1
00:00:12,180 --> 00:00:14,348
Był piękny jesienny poranek.

2
00:00:14,432 --> 00:00:18,978
Miałam spotkanie w Pentagonie.

3
00:00:20,313 --> 00:00:23,441
Pentagon to bardzo duży budynek. Olbrzymi.

4
00:00:23,524 --> 00:00:27,361
To jeden z największych biurowców
na świecie.

5
00:00:27,945 --> 00:00:30,573
Ma pięć boków, pięć pierścieni
i pięć pięter.

6
00:00:30,656 --> 00:00:35,787
Pracowałam wtedy na drugim piętrze,
w pierścieniu „E”,

7
00:00:35,870 --> 00:00:38,831
położonym najbardziej na zewnątrz.

8
00:00:38,915 --> 00:00:42,043
Powiedziałam mężowi:
„Późno już. Muszę lecieć,

9
00:00:42,126 --> 00:00:44,003
bo mam spotkanie o 9.00”.

10
00:00:44,087 --> 00:00:47,632
Pocałowałam wszystkich i powiedziałam:
„Do zobaczenia”.

11
00:00:50,134 --> 00:00:55,348
Było nas na tym zebraniu szesnaścioro.

12
00:00:56,015 --> 00:00:57,433
Gdy do mnie dotarł,

13
00:00:57,517 --> 00:01:01,896
był to najgłośniejszy dźwięk,
jaki słyszałam.

14
00:01:01,979 --> 00:01:03,231
I zrobiło się ciemno.

15
00:01:10,113 --> 00:01:11,114
9.37 CZASU WSCHODNIEGO

16
00:01:11,197 --> 00:01:15,284
PIĘĆDZIESIĄT JEDEN MINUT
PO PIERWSZYM ATAKU NA WORLD TRADE CENTER

17
00:01:15,368 --> 00:01:17,370
W pokoju było tak ciemno,

18
00:01:18,538 --> 00:01:21,082
że nie widziałam własnych dłoni.

19
00:01:21,707 --> 00:01:24,836
Pamiętałam,
że byłam po prawej stronie stołu.

20
00:01:25,336 --> 00:01:28,881
Gdy się ocknęłam,
byłam po jego lewej stronie.

21
00:01:28,965 --> 00:01:33,344
Nie wiem,
może fala uderzeniowa mnie przerzuciła,

22
00:01:33,427 --> 00:01:36,055
ale wcześniej tam nie siedziałam.

23
00:01:36,139 --> 00:01:38,266
Siedziałam po prawej stronie.

24
00:01:39,433 --> 00:01:42,061
O mój Boże.

25
00:01:42,145 --> 00:01:45,022
Oglądamy przekaz na żywo z Waszyngtonu.

26
00:01:45,106 --> 00:01:47,942
Z Pentagonu wydobywa się dym.

27
00:01:49,360 --> 00:01:50,361
W tym momencie

28
00:01:50,444 --> 00:01:53,239
pomyślałam: „Muszę uciekać”.

29
00:01:54,448 --> 00:01:55,867
Płomienie rozchodzą się

30
00:01:55,950 --> 00:01:59,412
ze środka, gdzie uderzył samolot.

31
00:01:59,495 --> 00:02:00,955
Zaczęłam się czołgać.

32
00:02:01,455 --> 00:02:05,293
Gdy przedostawałam się przez drzwi,
ktoś złapał mnie za nogawkę.

33
00:02:05,376 --> 00:02:08,045
Pytam: „Kto to?”. A ona odpowiada: „Lois”.

34
00:02:08,129 --> 00:02:11,048
Mówię: „Chodź, Lois. Trzymaj się mnie”.

35
00:02:11,132 --> 00:02:14,218
Nie wiedziałam, że za Lois są inni.

36
00:02:14,719 --> 00:02:17,263
Czołgając się przez Pentagon,

37
00:02:17,346 --> 00:02:18,723
dotarłam do boksów.

38
00:02:19,223 --> 00:02:23,060
Wczołgałam się pod jeden z nich i mówię:
„Musimy się cofnąć”.

39
00:02:23,144 --> 00:02:26,272
Nagle ona się zatrzymuje i mówi:
„Dalej nie dam rady”.

40
00:02:26,898 --> 00:02:30,651
A ja na to:
„Musisz, Lois. Muszę cię stąd wydostać”.

41
00:02:33,571 --> 00:02:34,405
Przepraszam.

42
00:02:38,075 --> 00:02:38,951
Przepraszam.

43
00:02:41,245 --> 00:02:42,788
Mówię: „Nie zostawię cię.

44
00:02:42,872 --> 00:02:45,833
Nie powiem twoim dzieciom,
że cię tu zostawiłam”.

45
00:02:47,960 --> 00:02:49,712
A ona: „Ale ja nie dam rady”.

46
00:02:49,795 --> 00:02:52,673
Rajstopy przyklejały jej się do nóg.

47
00:02:52,757 --> 00:02:54,508
Podłoga była bardzo gorąca.

48
00:02:55,134 --> 00:02:57,887
Powiedziałam: „Właź mi na plecy.
Poniosę cię”.

49
00:02:58,888 --> 00:03:01,891
W tym momencie sama chciałam się poddać.

50
00:03:03,684 --> 00:03:07,230
Ale nie mogłam, bo byli ze mną ci ludzie.

51
00:03:08,356 --> 00:03:11,525
Pomyślałam:
„Boże, błagam. Wydostań nas stąd”.

52
00:03:11,609 --> 00:03:13,653
Po głowie ciągle mi chodziło:

53
00:03:13,736 --> 00:03:16,489
„Przyprowadziłam tu tych ludzi. Umrzemy”.

54
00:03:22,912 --> 00:03:25,498
Był tam żołnierz, ja i mój pułkownik.

55
00:03:25,581 --> 00:03:28,042
Waliliśmy w okno.

56
00:03:28,918 --> 00:03:30,711
W końcu udało się je otworzyć.

57
00:03:31,837 --> 00:03:36,550
I widzieliśmy na dole ludzi.
Krzyczeli: „Skaczcie! Złapiemy was!”.

58
00:03:39,011 --> 00:03:42,932
Więc mój pułkownik i ja
opuściliśmy tego żołnierza z okna,

59
00:03:43,015 --> 00:03:45,101
bo był mocno poparzony.

60
00:03:45,184 --> 00:03:47,603
Jego opuściliśmy pierwszego.

61
00:03:48,396 --> 00:03:52,316
Lois opuściliśmy w następnej kolejności.

62
00:03:52,400 --> 00:03:55,111
Po niej była jeszcze jedna kobieta.

63
00:03:55,194 --> 00:03:56,862
Stanęła w oknie i…

64
00:03:56,946 --> 00:03:59,949
Patrzy mi w oczy i mówi:
„Pani pułkownik, boję się”.

65
00:04:00,032 --> 00:04:02,576
Ja na to: „Ale muszę panią stąd wydostać”.

66
00:04:02,660 --> 00:04:04,912
A ona: „Nie dam rady”.
A ja: „Da pani”.

67
00:04:04,996 --> 00:04:10,293
Dosłownie odrywałam jej palce od listwy,
żeby wypadła.

68
00:04:12,169 --> 00:04:13,546
Złapali ją.

69
00:04:13,629 --> 00:04:16,299
Zostaliśmy tylko mój pułkownik i ja.

70
00:04:16,924 --> 00:04:19,635
Mówi: „Dobra, czas na nas”.

71
00:04:20,136 --> 00:04:22,513
A ja na to: „Jeśli będziemy cicho,

72
00:04:22,596 --> 00:04:26,392
może usłyszymy jeszcze kogoś
i po niego wrócimy”.

73
00:04:26,475 --> 00:04:28,853
Siedzieliśmy przy tym oknie

74
00:04:28,936 --> 00:04:32,481
i było tak cicho…
Nic nie było słychać.

75
00:04:38,112 --> 00:04:40,406
Zaczęliśmy krzyczeć

76
00:04:40,489 --> 00:04:44,160
i walić w okno, ale nikt nie przyszedł.

77
00:04:47,246 --> 00:04:50,166
Wtedy wydał mi rozkaz.

78
00:04:50,666 --> 00:04:55,004
Mówi: „Pani pułkownik, proszę natychmiast
wyskoczyć przez to okno”.

79
00:04:55,504 --> 00:05:00,384
To był jedyny rozkaz w mojej karierze,
którego nie chciałam wypełnić.

80
00:05:01,052 --> 00:05:03,137
Wiedziałam, że tam wciąż są ludzie.

81
00:05:05,056 --> 00:05:06,432
Ale musiałam to zrobić.

82
00:05:09,268 --> 00:05:12,980
Wyszłam przez okno,

83
00:05:13,064 --> 00:05:14,982
spadłam

84
00:05:15,483 --> 00:05:19,153
i dalej nie pamiętam.

85
00:05:20,279 --> 00:05:22,073
Byłam poważnie zatruta dymem.

86
00:05:22,156 --> 00:05:26,035
Miałam oparzenia na plecach,
ramionach i nogach.

87
00:05:26,535 --> 00:05:30,414
Resztę historii
opowiedziały mi pielęgniarki.

88
00:05:32,291 --> 00:05:35,878
Jedna powiedziała: „Myśleliśmy,
że nie wyjdzie pani z tego”.

89
00:05:35,961 --> 00:05:38,547
I że straciłam przytomność.

90
00:05:38,631 --> 00:05:42,093
Mówiła, że zabrali mnie
do punktu oceny poszkodowanych

91
00:05:42,176 --> 00:05:44,303
poza terenem Pentagonu.

92
00:05:44,387 --> 00:05:46,472
I powiedziała:

93
00:05:46,555 --> 00:05:49,725
„Ona nie przeżyje.
Zabieramy ją do szpitala”.

94
00:05:51,936 --> 00:05:55,022
Wsadzili mnie
do przejeżdżającego pick-upa.

95
00:05:55,106 --> 00:05:59,568
- Zatrzymali wóz i ułożyli mnie na pace.
- Zwykłego pick-upa?

96
00:05:59,652 --> 00:06:03,447
Tak, pick-upa,
który przejeżdżał koło Pentagonu.

97
00:06:03,531 --> 00:06:06,117
Zatrzymali go i załadowali mnie na pakę.

98
00:06:06,200 --> 00:06:08,577
Pielęgniarka wsiadła ze mną.

99
00:06:08,661 --> 00:06:12,456
Cały czas prowadzili resuscytację.

100
00:06:13,165 --> 00:06:15,501
Pamiętam, że otworzyłam oczy

101
00:06:15,584 --> 00:06:17,503
i to był koniec.

102
00:06:24,885 --> 00:06:26,971
NETFLIX — SERIAL DOKUMENTALNY

103
00:07:07,303 --> 00:07:11,557
CZĘŚĆ II
EPICENTRUM ZAGROŻENIA

104
00:07:15,227 --> 00:07:17,938
Mamy sprzeczne doniesienia
na temat samolotu.

105
00:07:18,022 --> 00:07:20,274
Świadek twierdził, że to mały samolot,

106
00:07:20,357 --> 00:07:23,819
który zauważył nad mostem
przy 14th Street.

107
00:07:23,903 --> 00:07:27,156
9.28 CZASU WSCHODNIEGO
9 MINUT PRZED ATAKIEM NA PENTAGON

108
00:07:27,656 --> 00:07:31,577
United 93, masz samolot na pierwszej,
12 mil na wschód, poziom 370.

109
00:07:31,660 --> 00:07:33,746
Nie widzę. Wypatrujemy, United 93.

110
00:07:33,829 --> 00:07:35,998
- Hej!
- Hej!

111
00:07:36,790 --> 00:07:39,084
Hej! Czy ktoś nas słyszy?

112
00:07:39,168 --> 00:07:40,586
Ktoś wywołał Cleveland?

113
00:07:44,507 --> 00:07:47,885
United 93 też był zatankowany do pełna.

114
00:07:47,968 --> 00:07:49,678
Leciał do San Francisco.

115
00:07:49,762 --> 00:07:52,264
Miał opóźnienie. Wystartował kilka minut

116
00:07:52,348 --> 00:07:55,976
przed uderzeniem lotu 11 w północną wieżę.

117
00:07:56,810 --> 00:07:59,271
Mayday! Uciekajcie!

118
00:07:59,355 --> 00:08:01,941
Wszyscy zginiemy!

119
00:08:03,817 --> 00:08:05,236
Macie United 93?

120
00:08:05,319 --> 00:08:07,821
Na południe od Chardon? Obniżył lot.

121
00:08:07,905 --> 00:08:09,823
- Co?
- Chyba obniżył lot.

122
00:08:09,907 --> 00:08:12,409
Nie sądzę.
United 93, potwierdź poziom 350.

123
00:08:12,493 --> 00:08:13,994
United 93, Cleveland.

124
00:08:15,329 --> 00:08:18,040
United 93, tu Cleveland.
Potwierdź, jeśli nas słyszysz.

125
00:08:19,625 --> 00:08:24,713
Porywacze przesyłali informacje głosowe.

126
00:08:24,797 --> 00:08:27,007
Chyba sądzili, że przesyłają je

127
00:08:27,091 --> 00:08:29,969
do kabiny,

128
00:08:30,052 --> 00:08:33,222
a przesyłali je do wieży kontroli lotów.

129
00:08:34,181 --> 00:08:35,015
9.32

130
00:08:35,099 --> 00:08:36,433
PRAWDOPODOBNIE GŁOS PORYWACZA

131
00:08:36,517 --> 00:08:39,103
…proszę zająć miejsca i nie wstawać.

132
00:08:39,186 --> 00:08:41,897
Na pokładzie jest bomba, więc…

133
00:08:41,981 --> 00:08:43,524
9.32 CZASU WSCHODNIEGO

134
00:08:43,607 --> 00:08:44,858
PENSYLWANIA

135
00:08:44,942 --> 00:08:46,694
WASZYNGTON

136
00:08:46,777 --> 00:08:51,031
Otrzymujemy doniesienia
o ewakuacji Białego Domu.

137
00:08:51,115 --> 00:08:55,369
Nie wiemy dokładnie,
z czego wynika ta decyzja.

138
00:08:55,452 --> 00:08:57,496
Dzieje się to niecałą godzinę

139
00:08:57,580 --> 00:09:01,542
po dwóch wybuchach w World Trade Center
w Nowym Jorku.

140
00:09:03,085 --> 00:09:05,004
Mamy ważne informacje.

141
00:09:05,087 --> 00:09:10,467
Federalna Administracja Lotnictwa
wstrzymała ruch lotniczy w całym kraju.

142
00:09:10,551 --> 00:09:13,846
Ruch lotniczy w kraju został sparaliżowany

143
00:09:13,929 --> 00:09:15,639
przez ataki terrorystów.

144
00:09:15,723 --> 00:09:16,932
Ewakuujemy lotnisko.

145
00:09:17,016 --> 00:09:18,350
- Wracajcie do domu.
- Dobrze.

146
00:09:19,560 --> 00:09:22,104
Być może terroryści porywają samoloty

147
00:09:22,187 --> 00:09:24,857
i kierują je w stronę znanych budynków.

148
00:09:24,940 --> 00:09:26,775
Może nawet w innych miastach.

149
00:09:28,068 --> 00:09:30,362
Dostajemy informacje, że Kapitol

150
00:09:30,446 --> 00:09:32,948
i Departament Skarbu też są ewakuowane.

151
00:09:33,449 --> 00:09:35,701
Później dowiedzieliśmy się, że lot 93

152
00:09:35,784 --> 00:09:38,454
leciał w stronę Białego Domu lub Kapitolu.

153
00:09:38,537 --> 00:09:40,914
Prawdopodobnie Kapitolu.

154
00:09:42,791 --> 00:09:46,420
Ochrona Kapitolu zaczęła krzyczeć:
„Ewakuacja!”.

155
00:09:47,004 --> 00:09:48,631
Wybiegliśmy z Kapitolu.

156
00:09:48,714 --> 00:09:52,134
Zapytałam ochronę, gdzie mamy iść.

157
00:09:52,217 --> 00:09:54,261
A oni na to: „Przed siebie”.

158
00:09:55,721 --> 00:10:01,810
Obejrzałam się i zobaczyłam cały ten dym,
który wydobywał się z Pentagonu.

159
00:10:13,322 --> 00:10:14,657
Kochanie, jesteś tam?

160
00:10:16,116 --> 00:10:17,785
Jack, odbierz, skarbie.

161
00:10:17,868 --> 00:10:19,912
PASAŻERKA LOTU 93 UNITED AIRLINES

162
00:10:19,995 --> 00:10:22,206
Chciałam powiedzieć, że cię kocham.

163
00:10:22,289 --> 00:10:24,792
Mamy mały problem w samolocie.

164
00:10:27,252 --> 00:10:28,420
Kocham cię.

165
00:10:28,504 --> 00:10:31,757
Proszę, powiedz dzieciom,
że bardzo je kocham.

166
00:10:31,840 --> 00:10:33,759
Tak mi przykro, skarbie.

167
00:10:33,842 --> 00:10:36,970
Mam nadzieję, że jeszcze cię zobaczę.

168
00:10:38,222 --> 00:10:39,598
Pasażerowie lotu 93

169
00:10:39,682 --> 00:10:42,768
zdołali dodzwonić się do bliskich

170
00:10:42,851 --> 00:10:44,978
i dowiedzieli się,

171
00:10:45,062 --> 00:10:48,649
co działo się z innymi lotami.

172
00:10:50,859 --> 00:10:56,448
Dzielna grupa pasażerów
postanowiła przebić się do kokpitu.

173
00:10:56,532 --> 00:10:58,784
HRABSTWO SOMERSET

174
00:10:58,867 --> 00:11:02,037
Samolot rozbił się
w hrabstwie Somerset w Pensylwanii.

175
00:11:02,121 --> 00:11:03,163
Niedaleko Shanksville.

176
00:11:05,040 --> 00:11:06,709
Zginęła cała czterdziestka.

177
00:11:07,626 --> 00:11:08,669
10.15

178
00:11:08,752 --> 00:11:11,088
United 93. Macie o nim informacje?

179
00:11:11,171 --> 00:11:12,381
Tak. Jest na ziemi.

180
00:11:12,464 --> 00:11:13,924
- Na ziemi?
- Tak.

181
00:11:14,007 --> 00:11:17,428
- Kiedy wylądował?
- Nie wylądował.

182
00:11:17,511 --> 00:11:20,973
- Rozbił się?
- Tak. Na północny wschód od Camp David.

183
00:11:21,640 --> 00:11:24,184
- Na północny wschód od Camp David.
- Tak.

184
00:11:24,268 --> 00:11:25,936
Nie wiedzą, gdzie dokładnie.

185
00:11:30,190 --> 00:11:34,445
Często wspominam i myślę
o ludziach z lotu 93,

186
00:11:34,528 --> 00:11:38,073
bo rozbili ten samolot
i ocalili wiele żyć,

187
00:11:38,157 --> 00:11:39,450
w tym moje.

188
00:11:40,576 --> 00:11:43,287
Lotem 93 leciała Wanda Green,

189
00:11:43,370 --> 00:11:46,665
kuzynka mojego szefa sztabu,
Sandré Swansona.

190
00:11:47,750 --> 00:11:49,376
Więc to sprawa osobista,

191
00:11:49,460 --> 00:11:52,963
bo Wanda była jedną ze stewardess,
które przejęły inicjatywę

192
00:11:53,046 --> 00:11:56,550
i dopilnowały,
by ten samolot nie doleciał do Kapitolu.

193
00:11:57,760 --> 00:12:02,139
To był bardzo osobisty i tragiczny moment.

194
00:12:03,390 --> 00:12:05,017
To bohaterowie i bohaterki.

195
00:12:05,100 --> 00:12:09,646
Ludzie, których spuściznę i życie
doceniam każdego dnia.

196
00:12:18,405 --> 00:12:23,827
Fragmenty tej historii
stopniowo łączą się w całość.

197
00:12:24,661 --> 00:12:27,372
Muszę przyznać,
że przez 30 lat mojej pracy

198
00:12:27,456 --> 00:12:30,709
nigdy nie widziałam czegoś takiego.

199
00:12:30,793 --> 00:12:34,129
Nigdy nie zajmowałam się reportażem
o takiej skali.

200
00:12:35,631 --> 00:12:38,801
Oto, co wiemy.
Tuż przed 9.00 czasu wschodniego

201
00:12:38,884 --> 00:12:41,762
samolot uderzył
w jedną z bliźniaczych wież

202
00:12:41,845 --> 00:12:43,180
World Trade Center.

203
00:12:43,263 --> 00:12:44,389
Kilka minut później

204
00:12:44,473 --> 00:12:47,935
drugi samolot uderzył w drugą wieżę.

205
00:12:48,018 --> 00:12:50,854
Oba wieżowce płoną.

206
00:12:53,440 --> 00:12:54,566
- Nie wierzę.
- Nie.

207
00:12:55,359 --> 00:12:56,819
Chodźmy.

208
00:12:56,902 --> 00:13:00,906
Jesteśmy w klatce „B” drugiej wieży,
na 48. piętrze.

209
00:13:00,989 --> 00:13:02,115
NIEZNANY STRAŻAK

210
00:13:02,699 --> 00:13:04,284
Mayday!

211
00:13:04,368 --> 00:13:06,286
POŁUDNIOWA WIEŻA

212
00:13:06,370 --> 00:13:07,538
Kto to nadaje?

213
00:13:09,248 --> 00:13:13,252
W radiu słychać:
„Mayday! Uciekajcie z budynku”.

214
00:13:13,836 --> 00:13:17,339
Nagle północna wieża
zaczęła się gwałtownie trząść.

215
00:13:18,590 --> 00:13:20,133
Było słychać głośny ryk.

216
00:13:20,217 --> 00:13:21,718
Wszystko się trzęsło.

217
00:13:21,802 --> 00:13:24,263
To było 20 razy głośniejsze od gromu.

218
00:13:25,347 --> 00:13:28,559
To był dziwny, okropny, straszny dźwięk.

219
00:13:28,642 --> 00:13:31,436
PÓŁNOCNA WIEŻA

220
00:13:31,937 --> 00:13:34,898
Pamiętam spadające płytki sufitowe.

221
00:13:34,982 --> 00:13:37,943
Do naszego pomieszczenia
zaczął wpływać dym.

222
00:13:39,862 --> 00:13:43,407
Nie wiedzieliśmy, co się dzieje.
Uciekaliśmy, ile sił.

223
00:13:43,907 --> 00:13:45,951
Dym był już wszędzie.

224
00:13:46,034 --> 00:13:50,247
I był tak gęsty, że nie widziałem
na odległość ode mnie do pana.

225
00:13:51,039 --> 00:13:53,125
POŁUDNIOWA WIEŻA

226
00:13:53,208 --> 00:13:57,337
Nie wiedzieliśmy o tym,
ale południowa wieża się waliła.

227
00:13:57,421 --> 00:13:58,755
9.59 CZASU WSCHODNIEGO

228
00:13:58,839 --> 00:14:02,301
GODZINA I TRZYNAŚCIE MINUT
PO PIERWSZYM ATAKU

229
00:14:06,013 --> 00:14:06,930
O Boże!

230
00:14:13,437 --> 00:14:14,271
Cholera!

231
00:14:15,397 --> 00:14:16,440
Uciekajmy.

232
00:14:17,608 --> 00:14:18,442
Cholera jasna!

233
00:14:28,702 --> 00:14:31,538
Doszło do wielkiej eksplozji.

234
00:14:31,622 --> 00:14:35,667
Widać kłęby dymu unoszące się z budynku.

235
00:14:36,793 --> 00:14:40,130
I nie widzę drugiej wieży.

236
00:14:41,632 --> 00:14:45,135
Mam nadzieję, że przeżyję.
Leci prosto na mnie.

237
00:14:46,470 --> 00:14:48,931
Schowam się za samochód.

238
00:14:54,853 --> 00:14:57,940
Zawaliła się pierwsza,
choć oberwała jako druga.

239
00:14:59,942 --> 00:15:02,361
Zacząłem biec i nagle

240
00:15:02,444 --> 00:15:06,990
wielki kłąb białego dymu
pochłonął mnie jak szarańcza.

241
00:15:21,338 --> 00:15:24,049
Nic nie widziałem. Przewróciłem się.

242
00:15:25,384 --> 00:15:26,802
I leżałem tam.

243
00:15:28,679 --> 00:15:30,973
Nic nie słyszałem. Nic nie widziałem.

244
00:15:35,227 --> 00:15:37,270
Ludzie biegli Liberty Street.

245
00:15:37,354 --> 00:15:40,857
Liberty Street skręca w Maiden Lane,
tam były nasze biura.

246
00:15:40,941 --> 00:15:43,026
A oni biegli Liberty Street.

247
00:15:46,029 --> 00:15:48,824
I goniła ich ta błotna chmura.

248
00:15:49,366 --> 00:15:51,034
Wyglądała, jakby miała usta.

249
00:15:51,118 --> 00:15:55,205
I pochłonęła ich. Jakby połknęła.

250
00:15:57,708 --> 00:15:58,583
Dalej!

251
00:16:01,461 --> 00:16:03,714
Cholera! Dobra. Jeszcze nie.

252
00:16:08,051 --> 00:16:10,053
- Anthony! W porządku?
- Tak.

253
00:16:10,554 --> 00:16:13,306
Wpuści mnie pan? Jezu!

254
00:16:14,057 --> 00:16:16,059
O Boże!

255
00:16:16,643 --> 00:16:17,477
Uwaga.

256
00:16:19,396 --> 00:16:21,440
Widzisz tę chmurę

257
00:16:21,523 --> 00:16:24,109
i myślisz tylko: „O cholera”.

258
00:16:24,985 --> 00:16:26,987
WIADOMOŚCI KANAŁU 4

259
00:16:27,070 --> 00:16:30,866
Gdy cofnąłem się do wejścia do biura,

260
00:16:30,949 --> 00:16:35,537
chmura uderzyła w budynek. Cały drżał.
Było słychać pękające szkło.

261
00:16:35,620 --> 00:16:36,580
Cholera.

262
00:16:43,795 --> 00:16:47,466
Wszyscy krzyczeli. Czysty chaos.

263
00:16:50,469 --> 00:16:53,138
Pomyślałem, że nie wiem, co z tajną grupą.

264
00:16:54,639 --> 00:16:57,309
Nie miałem wieści
od pierwszego uderzenia.

265
00:16:58,018 --> 00:17:00,854
Stoję w oknie i mówię:

266
00:17:00,937 --> 00:17:04,149
„Nie wiem, gdzie są. Ktoś chyba zginął”.

267
00:17:04,649 --> 00:17:09,404
Co powiem ich matce, żonie, córce, dziecku

268
00:17:09,488 --> 00:17:12,574
o tym, że pozwoliłem im
znaleźć się w takiej sytuacji

269
00:17:12,657 --> 00:17:13,992
i teraz nie żyją?

270
00:17:14,076 --> 00:17:17,746
Z niektórymi z nich byłem
w poprzedni weekend na grillu.

271
00:17:21,750 --> 00:17:22,793
Gdy tak leżałem,

272
00:17:22,876 --> 00:17:26,546
jakby promień światła
przebił się przez chmurę.

273
00:17:27,047 --> 00:17:31,510
Pomyślałem: „Może nie żyję
i przyszedł po mnie Bóg”.

274
00:17:34,471 --> 00:17:37,307
A potem chmura rozstąpiła się
jak Morze Czerwone.

275
00:17:37,390 --> 00:17:42,771
Wtedy usłyszałem ludzi wzywających pomocy.

276
00:17:43,605 --> 00:17:47,442
Hej, Mike! Jestem tutaj.

277
00:17:55,325 --> 00:17:56,993
W końcu przetarłem twarz.

278
00:17:57,494 --> 00:17:58,537
Byłem w szoku.

279
00:18:09,214 --> 00:18:13,426
Zabraliśmy ze sobą
dwójkę oszołomionych ludzi.

280
00:18:13,510 --> 00:18:17,889
Od stóp do głów pokrywała ich sadza.

281
00:18:20,600 --> 00:18:22,811
Dotarliśmy do księgarni Borders.

282
00:18:22,894 --> 00:18:27,566
Dostaliśmy się tam za pomocą siekiery
i wyszliśmy na Church Street.

283
00:18:34,990 --> 00:18:36,783
Gdy zobaczyłem niebo,

284
00:18:36,867 --> 00:18:38,618
odwróciłem się.

285
00:18:39,619 --> 00:18:42,873
Nie widziałem południowej wieży.

286
00:18:43,999 --> 00:18:45,750
I pierwszy raz

287
00:18:45,834 --> 00:18:48,795
zaczęło do mnie docierać,
co się stało

288
00:18:48,879 --> 00:18:52,299
kwadrans wcześniej.

289
00:18:54,301 --> 00:18:57,554
Wiedziałem, że wiele osób zginęło.

290
00:18:58,263 --> 00:19:02,225
Modliłem się,
by dziewiątka moich podwładnych

291
00:19:03,393 --> 00:19:05,061
była cała i zdrowa.

292
00:19:07,105 --> 00:19:09,524
Moja wieża, wieża północna, nadal stała.

293
00:19:10,150 --> 00:19:13,153
Była w niej dziura wielka na kilka pięter,

294
00:19:13,653 --> 00:19:16,156
z której wychodziły płomienie i dym.

295
00:19:19,993 --> 00:19:22,746
Usłyszałem wezwanie do ucieczki z budynku.

296
00:19:22,829 --> 00:19:26,625
Wiedziałem więc,
że wewnątrz jest niebezpiecznie.

297
00:19:27,751 --> 00:19:31,254
Nie wiedziałem, co się działo,
ale czułem, że musimy uciekać

298
00:19:31,338 --> 00:19:34,216
i nikt już nie odpowiadał przez radio.

299
00:19:35,133 --> 00:19:38,595
Na 19. piętrze zatrzymał nas strażak.

300
00:19:39,387 --> 00:19:43,934
Wyszedł z korytarza i mówi:
„Mam tu cywili na końcu korytarza.

301
00:19:44,017 --> 00:19:46,186
Nie chcą wyjść. Potrzebuję pomocy”.

302
00:19:46,269 --> 00:19:48,021
Tommy, słuchaj uważnie.

303
00:19:48,104 --> 00:19:51,191
Wysyłam wszystkich rannych do ciebie,
na 40. piętro.

304
00:19:51,274 --> 00:19:53,777
Załaduj ich do wind.

305
00:19:53,860 --> 00:19:56,529
Idzie do ciebie jakieś 10 osób.

306
00:19:56,613 --> 00:19:57,822
Jasne. Dobra.

307
00:19:58,782 --> 00:20:00,784
Schodzi dziesiątka cywilów.

308
00:20:02,244 --> 00:20:07,874
Niektórzy postępowali
bardzo bezinteresownie i mówili:

309
00:20:07,958 --> 00:20:12,045
„Zostanę i upewnię się,
że wszyscy dadzą radę wyjść”.

310
00:20:16,049 --> 00:20:18,927
Złożyłem przysięgę i wierzę w nią.

311
00:20:19,010 --> 00:20:24,182
Przysięgałem pomagać ludziom,
nawet jeśli zapłacę za to życiem.

312
00:20:25,809 --> 00:20:27,686
To było dla nas coś nowego.

313
00:20:28,311 --> 00:20:29,646
Nie było procedury.

314
00:20:31,064 --> 00:20:32,607
Byliśmy w korytarzu.

315
00:20:32,691 --> 00:20:35,026
Światła już zgasły,

316
00:20:35,110 --> 00:20:38,905
ale działało oświetlenie awaryjne,
więc trochę widzieliśmy.

317
00:20:39,531 --> 00:20:41,658
Na ziemi leżał taki wielki facet.

318
00:20:42,284 --> 00:20:45,370
Powiedziałem policjantom,
żeby wzięli go za nogi,

319
00:20:45,453 --> 00:20:48,707
my weźmiemy za ręce i go wyciągniemy.
I tak zrobiliśmy.

320
00:20:48,790 --> 00:20:52,168
Ściągnęliśmy go po schodach
i dotarliśmy do holu.

321
00:20:53,128 --> 00:20:55,463
Wtedy ktoś powiedział, żeby poczekać,

322
00:20:55,547 --> 00:20:56,923
bo ludzie skaczą.

323
00:21:09,978 --> 00:21:12,439
Tam ktoś spada… Ludzie wypadają z okien.

324
00:21:13,148 --> 00:21:15,275
- O mój Boże!
- Jezu!

325
00:21:26,328 --> 00:21:30,206
Ci, którzy utknęli na szczycie,
nie mieli wyboru…

326
00:21:32,000 --> 00:21:36,421
Mogli skoczyć albo spalić się żywcem,
bo nie mieli jak się wydostać.

327
00:21:42,260 --> 00:21:45,972
To mnie boli. Utkwiło mi to w pamięci jak…
Nie macie pojęcia.

328
00:21:52,228 --> 00:21:55,106
Gdy wyszliśmy na zewnątrz,
nic nie było widać.

329
00:21:55,190 --> 00:21:58,443
Widoczność sięgała pięciu metrów.

330
00:21:59,611 --> 00:22:02,864
Można to porównać do chodzenia w śnieżycy.

331
00:22:04,991 --> 00:22:08,244
Potem usłyszeliśmy kolejny hałas.

332
00:22:14,834 --> 00:22:16,169
Ryk był tak głośny,

333
00:22:16,252 --> 00:22:20,256
że na początku myślałem,
że to kolejny samolot.

334
00:22:21,591 --> 00:22:24,511
Zrobiłem ze dwa kroki
i zrobiło się ciemno.

335
00:22:25,303 --> 00:22:28,973
Wszystko pokrył czarny dym.

336
00:22:29,724 --> 00:22:35,146
10.28 CZASU WSCHODNIEGO

337
00:22:42,028 --> 00:22:42,946
Dobry Boże.

338
00:22:48,535 --> 00:22:49,786
Brak słów.

339
00:22:53,373 --> 00:22:57,043
Zrobiłem jeszcze dwa kroki
i przyjąłem pozycję embrionalną.

340
00:22:57,127 --> 00:22:58,711
Myślałem wtedy,

341
00:22:58,795 --> 00:23:01,297
że za dymem pójdzie fala ognia

342
00:23:01,798 --> 00:23:04,384
i pogodziłem się ze śmiercią.

343
00:23:04,467 --> 00:23:06,302
Myślałem, że to koniec.

344
00:23:07,345 --> 00:23:10,849
W myślach pożegnałem się z rodziną.

345
00:23:11,766 --> 00:23:15,145
Chyba szeptem pożegnałem się z żoną.

346
00:23:17,730 --> 00:23:20,650
I pomodliłem się

347
00:23:20,733 --> 00:23:22,527
o szybką i bezbolesną śmierć.

348
00:23:24,863 --> 00:23:27,782
Katastrofa na Manhattanie.

349
00:23:37,292 --> 00:23:41,171
Potem pomyślałem:
„Telefon. Muszę znaleźć telefon”.

350
00:23:41,254 --> 00:23:43,798
W końcu znalazłem sprawny aparat

351
00:23:43,882 --> 00:23:47,135
na opuszczonej stacji metra
przy Canal Street.

352
00:23:47,218 --> 00:23:48,761
Nawiązałem kontakt z żoną.

353
00:23:49,262 --> 00:23:52,849
STEPHEN I ROSEMARY KERN
WORLD TRADE CENTER - 1982 ROK

354
00:23:52,932 --> 00:23:54,476
Rozpłakałem się.

355
00:23:57,270 --> 00:23:59,814
Ona chyba też.

356
00:24:00,690 --> 00:24:04,694
Przez dłuższą chwilę nic nie mówiliśmy.

357
00:24:04,777 --> 00:24:07,614
Cieszyliśmy się, że złapaliśmy kontakt.

358
00:24:07,697 --> 00:24:09,574
To było bardzo ważne.

359
00:24:29,969 --> 00:24:32,722
Na ziemię opadało mnóstwo popiołu.

360
00:24:32,805 --> 00:24:34,599
Był prawie jak śnieg.

361
00:24:34,682 --> 00:24:36,935
Opadał podobnie miękko.

362
00:24:37,018 --> 00:24:40,563
I chodzili w nim oszołomieni ludzie.

363
00:24:44,817 --> 00:24:47,237
Jeśli mam ich do czegoś porównać,

364
00:24:47,320 --> 00:24:49,697
byli jak z serialu The Walking Dead.

365
00:24:50,573 --> 00:24:55,870
Pytałem ich, kim są i gdzie idą.
Przeważnie nie umieli odpowiedzieć.

366
00:24:57,372 --> 00:25:02,043
WIADOMOŚCI STACJI ABC 7 NY

367
00:25:02,126 --> 00:25:04,671
Trudno mi było oddychać.

368
00:25:05,463 --> 00:25:08,633
Cały ten pył osiadł mi w gardle.

369
00:25:09,759 --> 00:25:13,096
Jakby ktoś wetknął mi skarpetę.

370
00:25:15,098 --> 00:25:18,851
Trafiliśmy w końcu
na szefa wydziału bezpieczeństwa,

371
00:25:18,935 --> 00:25:21,688
który powiedział,
że nic już nie da się zrobić.

372
00:25:21,771 --> 00:25:26,442
Powiedział:
„Wieże się zawaliły. Przeżyliście”.

373
00:25:30,446 --> 00:25:33,199
W urzędzie celnym w szóstym budynku WTC

374
00:25:33,283 --> 00:25:35,994
był taki nawis i ja w nim byłem.

375
00:25:36,077 --> 00:25:40,456
Środek budynku się zawalił,
ale krawędzie wytrzymały.

376
00:25:40,540 --> 00:25:42,625
I ja byłem pod jedną z nich.

377
00:25:43,751 --> 00:25:47,380
Wiem, że zginęło kilku policjantów,
którzy byli tuż za nami.

378
00:25:58,224 --> 00:26:02,145
Skala tej katastrofy jest nie do pojęcia.

379
00:26:07,483 --> 00:26:10,236
Był tam taki bar.
W środku siedziało dużo osób.

380
00:26:10,320 --> 00:26:12,363
Oglądali wiadomości.

381
00:26:12,447 --> 00:26:14,282
Spróbowaliśmy się tam wcisnąć

382
00:26:14,365 --> 00:26:17,327
i zobaczyliśmy orędzie
prezydenta George'a Busha.

383
00:26:17,410 --> 00:26:19,746
Wtedy zobaczyliśmy, co się stało.

384
00:26:19,829 --> 00:26:22,206
Nagrania samolotów uderzających w wieże.

385
00:26:24,667 --> 00:26:27,462
Wtedy pierwszy raz usłyszał pan,
że to samoloty?

386
00:26:27,545 --> 00:26:28,546
Tak.

387
00:26:29,255 --> 00:26:31,215
Nie wiedziałem. Nie widziałem.

388
00:26:32,175 --> 00:26:33,593
Nic nie wiedziałem.

389
00:26:35,678 --> 00:26:36,721
12.36

390
00:26:37,639 --> 00:26:39,891
8.55

391
00:26:40,350 --> 00:26:42,310
SARASOTA, FLORYDA

392
00:26:44,562 --> 00:26:48,691
Wizytowaliśmy szkołę podstawową
imienia Emmy E. Booker.

393
00:26:48,775 --> 00:26:51,653
Prezydent miał się tam spotkać
z drugoklasistami,

394
00:26:51,736 --> 00:26:54,322
poczytać im książkę
i wygłosić przemówienie

395
00:26:54,405 --> 00:26:56,616
o równych szansach dzieci w edukacji.

396
00:26:57,241 --> 00:26:59,285
Stoję przy drzwiach do klasy,

397
00:26:59,369 --> 00:27:02,872
do której mieli wejść prezydent
i pani dyrektor szkoły.

398
00:27:02,955 --> 00:27:05,583
Stoję tam z prezydentem i panią dyrektor.

399
00:27:05,667 --> 00:27:08,002
Nagle Deb Loewer, kapitan marynarki,

400
00:27:08,086 --> 00:27:10,421
dyrektor pokoju dowodzenia Białego Domu

401
00:27:10,505 --> 00:27:13,216
i doradczyni ds. bezpieczeństwa
na tej wizycie,

402
00:27:13,299 --> 00:27:14,717
podchodzi do nas i mówi:

403
00:27:14,801 --> 00:27:18,471
„Panie prezydencie,
wygląda na to, że dwusilnikowa awionetka

404
00:27:18,554 --> 00:27:21,683
uderzyła w jedną z wież
World Trade Center”.

405
00:27:21,766 --> 00:27:25,228
Prezydent, pani dyrektor i ja
zareagowaliśmy identycznie.

406
00:27:25,311 --> 00:27:26,729
„Co za okropny wypadek.

407
00:27:26,813 --> 00:27:29,273
Pilot pewnie dostał zawału serca”.

408
00:27:29,357 --> 00:27:30,191
Dzień dobry.

409
00:27:31,818 --> 00:27:35,988
Potem pani dyrektor szkoły
otworzyła drzwi do klasy

410
00:27:36,072 --> 00:27:39,075
i weszli do niej z prezydentem.

411
00:27:39,826 --> 00:27:41,744
Minęła ledwie sekunda

412
00:27:41,828 --> 00:27:44,455
i kapitan Loewer idzie znów do mnie
i mówi:

413
00:27:44,539 --> 00:27:45,415
„O Boże.

414
00:27:45,498 --> 00:27:49,335
Kolejny samolot uderzył w drugą wieżę
World Trade Center”.

415
00:27:49,419 --> 00:27:51,421
…całe słowo, uwaga.

416
00:27:51,504 --> 00:27:53,005
- Bieganie!
- Zgadza się.

417
00:27:53,089 --> 00:27:55,591
Dobrze przemyślałem, co chcę powiedzieć.

418
00:27:55,675 --> 00:27:59,178
Potem otworzyłem drzwi
i wszedłem do klasy.

419
00:28:00,722 --> 00:28:04,142
Gdy uczniowie
wyciągali spod ławek podręczniki,

420
00:28:04,225 --> 00:28:08,312
podszedłem do prezydenta.

421
00:28:08,980 --> 00:28:10,273
Nie zauważył mnie.

422
00:28:10,356 --> 00:28:12,984
Pochyliłem się i wyszeptałem mu do ucha:

423
00:28:13,067 --> 00:28:17,655
„Drugi samolot uderzył w drugą wieżę.

424
00:28:17,739 --> 00:28:20,324
Ameryka jest atakowana”.

425
00:28:37,341 --> 00:28:39,927
Wjeżdżamy na lotnisko w Sarasocie,

426
00:28:40,011 --> 00:28:42,472
otwierają się drzwi, wysiadamy z limuzyny

427
00:28:42,555 --> 00:28:46,726
i uderza mnie coś,
co jest poważnym naruszeniem protokołu.

428
00:28:46,809 --> 00:28:50,271
Silniki Air Force One już pracują.

429
00:28:50,897 --> 00:28:53,691
Zgodnie z protokołem
nie uruchamia się silników,

430
00:28:53,775 --> 00:28:56,110
póki prezydent nie wsiądzie.

431
00:28:56,611 --> 00:28:59,197
Samolot zaczął kołować po pasie

432
00:28:59,280 --> 00:29:03,701
zanim zamknęły się drzwi
i prezydent zajął miejsce.

433
00:29:03,785 --> 00:29:08,164
9.56 CZASU WSCHODNIEGO

434
00:29:11,125 --> 00:29:16,798
To samolot amerykańskich sił powietrznych
albo marynarki. Myśliwiec.

435
00:29:16,881 --> 00:29:21,511
Patroluje zakazaną strefę powietrzną.

436
00:29:21,594 --> 00:29:24,180
Wszystkie samoloty musiały wylądować.

437
00:29:25,765 --> 00:29:28,851
Prezydent miał telefon
od wiceprezydenta Cheneya

438
00:29:28,935 --> 00:29:34,565
z pytaniem, czy zezwoli myśliwcom
na zestrzelenie samolotów pasażerskich,

439
00:29:34,649 --> 00:29:37,985
jeśli nie będą stosować się do poleceń.

440
00:29:38,486 --> 00:29:41,656
DICK CHENEY
WICEPREZYDENT STANÓW ZJEDNOCZONYCH

441
00:29:41,739 --> 00:29:42,573
10.31

442
00:29:42,657 --> 00:29:46,369
Wiceprezydent zezwolił
na przechwytywanie lotów

443
00:29:46,869 --> 00:29:50,456
i zestrzelenie ich na rozkaz dowództwa,
jeśli nie zareagują.

444
00:29:52,625 --> 00:29:57,672
Gdy dowiedzieliśmy się,
że lot 93 rozbił się w Shanksville,

445
00:29:57,755 --> 00:30:01,008
było to krótko po tym,
gdy prezydent wyraził zgodę.

446
00:30:01,092 --> 00:30:04,595
Niektórzy zastanawiali się:
„My ich zestrzeliliśmy?”.

447
00:30:04,679 --> 00:30:06,013
Oczywiście nie.

448
00:30:07,014 --> 00:30:11,185
Słychać było mgłę wojny.
Nie chodziło tylko o dezorientację.

449
00:30:11,269 --> 00:30:13,229
Było ją słychać w głosach.

450
00:30:13,813 --> 00:30:17,024
Prezydent był bardzo zdenerwowany.

451
00:30:17,108 --> 00:30:19,151
Chciał wracać do Waszyngtonu.

452
00:30:19,235 --> 00:30:22,697
Mówię: „Panie prezydencie,
to nie jest dobra decyzja”.

453
00:30:22,780 --> 00:30:25,783
Rozmawiałem z pilotem
i agentami służb specjalnych.

454
00:30:25,867 --> 00:30:27,994
Nie byli gotowi wracać do stolicy.

455
00:30:28,911 --> 00:30:31,581
Dobrze, że byli z nami
dwaj doradcy wojskowi.

456
00:30:31,664 --> 00:30:35,293
Mówię: „Chcę zabrać prezydenta
w bezpieczne miejsce,

457
00:30:35,376 --> 00:30:37,962
gdzie podejmiemy decyzję, co dalej”.

458
00:30:38,045 --> 00:30:41,090
Wylądowaliśmy w bazie sił powietrznych
w Barksdale.

459
00:30:41,591 --> 00:30:45,553
Myśliwce leciały szokująco blisko,

460
00:30:45,636 --> 00:30:47,263
eskortując nasze lądowanie.

461
00:30:47,346 --> 00:30:50,850
Było widać twarze pilotów w samolotach.

462
00:30:52,018 --> 00:30:54,395
Wzywam Amerykanów, by wraz ze mną

463
00:30:56,022 --> 00:30:57,481
podziękowali

464
00:30:58,232 --> 00:31:01,903
wszystkim, którzy walczyli,

465
00:31:01,986 --> 00:31:04,280
by ratować naszych współobywateli.

466
00:31:05,239 --> 00:31:09,869
I by wraz ze mną modlili się
za ofiary i ich rodziny.

467
00:31:10,620 --> 00:31:15,291
Potem polecieliśmy z Barksdale
do bazy lotniczej Offutt w Nebrasce.

468
00:31:16,459 --> 00:31:18,210
Gdy dotarliśmy do Nebraski,

469
00:31:18,294 --> 00:31:21,964
przeszliśmy podziemnym tunelem
do siedziby dowództwa.

470
00:31:22,048 --> 00:31:24,675
Było tam pełno ekranów,

471
00:31:24,759 --> 00:31:27,803
a na nich admirałowie i generałowie.

472
00:31:27,887 --> 00:31:31,265
Do tego komunikacja wojskowa i lotnicza.

473
00:31:31,349 --> 00:31:33,559
Obecność prezydenta peszyła grupę,

474
00:31:33,643 --> 00:31:36,938
bo nie wiedzieli,
czy mają stać, czy siedzieć.

475
00:31:38,940 --> 00:31:42,693
W innym pokoju odbyliśmy wideokonferencję
z Waszyngtonem.

476
00:31:42,777 --> 00:31:46,989
Rozmawialiśmy z George'em Tenetem,
Donem Rumsfeldem i Dickiem Cheneyem.

477
00:31:47,823 --> 00:31:49,784
Dowiedzieliśmy się więcej o tym,

478
00:31:49,867 --> 00:31:53,829
co dzieje się w Waszyngtonie
i w bazie lotniczej Andrews.

479
00:31:54,288 --> 00:31:55,831
16.33 CZASU WSCHODNIEGO

480
00:31:55,915 --> 00:32:00,795
Potem znów wsiedliśmy do Air Force One
i polecieliśmy do Waszyngtonu.

481
00:32:01,796 --> 00:32:06,884
Gdy siedzieliśmy na sofie
i wyglądaliśmy przez okna

482
00:32:06,968 --> 00:32:09,095
w drodze do bazy lotniczej Andrews,

483
00:32:09,178 --> 00:32:12,473
było widać dym nad Pentagonem.

484
00:32:13,474 --> 00:32:15,226
Prezydent siedział obok mnie.

485
00:32:15,309 --> 00:32:17,937
Powiedział:
„Oto oblicze wojny XXI wieku”.

486
00:32:18,604 --> 00:32:22,733
18.54 CZASU WSCHODNIEGO

487
00:32:24,652 --> 00:32:27,321
Czułem, że muszę być na stanowisku,

488
00:32:27,405 --> 00:32:29,657
gdy wracał naczelny dowódca.

489
00:32:29,949 --> 00:32:32,868
KAREN HUGHES
DYREKTOR DS. KOMUNIKACJI BIAŁEGO DOMU

490
00:32:34,829 --> 00:32:36,580
Bush wysiada z helikoptera,

491
00:32:37,081 --> 00:32:40,334
podchodzi do Karen i do mnie.
Witamy go, a on milczy.

492
00:32:40,418 --> 00:32:44,130
Kiwa tylko głową
i idzie prosto do Gabinetu Owalnego,

493
00:32:44,213 --> 00:32:46,340
który jest już przygotowywany

494
00:32:46,424 --> 00:32:48,134
do orędzia do narodu.

495
00:32:49,301 --> 00:32:53,305
Ataki terrorystyczne mogą wstrząsnąć
fundamentami naszych budynków,

496
00:32:53,931 --> 00:32:56,726
ale nie wstrząsną fundamentami Ameryki.

497
00:32:57,435 --> 00:32:59,186
Takie działania niszczą stal,

498
00:32:59,687 --> 00:33:02,648
ale nie naruszą
stalowej determinacji Amerykanów.

499
00:33:04,608 --> 00:33:07,153
Dał jasno do zrozumienia,
że damy odpowiedź.

500
00:33:07,236 --> 00:33:08,821
Nie puścimy tego płazem.

501
00:33:08,904 --> 00:33:11,699
Prezydent nie miał wątpliwości,

502
00:33:11,782 --> 00:33:13,868
że to oznacza działania zbrojne.

503
00:33:16,203 --> 00:33:18,497
Alberto Gonzales, doradca prawny,

504
00:33:18,581 --> 00:33:21,584
zaczął już analizować wszystkie kwestie,

505
00:33:21,667 --> 00:33:24,920
które należy wziąć pod uwagę
rozpoczynając wojnę.

506
00:33:25,963 --> 00:33:29,425
Wiedzieliśmy, że to atak terrorystyczny
i że to Al-Kaida.

507
00:33:37,641 --> 00:33:42,396
Byłem na zebraniach Rady Bezpieczeństwa
jako doradca prawny. Na każdym zebraniu.

508
00:33:42,480 --> 00:33:47,026
Mówiło się o tym,
że Al-Kaida planuje coś wielkiego.

509
00:33:50,780 --> 00:33:53,949
Od razu wiedzieliśmy, że to wojna.

510
00:33:55,534 --> 00:33:57,703
To nie sprawa dla stróżów prawa.

511
00:33:57,787 --> 00:34:01,332
Nie wyślemy tylko policji i FBI,

512
00:34:01,415 --> 00:34:02,958
by prowadzili dochodzenie.

513
00:34:03,042 --> 00:34:06,837
Chcieliśmy użyć wojska, FBI i policji.

514
00:34:06,921 --> 00:34:08,380
21.00 CZASU WSCHODNIEGO

515
00:34:08,923 --> 00:34:10,883
Wszystkich organów władzy.

516
00:34:10,966 --> 00:34:13,135
Wykorzystać potęgę ekonomiczną

517
00:34:13,219 --> 00:34:15,763
i relacje międzynarodowe na całym świecie.

518
00:34:15,846 --> 00:34:17,681
Tak zamierzaliśmy odpowiedzieć.

519
00:34:21,811 --> 00:34:25,106
Niech Bóg błogosławi Amerykę

520
00:34:25,189 --> 00:34:29,610
Mój dom, słodki dom

521
00:34:29,693 --> 00:34:32,238
Poszliśmy na schody Kapitolu,

522
00:34:32,321 --> 00:34:35,407
staliśmy razem i śpiewaliśmy:
„Niech Bóg błogosławi Amerykę”.

523
00:34:35,491 --> 00:34:40,329
Ludzie mieli tę potrzebę jedności,
chcieli tam być.

524
00:34:43,082 --> 00:34:48,671
W kraju dominowały
strach, smutek, rozpacz i gniew.

525
00:34:49,463 --> 00:34:54,176
To była chwila,
w której nakładało się na siebie

526
00:34:54,260 --> 00:34:55,803
wiele złożonych emocji.

527
00:34:55,886 --> 00:34:58,806
Jak podczas przejażdżki kolejką górską.

528
00:34:59,473 --> 00:35:02,935
Oczywiście rodziny i wspólnoty,
które straciły bliskich,

529
00:35:03,018 --> 00:35:05,646
skupiały się na żałobie.

530
00:35:06,147 --> 00:35:10,901
A strach, wynikający z niewiedzy,
był bardzo wyczuwalny.

531
00:35:11,527 --> 00:35:14,780
Nawet w Kapitolu nie wiedzieliśmy,
co się dzieje

532
00:35:14,864 --> 00:35:16,282
i co będzie dalej.

533
00:35:16,365 --> 00:35:18,659
Ten strach towarzyszył wszystkim.

534
00:35:19,994 --> 00:35:23,664
No i gniew. Nie wiedzieliśmy,
kto to zrobił i dlaczego,

535
00:35:23,747 --> 00:35:27,751
ale wszyscy byliśmy rozgniewani. Ja też.

536
00:35:27,835 --> 00:35:31,005
Powinni odpowiedzieć za swoje czyny.

537
00:35:32,298 --> 00:35:36,719
Byliśmy w żałobie, rozpaczaliśmy,
byliśmy wściekli, cierpieliśmy.

538
00:35:40,389 --> 00:35:47,062
TRZY DNI PO ATAKACH

539
00:35:49,148 --> 00:35:53,152
Ameryka ugięła dziś kolano,

540
00:35:53,944 --> 00:35:57,364
modląc się za tych, którzy zginęli.

541
00:35:57,448 --> 00:35:58,657
Nie słyszymy!

542
00:35:59,450 --> 00:36:00,826
Ale ja was słyszę!

543
00:36:06,999 --> 00:36:10,711
Słyszę was i reszta świata was słyszy,

544
00:36:10,794 --> 00:36:12,087
a ludzie…

545
00:36:15,591 --> 00:36:20,554
A ludzie, którzy zburzyli te budynki,
wkrótce usłyszą nas wszystkich.

546
00:36:27,436 --> 00:36:30,272
Był zdeterminowany.

547
00:36:30,356 --> 00:36:32,066
Miał zadanie do wykonania.

548
00:36:32,149 --> 00:36:35,611
Wiedział, że po to wybrano go prezydentem.

549
00:36:38,489 --> 00:36:42,243
To wróg, który żeruje
na niewinnych i nieświadomych ludziach,

550
00:36:42,326 --> 00:36:43,661
a potem ucieka.

551
00:36:46,080 --> 00:36:48,207
Ale nie zdoła ciągle uciekać.

552
00:36:51,669 --> 00:36:54,880
Prezydent wiedział,
że nie byłoby to możliwe,

553
00:36:54,964 --> 00:36:56,382
gdyby nie to,

554
00:36:56,465 --> 00:37:00,135
że w Afganistanie
talibowie zapewnili bezpieczny azyl

555
00:37:00,219 --> 00:37:04,556
Al-Kaidzie,
która mogła dokładnie zaplanować ten atak.

556
00:37:05,349 --> 00:37:08,060
Prezydent szybko podjął decyzję,

557
00:37:08,143 --> 00:37:10,938
że będziemy ścigać nie tylko sprawców,

558
00:37:11,021 --> 00:37:15,276
ale i tych, którzy dawali schronienie
i pomagali planować,

559
00:37:15,359 --> 00:37:18,487
którzy umożliwili im
przeprowadzenie tych ataków.

560
00:37:19,029 --> 00:37:20,990
Uważaliśmy, że aby zlikwidować,

561
00:37:21,073 --> 00:37:24,076
a przynajmniej zmniejszyć,
potencjał Al-Kaidy,

562
00:37:24,159 --> 00:37:27,329
musimy uderzyć w talibów.

563
00:37:27,871 --> 00:37:30,749
POSZUKIWANY ŻYWY LUB MARTWY
OSAMA BIN LADEN

564
00:37:31,834 --> 00:37:34,420
Słyszałam przede wszystkim żądzę zemsty.

565
00:37:34,503 --> 00:37:36,005
Gniew i żądzę zemsty.

566
00:37:37,506 --> 00:37:40,050
WOLNOŚĆ BĘDZIE CHRONIONA

567
00:37:40,134 --> 00:37:41,176
Zemsta.

568
00:37:41,260 --> 00:37:42,720
Chcę wyrównać rachunki.

569
00:37:42,803 --> 00:37:44,305
Wiedzą, kto za tym stoi.

570
00:37:44,388 --> 00:37:47,391
Wiedzą, jaki kraj wspiera tych ludzi.

571
00:37:47,474 --> 00:37:51,645
Powinni ich rozgromić.
Rozgnieść na miazgę. To jakiś absurd.

572
00:37:51,729 --> 00:37:53,480
Powinniśmy ich zbombardować.

573
00:37:53,981 --> 00:37:54,898
Naprawdę.

574
00:37:54,982 --> 00:37:59,320
Wróg musi zostać wyeliminowany.
Nie można z nim negocjować.

575
00:37:59,403 --> 00:38:02,990
Nie mogą tak nami pomiatać.
Jesteśmy najlepsi. Zróbmy coś.

576
00:38:03,073 --> 00:38:04,199
Odpowiemy na to.

577
00:38:04,283 --> 00:38:06,869
Nie atakuje się Ameryki bezkarnie.

578
00:38:06,952 --> 00:38:09,496
Nie tylko ci, którzy dają im schronienie,

579
00:38:09,580 --> 00:38:16,253
ale również ci, którzy w dowolny sposób
pomagają terrorystom lub ich wspierają,

580
00:38:17,796 --> 00:38:20,716
odczują teraz gniew naszego kraju.

581
00:38:20,799 --> 00:38:23,385
Czy to początek wojny z terroryzmem?

582
00:38:23,469 --> 00:38:26,388
Myślę, że tak. Jak Bóg da.

583
00:38:26,472 --> 00:38:30,225
Czas na rozmowy się skończył.
Teraz czas na działania.

584
00:38:35,773 --> 00:38:37,608
Jako prawnicy Białego Domu,

585
00:38:37,691 --> 00:38:41,195
współpracujący z Johnem Ashcroftem
i Departamentem Sprawiedliwości,

586
00:38:41,278 --> 00:38:43,197
byliśmy pytani przez prezydenta:

587
00:38:43,280 --> 00:38:45,699
„Mogę coś zrobić, by chronić Amerykę?

588
00:38:45,783 --> 00:38:48,202
Mogę coś zrobić w samoobronie?

589
00:38:48,285 --> 00:38:50,829
Mogę coś zrobić w odpowiedzi na ten atak?

590
00:38:50,913 --> 00:38:53,082
Mogę coś zrobić, by zaatakować

591
00:38:53,165 --> 00:38:56,293
i ukarać odpowiedzialnych za te ataki?”.

592
00:38:56,877 --> 00:38:59,838
Sprawdziliśmy uprawnienia prezydenta
na czas stanu wyjątkowego

593
00:38:59,922 --> 00:39:04,718
i jego uprawnienia konstytucyjne
w roli naczelnego dowódcy.

594
00:39:04,802 --> 00:39:07,596
Te uprawnienia są bardzo szerokie,

595
00:39:07,679 --> 00:39:09,807
ale mają zastosowanie w samoobronie,

596
00:39:09,890 --> 00:39:12,142
w odpowiedzi na atak na państwo.

597
00:39:13,769 --> 00:39:17,231
Prezydent wiedział,
że to będzie odpowiedź zbrojna.

598
00:39:17,815 --> 00:39:21,443
Ale czy potrzebował uprawnień od Kongresu?

599
00:39:22,194 --> 00:39:26,490
To wychodziło poza typową strukturę wojny.

600
00:39:27,032 --> 00:39:29,993
Można wypowiedzieć wojnę
grupie terrorystycznej?

601
00:39:30,077 --> 00:39:34,039
Czy Waszyngton ma ramy prawne

602
00:39:34,123 --> 00:39:35,624
dla takich działań?

603
00:39:35,707 --> 00:39:40,295
Czy potrzebujemy zgody Kongresu
na wojnę z terrorystami?

604
00:39:41,296 --> 00:39:44,383
Prezydent chciał zdobyć poparcie Kongresu.

605
00:39:44,466 --> 00:39:47,094
Wybuchła debata na temat tego,
co to znaczy.

606
00:39:47,177 --> 00:39:50,764
Prawdopodobnie mógłby się obyć
bez ich poparcia,

607
00:39:50,848 --> 00:39:54,393
ale chciał je mieć.
Przygotowaliśmy więc coś,

608
00:39:54,476 --> 00:39:56,937
co Kongres mógłby przegłosować.

609
00:39:57,020 --> 00:39:58,647
Izba i senat.

610
00:39:58,730 --> 00:40:01,650
Postawiliśmy na użycie sił zbrojnych.

611
00:40:03,277 --> 00:40:06,280
Uważano, że upoważnienie
do użycia sił zbrojnych

612
00:40:06,363 --> 00:40:11,618
oznaczałoby poparcie Kongresu.
Polityczne i finansowe.

613
00:40:12,744 --> 00:40:16,206
Umocniłoby też
konstytucyjną władzę prezydenta

614
00:40:16,290 --> 00:40:17,416
jako naczelnego dowódcy.

615
00:40:17,499 --> 00:40:18,500
WSPÓLNA UCHWAŁA

616
00:40:18,584 --> 00:40:20,169
USTAWA PRAWA PUBLICZNEGO 107-40
AUMF

617
00:40:20,252 --> 00:40:23,046
Podjąłem decyzję, że Tim Flanagan,
mój zastępca,

618
00:40:23,130 --> 00:40:25,382
poprowadzi prace nad ustawą AUMF

619
00:40:25,466 --> 00:40:27,718
we współpracy z doradcami z Kongresu.

620
00:40:28,385 --> 00:40:31,221
Uważaliśmy, że istotne jest podkreślenie,

621
00:40:31,305 --> 00:40:35,017
że prezydent ma konstytucyjne prawo
do użycia sił zbrojnych.

622
00:40:35,809 --> 00:40:38,729
Ta ustawa nadawała
tak szerokie uprawnienia,

623
00:40:38,812 --> 00:40:43,192
że mogliśmy ścigać członków Al-Kaidy
i osoby, które ich wspierały.

624
00:40:44,651 --> 00:40:47,362
To bardzo szeroki zakres uprawnień.

625
00:40:48,197 --> 00:40:51,158
Przywódcy Kongresu
odwiedzili dziś ruiny Pentagonu

626
00:40:51,241 --> 00:40:54,453
i obiecali, że prezydent dostanie
wszelkie potrzebne uprawnienia.

627
00:40:54,536 --> 00:40:57,998
Ale niektórzy demokraci i republikanie
obawiają się,

628
00:40:58,081 --> 00:41:01,168
że uprawnienia te mogą być zbyt szerokie.

629
00:41:01,251 --> 00:41:05,631
Ten projekt ustawy Białego Domu
upoważnia do użycia sił zbrojnych

630
00:41:05,714 --> 00:41:08,175
przeciw wszystkim, którzy planowali,
autoryzowali,

631
00:41:08,258 --> 00:41:10,761
angażowali się w ataki i je wspierali.

632
00:41:10,844 --> 00:41:14,264
Ma też zapobiec
przyszłym aktom terroryzmu.

633
00:41:16,350 --> 00:41:18,560
Wielu członków Kongresu myślało:

634
00:41:18,644 --> 00:41:22,356
„Co zrobić? Jak to zrobić?
Jaka będzie właściwa odpowiedź?”.

635
00:41:22,439 --> 00:41:27,694
Dostaliśmy projekt ustawy
upoważnieniającej do użycia sił zbrojnych.

636
00:41:27,778 --> 00:41:33,075
I wiele dyskusji po 11 września
dotyczyło tego upoważnienia.

637
00:41:34,701 --> 00:41:38,872
AUMF to skrót od
„Upoważnienia do użycia sił zbrojnych”.

638
00:41:38,956 --> 00:41:41,333
Tu było to 60 słów.

639
00:41:41,416 --> 00:41:45,629
Napisano tam: „Prezydent jest upoważniony
do użycia sił zbrojnych”.

640
00:41:46,129 --> 00:41:48,257
Nie napisano gdzie, kiedy i jak.

641
00:41:48,340 --> 00:41:53,720
Tylko: „Przeciw narodom, organizacjom,
siłom sojuszniczym

642
00:41:53,804 --> 00:41:57,015
lub osobom powiązanym z 11 września”.

643
00:41:58,934 --> 00:42:02,646
Jeśli prezydent uważa, że ma być wojna,
omówmy to w Kongresie.

644
00:42:02,729 --> 00:42:04,690
Popracujmy nad tym wspólnie.

645
00:42:04,773 --> 00:42:08,277
I jeśli uznamy,
że to rozsądne i tak powinniśmy zrobić,

646
00:42:08,360 --> 00:42:12,114
że jest to
w interesie bezpieczeństwa narodowego USA,

647
00:42:12,197 --> 00:42:13,448
Kongres zagłosuje.

648
00:42:13,532 --> 00:42:16,159
Ale zakres AUMF był taki szeroki.

649
00:42:17,119 --> 00:42:19,746
W ogóle nie było tam mowy o Al-Kaidzie.

650
00:42:20,497 --> 00:42:24,167
Na spotkaniach wciąż mówiłam:
„Nie. To jest zbyt szerokie”.

651
00:42:24,251 --> 00:42:27,713
A wielu mówiło:
„Tak. Ale musimy to zrobić”.

652
00:42:28,297 --> 00:42:31,091
Potem powiedziałam:
„Chodzi o naszą konstytucję.

653
00:42:31,174 --> 00:42:34,261
Nie możemy oddać takiej władzy
żadnemu prezydentowi”.

654
00:42:35,053 --> 00:42:37,514
Te rozmowy odbywały się w czasie,

655
00:42:37,598 --> 00:42:40,809
gdy planowano nabożeństwo żałobne
w Katedrze Narodowej.

656
00:42:42,185 --> 00:42:44,605
Nigdy tego nie zapomnę. Padał deszcz.

657
00:42:47,816 --> 00:42:49,568
Poszłam do katedry.

658
00:42:49,651 --> 00:42:53,989
Jej zwierzchnikiem
był wielebny Nathan Baxter.

659
00:42:54,615 --> 00:42:55,949
Powiedział wtedy:

660
00:42:56,033 --> 00:42:59,119
„Uważajmy, byśmy nie stali się złem,
które potępiamy”.

661
00:42:59,995 --> 00:43:03,540
Wtedy podjęłam decyzję.

662
00:43:05,000 --> 00:43:08,295
Nie mogłam dać prezydentowi
prawa do użycia sił zbrojnych

663
00:43:08,378 --> 00:43:09,963
o tak szerokim zakresie.

664
00:43:14,635 --> 00:43:17,262
14 WRZEŚNIA 2001 ROKU
14.44 CZASU WSCHODNIEGO

665
00:43:17,346 --> 00:43:20,098
Pragnę wyrazić poparcie dla tej ustawy.

666
00:43:20,599 --> 00:43:24,436
Cywilizowane społeczeństwa
pragną zaprzestać używania przemocy.

667
00:43:24,519 --> 00:43:28,273
Ale terroryści i państwa,
które ich wspierają

668
00:43:28,357 --> 00:43:31,026
są wrogami cywilizowanych społeczeństw.

669
00:43:31,109 --> 00:43:33,987
Rozumieją tylko siłę.

670
00:43:34,071 --> 00:43:37,491
Nadszedł czas, by przemówić do nich
ich językiem.

671
00:43:37,991 --> 00:43:42,204
Omawiana uchwała uprawnia prezydenta

672
00:43:42,704 --> 00:43:46,917
do użycia za granicą
całej amerykańskiej potęgi zbrojnej.

673
00:43:47,000 --> 00:43:48,835
Idziemy po was,

674
00:43:49,544 --> 00:43:52,172
a wraz z nami kroczy furia piekieł.

675
00:43:54,716 --> 00:43:56,968
Byłam jedyną osobą w izbie i senacie,

676
00:43:57,052 --> 00:44:00,764
która głosowała przeciw
upoważnieniu do użycia sił zbrojnych

677
00:44:00,847 --> 00:44:02,516
w związku z 11 września.

678
00:44:03,016 --> 00:44:06,144
- Nikt w senacie nie był przeciw?
- Nikt.

679
00:44:07,104 --> 00:44:10,941
Reprezentantka Kalifornii
ma półtorej minuty.

680
00:44:11,441 --> 00:44:15,946
Panie przewodniczący, szanowni członkowie,
staję przed wami z ciężkim sercem.

681
00:44:16,655 --> 00:44:19,741
Przepełnia mnie żal
ze względu na bliskich osób,

682
00:44:19,825 --> 00:44:22,119
które zginęły i zostały ranne.

683
00:44:22,661 --> 00:44:27,207
Tylko osoby głupie i bezduszne
nie zrozumieją rozpaczy,

684
00:44:27,290 --> 00:44:31,294
która ogarnęła naszych obywateli
i miliony ludzi na całym świecie.

685
00:44:32,921 --> 00:44:35,298
11 września zmienił świat.

686
00:44:36,007 --> 00:44:38,176
Prześladują nas największe lęki.

687
00:44:39,094 --> 00:44:40,595
Jestem jednak przekonana,

688
00:44:41,179 --> 00:44:47,144
że działania zbrojne nie powstrzymają
kolejnych ataków terrorystycznych

689
00:44:47,227 --> 00:44:48,770
na Stany Zjednoczone.

690
00:44:52,065 --> 00:44:55,193
Zanim zdążyłam wrócić do biura,
groźby śmierci i…

691
00:44:55,277 --> 00:44:57,612
Nie chcecie wiedzieć, co się działo.

692
00:44:57,696 --> 00:44:59,322
Generalnie rzecz biorąc,

693
00:44:59,406 --> 00:45:02,868
było ponad 60 000 e-maili,
telefonów i listów.

694
00:45:02,951 --> 00:45:07,748
Około 50% z nich z groźbami śmierci,

695
00:45:07,831 --> 00:45:11,042
agresywnymi komentarzami, wyzwiskami,

696
00:45:11,126 --> 00:45:15,255
zarzutami zdrady. Że powinnam wisieć.

697
00:45:27,100 --> 00:45:30,937
Emocje są normalne.
To część ludzkiej natury.

698
00:45:31,730 --> 00:45:35,484
Ale musimy to równoważyć
racjonalnym myśleniem.

699
00:45:36,818 --> 00:45:41,281
Musimy upewnić się, że nie podejmujemy
nieracjonalnych decyzji,

700
00:45:41,364 --> 00:45:43,867
gdy jesteśmy opanowani przez emocje.

701
00:45:47,829 --> 00:45:50,916
Wiele osób myśli,
że jeśli się nie zgadzasz

702
00:45:50,999 --> 00:45:55,670
w okresie zagrożenia narodowego,
popełniasz akt zdrady.

703
00:45:55,754 --> 00:46:00,175
A ja mówię: „Chwila. Właśnie teraz
ktoś powinien się nie zgadzać”.

704
00:46:00,258 --> 00:46:05,013
Po to są demokratycznie wybrane władze,
by były ponad gniewem.

705
00:46:05,096 --> 00:46:08,183
By myślały i reagowały racjonalnie.

706
00:46:08,266 --> 00:46:11,645
Nie możemy wysłać tam żołnierzy na zawsze.

707
00:46:15,524 --> 00:46:19,486
Wojskowe scenariusze
przedstawione prezydentowi są obszerne.

708
00:46:21,238 --> 00:46:26,368
Wysoki rangą oficer powiedział ABC News,
że w grę wchodzą nawet wojska lądowe.

709
00:46:30,205 --> 00:46:31,498
14 września,

710
00:46:31,581 --> 00:46:33,917
gdy byłem rano w Gabinecie Owalnym,

711
00:46:34,000 --> 00:46:37,587
prezydent podszedł do mnie i powiedział:

712
00:46:37,671 --> 00:46:42,300
„Andy, chcę zwołać jutro naradę wojenną
w Camp David”.

713
00:46:42,384 --> 00:46:45,846
HRABSTWO FREDERICK, STAN MARYLAND

714
00:46:48,431 --> 00:46:52,519
Było tam całe szefostwo,
w tym prawnicy,

715
00:46:53,270 --> 00:46:55,981
dyrektor FBI,
oczywiście Departament Obrony,

716
00:46:56,064 --> 00:46:58,483
Departament Stanu, wiceprezydent.

717
00:46:59,776 --> 00:47:03,446
Nie było wątpliwości,
że szykujemy się do wojny.

718
00:47:05,156 --> 00:47:06,867
Co to znaczy?

719
00:47:06,950 --> 00:47:09,953
Prezydent powiedział: „Nie chcę posłać
pocisku za milion dolarów

720
00:47:10,036 --> 00:47:11,621
w namiot za pięć dolarów.

721
00:47:11,705 --> 00:47:14,374
Nie o takiej odpowiedzi mówimy”.

722
00:47:14,457 --> 00:47:17,669
Intensywnie dyskutowaliśmy o tym,
jaka ma być ta wojna.

723
00:47:20,171 --> 00:47:22,716
Prezydent zaprosił wszystkich przywódców.

724
00:47:22,799 --> 00:47:26,344
Powiedział:
„Możecie być z nami lub przeciw nam”.

725
00:47:26,970 --> 00:47:29,264
Kto nie był z nami, był przeciwko nam.

726
00:47:30,307 --> 00:47:36,646
Pod naszymi łzami kryje się…
silna determinacja Ameryki,

727
00:47:37,689 --> 00:47:38,815
by wygrać tę wojnę.

728
00:47:39,691 --> 00:47:40,817
I wygramy.

729
00:47:42,027 --> 00:47:44,738
20 WRZEŚNIA 2001 ROKU

730
00:47:44,821 --> 00:47:48,450
Amerykanie pytają:
„Kto zaatakował nasz kraj?”.

731
00:47:48,950 --> 00:47:50,952
Z danych, które zebraliśmy,

732
00:47:51,036 --> 00:47:55,373
wynika, że to sojusz luźno powiązanych
organizacji terrorystycznych,

733
00:47:55,874 --> 00:47:57,292
zwany Al-Kaidą.

734
00:47:59,711 --> 00:48:02,964
Przywództwo Al-Kaidy
ma duże wpływy w Afganistanie

735
00:48:03,465 --> 00:48:08,094
i wspiera reżim talibów,
którzy kontrolują większość kraju.

736
00:48:09,387 --> 00:48:12,599
Afganistan ukazuje nam
wizję świata Al-Kaidy.

737
00:48:15,185 --> 00:48:18,647
Wszyscy wierzyli, że wygramy tę wojnę.

738
00:48:18,730 --> 00:48:22,525
To nie budziło wątpliwości.
Pytanie, jak długo miało to potrwać.

739
00:48:30,700 --> 00:48:34,454
Afganistan był dużym wyzwaniem
dla armii amerykańskiej.

740
00:48:35,038 --> 00:48:39,000
To kraj bez dostępu do morza
na drugim końcu świata.

741
00:48:39,960 --> 00:48:41,920
To geograficznie skomplikowane.

742
00:48:42,003 --> 00:48:45,173
Strome łańcuchy górskie
otaczają połowę kraju.

743
00:48:46,383 --> 00:48:50,845
Graniczy z państwami,
które mają napięte relacje z USA,

744
00:48:50,929 --> 00:48:52,555
jeśli w ogóle mają relacje.

745
00:48:53,306 --> 00:48:55,809
Pakistan, Iran,

746
00:48:55,892 --> 00:48:59,938
byłe republiki radzieckie
takie jak Tadżykistan, Chiny.

747
00:49:00,897 --> 00:49:04,401
Jak dostarczyć tam żołnierzy?

748
00:49:05,652 --> 00:49:08,613
Jedyną obroną przed terroryzmem jest atak.

749
00:49:09,698 --> 00:49:12,450
Musimy przenieść walkę na ich grunt.

750
00:49:13,451 --> 00:49:14,744
Jak to zrobić?

751
00:49:14,828 --> 00:49:18,540
Nie robi się tego
konwencjonalnymi środkami.

752
00:49:18,623 --> 00:49:21,209
Robi się to w sposób niekonwencjonalny.

753
00:49:29,342 --> 00:49:32,679
Są tam grupy,

754
00:49:32,762 --> 00:49:36,433
które chcą pozbyć się Al-Kaidy

755
00:49:36,516 --> 00:49:38,518
i talibów z kraju.

756
00:49:40,186 --> 00:49:45,233
Pentagon i CIA przekonały się w końcu

757
00:49:45,316 --> 00:49:50,321
do planu wykorzystania
afgańskiego ruchu oporu…

758
00:49:52,157 --> 00:49:54,117
zwanego Sojuszem Północnym.

759
00:49:56,953 --> 00:50:01,416
OBÓZ SZKOLENIOWY SOJUSZU PÓŁNOCNEGO

760
00:50:03,376 --> 00:50:05,128
Lider tego ruchu

761
00:50:05,211 --> 00:50:08,923
wsławił się walką z sowiecką okupacją.

762
00:50:09,007 --> 00:50:10,925
Nazywał się Ahmad Szah Masud.

763
00:50:11,885 --> 00:50:15,889
Masud cieszył się wielkim szacunkiem.
I nie bez powodu.

764
00:50:16,389 --> 00:50:19,434
Znakomicie dowodził na polu bitwy.

765
00:50:20,435 --> 00:50:25,190
Zdołał powstrzymać talibów
w wielu rejonach północnego Afganistanu.

766
00:50:27,275 --> 00:50:28,359
AHMAD ZIA MASUD

767
00:50:28,443 --> 00:50:31,738
BYŁY WICEPREZYDENT AFGANISTANU
BRAT AHMADA SZAH MASUDA

768
00:50:32,906 --> 00:50:38,620
Jak pracowało się z pana bratem?

769
00:50:39,537 --> 00:50:43,166
Uważałem mego brata
za prawdziwego bohatera.

770
00:50:43,792 --> 00:50:49,380
Zawsze postępował honorowo.
Dawał ludziom oparcie.

771
00:50:49,464 --> 00:50:55,261
Mieliśmy czempiona,
który wydawał się niepokonany.

772
00:50:56,763 --> 00:51:01,976
Mój brat miał silny kompas moralny

773
00:51:02,727 --> 00:51:05,480
i był bardzo religijny.

774
00:51:06,356 --> 00:51:09,567
Zawsze myślał o wolności dla Afganistanu.

775
00:51:12,112 --> 00:51:16,407
Za rządów talibów
bieda stała się powszechna

776
00:51:16,491 --> 00:51:18,409
i nie było edukacji.

777
00:51:18,493 --> 00:51:22,455
Nie było opieki zdrowotnej, gospodarki,

778
00:51:22,539 --> 00:51:24,374
żadnego zarządzania.

779
00:51:27,252 --> 00:51:29,504
Były tylko represje.

780
00:51:30,338 --> 00:51:32,799
Mieli błędne wyobrażenie o religii.

781
00:51:35,176 --> 00:51:38,555
Rozmawiali tylko o zakazach dla kobiet.

782
00:51:38,638 --> 00:51:41,141
I nakazie milczenia.

783
00:51:41,641 --> 00:51:44,269
To była religijna dyktatura.

784
00:51:45,186 --> 00:51:49,607
Z tego powodu
w Afganistanie panował kryzys.

785
00:51:49,691 --> 00:51:52,652
Kraj stał się centrum
międzynarodowego terroryzmu

786
00:51:53,319 --> 00:51:55,905
i przemytu narkotyków.

787
00:51:58,158 --> 00:52:00,618
Mój brat i niektórzy ludzie z północy

788
00:52:00,702 --> 00:52:06,166
postanowili stworzyć koalicję,
by walczyć z talibami.

789
00:52:10,420 --> 00:52:13,089
11 WRZEŚNIA 2001 ROKU

790
00:52:14,424 --> 00:52:15,884
9 WRZEŚNIA 2001 ROKU

791
00:52:20,013 --> 00:52:22,807
Parę dni przed atakami z 11 września

792
00:52:22,891 --> 00:52:27,103
dwaj zamachowcy-samobójcy z Al-Kaidy,
udający zachodnich dziennikarzy,

793
00:52:27,187 --> 00:52:29,272
poszli na wywiad z Masudem.

794
00:52:32,358 --> 00:52:35,987
W kamerze mieli potężną bombę.

795
00:52:36,571 --> 00:52:38,573
Masud został zamordowany.

796
00:52:41,201 --> 00:52:45,747
To było genialne posunięcie taktyczne
ze strony bin Ladena i liderów Al-Kaidy.

797
00:52:45,830 --> 00:52:48,583
Pozbyć się głównego rywala,

798
00:52:49,083 --> 00:52:53,546
głównego zagrożenia na polu bitwy
i zagrożenia dla rządów mułły Omara.

799
00:52:54,214 --> 00:52:58,551
Wiedzieli,
że jeśli Amerykanie zaatakują Afganistan,

800
00:52:58,635 --> 00:53:03,223
ktoś taki jak Masud
byłby dla nich cennym sojusznikiem.

801
00:53:07,936 --> 00:53:13,274
Al-Kaida i talibowie uważali,
że największą przeszkodą

802
00:53:13,358 --> 00:53:16,694
na drodze do uczynienia z Afganistanu
centrum terroryzmu

803
00:53:16,778 --> 00:53:19,697
był mój brat,
Amir Sahib Ahmad Szah Masud.

804
00:53:19,781 --> 00:53:23,076
Dlatego postanowili go usunąć.

805
00:53:28,915 --> 00:53:31,167
11 września 2001 roku

806
00:53:31,251 --> 00:53:34,504
talibowie kontrolowali
około 90% Afganistanu.

807
00:53:34,587 --> 00:53:37,966
Pozostałe 10% to malutkie terytorium

808
00:53:38,049 --> 00:53:39,801
na północy Afganistanu.

809
00:53:39,884 --> 00:53:41,052
THE NEW YORK TIMES

810
00:53:41,135 --> 00:53:43,179
Gdy doszło do ataków,

811
00:53:43,263 --> 00:53:45,807
mój naczelny w New York Timesie
powiedział:

812
00:53:45,890 --> 00:53:48,643
„Dostań się do północnego Afganistanu.

813
00:53:48,726 --> 00:53:50,728
Nie wiem jak. Po prostu to zrób”.

814
00:53:50,812 --> 00:53:53,022
Poleciałem do Tadżykistanu

815
00:53:53,690 --> 00:53:58,444
i przedostałem się na mały obszar,
kontrolowany przez Sojusz Północny.

816
00:53:58,945 --> 00:54:00,822
Była tam linia frontu

817
00:54:00,905 --> 00:54:03,533
jak z pierwszej wojny światowej.

818
00:54:04,409 --> 00:54:07,996
Gdy patrzyło się na linię frontu,
300 m dalej byli talibowie.

819
00:54:08,496 --> 00:54:10,290
Siedzieli w okopach.

820
00:54:14,377 --> 00:54:15,837
Potem przyleciały B-52.

821
00:54:18,214 --> 00:54:21,509
Wynająłem taką lepiankę.

822
00:54:21,592 --> 00:54:24,429
Jedną z najlepszych w miasteczku,
bo miała okna.

823
00:54:24,512 --> 00:54:27,640
Była chyba piąta rano.

824
00:54:27,724 --> 00:54:32,186
Obudził mnie grzechot okien.

825
00:54:32,270 --> 00:54:34,522
Drżały jak podczas trzęsienia ziemi.

826
00:54:34,605 --> 00:54:39,110
Nawet pomyślałem, że to trzęsienie ziemi.
To aktywny sejsmicznie rejon.

827
00:54:39,193 --> 00:54:40,403
To były bomby.

828
00:54:44,824 --> 00:54:47,452
Spojrzałem na okopy talibów.

829
00:54:47,535 --> 00:54:52,665
B-52 zbombardowały je
na całej linii horyzontu.

830
00:54:52,749 --> 00:54:56,711
Było widać wielkie czarne kręgi.

831
00:54:57,920 --> 00:55:03,343
Całe niebo było poprzecinane
smugami kondensacyjnymi B-52.

832
00:55:03,426 --> 00:55:05,636
Jak dzieło sztuki nowoczesnej.

833
00:55:06,137 --> 00:55:10,016
Długo krążyły nad terenem,
a potem zrzuciły tonową bombę.

834
00:55:13,394 --> 00:55:18,358
Prowadzili te bombardowania dzień po dniu.
W końcu linia talibów została przełamana.

835
00:55:19,901 --> 00:55:21,235
13 LISTOPADA 2001 ROKU

836
00:55:21,903 --> 00:55:26,824
SOJUSZ PÓŁNOCNY PRZEJMUJE KABUL
13 LISTOPADA 2001 ROKU

837
00:55:26,908 --> 00:55:30,286
Talibowie wsiedli do pick-upów,
załadowali broń

838
00:55:30,370 --> 00:55:33,164
i wycofali się na południe, do Kandaharu.

839
00:55:37,543 --> 00:55:41,714
Reżim talibów przyczaił się w Kandaharze.

840
00:55:41,798 --> 00:55:44,008
To był ich ostatni bastion.

841
00:55:44,092 --> 00:55:48,179
KANDAHAR, AFGANISTAN

842
00:55:48,262 --> 00:55:49,806
W grudniu 2001 roku

843
00:55:49,889 --> 00:55:52,517
Stany sądziły,
że zapędziły Osamę w kozi róg

844
00:55:52,600 --> 00:55:53,976
w górach Tora Bora.

845
00:55:55,436 --> 00:55:59,732
Dane wywiadowcze dotarły
do sił amerykańskich i afgańskich,

846
00:55:59,816 --> 00:56:03,069
ale z niejasnych przyczyn USA nie wysłały

847
00:56:03,152 --> 00:56:06,322
dużego oddziału żołnierzy sił specjalnych,

848
00:56:06,406 --> 00:56:09,617
by schwytali lub zabili bin Ladena.

849
00:56:10,201 --> 00:56:13,621
Spadło to na niezorganizowaną grupę
afgańskich bojowników,

850
00:56:13,704 --> 00:56:16,791
wspieraną
przez garstkę amerykańskich doradców.

851
00:56:16,874 --> 00:56:18,918
To była dziwna decyzja.

852
00:56:19,627 --> 00:56:25,133
Trudno wytłumaczyć, dlaczego,
gdy pomysłodawca ataków z 11 września

853
00:56:25,216 --> 00:56:31,514
i lider Al-Kaidy byli w zasięgu
wojsk amerykańskich,

854
00:56:31,597 --> 00:56:35,852
nie postaraliśmy się bardziej.

855
00:56:39,689 --> 00:56:41,566
Nie było ważniejszej misji,

856
00:56:41,649 --> 00:56:46,863
istotniejszego polowania,
niż znalezienie Osamy bin Ladena.

857
00:56:47,738 --> 00:56:51,868
Był celem numer jeden,
poszukiwanym najbardziej na świecie.

858
00:56:52,994 --> 00:56:56,372
Żyliśmy z ciągłą świadomością,
że to się może powtórzyć,

859
00:56:56,456 --> 00:56:59,876
że może dojść do kolejnego takiego ataku.

860
00:57:01,878 --> 00:57:04,172
Niektórzy mówią, że jest w jaskini.

861
00:57:04,714 --> 00:57:06,132
Inni, że nie żyje.

862
00:57:06,966 --> 00:57:09,051
Jeszcze inni, że jest w Pakistanie.

863
00:57:09,135 --> 00:57:12,805
Wiem tylko, że ucieka.

864
00:58:18,287 --> 00:58:21,290
Napisy: Paweł Awdejuk