1 00:00:19,812 --> 00:00:21,773 11 Eylül'ün ardından 2 00:00:21,856 --> 00:00:24,901 dünyada Usame bin Ladin'i bulmaktan 3 00:00:24,984 --> 00:00:28,488 daha mühim bir görev, daha önemli bir av yoktu. 4 00:00:28,988 --> 00:00:30,281 Adalet istiyorum. 5 00:00:31,032 --> 00:00:34,827 Hatırladığım kadarıyla batıda bir poster var, 6 00:00:34,911 --> 00:00:37,830 üstünde de "Aranıyor. Ölü ya da diri" yazıyor. 7 00:00:37,914 --> 00:00:41,250 Bu av için Amerika yıllarca… 8 00:00:41,334 --> 00:00:42,585 YAZAR 9 00:00:42,668 --> 00:00:47,548 …milyonlarca, belki on milyonlarca dolar harcadı 10 00:00:47,632 --> 00:00:53,596 ve binlerce ABD ordu istihbarat analisti, istihbarat memurları 11 00:00:53,679 --> 00:00:55,098 bunun için çalıştı. 12 00:00:55,181 --> 00:00:59,602 Bir numaralı hedefti, dünyada en çok aranan adamdı. 13 00:01:02,647 --> 00:01:07,819 Ama Amerika yıllarca izini bulamadı. 14 00:01:10,738 --> 00:01:14,826 Bana kalırsa 11 Eylül, ülkemizin tarihinde 15 00:01:14,909 --> 00:01:17,954 İç Savaş'tan beri yaşanan en yıkıcı olaydı. 16 00:01:18,663 --> 00:01:20,373 Binlerce Amerikalı öldürüldü. 17 00:01:20,456 --> 00:01:24,418 Dünya Ticaret Merkezi gibi ikonik binalar enkaz hâline geldi. 18 00:01:26,045 --> 00:01:28,798 Usame bin Ladin, düşmanın simgesiydi. 19 00:01:28,881 --> 00:01:33,386 O yıkıcı saldırının failiydi, saldırıyı düzenleyen kişiydi. 20 00:01:33,469 --> 00:01:36,264 Bu da bin Ladin'i yakalamayı daha acil kıldı, 21 00:01:36,347 --> 00:01:40,810 böylece 11 Eylül gibi bir saldırı daha düzenleyemeyecekti. 22 00:01:42,270 --> 00:01:46,274 Bin Ladin ve dostlarının Amerika'ya yeniden zarar vermek istediğini 23 00:01:46,357 --> 00:01:47,608 çok iyi biliyorum. 24 00:01:48,234 --> 00:01:50,778 Müttefiklerimize de zarar vermek istiyorlar. 25 00:01:50,862 --> 00:01:52,238 Nereden mi biliyorum? 26 00:01:52,321 --> 00:01:57,785 Her gün isteğinin bu olduğunu gösteren istihbarat raporları alıyorum. 27 00:01:59,120 --> 00:02:01,247 11 Eylül yüzünden 28 00:02:01,330 --> 00:02:04,458 ve Kenya'da, Tanzanya'da ve Yemen'de 29 00:02:04,542 --> 00:02:07,795 Amerika'ya saldırıları yüzünden elleri kanlı. 30 00:02:08,880 --> 00:02:12,425 Kimliklerini tespit etmeli, onları bulmalı ve yakalamalıyız. 31 00:02:17,305 --> 00:02:19,140 EYLÜL 2010 32 00:02:21,184 --> 00:02:26,105 CIA, 2010'da İşçi Bayramı'nda Beyaz Saray'a gelip 33 00:02:26,189 --> 00:02:29,525 başkana şüpheli bir yerleşke olduğunu söyledi. 34 00:02:31,277 --> 00:02:36,699 Bin Ladin'in saklanarak yaşadığından şüphelendikleri 35 00:02:36,782 --> 00:02:39,702 Pakistan'da bir yer. 36 00:02:41,996 --> 00:02:46,751 ABD istihbaratı, 11 Eylül'den sonraki yıllarda 37 00:02:46,834 --> 00:02:49,212 El-Kaide'ye ve bin Ladin'e 38 00:02:49,295 --> 00:02:54,759 kuryelik yaptığına inandığı birini bulmayı başardı. 39 00:02:57,178 --> 00:03:01,974 ABD istihbaratı onu Pakistan'da takip etmeyi başardı. 40 00:03:04,810 --> 00:03:07,939 Pakistan'da çalışmak çok tehlikeliydi, 41 00:03:08,022 --> 00:03:09,815 çok karmaşıktı 42 00:03:09,899 --> 00:03:14,987 ama uzun süredir El-Kaide liderliğinin avının merkeziydi. 43 00:03:15,071 --> 00:03:17,698 Halid Şeyh Muhammed ve diğer liderler 44 00:03:17,782 --> 00:03:20,451 Pakistan'da yakalanmıştı. 45 00:03:22,119 --> 00:03:25,957 Kuryenin sürdüğü beyaz bir SUV aracının izini 46 00:03:26,040 --> 00:03:30,962 Abbottabad isimli bir şehirdeki emsalsiz bir yerleşkeye kadar sürdüler. 47 00:03:31,045 --> 00:03:36,008 Pakistan'ın harp okuluyla dolu bir tatil yeriydi burası. 48 00:03:36,092 --> 00:03:39,220 ABD Kara Harp Okulu'nun Pakistan versiyonu gibiydi. 49 00:03:41,681 --> 00:03:44,767 Bu, ilk aşamalarda en iyi ihtimalle tesadüfiydi. 50 00:03:45,559 --> 00:03:50,982 Avluda düzenli olarak yürüyüş yaparken görülen bir kişi vardı. 51 00:03:51,065 --> 00:03:53,234 Dar, sınırlı bir alanda 52 00:03:53,317 --> 00:03:56,988 egzersiz yapmaya çalışıyor gibiydi. 53 00:03:57,071 --> 00:04:00,658 Bu kişinin fiziki yapısı 54 00:04:00,741 --> 00:04:04,245 Usame bin Ladin'inkine benziyordu. 55 00:04:05,371 --> 00:04:08,165 ABD istihbaratının en iyi tahmini 56 00:04:08,249 --> 00:04:11,836 bin Ladin'in yüzde 50 ihtimalle içeride olduğuydu. 57 00:04:17,883 --> 00:04:20,553 BAŞKAN ASİSTANI İÇ GÜVENLİK VE TERÖRLE MÜCADELE, 2009-2013 58 00:04:20,636 --> 00:04:24,557 CIA istihbarat vakasını sunduğunda Başkan Obama daha başta dedi ki, 59 00:04:24,640 --> 00:04:26,851 "Bunu yapacaksak 60 00:04:27,560 --> 00:04:28,978 seçenek istiyorum." 61 00:04:30,146 --> 00:04:33,941 Bir seçenek, ABD personelinin olduğu bir baskının 62 00:04:35,192 --> 00:04:37,320 Abbottabad'daki yerleşkeye 63 00:04:37,403 --> 00:04:41,282 ABD Navy Seal'larından oluşan bir saldırı gücü sokmasıydı. 64 00:04:41,782 --> 00:04:44,952 Hava araçları, yani helikopterler, 65 00:04:45,036 --> 00:04:48,289 saldırı gücünü yerleşkeye getirecek, yerleşkeye inecek, 66 00:04:48,372 --> 00:04:53,377 yerleşkeyi tarayacak, yerleşkenin sakinlerini belirleyecek, 67 00:04:53,461 --> 00:04:56,547 oradaysa Usame bin Ladin'i bulup yakalayacaktı. 68 00:04:56,630 --> 00:04:58,507 Direnişle karşılaşılırsa da 69 00:04:58,591 --> 00:05:03,179 askerlerimizi güvende tutmak için gekeren tüm savunma önlemleri alınacak, 70 00:05:03,262 --> 00:05:05,723 sonra da yerleşkeden ayrılacaktık. 71 00:05:05,806 --> 00:05:07,933 En basit şekliyle buydu yani. 72 00:05:11,103 --> 00:05:15,107 ABD birlikleri bu tür harekâtlara aşinaydı 73 00:05:15,191 --> 00:05:19,737 ama bunu Pakistan'da, yani Amerika'nın bulunmaması gereken 74 00:05:19,820 --> 00:05:24,116 bağımsız ülkede yapmak zorunda olmaları 75 00:05:24,200 --> 00:05:27,453 işi iyice çetrefilli hâle getiriyordu. 76 00:05:34,377 --> 00:05:36,962 Pakistan konusunda da bir hüsran vardı. 77 00:05:37,046 --> 00:05:38,881 GENERAL DAVID PETRAEUS (EMEKLİ) 78 00:05:40,674 --> 00:05:46,138 Pakistan'da sığınaklar olduğundan hiçbir şüphe yoktu. 79 00:05:48,599 --> 00:05:50,226 Pakistan ikili oynuyordu 80 00:05:50,309 --> 00:05:53,229 ve Amerika bunu geç anladı. 81 00:05:54,230 --> 00:05:55,231 YAZAR 82 00:05:55,314 --> 00:05:58,150 Şehirlerinde bir sürü El-Kaideliyi topladılar. 83 00:05:58,651 --> 00:06:02,613 Ama aynı zamanda Taliban'ı ve diğer direnişçileri destekliyorlardı. 84 00:06:04,073 --> 00:06:07,159 ABD hükûmeti, 11 Eylül'den sonraki yıllarda 85 00:06:07,243 --> 00:06:11,789 Pakistan istihbaratının bazı kısımlarının 86 00:06:11,872 --> 00:06:16,502 bin Ladin'i destekliyor ya da koruyor olmasından 87 00:06:16,585 --> 00:06:18,421 çok korkuyordu. 88 00:06:19,922 --> 00:06:22,633 Pakistan nükleer silahları olan bir ülke. 89 00:06:23,551 --> 00:06:30,516 Bu öyle bir harekâttı ki çok farklı şekillerde ters gidebilir 90 00:06:30,599 --> 00:06:34,812 ve çok ciddi jeopolitik sonuçları olabilirdi. 91 00:06:40,067 --> 00:06:42,111 Harekât gününde 92 00:06:42,194 --> 00:06:46,365 Washington'da olup karar süresince yer alan insanlar 93 00:06:46,449 --> 00:06:48,534 Beyaz Saray Durum Odası'nda toplandı. 94 00:06:50,911 --> 00:06:55,332 1 MAYIS 2011 YEREL SAATLE 16.05 95 00:06:55,416 --> 00:06:57,501 Baskının başı tam tıkırında gitti. 96 00:06:59,336 --> 00:07:03,716 Helikopter Pakistan'a fark edilmeden girdi. 97 00:07:05,634 --> 00:07:09,388 Yerleşkeye tam zamanında vardılar, 98 00:07:10,097 --> 00:07:15,394 yerleşkedeki ilk birkaç saniyede 99 00:07:15,478 --> 00:07:16,687 sorun çıktı. 100 00:07:18,272 --> 00:07:22,943 Helikopter rotoru girdaba girince 101 00:07:23,027 --> 00:07:27,656 helikopter, yerleşkedeki bir binanın çatısına mecburi iniş yaptı. 102 00:07:27,740 --> 00:07:31,160 Oradan çıkamayacağı da çok netti. 103 00:07:32,453 --> 00:07:35,664 Akıllardaki soru, helikopteri ne yapacağımız 104 00:07:36,165 --> 00:07:38,751 ve o güçleri oradan nasıl çıkaracağımızdı. 105 00:07:41,212 --> 00:07:45,007 Washington'da herkesin kalbi durdu. 106 00:07:49,011 --> 00:07:54,183 Herkes bir katliam ya da müttefik bir ülkede 107 00:07:54,266 --> 00:07:59,688 ABD Navy Seal'larının yakalanmasını izleyeceklerinden korktu. 108 00:08:01,482 --> 00:08:04,735 Herkesin aklından sayısız soru geçiyordu 109 00:08:05,236 --> 00:08:11,325 ama Koramiral McRaven, harekâtın devam ettiğini açıkça belirtti. 110 00:08:11,408 --> 00:08:14,912 Harekât hiçbir şekilde raydan çıkmamıştı. 111 00:08:17,081 --> 00:08:22,378 Saldırı gücünün oda oda dolaştığı sürede 112 00:08:22,461 --> 00:08:26,465 bin Ladin'in orada olup olmadığı hâlâ bilinmiyordu. 113 00:08:35,891 --> 00:08:40,646 Sonra Washington'a, Afganistan'a telsiz çağrı yapıldı, 114 00:08:41,397 --> 00:08:45,734 "Tanrı ve ülkemiz için, Geronimo." 115 00:08:47,528 --> 00:08:50,656 Bin Ladin'i bulduklarında kullanacakları şifreydi bu. 116 00:08:51,615 --> 00:08:55,202 Abbottabad'daki Navy Seal'lardan haber geldi, 117 00:08:55,286 --> 00:08:57,955 "Usame bin Ladin çatışmada öldürüldü." 118 00:08:58,455 --> 00:09:02,626 Washington bunu duyunca ilk kez 119 00:09:02,710 --> 00:09:06,046 gerçekten bin Ladin'i bulmuş olabileceklerini fark etti. 120 00:09:06,130 --> 00:09:08,299 BASKIN SONRASI YERLEŞKEDEN GÖRÜNTÜLER 121 00:09:11,969 --> 00:09:15,973 ABD Navy Seal'ları Abbottabad'da 40 dakika kadar kaldı. 122 00:09:18,267 --> 00:09:21,729 Yakınlara konuşlandırılmış 123 00:09:21,812 --> 00:09:24,898 bir dizi yedek helikopter varmış. 124 00:09:24,982 --> 00:09:28,277 Düşen helikopteri yok ettiler. 125 00:09:31,572 --> 00:09:35,451 Sonra da taşıyabilecekleri istihbaratları alıp, 126 00:09:35,534 --> 00:09:39,622 Usame bin Ladin olduğunu düşündükleri adamı ceset torbasına koyup 127 00:09:39,705 --> 00:09:41,498 helikopterle oradan çıktılar. 128 00:09:42,958 --> 00:09:43,959 Şimdi soru şuydu: 129 00:09:44,043 --> 00:09:47,755 "Usame bin Ladin olduğunu nasıl doğrulayabiliriz?" 130 00:09:48,797 --> 00:09:51,175 USAME BİN LADİN'İN BASKINDA ELE GEÇİRİLEN GÖRÜNTÜLERİ 131 00:09:51,258 --> 00:09:53,886 Bin Ladin'i tanıyan, bir süredir peşinde olan 132 00:09:53,969 --> 00:09:56,221 cesedin ona ait olduğunu doğrulayan 133 00:09:56,305 --> 00:09:59,016 CIA ajanları vardı. 134 00:09:59,099 --> 00:10:05,022 Boyunu ölçmek için bir US Seal'ı bin Ladin'in cesedinin yanına yatırdılar. 135 00:10:06,565 --> 00:10:10,277 Silah ateşi yüzüne çok zarar verdiğinden 136 00:10:10,361 --> 00:10:12,738 kimliği yüzünden tespit edilemiyordu 137 00:10:12,821 --> 00:10:17,493 ama kulaklarına bakarak kimliğini tespit ettiklerine inandılar. 138 00:10:22,998 --> 00:10:28,379 1 MAYIS 2011 YEREL SAATLE 11.35 139 00:10:41,725 --> 00:10:42,559 İyi akşamlar. 140 00:10:43,560 --> 00:10:47,564 Bu akşam, Amerikan halkına ve dünyaya Amerika'nın El-Kaide lideri 141 00:10:48,190 --> 00:10:52,736 Usame bin Ladin'i öldüren bir harekât düzenlediğini 142 00:10:52,820 --> 00:10:54,196 bildirmek istiyorum. 143 00:10:54,780 --> 00:10:59,993 Özgürlerin diyarında 144 00:11:00,077 --> 00:11:05,749 Ve yiğitlerin yuvasında 145 00:11:07,084 --> 00:11:09,586 West Executive Avenue'ya çıktığımda 146 00:11:09,670 --> 00:11:12,798 sağıma, Pennsylvania Avenue'ya baktım. 147 00:11:15,050 --> 00:11:19,513 Yüzlerce, belki binlerce insan sokaklarda 148 00:11:20,305 --> 00:11:24,435 tezahürat yapıyor, koşuşturuyor, sarılıyor, birbirini tebrik ediyordu. 149 00:11:25,144 --> 00:11:29,648 Hepsi son yarım saat, 45 dakika için haber almış olan insanlar. 150 00:11:29,732 --> 00:11:33,694 Bu konudaki hislerini ifade etmek için 151 00:11:33,777 --> 00:11:37,448 spontane olarak Washington sokaklarına doluşmuşlardı. 152 00:11:37,531 --> 00:11:40,159 Bu beni çok şaşırtmıştı. 153 00:11:40,242 --> 00:11:43,203 Tanrı Amerika'yı korusun 154 00:11:43,287 --> 00:11:45,664 …herkes için özgürlük ve adalet. 155 00:11:45,748 --> 00:11:48,041 Bu anın, onca Amerikalı için 156 00:11:48,125 --> 00:11:51,837 ne anlam ifade ettiğini gösteriyordu bu. 157 00:11:54,381 --> 00:11:56,800 Bu işi o yaptı. O başardı. 158 00:11:56,884 --> 00:11:59,219 -Aferin ulusal güvenlik ekibi. -Efendim. 159 00:11:59,303 --> 00:12:01,597 Teşekkürler. Sizinle iftihar ediyorum. 160 00:12:02,389 --> 00:12:04,099 -Çok iyi iş çıkardınız. -Evet. 161 00:12:04,933 --> 00:12:06,894 Olağanüstü bir akşamdı. 162 00:12:06,977 --> 00:12:10,314 Sonunda Albay'ın elini sıktım 163 00:12:10,397 --> 00:12:12,274 ve işimize döndük. 164 00:12:12,357 --> 00:12:15,235 Beşlikler çakılmadı, kutlama yapılmadı. 165 00:12:15,319 --> 00:12:17,821 Bunun önemli olduğunun farkındaydık 166 00:12:17,905 --> 00:12:21,325 ama o akşam Afganistan'da 12 harekât vardı. 167 00:12:21,408 --> 00:12:24,745 Birkaçı birçok yönden daha yeni yapılan harekâttan 168 00:12:24,828 --> 00:12:28,957 çok daha zorlu, çok daha riskliydi. 169 00:12:30,584 --> 00:12:36,256 Bin Ladin'in ölümü birçok açıdan El-Kaide'nin sonunu getirdi 170 00:12:36,757 --> 00:12:41,261 ama El-Kaide'nin dünyaya saldığı tehdidin sonu değildi bu. 171 00:12:47,351 --> 00:12:48,685 Afganistan'daki savaş… 172 00:12:48,769 --> 00:12:50,270 NATO KANALI 173 00:12:50,354 --> 00:12:53,357 …Irak'taki istikrarsızlık birçok yönden 174 00:12:53,440 --> 00:12:57,486 bin Ladin'in ölümünden öncesine kıyasla 175 00:12:57,569 --> 00:13:00,656 sonrasında çok daha uzun süre devam etti. 176 00:13:07,454 --> 00:13:09,706 NETFLIX BELGESEL DİZİSİ 177 00:13:49,997 --> 00:13:54,209 5. KISIM İMPARATORLUKLAR MEZARLIĞI 178 00:13:56,920 --> 00:14:00,173 Hukuk fakültem, George Mason Üniversitesi Hukuk Fakültesi 179 00:14:00,257 --> 00:14:02,634 Pentagon'dan birkaç kilometre uzaklıkta. 180 00:14:04,511 --> 00:14:08,223 Birçok Amerikalı gibi ben de şok oldum, korktum, öfkelendim. 181 00:14:08,307 --> 00:14:11,560 İnsanların hâlâ hissettiği o duyguları ben de hissettim. 182 00:14:13,020 --> 00:14:15,480 Bir şey yapmam gerektiğini düşündüm. 183 00:14:15,564 --> 00:14:17,691 Bu savaşın parçası olmalıydım. 184 00:14:17,774 --> 00:14:19,484 Üniversitedeki üçüncü yılımda 185 00:14:19,568 --> 00:14:22,154 Washington Post'ta, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki 186 00:14:22,237 --> 00:14:25,866 Nürnberg duruşmalarında askerî yargıçların etkileri hakkında 187 00:14:25,949 --> 00:14:27,200 bir makale okumuştum. 188 00:14:27,284 --> 00:14:29,244 Hem kanun üstünlüğünün 189 00:14:29,328 --> 00:14:33,832 hem de sanıkların adil yargılanma garantisine ilişkin 190 00:14:33,916 --> 00:14:37,294 teoride tüm dünyada kullanılan ilkelerin 191 00:14:37,377 --> 00:14:39,171 ilerlemesini sağlamışlardı. 192 00:14:39,254 --> 00:14:41,256 Güzel bir kariyer gibi geldi. 193 00:14:47,596 --> 00:14:50,432 Hızlı bir konuşlandırmanın ardından Irak'tan döndüğümde 194 00:14:50,515 --> 00:14:53,644 askerî kamu avukatı olarak iki yıl Almanya'da kaldım 195 00:14:53,727 --> 00:14:56,396 ve askerî mahkemelerde askerleri temsil ettim. 196 00:14:57,147 --> 00:15:00,400 Bir alanda köpeğimi gezdirirken 197 00:15:00,484 --> 00:15:03,195 atama biriminden arayıp şöyle dediler: 198 00:15:03,278 --> 00:15:07,449 "Jason, sana harika bir tayin yeri bulduk. 199 00:15:08,825 --> 00:15:10,494 Guantanamo Körfezi nasıl?" 200 00:15:12,412 --> 00:15:13,872 Bu, 2011'de oldu. 201 00:15:14,331 --> 00:15:16,959 11 Eylül'den on yıl sonra. 202 00:15:17,960 --> 00:15:21,630 Sonrasında işkence muhtıraları hakkında, 203 00:15:22,422 --> 00:15:26,635 terörle savaşta ABD'nin aşırı agresif duruşuyla ilişkili 204 00:15:26,718 --> 00:15:29,304 bazı sorunlar hakkında çok şey ortaya çıktı. 205 00:15:29,388 --> 00:15:31,932 ABD insan haklarına ilişkin kaygılar vardı. 206 00:15:33,600 --> 00:15:37,562 Daha sonra arayıp kendine 11 Eylül'ün fikir babası diyen 207 00:15:37,646 --> 00:15:41,608 Halid Şeyh Muhammed'in avukatı olacağımı söylediler. 208 00:15:43,986 --> 00:15:45,737 Halid Şeyh Muhammed'e karşı suçlamalar 209 00:15:45,821 --> 00:15:49,116 11 Eylül saldırılarını planlamış, düzenlemiş, koordine etmiş olması 210 00:15:49,199 --> 00:15:51,868 ve her şeyi planlayan kişinin o olmasıydı. 211 00:15:53,704 --> 00:15:55,122 Halid Şeyh Muhammed 212 00:15:55,205 --> 00:15:59,167 2003'te Rawalpindi'de Pakistan güçlerince yakalanmıştı. 213 00:16:00,585 --> 00:16:02,671 Daha sonra CIA tarafından 214 00:16:02,754 --> 00:16:06,842 ABD dışındaki "Kara Merkez" denen çeşitli yerlerde gözaltında tutulmuş 215 00:16:06,925 --> 00:16:09,428 ve kimilerinin geliştirilmiş sorgulama yöntemi 216 00:16:09,511 --> 00:16:11,096 dediği şeye maruz kalmıştı. 217 00:16:11,680 --> 00:16:13,724 Kimileri buna işkence diyebilir. 218 00:16:14,850 --> 00:16:18,645 YAYINLANMAMIŞ GUANTANAMO KÖRFEZİ SABIKA FOTOĞRAFI - EYLÜL 2006 219 00:16:18,729 --> 00:16:21,773 Uzun süreli uyku yoksunluğuna maruz kalmıştı. 220 00:16:22,274 --> 00:16:26,111 180 saat uyumadığı söyleniyor. 221 00:16:26,194 --> 00:16:30,282 Açıklanan kayıtlara göre 183 su işkencesi seansı. 222 00:16:32,743 --> 00:16:34,953 Kendini Guantanamo Körfezi'nde buldu. 223 00:16:37,039 --> 00:16:42,044 Özünde onu savunacağınızı duyunca ne tepki verdiniz? 224 00:16:42,127 --> 00:16:43,628 Özellikle şu durumda 225 00:16:43,712 --> 00:16:47,382 Guantanamo Körfezi'ndeki tutukluların hakları için savaşmak 226 00:16:47,466 --> 00:16:51,094 hiç kimse için siyasi olarak uygun bir konu değil. 227 00:16:51,762 --> 00:16:56,224 Ama mesele müvekkil değil. Mesele herkesin hakkını savunmak. 228 00:16:56,308 --> 00:16:59,895 Beyaz Saray, Kongre'den önerilen askerî kurullarda 229 00:16:59,978 --> 00:17:03,482 terörist zanlıların sorgu ve kovuşturmalarının 230 00:17:03,565 --> 00:17:06,193 sınırlarını açıklamasını istiyor. 231 00:17:07,277 --> 00:17:10,280 Tutukluları niye Amerika'da yargılamadılar? 232 00:17:10,363 --> 00:17:13,075 Güçlü ve sağlam bir ceza adalet sistemimiz var. 233 00:17:13,158 --> 00:17:15,410 Bu makul bir soru. 234 00:17:15,494 --> 00:17:18,747 Bazı teröristleri Amerika'da yargıladık da zaten. 235 00:17:18,830 --> 00:17:20,499 ABD ADALET BAKANI, 2005-2007 236 00:17:20,582 --> 00:17:23,376 Zekeriya Musavi önemli bir örnek olur. 237 00:17:23,460 --> 00:17:25,796 Ülkenin ilk 11 Eylül davasında 238 00:17:25,879 --> 00:17:31,468 federal mahkemede suçlu bulunan Zekeriya Musavi müebbet hapis yatıyor. 239 00:17:31,968 --> 00:17:35,639 Kaygılarımızdan biri, Guantanamo'daki tutukluların hepsinin 240 00:17:35,722 --> 00:17:39,226 kendini temsil edip suçunu kabul etmeyecek olması. 241 00:17:39,309 --> 00:17:42,062 Mahkemeyi, Amerika'yı kınayıp 242 00:17:42,145 --> 00:17:46,983 El-Kaide ve diğer terör gruplarının çabalarını övebilecekleri 243 00:17:47,067 --> 00:17:50,570 bir platform olarak kullanabilirlerdi. 244 00:17:50,654 --> 00:17:54,574 Çünkü bu bireyler için bir propaganda fırsatı olurdu. 245 00:17:54,658 --> 00:17:57,119 Açıkçası güvenliğinden de endişe duyduk. 246 00:17:57,202 --> 00:18:01,748 Duruşma sırasında terör gruplarının saldırmasından 247 00:18:01,832 --> 00:18:02,833 endişe duyulurdu. 248 00:18:04,543 --> 00:18:08,630 Guantanamo tutuklularının sorunu işkence görmüş olmalarıydı. 249 00:18:09,131 --> 00:18:15,554 Bu da kafalarda soru işaretleri yarattı. İlki, bir jüri bunu duysa ne olacağıydı. 250 00:18:15,637 --> 00:18:18,598 İkincisi de itirafların işkence sonucunda yapılması 251 00:18:18,682 --> 00:18:21,893 ve bunun itiraf için anlamının ne olduğu. 252 00:18:22,561 --> 00:18:25,564 Savunma da bunun öne sürülmesine 253 00:18:25,647 --> 00:18:27,732 şiddetle karşı çıkabilirdi. 254 00:18:29,734 --> 00:18:33,738 CCR, yani Anayasal Haklar Merkezi ve avukatlar 255 00:18:33,822 --> 00:18:39,161 11 Eylül'den sonraki ilk haftalarda 2002 Şubat'ında ihzar davası açtık. 256 00:18:39,244 --> 00:18:43,373 Hükûmetin tutukların niye tutulduklarını bilmeye hakları olmadığı 257 00:18:43,456 --> 00:18:46,209 ve tutuklamalarına karşı çıkamayacakları 258 00:18:46,293 --> 00:18:47,794 görüşüne karşı çıktık. 259 00:18:48,378 --> 00:18:51,882 Nihayetinde bu dava Yüksek Mahkeme'ye kadar gitti. 260 00:18:53,258 --> 00:18:56,219 ABD Yüksek Mahkemesi bugün terörle savaşın özündeki 261 00:18:56,303 --> 00:18:58,305 bir davanın argümanlarını dinledi. 262 00:18:58,388 --> 00:19:01,808 Guantanamo Körfezi, Küba'daki ABD Deniz Üssü'ndeki 263 00:19:01,892 --> 00:19:04,561 600'den fazla terörist şüphelinin alıkoyulması. 264 00:19:05,854 --> 00:19:10,775 Aslında hâkimler bu tutuklamaların yasallığını inceliyordu. 265 00:19:10,859 --> 00:19:13,987 2006'da Mahkeme, uluslararası hukuku ihlal ettiği için 266 00:19:14,070 --> 00:19:16,698 askerî kurulların yasa dışı olduğunu söyledi. 267 00:19:16,781 --> 00:19:21,286 Terörle Savaş tutuklularının Cenevre Sözlemesi'nce korunduğunu söyledi. 268 00:19:23,121 --> 00:19:25,874 2006'nın sonunda, Yüksek Mahkeme'nin 269 00:19:25,957 --> 00:19:29,836 daha aylar önce yasa dışı dediği şeyleri yasallaştırmak için 270 00:19:29,920 --> 00:19:31,963 Askerî Kurul Kanunu onaylandı. 271 00:19:32,047 --> 00:19:34,341 Biri, habeas corpus'un ellerinden alınmasıydı. 272 00:19:34,424 --> 00:19:36,134 Tüm Guantanamo tutuklularının 273 00:19:36,218 --> 00:19:38,637 tutuklamalarının ve gördükleri muamelenin 274 00:19:38,720 --> 00:19:41,097 yasallığına karşı çıkma hakkını ellerinden aldı. 275 00:19:41,598 --> 00:19:45,227 Habeas corpus, sana yapılanın yasa dışı olduğunu söylemek için 276 00:19:45,310 --> 00:19:47,604 mahkemeye gitme hakkıdır. Bu kadar. 277 00:19:47,687 --> 00:19:51,149 Mahkemede kendini savunma fırsatından başka bir şey değil. 278 00:19:51,233 --> 00:19:55,320 Yani bir avukat olarak, habeas corpus'u inkâr etmek 279 00:19:55,403 --> 00:19:57,280 özünde kanunu inkâr etmektir. 280 00:19:58,531 --> 00:20:02,410 Guantanamo'yu insanların söylediği şey hâline getirmektir. 281 00:20:02,494 --> 00:20:04,663 Uzayın hukuki eş değeri. 282 00:20:06,498 --> 00:20:09,334 Barack Obama 2009'da göreve geldiğinde 283 00:20:09,417 --> 00:20:11,127 tüm askerî kurul davaları ile 284 00:20:11,211 --> 00:20:14,089 Guantanamo'daki bu özel duruşmaları durdurmak 285 00:20:14,172 --> 00:20:17,259 ve Guantanamo'yu bir yıl içinde kapatmak için 286 00:20:17,342 --> 00:20:18,718 başkanlık emri verdi. 287 00:20:19,719 --> 00:20:23,890 Obama idaresi ne yapacağına karar verirken 288 00:20:23,974 --> 00:20:28,353 birçok Guantanamo meselesi yıllar süren bir belirsizlik yaşadı. 289 00:20:28,853 --> 00:20:31,356 Afgan savaşı da biterken Kongre bu yıl 290 00:20:31,439 --> 00:20:35,819 tutuklularının transferleri konusundaki kalan kısıtlamaları da kaldırsın 291 00:20:35,902 --> 00:20:38,822 ve Guantanamo Körfezi'ndeki hapishaneyi kapatalım. 292 00:20:38,905 --> 00:20:40,156 ULUSA SESLENİŞ KONUŞMASI 293 00:20:40,240 --> 00:20:41,616 Çünkü terörle 294 00:20:41,700 --> 00:20:44,995 yalnızca istihbarat ve askerî harekâtlarla değil, 295 00:20:45,078 --> 00:20:48,164 anayasal ideallerimize sadık kalarak mücadele ederiz. 296 00:20:48,248 --> 00:20:50,125 Bence Obama idaresi 297 00:20:50,208 --> 00:20:53,628 bu konuda bir şey yapma motivasyonunu kaybetti. 298 00:20:53,712 --> 00:20:55,839 Başka siyasi öncelikleri vardı. 299 00:21:03,638 --> 00:21:06,057 Adil yargılanmak herkesin hakkıdır. 300 00:21:06,141 --> 00:21:09,811 Benden de bu istendi, müvekkilimi elimden geldiğince savunmak. 301 00:21:11,146 --> 00:21:15,025 Bu yöntemler herhangi bir Amerikalıya, Amerikan vatandaşına, 302 00:21:15,108 --> 00:21:19,821 Amerika'da davası olan herhangi bir sanık üzerinde uygulansaydı 303 00:21:20,363 --> 00:21:22,157 bu adaletsizliği kaldırmazdık. 304 00:21:22,907 --> 00:21:25,243 Virginia'da büyüdüm, okula gittim, 305 00:21:25,327 --> 00:21:27,329 Anayasa'yı ve Haklar Bildirgesi'ni öğrendim, 306 00:21:27,412 --> 00:21:30,874 bunun sonucunda liderlerimizin herkes için adil bir yasayı 307 00:21:30,957 --> 00:21:32,917 onaylayacağına inanmak istiyorum. 308 00:21:33,001 --> 00:21:35,086 "2006 ASKERÎ KURUL KANUNU" 309 00:21:35,170 --> 00:21:40,133 Bush İdaresi'nin onayladığı 2006 Askerî Kurul Kanunu'na 310 00:21:40,216 --> 00:21:45,430 ve Başkan Obama'nın onayladığı 2009 Askerî Kurul Kanunu'na bakarsanız 311 00:21:45,513 --> 00:21:50,143 daha ilk günden sistemin başarısız olacağını görebilirsiniz. 312 00:21:51,770 --> 00:21:57,108 Savunma avukatı olarak işinizi yapmayı zorlaştıran 313 00:21:57,609 --> 00:21:59,903 bir düzen vardı neredeyse. 314 00:21:59,986 --> 00:22:01,279 Çok zorlaştırıyordu. 315 00:22:02,489 --> 00:22:06,326 ABD hükûmetinin politikasının kimsenin adil yargılanması olmadığı 316 00:22:06,826 --> 00:22:08,453 çok barizdi. 317 00:22:08,536 --> 00:22:13,041 ABD hükûmetinin politikası, avukatların süreci meşru gösterecek kadar 318 00:22:13,124 --> 00:22:15,293 iyi iş çıkarmalarını sağlamaktı. 319 00:22:15,377 --> 00:22:17,796 Ama çok iyi iş çıkarmamalıydılar. 320 00:22:22,592 --> 00:22:26,388 Askerî kurul süreci, bu adamların gördüğü muameleye dair 321 00:22:26,471 --> 00:22:28,306 hiçbir bilginin 322 00:22:28,390 --> 00:22:34,020 ortaya çıkmamasını sağlamak üzere tasarlanmış. 323 00:22:34,646 --> 00:22:36,189 Amacı savaş suçlarını gizlemek. 324 00:22:37,524 --> 00:22:38,817 Ben de hayır dedim. 325 00:22:39,526 --> 00:22:41,486 Bunu yapmam ahlak dışı. 326 00:22:42,153 --> 00:22:47,200 Muvazzaf subay olarak ABD Ordusu'ndan istifa ettim. 327 00:22:49,244 --> 00:22:51,496 Birçok kişinin gözünden bakınca 328 00:22:51,579 --> 00:22:54,207 Halid Şeyh Muhammed'den kötüsü olamaz. 329 00:22:54,290 --> 00:22:59,003 Değil mi? Dünya Ticaret Merkezi'ne ve Pentagon'a yapılan o korkunç saldırı. 330 00:23:01,339 --> 00:23:06,344 Bu adamı savunmak nasıl olur da mevkinizi bırakmaya değer? 331 00:23:06,428 --> 00:23:08,054 Yani ordudan ayrılmaya. 332 00:23:08,138 --> 00:23:09,722 Evet. Anlıyorum. 333 00:23:10,807 --> 00:23:11,975 Anlıyorum. 334 00:23:12,058 --> 00:23:16,312 Orduda muvazzaf subaylığı bıraktım. 335 00:23:16,813 --> 00:23:20,024 Ama bir bakıma hiçbir şeyi bırakmıyordum. 336 00:23:20,108 --> 00:23:27,073 Ben bunu bir şeyi savunmak olarak görüyorum açıkçası 337 00:23:27,157 --> 00:23:28,616 ve yapmam gereken buydu. 338 00:23:30,285 --> 00:23:33,413 Anton Myrer'ın bir kitabında çok güzel bir alıntı var. 339 00:23:33,913 --> 00:23:37,876 "İyi bir asker olmakla iyi bir insan olmak arasında 340 00:23:37,959 --> 00:23:39,377 seçim yapmanız gerekirse 341 00:23:40,462 --> 00:23:41,838 iyi bir insan olun." 342 00:23:44,090 --> 00:23:46,593 Halid Şeyh Muhammed gibi bir figürün davası 343 00:23:46,676 --> 00:23:49,179 nasıl olur da hâlâ sonuçlanmaz? 344 00:23:49,679 --> 00:23:54,767 Bence hiçbir sonuca varmadan neredeyse 20 yıldır gözaltında tuttuğumuz 345 00:23:55,685 --> 00:23:57,187 insanların olmasını 346 00:23:57,687 --> 00:24:02,275 bazıları askerî kurul sürecinin eleştirisi olarak görebilir. 347 00:24:02,358 --> 00:24:07,655 Bana kalırsa bu, ülkemizin güvenliğine tehdit teşkil etmeye devam eden 348 00:24:07,739 --> 00:24:11,451 bu tür faillerle uğraşmanın zorluklarını gösteriyor. 349 00:24:12,118 --> 00:24:14,370 Bence bu sorunlarla boğuşan 350 00:24:14,454 --> 00:24:17,790 tek kişinin Başkan Bush olmaması bunu yansıtıyor. 351 00:24:17,874 --> 00:24:20,293 Başkan Obama ve Başkan Trump da bunlarla boğuştu, 352 00:24:20,376 --> 00:24:22,670 Başkan Biden da boğuşacak. 353 00:24:22,754 --> 00:24:24,547 Nasıl bir sonuca varacağız? 354 00:24:25,840 --> 00:24:29,511 İşkence ettiğimiz için bunlar oluyor. 355 00:24:29,594 --> 00:24:32,805 11 Eylül'ün üstünden 20 yıl geçti, biz hâlâ bize saldıranları 356 00:24:32,889 --> 00:24:34,933 ne yapacağımızı bulmaya çalışıyoruz. 357 00:24:37,185 --> 00:24:39,562 Yıllar önce seyahatteydim 358 00:24:39,646 --> 00:24:43,066 ve kısa bir süre tutuklanan yabancı bir gazeteciyle tanıştım. 359 00:24:43,149 --> 00:24:46,486 Guantanamo'yla ilgili hiç unutmadığım bir şey söyledi. 360 00:24:46,569 --> 00:24:49,489 Guantanamo bir yer değil, 361 00:24:50,532 --> 00:24:51,699 bir konsept. 362 00:24:54,035 --> 00:24:55,620 Bence Amerikalılar olarak 363 00:24:56,788 --> 00:24:59,207 kim olmak istediğimizin konsepti. 364 00:24:59,832 --> 00:25:01,668 Çünkü Amerika da bir konsept. 365 00:25:02,669 --> 00:25:04,879 Bu konsept için savaşmalıyız. 366 00:25:05,797 --> 00:25:08,883 2021 itibarı ile 2002'den beri Guantanamo Körfezi'nde 367 00:25:08,967 --> 00:25:10,677 yaklaşık 780 kişi alıkoyuldu. 368 00:25:10,760 --> 00:25:13,304 Son üç idare, bunlardan 741'ini saldı. 369 00:25:13,388 --> 00:25:19,102 Kalan 40 kişiden ikisi askerî kurulca suçlu bulundu. 370 00:25:21,563 --> 00:25:22,647 HAZİRAN 2011 371 00:25:22,730 --> 00:25:25,316 Üniformalı olağanüstü kadın ve erkeklerimiz, 372 00:25:25,400 --> 00:25:29,028 sivil personelimiz ve birçok koalisyon ortağımız sayesinde 373 00:25:29,112 --> 00:25:30,822 hedeflerimize ulaşıyoruz. 374 00:25:31,489 --> 00:25:33,992 Bunun sonucunda gelecek aydan itibaren 375 00:25:34,075 --> 00:25:39,747 yıl sonuna kadar Afganistan'dan birliklerimizin 10.000'ini çıkaracağız. 376 00:25:39,831 --> 00:25:44,127 Gelecek yaza kadar da toplam 33.000 birlik eve gelecek. 377 00:25:44,210 --> 00:25:45,878 OBAMA AFGANİSTAN'DAN HIZLA ÇEKİLECEK 378 00:25:45,962 --> 00:25:47,964 Ben Afganistan'a, 379 00:25:49,215 --> 00:25:54,470 komutan olmaya giderken başkanla konuşmalarımda verdiği talimatlar 380 00:25:54,554 --> 00:25:57,640 savaş stratejimizi değiştirme sürecine başlamam 381 00:25:57,724 --> 00:25:59,517 ve Afganlara bırakmamdı. 382 00:26:01,019 --> 00:26:05,356 Ülkenin güvenliği için gerekliliklerin büyük kısmını 383 00:26:05,440 --> 00:26:07,066 onlar karşılayacaktı. 384 00:26:08,318 --> 00:26:11,029 Görevimiz savaştan desteğe dönüşecek. 385 00:26:11,863 --> 00:26:15,908 2014'te bu dönüşüm süreci tamamlanmış olacak. 386 00:26:15,992 --> 00:26:20,330 Afgan halkı da kendi güvenliğinden sorumlu olacak. 387 00:26:20,413 --> 00:26:22,832 Harekât alanını kapatmamız gerekiyordu. 388 00:26:23,499 --> 00:26:26,502 Komutayı aldığım gün şu soruyu sordum: 389 00:26:26,586 --> 00:26:29,380 "Afganistan'da kaç tesisimiz var?" 390 00:26:31,215 --> 00:26:34,135 2011 yazında Afganistan'daki muharebe mevzilerini, 391 00:26:34,218 --> 00:26:39,057 muharebe ileri karakollarını, ileri harekât üsleri ile üsleri sayarsanız 392 00:26:39,140 --> 00:26:43,311 irili ufaklı 800'ü aşkın tesis vardı. 393 00:26:43,394 --> 00:26:47,065 Bazı muharebe mevzileri çok küçüktü, bazıları çok büyüktü, 394 00:26:47,148 --> 00:26:49,192 ülkenin farklı yerlerinde 395 00:26:49,859 --> 00:26:53,071 büyük pistlerde ve hava meydanlarında 396 00:26:53,154 --> 00:26:56,783 savaş ve nakliye uçakları olan on binlerce koalisyon gücü vardı. 397 00:26:56,866 --> 00:26:58,201 Bunları kapatmalıydık. 398 00:26:58,910 --> 00:27:01,245 Bu çok büyük bir girişimdi. 399 00:27:02,372 --> 00:27:06,501 Sonunda birkaç bin birlik getirmeme izin verdiler. 400 00:27:06,584 --> 00:27:10,672 Bu birlikler üsleri silahsızlandırdı, yapıları yıktı 401 00:27:10,755 --> 00:27:12,715 ve oraları eski hâllerine döndürdü. 402 00:27:12,799 --> 00:27:15,343 Böylece bir Amerikan üssünde Taliban imajı 403 00:27:15,426 --> 00:27:19,013 ve siyah Taliban bayrağı olmasını engelledik. 404 00:27:24,227 --> 00:27:27,689 Bu, geçen yıl mart ayında Afganistan'ın Vardak şehrinde 405 00:27:27,772 --> 00:27:31,275 ABD birliklerine yapılan ölümcül saldırının sonrası. 406 00:27:31,359 --> 00:27:33,027 İçeriden bir saldırı daha. 407 00:27:33,111 --> 00:27:35,738 Diğer adıyla "yeşil maviye karşı". 408 00:27:40,410 --> 00:27:43,079 2012'nin başlarında sosyal medyada 409 00:27:43,162 --> 00:27:48,126 Amerikalı birliklerin ölü Afganların, ölü Talibanlıların üzerine işediği 410 00:27:48,209 --> 00:27:49,168 bir video çıktı. 411 00:27:50,294 --> 00:27:53,881 Birincisi, biz böyle insanlar değiliz. Böyle şeyler yapmayız. 412 00:27:53,965 --> 00:27:56,217 Ama karşımızda bir video vardı 413 00:27:56,300 --> 00:28:00,888 ve askerler idrarlarını yaparken yakışıksız konuşmalar dönüyordu. 414 00:28:01,764 --> 00:28:04,517 Bu, Afganistan'daki herkesi öfkelendirdi. 415 00:28:04,600 --> 00:28:09,147 Afgan hükûmetini öfkelendirdi, Afgan askerî yetkililerini öfkelendirdi, 416 00:28:09,230 --> 00:28:10,815 beni öfkelendirdi. 417 00:28:13,776 --> 00:28:17,155 Bir hafta içinde, buna öfkelenen bir Afgan askeri 418 00:28:17,238 --> 00:28:21,325 Fransız danışmanlarına saldırdı ve dördünü oracıkta öldürdü. 419 00:28:21,409 --> 00:28:24,370 Bir beşincisi daha sonra öldü, birkaçını da yaraladı. 420 00:28:27,248 --> 00:28:29,083 Başta İngilizler ve Amerikalılar 421 00:28:29,167 --> 00:28:32,670 Afgan Ulusal Güvenlik Güçleri'ni eğitirken aynı üssü paylaşırlardı. 422 00:28:32,754 --> 00:28:36,841 Kalkar, kahvaltı eder, egzersiz yapar, akşam yemeği yerlerdi. 423 00:28:36,924 --> 00:28:40,219 Bu şekilde gerçek bağlar ve güçlü ilişkiler kurulmuştu. 424 00:28:40,303 --> 00:28:42,388 Ama Taliban bu şekilde kolayca 425 00:28:42,472 --> 00:28:45,099 koalisyon güçlerini öldürüp 426 00:28:45,183 --> 00:28:48,478 eğitim girişimini durdurabileceğini fark etti. 427 00:28:50,021 --> 00:28:52,440 2008, 2009'dan sonra 428 00:28:52,523 --> 00:28:56,486 bir Afgan Ulusal Ordusu askerinin gecenin bir yarısı uyanıp 429 00:28:56,569 --> 00:29:01,699 dört, beş İngiliz ya da Amerikalı askeri vurduğunu daha fazla duyar olduk. 430 00:29:01,783 --> 00:29:06,245 Birinin verilen emre gücendiği ya da disiplin gördüğü için gücendiği 431 00:29:06,329 --> 00:29:08,080 vakalar da oldu. 432 00:29:08,915 --> 00:29:13,544 O kadar yaygınlaştı ve kötüleşti ki iki gücün tamamen ayrılması gerekti. 433 00:29:15,254 --> 00:29:19,383 Kendilerini savunmaya hazırladığımız insanlar 434 00:29:19,467 --> 00:29:24,180 danışmanlarımıza veya birliklerimize saldırıp onları öldürüyordu. 435 00:29:24,889 --> 00:29:27,517 Bu, koalisyonun bağını ve birliğini 436 00:29:27,600 --> 00:29:32,522 tamamen aşındırma potansiyeli olan bir şeydi. 437 00:29:33,481 --> 00:29:36,317 Buna hiçbir zaman tamamen son vermedik. 438 00:29:38,861 --> 00:29:42,281 Size şunu söyleyeyim, Afganlar savaşabilir ve savaşacak da. 439 00:29:42,365 --> 00:29:46,035 Ülkeleri uğruna savaşıyor ve ölüyorlar. 440 00:29:47,328 --> 00:29:50,832 Verdikleri zayiata bakarsanız 441 00:29:50,915 --> 00:29:53,167 öyle dönemler oldu ki 442 00:29:53,251 --> 00:29:55,670 o zayiat çok fazla olduğundan 443 00:29:55,753 --> 00:30:00,299 zamanla yerlerinin doldurulamayacağından endişe duyduk. 444 00:30:01,384 --> 00:30:03,553 Çok büyük zayiat verdiler 445 00:30:03,636 --> 00:30:07,390 ve biz nispeten az zayiat veriyoruz, 446 00:30:07,473 --> 00:30:10,309 ki bunların her biri ayrı bir trajedi. 447 00:30:10,393 --> 00:30:12,395 Ama onlar çok zayiat veriyor. 448 00:30:12,478 --> 00:30:15,189 Ve bu uzun yıllardır da böyleydi. 449 00:30:15,940 --> 00:30:20,486 Afganları asla savaşçı olmamakla suçlayamazsınız bana kalırsa. 450 00:30:27,076 --> 00:30:29,620 ABD birlikleri eve döndükçe 451 00:30:30,121 --> 00:30:34,709 ve oradaki çaba bittiğinden kapladığımız alan azaldıkça 452 00:30:34,792 --> 00:30:40,548 ABD komutanları yeniden hava saldırısına başladılar. 453 00:30:40,631 --> 00:30:46,012 Bir çoğu da Taliban kalelerini geri püskürtmek için 454 00:30:46,095 --> 00:30:48,890 insansız hava aracıyla yapıldı. 455 00:30:53,144 --> 00:30:56,731 Bu taktikteki değişimin anlamı, sivil zayiat sayısında 456 00:30:57,231 --> 00:30:58,566 büyük bir artış olmasıydı. 457 00:30:59,233 --> 00:31:00,776 Bunun sonucu da 458 00:31:00,860 --> 00:31:07,366 daha fazla insanı ABD ve Afgan birliklerine düşman etmesi 459 00:31:08,451 --> 00:31:10,953 ve onları Taliban'ın kollarına göndermesi. 460 00:31:16,292 --> 00:31:19,295 Ölümcül drone ve diğer hava saldırılarının kullanımı 461 00:31:19,378 --> 00:31:22,214 2009'da iyice artış gösterdi 462 00:31:22,298 --> 00:31:23,758 ve Obama başkanlığında… 463 00:31:23,841 --> 00:31:27,637 MÜDÜR - AMERİKAN SİVİL ÖZGÜRLÜKLER BİRLİĞİ MİLLÎ GÜVENLİK PROJESİ 464 00:31:27,720 --> 00:31:29,639 …daha fazla yayılıp yerleşti. 465 00:31:31,599 --> 00:31:35,770 Bay Obama, drone'ları Başkan Bush'tan daha agresif kullandı. 466 00:31:35,853 --> 00:31:39,231 Başkan bunun için özür dilemedi. 467 00:31:39,315 --> 00:31:42,818 Düzinelerce becerikli El-Kaide komutanı, eğitmeni, 468 00:31:42,902 --> 00:31:45,655 bomba ustası ve ajanı harp meydanından silindi. 469 00:31:45,738 --> 00:31:48,074 Pakistanlı yetkiler, bu yıl 470 00:31:48,157 --> 00:31:52,161 ABD drone'larının Pakistan'ın Afgan sınırındaki kabile bölgesindeki 471 00:31:52,244 --> 00:31:55,957 militan olduğu söylenen 100'ü aşkın hedefi vurduğunu söyledi. 472 00:32:01,295 --> 00:32:04,590 Yemen'de yaşayan ve millî güvenlik yetkililerinin 473 00:32:04,674 --> 00:32:08,177 ABD iç güvenliğine en büyük tehdit olarak adlandırdıkları 474 00:32:08,260 --> 00:32:11,514 Amerika doğumlu El-Kaide ajanı Anwar al-Awlaki öldürüldü. 475 00:32:11,597 --> 00:32:15,726 İstihbarat al-Awlaki'yi aylarca Yemen'deki sığınağında izledi. 476 00:32:16,811 --> 00:32:19,772 Cuma günü erken saatler CIA drone'u hedefini buldu. 477 00:32:20,564 --> 00:32:25,236 Anwar al-Awlaki'yi Amerikan drone saldırısı öldürdü. 478 00:32:26,696 --> 00:32:30,908 Anwar al-Awlaki, hava korsanları al-Hazmi ve al-Mihdhar 479 00:32:30,992 --> 00:32:35,997 San Diego'da kalırken orada imamdı. 480 00:32:36,497 --> 00:32:42,545 Sanıyorum ki bir iki kez onunla birlikte görülmüşlerdi. 481 00:32:42,628 --> 00:32:47,341 Awlaki 11 Eylül'den sonra tanınır hâle geldi. 482 00:32:47,425 --> 00:32:51,429 Çok radikal bir vaiz oldu. 483 00:32:54,640 --> 00:32:59,895 Hükûmet, bir Amerikan vatandaşını öldürme yetkisini talep ediyordu 484 00:33:00,396 --> 00:33:01,731 ve bunu yargı süreci olmadan, 485 00:33:01,814 --> 00:33:08,029 öldürme kararının yasal olup olmadığını, olgularla desteklenip desteklenmediğini 486 00:33:08,112 --> 00:33:12,658 ölüm haricinde bir yolun kullanılıp kullanılamayacağını 487 00:33:12,742 --> 00:33:14,910 mahkemede test etmeden yapıyordu. 488 00:33:17,288 --> 00:33:19,790 Hukuk dışı öldürme programımız olmasının… 489 00:33:19,874 --> 00:33:21,167 DRONE PROTESTOSU 490 00:33:21,250 --> 00:33:27,798 …terör şüphelilerini hukuki gözetim olmadan öldürmemizin 491 00:33:28,299 --> 00:33:33,220 ne anlama geldiğiyle neredeyse hiçbir şekilde boğuşulmadı. 492 00:33:33,304 --> 00:33:36,348 ASIL TERÖRİST ABD 493 00:33:41,854 --> 00:33:45,649 Birçok kişi drone saldırılarının çok işe yaradığını söyleyecektir. 494 00:33:45,733 --> 00:33:47,735 A, B, C hedefleri öldürdüler. 495 00:33:47,818 --> 00:33:49,945 Ama benim argümanım hep şu olmuştur, 496 00:33:50,029 --> 00:33:54,116 üç hedefi öldürürken 3.300 hedef daha yarattılar. 497 00:34:03,959 --> 00:34:06,087 Çünkü drone saldırıları adil olamaz. 498 00:34:06,170 --> 00:34:10,925 Drone saldırılarının sivil zayiatı binlere ulaşıyordu. 499 00:34:15,888 --> 00:34:18,265 DRONE'LARCA ÖLDÜRÜLENLERE TERÖRİST DENİYOR 500 00:34:18,349 --> 00:34:21,894 "Size meşru hedef nedir?" dediğimizde çok şaşırmıştım. 501 00:34:21,977 --> 00:34:25,648 Nihayetinde önemsiz detayları çıkarınca lafın özünde iyi hedef, 502 00:34:25,731 --> 00:34:31,320 belli bir yaşın üstündeki ve belli bir yaşın altındaki her erkekti. 503 00:34:34,031 --> 00:34:38,285 Sonuçlarını umursamadan insan öldürünce çok daha fazla hedef yaratırsın. 504 00:34:39,870 --> 00:34:43,165 Cephanemizdeki predator drone gibi silahlarla 505 00:34:43,249 --> 00:34:46,794 birliklerimiz ulaşılması zor bölgelerde masumlara zarar vermeden 506 00:34:46,877 --> 00:34:50,047 tam isabetli saldırılar düzenleyebilir. 507 00:34:50,548 --> 00:34:52,883 Kısacası bu saldırılar hayat kurtardı. 508 00:34:54,218 --> 00:34:56,804 Dahası, Amerika'nın eylemleri yasal. 509 00:34:57,721 --> 00:34:59,515 11 Eylül'de saldırıya uğradık. 510 00:35:00,224 --> 00:35:04,228 Bir hafta için Kongre ezici çoğunlukla güç kullanımını onayladı. 511 00:35:05,146 --> 00:35:06,856 …nişan merasiminiz. 512 00:35:06,939 --> 00:35:08,732 Bir nişan merasimi vardı. 513 00:35:09,984 --> 00:35:12,486 Nişan merasiminin tarihi neydi? 514 00:35:12,570 --> 00:35:14,113 Resmî belge bu mu? 515 00:35:16,782 --> 00:35:20,077 Köyüme gittiğimde 516 00:35:20,161 --> 00:35:24,331 eskisi gibi gelmiyor, başka bir köy gibi geliyor. 517 00:35:24,415 --> 00:35:26,333 Köyde bir sürü arkadaşım vardı. 518 00:35:26,417 --> 00:35:29,420 Çok kişinin bombalama yüzünden uzuvları kesildi. 519 00:35:29,503 --> 00:35:31,755 DATTA KEL KABİLE REİSİ - MALİK'İN OĞLU 520 00:35:31,839 --> 00:35:35,134 Vücutları kanla kaplıydı, 521 00:35:35,217 --> 00:35:37,761 ne elleri ne ayakları vardı 522 00:35:37,845 --> 00:35:44,310 ve yangın yüzünden derileri sarkıktı. 523 00:35:44,393 --> 00:35:49,690 Derileri bir giysi parçası gibi kollarından sarkıp sallanırdı. 524 00:35:52,443 --> 00:35:56,780 100 yıl da yaşasam bu acıyı unutmam. 525 00:35:56,864 --> 00:35:59,825 İnşallah intikamımızı alacağız. 526 00:36:01,827 --> 00:36:06,624 İçleri nasıl öfke dolu, görüyorsunuz. 527 00:36:06,707 --> 00:36:08,250 Teröristleri siz yaratıyorsunuz. 528 00:36:08,334 --> 00:36:11,754 Tüm bu masumları terörist olmaya zorladınız 529 00:36:11,837 --> 00:36:15,049 çünkü politikanız, çocuklarımızı öldürmekti. 530 00:36:16,508 --> 00:36:20,471 "Tek kaderimiz ölümse biz de savaşarak ölürüz" diyorlar. 531 00:36:20,554 --> 00:36:21,931 Taliban'a katılıyorlar. 532 00:36:38,489 --> 00:36:41,200 Sizce Amerikan askerleri durumu dengelemek için 533 00:36:41,283 --> 00:36:43,285 Afganistan'da kalmalı mı? 534 00:36:43,369 --> 00:36:45,955 Tamamen karşı çıkmam ama bir yandan da 535 00:36:46,038 --> 00:36:48,374 önümüzdeki 200 yıl orada mı kalacaklar? 536 00:36:48,457 --> 00:36:52,461 "Ne oluyor?" diyeceğiz eninde sonunda. Çok uzun sürecek. 537 00:36:52,544 --> 00:36:56,048 Başta müdahil olarak çok büyük bir hata yaptık. 538 00:36:56,131 --> 00:37:00,511 Çok akıllı insanlar vardı ama ne yaptıklarını bilmiyorlardı. 539 00:37:00,594 --> 00:37:02,888 Çok karmaşık bir hâl aldı. 540 00:37:02,972 --> 00:37:04,765 BUSH: TRUMP VATANI KORUYAMAZ 541 00:37:04,848 --> 00:37:07,893 Afganistan tam bir karmaşa hâlinde. 542 00:37:09,436 --> 00:37:11,313 Rusya neden orada değil? 543 00:37:11,814 --> 00:37:14,191 Hindistan neden orada değil? 544 00:37:14,275 --> 00:37:16,277 Pakistan neden orada değil? 545 00:37:16,360 --> 00:37:18,654 10.000 kilometre uzaktayken biz neden oradayız? 546 00:37:18,737 --> 00:37:21,532 AFGANİSTAN'DA ÇIKALIM. ABD'Yİ YENİDEN İNŞA EDELİM. 547 00:37:21,615 --> 00:37:26,036 Trump hem alenen hem de özel olarak oradan çıkmak istediğini açıkça belirtti. 548 00:37:26,537 --> 00:37:32,501 Amerikan halkı zafersiz savaştan bitap düştü. 549 00:37:33,460 --> 00:37:36,505 Bunun en belirgin olduğu savaş da Afganistan'daki. 550 00:37:36,588 --> 00:37:37,548 21 AĞUSTOS 2017 551 00:37:38,257 --> 00:37:41,635 Birçok Amerikalı diplomatla konuştum 552 00:37:41,719 --> 00:37:46,432 ve Trump'ın umurunda bile olmadığını bana açıkça ifade ettiler. 553 00:37:46,932 --> 00:37:48,600 O savaşı kazanmak isteseydim 554 00:37:49,101 --> 00:37:52,396 Afganistan' yeryüzünden silinirdi, yok olurdu. 555 00:37:52,479 --> 00:37:54,148 İMRAN HAN PAKİSTAN BAŞBAKANI 556 00:37:54,231 --> 00:37:56,400 On gün içinde biterdi. 557 00:37:56,483 --> 00:37:58,402 Oradan çıkmak istemekle kalmadı, 558 00:37:58,485 --> 00:37:59,445 KADROLU YAZAR 559 00:37:59,528 --> 00:38:00,946 "Yemişim Afganları. 560 00:38:01,530 --> 00:38:03,240 Sikeyim Afganları." dedi. 561 00:38:03,824 --> 00:38:07,953 "Savaşmayı hiç bırakmayacaklar. Onlar için umut yok. Biz gidiyoruz." 562 00:38:08,746 --> 00:38:11,206 Taliban bunu dinliyordu ve duydu. 563 00:38:11,790 --> 00:38:13,375 Tam da bunu istiyorlardı. 564 00:38:15,294 --> 00:38:20,215 Bay Trump, Taliban güçlü dedi, 565 00:38:20,299 --> 00:38:25,220 biz de güçlü insanlarız. 566 00:38:25,304 --> 00:38:30,768 Güçlüler, güçlülerle el sıkışıp… 567 00:38:30,851 --> 00:38:32,770 ESKİ TALİBAN LİDERİ 568 00:38:32,853 --> 00:38:35,647 …büyük yerlere gitmeli. 569 00:38:36,732 --> 00:38:38,192 Trump'a âşık oldular. 570 00:38:38,275 --> 00:38:41,528 "Beyaz Saray'daki adamımız" dediler. 571 00:38:41,612 --> 00:38:45,824 TALİBAN, TRUMP'IN BİRLİKLERİN ERKEN ÇEKİLECEĞİ TWEET'İNİ KUTLADI 572 00:38:47,076 --> 00:38:50,120 ŞUBAT 2020 573 00:38:51,205 --> 00:38:53,332 ABD VE TALİBAN ARASINDAKİ İLK BARIŞ KONUŞMALARI 574 00:38:53,415 --> 00:38:55,292 Yok, boş ver. Sorun değil. 575 00:38:57,044 --> 00:38:58,670 Evet. Hadi. 576 00:39:00,672 --> 00:39:02,049 İyiyim. Siz nasılsınız? 577 00:39:02,132 --> 00:39:03,675 ABD DIŞİŞLERİ BAKANI, 2018-2021 578 00:39:08,138 --> 00:39:13,727 Benim için soru şuydu: Nasıl olur da Amerika Birleşik Devletleri gibi 579 00:39:13,811 --> 00:39:15,813 dünyadaki büyük bir demokrasi, 580 00:39:15,896 --> 00:39:18,941 5.000 askerini öldüren bir terör grubuyla… 581 00:39:19,024 --> 00:39:21,485 AHMED ZİYA MESUD ESKİ AFGANİSTAN CUMHURBAŞKANI 582 00:39:21,568 --> 00:39:24,071 …Afganistan'ın siyasi sorunlarını konuşur? 583 00:39:24,154 --> 00:39:25,864 Bu beni çok şaşırtmıştı. 584 00:39:26,365 --> 00:39:29,952 18 aylık konuşmalar ve neredeyse 20 yıllık savaşın ardından 585 00:39:30,035 --> 00:39:35,040 ABD ve Afgan Taliban, barış yolunu açacak ve yabancı birliklerin ülkeden çıkaracak 586 00:39:35,124 --> 00:39:37,793 uzun süredir beklenen bir anlaşma imzaladı. 587 00:39:42,005 --> 00:39:44,466 Trump, Taliban'la bir anlaşma yaptı, 588 00:39:45,217 --> 00:39:49,304 1 Mayıs 2021'e kadar tüm Amerikan birliklerini çekecekti. 589 00:39:49,805 --> 00:39:50,848 Afgan hükûmeti 590 00:39:50,931 --> 00:39:54,143 neredeyse 5.000 Talibanlı mahkûmu serbest bıraktı 591 00:39:54,226 --> 00:39:57,312 ve daha fazlasını serbest bırakmayı kabul etti. 592 00:40:00,649 --> 00:40:03,569 Anlaşma esasında Amerikalılar ve Taliban arasındaydı, 593 00:40:03,652 --> 00:40:05,904 Afgan hükûmeti yoktu. 594 00:40:06,530 --> 00:40:10,159 Taliban, Amerikan birliklerine saldırmamayı kabul etti 595 00:40:10,242 --> 00:40:13,787 ama Afgan hükûmetine saldırmamayı kabul etmedi. 596 00:40:16,165 --> 00:40:17,499 Ne yaptılar peki? 597 00:40:19,251 --> 00:40:22,421 Suikast kampanyasına giriştiler. 598 00:40:25,299 --> 00:40:28,218 Şiddet ve katliam Afganistan'ın bazı bölgelerini sardı 599 00:40:28,302 --> 00:40:30,846 ve Amerika'nın en uzun savaşına son vermeye yönelik 600 00:40:30,929 --> 00:40:34,349 barış müzakerelerini geçersiz kılıp gelecek müzakereleri raydan çıkarabilir. 601 00:40:36,810 --> 00:40:39,521 Agresif bir şekilde ve kusursuzca 602 00:40:39,605 --> 00:40:45,194 Afgan sivil toplumunun kalbini hedef aldılar. 603 00:40:45,277 --> 00:40:49,323 İnsanların 2001 kuşağı diyeceği kişileri. 604 00:40:51,783 --> 00:40:52,701 Kadınları, 605 00:40:54,161 --> 00:40:57,539 eğitimcileri, öğretmenleri, profesörleri. 606 00:41:02,794 --> 00:41:06,423 Tanrım, o kadar çok gazete muhabirini, gazeteciyi öldürdüler ki. 607 00:41:07,382 --> 00:41:11,595 Afgan demokrasisinin kalbi yani. 608 00:41:11,678 --> 00:41:14,431 Tek tek o insanların peşine düştüler. 609 00:41:14,515 --> 00:41:16,642 Bu çok korkutucuydu. 610 00:41:27,319 --> 00:41:29,696 AFGANİSTAN'A BARIŞ GETİRME ANLAŞMASI 611 00:41:30,822 --> 00:41:34,326 Taliban'la bir anlaşma yaptık. 612 00:41:34,409 --> 00:41:37,913 Hükûmet de dâhil diğer Afganlarla oturulup 613 00:41:37,996 --> 00:41:40,415 siyasi uzlaşma için bir yol haritası çizilecek 614 00:41:40,499 --> 00:41:44,127 ve kapsamlı, kalıcı bir ateşkesi kabul edilecekti. 615 00:41:46,338 --> 00:41:49,049 AFGANLARARASI MÜZAKERELER 12 EYLÜL 2020 616 00:41:49,132 --> 00:41:52,052 Şu an Afganların 617 00:41:52,135 --> 00:41:55,222 masada karşılıklı oturduğunu görüyoruz. 618 00:41:58,141 --> 00:41:59,893 Müzakere masasını düşünün. 619 00:42:01,562 --> 00:42:05,566 Bir yandan son birkaç yıldır, hatta neredeyse on yıldır 620 00:42:05,649 --> 00:42:10,445 Guantanamo'da cezaevinde olan 621 00:42:10,529 --> 00:42:12,990 sabit fikirli Taliban liderleri var. 622 00:42:15,576 --> 00:42:18,203 Daha dün bizi öldüren insanlar 623 00:42:18,287 --> 00:42:21,206 bugün bize dostane davranıyor, bizimle konuşuyor. 624 00:42:23,375 --> 00:42:27,838 Kaynakları ve teknolojileri konusunda küstah davrandılar. 625 00:42:29,256 --> 00:42:32,384 Kendilerine çok güveniyorlardı, çok küstahtılar. 626 00:42:32,467 --> 00:42:35,053 Afgan delegelere şöyle dediler: 627 00:42:35,137 --> 00:42:38,724 "Sizinle barış anlaşması yapmamız 628 00:42:38,807 --> 00:42:41,602 gidip Kabil'i almaktan daha uzun sürer." 629 00:42:42,227 --> 00:42:43,979 Çok kibirliydiler. 630 00:42:45,188 --> 00:42:49,568 Askerî olarak Amerikalılar, Afganistan'da 631 00:42:49,651 --> 00:42:53,697 çeşitli stratejiler ve askerî ekipmanlar kullandı. 632 00:42:54,197 --> 00:42:56,783 Ama her adımda başarısız oldular. 633 00:42:56,867 --> 00:43:02,623 Umdukları başarıya ulaşamadılar. 634 00:43:03,790 --> 00:43:04,916 Bir taraf böyleydi. 635 00:43:06,251 --> 00:43:08,003 BAŞKAN - MİLLÎ UZLAŞI YÜKSEK KONSEYİ 636 00:43:08,086 --> 00:43:11,965 Öte yandan, masanın karşı tarafında Afgan hükûmetinin temsilcisi var. 637 00:43:15,469 --> 00:43:18,430 Fevziye Kufi gerçekten müthiş bir kadın. 638 00:43:18,513 --> 00:43:19,556 FEVZİYE KUFİ 639 00:43:19,640 --> 00:43:22,309 Son 20 yılda Afganistan'da gerçekleşen 640 00:43:22,392 --> 00:43:25,020 tüm değişikliklerin canlı bir örneği. 641 00:43:26,938 --> 00:43:29,441 Parlamento'dayken de o zamandan beri de 642 00:43:29,524 --> 00:43:31,943 o ülkede kadın hakları yönündeki 643 00:43:32,027 --> 00:43:34,655 büyük atılımın büyük liderlerinden biri. 644 00:43:35,739 --> 00:43:39,284 Fevziye Kufi'yle ilgili şaşırtıcı gerçek şu ki 645 00:43:39,993 --> 00:43:42,371 barış müzakereleri başlamadan hemen önce 646 00:43:43,121 --> 00:43:44,748 biri onu öldürmeye çalıştı. 647 00:43:48,543 --> 00:43:50,295 Pazar günü gelecektik. 648 00:43:50,921 --> 00:43:52,798 Bu, cuma günü oldu. 649 00:43:55,050 --> 00:43:57,719 Bir araba yolumuzu tıkadı. 650 00:43:57,803 --> 00:44:01,014 Bir anda arabadan biri ateş etmeye başladı. 651 00:44:01,682 --> 00:44:05,936 Birkaç saniye sonra vurulduğumu anladım. 652 00:44:06,019 --> 00:44:08,438 Sonra kanama başladı 653 00:44:08,522 --> 00:44:10,482 ve elimi oynatamadım. 654 00:44:11,525 --> 00:44:13,652 Mermi buraya gelmiş… 655 00:44:15,779 --> 00:44:16,613 Buraya. 656 00:44:17,489 --> 00:44:23,328 Sonra ta buraya gelmiş, burayı parçalayıp burada kalmış. 657 00:44:23,412 --> 00:44:25,205 Buradan çıkardılar. 658 00:44:26,373 --> 00:44:29,376 Kızım "Gözlerini kapatma" diyerek beni uyanık tuttu. 659 00:44:29,459 --> 00:44:31,420 BARIŞ MÜZAKERELERİNDEN 2 GÜN ÖNCE 660 00:44:31,503 --> 00:44:34,172 Çok kan kaybettiğimden bilincim kapanabilirdi. 661 00:44:34,256 --> 00:44:35,632 Beni uyanık tuttu. 662 00:44:36,299 --> 00:44:39,010 Bu kesinlikle barış müzakereleriyle ilişkiliydi 663 00:44:39,094 --> 00:44:41,221 çünkü orada olacağımı biliyorlardı. 664 00:44:41,304 --> 00:44:43,557 Muhtemelen benim etkimden korktular. 665 00:44:45,684 --> 00:44:49,980 Bu, Afganistan'daki şiddet ve savaşın boyutunu gösteriyor. 666 00:44:50,063 --> 00:44:53,191 Ve bu katliamı durdurmak için olan 667 00:44:53,275 --> 00:44:56,194 barış sürecinin önemini gösteriyor. 668 00:44:57,571 --> 00:44:59,364 Birçok Afgan kadın gibi ben de 669 00:44:59,448 --> 00:45:02,951 düzgün türban takmadıkları ya da burka giymedikleri için, 670 00:45:03,034 --> 00:45:06,037 yanlarında erkek olmadan doktora gittikleri için 671 00:45:06,538 --> 00:45:10,542 Taliban'ın kadınları sokakta kırbaçladığına tanık oldum. 672 00:45:11,626 --> 00:45:15,172 Afganistan kadınlar için en kötü ülkelerden biri. 673 00:45:15,255 --> 00:45:18,508 Barış uğruna daha ne kadar taviz vermeliyiz? 674 00:45:22,554 --> 00:45:25,432 NİSAN 2021 675 00:45:25,515 --> 00:45:27,768 BIDEN 11 EYLÜL'E KADAR BİRLİKLERİ ÇEKECEK 676 00:45:27,851 --> 00:45:30,520 Başkan Biden gideceğimize karar verdi. 677 00:45:31,772 --> 00:45:34,357 Aceleyle çıkmayacağız. 678 00:45:34,441 --> 00:45:37,402 Sorumlu, temkinli ve güvenli bir şekilde çıkacağız. 679 00:45:37,486 --> 00:45:38,445 14 NİSAN 2021 680 00:45:38,570 --> 00:45:42,783 Bunu da şu an Afganistan'da bizden çok gücü bulunan 681 00:45:43,283 --> 00:45:46,828 müttefik ve partnerlerimizle koordinasyon hâlinde yapacağız. 682 00:45:48,663 --> 00:45:53,001 1 Mayıs'a kadar çıkamayacağız ama 11 Eylül'den önce çıkmış olacağız, 683 00:45:53,084 --> 00:45:55,003 yani 20. yıl dönümünde. 684 00:45:55,921 --> 00:45:56,922 Şart olmadan. 685 00:45:58,215 --> 00:46:01,009 Taliban'ın şart sıralamasına gerek yok. 686 00:46:01,676 --> 00:46:02,511 Gideceğiz. 687 00:46:06,264 --> 00:46:10,185 Aralık 2020'de Kabil'e gittim. 688 00:46:10,685 --> 00:46:12,395 Cumhurbaşkanı Gani'yle görüştüm. 689 00:46:13,063 --> 00:46:14,397 Terk edilmiş hissetmişler. 690 00:46:14,481 --> 00:46:17,025 Şöyle düşünmüşler, "Amerikalıları seviyoruz. 691 00:46:17,108 --> 00:46:18,777 Burada seçim yapılıyor. 692 00:46:18,860 --> 00:46:21,196 Asya'nın ortasında işleyen bir demokrasi var. 693 00:46:21,279 --> 00:46:23,281 Sizin inandığınıza inanıyoruz."  694 00:46:24,658 --> 00:46:28,537 Oradayken benim hissettiğim şey korkuydu. 695 00:46:31,623 --> 00:46:34,501 Şöyle düşündüm: "Tanrım, Amerikalılar gidiyor. 696 00:46:35,126 --> 00:46:38,713 Taliban burada, aramızda ve peşimizdeler. 697 00:46:38,797 --> 00:46:41,800 Televizyona çıkmadığı sürece 698 00:46:42,634 --> 00:46:44,094 dünyanın umurunda olmayacak." 699 00:46:53,311 --> 00:46:57,357 Amerika Birleşik Devletleri Afganistan'a gitme amacına ulaştı. 700 00:46:57,858 --> 00:47:00,902 11 Eylül'de bize saldıran teröristleri yakalamak, 701 00:47:00,986 --> 00:47:03,488 Usame bin Ladin'e cezasını vermek 702 00:47:03,989 --> 00:47:08,410 ve Afganistan'ın Amerika'ya saldırıların devam edebileceği bir üs olmasını 703 00:47:08,493 --> 00:47:12,455 engellemek için terörist tehdidini azaltmak. 704 00:47:12,539 --> 00:47:15,792 Bu hedeflere ulaştık. Bu yüzden gitmiştik. 705 00:47:16,376 --> 00:47:19,671 Afganistan'a ulus kurmak için gitmedik. 706 00:47:19,754 --> 00:47:20,755 8 TEMMUZ 2021 707 00:47:20,839 --> 00:47:25,051 Geleceklerine ve ülkelerini nasıl yöneteceklerine 708 00:47:25,135 --> 00:47:28,889 karar vermek yalnızca Afgan halkının hakkı ve sorumluluğu 709 00:47:28,972 --> 00:47:30,098 AFGANİSTAN'IN İÇİ 710 00:47:30,181 --> 00:47:34,311 Taliban kasaba ve semtleri hızla ele geçiriyor. 711 00:47:34,394 --> 00:47:35,478 Taliban cuma günü, 712 00:47:35,562 --> 00:47:38,690 Afganistan'ın yüzde 85'inin kontrolünü ele geçirdiğini 713 00:47:38,773 --> 00:47:41,985 ve savaşçıların stratejik bölgelerdeki kontrolü artırdığını söyledi. 714 00:47:43,528 --> 00:47:46,615 Kalmamızı isteyenlere şunu sorayım. 715 00:47:47,282 --> 00:47:48,617 Kaç tane daha… 716 00:47:48,700 --> 00:47:52,245 Amerika'nın kızlarından ve oğullarından kaç bin tanesini daha 717 00:47:52,329 --> 00:47:53,955 riske atmaya razısınız? 718 00:47:54,039 --> 00:47:56,124 Daha ne kadar kalsınlar istersiniz? 719 00:47:57,876 --> 00:47:59,377 ABD savunma yetkilileri, 720 00:47:59,461 --> 00:48:01,838 kalan son Amerikan ve NATO birliklerinin 721 00:48:01,922 --> 00:48:05,258 Afganistan'daki Bagram askerî hava üssünden ayrılıp 722 00:48:05,342 --> 00:48:07,969 orayı Afgan güçlerine bıraktığını söyledi. 723 00:48:10,263 --> 00:48:11,765 ABD BAGRAM HAVA ÜSSÜ'NDEN AYRILDI 724 00:48:11,848 --> 00:48:14,267 Şunu sormak istiyorum, hümanistler nerede? 725 00:48:14,851 --> 00:48:18,730 Hümanistler Afganistan'dan çekilme konusunda 726 00:48:18,813 --> 00:48:20,148 neden öfkeli değiller? 727 00:48:20,231 --> 00:48:22,233 ESKİ ULUSAL GÜVENLİK DANIŞMANI 728 00:48:22,317 --> 00:48:25,320 Daha şimdiden çok büyük ızdırap yaratan bir çekilme. 729 00:48:25,403 --> 00:48:28,114 ABD, Taliban'la anlaşma imzaladıktan sonra… 730 00:48:28,198 --> 00:48:31,534 SINIR TANIMAYAN DOKTORLAR'IN KABİL'DEKİ KLİNİĞİNE SİLAHLI SALDIRI 731 00:48:31,618 --> 00:48:33,703 …bir doğumevine saldırıldı. 732 00:48:33,787 --> 00:48:37,540 Taliban, bebekleri ve gebeleri öldürdü. 733 00:48:37,624 --> 00:48:41,211 Pazarlarda bir sürü Afgan'ın öldüğü saldırılar gördük. 734 00:48:41,294 --> 00:48:44,089 Kabil'deki Amerikan Üniversitesi'ne saldırıldı. 735 00:48:44,172 --> 00:48:47,717 Ülkelerini güçlendirmek ve gelecek Afgan nesilleri için 736 00:48:47,801 --> 00:48:52,806 daha iyi bir gelecek kurmak isteyen kadınlar da dâhil bir sürü genci vurdular. 737 00:48:52,889 --> 00:48:55,934 Şunu sormak istiyorum, öfke nerede? 738 00:48:56,017 --> 00:48:57,477 Hümanistler nerede 739 00:48:57,560 --> 00:48:59,270 ve Afganistan'dan çıkarken 740 00:48:59,354 --> 00:49:03,984 gaddar ve ölüm saçan bir amacı olan bu terör örgütünü 741 00:49:04,067 --> 00:49:08,405 güçlendirmemiz konusunda neden endişeli değiller? 742 00:49:13,743 --> 00:49:17,580 Amerikalılar Afganistan'dan çıktığı ve güçlerinin buradan gittiği an 743 00:49:18,164 --> 00:49:20,834 uluslararası terör geri gelecek. 744 00:49:20,917 --> 00:49:23,461 19 yıldır Afganistan'a yapılan 745 00:49:23,545 --> 00:49:26,715 onca yatırım da yok olacak. 746 00:49:28,216 --> 00:49:31,886 AFGAN ORDUSU EĞİTİM ÜSSÜ 747 00:49:42,272 --> 00:49:44,441 Olan tek şey şu. 748 00:49:44,524 --> 00:49:47,360 Taliban savaşı kazandığına, 749 00:49:47,444 --> 00:49:49,738 Amerika'nın kaçtığına 750 00:49:49,821 --> 00:49:52,323 ve kendi Emirliklerini kurabilmeleri için… 751 00:49:52,407 --> 00:49:54,367 GENEL KURMAY BAŞKANI AFGAN ULUSAL ORDUSU 752 00:49:54,451 --> 00:49:58,163 …ülkenin anahtarlarının kendilerine verilmesi gerektiğine inanıyor. 753 00:50:02,208 --> 00:50:04,961 Amerikalılar güçlerini çekseler bile 754 00:50:06,421 --> 00:50:08,757 görevimizi yerine getirmeye hazırız. 755 00:50:09,257 --> 00:50:11,301 Kanımız aktıkça ülkemizi savunacağız. 756 00:50:11,384 --> 00:50:13,219 ÇAVUŞ SUHAILA JAFARI AFGAN ULUSAL ORDUSU 757 00:50:13,303 --> 00:50:15,555 Ülkemizi Taliban'a teslim etmeyeceğiz. 758 00:50:16,473 --> 00:50:21,061 Bu bizim savaşımız. Burası benim ülkem. Bu benim halkım. Bu benim ordum. 759 00:50:21,728 --> 00:50:22,729 Bu yüzü unutmayın. 760 00:50:23,229 --> 00:50:25,732 Burası eski Afganistan değil. 761 00:50:25,815 --> 00:50:27,108 Bu yeni nesil. 762 00:50:27,192 --> 00:50:30,570 Bunlar yeni insanlar, yeni genç nesil 763 00:50:31,196 --> 00:50:32,822 ve yeni ordu. 764 00:50:36,117 --> 00:50:39,996 Başta orduya atılma sebebim acizlikti. 765 00:50:40,080 --> 00:50:41,873 Ama şu an durum daha iyi. 766 00:50:41,956 --> 00:50:45,418 Vatanımızı savunmak için orduya katıldık çünkü çok fazla ızdırap var. 767 00:50:45,502 --> 00:50:47,170 Ülkemizi savunmalıyız. 768 00:50:54,052 --> 00:50:59,057 Taliban'ın mantığı ve gerekçesi, Afganistan hükûmetinin… 769 00:50:59,140 --> 00:51:00,308 ESKİ TALİBAN LİDERİ 770 00:51:00,391 --> 00:51:03,269 …Afganistan işgalinin sonucu olmadı. 771 00:51:04,312 --> 00:51:08,191 Amerikalılar gidince 772 00:51:08,274 --> 00:51:12,612 onların işgalinin sonucu da yok edilmeli 773 00:51:12,695 --> 00:51:16,241 ve tüm Afgan halkı için kabul edilebilir 774 00:51:16,324 --> 00:51:19,744 yeni bir hükûmet kurulmalı. 775 00:51:22,997 --> 00:51:26,626 Asalak Taliban'a mesajım şu. 776 00:51:26,709 --> 00:51:32,632 Çocuklarımdan birini vatanı savunma uğruna 777 00:51:32,715 --> 00:51:35,510 orduda kaybettim 778 00:51:35,593 --> 00:51:39,013 ve Afgan Ulusal Ordusu'nu desteklemeyi asla bırakmayacağım. 779 00:51:39,097 --> 00:51:40,890 ÇATIŞMADA ÖLEN AFGAN ASKERİN ANNESİ 780 00:51:42,475 --> 00:51:48,481 Diğer çocuklarımı da büyütüp Afgan Ulusal Ordusu'na göndereceğim ki 781 00:51:48,565 --> 00:51:53,736 vatanın baskıcı ve asalak düşmanlarıyla savaşıp 782 00:51:53,820 --> 00:51:56,489 çenelerini kırsınlar. 783 00:51:59,200 --> 00:52:04,581 Sizi temin ederim ki Amerikalılar ve NATO'yla 784 00:52:04,664 --> 00:52:08,418 iyi bir ilişki istiyoruz. 785 00:52:08,918 --> 00:52:13,506 Taliban ve Amerikalılar arasında imzalanan anlaşmada 786 00:52:13,590 --> 00:52:20,388 Taliban'ın vazgeçtiği büyük bir şeyin 787 00:52:20,471 --> 00:52:24,142 El-Kaide ve diğer gruplarla ilişkisi olduğunu göreceksiniz. 788 00:52:24,225 --> 00:52:27,312 Vazgeçebileceği en büyük şey buydu. 789 00:52:28,479 --> 00:52:33,651 Taliban müzakereler başarılı olsun diye bu ilişkilerden vazgeçti 790 00:52:33,735 --> 00:52:39,407 ve El-Kaide ve diğer gruplarla artık bir ilişkisi olmadığını söyledi. 791 00:52:42,243 --> 00:52:47,540 Amerikalar 20 yılın ardından 792 00:52:47,624 --> 00:52:50,418 güçlerini çekme kararı aldı 793 00:52:50,501 --> 00:52:54,172 ama bizi profesyonel olarak eğittiler, hiçbir sorun çıkmayacak. 794 00:52:54,255 --> 00:52:55,715 ASTSUBAY ÇAVUŞ NOOR AZIZ 795 00:52:55,798 --> 00:52:58,593 Vatanımızı kendimiz savunmaya hazırız. 796 00:53:02,430 --> 00:53:03,681 15 Ağustos 2021'de Taliban, 797 00:53:03,765 --> 00:53:05,683 Afganistan'ın başkenti Kabil'i ele geçirdi. 798 00:53:05,767 --> 00:53:08,686 20 yıllık savaşın ardından ülkenin kontrolünü yeniden kazandılar. 799 00:53:08,770 --> 00:53:10,813 11 Eylül dünyayı değiştirdi. 800 00:53:13,233 --> 00:53:15,777 Ülkemiz yas tutuyor. 801 00:53:16,277 --> 00:53:19,072 Bazılarımız "Bir geri çekilelim" demeli. 802 00:53:19,155 --> 00:53:21,282 Bir dakikalığına duralım 803 00:53:21,783 --> 00:53:25,828 ve bugünkü eylemlerimizin olası sonuçlarını bir düşünelim ki 804 00:53:26,329 --> 00:53:29,916 bu, kontrolden çıkmasın. 805 00:53:32,961 --> 00:53:35,797 Askerî Güç Kullanma Onayı 806 00:53:35,880 --> 00:53:38,299 41'i aşkın kez kullanıldı. 807 00:53:39,133 --> 00:53:41,344 19 ülkede kullanıldı, 808 00:53:41,844 --> 00:53:44,013 hem de 11 Eylül'le ilişkisi olmadan. 809 00:53:44,097 --> 00:53:48,685 Amerika içi casusluk için de kullanıldı. 810 00:53:49,269 --> 00:53:53,398 Somali'de, Yemen'de kullanıldı. Aklınıza neresi gelirse. 811 00:53:53,481 --> 00:53:57,652 Dünyanın dört bir yanında güç kullanma, bombalama 812 00:53:57,735 --> 00:54:01,239 ve askerî harekât gerçekleştirme dayanağı olarak kullanıldı. 813 00:54:01,322 --> 00:54:03,449 Bu anayasaya aykırı. 814 00:54:04,158 --> 00:54:06,577 Ebedî savaşa zemin hazırladı. 815 00:54:08,579 --> 00:54:14,294 Yönetimin terör gruplarına karşı ülkede güç kullanmak için 816 00:54:14,377 --> 00:54:16,796 hâlâ Askerî Güç Kullanma Onayı'na 817 00:54:16,879 --> 00:54:19,590 itimat ettiği ya da onayı alıntıladığı 818 00:54:19,674 --> 00:54:21,259 hiç aklıma gelmezdi. 819 00:54:21,759 --> 00:54:24,762 Biz El-Kaide'nin peşine düşecektik. 820 00:54:24,846 --> 00:54:27,765 Bunu yapınca işimiz bitecekti. 821 00:54:27,849 --> 00:54:31,602 Afganistan'ı sığınak olmaktan çıkardığımıza emin olduğumuzda 822 00:54:31,686 --> 00:54:35,773 Askerî Güç Kullanma Onayı'nı kullanmayı bırakacaktık. 823 00:54:35,857 --> 00:54:39,193 El-Kaide ve 11 Eylül'den sorumlu olanların peşine düşmek içindi. 824 00:54:39,819 --> 00:54:41,946 Ama hâlâ geçerli. 825 00:54:42,030 --> 00:54:43,740 Bir noktada bitmesi gerek. 826 00:54:48,703 --> 00:54:52,790 ABD Afganistan'daki savaşa 2,3 trilyon dolardan fazla harcadı. 827 00:54:52,874 --> 00:54:57,253 2.400'ü aşkın Amerikan askeri öldü ve 50.000'den fazlası yaralandı. 828 00:54:57,337 --> 00:55:00,757 Çoğu sivil en az 150.000 Afgan öldürüldü. 829 00:55:08,598 --> 00:55:14,479 11 Eylül birçok yönden 20. yüzyıl ile 21. yüzyıl arasında 830 00:55:14,562 --> 00:55:17,231 elimizdeki en net sınır. 831 00:55:17,315 --> 00:55:22,070 Birçok yönden modern tarihimizin başlangıcı. 832 00:55:23,654 --> 00:55:27,742 11 Eylül'ün yaptığı en büyük şey Amerika'yı korkutmak. 833 00:55:28,951 --> 00:55:31,788 Bugün şarbon, yarın başka bir tehdit. 834 00:55:31,871 --> 00:55:34,248 Bu ne? Nerede duracak? 835 00:55:34,874 --> 00:55:39,212 Bunu hayatımızı geçirdiğimiz 836 00:55:39,295 --> 00:55:43,925 binaların ve kamusal alanların mimarilerinde görüyoruz. 837 00:55:44,008 --> 00:55:48,096 Kurumlara olan güvenimizi etkiledi, 838 00:55:48,679 --> 00:55:51,766 11 Eylül öncesinde ABD hükûmetinin başarısızlıkları. 839 00:55:52,517 --> 00:55:53,476 Meslektaşlarım, 840 00:55:53,559 --> 00:55:57,855 bugünkü her beyanım sağlam kaynaklarca destekleniyor. 841 00:55:58,648 --> 00:56:04,195 ABD istihbaratının ve basının Irak Savaşı öncesindeki başarısızlıkları 842 00:56:04,278 --> 00:56:10,118 Amerikalıların hükûmeti ile basınına bakışını 843 00:56:10,201 --> 00:56:13,371 ve kime güvendiğini değiştirdi. 844 00:56:14,205 --> 00:56:16,290 Neden bahsettiğimizi biliyor musun? 845 00:56:16,374 --> 00:56:19,710 Dört yıl önce rapor okumuşsun, olanları biliyorum sanıyorsun. 846 00:56:19,836 --> 00:56:24,757 11 Eylül bazı yönlerden asıl modern komplo teorisiydi. 847 00:56:27,051 --> 00:56:33,266 Yerel ve eyalet kolluk kuvvetlerini askerîleştirmek için 848 00:56:33,349 --> 00:56:38,104 İçişleri Bakanlığı'nın hibe olarak verdiği milyarlarca dolar 849 00:56:38,187 --> 00:56:42,567 birçok yönden o savaşı ülkemize getirdi. 850 00:56:44,902 --> 00:56:50,867 Bu, Amerikan tarihinde Amerikan tarihinin kalanını değiştiren 851 00:56:50,950 --> 00:56:55,163 iki ya da üç tarihten biri. 852 00:57:06,007 --> 00:57:09,302 Maalesef bence Usame bin Ladin hayatta olsaydı 853 00:57:09,385 --> 00:57:12,180 mutlu biri olurdu, en azından hoşnut olurdu. 854 00:57:12,263 --> 00:57:15,766 1988'de başlattığı girişim 855 00:57:16,267 --> 00:57:19,020 30 yılı aşkın süre hayatta kaldı. 856 00:57:19,103 --> 00:57:22,648 İnsanlık tarihinde teknolojik açıdan en gelişmiş orduya, 857 00:57:22,732 --> 00:57:24,984 Amerika'ya meydan okudu. 858 00:57:28,446 --> 00:57:30,656 11 Eylül'de tek bir El-Kaide vardı. 859 00:57:31,157 --> 00:57:35,703 Bugün Dışişleri Bakanlığı'nın listesinde El-Kaide'nin ideolojisini paylaşan 860 00:57:35,786 --> 00:57:39,207 dört kat daha fazla yabancı terör örgütü var. 861 00:57:39,290 --> 00:57:43,294 Bunlar bin Ladin'i hâlâ kahramanları, akıl hocaları olarak görüyor 862 00:57:43,377 --> 00:57:46,255 ve ona özeniyorlar. 863 00:57:47,215 --> 00:57:48,758 "Terörle Mücadele" ifadesi 864 00:57:48,841 --> 00:57:52,345 bence çok etkileyici bir savaşa çağrıydı 865 00:57:52,428 --> 00:57:54,180 ama çok da yanıltıcıydı. 866 00:57:55,890 --> 00:57:57,683 Terörizmle mücadele olmalıydı 867 00:57:57,767 --> 00:57:59,310 çünkü o zaman gruba, 868 00:57:59,393 --> 00:58:03,773 11 Eylül saldırılarına sebep olan ve bizi tehdit etmeye devam eden 869 00:58:03,856 --> 00:58:05,316 bireylere odaklanılırdı. 870 00:58:05,942 --> 00:58:08,611 Terörle mücadele olunca bizi korkutan her şey oldu. 871 00:58:11,113 --> 00:58:12,740 20 yıllık savaşa yapılan 872 00:58:12,823 --> 00:58:15,993 trilyonlarca dolarlık yatırımı gerekçelendirmeye 873 00:58:16,077 --> 00:58:20,915 ya da her bir parçayı açıklamaya çalışmayacağım. 874 00:58:21,624 --> 00:58:26,671 Ama bugün Afganistan'daki öğrencilerin yüzde 40'ından fazlası kadın. 875 00:58:26,754 --> 00:58:30,925 Doğumda ölen Afgan çocukların sayısı önemli ölçüde düştü. 876 00:58:31,008 --> 00:58:35,721 Sağlık yardımına erişim ülkedeki Afganlara yayıldı. 877 00:58:37,056 --> 00:58:40,393 Afganların sadece ilkokula değil, 878 00:58:41,269 --> 00:58:43,187 ortaokula, üniversiteye giderek 879 00:58:43,271 --> 00:58:45,648 güvenilir eğitim alma fırsatı 880 00:58:45,731 --> 00:58:47,275 tüm ülkeye yayıldı. 881 00:58:48,734 --> 00:58:51,195 Bazılar buna değmezdi diyecek. 882 00:58:52,405 --> 00:58:55,116 Ama okula giden genç Afgan kadınları görünce, 883 00:58:55,199 --> 00:58:57,285 yönetici olan Afgan kadınları görünce, 884 00:58:57,368 --> 00:59:02,665 Afgan ekonomisinin gelişmekte olan ya da gelişmiş dünyadaki 885 00:59:02,748 --> 00:59:05,960 diğer unsurlarla rekabete giren yönlerini görünce… 886 00:59:09,672 --> 00:59:11,924 Bana kalırsa ilerleme kaydedildi. 887 00:59:30,318 --> 00:59:33,070 ASLA UNUTMA 888 00:59:38,576 --> 00:59:40,119 Tarih öğrenmek önemli. 889 00:59:40,620 --> 00:59:44,707 11 Eylül'e neyin sebep olduğunu, 11 Eylül'ün kendisini ve sonrasını 890 00:59:45,207 --> 00:59:47,335 bilmek çok önemli. 891 00:59:47,835 --> 00:59:51,631 İyisiyle kötüsüyle her şeyi bilmek önemli. 892 00:59:57,261 --> 01:00:01,891 11 EYLÜL ANITI VE MÜZESİ 893 01:00:03,517 --> 01:00:07,229 DEANNA LYN GALANTE VE DOĞMAMIŞ ÇOCUĞU 894 01:00:11,150 --> 01:00:13,986 11 EYLÜL FELAKETZEDESİ 895 01:00:14,070 --> 01:00:18,282 11 Eylül'den sonra "Nasılsın?" deseniz 896 01:00:18,783 --> 01:00:22,161 "İyiyim. Hayattayım. İyiyim" derdim. 897 01:00:22,912 --> 01:00:24,914 İyi olmadığımın farkında değildim. 898 01:00:25,748 --> 01:00:28,542 İşlevsel bir zombiydim. 899 01:00:31,754 --> 01:00:34,757 Bunu 2006 yılında fark ettim. 900 01:00:34,840 --> 01:00:36,008 ÖZGÜRLÜK KULESİ 901 01:00:36,092 --> 01:00:37,510 11 EYLÜL ANITI VE MÜZESİ 902 01:00:37,593 --> 01:00:39,512 Anıt müzesi o zaman açıldı. 903 01:00:42,014 --> 01:00:45,101 Hikâyeyi anlatmam gerektiğini işte o zaman anladım. 904 01:00:45,184 --> 01:00:49,939 Kaybettiğimiz insanları, olayları anlatmalıydım. 905 01:00:50,439 --> 01:00:51,899 Bunu paylaşmalıydım. 906 01:01:01,826 --> 01:01:07,790 AMİR, NY İTFAİYE TEŞKİLATI, EMEKLİ 907 01:01:14,171 --> 01:01:16,382 Umarım 11 Eylül'de 908 01:01:16,465 --> 01:01:21,429 ülkemizin birbirine yardım etmek için el ele vermeye çalıştığını 909 01:01:21,512 --> 01:01:23,848 hiç unutmayız. 910 01:01:23,931 --> 01:01:27,351 Bunlar, misilleme yapmaya 911 01:01:27,435 --> 01:01:32,773 ya da sorumlulara karşı harekete geçmeye karar vermeden önceydi. 912 01:01:33,691 --> 01:01:36,861 11 Eylül'den öğrenebileceğimiz bir sürü ders var 913 01:01:36,944 --> 01:01:41,115 ama nefretin iyi bir yanıt olduğunu 914 01:01:42,366 --> 01:01:45,953 asla düşünmemeliyiz. 915 01:01:46,746 --> 01:01:48,873 Bu… Sevgi güzel bir yanıttır. 916 01:01:54,253 --> 01:01:55,129 Bu kadar. 917 01:02:01,177 --> 01:02:04,680 Her 11 Eylül yıl dönümünde o günü yeniden yaşıyorum sanki. 918 01:02:05,723 --> 01:02:08,851 İnsan unutamıyor. Asla unutamıyor. Hiç unutmayacağım. 919 01:02:10,478 --> 01:02:12,646 Öyle bir şey ki hafızana kazınıyor. 920 01:02:12,730 --> 01:02:14,398 Asla unutmuyorsun. 921 01:02:17,818 --> 01:02:20,029 LEIGH'NİN ANNESİ 922 01:02:20,112 --> 01:02:24,366 Bana neşe veren şey, Leigh ve Faye ile tanışmış olmam. 923 01:02:29,330 --> 01:02:32,958 Onlarla tanıştıktan, hayatta olduklarını öğrendikten sonra 924 01:02:33,042 --> 01:02:34,210 hayatım değişti. 925 01:02:35,085 --> 01:02:39,340 Sonrasında temasta kaldık ve ailem oldular, 926 01:02:39,423 --> 01:02:40,633 ki bu çok güzel. 927 01:02:40,716 --> 01:02:43,511 Faye hâlâ Şikagolu annemdir. 928 01:02:45,262 --> 01:02:48,182 Çoktan… Çok güzel bir insan kendisi. 929 01:02:50,893 --> 01:02:57,066 11 EYLÜL ANMA GÜNÜ 930 01:03:01,529 --> 01:03:04,740 Andrew Anthony Abate. 931 01:03:05,533 --> 01:03:08,702 Vincent Paul Abate. 932 01:03:09,870 --> 01:03:12,665 Laurence Christopher Abel. 933 01:03:13,833 --> 01:03:15,751 Alona Abraham. 934 01:03:16,919 --> 01:03:20,756 William F. Abrahamson. 935 01:03:21,882 --> 01:03:24,176 Richard Anthony Aceto. 936 01:03:25,135 --> 01:03:28,806 Heinrich Bernhard Ackermann. 937 01:03:29,974 --> 01:03:32,560 Paul Acquaviva. 938 01:03:33,853 --> 01:03:35,813 Christian Adams. 939 01:03:59,420 --> 01:04:01,046 En iyi Amerika, 940 01:04:01,547 --> 01:04:06,302 herkes için eşitliğe inanan Amerika. 941 01:04:13,851 --> 01:04:15,352 İslam'da 942 01:04:15,436 --> 01:04:19,440 Tanrı'nın 99 isminden biri Es-Selam'dır. 943 01:04:19,523 --> 01:04:21,191 Anlamı "huzur", yani "barış. 944 01:04:23,569 --> 01:04:26,405 "Barış" Tanrı'nın isimlerinden biri. 945 01:04:27,323 --> 01:04:31,368 Bir insanın hayatta 946 01:04:31,869 --> 01:04:37,625 gerçek, kalıcı barış sağlamaktan büyük ne gibi bir isteği olabilir ki? 947 01:05:42,982 --> 01:05:45,442 Alt yazı çevirmeni: Yasemin Memiş