:34:14,917 --> 01:34:16,619
که ازش به عنوان یکی از شادترین
1856
01:34:16,919 --> 01:34:18,387
و تاثیرگذارترین فیلمهای کودک
1857
01:34:18,587 --> 01:34:21,115
در 40-50 سال گذشته یاد میشه
1858
01:34:21,715 --> 01:34:23,576
ایدهای اینکه فیلم میتونه
مثل یک حباب باشه
1859
01:34:24,176 --> 01:34:25,686
این که فیلم میتونه همزمان،
هم بازنمای
1860
01:34:25,886 --> 01:34:27,138
تمام شیرینیهای آمریکا
1861
01:34:27,638 --> 01:34:29,156
و هم دربردارندهی یک گواه متنی
1862
01:34:29,556 --> 01:34:33,127
از تاریکترین ژرفای
تیرهروزی انسان باشه من رو جادو میکنه
1863
01:34:33,727 --> 01:34:35,672
مثل داستان "سه مرد و یک کودک"
1864
01:34:36,272 --> 01:34:38,541
شنیده بودم که از قضا روح بچهای که
1865
01:34:38,941 --> 01:34:41,502
در استودیوی ضبط صدا مُرده بوده
در فیلم نهایی دیده میشه
1866
01:34:41,902 --> 01:34:43,337
و نشستم به یافتنش
1867
01:34:43,737 --> 01:34:45,790
کدوم گوریه، مگه رفته شیر بدوشه!
1868
01:34:45,990 --> 01:34:47,833
شنیده بودم این روح در نمایی دیده میشه
1869
01:34:48,033 --> 01:34:49,533
که پنجرهای در قاب دوربین قرار میگیره
1870
01:34:49,576 --> 01:34:51,479
یادمه که نوار فیلم رو کرایه کردم
1871
01:34:52,079 --> 01:34:53,479
و شروع کردم به عقب جلو کردن
1872
01:34:53,580 --> 01:34:55,416
و فشردن دکمهی پخش و ایست
1873
01:34:55,416 --> 01:34:57,735
و پخش و ایست،
به دنبال صحنههایی با نور زیاد
1874
01:34:58,335 --> 01:34:59,904
و احتمالا پنجرهای هم درونشون هست
1875
01:35:00,504 --> 01:35:02,765
سرانجام به اون چه که ورد زبون همه شده بود
برخوردم
1876
01:35:02,965 --> 01:35:04,850
و بدجوری وحشت کردم چون دقیقا
1877
01:35:05,050 --> 01:35:07,370
همون شکلی بود که میترسیدم باشه
1878
01:35:07,970 --> 01:35:09,622
و سر "ج. ش. آز" هم
1879
01:35:09,722 --> 01:35:11,022
همینقدر وحشت کردم
1880
01:35:11,181 --> 01:35:12,481
فکر کنید نشستم به دیدن فیلمی که
1881
01:35:12,766 --> 01:35:14,266
قبلا هزار دفعه دیدم،
1882
01:35:14,310 --> 01:35:16,220
و ناگهان در یک ویدیوی 480آی NTSC*
(کمیته سامانه تلویزیون ملی)
1883
01:35:16,520 --> 01:35:20,466
چشم بر کشفی نهانی گشودم
که قرار بود از چشم ما دور بمونه
1884
01:35:21,066 --> 01:35:22,969
و ازش در امان نگاه داشته بشیم
1885
01:35:23,569 --> 01:35:25,069
البته که هیچکدوم از این
حرفها راستیت نداره
1886
01:35:25,070 --> 01:35:26,597
نه کارگر صحنهای مرده
1887
01:35:26,697 --> 01:35:27,897
و نه مانچکینی
1888
01:35:28,032 --> 01:35:30,017
و اون هم یک پرندهای، شترمرغی چیزیه
1889
01:35:30,617 --> 01:35:32,017
و اون روح در "سه مرد و یک کودک"
1890
01:35:32,052 --> 01:35:33,730
یک بُریدهی مقواست
1891
01:35:34,330 --> 01:35:36,282
اما وقتی که این افسانههای نابجا رو
1892
01:35:36,582 --> 01:35:38,275
درباره نیمه تاریک "ج. ش. آز" کنار میگذاری
1893
01:35:38,375 --> 01:35:40,570
تازه حلاجی
نیمه تاریک واقعی فیلم شروع میشه
1894
01:35:41,170 --> 01:35:42,947
از ماجراهای کالور سیتی هتل گرفته
1895
01:35:43,547 --> 01:35:46,784
تا زندگی شخصی جودی گارلند
1896
01:35:47,384 --> 01:35:48,684
و اینها رنگ و لعابی به فیلم میدن
1897
01:35:48,777 --> 01:35:50,955
که نادیدهگرفتنشون محاله
1898
01:35:51,555 --> 01:35:53,499
و به محض آگاه شدن از این مسائل
1899
01:35:53,599 --> 01:35:55,084
دیگه نمیشه از فیلم جداشون کرد
1900
01:35:55,684 --> 01:35:58,421
و به نظرم لینچ هم در فیلمهاش
دست به همچین کاری میزنه
1901
01:35:59,021 --> 01:36:00,681
[خاصیت] از جلا انداختن رویای آمریکایی
1902
01:36:00,981 --> 01:36:03,301
که در متن "ج. ش. آز" هم وجود داره
1903
01:36:03,901 --> 01:36:05,844
و به گمانم لینچ دلبستگی
خاصی به این موضوع داره
1904
01:36:05,944 --> 01:36:09,182
آهای مترسک، هوس توپبازی کردی؟
1905
01:36:11,867 --> 01:36:14,145
به گمونم این چیزیه که خود لینچ هم
باهاش سر و کار داشته
1906
01:36:14,745 --> 01:36:17,315
- به سلامتی بن
- به سلامتی بن
1907
01:36:17,915 --> 01:36:21,152
آهای، همسایه
1908
01:36:21,752 --> 01:36:22,852
به سلامتی بن
1909
01:36:24,797 --> 01:36:25,897
به سلامتی بن
1910
01:36:25,964 --> 01:36:26,964
مودب باش
1911
01:36:29,426 --> 01:36:30,495
به سلامتی بن
1912
01:36:33,138 --> 01:36:34,338
گمونم لینچ پذیرای این واقعیته
1913
01:36:34,598 --> 01:36:37,668
که ما در محاصرهی همیشگی
نیروهای تاریکی هستیم
1914
01:36:38,268 --> 01:36:40,129
گرچه به باور او، این نیروها
مهارشدنی هستند
1915
01:36:40,729 --> 01:36:41,923
نیکی پیروز خواهد شد!
1916
01:36:42,523 --> 01:36:45,009
این رو تازگیها در یکی از
گزارشهای آب و هواش گفته بود
1917
01:36:45,609 --> 01:36:48,262
چیزهای زیبا و محشری در پیش اند
1918
01:36:48,862 --> 01:36:50,562
به گمانم چه در زندگی و چه در سینما
1919
01:36:50,606 --> 01:36:52,642
سمت و سوی لینچ این چنین باشه
1920
01:36:53,242 --> 01:36:57,855
در حال حاضر، خار و خاشاک ناملایمات
1921
01:36:58,455 --> 01:37:01,818
واپسین ایستادگی نومیدانهی خود را
پی میگیرند
1922
01:37:02,418 --> 01:37:06,864
اما به زودی میپلاسند و میپژولند
1923
01:37:07,464 --> 01:37:12,036
سپس میپوسند و ناپدید میشن
1924
01:37:12,636 --> 01:37:15,623
پس ناامید نشید
1925
01:37:16,223 --> 01:37:20,419
روزگار خوشی برای ایالات متحده و
خانوادهی بزرگ دنیا
1926
01:37:21,019 --> 01:37:23,881
در پیش است
1927
01:37:24,481 --> 01:37:26,217
موندم که آیا بلعیدن این...
1928
01:37:26,817 --> 01:37:27,885
به اصطلاح توتمها
1929
01:37:28,485 --> 01:37:30,554
یا شاید حتی بشه گفت نمادها یا مُتیفهای
1930
01:37:30,654 --> 01:37:33,057
"جادوگر شهر آز" نمیدونم که
[لینچ] اینها رو قی میکنه یا نه...
1931
01:37:33,657 --> 01:37:36,644
چون که دیگه حسابی در
واژگان فرهنگی او جای گرفته ان
1932
01:37:44,418 --> 01:37:47,947
چی بهت گفتم؟ جادو
1933
01:37:48,547 --> 01:37:50,950
به عنوان یک فیلمساز، این کاریه که
قطع به یقین خودم هم میکنم
1934
01:37:51,550 --> 01:37:53,760
در فیلم "اژدهای پیت"
مدام به بازیگرها میگفتم
1935
01:37:53,760 --> 01:37:55,412
«با حیرت به آسمون نگاه کنید...
1936
01:37:55,412 --> 01:37:57,012
اینکه به چی نگاه میکنید مهم نیست
1937
01:37:57,063 --> 01:37:58,263
بعدا معلوم میشه
1938
01:37:58,273 --> 01:37:59,792
فقط اون نگاه توام با
شگفتزدگی رو به من بدید»
1939
01:37:59,892 --> 01:38:01,652
و تمام کاری که میکنم بازپدیدآوردنِ
1940
01:38:01,852 --> 01:38:02,852
سیمای اسپیلبرگیه
1941
01:38:03,353 --> 01:38:05,006
که طی سالها علاقهام
به آثار اسپیلبرگ
1942
01:38:05,606 --> 01:38:09,319
و آگاه شدن از این موضوع که
هر سیمایی میتونه احساسات خاصی رو...
1943
01:38:09,343 --> 01:38:13,055
به بیننده منتقل میکنه،
در روانم نقش بسته
1944
01:38:13,655 --> 01:38:15,482
و اگر در زمان درست خودش استفاده بشه
1945
01:38:15,782 --> 01:38:17,182
اثرگذاری به نقطه اوج میرسه
1946
01:38:17,367 --> 01:38:18,867
و یک درک جهانی واحد ازش به وجود میآد
1947
01:38:18,869 --> 01:38:22,023
که در این مورد به خصوص، قراره نشانگر
شگفتزدگی باشه
1948
01:38:22,623 --> 01:38:24,316
پس اگر در یکی از فیلمهای لینچ
1949
01:38:24,416 --> 01:38:25,526
شخصی کفش قرمز پوشیده
1950
01:38:26,126 --> 01:38:28,028
به هر صورت آگاهانه در بحرش میریم
1951
01:38:28,128 --> 01:38:29,328
و این نمادگرایی
1952
01:38:29,421 --> 01:38:31,365
از خود اثر هم فراتر میره
1953
01:38:31,865 --> 01:38:33,265
و این ذهن ما رو درگیر میکنه که
1954
01:38:33,342 --> 01:38:35,152
اون پاپوشهای سرخی که اولین بار
1955
01:38:35,152 --> 01:38:36,929
در کودکی دیدیمشون چه معنایی داشتند
1956
01:38:37,429 --> 01:38:38,923
نمیخوام دربارهی جودی حرف بزنم
1957
01:38:39,223 --> 01:38:41,417
راستش، اصلا قرار نیست دربارهی جودی
حرفی بزنیم
1958
01:38:42,017 --> 01:38:43,417
اصلا نمیخوایم بهش بپردازیم
1959
01:38:43,493 --> 01:38:45,354
- گردن!
- میدونم، کوپر
1960
01:38:45,854 --> 01:38:47,823
اولین فیلمی غیرانیمیشینی که
در سینما دیدم
1961
01:38:48,023 --> 01:38:49,375
ای. تیـه
1962
01:38:49,775 --> 01:38:53,804
و همچنان در حال بازیافت هر اون چیزی ام
که از این فیلم برداشت کردم
1963
01:38:54,404 --> 01:38:56,999
اولین باری هم که سینما
رفتم "پینوکیو" رو دیدم
1964
01:38:59,451 --> 01:39:02,104
♪ به نخی تن ندادم... ♪
1965
01:39:05,249 --> 01:39:06,400
سفر "پینوکیو"
1966
01:39:07,000 --> 01:39:08,819
درسهای "پینوکیو"
1967
01:39:12,923 --> 01:39:14,075
تاریکی "پینوکیو"
1968
01:39:14,675 --> 01:39:18,871
ماما! ماما!
1969
01:39:22,432 --> 01:39:24,818
و من همواره در حال بازگشت به این
مسائل هستم
1970
01:39:39,866 --> 01:39:41,335
دارم یک فهرست مینویسم
1971
01:39:41,535 --> 01:39:44,029
که به گمونم تاثیرات تکاندهندهای
روی حرفهی من گذاشتند
1972
01:39:44,329 --> 01:39:45,439
فهرست بلندی نیست
1973
01:39:46,039 --> 01:39:48,609
این تاثیرات بس عمیق اند و
گریختن ازشون دشواره
1974
01:39:49,209 --> 01:39:51,687
چنان دشوار که بیشتر ما قصهگوها
1975
01:39:51,687 --> 01:39:53,823
تلاشی هم برای گریختن ازشون نمیکنیم
1976
01:39:54,423 --> 01:39:55,866
بلکه درشون ژرفتر میشیم
1977
01:39:56,466 --> 01:39:57,866
و بیشترِ کاری که ما میکنیم
1978
01:39:57,943 --> 01:39:59,143
ساختن همون فیلم
1979
01:39:59,219 --> 01:40:00,830
و بازگفتن و بازگفتن
دوبارهی همون داستانه
1980
01:40:03,849 --> 01:40:05,918
"بزرگراه گمشده" گامیست
به سوی "جاده مالهالند"
1981
01:40:06,518 --> 01:40:08,129
و اون گامیست به
سوی "امپراتوری درون"
1982
01:40:08,729 --> 01:40:10,789
که گامیست به سوی "توئین پیکس : بازگشت"
1983
01:40:19,740 --> 01:40:21,750
و پیش رفتن او در این مسیر
1984
01:40:21,950 --> 01:40:23,544
مثل مسیریه که ترنس ملیک
از روز اول کارش
1985
01:40:23,744 --> 01:40:25,921
پی گرفته بود تا به "درخت زندگی" برسه
1986
01:40:46,933 --> 01:40:48,902
و وقتی سمت و سوی کند و کاو اینها
مشخص میشه
1987
01:40:49,102 --> 01:40:51,280
آدم با دید تازهای پیکرهی آثارشون رو
ارزیابی میکنه
1988
01:40:51,480 --> 01:40:53,424
چون که تازه میفهمه برای اونها
چه چیزی اهمیت داره
1989
01:40:58,403 --> 01:40:59,872
به جای توسعه دادن افقهای اطراف
1990
01:41:00,072 --> 01:41:01,772
من عاشق ایدهی ژرفتر شدن
1991
01:41:01,815 --> 01:41:03,367
و در آوردن تهِ اون اثری ام
1992
01:41:03,367 --> 01:41:06,395
که برای خودمون خلق میکنیم
1993
01:41:06,995 --> 01:41:08,364
دونستن اینکه همیشه...
1994
01:41:08,664 --> 01:41:10,900
جا برای عمیقتر رفتن وجود داره
مایه تسلی منه
1995
01:41:11,500 --> 01:41:12,935
موضوعات و مظاهرِ برانگیزانندهی ما
1996
01:41:13,335 --> 01:41:14,628
همونهان که مدام میریم سراغشون
1997
01:41:15,128 --> 01:41:17,865
و شروع میکنیم به واکاوی، بازبینی،
بازبسترسازی، و باز-همهکاری
1998
01:41:18,465 --> 01:41:20,234
چرا که اول از همه همینها اند
1999
01:41:20,634 --> 01:41:22,995
که ما رو به قصهگویی ترغیب میکنند
2000
01:41:23,595 --> 01:41:25,906
یک چشم ما به گذشتهست و یکی هم به آینده
2001
01:41:26,306 --> 01:41:28,542
و همینه که برای فرهنگ ارزشمنده
2002
01:43:02,402 --> 01:43:04,396
همین واقعیت که "ج. ش. آز" و دیوید لینچ
میتونند
2003
01:43:04,696 --> 01:43:06,891
دست در دست هم قدم بزنند و
ارتباط داشته باشند
2004
01:43:07,491 --> 01:43:09,226
و ما دربارهی پاپوشهای سرخ و "توئین پیکس"
2005
01:43:09,326 --> 01:43:11,061
گفتگو بکنیم
2006
01:43:11,661 --> 01:43:13,806
یکی از قشنگترین چیزهای مربوط به این
مدیوم هنریه
2007
01:43:16,291 --> 01:43:18,027
همینجور میریم و میریم
2008
01:43:18,627 --> 01:43:21,530
تا در وادی نسبیگرایی گم میشیم
2009
01:43:22,130 --> 01:43:26,035
و هنر اینه که راه برگشت
به خونه رو پیدا کنیم
2010
01:43:26,635 --> 01:43:28,153
عجب گروه قشنگی هستید.
بریم
2011
01:43:28,553 --> 01:43:29,553
به جای خود
2012
01:43:29,930 --> 01:43:31,081
آماده، حرکت
2013
01:43:31,681 --> 01:43:33,042
- خاله اِم!
- خاله اِم؟
2014
01:43:33,642 --> 01:43:34,842
حتما داشتم خواب میدیدم
2015
01:43:34,935 --> 01:43:36,545
خیلی بد بود.
پخشمون افتاده بود شنبهها!
2016
01:43:37,145 --> 01:43:38,297
اندی، تو هم بودی
2017
01:43:38,897 --> 01:43:40,216
خانم الواری هم بود
2018
01:43:40,816 --> 01:43:42,616
مردی آنسرایی هم بود
2019
01:43:42,700 --> 01:43:44,829
- شنبهها، خواب خوبی نیست
- ای وای
2020
01:43:45,529 --> 01:43:47,272
دایان، پنجشنبهها 9 شب، 8 مرکزی
2021
01:43:47,572 --> 01:43:48,682
هیچجا مثل خونهی خود آدم نمیشه
2022
01:43:52,035 --> 01:43:53,604
کات
2023
01:44:03,588 --> 01:44:06,492
هیچجا مثل خونهی خود آدم نمیشه
2024
01:44:07,092 --> 01:44:08,460
هیچجا مثل خونهی خود آدم نمیشه
2025
01:44:10,929 --> 01:44:12,706
هیچجا مثل خونهی خود آدم نمیشه
2026
01:44:37,000 --> 01:44:44,000
فارسی فیلآسفی
t.me/PhilAsefi