1
00:00:10,553 --> 00:00:13,431
Amerikan askerleri bugün
Kandehar'da Amerikan bayrağını çekti.

2
00:00:13,514 --> 00:00:14,974
Bu sıradan bir bayrak değildi.

3
00:00:15,058 --> 00:00:17,685
Bu bayrak, New York'taki
saldırı bölgesinde uçuruldu

4
00:00:17,769 --> 00:00:21,856
ve Dünya Ticaret Merkezi saldırılarının
bazı kurbanlarının ailelerince imzalandı.

5
00:00:21,939 --> 00:00:24,275
Katı İslami rejimin çöküşünün ardından

6
00:00:24,358 --> 00:00:26,527
güneydeki bir Afgan şehrinde de

7
00:00:26,611 --> 00:00:29,530
hayat normale dönüyor gibi görünüyor.

8
00:00:30,907 --> 00:00:33,284
Kandehar özgürlüğüne kavuşunca

9
00:00:33,367 --> 00:00:37,872
Taliban liderliğinden geriye kalanlardan
hâlâ Afganistan'da olanlar

10
00:00:37,997 --> 00:00:41,793
ve El-Kaide liderliğinin parçalarından
hâlâ orada olanlar

11
00:00:41,918 --> 00:00:44,253
Afganistan'da yenildiklerini anladılar.

12
00:00:44,921 --> 00:00:49,008
KANDEHAR, AFGANİSTAN
TALİBAN'IN DÜŞÜŞÜNDEN SONRA

13
00:00:51,219 --> 00:00:56,307
Taliban, Amerika'nın taleplerini dinleyip

14
00:00:56,390 --> 00:00:59,185
bin Ladin'i onlara verseydi,

15
00:00:59,268 --> 00:01:03,981
El-Kaide'nin Afganistan'daki
askerî üslerini yok etseydi

16
00:01:04,065 --> 00:01:06,859
ve onları ülkeye almasaydı

17
00:01:07,443 --> 00:01:10,696
Amerikalılar Afganistan'a girmezdi.

18
00:01:13,366 --> 00:01:15,326
Yenilgileri kaçınılmazdı.

19
00:01:16,410 --> 00:01:21,290
Taliban'a şehirlerdeki istilaya

20
00:01:21,374 --> 00:01:25,336
direnemeyeceğini söyledik.

21
00:01:26,003 --> 00:01:27,964
Şehirleri terk etmeleri gerekeceğini.

22
00:01:28,756 --> 00:01:31,092
Stratejilerini gözden geçirmelerini.

23
00:01:32,802 --> 00:01:36,222
Askerî merkezlerinin
savunmayı başaramayacağını.

24
00:01:36,305 --> 00:01:38,307
Kolayca yenileceklerini söyledik.

25
00:01:39,892 --> 00:01:42,937
Birçok kişi o noktada
savaşın bittiğini varsaydı.

26
00:01:44,647 --> 00:01:49,360
Maalesef El-Kaide'yi devirmek,
Taliban rejimini devirmek,

27
00:01:49,443 --> 00:01:51,279
Afganistan'ı devirmek

28
00:01:51,362 --> 00:01:56,409
ve terör gruplarını yok etmek
Washington'daki bazı insanlar için

29
00:01:56,492 --> 00:01:59,495
başka bir savaşa doğru atılan bir adımdı.

30
00:01:59,996 --> 00:02:01,122
Irak'ta bir savaşa.

31
00:02:04,750 --> 00:02:10,214
O meşru savaştan,
11 Eylül'e misilleme yapma savaşından

32
00:02:10,840 --> 00:02:13,092
kaynaklarımızı çekip

33
00:02:13,759 --> 00:02:16,762
11 Eylül'le ilgisi olmayan
bir ülkeye gittik.

34
00:02:19,182 --> 00:02:21,642
Emirlerim üzerine koalisyon güçleri,

35
00:02:21,726 --> 00:02:24,687
Saddam Hüseyin'in savaş açma gücünü
baltalamak için

36
00:02:25,271 --> 00:02:28,149
askerî öneme sahip
seçili hedeflere saldırmaya başladı.

37
00:02:37,700 --> 00:02:39,702
NETFLIX BELGESEL DİZİSİ

38
00:03:19,325 --> 00:03:22,495
4. KISIM
İYİ NİYETLİ SAVAŞ

39
00:03:27,708 --> 00:03:28,918
KABİL, AFGANİSTAN

40
00:03:29,001 --> 00:03:32,046
2001'in sonu Afganistan'da bir iyimserlik…

41
00:03:32,129 --> 00:03:33,798
ARALIK 2001

42
00:03:33,881 --> 00:03:35,508
…ve potansiyel dönemiydi.

43
00:03:35,591 --> 00:03:38,636
Afganistan
kabaca 1996-2001 yılları arasındaki

44
00:03:38,719 --> 00:03:41,764
karanlık yıllardan çıkmıştı.

45
00:03:41,847 --> 00:03:46,143
Sanki perdeler açılıp
içeri güneş girmiş gibi

46
00:03:46,227 --> 00:03:48,771
Afgan halkı bir fırsat gördü.

47
00:03:49,438 --> 00:03:51,315
Taliban rejimi sırasında yasaklanan

48
00:03:51,399 --> 00:03:55,528
müzik sesi ilk kez yeniden
sokaklarda bangır bangır çalıyordu.

49
00:03:55,611 --> 00:03:58,823
Taliban idaresinin mecburi kıldığı sakalı
kestirmek isteyen erkekler

50
00:03:58,906 --> 00:04:00,741
uzun kuyruklar oluşturdu.

51
00:04:00,825 --> 00:04:03,577
Afganistan halkı yeni bir umut bulmuştu,

52
00:04:03,661 --> 00:04:06,539
özellikle de
uluslararası camia geldiğinde.

53
00:04:07,873 --> 00:04:11,294
Taliban'ın gidişiyle Kabil halkı dönüyor.

54
00:04:11,377 --> 00:04:14,297
Taliban'ın anlayışsızlığına
tahammül edemeyenler

55
00:04:14,380 --> 00:04:17,258
başkentte bir hayat kurmak için
evlerine dönüyor.

56
00:04:18,217 --> 00:04:20,761
Taliban'ın düşüşünden sonra
Kabil'e geldik.

57
00:04:20,845 --> 00:04:24,390
Kabil'de giymek için çarşaf getirdim
ama Kabil'e geldiğimde

58
00:04:24,473 --> 00:04:26,309
kadınların çoğunda çarşaf yoktu

59
00:04:26,392 --> 00:04:29,061
çünkü Kabil artık
Taliban kontrolünde değildi.

60
00:04:29,145 --> 00:04:32,773
Taliban beni kırbaçlayacak diye korkmadan
sokağa çıkabilirdim.

61
00:04:32,857 --> 00:04:35,609
FEVZİYE KUFİ
ESKİ AFGAN MECLİSİ ÜYESİ

62
00:04:35,693 --> 00:04:38,529
Sonunda insan gibi
nefes alabileceğimi hissettim.

63
00:04:44,869 --> 00:04:51,292
Amerikan ordusu savaşmakta,
düşmanı mağlup etmekte çok başarılı.

64
00:04:51,375 --> 00:04:55,171
Sonraki adımı bulma konusunda
pek başarılı olmayabiliyor.

65
00:04:55,880 --> 00:05:00,301
Taliban, Kabil'den ve Kandehar'dan,

66
00:05:00,384 --> 00:05:04,055
ardından da
büyük ölçüde ülkeden def edilince

67
00:05:04,680 --> 00:05:08,976
ABD ordusunun sonrası için
pek bir planı yoktu.

68
00:05:11,979 --> 00:05:14,690
Ülkenin istikrar bulmasına,

69
00:05:14,774 --> 00:05:17,485
temel hizmetlerin sağlanmasına,

70
00:05:17,568 --> 00:05:21,113
ülkeyi modern dünyaya taşımaya
nasıl yardım edebilirsin?

71
00:05:23,574 --> 00:05:26,619
Tam olarak ne yapmak istediğimiz

72
00:05:26,702 --> 00:05:29,663
ve ne zaman yapmak istediğimiz
net değildi.

73
00:05:30,414 --> 00:05:33,000
Tek bildiğimiz,
Afganistan'da her ne olursa olsun…

74
00:05:33,084 --> 00:05:34,794
AFGANİSTAN'DAKİ ABD ELÇİSİ, 2011-2012

75
00:05:34,877 --> 00:05:36,837
…bir daha Afganistan sınırlarının ötesinde

76
00:05:36,921 --> 00:05:40,591
vatanımıza düzenlenen bir saldırının
üssü olmasını istemediğimizdi.

77
00:05:41,300 --> 00:05:43,844
Anlaşmazlık da burada başladı.

78
00:05:43,928 --> 00:05:45,471
Bana kalırsa

79
00:05:46,097 --> 00:05:48,891
o garantiyi istiyorsan
ulus inşası yapman gerek.

80
00:05:48,974 --> 00:05:52,520
Ulaştırma hatları olmalı,

81
00:05:53,562 --> 00:05:59,193
gerektiğinde güçlerin kullanabileceği,
çiftçilerin pazara ürün götürebileceği

82
00:05:59,276 --> 00:06:01,153
güzel yollar olması gerek.

83
00:06:01,237 --> 00:06:04,573
Sonra minimalistin biri
"Bunlar umurumuzda değil" dedi.

84
00:06:05,116 --> 00:06:07,201
"Bir şey… Gidelim işte."

85
00:06:08,702 --> 00:06:10,371
Rumsfeld doktriniydi bu.

86
00:06:10,454 --> 00:06:13,082
Sevmediğin bir rejimi

87
00:06:13,165 --> 00:06:16,544
mümkün olan en az güçle devir
ve oradan ayrıl.

88
00:06:16,627 --> 00:06:18,212
Gerisini dert etme.

89
00:06:18,295 --> 00:06:21,215
On yıl sonra dönmemiz gerekirse döneriz.

90
00:06:25,010 --> 00:06:27,096
Aralık 2001'de Rumsfeld,

91
00:06:27,179 --> 00:06:28,597
Afganistan'daki komutan…

92
00:06:28,681 --> 00:06:30,266
KOMUTAN, ABD MERKEZ KOMUTA

93
00:06:30,349 --> 00:06:32,268
…General Tommy Franks'i çağırdı

94
00:06:32,351 --> 00:06:37,648
ve şöyle dedi, "Crawford, Teksas'a
Başkan Bush'un yanına gideceğiz.

95
00:06:38,482 --> 00:06:40,985
Irak'la ilgili seçenekleri
ona anlatman gerek." dedi.

96
00:06:42,069 --> 00:06:45,656
Tora Bora Muharebesi yeni bitmişti.

97
00:06:45,739 --> 00:06:49,160
Hâlâ bin Ladin'i arıyorlardı.
Afganistan'ı temizliyorlardı.

98
00:06:49,243 --> 00:06:52,663
Aynı generale hemen şu emir verildi:

99
00:06:52,746 --> 00:06:55,416
"Irak'taki planlamayı hızlandırmalıyız."

100
00:06:55,499 --> 00:06:59,253
Savunma Bakanı Donald Rumsfeld
terörle savaş yöntemlerini konuşmak üzere

101
00:06:59,336 --> 00:07:00,880
NATO liderleriyle buluştu.

102
00:07:00,963 --> 00:07:03,716
Küresel terör ağıyla
başa çıkmanın tek yolu

103
00:07:03,799 --> 00:07:05,759
onu olduğu yere kadar izlemektir.

104
00:07:06,635 --> 00:07:10,014
İstihbarat kaynakları, gizli haberleşmeler

105
00:07:10,097 --> 00:07:12,766
ve şu an gözaltında olanlarca
verilen ifadeler

106
00:07:13,392 --> 00:07:17,188
Saddam Hüseyin'in teröristlere
yardım edip onları koruduğunu gösteriyor.

107
00:07:18,105 --> 00:07:20,232
El-Kaide üyeleri de dâhil.

108
00:07:20,316 --> 00:07:25,488
Irak'ta El-Kaide bağlantısı yok, dedik.

109
00:07:27,823 --> 00:07:31,118
Birçok kişi şöyle dedi:
"Evet, var. Irak bağlantı dolu.

110
00:07:31,202 --> 00:07:34,246
Hazır Afganistan'dayken
onların da icabına bakalım."

111
00:07:35,247 --> 00:07:37,208
Yanlış. Çok yanlış.

112
00:07:38,542 --> 00:07:40,753
Bush idaresindeki yeni muhafazakâr,

113
00:07:40,836 --> 00:07:44,048
muhafazakâr şahinlerin çoğu

114
00:07:44,131 --> 00:07:45,633
ilk Körfez Savaşı'nda

115
00:07:45,716 --> 00:07:49,220
Saddam Hüseyin'i iktidarda bırakmayı
hata olarak görüyordu.

116
00:07:49,303 --> 00:07:52,932
ABD'nin onu on yıl önce
etkisiz hâle getirmesi gerektiğini,

117
00:07:53,015 --> 00:07:55,059
fırsatı kaçırdığını düşünüyorlardı.

118
00:07:55,809 --> 00:07:59,563
Bunu harekete geçmek için
fırsat olarak gördüler.

119
00:08:00,814 --> 00:08:03,776
BM'de tüm dünyayı, Saddam ve bin Ladin'in

120
00:08:04,818 --> 00:08:08,656
kitle imha silahı geliştirdiğine
ikna etmeye çalıştık.

121
00:08:09,240 --> 00:08:11,408
Colin Powell'ın konuşması buydu.

122
00:08:12,493 --> 00:08:17,373
Bugün dikkatinizi çekmek istediğim konu
Irak ve El-Kaide terörist ağı arasındaki…

123
00:08:17,456 --> 00:08:18,332
5 ŞUBAT 2003

124
00:08:18,415 --> 00:08:21,043
…belki de çok daha gizli bağ.

125
00:08:21,126 --> 00:08:24,672
Klasik terör örgütlerin
ve modern cinayet yöntemlerini

126
00:08:24,755 --> 00:08:26,465
bir araya getiren bir bağ.

127
00:08:29,218 --> 00:08:31,679
Bunun palavra olduğunu biliyorduk.

128
00:08:32,555 --> 00:08:36,267
Ama "Belki istihbarat almışlardır" dedik.

129
00:08:36,350 --> 00:08:39,228
Sonra o istihbaratın
nereden geldiğini öğrendik.

130
00:08:39,311 --> 00:08:41,397
İbn Şeyh El-Libi'den gelmişti.

131
00:08:41,480 --> 00:08:42,523
İBN ŞEYH EL-LİBİ

132
00:08:42,606 --> 00:08:44,608
Yakalandığında işkence gördü.

133
00:08:45,109 --> 00:08:47,444
Bin Ladin ve Saddam'ın birlikte çalışıp

134
00:08:47,528 --> 00:08:50,114
kitle imha silahı geliştirdiğini
itiraf etti.

135
00:08:50,197 --> 00:08:55,077
Bakan Powell, bu bilgiyi
İbn Şeyh El-Libi'nin verdiğini söyledi.

136
00:08:55,160 --> 00:08:58,914
Kıdemli bir terörist casus,

137
00:08:58,998 --> 00:09:03,627
Irak'ın bu silahlar üzerine
El-Kaide'ye eğitim verdiğini anlattı.

138
00:09:04,128 --> 00:09:07,256
Neyse ki bu casus şu an gözaltında.

139
00:09:07,339 --> 00:09:09,133
Ve hikâyesini anlattı.

140
00:09:09,216 --> 00:09:13,137
Altmış beş bin Amerikan birliği
Basra Körfezi'nde hazır bekliyor.

141
00:09:13,220 --> 00:09:14,888
Başkan Bush emri verirse

142
00:09:14,972 --> 00:09:19,435
bu sayı üç, dört hafta içinde
250.000'e fırlar.

143
00:09:19,518 --> 00:09:21,979
Amerika fikrini belirtti.

144
00:09:22,479 --> 00:09:26,400
Saddam Hüseyin ve terörist müttefiklerinin
kitle imha silahlarını

145
00:09:26,483 --> 00:09:31,030
bize ya da dost ve müttefiklerimize karşı
kullanma tehlikesini kabul edemeyiz.

146
00:09:31,113 --> 00:09:34,783
Hükûmetimizin, bu idarenin politikası

147
00:09:34,867 --> 00:09:36,160
rejim değişikliği.

148
00:09:36,243 --> 00:09:39,496
Dünyanın en kötü liderleri
dünyanın en kötü silahlarıyla

149
00:09:39,580 --> 00:09:40,706
bizi tehdit edemez.

150
00:09:40,789 --> 00:09:44,251
Savaştan kaçmayacağız.

151
00:09:45,002 --> 00:09:48,213
Teftişler tek başlarına son değiller.

152
00:09:48,297 --> 00:09:51,008
Özgür bir Irak, milyonların hayatına

153
00:09:51,091 --> 00:09:53,135
umut ve ilerleme katarak

154
00:09:53,218 --> 00:09:57,097
Orta Doğu'yu değiştirmek için
özgürlüğün gücünü gösterebilir.

155
00:09:57,181 --> 00:10:02,728
San Francisco'dan Oregon'a, hatta Tampa'ya
protestocular savaş karşıtı yürüyüş yaptı.

156
00:10:02,811 --> 00:10:05,898
Irak'la savaşın
yanlış olduğunu düşünüyorum.

157
00:10:06,732 --> 00:10:09,485
11 Eylül'den sonra
Afganistan'a asker göndermek için

158
00:10:09,568 --> 00:10:13,405
neredeyse halkın tamamı destek vermişti.

159
00:10:14,406 --> 00:10:16,742
Irak çok farklıydı.

160
00:10:16,825 --> 00:10:19,328
Irak bize saldırmamıştı.

161
00:10:19,411 --> 00:10:24,458
Irak konusunda ne yapacağımıza dair
çok coşkulu, bazen de acı bir

162
00:10:24,541 --> 00:10:26,335
toplumsal tartışma vardı hatta.

163
00:10:26,418 --> 00:10:28,253
AKILLI BOMBA - TEZAT
BUSH - TAM BİR APTAL

164
00:10:28,337 --> 00:10:31,340
Savunma Bakanı Donald Rumsfeld
bugün net bir şekilde

165
00:10:31,423 --> 00:10:35,844
Iraklılar ne kadar inkâr da etse
kitle imha silahları olduğunu söyledi.

166
00:10:35,928 --> 00:10:38,806
Saddam Hüseyin'in elinde
kitle imha silahları,

167
00:10:38,889 --> 00:10:43,060
bir de üstüne El-Kaide teröristleri dâhil
teröristlerle bağı

168
00:10:43,143 --> 00:10:46,230
müsamaha edilemeyecek kadar
büyük bir tehdit.

169
00:10:47,731 --> 00:10:50,818
Gazeteciler, Bush idaresinin

170
00:10:50,901 --> 00:10:53,904
Irak'ta kitle imha silahı olduğu

171
00:10:53,987 --> 00:10:58,325
ve Saddam Hüseyin'in
silahları kullanacağı iddialarına

172
00:10:58,409 --> 00:11:01,370
kesinlikle daha şüpheli yaklaşmalıydı.

173
00:11:02,454 --> 00:11:04,498
ABD istihbarat camiası

174
00:11:04,581 --> 00:11:06,792
Saddam Hüseyin'in şarbon

175
00:11:06,875 --> 00:11:10,921
ve bilinen
en öldürücü zehirlerden biri olan

176
00:11:11,004 --> 00:11:14,633
botilinum toksini stokları
olduğuna inanıyor.

177
00:11:14,717 --> 00:11:19,012
Sudan ve Afganistan'da
teröristlerle teması var.

178
00:11:19,096 --> 00:11:23,100
Atta ve Iraklı bir diplomatın
teması olduğu doğrudur.

179
00:11:23,976 --> 00:11:27,563
Irak'ta El-Kaide üyeleri olduğuna dair

180
00:11:27,646 --> 00:11:29,690
kesin kanıtımız var.

181
00:11:29,773 --> 00:11:31,942
Kısacası, Saddam Hüseyin'in elinde

182
00:11:32,943 --> 00:11:36,321
kitle imha silahı olduğuna şüphe yok.

183
00:11:36,405 --> 00:11:42,286
Irak, Saddam ve El-Kaide arasında
bir ilişki vardı diye ısrar ediyorum

184
00:11:42,369 --> 00:11:46,665
çünkü Irak ve El-Kaide arasında
bir ilişki vardı.

185
00:12:01,638 --> 00:12:05,017
BM silah denetçileri başkanı Hans Blix
son raporunu sundu.

186
00:12:05,100 --> 00:12:09,855
BM denetçilerinin, Irak'ta
kitle imha silahı bulmadığını söyledi.

187
00:12:09,938 --> 00:12:13,609
Irak'a gidip
tüm bunların palavra olduğunu,

188
00:12:14,985 --> 00:12:19,823
yanlış olduğunu öğrendiğimizde
İbn Şeyh'e "Niye yalan söyledin?" dediler.

189
00:12:19,907 --> 00:12:22,993
"İşkence ediyordunuz.
İstediğinizi verdim" dedi.

190
00:12:26,246 --> 00:12:27,664
MAYIS 2003

191
00:12:27,748 --> 00:12:30,083
Mayıs 2003'te

192
00:12:30,167 --> 00:12:35,964
Rumsfeld, Kabil'e gidip
muharebe harekâtlarının bittiğini söyledi.

193
00:12:36,048 --> 00:12:39,134
Bush'un
"Irak'ta görev başarılı" demek için

194
00:12:39,218 --> 00:12:43,806
San Diego'daki uçak gemisine
bindiği gündü bu.

195
00:12:43,889 --> 00:12:49,394
Bush idaresinin aynı gün
savaşların bittiğini ilan etmesi için

196
00:12:50,437 --> 00:12:52,314
planlanmış bir andı yani.

197
00:12:52,397 --> 00:12:54,233
Ve tabii ki yanıldılar.

198
00:12:54,316 --> 00:12:57,736
Irak'taki ekipler
yerlerdeki kanı temizlemekle meşgul.

199
00:12:57,820 --> 00:13:01,406
Bombacılar, üç Amerikan askerini
ve neredeyse iki düzine Iraklıyı öldürdü.

200
00:13:01,490 --> 00:13:05,911
Zamanında Irak'a gitme sebebimiz
kitle imha silahı olduğunu düşünmemiz.

201
00:13:05,994 --> 00:13:07,120
Ama yokmuş.

202
00:13:07,204 --> 00:13:12,292
Görünüşe göre orada kitle imha silahı yok.

203
00:13:12,376 --> 00:13:14,378
Yerini biliyorum, demiştiniz.

204
00:13:14,461 --> 00:13:18,173
Öyle demedim.
Şüpheli yerleri biliyorum dedim ve…

205
00:13:18,257 --> 00:13:21,009
Yerini biliyorum, dediniz.
Tikrit yakınında, Bağdat yakınında

206
00:13:21,093 --> 00:13:23,178
ve oranın kuzey, doğu, güney ve batısında.

207
00:13:23,262 --> 00:13:24,555
Böyle dediniz.

208
00:13:24,638 --> 00:13:27,307
Görünüşte Irak'a gitme sebebimiz

209
00:13:27,391 --> 00:13:30,269
Saddam Hüseyin'in kitle imha silahlarıydı.

210
00:13:30,352 --> 00:13:33,689
Bunun da yanlış olduğu ortaya çıktı.

211
00:13:33,772 --> 00:13:37,734
ABD askerî ölümlerinin sayısı
2.000'i aştı.

212
00:13:39,486 --> 00:13:44,616
Irak'ta hem durum kötüydü
hem de arkasındaki sebep yanlıştı.

213
00:13:44,700 --> 00:13:46,451
Doğru olmadığı ortaya çıktı.

214
00:13:49,246 --> 00:13:51,957
Irak'a gitmek için verilen hiçbir sebebin

215
00:13:52,040 --> 00:13:55,627
gerçek olmadığı ortaya çıktı.

216
00:13:55,711 --> 00:13:58,547
Bence bu biraz mübalağa oluyor.

217
00:13:58,630 --> 00:14:00,632
BEYAZ SARAY ÖZEL KALEMİ, 2001-2006

218
00:14:00,716 --> 00:14:03,635
Mesele sadece
kitle imha silahları değildi.

219
00:14:06,096 --> 00:14:07,764
Tek sebebi bu değildi.

220
00:14:08,265 --> 00:14:12,060
Saddam Hüseyin,
kitle imha silahlarına bağımlı

221
00:14:12,144 --> 00:14:15,105
adam öldürmeye eğilimli bir diktatör.

222
00:14:16,398 --> 00:14:20,360
Kitle imha silahları
geliştirmesi sonucunda

223
00:14:20,444 --> 00:14:24,865
kendisinin ve halkının başına açtığı
krizi anlasaydı…

224
00:14:24,948 --> 00:14:28,285
Teröristlere bize karşı kullanmaları için
gizlice kitle imha silahları

225
00:14:28,368 --> 00:14:29,786
vermeye karar verebilir.

226
00:14:30,913 --> 00:14:36,501
BM kararlarını 16 kez ihlal ettiler,
16 farklı BM kararını.

227
00:14:37,669 --> 00:14:39,004
İtaat etmediler.

228
00:14:39,087 --> 00:14:41,340
Silah denetçilerinin…

229
00:14:41,423 --> 00:14:46,803
Birleşmiş Milletler'in
en az 16 farklı kararına

230
00:14:46,887 --> 00:14:48,555
itaatsizlik ettiler.

231
00:14:48,639 --> 00:14:53,518
Başkan Bush da
bunun bir sonucu olmalı diye düşündü.

232
00:14:56,313 --> 00:14:57,564
Stratejik narsisizm,

233
00:14:57,648 --> 00:15:00,233
dünyayı sadece bizim gözümüzden tanımlama

234
00:15:00,317 --> 00:15:01,735
ve bizim yaptıklarımızın

235
00:15:01,818 --> 00:15:05,072
olumlu bir sonuca ulaşmada
etkili olacağını varsayma eğilimidir.

236
00:15:05,155 --> 00:15:10,911
İnsanlar "2003'te Irak'ı
işgal etmeli miydik?" diye tartışıyor

237
00:15:10,994 --> 00:15:15,415
ama bence "Kim kolay olur sandı
ve neden kolay olur sandı?"

238
00:15:15,499 --> 00:15:17,376
daha verimli bir tartışma olur.

239
00:15:19,711 --> 00:15:24,341
2003'ten 2004'e kadar yapılan
politika kararları

240
00:15:24,424 --> 00:15:28,971
zaten çok zor olacak bir durumu
daha da kötüleştirdi.

241
00:15:29,054 --> 00:15:31,932
Keşke istihbarat farklı olsaydı.

242
00:15:32,015 --> 00:15:35,268
İstihbarat doğru olsaydı
Irak Savaşı olur muydu?

243
00:15:35,352 --> 00:15:38,355
Kitle imha silahları olsaydı
savaş olur muydu?

244
00:15:38,438 --> 00:15:41,191
-Kesinlikle.
-Hayır. Olmadığını bilseydiniz.

245
00:15:41,274 --> 00:15:42,776
Şimdi anladım.

246
00:15:44,027 --> 00:15:48,532
İlginç bir soru.
Geri alamayacağım bir karar.

247
00:15:48,615 --> 00:15:50,784
Tahmin etmem zor.

248
00:15:51,576 --> 00:15:56,331
Irak Savaşı'nda 4.400'den fazla ABD askeri

249
00:15:56,415 --> 00:16:00,669
ve yaklaşık 200.000 Irak vatandaşı
hayatını kaybetti.

250
00:16:03,046 --> 00:16:05,215
Son yirmi yıla şöyle bir bakınca

251
00:16:05,298 --> 00:16:08,427
Irak'ın işgalinin birçok yönden

252
00:16:08,510 --> 00:16:12,180
terörle savaştaki başarımızı
başlatan hareket olduğunu

253
00:16:12,264 --> 00:16:13,849
göz ardı etmek zor.

254
00:16:15,559 --> 00:16:20,313
Bin Ladin'in Amerika liderliğinde Batı'nın
İslam'a karşı savaş ilan ettiği

255
00:16:20,397 --> 00:16:24,234
ve Müslüman topraklarını
sıra sıra işgal edeceğine dair iddiasını…

256
00:16:24,317 --> 00:16:26,236
KIDEMLİ ÜYE
DIŞ İLİŞKİLER KONSEYİ

257
00:16:26,319 --> 00:16:28,321
…destekleyen yalnızca istila değildi.

258
00:16:28,822 --> 00:16:33,660
Dünya çapında televizyonlarda gösterilen

259
00:16:33,744 --> 00:16:35,829
Ebu Gureyb'deki görüntüler

260
00:16:35,912 --> 00:16:38,290
buna gerçekçi bir boyut kazandırıp

261
00:16:38,373 --> 00:16:42,210
ABD'nin Irak'ı özgürleştirdiği iddialarını
vurguladı.

262
00:16:43,253 --> 00:16:45,797
Ordu, Amerikalı askerlerin
Iraklı mahkûmlara

263
00:16:45,881 --> 00:16:49,468
kötü muamele yaptığı bu fotoğraflara
birkaç kişinin kabahati, dedi

264
00:16:49,551 --> 00:16:52,137
ama Bağdat dışındaki Ebu Gureyb cezaevinde

265
00:16:52,220 --> 00:16:55,015
neler olduğunu kaç kişi biliyordu?

266
00:16:58,393 --> 00:17:01,313
Bence birçok kişi
Irak'ı istila etmiş olmamızın

267
00:17:01,396 --> 00:17:05,859
Amerikan tarihindeki en önemli
dış politika hatalarından biri olduğunu

268
00:17:05,942 --> 00:17:07,652
ifade etti.

269
00:17:16,536 --> 00:17:19,831
Geçmişe bakıp
hata neredeydi diye sorarsanız

270
00:17:19,915 --> 00:17:23,043
bana kalırsa en büyük dönüm noktası
Irak'taki savaştı.

271
00:17:23,126 --> 00:17:24,127
ORTA DOĞU MUHABİRİ

272
00:17:24,211 --> 00:17:28,465
2001 ve 2002'de Afganistan…

273
00:17:29,049 --> 00:17:31,676
Canlıydı, umutluydu, mutluydu.

274
00:17:31,760 --> 00:17:33,553
Gerçekten harikaydı.

275
00:17:34,262 --> 00:17:40,185
Sonra tüm kaynaklar, tüm dikkat,
birçok birlik, özellikle Özel Kuvvetler,

276
00:17:40,268 --> 00:17:41,603
her şey oradan alındı.

277
00:17:42,604 --> 00:17:46,358
Ondan iki sonra da
güçlü Taliban dirilişi başlıyor.

278
00:17:46,942 --> 00:17:50,904
Bu iki olay alakasız değil.

279
00:17:56,618 --> 00:17:59,913
Aynı anda yaşanan iki savaş var

280
00:17:59,996 --> 00:18:03,458
ve yönetim, aynı anda
ikisiyle başa çıkmakta zorlanıyor.

281
00:18:03,542 --> 00:18:06,253
Bush idaresinin kalanında

282
00:18:06,336 --> 00:18:10,298
Irak'a odaklanıldı,
Afganistan ikinci planlaydı.

283
00:18:10,382 --> 00:18:15,720
NEW YORK

284
00:18:21,810 --> 00:18:24,437
Bizim yanımızda İngilizce konuşmadılar.

285
00:18:24,521 --> 00:18:27,065
Komşunuz her şey olabilir.

286
00:18:32,404 --> 00:18:34,614
1948'de doğdum.

287
00:18:35,824 --> 00:18:39,744
Bir vizyonum vardı. Amerika'ya gidip

288
00:18:39,828 --> 00:18:41,788
hayatımı orada geçirecektim.

289
00:18:43,373 --> 00:18:47,878
Rolüm de Amerika'da konuşulan dilde
İslam'ı ve maneviyatını

290
00:18:48,461 --> 00:18:50,338
tanıtmak olacaktı.

291
00:18:52,340 --> 00:18:56,136
İdeal hâliyle Amerika çok değerli bir şey.

292
00:18:57,095 --> 00:19:00,098
Tüm insanların eşit olduğu fikri

293
00:19:00,182 --> 00:19:03,226
hem çok engin bir gerçek

294
00:19:03,310 --> 00:19:08,356
hem de dünyadaki tüm dinlerin
evrensel değerini

295
00:19:08,440 --> 00:19:11,318
ifade eden bir şey.

296
00:19:19,701 --> 00:19:24,331
11 Eylül'den sonra fark ettim ki
dinî topluluğumuzun

297
00:19:24,414 --> 00:19:28,835
sözcüleri ya da liderleri gibi
görünen bizler

298
00:19:28,919 --> 00:19:30,754
işte bu kriz anlarında

299
00:19:30,837 --> 00:19:34,090
müdahil olup açıklamalıyız.

300
00:19:36,551 --> 00:19:42,515
YMCA'nin Müslüman versiyonu olacak
İslami bir halkevi kurma gibi

301
00:19:43,850 --> 00:19:47,020
bir vizyonum vardı.

302
00:19:47,520 --> 00:19:52,859
Spor, dersler, konuşmalar,
açık oturumlar gibi programlar olacak

303
00:19:53,360 --> 00:19:56,363
ve çeşitli dinî topluluklardan insanlar
bir araya gelip

304
00:19:56,446 --> 00:19:58,740
oyun oynayacak, birbirini tanıyacak,

305
00:19:58,823 --> 00:20:00,492
birlikte eğlenecekti.

306
00:20:00,575 --> 00:20:03,411
Bu sayede bir topluluk hissi oluşacaktı.

307
00:20:04,955 --> 00:20:09,626
Saldırı noktasından birkaç adım ötede
inşası onaylanan tartışmalı İslami merkezi

308
00:20:09,709 --> 00:20:13,588
protesto eden yürüyüşe
çok sayıda kişinin katılması bekleniyor.

309
00:20:13,672 --> 00:20:16,091
Saldırı noktasındaki cami tartışması…

310
00:20:16,174 --> 00:20:17,425
Saldırı noktasındaki cami…

311
00:20:17,509 --> 00:20:19,844
-Saldırı noktasındaki cami…
-11 Eylül'deki cami…

312
00:20:19,928 --> 00:20:21,763
Saldırı noktasındaki cami.

313
00:20:21,846 --> 00:20:23,348
Saldırı noktasındaki cami.

314
00:20:23,932 --> 00:20:28,103
Fox News,
bize "saldırı noktasındaki cami" demenin

315
00:20:28,603 --> 00:20:33,525
istedikleri hırsı yaratacağını biliyordu.

316
00:20:34,442 --> 00:20:37,112
Argümanları pek tutarlı değildi.

317
00:20:37,195 --> 00:20:38,405
Bu caminin inşasının

318
00:20:38,488 --> 00:20:41,616
aslında Müslüman Kardeşler operasyonu
olduğuna dair belirtiler var.

319
00:20:41,700 --> 00:20:44,494
11 Eylül Şeriat'a
adam bulma merkezi diyoruz

320
00:20:44,577 --> 00:20:46,079
çünkü yaptığı şey bu.

321
00:20:46,162 --> 00:20:49,249
Biz daha yeniden inşasını bitirmeden

322
00:20:49,332 --> 00:20:54,754
Dünya Ticaret Merkezi'nin gölgesine
cami dikerlerse sonra ne yapacaklar?

323
00:20:54,838 --> 00:20:58,508
Cami istemiyoruz.
Burada olmaz, şimdi olmaz, asla olmaz.

324
00:20:58,591 --> 00:20:59,968
Cami istemiyoruz!

325
00:21:00,677 --> 00:21:02,262
Cami, 11 Eylül ailelerinin

326
00:21:02,345 --> 00:21:06,433
acısı ve duyguları için hiç yakışık almaz.

327
00:21:07,517 --> 00:21:11,604
Bunun tek yaptığı daha fazla ayrım,
öfke ve nefret yaratmak.

328
00:21:11,688 --> 00:21:14,190
Bu bize saygısızlık.
Merkezin dışında yapsınlar.

329
00:21:14,274 --> 00:21:19,070
Teröristleri ödüllendirmek için
cami yapmamalıyız.

330
00:21:19,154 --> 00:21:21,906
SALDIRI BÖLGESİ MEZARLIK
KUTSAL TOPRAKLARDA CAMİ İSTEMİYORUZ

331
00:21:23,992 --> 00:21:27,370
Bu projeden vazgeçmeye
zorlandım diyebiliriz.

332
00:21:33,710 --> 00:21:34,919
Acı vericiydi.

333
00:21:36,046 --> 00:21:37,047
Acı vericiydi.

334
00:21:39,883 --> 00:21:45,388
Çünkü çok büyük bir başarı
olacağını biliyordum.

335
00:21:48,058 --> 00:21:50,560
Farklılıklar arasında topluluk oluşturmak,

336
00:21:51,478 --> 00:21:56,358
farklılıklarımızın bilincinde olarak

337
00:21:56,858 --> 00:22:01,988
bir topluluk hissi yaratmak için
bir model olurdu.

338
00:22:03,031 --> 00:22:06,159
Amerika'daki bu sorunu
çözdüğümüzü hayal edin.

339
00:22:06,242 --> 00:22:07,869
Ne kadar güzel sonuçları olurdu?

340
00:22:07,952 --> 00:22:09,496
HRİSTİYAN VE MÜSLÜMAN DAYANIŞMASI

341
00:22:24,886 --> 00:22:29,766
Şu ana kadar 600 milyar dolar harcadık,
yakında bir trilyon olacak.

342
00:22:30,266 --> 00:22:34,729
4.000'i aşkın kişiyi kaybettik,
30.000 kişi yaralandı.

343
00:22:34,813 --> 00:22:37,190
En önemlisi de

344
00:22:37,273 --> 00:22:39,984
stratejik millî güvenlik açısından
bakılınca

345
00:22:40,068 --> 00:22:44,239
El-Kaide dirildi
ve 2001'den beri hiç olmadığı kadar güçlü.

346
00:22:44,864 --> 00:22:46,574
Hedefimizden saptık.

347
00:22:47,158 --> 00:22:50,495
Barack Obama
başkanlık kampanyası yaparken

348
00:22:50,578 --> 00:22:54,416
hiç askerlik yapmamış
genç karizmatik bir figürdü…

349
00:22:54,499 --> 00:22:55,959
İHTİYACIMIZ OLAN DEĞİŞİM

350
00:22:56,042 --> 00:22:58,837
…ve Irak Savaşı'nın
hata olduğunu söylediği

351
00:22:58,920 --> 00:23:01,214
kayıtlara geçmişti.

352
00:23:01,297 --> 00:23:05,552
Seçilirse de
Irak'tan birlikleri çekmeyi planlıyordu.

353
00:23:05,635 --> 00:23:09,305
İki savaşa da karşı olarak görünemezdi.

354
00:23:09,389 --> 00:23:15,645
Onun gözünde Irak savaşı kötüydü,
Afganistan savaşı iyiydi.

355
00:23:15,728 --> 00:23:19,524
Afganistan halkı
daha iyi bir gelecek vaadini istiyor.

356
00:23:19,607 --> 00:23:21,109
Ama yeni bir gün umudunun

357
00:23:21,192 --> 00:23:24,154
yeniden şiddet ve belirsizlikle
karardığını gördük.

358
00:23:24,237 --> 00:23:27,282
Afganistan Savaşı'nı doğru yapacağı
savaş olarak kucakladı.

359
00:23:27,365 --> 00:23:31,369
İşi başaracak ne kaynağımız
ne de stratejimizin olduğu

360
00:23:31,870 --> 00:23:36,374
birkaç yılın da geçtiği
sekiz yılın ardından

361
00:23:36,458 --> 00:23:38,251
niyetim işi bitirmek.

362
00:23:40,753 --> 00:23:42,380
Ama sonra ne oldu?

363
00:23:42,922 --> 00:23:45,592
Obama'nın başkan olmasından
birkaç ay sonra

364
00:23:45,675 --> 00:23:48,678
Afganistan'daki hesap değişti.

365
00:23:49,304 --> 00:23:51,806
Stan McChrytal, Kabil'e gönderildi.

366
00:23:51,890 --> 00:23:53,850
Oradaki durumu değerlendirip

367
00:23:53,933 --> 00:23:56,686
Afganistan'daki gidişatı
tersine çevirmek için

368
00:23:56,769 --> 00:24:00,106
ne gerektiğini bildirmesi emredildi.

369
00:24:00,190 --> 00:24:03,443
Çok zor, bazen sabır gerekiyor,

370
00:24:03,526 --> 00:24:07,655
bazen de bunu yapmak için
daha fazla riski kabul etmek gerek.

371
00:24:08,156 --> 00:24:11,367
Birlik artışı tavsiyesinin de olduğu

372
00:24:11,451 --> 00:24:14,871
çok gizli bir değerlendirme yazdı.

373
00:24:14,954 --> 00:24:19,751
Maksimum 80-90 bin ilave birlik istedi.

374
00:24:19,834 --> 00:24:23,129
Ortalama da 30 bin civarı asker istedi.

375
00:24:24,631 --> 00:24:26,716
Bu da Obama'yı zor duruma soktu

376
00:24:26,799 --> 00:24:31,679
çünkü başkan Afganistan savaşından
iyi olarak bahsetmişti.

377
00:24:31,763 --> 00:24:35,183
Afganistan tersine döndüreceği savaştı.

378
00:24:35,266 --> 00:24:40,730
Ama şimdi en iyi Amerikan generali
sadece 10.000 birlik değil,

379
00:24:41,231 --> 00:24:43,775
on binlerce birlik lazım diyordu.

380
00:24:44,484 --> 00:24:46,236
İlave 40.000 ile birlikle

381
00:24:46,319 --> 00:24:50,281
Afganistan'da
100.000 Amerikan birliği olacaktı.

382
00:24:50,365 --> 00:24:54,536
Ekonominin zorda olduğu,
hatta kötüye gittiği bir dönemde

383
00:24:54,619 --> 00:24:57,956
çok büyük bir kaynak kullanımıydı bu.

384
00:24:58,039 --> 00:25:00,917
CEBRİ İCRA
SATILIK

385
00:25:01,000 --> 00:25:05,171
Yeni yaklaşım büyük ölçüde
kontrgerilla ilkelerine odaklanmıştı.

386
00:25:05,255 --> 00:25:09,384
Ya da "counterinsurgency"nin
kısaltması olan COIN'e. Kötü bir kısaltma.

387
00:25:11,511 --> 00:25:13,555
Merhaba. Nasılsın?

388
00:25:15,181 --> 00:25:18,560
Bunun terörle mücadeleden farkı ne?

389
00:25:19,060 --> 00:25:22,689
Terörle mücadele daha stratejik.
Saldırıları önlüyorsun,

390
00:25:22,772 --> 00:25:26,150
kötü adamları öldürüyor,
yakalıyor ya da tutukluyorsun.

391
00:25:26,234 --> 00:25:29,028
Yani teröristlerin
eylemlerini zorlaştırıyor

392
00:25:29,112 --> 00:25:32,699
ve teröristlerin saldıracağı
olası hedefleri sağlamlaştırıyorsun.

393
00:25:32,782 --> 00:25:35,535
Kontrgerilla farklı bir şey.

394
00:25:35,618 --> 00:25:39,539
Sadece terörizmin ya da saldırıların
önlenmesi değil,

395
00:25:39,622 --> 00:25:42,834
aynı zamanda toplumların
yeniden ayarlanması.

396
00:25:42,917 --> 00:25:48,381
Böylece radikal akımlara katılma,
şiddet eylemleri gerçekleştirme arzusunu

397
00:25:48,464 --> 00:25:49,882
doğuran ideoloji

398
00:25:49,966 --> 00:25:53,886
bir şekilde farklı bir kanala yöneltiliyor
ya da değiştiriliyor.

399
00:25:54,554 --> 00:25:57,223
Yani toplumu
yeniden yaratmaya çalışıyorsun.

400
00:25:57,307 --> 00:26:01,603
Böylece terörist toplanmasına
ve köktenleşmeye mahal veren

401
00:26:01,686 --> 00:26:04,772
düşünme süreçleri bir şekilde bastırılıyor

402
00:26:04,856 --> 00:26:08,067
ya da daha iyi yönetim, eğitim,
daha fazla okuryazarlık

403
00:26:08,151 --> 00:26:11,613
ve daha yüksek sosyoekonomik
yaşam standardı getiren

404
00:26:11,696 --> 00:26:14,449
büyük değişimlerle
bir şekilde yok ediliyor.

405
00:26:20,913 --> 00:26:25,418
Bu da başkan ve savaş kabinesi için

406
00:26:25,501 --> 00:26:28,463
çok ihtiyatlı bir süreç başlattı.

407
00:26:29,130 --> 00:26:31,507
Beyaz Saray Durum Odası'nda toplandılar.

408
00:26:31,591 --> 00:26:36,512
Masa Obama'nın
en iyi danışmanlarıyla doluydu.

409
00:26:36,596 --> 00:26:40,058
Yanında o zamanki başkan yardımcısı
Joe Biden vardı.

410
00:26:40,141 --> 00:26:42,185
Savunma Bakanı Bob Gates oradaydı,

411
00:26:42,268 --> 00:26:44,896
Dışişleri Bakanı Hillary Clinton vardı.

412
00:26:44,979 --> 00:26:46,773
CIA direktörü oradaydı.

413
00:26:46,856 --> 00:26:48,399
KORGENERAL KARL EIKENBERRY

414
00:26:48,483 --> 00:26:51,361
Çok sağlıklı bir tartışma vardı.
Askerî liderler…

415
00:26:51,444 --> 00:26:52,737
AMİRAL MICHAEL MULLEN

416
00:26:52,820 --> 00:26:56,032
…büyük bir birlik desteğinin
gerekli olduğunu söylüyordu.

417
00:26:58,618 --> 00:27:02,872
Biden ve diğerleri
El-Kaide'ye çok daha fazla odaklanan

418
00:27:02,955 --> 00:27:04,749
bir alternatif önerdi.

419
00:27:11,172 --> 00:27:13,716
Çok daha dar bir hedefti.

420
00:27:15,051 --> 00:27:17,553
Bazen gerginlikler yaşandı.

421
00:27:17,637 --> 00:27:22,558
Generaller ve Başkan Yardımcısı Biden
birbirlerinden pek hazzetmiyordu.

422
00:27:26,354 --> 00:27:29,190
Başkanın kararı,
generallerinin istediğiyle

423
00:27:29,273 --> 00:27:32,568
Başkan Yardımcısı Biden'ın
tavsiyesi arasında

424
00:27:32,652 --> 00:27:34,070
orta yolu bulmaktı.

425
00:27:36,114 --> 00:27:38,908
Ama orduya iki şey söyledi.

426
00:27:38,991 --> 00:27:42,370
Bir. Görevleri iyice odaklı olacaktı.

427
00:27:42,453 --> 00:27:46,624
İkincisi de 18 ay kadar
güç gönderecek olmasıydı.

428
00:27:46,708 --> 00:27:49,168
Sonra birlikler eve dönmeye başlayacaktı.

429
00:27:49,252 --> 00:27:50,795
Yani süre sınırı koydu.

430
00:27:50,878 --> 00:27:55,258
Başkan ayrıca Temmuz 2011'de
birlikleri çekmeye başlamak olan

431
00:27:55,341 --> 00:27:58,928
tartışmalı kararına karşı çıkan
Capitol Hill'e

432
00:27:59,011 --> 00:28:01,889
güçlü bir ikna ekibi gönderdi.

433
00:28:01,973 --> 00:28:06,185
Dostlarımıza ve düşmanlarımıza
yanlış bir izlenim vermiş oluruz.

434
00:28:06,269 --> 00:28:10,440
Gidip kazanmak isteyen kadın ve erkeklere
yanlış bir izlenim vermiş oluruz.

435
00:28:12,483 --> 00:28:14,193
Savaş, irade yarışıdır.

436
00:28:14,277 --> 00:28:17,613
Biz düşmana
ne zaman çekileceğimizi söyledik.

437
00:28:17,697 --> 00:28:19,198
Düşmana yıllar öncesinden

438
00:28:19,282 --> 00:28:23,286
ne kadar birliğimiz olacağınız
ve neler yapıp yapmayacağını söyledik.

439
00:28:23,369 --> 00:28:27,498
Sanki savaşın
nasıl olmasını istediğimizi yazıp

440
00:28:27,582 --> 00:28:31,169
senaryoya sadık kalması umuduyla
düşmana verdik.

441
00:28:31,252 --> 00:28:32,253
Profesyoneller,

442
00:28:32,754 --> 00:28:37,425
benim gibi subaylar
selamlayıp infaz ediyor.

443
00:28:37,508 --> 00:28:38,885
Biz de öyle yaptık.

444
00:28:40,511 --> 00:28:44,849
ESKİ ÇAVUŞ DENİZ PİYADE KOLORDUSU
ARAŞTIRMACI GAZETECİ

445
00:28:44,932 --> 00:28:48,019
Haber okumazdım.
Siyaset hakkında bilgim yoktu.

446
00:28:48,102 --> 00:28:51,981
Saldırıya uğradığımızı biliyordum,
kimin yaptığını bile bilmiyordum.

447
00:28:52,064 --> 00:28:56,277
11 Eylül'ün siyasi ortamını anlamıyordum.

448
00:28:56,360 --> 00:28:59,947
Askere alınmıştım,
vatana hizmet etmek istiyordum.

449
00:29:04,452 --> 00:29:06,788
Liseden mezun olduktan on gün sonra

450
00:29:06,871 --> 00:29:08,664
Deniz Piyadeleri'ne katıldım.

451
00:29:09,916 --> 00:29:11,542
Afganistan'a gönderildim.

452
00:29:15,087 --> 00:29:17,840
2 TEMMUZ 2009

453
00:29:17,924 --> 00:29:19,842
Tabur komutanı konuşmasında

454
00:29:19,926 --> 00:29:23,179
"Tüm dünyanın gözü üzerinizde" dedi.

455
00:29:25,515 --> 00:29:27,892
Afganistan'da durumu değiştirme,

456
00:29:27,975 --> 00:29:32,230
bizim Taliban'a karşılık vermemizdense
onları buna zorlama zamanı.

457
00:29:32,814 --> 00:29:36,108
Bize anın ehemmiyetini,
bunun tarihî bir an olduğunu

458
00:29:36,192 --> 00:29:37,860
aşılamaya çalışıyordu.

459
00:29:38,361 --> 00:29:42,156
Bunun Afganistan Savaşı'nda
önemli bir olay olduğunu.

460
00:29:42,240 --> 00:29:45,076
-Tarihin parçasısın.
-Tarihin parçası olduğumu.

461
00:29:54,043 --> 00:29:54,877
Üzgünüm.

462
00:29:57,463 --> 00:30:01,592
Vietnam Savaşı'ndan bu yana yapılan
en büyük helikopterle girişti.

463
00:30:03,594 --> 00:30:05,179
Savaştaki ilk günüm.

464
00:30:05,263 --> 00:30:07,640
Helikopter yolculuğunun
her anını hatırlıyorum.

465
00:30:07,723 --> 00:30:12,562
Sıkış tepiştik,
neredeyse üst üste oturuyorduk.

466
00:30:14,355 --> 00:30:16,315
Mazot kokusu geliyor.

467
00:30:16,399 --> 00:30:18,317
Düşüncelerini bile duyamıyorsun.

468
00:30:19,277 --> 00:30:22,029
Aklımızdan konuşmalar geçiyor.

469
00:30:22,113 --> 00:30:23,447
Şöyle demişlerdi:

470
00:30:24,031 --> 00:30:26,993
"Etrafınıza bakın.
Yanında durduğunuz bazı insanlar

471
00:30:27,076 --> 00:30:28,327
burada olmayabilir."

472
00:30:29,287 --> 00:30:31,956
Silahlı çatışmaya gireceğimizi biliyorduk.

473
00:30:34,458 --> 00:30:37,253
2009'da Taliban egemendi.

474
00:30:37,336 --> 00:30:39,088
KOMUTAN, ABD MERKEZ KOMUTA

475
00:30:39,171 --> 00:30:40,172
Yükselişteydiler.

476
00:30:42,633 --> 00:30:49,223
Afganistan'ın farklı illerindeki bölgeleri
kimin kontrol ettiğini gösteren

477
00:30:49,307 --> 00:30:50,725
haritalarımız vardı.

478
00:30:50,808 --> 00:30:55,104
Bölgeler yavaş yavaş
Taliban ya da diğer direnişçi gruplar için

479
00:30:55,187 --> 00:30:57,607
belirlediğimiz renge dönmeye başlamıştı.

480
00:31:00,943 --> 00:31:04,447
Afganistan'da başlattığımız
sivil asker harekâtı

481
00:31:04,530 --> 00:31:06,949
önümüzdeki 18 ayda gerçekleşecek.

482
00:31:07,533 --> 00:31:09,368
Birçoğumuzun da gördüğü gibi,

483
00:31:09,452 --> 00:31:12,538
gidişat kolaylaşmadan önce
muhtemelen zorlaşacak.

484
00:31:20,838 --> 00:31:22,131
2 Temmuz 2009.

485
00:31:23,549 --> 00:31:26,052
İlk 20-30 dakika sessizdi.

486
00:31:30,848 --> 00:31:33,267
Sonra bize ateş açıldı.

487
00:31:33,351 --> 00:31:36,520
Koşun! Duramayız.

488
00:31:36,604 --> 00:31:38,731
Hadi! Koşun!

489
00:31:38,814 --> 00:31:41,651
O kadar uzaktan ateş ediyorlardı ki

490
00:31:41,734 --> 00:31:44,946
mermilerin nereden geldiğini göremiyordum.

491
00:31:45,905 --> 00:31:47,907
Hadi! Şu binanın tepesindeler.

492
00:31:47,990 --> 00:31:51,035
Sesi havai fişek gibi
ama size çok yakınlar.

493
00:31:54,830 --> 00:31:58,209
Kim iyi, kim kötü, bilmiyoruz.

494
00:31:58,876 --> 00:32:01,128
Taliban üniforma giymiyor.

495
00:32:01,212 --> 00:32:03,631
Yerel halkın arasına karışıyorlar.

496
00:32:03,714 --> 00:32:06,425
-Nereden ateş ediyorlar?
-Bize ateş ediyorlar.

497
00:32:07,176 --> 00:32:10,054
-Görünüp kayboluyorlar.
-Göremiyoruz. Yerleri görünmüyor.

498
00:32:10,137 --> 00:32:13,557
Paraşütlü kurtarma ekibinin
geldiğini öğrendik.

499
00:32:14,892 --> 00:32:19,146
Onların gelmesi,
birinin vurulduğunu gösteriyordu.

500
00:32:20,815 --> 00:32:22,316
-Şimdi!
-Geldim!

501
00:32:26,862 --> 00:32:29,824
Vurulan kişi de Birinci Sınıf Er…

502
00:32:32,743 --> 00:32:33,577
Üzgünüm.

503
00:32:36,372 --> 00:32:40,126
Adairsville, Georgia'lı
Birinci Sınıf Er Charles Seth Sharp idi.

504
00:32:40,209 --> 00:32:42,628
-Hadi Sharp!
-Helikopter ne zaman gelecek?

505
00:32:43,295 --> 00:32:45,715
-Hadi! Hadi Sharp!
-Hadi bebeğim.

506
00:32:46,674 --> 00:32:47,508
Sharp!

507
00:32:48,009 --> 00:32:53,723
Mangasındakiler ona sesleniyor,
"Sharp, uyan. Uyan Sharp" diyordu.

508
00:32:53,806 --> 00:32:55,099
Ama uyanmıyordu.

509
00:32:55,975 --> 00:32:57,393
Kan toprağa dökülüyordu.

510
00:32:57,476 --> 00:32:59,687
-Gitmeliyiz. Hadi. Yürü.
-Sharp.

511
00:32:59,770 --> 00:33:03,399
Sonunda deniz piyadeleri
onu alıp yolun aşağısına götürdü.

512
00:33:03,482 --> 00:33:07,153
Bir binaya girdiler.
Sıhhiyeciler ilgilenmeye başladı.

513
00:33:07,653 --> 00:33:09,113
Sharp çok kan kaybetti.

514
00:33:10,781 --> 00:33:12,116
Kurtulamadı.

515
00:33:18,539 --> 00:33:19,915
"Burada ne yapıyorum?"

516
00:33:21,667 --> 00:33:25,129
Ne yaptığımızı bilmiyorduk.
Amaç ne, bilmiyorduk.

517
00:33:29,425 --> 00:33:33,929
31 Temmuz 2009'a kadar
tek bir el ateş etmedim.

518
00:33:38,601 --> 00:33:43,939
Adamın biri elinde AK-47 ile
siperin arkasından çıktı.

519
00:33:44,440 --> 00:33:46,025
Her şey barizdi.

520
00:33:46,817 --> 00:33:51,572
Ona doğru nişan alıp mermileri boşalttım.

521
00:33:53,657 --> 00:33:56,368
O günü, 31 Temmuz'u çok düşündüm.

522
00:33:56,869 --> 00:34:01,832
Vurduğum kişi
en fazla 15 yaşında gibi görünüyordu.

523
00:34:05,127 --> 00:34:07,338
O an neden orada olduğumuzu düşündüm.

524
00:34:07,421 --> 00:34:08,964
HUZUR İÇİNDE YAT SHARP 020709

525
00:34:09,048 --> 00:34:10,174
Bu kişi kimdi?

526
00:34:11,383 --> 00:34:15,262
Gerçekten Talibanlı mıydı
yoksa savaşmaya zorlanmış mıydı?

527
00:34:17,181 --> 00:34:20,601
Ya biri benim ülkemi işgal etse?
Ona ateş eder miydim?

528
00:34:23,229 --> 00:34:29,401
Sovyetlerin Afganistan'ı işgaliyle
Amerikan'ın işgali arasındaki fark ne?

529
00:34:30,236 --> 00:34:31,403
Arada fark var mı?

530
00:34:31,904 --> 00:34:33,614
Birine işgal diyebilir…

531
00:34:33,697 --> 00:34:35,699
GULBEDDİN HİKMETYAR
ESKİ MÜCAHİT LİDERİ

532
00:34:35,783 --> 00:34:37,284
…diğerine diyemez miyiz?

533
00:34:38,661 --> 00:34:42,414
Afganların Afganistan'daki ABD varlığıyla
savaşma motivasyonu

534
00:34:42,498 --> 00:34:47,086
Sovyetlerle
savaşma motivasyonlarıyla aynı.

535
00:34:47,169 --> 00:34:49,171
İki cihat arasında bir fark yok.

536
00:34:49,255 --> 00:34:51,507
İki işgal arasında fark yok.

537
00:34:51,590 --> 00:34:56,846
İşgallere karşı iki direniş arasında

538
00:34:56,929 --> 00:34:58,514
fark yok.

539
00:35:01,016 --> 00:35:04,979
Dün bize özgürlük savaşçısı diyorlardı.

540
00:35:05,062 --> 00:35:11,694
Ama aynı şeyi bugün yapınca
bize düşman diyorlar,

541
00:35:11,777 --> 00:35:14,947
terörist diyorlar.

542
00:35:25,499 --> 00:35:26,417
Vurulan var mı?

543
00:35:27,459 --> 00:35:29,962
El yapımı bomba tehdidi öyle büyüktü ki

544
00:35:30,045 --> 00:35:32,756
her hizmet süresinde
iki, üç, dört uzvu kopan

545
00:35:32,840 --> 00:35:34,758
birden çok asker oluyordu.

546
00:35:34,842 --> 00:35:36,510
Salı günü bir Amerikan askeri

547
00:35:36,594 --> 00:35:40,139
Batı Afganistan'daki
bir el yapımı bomba saldırısı sonucu

548
00:35:40,222 --> 00:35:41,307
hayatını yitirdi.

549
00:35:41,390 --> 00:35:44,185
Pazartesi günü
Afganistan'daki üç ayrı saldırıda

550
00:35:44,268 --> 00:35:47,605
yedi Amerikan askeri daha
hayatını kaybetmişti.

551
00:35:48,564 --> 00:35:51,775
Helmand'ın büyük kısmı çamur
ve el yapımı bomba gömmek çok kolay.

552
00:35:51,859 --> 00:35:54,528
Bomba dediğim
patlayıcı toz dolu sarı su testisi,

553
00:35:54,612 --> 00:35:57,656
fünye ve ateşleyecek bir şey.

554
00:35:57,740 --> 00:35:58,949
Yapması çok basit.

555
00:36:00,117 --> 00:36:03,495
Taliban bombaları üç, dört dakika içinde
gömdüğünü söylüyordu.

556
00:36:03,579 --> 00:36:06,832
Bombayı toprakla kaplayıp
üstüne su döküyorlardı.

557
00:36:06,916 --> 00:36:10,085
Hava çok sıcak olduğundan
beş, on dakika içinde

558
00:36:10,169 --> 00:36:12,421
önünde el yapımı bomba da olsa

559
00:36:12,504 --> 00:36:16,800
orada bomba olduğunu gösteren
hiçbir şey kalmazdı.

560
00:36:16,884 --> 00:36:19,345
Yani attığın her adımda

561
00:36:19,428 --> 00:36:22,056
el yapımı bombaya
basacağım diye korkuyordun.

562
00:36:22,932 --> 00:36:26,352
Kapı aralığında, sokak arasında,
hendeklerde, her yerdeydiler.

563
00:36:30,189 --> 00:36:34,151
Bombalardan birine basıp
her yerinin parçalandığını

564
00:36:34,235 --> 00:36:35,653
hayal edebiliyorsun.

565
00:36:35,736 --> 00:36:38,113
Korkunç bir histi.

566
00:36:39,281 --> 00:36:41,742
Bombalara dikkat etmeleri gerektiğinden

567
00:36:41,825 --> 00:36:44,787
üç, dört kilometre gitmeleri
saatler sürerdi.

568
00:36:45,287 --> 00:36:47,790
Taliban geldiklerini
bir kilometre öteden görürdü.

569
00:36:55,214 --> 00:36:58,425
Deniz Piyadeleri'nin
çeşitli patlayıcıları vardı.

570
00:36:58,509 --> 00:37:00,261
MICLIC diye bir patlayıcı vardı.

571
00:37:00,344 --> 00:37:02,805
9 metre uzunluğundaki
bir çorap gibi bir şey

572
00:37:02,888 --> 00:37:04,807
ve 60 santimetrede bir el bombası var.

573
00:37:08,644 --> 00:37:09,895
Çok güzeldi.

574
00:37:10,688 --> 00:37:13,315
Onlar için kısa bir yol açıyordu.

575
00:37:16,318 --> 00:37:18,988
Sangin'deki köylerde böyle ilerlediler.

576
00:37:19,071 --> 00:37:23,284
Bir dokuz, on metre daha
güvenli bir şekilde yürüyebilmek için

577
00:37:23,367 --> 00:37:26,120
düzenli olarak
Afganların arazisini yok ettiler.

578
00:37:26,203 --> 00:37:28,414
Sağlam delik ha.

579
00:37:28,497 --> 00:37:31,292
Çok sağlam. Kendimle gurur duyuyorum.

580
00:37:32,334 --> 00:37:35,087
Bu yüzden birçok Afgan,
özellikle Sangin'dekiler bana

581
00:37:35,170 --> 00:37:36,463
"Taliban böyle yapmıyor.

582
00:37:36,547 --> 00:37:42,011
Siz güvenlik vadediyorsunuz
ama kötüleşiyor" dedi. Kötüleşiyordu da.

583
00:37:52,062 --> 00:37:55,232
Washington Post'ta
araştırmacı gazeteciyim.

584
00:37:55,733 --> 00:37:59,361
Michael Flynn'in
Afganistan genel müfettişine

585
00:37:59,445 --> 00:38:02,948
savaşla ilgili röportaj verdiği
haberini aldım.

586
00:38:03,449 --> 00:38:06,493
"Tam haber yapılacak şey.
Flynn ne dedi acaba?" dedim.

587
00:38:06,577 --> 00:38:09,872
Fylnn dobralığı
ve açık sözlülüğüyle tanınıyordu.

588
00:38:10,372 --> 00:38:12,499
Federal mahkemede dava açtık.

589
00:38:13,000 --> 00:38:17,046
Sonuca ulaşması uzun sürdü
ama röportajı verdiler.

590
00:38:18,630 --> 00:38:22,009
Önemli her çalışma başarısız oluyor.

591
00:38:22,885 --> 00:38:24,303
SESİN SAHİBİ: MICHAEL FLYNN

592
00:38:24,386 --> 00:38:27,222
Afganistan bugün eskisinden daha mı iyi?

593
00:38:29,683 --> 00:38:32,561
Taliban, Marjah'ı tamamen geri aldı,

594
00:38:32,644 --> 00:38:34,646
Leşkergah'ı da almak üzereler.

595
00:38:35,147 --> 00:38:39,151
İşlerin gidişatını
ve savaştan sorumlu insanların

596
00:38:39,234 --> 00:38:42,780
duruma gerçekçi bakmamasını eleştiriyordu.

597
00:38:42,863 --> 00:38:47,451
Bu, 2002'den günümüze kadar.

598
00:38:49,119 --> 00:38:52,122
Herkes iyi iç çıkardı,
hepimiz iyi iş çıkarıyoruz.

599
00:38:52,206 --> 00:38:53,040
Gerçekten mi?

600
00:38:53,540 --> 00:38:57,544
O kadar iyi iş çıkarıyorsak
niye kaybediyoruz gibi geliyor?

601
00:38:58,504 --> 00:39:00,255
ABD yetkililerinin yıllardır

602
00:39:00,756 --> 00:39:03,467
alenen söylediklerinin tersini söylüyordu.

603
00:39:05,594 --> 00:39:10,432
Amerikan halkını yıllar yılı
alenen anlatılan tek bir hikâye vardı.

604
00:39:10,516 --> 00:39:12,559
Her şey iyi gidiyordu.

605
00:39:13,519 --> 00:39:16,271
ABD, Afganistan'daki savaşı kazanıyor mu?

606
00:39:16,355 --> 00:39:19,566
Bence geçtiğimiz yıl
çok ilerleme kaydettik.

607
00:39:19,650 --> 00:39:22,945
Görevi yerine getirmede çok başarılıydık.

608
00:39:23,028 --> 00:39:23,987
SAVUNMA BAKANI

609
00:39:24,071 --> 00:39:26,323
Hedeflerimize ulaşma yolundayız.

610
00:39:27,366 --> 00:39:33,038
Bu insanlar başından beri
kazanmamıza engel olacak

611
00:39:33,122 --> 00:39:35,207
büyük sorunlar olduğunu biliyordu.

612
00:39:35,958 --> 00:39:40,129
Sonra genel müfettişin
"Alınan Dersler" adlı aynı program için

613
00:39:40,212 --> 00:39:42,464
yüzlerce kişiyle
röportaj yaptığını öğrendik.

614
00:39:44,425 --> 00:39:47,219
Genel müfettişle üç yıl süren
bir savaşa girdik.

615
00:39:47,302 --> 00:39:49,012
ALINAN DERSLER RÖPORTAJ KAYDI

616
00:39:49,096 --> 00:39:53,517
Ama sonunda savaşla
bir şekilde ilişkisi olanlarla yapılan

617
00:39:53,600 --> 00:39:55,769
400'den fazla röportajın notlarını

618
00:39:55,853 --> 00:39:58,981
ve ses kayıtlarının
transkriptlerini aldık.

619
00:40:01,692 --> 00:40:04,695
Yoksul ülkeleri zenginleştirmek için
işgal etmiyoruz.

620
00:40:04,778 --> 00:40:07,698
Otoriter ülkeleri demokratikleştirmek için
işgal etmiyoruz.

621
00:40:07,781 --> 00:40:10,492
Şiddet kullanan ülkeleri
barış getirmek için işgal ediyoruz.

622
00:40:10,576 --> 00:40:13,203
Afganistan'da da başarısız olduk.

623
00:40:16,915 --> 00:40:20,043
İngiltereli bir general vardı,
General David Richards.

624
00:40:20,127 --> 00:40:21,628
2006-2007 yıllarında…

625
00:40:21,712 --> 00:40:23,547
GENERAL DAVID RICHARDS (EMEKLİ)

626
00:40:23,630 --> 00:40:26,925
…Afganistan'daki ABD NATO güçlerinin
NATO komutanıydı.

627
00:40:27,009 --> 00:40:30,012
Röportajında "Stratejimiz yoktu" dedi.

628
00:40:30,095 --> 00:40:31,763
"Düzgün bir stratejimiz yoktu.

629
00:40:31,847 --> 00:40:34,641
Çok taktiğimiz vardı. Stratejimiz yoktu."

630
00:40:34,725 --> 00:40:37,060
Komutan stratejimiz yoktu, diyor.

631
00:40:37,811 --> 00:40:39,605
Onun yerine gelen general,

632
00:40:39,688 --> 00:40:42,441
General Dan McNeill
ABD Ordusu orgeneraliydi.

633
00:40:43,442 --> 00:40:45,152
"Bir stratejimiz yoktu.

634
00:40:46,111 --> 00:40:50,365
Gitmeden önce
kazanmaktan kasıtlarını sordum."

635
00:40:50,449 --> 00:40:54,453
Beyaz Saray'dakilere veya NATO'dakilere
sormuş ve kimse cevaplayamamış.

636
00:40:55,204 --> 00:40:58,415
Stratejimiz ya da kazanmanın
ne olduğuna dair bir tanımımız yoktu.

637
00:40:58,499 --> 00:41:00,876
Bunlar savaştan sorumlu generaller.

638
00:41:00,959 --> 00:41:04,296
Bu yorumları okumak hayret verici.

639
00:41:04,379 --> 00:41:09,301
Amerikan halkına
yıllarca söylenen şey bu değildi.

640
00:41:09,384 --> 00:41:10,552
Tam tersiydi.

641
00:41:11,136 --> 00:41:13,764
Bu Chris Kolenda. Yolsuzluktan bahsediyor.

642
00:41:13,847 --> 00:41:16,016
Şöyle diyor: "2006'ya gelindiğinde

643
00:41:16,099 --> 00:41:20,270
Afgan hükûmeti kendini
bir kleptokrasi hâline getirmişti."

644
00:41:20,354 --> 00:41:23,565
Kolenda şöyle diyor:
"Kanser benzetmesi kullanayım.

645
00:41:24,191 --> 00:41:26,318
Küçük yolsuzluk cilt kanseri gibidir.

646
00:41:26,401 --> 00:41:29,530
Baş etmenin yolu var
ve muhtemelen bir şey olmaz.

647
00:41:30,614 --> 00:41:34,660
Bakanlığın yüksek makamındaki yolsuzluk
kolon kanseri gibidir.

648
00:41:34,743 --> 00:41:38,497
Daha kötüdür ama vaktinde fark edersen
muhtemelen bir şey olmaz.

649
00:41:38,997 --> 00:41:42,668
Ama kleptokrasi beyin kanseri gibidir.
Ölümcüldür."

650
00:41:42,751 --> 00:41:45,837
2006'da kleptokrasi vardı, diyor.

651
00:41:45,921 --> 00:41:48,632
Ölümcül beyin kanseri vardı yani.

652
00:41:51,260 --> 00:41:54,096
Amerika'nın
Afganistan'dan çıkış stratejisi

653
00:41:54,179 --> 00:41:58,225
Afganistan'ın ordusunun
gelişimine dayandırıldı.

654
00:41:58,725 --> 00:42:00,310
Kâğıt üstünde sorun yok.

655
00:42:00,394 --> 00:42:03,855
Kendi ordumuzun bir modeli olan
bir ordu kurmalarına yardım edelim

656
00:42:03,939 --> 00:42:05,691
çünkü bizim bildiğimiz bu.

657
00:42:05,774 --> 00:42:09,903
Sorun şu ki Afganistan'da bu işe yaramadı.

658
00:42:15,284 --> 00:42:18,662
Afgan nüfusunda
okuryazarlık seviyesi düşük olduğundan

659
00:42:18,745 --> 00:42:23,542
Afganlar için acemi birliği eğitimini
biz üstlendik.

660
00:42:24,042 --> 00:42:29,673
Afgan güçlerine, birinci sınıf düzeyinde
okuma ve sayı sayma eğitimi verdik.

661
00:42:29,756 --> 00:42:31,508
Bu kadar basit bir şeydi.

662
00:42:32,009 --> 00:42:33,844
Hem Afgan güçleri arasında

663
00:42:33,927 --> 00:42:37,973
minimum düzeyde
okuryazarlık oluşturma işini üstlendik,

664
00:42:38,056 --> 00:42:40,350
hem güçleri eğittik

665
00:42:40,434 --> 00:42:43,979
hem de muharebe harekâtlarında
liderliği üstlenmeleri için çalıştık.

666
00:42:46,940 --> 00:42:49,693
Savaşın ortasında esrar içiyorlardı.

667
00:42:49,776 --> 00:42:51,653
Koruyucu ekipman giymiyorlardı.

668
00:42:51,737 --> 00:42:53,697
Düzenli olarak suç işliyorlardı.

669
00:42:53,780 --> 00:42:57,451
Kendilerine verilen yakıtı,
silahları ve araçları satıyorlardı.

670
00:43:00,370 --> 00:43:02,331
Onlarla kontrol noktalarını
ziyarete gittim,

671
00:43:02,414 --> 00:43:06,460
o kadar çok eroin çekerlerdi ki
ayakta duramazlardı. Sızarlardı.

672
00:43:08,712 --> 00:43:11,757
Ülkenin her yerinde,
özellikle güneyde ve doğuda

673
00:43:11,840 --> 00:43:15,093
çaycı çocuklar olması çok yaygındı.

674
00:43:15,177 --> 00:43:19,389
Bu, bazen Afgan ordusunda da görülürdü
ama Afgan polisinde çok yaygındı.

675
00:43:23,727 --> 00:43:26,188
ABD Piyadeleri üslere gidip
toplantı yapardı

676
00:43:26,271 --> 00:43:28,815
ve bu çocuklar onlara çay verirdi.

677
00:43:29,274 --> 00:43:33,111
Çocuklar hep 11, 12, 13 yaşlarında olurdu.

678
00:43:33,195 --> 00:43:37,949
Genelde hoş çocuklardı
ve herkes bilirdi ki

679
00:43:38,033 --> 00:43:42,454
onlar sadece gündüzleri hizmetçi değildi,
geceleri de seks kölesiydi.

680
00:43:44,247 --> 00:43:48,210
Yerel polisin ya da ulusal polisin
sırf bu sebep için

681
00:43:48,293 --> 00:43:50,087
kaçırdığı çocuklardı bunlar.

682
00:43:53,507 --> 00:43:57,052
O zaman söylenen şuydu: Taliban kötüydü,

683
00:43:57,135 --> 00:44:01,890
Afgan polisi, ordusu ve hükûmeti iyiydi
ve biz kazanıyorduk.

684
00:44:02,849 --> 00:44:05,602
Ama Afganlarla konuşunca
durum hiç de öyle değildi.

685
00:44:08,772 --> 00:44:11,983
Çok az gözetim altında
çok küçük bir ülkeye

686
00:44:12,067 --> 00:44:15,487
çok hızlı bir şekilde
çok fazla para harcadık.

687
00:44:15,570 --> 00:44:18,281
SIGAR, müfettişlerin olduğu bir makam.

688
00:44:18,365 --> 00:44:21,493
Bizim işimiz, Afganistan'da
yalnızca kalkındırma için…

689
00:44:21,576 --> 00:44:23,370
AFGANİSTAN'I KALKINDIRMA MÜFETTİŞİ

690
00:44:23,453 --> 00:44:25,789
…paranın nasıl harcandığını denetlemek.

691
00:44:25,872 --> 00:44:29,418
Yani dolandırıcılığı, israfı
ve suistimali araştırıyoruz.

692
00:44:29,501 --> 00:44:32,754
18 yıldır Afganistan'dayız

693
00:44:33,880 --> 00:44:38,301
ve kalkındırmaya harcadığımız para
Marshall Planı'na harcanandan çok.

694
00:44:40,554 --> 00:44:41,722
Oraya gittiğimde

695
00:44:41,805 --> 00:44:45,267
paranın çoğu az denetimle
çoktan harcanmıştı.

696
00:44:46,601 --> 00:44:50,105
O 140 milyon doların

697
00:44:50,188 --> 00:44:53,859
yaklaşık yüzde 80'i güvenliğe harcanmıştı.

698
00:44:53,942 --> 00:44:57,571
Polisin maaşını ödendi, polis işe alındı,

699
00:44:57,654 --> 00:45:02,743
üniforma, mermi, silah alındı,
hastanedeki tedavileri ödendi.

700
00:45:05,662 --> 00:45:10,584
Sözleşmeleri yerel siyasetçiler,
yerel savaş ağaları aldı.

701
00:45:10,667 --> 00:45:14,421
Ortalama bir Afgan güç simsarlarının

702
00:45:14,504 --> 00:45:19,468
Amerika'n hükûmetinden,
müttefiklerden para alan

703
00:45:19,551 --> 00:45:21,887
ve çok para kazananlar olduğunu anlıyor.

704
00:45:24,639 --> 00:45:28,852
İşe yaramayan, tam bir felaket olan
birçok kontrat bulduk.

705
00:45:28,935 --> 00:45:30,979
Sanırım en büyüklerinden biri

706
00:45:31,062 --> 00:45:35,650
Afganlar için
askerî yardım uçağı alımıydı.

707
00:45:35,734 --> 00:45:37,527
Adı G.222.

708
00:45:37,611 --> 00:45:39,613
Küçük bir kargo uçağı.

709
00:45:40,113 --> 00:45:42,908
Uçağa yaklaşık 400 milyon dolar harcadık.

710
00:45:42,991 --> 00:45:46,411
Bunları İtalya'daki
bir araç mezarlığından aldık.

711
00:45:46,495 --> 00:45:48,288
İtalyanlar teklif etti.

712
00:45:48,371 --> 00:45:50,415
Uçamadılar.

713
00:45:51,041 --> 00:45:53,084
G.222 GÖSTERİMİ
2002

714
00:45:53,168 --> 00:45:54,878
Tam bir felaketti.

715
00:45:54,961 --> 00:45:58,715
Tüm uçaklar hurdaya çıktı.

716
00:45:59,966 --> 00:46:06,097
Bir başka örnek de askerî yapı örneği.

717
00:46:06,181 --> 00:46:08,475
Buna "64K" diyorduk.

718
00:46:09,476 --> 00:46:12,145
Altı dönümlük bir bina.

719
00:46:12,229 --> 00:46:16,316
Leatherneck Kampı'nda yapılan
bir karargâhtı.

720
00:46:16,399 --> 00:46:20,612
Güneyde güçlerden sorumlu olan
Deniz Piyade Kolordusu generali

721
00:46:20,695 --> 00:46:24,658
orduya "İstemiyorum. Kullanmayacağım.

722
00:46:24,741 --> 00:46:27,536
Bittiğinde burada olmayacağım.
Yapmayın" dedi.

723
00:46:27,619 --> 00:46:29,037
Ama ordu yine de yaptı.

724
00:46:29,120 --> 00:46:32,916
Sanırım bu da 36 milyon dolarlık
bir felaketti.

725
00:46:32,999 --> 00:46:35,001
-Hiç kullanılmadı mı?
Hiç.

726
00:46:37,587 --> 00:46:41,216
Afganistan'ın kaşmir endüstrisine
yatırım yapma girişimi olmuştu.

727
00:46:42,551 --> 00:46:44,386
-Evet.
-O nereden çıkmıştı?

728
00:46:45,262 --> 00:46:47,722
Konseptlerinden biri,

729
00:46:47,806 --> 00:46:54,479
ender bulunan
İtalyan beyaz renkli keçileri getirip,

730
00:46:54,563 --> 00:46:58,567
Afganistan'daki keçilerle çiftleştirip

731
00:46:58,650 --> 00:47:02,070
mutlu keçiler yaratmaktı.

732
00:47:02,571 --> 00:47:04,990
Kaşmir sektörünü geliştirebilirdi.

733
00:47:05,073 --> 00:47:06,992
İşin hızlı olmasını istediler.

734
00:47:07,075 --> 00:47:09,286
Bunu işletmek için tutulan kişi

735
00:47:09,369 --> 00:47:14,124
keçilerin çiftleşmesinden
ve kaşmir sektöründen anlayan biriydi

736
00:47:14,207 --> 00:47:18,169
ve on yılda yapılan bir şeyi
bir, iki yılda yapamazsınız deyip

737
00:47:18,253 --> 00:47:19,254
işi bıraktı.

738
00:47:19,337 --> 00:47:23,383
Anladığımız kadarıyla keçilerin çoğu
hastalık yüzünden toplandı.

739
00:47:23,466 --> 00:47:29,931
Ya bakımları ya da ortam yüzünden
kurtulamadılar.

740
00:47:30,015 --> 00:47:30,974
Bazıları yendi.

741
00:47:31,057 --> 00:47:34,853
Bir yıl sonra da
keçilerin hiçbirini bulamadık.

742
00:47:38,732 --> 00:47:41,443
Amerikan ordusu

743
00:47:41,526 --> 00:47:46,823
Afgan ordusuna kamuflaj üniforması
temin etmeye karar verdi.

744
00:47:48,909 --> 00:47:52,913
Afgan ordusundan sorumlu generalin

745
00:47:52,996 --> 00:47:56,625
kamuflaj üniformasının modelini
seçmesine müsaade ettik.

746
00:47:57,125 --> 00:48:01,546
Sanırım orman yeşili denen
bir tasarımı beğendi.

747
00:48:03,131 --> 00:48:07,552
Sorun şu ki Afganistan'ın
yüzde dördünden azı orman kaplı.

748
00:48:07,636 --> 00:48:10,555
İkincisi, tasarımı bir kitaptan seçti

749
00:48:10,639 --> 00:48:14,142
ve o modelin sahibi ABD ordusu değildi.

750
00:48:14,225 --> 00:48:17,479
Model için başkasına
fazladan para ödememiz gerekiyordu.

751
00:48:18,229 --> 00:48:20,440
Normal bir üniformanın bedelinin

752
00:48:20,523 --> 00:48:24,152
yüzde 30, 40 daha fazlasını ödedik.

753
00:48:24,235 --> 00:48:28,740
Afgan ordusuna yanlış üniformayı
çok daha pahalıya aldık.

754
00:48:30,742 --> 00:48:34,829
Bana sürekli şu sorulurdu:
"Ne kadar para israf ettik?"

755
00:48:35,330 --> 00:48:40,335
Bir grup birey bakıp şöyle derdi:
"Bu israf mıydı?

756
00:48:40,418 --> 00:48:43,004
Dolandırıcılık mıydı?
Yoksa aptallık mıydı?"

757
00:48:44,130 --> 00:48:49,719
Sanırım sadece 70 ya da 60 milyara baktık.

758
00:48:49,803 --> 00:48:56,059
Baktığımız meblağın yaklaşık yüzde 30'unun

759
00:48:56,142 --> 00:48:58,812
dolandırıcılık, israf
ve suistimal yüzünden

760
00:48:58,895 --> 00:49:00,480
kaybedildiğini gördük.

761
00:49:03,900 --> 00:49:06,111
AFGANİSTAN CUMHURBAŞKANI, 2001-2014

762
00:49:06,194 --> 00:49:09,823
Karzai 13 yıl ülkenin cumhurbaşkanıydı.

763
00:49:09,906 --> 00:49:11,032
Uzun bir süre.

764
00:49:11,950 --> 00:49:13,034
Çok uzun.

765
00:49:13,118 --> 00:49:19,457
Karzai mülayim, tatlı dilli,
Kandeharlı yerel bir lider olarak geldi.

766
00:49:19,541 --> 00:49:25,005
13 yıl sonra aşırı güçlü

767
00:49:25,088 --> 00:49:27,465
çok küstah, biraz otoriter biri olarak

768
00:49:27,549 --> 00:49:32,178
ve son derece yozlaşmış,
suç örgütü denebilecek

769
00:49:32,262 --> 00:49:35,682
Afgan hükûmetine başkanlık ederek gitti.

770
00:49:39,102 --> 00:49:40,812
Amerikalılar isim takmıştı.

771
00:49:40,895 --> 00:49:43,690
Ordu her şeyi bir kısaltma buluyor.

772
00:49:44,566 --> 00:49:47,694
Afgan hükûmetinin kısaltması VICE idi.

773
00:49:47,777 --> 00:49:53,033
Anlamı da Dikey Bütünleşmiş Suç Örgütü.

774
00:49:54,617 --> 00:49:58,788
Karzai diğerlerinden
daha az ya da çok yozlaşmış değildi

775
00:49:58,872 --> 00:50:01,791
ama bu şeyin başkanıydı ve onu korudu.

776
00:50:01,875 --> 00:50:04,419
Amerikalılar bana kalırsa bir hata yaparak

777
00:50:04,502 --> 00:50:08,548
Karzai'nin vazgeçilmez olduğuna
ve onu üzmememiz gerektiğine inandı.

778
00:50:08,631 --> 00:50:11,926
Her istediğini vermeli,
her ihtiyacını karşılamalıydık.

779
00:50:12,010 --> 00:50:13,219
Öyle de yaptık.

780
00:50:13,303 --> 00:50:17,599
Sıradan Afganları avlayıp
onları Taliban'a kaçıran

781
00:50:17,682 --> 00:50:20,643
korkunç bir canavar yarattık.

782
00:50:21,102 --> 00:50:24,064
AFGAN YOLSUZLUĞUNDA ABD'NİN ROLÜ BÜYÜK

783
00:50:24,647 --> 00:50:26,691
Yardımlarımız ve sözleşmelerimizle

784
00:50:26,775 --> 00:50:31,112
Afgan toplumundaki
bazı en büyük avcıları güçlendirdik.

785
00:50:31,196 --> 00:50:34,157
Taliban'ın yükselişine sebep olan

786
00:50:34,240 --> 00:50:39,120
kanun, düzen ve güvenliğin çökmesinden
sorumlu olan avcıları.

787
00:50:40,997 --> 00:50:43,875
HAZİRAN 2010

788
00:50:45,418 --> 00:50:47,253
ABD ORDUSUNDA ÇAVUŞ
2010-2011

789
00:50:47,337 --> 00:50:51,132
Benim tugayım, Kandehar'da
güney bölge komutanlığı için seçildi.

790
00:50:54,094 --> 00:50:57,180
Yaklaştıkça her şey ciddileşiyordu.

791
00:50:57,263 --> 00:50:58,598
KANDEHAR ŞEHRİ

792
00:51:01,184 --> 00:51:04,479
Bizim girdiğimiz bölgeden çıkan
birkaç kişiyle karşılaştık.

793
00:51:04,562 --> 00:51:08,858
Onlardan biriyle konuştum.
Adam aşırı sıskaydı

794
00:51:08,942 --> 00:51:10,944
ve yüzü kıpkırmızıydı.

795
00:51:11,027 --> 00:51:15,865
Şöyle dedi: "Orada…
Orada birilerini kaybedeceksiniz.

796
00:51:15,949 --> 00:51:19,869
Onlar… Bazılarınız ölecek."

797
00:51:19,953 --> 00:51:25,917
"Bir şeyler yapmak istiyorsanız
burada yapabilirsiniz" dediler.

798
00:51:28,128 --> 00:51:32,215
Kuş uçmaz, kervan geçmez bir yerdeki
küçük bir karakola vardık.

799
00:51:32,298 --> 00:51:37,762
Hayatımda gördüğüm en kırsal yerdi.
Resimli İncillerden çıkmış gibiydi.

800
00:51:38,346 --> 00:51:42,600
Çamurdan evler,
gelincik tarlaları, asmalar.

801
00:51:48,648 --> 00:51:52,443
Yerine geçtiğimiz adamlar
zıvanadan çıkmışlardı.

802
00:51:52,527 --> 00:51:53,736
UZMAN JEREMY MORLOCK

803
00:51:53,820 --> 00:51:56,114
Kısa kollar, sakallar.

804
00:51:56,197 --> 00:51:59,117
Çok az denetim altında
hareket ediyorlardı.

805
00:51:59,200 --> 00:52:01,744
ASTSUBAY ÇAVUŞ CALVIN GIBBS

806
00:52:01,828 --> 00:52:05,665
Şayet suçlamalar kanıtlanırsa
bu müfreze cehennemden gelmiş.

807
00:52:05,748 --> 00:52:11,087
Beş Amerikan askeri sebepsiz yere
Afgan sivilleri öldürmekle suçlanıyor.

808
00:52:11,171 --> 00:52:12,881
Yedi kişi de örtbas etmiş.

809
00:52:12,964 --> 00:52:17,594
Ayrıca cesetleri tahrip etmek,
Afgan sivillere rastgele ateş etmek,

810
00:52:17,677 --> 00:52:21,306
haşiş içmek ve onları ele veren eri
dövmekle suçlanıyorlar.

811
00:52:22,432 --> 00:52:25,935
Onlar sivilleri öldürenlerdi.

812
00:52:26,019 --> 00:52:28,104
Öldürüyor ve cesetleri tahrip ediyorlardı.

813
00:52:28,188 --> 00:52:29,480
Yerel halk bunu biliyordu.

814
00:52:29,564 --> 00:52:32,317
Sonra da tüm dünyada haber oldu.

815
00:52:34,068 --> 00:52:38,448
Amerikalıların pek sevilmediği
bir yere giriyorduk.

816
00:52:39,449 --> 00:52:43,703
Görevin ne olduğu
bize tam olarak hiç açıklanmamıştı.

817
00:52:52,879 --> 00:52:55,590
Konuşlandırılmamızdan birkaç ay sonra

818
00:52:55,673 --> 00:53:00,261
Taliban akımının başladığı yer olduğu
söylenen bir köye gittik.

819
00:53:04,724 --> 00:53:09,604
Dönüşte bir canlı bomba
aramıza girip patladı.

820
00:53:13,608 --> 00:53:17,237
Yerel bir çiftçi gibi giyinmişti.

821
00:53:17,320 --> 00:53:20,031
Uzun gömlek giymişti,
birkaç kütük taşıyordu

822
00:53:20,114 --> 00:53:23,952
ve grubun orta kısmını yok etti.

823
00:53:26,454 --> 00:53:28,831
Bu hepimizin gözünü açtı.

824
00:53:28,915 --> 00:53:31,417
Gerçekle yüzleştiğimiz andı.

825
00:53:32,752 --> 00:53:37,173
Beş kişiyi öldürdü.
Üç Amerikalı, iki Afgan askeri.

826
00:53:38,883 --> 00:53:43,513
Afganistan'da askerliğe
yaklaşımımızı tamamen değiştirdi,

827
00:53:43,596 --> 00:53:46,557
yerel halkla ilişkimizi değiştirdi

828
00:53:46,641 --> 00:53:51,062
ve konuşlandırılmamızla
neye ulaşıldığı konusundaki

829
00:53:51,145 --> 00:53:55,400
tüm idealist fikirleri yok etti.

830
00:53:59,404 --> 00:54:02,282
Artık siviller bize yaklaşınca

831
00:54:02,365 --> 00:54:05,285
selam bile verseler
silahımızı doğrultuyorduk.

832
00:54:09,163 --> 00:54:11,249
Böyle kimsenin
sevgi ve güvenini kazanamayız.

833
00:54:20,049 --> 00:54:25,096
Ergenken dünyadaki en iyi ülkenin
bizimki olduğu öğretildi.

834
00:54:25,179 --> 00:54:26,973
İnsanların bize saldırma sebebi de

835
00:54:27,056 --> 00:54:28,141
bizi kıskanmaları,

836
00:54:28,224 --> 00:54:30,768
özgürlüklerimiz yüzünden
bizden nefret etmeleriydi.

837
00:54:32,729 --> 00:54:35,898
2011'de subay olarak göreve başladım.

838
00:54:39,610 --> 00:54:41,612
Afganistan'a atandığımda

839
00:54:41,696 --> 00:54:45,116
Afgan halkına yardım için
orada olduğumuza inanıyordum.

840
00:54:47,452 --> 00:54:51,039
Ama şiddet için tasarlanmış
bir kuruluşu alıp

841
00:54:51,122 --> 00:54:54,459
sağlıklı ve güvenli topluluklar
kurmak için kullanamazsınız.

842
00:54:58,296 --> 00:55:02,008
Bir keresinde bir piyade komutanını
ağlarken gördüm.

843
00:55:02,091 --> 00:55:04,010
Orduda ender rastlanan bir şey.

844
00:55:04,510 --> 00:55:06,471
Ona bir görev verilmişti.

845
00:55:07,472 --> 00:55:11,225
Bölgedeki insanlarla
ilişki kurması söylenmişti.

846
00:55:11,309 --> 00:55:12,268
O da öyle yaptı.

847
00:55:12,352 --> 00:55:17,398
O yıl boyunca güven inşa etti
ve çok etkileyici deneyimleri oldu.

848
00:55:17,899 --> 00:55:22,320
Sonra halkın inşa ettiği her şeyi
yok etmesi emredildi.

849
00:55:26,407 --> 00:55:32,205
Ofisinde gözyaşlarına boğuldu
çünkü sözde yardım ve hizmet etmek için

850
00:55:33,122 --> 00:55:36,709
orada olduğumuz Afgan halkına
nasıl bir ihanet olduğunu

851
00:55:36,793 --> 00:55:40,004
o da benim gibi çok iyi biliyordu.

852
00:55:40,880 --> 00:55:44,801
Kadınla konuşup çocukların korkmasını
istemediğimi söyler misin?

853
00:55:44,884 --> 00:55:47,428
Anladın mı? Ne yapacağımızı anlatıver.

854
00:55:48,638 --> 00:55:51,557
Belki konuşlandırılmamızın başında
bir şansımız vardı.

855
00:55:51,641 --> 00:55:55,019
Ama sonuna geldiğimizde
bizden hoşlanmıyorlardı.

856
00:55:56,604 --> 00:56:00,274
Afganistan'ın
pek umurumuzda olmadığını anladılar.

857
00:56:02,527 --> 00:56:05,905
O yüzden 11 Eylül'den sonraki
asker kuşaklarının

858
00:56:05,988 --> 00:56:08,074
benimsediği bir laf var.

859
00:56:08,157 --> 00:56:11,244
"Sağımdaki ve solumdaki için yapıyorum.

860
00:56:11,744 --> 00:56:13,413
Biz kardeşiz."

861
00:56:15,373 --> 00:56:19,752
Amacın bu yani. Ölmemek için savaşıyorsun.

862
00:56:21,921 --> 00:56:24,382
O canlı bomba olayında

863
00:56:24,465 --> 00:56:29,178
müfrezemizdeki en genç adamlardan biri
öldürülen askerler arasındaydı.

864
00:56:32,473 --> 00:56:36,894
Sıhhiyeci olduğumdan
ateş açılmasından 30 dakika önce

865
00:56:36,978 --> 00:56:40,815
askerin biri bana
"Doktor, ölmek istemiyorum" dedi.

866
00:56:41,482 --> 00:56:47,905
Çok çetin bir çocuktu
ve "Dinle. Ölmek istemiyorum" dedi.

867
00:56:48,406 --> 00:56:52,368
Otuz dakika sonra cesedini gördüğümde

868
00:56:52,452 --> 00:56:57,582
sanki aslında "Ölmeme izin verme"
diyormuş gibi geldi.

869
00:57:02,253 --> 00:57:07,133
Savaşlar konusunda
mantıklı bir izahat eksikliğinde

870
00:57:07,216 --> 00:57:12,013
askerlerin hataları olmayan şeylerin
sorumluluğunu üstlenmesi kolaydır.

871
00:57:12,096 --> 00:57:17,393
Savaşı kendi küçük,
korkunç deneyimlerine indirgerler.

872
00:57:17,477 --> 00:57:19,437
Ve bu benim savaşım oluverdi.

873
00:57:23,274 --> 00:57:25,735
Ve savaşımda kötü adam bendim.

874
00:57:29,363 --> 00:57:33,284
Beynimin en sonunda
karar kıldığı izahat de

875
00:57:33,367 --> 00:57:39,290
arkadaşını kurtarmayan
bir sıhhiyecinin öyküsüydü.

876
00:57:43,377 --> 00:57:45,671
Müfreze çavuşu, müfrezeyi toplayıp

877
00:57:45,755 --> 00:57:49,759
"En zor kısma geldiniz,
o da eve gitmek" dedi.

878
00:57:52,094 --> 00:57:54,305
Şöyle olduk: "Nasıl yani…

879
00:57:54,805 --> 00:57:56,891
Neden bahsediyorsun?

880
00:57:56,974 --> 00:57:59,185
En zor kısım bitti."

881
00:57:59,810 --> 00:58:03,773
Ama o dedi ki,
"En zor kısım geliyor, o da…"

882
00:58:04,524 --> 00:58:05,358
Tanrım.

883
00:58:07,610 --> 00:58:09,153
"O da eve gitmek."

884
00:58:09,237 --> 00:58:12,657
Bunu dediğinde neyi kastettiğini
hiçbirimiz bilmiyorduk.

885
00:58:14,492 --> 00:58:16,577
Çok haklıymış.

886
00:58:16,661 --> 00:58:17,578
EVE HOŞ GELDİN!

887
00:58:17,662 --> 00:58:18,663
Çok haklıymış.

888
00:58:18,746 --> 00:58:22,416
BİRİNCİ SINIF ER JAMES M. LAPORTA
SENİ SEVİYORUZ OĞLUM!!!

889
00:58:24,168 --> 00:58:28,089
Ne kadar değiştiğimi sonradan anladım.

890
00:58:29,048 --> 00:58:31,884
Hâlâ daha…

891
00:58:35,846 --> 00:58:39,934
Bir yanım Afganistan'da öldü.

892
00:58:41,769 --> 00:58:43,312
Asla geri gelmeyecek.

893
00:58:44,772 --> 00:58:49,652
Afganistan'da nöbetçi kulesinde
bir gece Amerikan özgürlüğünün

894
00:58:49,735 --> 00:58:51,988
ne olduğunu anladığımı hatırlıyorum.

895
00:58:52,071 --> 00:58:54,657
Bu ülkede "özgürlük"ten kastımız neydi?

896
00:58:54,740 --> 00:58:56,909
Hiçbir şey yokmuş gibi davranma özgürlüğü.

897
00:58:58,160 --> 00:59:00,413
Kurgularımıza hakkımız olduğunu
düşünüyoruz.

898
00:59:00,496 --> 00:59:02,748
Duvarın sol tarafından ateş ediyorlar!

899
00:59:02,832 --> 00:59:03,666
Gördüm.

900
00:59:03,749 --> 00:59:06,752
Afganistan'a gittiğinizde

901
00:59:06,836 --> 00:59:09,755
perde kalkıveriyor.

902
00:59:15,595 --> 00:59:16,429
Siktir!

903
00:59:23,686 --> 00:59:25,813
Öleceğiz burada! Silahı alın!

904
00:59:26,981 --> 00:59:28,149
Eğilin!

905
00:59:30,985 --> 00:59:31,819
Siktir!

906
00:59:33,279 --> 00:59:35,239
Hey! Yardım edin!

907
00:59:38,576 --> 00:59:40,286
Bugün telefon görüşmesi yaptım.

908
00:59:41,287 --> 00:59:46,876
"Seni çok seviyorum" falan tarzı
cümleler bekliyordum.

909
00:59:46,959 --> 00:59:48,753
Ama hayır. Evi aradım,

910
00:59:49,587 --> 00:59:53,466
gelen cevap şu:
"Evet. Her şey yolunda. Eğleniyorum.

911
00:59:53,549 --> 00:59:55,676
Burada hayat güzel."

912
00:59:56,177 --> 00:59:58,179
Ben nasılım, sormadı bile.

913
00:59:59,305 --> 01:00:00,806
İşte o zaman anladım,

914
01:00:00,890 --> 01:00:03,559
burada ne yaptığımız
kimsenin umurunda değil.

915
01:00:04,185 --> 01:00:05,019
Yani…

916
01:00:06,812 --> 01:00:09,565
…artık kimse 11 Eylül'den bahsetmiyor

917
01:00:10,608 --> 01:00:13,319
ve benim burada olmamın tek sebebi bu.

918
01:00:18,616 --> 01:00:21,202
Bu, Amerikan tarihindeki en uzun savaş.

919
01:00:24,664 --> 01:00:27,208
Bu durumdayız işte.
Kimse çıkış yolu bulamıyor.

920
01:00:35,132 --> 01:00:37,802
Afganistan'daki savaşın başlarında

921
01:00:37,885 --> 01:00:42,515
bin Ladin'in Tora Bora bölgesinde
bulunduğu bir fırsat vardı.

922
01:00:43,265 --> 01:00:48,145
O fırsatı kaçırınca
bir daha ne yeri konusunda

923
01:00:48,229 --> 01:00:53,901
ne de onu adalete getirme operasyonunun
nasıl yapılacağı konusunda

924
01:00:53,984 --> 01:00:56,612
o kadar kesin bir kararlılığa ulaşamadık.

925
01:00:58,906 --> 01:01:03,869
CIA, 2010'da İşçi Bayramı'nda
Beyaz Saray'a gelip

926
01:01:03,953 --> 01:01:07,456
başkana şüpheli bir
yerleşke olduğunu söyledi.

927
01:01:09,333 --> 01:01:11,544
Herkesin aklından sayısız soru geçiyordu.

928
01:01:11,627 --> 01:01:15,047
Usame bin Ladin olabilirdi.

929
01:02:14,857 --> 01:02:16,901
Alt yazı çevirmeni: Yasemin Memiş