1 00:00:06,549 --> 00:00:11,137 SERIAL ZAWIERA DRASTYCZNE SCENY, 2 00:00:11,220 --> 00:00:15,808 KTÓRE MOGĄ BYĆ NIEODPOWIEDNIE DLA NIEKTÓRYCH WIDZÓW. 3 00:00:27,862 --> 00:00:34,535 MIĘDZYNARODOWY PORT LOTNICZY LOGAN BOSTON, MASSACHUSETTS 4 00:00:35,912 --> 00:00:38,664 NAGRANIA Z 11 WRZEŚNIA 2001 ROKU 5 00:00:39,457 --> 00:00:43,711 American 11, duże natężenie ruchu na północ od lotniska na 3500 stóp. 6 00:00:43,795 --> 00:00:46,964 Utrzymuj 3000 stóp. Pas startowy cztery w prawo. 7 00:00:47,048 --> 00:00:48,382 Zezwolenie na start. 8 00:01:01,062 --> 00:01:04,023 To był piękny wtorkowy poranek. 9 00:01:05,650 --> 00:01:09,445 Niebo było czyste, błękitne, ani jednej chmurki. 10 00:01:10,029 --> 00:01:11,739 Czyste jak łza. 11 00:01:12,740 --> 00:01:17,370 Około ósmej American Airlines 11 był już zatankowany. 12 00:01:17,453 --> 00:01:19,163 Kierował się do Los Angeles. 13 00:01:19,247 --> 00:01:22,208 Wystartował w Bostonie. Wiemy, że został porwany. 14 00:01:23,543 --> 00:01:26,045 8.13 CZASU WSCHODNIEGO 15 00:01:26,129 --> 00:01:29,340 American 11, wznieś i utrzymuj poziom trzy pięć zero. 16 00:01:30,216 --> 00:01:33,553 KONTROLER LOTÓW FAA CENTRUM W BOSTONIE 17 00:01:33,636 --> 00:01:36,722 American 11, wznieś i utrzymuj poziom trzy pięć zero. 18 00:01:38,724 --> 00:01:40,560 American 11, Boston. 19 00:01:42,937 --> 00:01:44,355 Tu Athens. 20 00:01:44,856 --> 00:01:49,235 Tu Boston. American miał skręcić o 20 w lewo i wznieść. Ale nie odpowiada. 21 00:01:49,318 --> 00:01:51,112 Chyba skręca w prawo. 22 00:01:52,864 --> 00:01:54,699 Kontrolerzy stracili kontakt. 23 00:01:54,782 --> 00:01:58,744 Porywacze wykorzystali rzekę Hudson, by nawigować do Nowego Jorku. 24 00:01:58,828 --> 00:02:00,163 8.19 CZASU WSCHODNIEGO 25 00:02:00,246 --> 00:02:02,874 Mówi stewardessa z tylnej sekcji. Kokpit nie odpowiada. 26 00:02:02,957 --> 00:02:05,209 Kogoś pchnięto nożem w klasie biznes. 27 00:02:05,293 --> 00:02:08,171 I chyba użyto gazu. Nie możemy oddychać. 28 00:02:08,254 --> 00:02:10,882 Nie wiem. Chyba nas porwano. 29 00:02:12,592 --> 00:02:14,010 Jak się pani nazywa? 30 00:02:14,093 --> 00:02:15,845 Nazywam się Betty Ong. 31 00:02:16,721 --> 00:02:19,182 Trzecia stewardessa na pokładzie lotu 11. 32 00:02:19,265 --> 00:02:20,933 Pasażerowie pierwszej klasy… 33 00:02:21,017 --> 00:02:25,688 Nasza stewardessa pierwszej klasy i szefowa pokładu została pchnięta nożem. 34 00:02:27,064 --> 00:02:30,151 Nie możemy wejść do kokpitu. Drzwi się nie otwierają. 35 00:02:31,110 --> 00:02:33,487 Kontaktowaliście się z kimś jeszcze? 36 00:02:33,988 --> 00:02:34,822 Nie. 37 00:02:35,323 --> 00:02:38,326 Ktoś dzwoni do lekarza i nie możemy… 38 00:02:47,543 --> 00:02:50,796 W 2001 roku pracowałam w World Trade Center, 39 00:02:50,880 --> 00:02:53,341 w południowej wieży. 40 00:02:53,424 --> 00:02:55,259 Pracowałam na 101. piętrze. 41 00:02:55,885 --> 00:02:59,263 Byliśmy w tym budynku jakieś cztery czy pięć lat. 42 00:03:01,849 --> 00:03:05,353 Zacząłem pracować w hotelu w 1981 roku. 43 00:03:05,436 --> 00:03:09,857 Nazywał się Vista International. A potem Marriott International Hotel. 44 00:03:10,441 --> 00:03:14,153 Byłem konserwatorem. Odpowiadałem praktycznie za cały budynek. 45 00:03:16,530 --> 00:03:17,949 11 września rano 46 00:03:18,032 --> 00:03:20,493 przyszedłem do pracy około szóstej. 47 00:03:21,285 --> 00:03:23,913 Zwykle około ósmej mamy zebrania, 48 00:03:23,996 --> 00:03:27,833 krótkie spotkania na temat tego, co mamy do zrobienia danego dnia. 49 00:03:28,334 --> 00:03:31,712 Na tym spotkaniu mój szef powiedział, 50 00:03:31,796 --> 00:03:34,548 że w hotelu są goście, 51 00:03:34,632 --> 00:03:36,550 którzy mają problemy z pokojem. 52 00:03:36,634 --> 00:03:40,096 Mój szef chciał, żebyśmy skupili się na tej sprawie. 53 00:03:40,596 --> 00:03:45,059 To były dwie panie, Faye i Leigh Gilmore z Chicago. 54 00:03:46,394 --> 00:03:50,398 Leigh miała stwardnienie rozsiane. W zaawansowanym stadium. 55 00:03:50,481 --> 00:03:52,400 Jeździła na wózku inwalidzkim. 56 00:03:53,609 --> 00:03:57,280 Walczyła o prawa osób z niepełnosprawnością. 57 00:03:59,365 --> 00:04:02,201 Powiedziałem szefowi, że pójdę do tego pokoju 58 00:04:02,285 --> 00:04:06,789 i zadbam o te panie. 59 00:04:06,872 --> 00:04:10,543 BIURO REZERWACYJNE AMERICAN AIRLINES CARY, KAROLINA PÓŁNOCNA 60 00:04:10,626 --> 00:04:12,086 8.21 CZASU WSCHODNIEGO 61 00:04:12,169 --> 00:04:15,339 Linia alarmowa American Airlines. W czym mogę pomóc? 62 00:04:15,423 --> 00:04:17,717 Mówi Nydia z American Airlines. 63 00:04:17,800 --> 00:04:20,261 Słucham rozmowy z lotem 11. 64 00:04:20,344 --> 00:04:25,141 Stewardesa mówi naszym przedstawicielom, że pilot i inni zostali pchnięci nożem. 65 00:04:26,475 --> 00:04:28,352 - Lot 11? - Tak. 66 00:04:30,396 --> 00:04:35,026 Poinformowaliśmy kontrolę lotów. Potraktują to jako porwanie 67 00:04:35,109 --> 00:04:37,570 i zwolnią im przestrzeń powietrzną. 68 00:04:37,653 --> 00:04:38,571 Dobrze. 69 00:04:38,654 --> 00:04:40,448 Wyłączyli transponder, 70 00:04:40,531 --> 00:04:43,617 więc nie mamy dokładnej wysokości. 71 00:04:44,827 --> 00:04:47,246 Namierzamy… Wydaje im się… 72 00:04:47,330 --> 00:04:50,708 Mają go na głównym radarze. Ich zdaniem obniża pułap. 73 00:04:58,299 --> 00:05:00,468 Weszłam do holu. 74 00:05:00,551 --> 00:05:06,182 Żeby dostać się na moje 82. piętro, musiałam jechać dwiema windami. 75 00:05:07,683 --> 00:05:13,022 Najpierw jechałam windą ekspresową na 78. piętro, a potem drugą na 82. 76 00:05:13,105 --> 00:05:15,149 Weszłam do biura. 77 00:05:15,232 --> 00:05:20,237 Miałam szczęście, bo miałam biurko tuż przy oknie, 78 00:05:20,321 --> 00:05:23,074 po wschodniej stronie wieży. 79 00:05:23,157 --> 00:05:27,703 Widziałam z okna cieśninę East River, wszystkie mosty 80 00:05:27,787 --> 00:05:31,123 i jeszcze daleko w stronę Europy. 81 00:05:34,168 --> 00:05:37,713 Byłem szefem wydziału w dziale prawnym 82 00:05:37,797 --> 00:05:40,424 zarządu portów stanów Nowy Jork i New Jersey. 83 00:05:41,926 --> 00:05:46,806 World Trade Center wybudowano na przełomie lat 60. i 70. 84 00:05:46,889 --> 00:05:49,392 na zlecenie zarządu portów, więc po jego ukończeniu, 85 00:05:49,475 --> 00:05:51,102 zarząd miał tam siedzibę. 86 00:05:51,769 --> 00:05:54,605 Głównym architektem był Japończyk. 87 00:05:54,688 --> 00:05:56,482 Co ciekawe, bał się wysokości, 88 00:05:57,441 --> 00:06:00,694 a postawił te dwa olbrzymy. 89 00:06:02,196 --> 00:06:05,199 Wpływowe osoby z Nowego Jorku, w tym Rockefellerzy, 90 00:06:05,282 --> 00:06:08,452 chciały wybudować centrum, skupiające światowy handel. 91 00:06:08,536 --> 00:06:11,330 Nazwano więc budynki „Światowym Centrum Handlu”. 92 00:06:13,416 --> 00:06:16,460 Na początku nie podobały się krytykom architektury. 93 00:06:16,544 --> 00:06:18,504 Popularnym żartem było: 94 00:06:18,587 --> 00:06:21,632 „Witamy w Nowym Jorku, mieście pięknych budynków, 95 00:06:21,715 --> 00:06:23,259 jak Empire State Building 96 00:06:23,342 --> 00:06:26,846 i budynek Chryslera, a także pudeł, w których je przysłano”. 97 00:06:29,348 --> 00:06:31,767 Ale ludzie w końcu się przyzwyczaili 98 00:06:31,851 --> 00:06:33,519 i pokochali je. 99 00:06:34,770 --> 00:06:36,355 Od poniedziałku do piątku 100 00:06:36,439 --> 00:06:41,026 na tej sześciohektarowej działce mogło być nawet 80 tysięcy ludzi. 101 00:06:41,110 --> 00:06:43,446 To było jak miasto w mieście. 102 00:06:45,531 --> 00:06:46,991 Byłem zastępcą komisarza 103 00:06:47,074 --> 00:06:49,869 w wydziale śledczym miasta Nowy Jork. 104 00:06:49,952 --> 00:06:55,416 W dniu ataku prowadziliśmy operację. Spotykaliśmy się w World Trade Center 105 00:06:55,499 --> 00:06:58,627 z przestępcą, który nie płacił podatków. 106 00:06:59,545 --> 00:07:01,881 Nasza grupa śledczych z podsłuchami 107 00:07:01,964 --> 00:07:03,716 miała się z nim tam spotkać. 108 00:07:09,263 --> 00:07:11,098 Dzwoni ktoś z lotu 11? 109 00:07:11,182 --> 00:07:12,850 Przełącz na krótkie fale… 110 00:07:14,226 --> 00:07:17,521 Mamy samoloty. Bądźcie cicho i wszystko będzie dobrze. 111 00:07:17,605 --> 00:07:19,440 Wracamy na lotnisko. 112 00:07:19,523 --> 00:07:20,900 GŁOS PORYWACZA LOT 11 113 00:07:20,983 --> 00:07:25,821 - American 11, próbujesz się połączyć? - Nie ruszać się. Wszystko będzie dobrze. 114 00:07:26,363 --> 00:07:30,701 Jeśli będziecie się ruszać, zrobicie sobie krzywdę. 115 00:07:30,784 --> 00:07:32,036 Bądźcie cicho. 116 00:07:33,871 --> 00:07:35,247 8.37 CZASU WSCHODNIEGO 117 00:07:35,331 --> 00:07:36,749 Tu kontrola lotów. 118 00:07:36,832 --> 00:07:38,209 Mamy problem. 119 00:07:38,292 --> 00:07:41,545 Porwany samolot leci w kierunku Nowego Jorku. 120 00:07:41,629 --> 00:07:43,214 Potrzebujemy… 121 00:07:43,297 --> 00:07:47,343 Chcemy, by ktoś wysłał z pomocą F-16 czy coś podobnego. 122 00:07:47,426 --> 00:07:49,303 Poważnie czy to ćwiczenia? 123 00:07:49,386 --> 00:07:51,472 Nie. To nie ćwiczenia ani test. 124 00:07:51,555 --> 00:07:53,807 Jasne. Poczekaj chwilę, dobra? 125 00:07:53,891 --> 00:07:54,725 Dobra. 126 00:07:55,601 --> 00:07:57,937 Hej. 127 00:07:58,020 --> 00:07:59,897 - Naprawdę. Poważnie. - Co? 128 00:08:01,065 --> 00:08:02,066 8.38 CZASU WSCHODNIEGO 129 00:08:02,149 --> 00:08:03,025 Co? 130 00:08:03,984 --> 00:08:04,985 Co takiego? 131 00:08:05,069 --> 00:08:07,571 Serio? Prawdziwe porwanie? 132 00:08:07,655 --> 00:08:09,198 GŁOSY TECHNIKÓW OBRONY POWIETRZNEJ 133 00:08:14,286 --> 00:08:19,667 Za kwadrans dziewiąta w moim biurze zapadła cisza. 134 00:08:19,750 --> 00:08:20,960 PÓŁNOCNA WIEŻA 135 00:08:23,003 --> 00:08:26,465 Wszyscy pracowali przy swoich maszynach. 136 00:08:28,384 --> 00:08:30,761 Nagle 137 00:08:30,844 --> 00:08:35,057 ciszę przerwał potężny wybuch. 138 00:08:37,142 --> 00:08:38,769 Mogę też dostać autograf? 139 00:08:38,852 --> 00:08:42,064 8.46 CZASU WSCHODNIEGO PRZEKAZ NA ŻYWO STACJI FOX 5 140 00:08:46,652 --> 00:08:47,820 Co to było? 141 00:08:48,904 --> 00:08:50,531 Jakby katastrofa lotnicza. 142 00:08:57,329 --> 00:09:01,375 - Ej! Po drugiej stronie. - Chodź tutaj! 143 00:09:03,502 --> 00:09:04,628 Chodź do nas! 144 00:09:06,088 --> 00:09:08,757 Hej, Beth! Co to jest? 145 00:09:09,842 --> 00:09:12,595 Coś… Ktoś walnął w World Trade Center? 146 00:09:12,678 --> 00:09:14,430 To World Trade Center. 147 00:09:16,390 --> 00:09:17,600 Cholera! 148 00:09:18,267 --> 00:09:19,101 O kurde! 149 00:09:22,104 --> 00:09:26,191 Z ostatniej chwili: patrzą państwo na niepokojący przekaz na żywo. 150 00:09:26,275 --> 00:09:27,693 To World Trade Center. 151 00:09:27,776 --> 00:09:30,070 Mamy niepotwierdzone doniesienia, 152 00:09:30,154 --> 00:09:32,656 że samolot uderzył w jedną z wież. 153 00:09:32,740 --> 00:09:33,699 Tak. Widzimy… 154 00:09:33,782 --> 00:09:36,285 Doszło do eksplozji i wybuchł pożar. 155 00:09:36,368 --> 00:09:39,038 Z budynku wydobywają się kłęby czarnego dymu. 156 00:09:39,121 --> 00:09:40,289 Czarny dym 157 00:09:40,372 --> 00:09:44,460 wskazuje na to, że pożar nie jest pod kontrolą. 158 00:09:45,919 --> 00:09:49,506 Byłem wtedy w biurze, na 62. piętrze. 159 00:09:50,507 --> 00:09:54,094 O 8.46 usłyszałem głośny huk i trzask, 160 00:09:54,178 --> 00:09:57,598 budynek zaczął się trząść. Nigdy nie czułem czegoś takiego. 161 00:09:57,681 --> 00:10:00,225 Według konstruktorów budynki zaprojektowano, 162 00:10:00,309 --> 00:10:03,062 by kołysały się na wietrze podczas huraganu. 163 00:10:03,145 --> 00:10:06,565 Musiały. Nie mogły być sztywne przy takiej wysokości. 164 00:10:07,066 --> 00:10:10,402 Ale to było coś innego. To były takie wstrząsy, 165 00:10:10,486 --> 00:10:13,405 że kilku moich kolegów straciło równowagę 166 00:10:13,489 --> 00:10:15,199 i upadło na kolana. 167 00:10:16,075 --> 00:10:20,037 Wstrząsy trwały przez około pół minuty. 168 00:10:21,664 --> 00:10:23,415 Gdy się uspokoiły, 169 00:10:23,499 --> 00:10:27,711 krzyknąłem, żeby wszyscy szli w stronę schodów. 170 00:10:27,795 --> 00:10:30,547 Nie trać czasu na ustalanie, co się stało. 171 00:10:31,173 --> 00:10:33,175 Najpierw wyjdź, potem się dowiesz. 172 00:10:35,135 --> 00:10:39,556 W tych dwóch budynkach pracują dziesiątki tysięcy ludzi. 173 00:10:39,640 --> 00:10:41,892 W sercu dzielnicy finansowej. 174 00:10:41,975 --> 00:10:43,936 PÓŁNOCNA WIEŻA - POŁUDNIOWA WIEŻA 175 00:10:44,019 --> 00:10:46,355 Siedziałam po południowej stronie południowej wieży. 176 00:10:46,438 --> 00:10:49,983 Byłam w najdalej odsuniętym punkcie i usłyszałam „bum”. 177 00:10:50,651 --> 00:10:52,653 To był cichy dźwięk. 178 00:10:53,153 --> 00:10:56,365 Koledzy po zachodniej i północnej stronie budynku 179 00:10:56,448 --> 00:10:59,076 czuli żar płonących części samolotu, 180 00:10:59,159 --> 00:11:01,120 gdy mijali okna. 181 00:11:01,203 --> 00:11:03,455 Papier na ich biurkach się zwęglił. 182 00:11:03,956 --> 00:11:06,709 Chciała się pani ewakuować? 183 00:11:06,792 --> 00:11:08,544 Nie przyszło mi to do głowy. 184 00:11:08,627 --> 00:11:13,006 Mama pytała mnie: „Uciekasz?”. Żeby jej nie martwić, powiedziałam: „Tak”. 185 00:11:14,341 --> 00:11:16,802 Myśleliśmy, że to jakiś baran, 186 00:11:16,885 --> 00:11:18,762 który leciał Cessną. 187 00:11:18,846 --> 00:11:20,889 Zagapił się i uderzył w budynek. 188 00:11:20,973 --> 00:11:25,102 Nie wiedzieliśmy, że to Boeing 757. 189 00:11:25,686 --> 00:11:27,688 WICEPREZES WSPÓŁPRACOWNIK DÉSIRÉE 190 00:11:27,771 --> 00:11:32,234 Pakowałam się i zauważyłam, że przechodzi obok Jim Berger. 191 00:11:32,317 --> 00:11:35,487 Słyszał wcześniej, że mówiłam, że wybuchła bomba 192 00:11:35,571 --> 00:11:37,823 i przyszedł powiedzieć, że słyszał, 193 00:11:37,906 --> 00:11:41,869 że to samolot uderzył w północną wieżę. 194 00:11:41,952 --> 00:11:42,870 Wieżę pierwszą. 195 00:11:44,955 --> 00:11:47,332 Wbił się w sam rdzeń budynku. 196 00:11:47,416 --> 00:11:51,170 Jeśli więc ktoś był powyżej 92. piętra, nie było ucieczki. 197 00:11:51,253 --> 00:11:53,255 Nie dało się zejść po schodach. 198 00:11:53,839 --> 00:11:55,966 8.50 CZASU WSCHODNIEGO 199 00:11:56,049 --> 00:11:58,343 ZGŁOSZENIE POD NUMER 911 200 00:11:58,427 --> 00:12:00,471 408 jednostka straży pożarnej. 201 00:12:00,554 --> 00:12:03,724 Jestem na 106. piętrze World Trade Center. 202 00:12:03,807 --> 00:12:05,142 Mieliśmy tu wybuch. 203 00:12:05,225 --> 00:12:07,269 Rozumiem. 106. piętro? 204 00:12:07,978 --> 00:12:10,355 - Który budynek? Jeden czy dwa? - Jeden. 205 00:12:10,439 --> 00:12:13,525 Dobrze. Proszę otworzyć okna i czekać. 206 00:12:13,609 --> 00:12:16,028 Trochę to potrwa, bo na dole jest pożar. 207 00:12:16,111 --> 00:12:17,905 Nie da się otworzyć okien. 208 00:12:17,988 --> 00:12:19,823 Rozumiem. Proszę czekać. 209 00:12:19,907 --> 00:12:22,201 Już jedziemy. 210 00:12:22,284 --> 00:12:23,911 Dobrze. Pospieszcie się. 211 00:12:27,623 --> 00:12:32,252 Ten piękny poranek stał się brązowy. 212 00:12:32,336 --> 00:12:34,588 Za oknem wirowały kartki papieru. 213 00:12:36,006 --> 00:12:39,051 Wtedy Jim powiedział: „Idziemy do domu”. 214 00:12:39,134 --> 00:12:41,720 Pomyśleliśmy: „Super. Jest po ósmej, 215 00:12:41,804 --> 00:12:42,971 a my mamy wolne”. 216 00:12:43,055 --> 00:12:46,391 Gdy szłam do windy, Jim poszedł wzdłuż korytarza. 217 00:12:46,475 --> 00:12:48,435 Jeszcze raz sprawdzał piętro. 218 00:12:48,519 --> 00:12:51,104 Chciał się upewnić, że wszyscy wyszli 219 00:12:51,188 --> 00:12:52,397 i nikt nie został. 220 00:12:53,148 --> 00:12:54,733 Nie wyszedł już stamtąd. 221 00:13:01,031 --> 00:13:05,577 W tej chwili nie mamy oficjalnych danych o liczbie rannych. 222 00:13:05,661 --> 00:13:10,958 Dopiero zaczynamy zbierać informacje o tym okropnym wydarzeniu. 223 00:13:12,793 --> 00:13:16,421 Budynek się zatrząsł. Nie wiedzieliśmy, co to było. 224 00:13:16,505 --> 00:13:18,715 Alarmy włączyły się automatycznie, 225 00:13:18,799 --> 00:13:22,761 a gdy włączają się alarmy, windy się blokują. 226 00:13:24,847 --> 00:13:27,307 Wiedzieliśmy, że coś jest nie tak. 227 00:13:28,392 --> 00:13:32,437 Gdy stałem w holu, podeszła do mnie kobieta. 228 00:13:32,521 --> 00:13:34,606 Przyszła z bliźniaczych wież. 229 00:13:35,816 --> 00:13:38,694 Była bardzo poparzona. Powiedziałem: „O Boże”. 230 00:13:39,278 --> 00:13:42,865 Ktoś krzyknął, żeby okryć ją ręcznikiem, 231 00:13:42,948 --> 00:13:45,492 bo jej skóra bardzo się łuszczyła. 232 00:13:46,159 --> 00:13:48,620 Poparzyło ją paliwo. 233 00:13:48,704 --> 00:13:51,790 - Pewnie spłynęło szybem windy. - Tak. Szybem windy. 234 00:13:52,708 --> 00:13:54,543 FAYE GILMORE MATKA LEIGH 235 00:13:54,626 --> 00:13:58,005 Przypomniały mi się te dwie panie i pomyślałem: 236 00:13:58,088 --> 00:14:02,759 „Może powinienem sprawdzić, czy tam są, bo nie jestem pewny”. 237 00:14:02,843 --> 00:14:04,887 Windy były zablokowane, 238 00:14:04,970 --> 00:14:09,433 więc wsiadłem do windy towarowej, użyłem klucza i pojechałem na górę. 239 00:14:09,516 --> 00:14:13,604 Gdy otworzyłem drzwi, były tam. Te trzy panie tam czekały. 240 00:14:16,773 --> 00:14:18,275 Utknęły tam. 241 00:14:18,817 --> 00:14:22,738 Jedna z nich uciekła do pokoju i zamknęła drzwi. 242 00:14:22,821 --> 00:14:25,032 - Nie wiem dlaczego. - Bała się. 243 00:14:25,908 --> 00:14:28,660 Pobiegłem za nią, zastukałem i powiedziałem: 244 00:14:28,744 --> 00:14:30,954 „Nie wiem, co się dzieje. 245 00:14:31,038 --> 00:14:33,749 Ale to coś złego. Też się boję. 246 00:14:33,832 --> 00:14:35,125 Musimy stąd iść”. 247 00:14:35,208 --> 00:14:38,211 Rozpłakała się i mówi: „Dobrze. Pójdę z panem”. 248 00:14:39,838 --> 00:14:42,215 Uratował je pan. 249 00:14:42,716 --> 00:14:45,385 Wie pan, co się z nimi stało później? 250 00:14:45,469 --> 00:14:46,303 Nie. 251 00:14:50,265 --> 00:14:53,143 Samoloty zwykle nie latają tak blisko budynków. 252 00:14:53,226 --> 00:14:56,229 Wiatr nie jest teraz silny. 253 00:14:56,730 --> 00:14:59,107 - Warunki do latania idealne. - Tak. 254 00:15:00,108 --> 00:15:01,860 Schodami zbiegali już ludzie 255 00:15:01,944 --> 00:15:04,321 ze wszystkich pięter wyżej. 256 00:15:04,404 --> 00:15:06,823 Postanowiłem stanąć przy wejściu 257 00:15:06,907 --> 00:15:09,701 i policzyć ludzi z mojego działu. 258 00:15:09,785 --> 00:15:12,579 Upewnić się, że cała dziewiątka wyszła. 259 00:15:13,121 --> 00:15:17,209 Byłem szefem tego działu, więc czułem się odpowiedzialny. 260 00:15:17,709 --> 00:15:22,756 Schody były zatłoczone, więc nie poruszali się szybko. 261 00:15:23,799 --> 00:15:25,258 Na 20. piętrze 262 00:15:25,926 --> 00:15:30,806 zobaczyliśmy pierwszego strażaka. Wchodził na górę. 263 00:15:30,889 --> 00:15:33,475 Od tej pory musieliśmy iść pojedynczo, 264 00:15:33,558 --> 00:15:37,062 bo policja i strażacy 265 00:15:37,145 --> 00:15:41,149 szli do góry, by ewakuować budynek. 266 00:15:41,650 --> 00:15:43,568 Ucieszyłem się na ich widok. 267 00:15:50,659 --> 00:15:52,077 GŁOS NIEZNANEGO STRAŻAKA 268 00:15:52,160 --> 00:15:55,497 Widzę gęste kłęby dymu, 269 00:15:55,580 --> 00:15:58,250 wydobywające się z World Trade Center. 270 00:15:58,333 --> 00:16:02,212 Wyślijcie tu wszystko, co macie. 271 00:16:03,296 --> 00:16:07,342 11 września rano nie miałem być na służbie. 272 00:16:07,426 --> 00:16:11,054 Miałem dobową zmianę od niedzieli 273 00:16:11,138 --> 00:16:13,849 do poniedziałku. 11 września to był wtorek. 274 00:16:13,932 --> 00:16:17,436 WÓZ STRAŻACKI 24 DRABINA 5 275 00:16:18,228 --> 00:16:19,730 Dowódca wozu 24 276 00:16:19,813 --> 00:16:22,190 poprosił, żebym wziął jego zmianę. 277 00:16:23,650 --> 00:16:28,280 HOL PÓŁNOCNEJ WIEŻY 11 WRZEŚNIA 2001 ROKU 278 00:16:28,363 --> 00:16:30,032 Szyby w holu były wybite. 279 00:16:30,115 --> 00:16:34,745 Weszliśmy i zobaczyliśmy pęknięcia w marmurze. 280 00:16:34,828 --> 00:16:38,874 Widziałem też kilka ciał przy windach. 281 00:16:38,957 --> 00:16:43,545 To przez paliwo lotnicze, które spłynęło szybami wind. 282 00:16:44,755 --> 00:16:47,340 Mieliśmy tam wejść, ugasić pożar 283 00:16:47,424 --> 00:16:49,509 i uratować jak najwięcej ludzi. 284 00:16:49,593 --> 00:16:51,720 Zaczęliśmy wchodzić gęsiego. 285 00:16:52,387 --> 00:16:56,808 W dół schodzili cywile, też gęsiego, w bardzo zorganizowany sposób. 286 00:16:56,892 --> 00:17:01,396 W końcu trafiliśmy na kogoś z 90. piętra, kto widział ogień. 287 00:17:01,480 --> 00:17:06,568 Wiedzieliśmy już, że czeka nas długa wspinaczka. 288 00:17:07,360 --> 00:17:08,612 POŁUDNIOWA WIEŻA 289 00:17:08,695 --> 00:17:11,990 Bardzo szybko zeszłam do holu Sky Lobby na 78. piętrze. 290 00:17:12,491 --> 00:17:14,201 Było tam pełno ludzi. 291 00:17:15,118 --> 00:17:17,537 Około 400 osób czekało w holu 292 00:17:17,621 --> 00:17:20,415 na ekspresową windę na dół. 293 00:17:21,541 --> 00:17:25,295 Złapałam jedną z ostatnich wind, które dotarły do głównego holu. 294 00:17:26,379 --> 00:17:29,508 Ewidentnie… Stało się coś strasznego. 295 00:17:29,591 --> 00:17:33,970 To niepotwierdzone doniesienia, ale samolot chyba uderzył w jedną z wież. 296 00:17:34,054 --> 00:17:35,055 Staramy się… 297 00:17:35,138 --> 00:17:36,473 9.02 CZASU WSCHODNIEGO 298 00:17:36,556 --> 00:17:38,683 - Możesz wyjrzeć przez okno? - Tak. 299 00:17:38,767 --> 00:17:40,393 Widzisz go na 4000 stóp, 300 00:17:40,477 --> 00:17:42,854 jakieś 5 mil na wschód od lotniska? Chyba… 301 00:17:42,938 --> 00:17:43,897 Tak. Widzę. 302 00:17:43,980 --> 00:17:46,108 On też kieruje się w stronę budynku? 303 00:17:46,191 --> 00:17:48,860 - Tak. Szybko schodzi. - To… 304 00:17:48,944 --> 00:17:52,739 Teraz 4500 stóp. Zszedł 800 stóp za jednym zamachem. 305 00:17:52,823 --> 00:17:54,324 To kolejny problem. 306 00:18:00,831 --> 00:18:03,917 Wyszliśmy na ulicę. Byłam z trójką współpracowników. 307 00:18:04,000 --> 00:18:06,128 Trafiliśmy na siebie w windzie. 308 00:18:06,211 --> 00:18:09,381 Wyszliśmy na Liberty Street 309 00:18:10,382 --> 00:18:14,511 i po jakichś dziesięciu krokach Ingrid krzyknęła: „Uciekamy”. 310 00:18:14,594 --> 00:18:16,012 Nie pamięta czemu. 311 00:18:16,096 --> 00:18:20,892 Pobiegliśmy Liberty Street w kierunku Church Street w parku Zuccotti. 312 00:18:22,102 --> 00:18:23,895 Była 9.03. 313 00:18:24,479 --> 00:18:26,857 9.03 CZASU WSCHODNIEGO 314 00:18:26,940 --> 00:18:27,899 Teraz to wiem, 315 00:18:27,983 --> 00:18:32,445 bo o tej godzinie United 175 uderzył w południową wieżę. 316 00:18:41,621 --> 00:18:43,206 O Boże! 317 00:18:43,290 --> 00:18:44,666 CAROLINE DRIES STUDENTKA 318 00:18:44,749 --> 00:18:46,585 Jezu! 319 00:18:46,668 --> 00:18:49,379 - Boże. Jeszcze jeden. - Matko jedyna. 320 00:18:50,130 --> 00:18:52,007 Jezu. Jeszcze jeden. 321 00:18:52,090 --> 00:18:53,925 To chyba celowe. 322 00:18:54,009 --> 00:18:56,469 - Jeszcze jeden uderzył w budynek. - Rany. 323 00:18:57,262 --> 00:19:00,432 - Kolejny walnął. - Znów w WTC. 324 00:19:00,515 --> 00:19:03,768 - Rozleciał się cały budynek. - A niech mnie. 325 00:19:03,852 --> 00:19:04,728 NAGRANIE AMATORSKIE 326 00:19:06,313 --> 00:19:10,233 WIADOMOŚCI STACJI ABC 7 NY 327 00:19:10,859 --> 00:19:11,860 Szybko! 328 00:19:16,114 --> 00:19:17,449 Jesteś, John? 329 00:19:21,203 --> 00:19:22,287 Nie wiem. 330 00:19:22,370 --> 00:19:24,581 Na ziemię! 331 00:19:24,664 --> 00:19:26,625 - Co się stało? - Co się dzieje? 332 00:19:26,708 --> 00:19:28,627 …czekamy na kolejny wybuch! 333 00:19:32,422 --> 00:19:33,298 Cofnąć się! 334 00:19:33,381 --> 00:19:34,799 Cofnijmy się. 335 00:19:37,260 --> 00:19:42,641 Szybko! Dalej! Ruszać się! No już! 336 00:19:42,724 --> 00:19:44,059 Drugi samolot właśnie… 337 00:19:49,731 --> 00:19:51,233 DC01, mów. 338 00:19:52,400 --> 00:19:55,779 Druga eksplozja w drugim budynku WTC, na górnych piętrach. 339 00:19:55,862 --> 00:19:59,491 Drugi budynek WTC. Eksplozja na górnych piętrach. 340 00:20:09,960 --> 00:20:11,753 To już chyba oczywiste, 341 00:20:11,836 --> 00:20:15,840 że drugi samolot uderzył w World Trade Center. 342 00:20:15,924 --> 00:20:17,926 To chyba akt terrorystyczny 343 00:20:18,009 --> 00:20:21,721 o skali, której nie możemy sobie w tym momencie wyobrazić. 344 00:20:24,683 --> 00:20:26,977 Było słychać, jak ludzie wzdychają. 345 00:20:27,060 --> 00:20:29,729 Wydawało się, że świat się rozpada. 346 00:20:31,147 --> 00:20:34,818 Mózg próbuje pojąć coś, 347 00:20:34,901 --> 00:20:36,861 co jest nie do pojęcia. 348 00:20:36,945 --> 00:20:38,530 To było niewiarygodne. 349 00:20:39,823 --> 00:20:42,701 A to był dopiero początek. 350 00:20:45,578 --> 00:20:48,290 Trzeci porwany samolot leci w kierunku Waszyngtonu. 351 00:20:48,373 --> 00:20:51,543 Wezwijcie Langley, niech lecą do Waszyngtonu. 352 00:20:58,174 --> 00:21:00,218 NETFLIX — SERIAL DOKUMENTALNY 353 00:21:40,717 --> 00:21:44,554 CZĘŚĆ I W STANIE NAJWYŻSZEJ GOTOWOŚCI 354 00:21:52,562 --> 00:21:54,856 Ataki z 11 września 2001 roku 355 00:21:54,939 --> 00:21:58,568 to najważniejsze ataki terrorystyczne w historii ludzkości. 356 00:22:01,404 --> 00:22:06,284 Trudno jest sobie wyobrazić ten głęboki szok, 357 00:22:06,785 --> 00:22:11,915 zagubienie, chaos i niepewność, odczuwane 11 września 358 00:22:11,998 --> 00:22:14,000 w pierwszych godzinach po atakach. 359 00:22:14,084 --> 00:22:18,046 Nikt nie wiedział, kto nas zaatakował, dlaczego to zrobił 360 00:22:18,129 --> 00:22:20,632 i czy będą kolejne ataki. 361 00:22:21,466 --> 00:22:25,720 To prowadziło do najważniejszego pytania: 362 00:22:25,804 --> 00:22:27,931 „Dlaczego nas nienawidzą?”. 363 00:22:31,893 --> 00:22:35,522 Uderzenia w bliźniacze wieże były tylko pierwszym aktem 364 00:22:35,605 --> 00:22:42,570 całego dnia ataków na cele symbolizujące amerykańską potęgę. 365 00:22:45,532 --> 00:22:47,158 To była operacja prowadzona 366 00:22:47,242 --> 00:22:50,703 przez zwolenników Osamy bin Ladena. 367 00:22:52,914 --> 00:22:58,253 Terroryzm można zdefiniować jako przemoc lub groźbę przemocy 368 00:22:58,336 --> 00:23:01,881 w celu osiągnięcia fundamentalnych zmian politycznych. 369 00:23:03,174 --> 00:23:06,886 Wszyscy terroryści uważają się za mimowolnych wojowników, 370 00:23:06,970 --> 00:23:10,849 zepchniętych do defensywy przez drapieżnych agresorów. 371 00:23:11,391 --> 00:23:14,602 Uważają, że nie mają wyjścia. Muszą użyć przemocy. 372 00:23:16,438 --> 00:23:18,606 Tak myślał również bin Laden. 373 00:23:18,690 --> 00:23:21,317 Że terroryzm może zmienić bieg historii. 374 00:23:26,072 --> 00:23:30,452 Ale droga do 11 września zaczęła się dziesiątki lat wcześniej, 375 00:23:30,535 --> 00:23:32,454 w samym sercu zimnej wojny, 376 00:23:32,537 --> 00:23:35,915 podczas sowieckiej inwazji na Afganistan w 1979 roku. 377 00:23:36,916 --> 00:23:39,335 To tam się to zaczęło. 378 00:23:43,173 --> 00:23:45,133 1979 SOWIECI NAJEŻDŻAJĄ AFGANISTAN 379 00:23:49,262 --> 00:23:51,556 Chyba nikt nie rozumiał do końca, 380 00:23:51,639 --> 00:23:54,934 że to przełomowy moment w historii. 381 00:23:57,395 --> 00:23:59,522 I nikt nie mógł przewidzieć, 382 00:23:59,606 --> 00:24:01,733 że to wydarzenie będzie tak ważne, 383 00:24:01,816 --> 00:24:05,695 że wpłynie nie tylko na resztę XX wieku, 384 00:24:05,778 --> 00:24:10,658 ale i na pierwsze dekady XXI wieku. 385 00:24:11,493 --> 00:24:15,038 Radzieckie wojska prowadziły zażarte walki na ulicach Kabulu, 386 00:24:15,121 --> 00:24:16,873 stolicy Afganistanu. 387 00:24:16,956 --> 00:24:19,876 Związek Radziecki wysłał czołgi i helikoptery, 388 00:24:19,959 --> 00:24:21,628 by zniszczyć rebeliantów. 389 00:24:23,213 --> 00:24:28,468 Jestem byłym oficerem CIA, zaangażowanym w afgański ruchu oporu 390 00:24:28,551 --> 00:24:30,303 przeciw sowieckiej okupacji. 391 00:24:31,054 --> 00:24:33,097 W tamtym okresie Amerykanie 392 00:24:33,181 --> 00:24:36,935 musieliby sięgnąć po atlas świata, 393 00:24:37,018 --> 00:24:39,270 by ustalić, gdzie jest Afganistan. 394 00:24:39,354 --> 00:24:41,022 Co nas to obchodziło? 395 00:24:41,523 --> 00:24:45,985 Waszyngton to obchodziło, 396 00:24:46,069 --> 00:24:47,987 bo Związek Radziecki, 397 00:24:48,071 --> 00:24:51,366 druga strona zimnej wojny, 398 00:24:51,449 --> 00:24:56,287 która trwała od 1948 roku 399 00:24:56,371 --> 00:25:00,500 i kosztowała dziesięć bilionów dolarów, 400 00:25:00,917 --> 00:25:05,296 radykalnie wykroczył poza swoje granice. 401 00:25:05,380 --> 00:25:08,132 Jedynym wyjściem dla amerykańskiego prezydenta 402 00:25:08,216 --> 00:25:10,510 i amerykańskiego rządu 403 00:25:10,593 --> 00:25:13,304 było coś zrobić, jakoś odpowiedzieć. 404 00:25:14,055 --> 00:25:17,058 Radzieccy przywódcy oświadczyli publicznie, 405 00:25:17,141 --> 00:25:21,646 że jedyną moralnością, którą uznają, jest ta, która wspiera ich sprawę. 406 00:25:21,729 --> 00:25:23,064 Światowa rewolucja. 407 00:25:26,109 --> 00:25:27,777 Ronald Reagan przejął władzę 408 00:25:27,860 --> 00:25:30,405 i mianował nowego dyrektora CIA, 409 00:25:30,488 --> 00:25:31,948 Billa Caseya. 410 00:25:32,448 --> 00:25:34,826 Bill Casey wezwał mnie i powiedział: 411 00:25:34,909 --> 00:25:38,705 „Jedź do Afganistanu, dam ci miliard dolarów rocznie. 412 00:25:38,788 --> 00:25:40,498 Spraw, by ci goście wygrali. 413 00:25:40,582 --> 00:25:43,376 Nie mają tylko walczyć do ostatniej kropli krwi. 414 00:25:43,459 --> 00:25:46,421 Mają wyprzeć tamtych z kraju. 415 00:25:46,504 --> 00:25:49,048 Jeśli miliard to za mało, dam ci więcej”. 416 00:25:49,132 --> 00:25:51,759 Od tej chwili presja rosła. 417 00:25:51,843 --> 00:25:54,596 Nie było mowy o kapitulacji. 418 00:25:56,764 --> 00:26:02,270 Do 1985 roku zginął milion Afgańczyków. 419 00:26:02,353 --> 00:26:06,482 1,5 miliona było rannych lub kalekich. 420 00:26:06,566 --> 00:26:09,944 Milion ewakuował się do Iranu, 421 00:26:10,570 --> 00:26:13,364 a dwa miliony do Pakistanu. 422 00:26:14,449 --> 00:26:18,036 Spośród około 13 milionów mieszkańców, 423 00:26:18,119 --> 00:26:20,788 jedna trzecia została zabita, ranna 424 00:26:20,872 --> 00:26:22,498 lub zmuszona do ucieczki. 425 00:26:23,833 --> 00:26:27,420 Decyzja zapadła. Zajmiemy się tym. 426 00:26:27,503 --> 00:26:30,340 Bierzmy się do roboty i rozwiążmy problem. 427 00:26:32,342 --> 00:26:37,180 W kluczowych latach 1984, 1985 i 1986, 428 00:26:37,263 --> 00:26:40,725 Stany Zjednoczone dawały mudżahedinom miliardy dolarów. 429 00:26:44,354 --> 00:26:48,149 Mudżahedini byli Afgańczykami, którzy powstali, 430 00:26:48,232 --> 00:26:50,318 opierając się na islamie, 431 00:26:50,401 --> 00:26:53,363 by uwolnić kraj od radzieckiej okupacji. 432 00:26:54,697 --> 00:26:59,744 Dżihad był muzułmańską walką z opresją, dyktaturą, 433 00:26:59,827 --> 00:27:04,916 autorytaryzmem i innowiercami, którzy chcieli podbić muzułmańskie ziemie. 434 00:27:07,794 --> 00:27:10,129 Trudno sobie wyobrazić, jakie wyzwania 435 00:27:10,213 --> 00:27:13,925 wiązały się z dostarczaniem dziesiątek tysięcy ton uzbrojenia, 436 00:27:14,008 --> 00:27:18,805 pieniędzy i innych rzeczy Afgańczykom podczas tej wojny. 437 00:27:19,889 --> 00:27:25,353 Po stronie afgańskiej było siedmiu niezależnych przywódców. 438 00:27:25,978 --> 00:27:32,318 Reprezentowali zarówno grupy etniczne, jak i plemienne, a dzieliło ich to, 439 00:27:32,402 --> 00:27:36,447 czy byli fundamentalistami, czy też byli umiarkowani. 440 00:27:37,031 --> 00:27:42,120 Wśród czterech fundamentalistów był Gulbuddin Hekmatjar, Czarny Książę. 441 00:27:42,203 --> 00:27:46,207 Zawsze nosił czarny turban i nienawidzili go wszyscy na świecie, 442 00:27:46,290 --> 00:27:49,585 poza jego dowódcami. 443 00:27:51,921 --> 00:27:55,800 Jedna osoba ma szczególnie licznych zwolenników. 444 00:27:56,384 --> 00:27:58,803 Nazywa się Gulbuddin Hekmatjar. 445 00:27:59,595 --> 00:28:03,266 To 33-letni były student inżynierii z Kabulu. 446 00:28:05,476 --> 00:28:10,314 Miał okropną reputację. Spędzał czas na Uniwersytecie w Kabulu. 447 00:28:10,982 --> 00:28:13,401 Pamiętam, że krążyła popularna plotka, 448 00:28:13,484 --> 00:28:16,487 że to on zapoczątkował zwyczaj 449 00:28:16,571 --> 00:28:19,282 polewania kwasem twarzy dziewczyn. 450 00:28:19,365 --> 00:28:21,868 Bo wtedy kobiety nie były zakryte. 451 00:28:22,910 --> 00:28:26,831 Nosiły spódnice i sukienki, studiowały na uniwersytecie. 452 00:28:37,717 --> 00:28:42,346 Hekmatjar skazał mnie na śmierć, bo krytykowałem go w moich tekstach. 453 00:28:42,930 --> 00:28:46,225 GULBUDDIN HEKMATJAR BYŁY PRZYWÓDCA MUDŻAHEDINÓW 454 00:28:46,309 --> 00:28:49,687 Musieliśmy chwycić za broń. Nie było wyjścia. 455 00:28:49,771 --> 00:28:54,525 To była wojna i nie mieliśmy wyboru. 456 00:28:55,443 --> 00:28:59,739 Sowieci chcieli zmienić Afganistan w jedno ze swoich państw satelickich. 457 00:28:59,822 --> 00:29:01,324 Taki był ich plan. 458 00:29:02,033 --> 00:29:05,787 Wtedy zacząłem walczyć o ocalenie kraju. 459 00:29:05,870 --> 00:29:09,081 Wynikało to z moich przekonań religijnych. 460 00:29:09,165 --> 00:29:13,002 Moją motywacją była moja wiara i jej obrona. 461 00:29:15,463 --> 00:29:16,798 Przybyli Sowieci. 462 00:29:16,881 --> 00:29:20,551 Niektórzy uważali ich obecność w Afganistanie 463 00:29:20,635 --> 00:29:24,514 za zagrożenie dla wolności i suwerenności. 464 00:29:24,597 --> 00:29:29,060 Cały świat czuł się zagrożony. Państwa w tym regionie szczególnie. 465 00:29:29,143 --> 00:29:35,441 Iran, Pakistan i kraje Zatoki Perskiej czuły się zagrożone. 466 00:29:35,525 --> 00:29:38,110 Europa, Ameryka i cały zachód też. 467 00:29:39,737 --> 00:29:43,574 Nie sądzili, że Afgańczycy się oprą. 468 00:29:43,658 --> 00:29:47,370 Ale, wbrew ich oczekiwaniom, opór zaczął się tutaj. 469 00:29:51,082 --> 00:29:53,125 Nie rekrutujesz tych ludzi, 470 00:29:53,209 --> 00:29:56,420 by jeden z nich poślubił twoją siostrę. 471 00:29:56,504 --> 00:29:58,631 Robią, co trzeba. 472 00:30:00,216 --> 00:30:04,595 Trzeba było działać w tym systemie. Sprzęt trafiał do dowódców, 473 00:30:04,679 --> 00:30:07,473 w tym Ahmada Szah Masuda, którzy toczyli walki. 474 00:30:07,557 --> 00:30:10,017 Przekazywałem mu 250 000 $ miesięcznie. 475 00:30:11,853 --> 00:30:13,813 KARACZI, PAKISTAN 476 00:30:13,896 --> 00:30:18,192 Niedługo później ładunki trafiały do portu Karaczi, 477 00:30:18,276 --> 00:30:22,613 przechodziły przez system i trafiały do Afganistanu. 478 00:30:23,197 --> 00:30:25,658 Amerykańskie działania przesunęły poziom 479 00:30:25,741 --> 00:30:28,244 z karabinu Enfielda z początku XX wieku 480 00:30:28,327 --> 00:30:32,498 do skrzyń pełnych AK-47, 481 00:30:33,082 --> 00:30:38,045 82-milimetrowych moździerzy, 107. i 122-milimetrowych rakiet, 482 00:30:38,129 --> 00:30:41,173 pocisków niekierowanych, które wszyscy kochają 483 00:30:41,257 --> 00:30:43,301 i dział bezodrzutowych. 484 00:30:45,720 --> 00:30:49,682 1988 ARABSKA MŁODZIEŻ WALCZY RAMIĘ W RAMIĘ 485 00:30:49,765 --> 00:30:52,101 Pamiętam jak w 1988 roku 486 00:30:52,184 --> 00:30:55,104 przekroczyliśmy granicę i odwiedziliśmy Afganistan 487 00:30:55,187 --> 00:30:58,107 z zagranicznymi korespondentami. 488 00:30:58,190 --> 00:31:03,195 Widzieliśmy długą kolumnę bojowników, opuszczającą Afganistan 489 00:31:03,279 --> 00:31:04,614 w drodze do Pakistanu. 490 00:31:04,697 --> 00:31:08,242 Mówili, że chcą odpocząć i odzyskać siły. 491 00:31:08,326 --> 00:31:11,412 Pamiętam, że byłem w szoku, 492 00:31:11,495 --> 00:31:16,709 bo byli to głównie Arabowie, Indonezyjczycy, Filipińczycy 493 00:31:16,792 --> 00:31:18,628 i ludzie z całego świata. 494 00:31:20,713 --> 00:31:25,384 W pewnym momencie 495 00:31:25,468 --> 00:31:29,889 do dżihadu dołączyła grupa młodych Arabów. 496 00:31:29,972 --> 00:31:31,724 Nie było ich wielu. 497 00:31:32,767 --> 00:31:34,852 Mała grupa młodych mężczyzn. 498 00:31:36,854 --> 00:31:40,691 Ich kraje ojczyste nie traktowały tej sprawy poważnie. 499 00:31:42,151 --> 00:31:46,989 Zachodowi nie przeszkadzało, że wzięli udział w tej wojnie. 500 00:31:47,907 --> 00:31:50,618 Było ich bardzo mało. 501 00:31:51,202 --> 00:31:53,913 Mieli jeden czy dwa posterunki. 502 00:31:56,082 --> 00:31:58,542 Nazywali się Al-Kaida. 503 00:32:10,721 --> 00:32:15,017 Osama bin Laden należał do bardzo nowoczesnej rodziny bin Ladenów. 504 00:32:15,101 --> 00:32:19,730 Byli dużymi przedsiębiorcami budowlanymi i biznesmenami w Arabii Saudyjskiej. 505 00:32:20,856 --> 00:32:25,820 Ale on chciał zrobić coś dla islamu i poprowadzić dżihad. 506 00:32:30,866 --> 00:32:34,954 Przybył do Peszawaru z maszynami budowlanymi, 507 00:32:35,037 --> 00:32:39,333 należącymi do jego rodziny, i pomógł mudżahedinom w budowie tuneli, 508 00:32:39,417 --> 00:32:43,337 składów amunicji i tym podobnych. 509 00:32:43,421 --> 00:32:47,883 Szybko zdobył szacunek i wsparcie tych, 510 00:32:47,967 --> 00:32:51,387 którzy popierali wojnę z Sowietami. 511 00:32:54,056 --> 00:32:57,852 Osama bin Laden był w Afganistanie. 512 00:32:58,477 --> 00:33:01,689 Stworzył grupę, która stała się potem Al-Kaidą. 513 00:33:01,772 --> 00:33:05,776 Grupę swoich ludzi. 514 00:33:05,860 --> 00:33:10,781 To nie był problem dla CIA ani dla nikogo innego. 515 00:33:20,332 --> 00:33:23,544 W latach 80. pochłonęła nas zimna wojna. 516 00:33:23,627 --> 00:33:26,380 Zagrożenie ze strony Związku Radzieckiego. 517 00:33:28,215 --> 00:33:32,344 MADRASA W POBLIŻU GRANICY AFGAŃSKO-PAKISTAŃSKIEJ 518 00:33:32,428 --> 00:33:37,266 Ale za kulisami działo się coś, czego nie rozumiano i nie doceniano. 519 00:33:37,349 --> 00:33:40,519 Polityka spajała się z religią. 520 00:33:43,522 --> 00:33:47,735 W wiejskich meczetach nauczyciele wzywają ludzi do walki. 521 00:33:47,818 --> 00:33:50,404 Mówią, że dżihad jest obowiązkowy. 522 00:33:51,447 --> 00:33:55,659 Nie wzięliśmy pod uwagę tego, jak te apele do muzułmanów 523 00:33:55,743 --> 00:33:58,454 na całym świecie, by walczyli w Afganistanie 524 00:33:58,537 --> 00:34:02,708 i wspierali finansowo mudżahedinów, świętych wojowników, 525 00:34:02,792 --> 00:34:05,628 zmieniały charakter terroryzmu. 526 00:34:08,464 --> 00:34:12,510 W tamtym okresie Afgańczycy starali się o pociski Stinger. 527 00:34:12,593 --> 00:34:17,431 Wspierali ich amerykańscy politycy i urzędnicy CIA. 528 00:34:17,515 --> 00:34:19,809 W końcu prezydent Reagan zgodził się 529 00:34:19,892 --> 00:34:22,895 przekazać im ograniczoną liczbę tych pocisków. 530 00:34:22,978 --> 00:34:28,526 Wtedy były to najnowocześniejsze pociski do zestrzeliwania radzieckich samolotów. 531 00:34:28,609 --> 00:34:30,736 Uczono ich zestrzeliwać te samoloty, 532 00:34:30,820 --> 00:34:33,531 gdy lądowały na radzieckich lotniskach. 533 00:34:34,448 --> 00:34:38,994 Sprowadziłem Stingery. We wrześniu wysłaliśmy pierwszy oddział. 534 00:34:39,078 --> 00:34:42,123 Mała grupa do zwalczania pojazdów w Dżalalabadzie, 535 00:34:42,206 --> 00:34:45,334 czekająca na radzieckie MI-24 Delta, 536 00:34:45,417 --> 00:34:48,546 wracające z Kabulu do Dżalalabadu. 537 00:34:48,629 --> 00:34:52,049 Nasi wyskakiwali i… 538 00:34:52,133 --> 00:34:56,762 Strzelec odpalał pocisk i leciał on łukiem po niebie, 539 00:34:56,846 --> 00:34:59,140 ciągnąc za sobą biały pióropusz. 540 00:34:59,223 --> 00:35:02,726 Rozwalił pierwszy helikopter i… 541 00:35:03,310 --> 00:35:07,356 Po tej akcji morale afgańskiego ruchu oporu 542 00:35:07,439 --> 00:35:10,818 przeszło od cierpliwego czekania na męczeńską śmierć 543 00:35:10,901 --> 00:35:14,530 do: „Pieprzyć cierpliwość. Dokopmy im!”. 544 00:35:15,114 --> 00:35:16,073 To działało. 545 00:35:16,157 --> 00:35:20,995 Odkąd sprowadziliśmy Stingery, Sowieci nie mieli ani dnia spokoju, 546 00:35:21,078 --> 00:35:22,496 póki nie wyjechali. 547 00:35:22,580 --> 00:35:24,957 I tyle. Wojna się zmieniła. 548 00:35:25,040 --> 00:35:30,045 Po dziewięciu latach wojny radzieccy żołnierze opuścili Afganistan. 549 00:35:30,129 --> 00:35:32,715 Dziewięć lat okupacji i śmierci. 550 00:35:32,798 --> 00:35:35,259 Zginęło co najmniej 15 000 Sowietów 551 00:35:35,342 --> 00:35:38,804 i tysiące afgańskich powstańców i cywilów. 552 00:35:38,888 --> 00:35:42,683 Jadący na czołgach żołnierze machali, uśmiechali się i krzyczeli. 553 00:35:42,766 --> 00:35:45,311 Wyjeżdżali z poczuciem ulgi. 554 00:35:46,020 --> 00:35:50,691 Pojechałem tam tamtego ranka, by być na afgańskiej ziemi, 555 00:35:50,774 --> 00:35:52,610 gdy Sowieci odjeżdżali. 556 00:35:52,693 --> 00:35:55,946 To był symboliczny gest, ale byłem tam. 557 00:35:56,030 --> 00:35:59,867 Odjechali, wróciłem do siebie i w nocy zgasiłem światło. 558 00:35:59,950 --> 00:36:05,706 To była wiadomość dla grupy KGB, która miała siedzibę kilometr ode mnie: 559 00:36:05,789 --> 00:36:07,750 „Koniec gry. Przegraliście”. 560 00:36:10,044 --> 00:36:13,839 W świecie muzułmańskim powszechna była opinia, 561 00:36:13,923 --> 00:36:16,926 że to muzułmańskie armie, pod wodzą mudżahedinów, 562 00:36:17,009 --> 00:36:19,845 pokonały Sowietów. 563 00:36:20,888 --> 00:36:23,140 NIECH ŻYJE PRZYJAŹŃ AFGAŃSKO-SOWIECKA 564 00:36:23,224 --> 00:36:25,893 Ciekły mi łzy. 565 00:36:28,187 --> 00:36:31,690 Nawet gdy się modliłem, nie przestawałem płakać. 566 00:36:31,774 --> 00:36:38,656 Płakałem nieprzerwanie przez dwa dni. 567 00:36:39,657 --> 00:36:44,078 Jakbym niespodziewanie spełnił swoje największe marzenie. 568 00:36:44,161 --> 00:36:48,457 Wcześniej niż sądziłem. 569 00:36:49,875 --> 00:36:55,047 Spełniłem swoje marzenie, 570 00:36:56,298 --> 00:36:59,551 ostatni żołnierze okupanta opuścili kraj. 571 00:36:59,635 --> 00:37:02,471 Nie sądziłem, że stanie się to tak szybko. 572 00:37:02,554 --> 00:37:06,517 Byłem tego pewny. Wierzyłem, że Sowieci zostaną pokonani. 573 00:37:06,600 --> 00:37:07,851 Ale nie tak szybko. 574 00:37:09,186 --> 00:37:10,813 Tak się czułem. 575 00:37:14,066 --> 00:37:17,611 Hekmatjar sądził, że prędzej czy później każę go zabić. 576 00:37:18,112 --> 00:37:21,240 Podczas naszego ostatniego spotkania 577 00:37:21,865 --> 00:37:24,118 powiedział: „Przyszedłeś mnie zabić”. 578 00:37:24,618 --> 00:37:26,161 A ja na to: 579 00:37:26,245 --> 00:37:30,749 „Nie, panie inżynierze. Nie zabiję dziś pana”. 580 00:37:34,378 --> 00:37:37,381 Pamiętam, jak to wyglądało w USA na początku lat 90. 581 00:37:37,464 --> 00:37:38,841 Tryumfowaliśmy. 582 00:37:38,924 --> 00:37:40,926 Pierwszy prezydent Bush 583 00:37:41,010 --> 00:37:43,429 inaugurował nowy porządek świata. 584 00:37:43,512 --> 00:37:45,097 Miał on szerzyć demokrację 585 00:37:45,180 --> 00:37:48,058 i wspaniałość zachodniego modelu liberalnego 586 00:37:48,142 --> 00:37:50,394 i kapitalizmu na całym świecie. 587 00:37:51,061 --> 00:37:52,479 Nie zwracaliśmy uwagi. 588 00:37:52,563 --> 00:37:55,983 Skupialiśmy się na świecie widzianym z naszej perspektywy. 589 00:37:56,066 --> 00:38:00,779 Demokratycznym i materialistycznym. 590 00:38:02,823 --> 00:38:06,452 Nie rozumieliśmy potęgi religii. 591 00:38:06,535 --> 00:38:11,206 Nie zauważyliśmy więc, że to, co wydarzyło się w Afganistanie, 592 00:38:11,290 --> 00:38:14,626 nie było finałem, a wstępem do czegoś poważniejszego. 593 00:38:15,753 --> 00:38:19,131 Zwłaszcza po inwazji Saddama Husajna na Kuwejt. 594 00:38:19,757 --> 00:38:21,550 Irak zaatakował dziś Kuwejt. 595 00:38:21,633 --> 00:38:25,679 Doskonale przeprowadzona inwazja, która zaskoczyła świat. 596 00:38:25,763 --> 00:38:27,306 Atak nastąpił kilka godzin 597 00:38:27,389 --> 00:38:31,435 po zerwaniu przez Irak rozmów z Kuwejtem o spornych polach naftowych. 598 00:38:32,061 --> 00:38:34,855 Wiele krajów, w tym USA i Wielka Brytania, 599 00:38:34,938 --> 00:38:39,026 natychmiast zareagowało na inwazję Husajna i Iraku na Kuwejt 600 00:38:39,109 --> 00:38:43,697 wysyłając okręty i siły lądowe, by chronić Arabię Saudyjską 601 00:38:43,781 --> 00:38:46,492 i resztę Półwyspu Arabskiego 602 00:38:46,575 --> 00:38:50,579 przed próbą poszerzenia kontroli Iraku 603 00:38:50,662 --> 00:38:53,082 nad światowymi zasobami ropy. 604 00:38:57,044 --> 00:38:58,587 Gdy wstąpiłem do FBI, 605 00:38:58,670 --> 00:39:04,343 analizowałem grupy terrorystyczne. 606 00:39:04,426 --> 00:39:09,098 Interesowały mnie grupy takie jak Hamas, Hezbollah, 607 00:39:09,181 --> 00:39:12,101 czy PIJ - Palestyński Islamski Dżihad. 608 00:39:12,184 --> 00:39:17,231 I ten dziwak, który ciągle udzielał wywiadów. 609 00:39:17,731 --> 00:39:20,359 Co pan planuje w przyszłości? 610 00:39:23,070 --> 00:39:26,281 Zobaczycie i usłyszycie o tym w mediach. 611 00:39:27,449 --> 00:39:28,450 Jak Bóg da. 612 00:39:31,120 --> 00:39:33,038 Kim on jest? Co zamierza? 613 00:39:33,122 --> 00:39:36,750 Gdy pytałem o to wtedy ludzi z rządu, 614 00:39:36,834 --> 00:39:39,378 większość mówiła mi, że to tylko finansista. 615 00:39:39,461 --> 00:39:42,881 Finansuje islamskie działania na całym świecie. 616 00:39:42,965 --> 00:39:45,592 Ale miał w sobie coś złowieszczego. 617 00:39:47,803 --> 00:39:53,475 Osama bin Laden miał trudności z wyjaśnieniem swoim zwolennikom 618 00:39:53,559 --> 00:39:57,146 religijnego uzasadnienia walki ze Stanami Zjednoczonymi. 619 00:39:57,229 --> 00:40:01,024 Przecież Stany udzieliły mudżahedinom pomocy. 620 00:40:01,108 --> 00:40:05,446 Pomogły Afgańczykom pokonać radzieckich komunistów. 621 00:40:07,281 --> 00:40:09,575 Gdy Saddam Husajn najechał Kuwejt, 622 00:40:09,658 --> 00:40:13,203 był to sygnał dla ludzi takich jak Osama bin Laden. 623 00:40:13,287 --> 00:40:15,581 Mówili: „Widzicie? Mówiliśmy wam. 624 00:40:15,664 --> 00:40:19,418 Stany Zjednoczone chcą najechać muzułmańskie ziemie, 625 00:40:19,501 --> 00:40:23,213 zaatakować dwa święte miejsca, 626 00:40:23,297 --> 00:40:27,676 by kraść ropę i bogactwa muzułmanów”. 627 00:40:30,137 --> 00:40:32,806 To umocniło przekonanie Osamy, 628 00:40:32,890 --> 00:40:35,309 że USA nie różnią się od ZSRR. 629 00:40:35,392 --> 00:40:38,604 Że ochrona Arabii Saudyjskiej to podstęp, 630 00:40:38,687 --> 00:40:42,191 by podporządkować sobie muzułmanów 631 00:40:42,274 --> 00:40:46,737 i przejąć kontrolę nad ich najcenniejszym zasobem naturalnym, 632 00:40:46,820 --> 00:40:50,782 złożami ropy i gazu ziemnego w tym regionie. 633 00:40:51,283 --> 00:40:54,912 Przedstawiał siebie jako samotnika, 634 00:40:54,995 --> 00:40:57,748 osobę głęboko oddaną religii, 635 00:40:57,831 --> 00:41:02,085 który przeciwstawia się tej fali kulturowej jednorodności, 636 00:41:02,169 --> 00:41:05,380 zachodnim wpływom i dominacji. Która mówi: „Dość! 637 00:41:05,881 --> 00:41:09,426 Mamy własne wierzenia i styl życia. 638 00:41:09,510 --> 00:41:12,513 Nie chcemy tego, co próbujecie nam narzucić. 639 00:41:12,596 --> 00:41:15,766 Dlatego nie mamy wyboru, musimy walczyć”. 640 00:41:17,518 --> 00:41:22,689 Postanowił wezwać do dżihadu przeciw Stanom Zjednoczonym. 641 00:41:24,316 --> 00:41:28,904 Widział w tym okazję do obudzenia muzułmańskiego świata 642 00:41:28,987 --> 00:41:34,409 i sprowokowania ludzi do myślenia o pokonaniu drugiego supermocarstwa. 643 00:41:40,415 --> 00:41:42,417 1993 WYBUCH WSTRZĄSA WORLD TRADE CENTER 644 00:41:43,252 --> 00:41:48,966 26 LUTEGO 1993 ROKU 645 00:41:50,384 --> 00:41:52,511 Około godziny 12.15 646 00:41:52,594 --> 00:41:55,764 doszło do dużej eksplozji w World Trade Center. 647 00:41:55,847 --> 00:41:58,016 Doszło do zawalenia kilku pięter 648 00:41:58,100 --> 00:42:01,186 i zasypania parkingu w piwnicy pod wieżą numer jeden. 649 00:42:01,270 --> 00:42:03,480 Setki ludzi wylewają się z klatki schodowej. 650 00:42:03,564 --> 00:42:07,776 Radosny koniec dwugodzinnej wędrówki po zadymionych schodach, 651 00:42:07,859 --> 00:42:09,987 zataczania się i kaszlu. 652 00:42:10,070 --> 00:42:13,991 Wiemy o pięciu ofiarach śmiertelnych i ponad 200 rannych w wybuchu, 653 00:42:14,074 --> 00:42:17,160 który wstrząsnął drugim najwyższym budynkiem w kraju. 654 00:42:18,495 --> 00:42:22,165 Pierwszy zamach na World Trade Center nie był dziełem Al-Kaidy, 655 00:42:22,249 --> 00:42:25,419 choć powstała pięć lat wcześniej. 656 00:42:26,128 --> 00:42:29,339 To nie znaczy, że w ogóle nie było związku z Al-Kaidą. 657 00:42:29,423 --> 00:42:32,593 Nie była aktywnie zaangażowana w zamach. 658 00:42:32,676 --> 00:42:36,388 Na tym etapie była jeszcze w fazie planowania. 659 00:42:38,432 --> 00:42:42,102 To była operacja przeprowadzona przez akolitów lub zwolenników 660 00:42:42,185 --> 00:42:44,730 Ślepego Szejka, Abdela-Rahmana, 661 00:42:44,813 --> 00:42:49,026 którego bin Laden uważał za duchowego mentora. 662 00:42:50,652 --> 00:42:52,029 Omar Abdel-Rahman 663 00:42:52,112 --> 00:42:55,157 zdołał uciec z Egiptu i przyjechać do USA, 664 00:42:55,240 --> 00:43:00,037 bo ludzie w rządzie amerykańskim wierzyli, że jest po naszej stronie. 665 00:43:00,120 --> 00:43:04,458 Walczył z Sowietami, pomógł ich pokonać. 666 00:43:05,375 --> 00:43:09,963 Nie ma więc mowy o wrogości wobec Stanów Zjednoczonych. 667 00:43:10,047 --> 00:43:11,673 Mylili się. 668 00:43:14,217 --> 00:43:16,303 Wiemy, że Ramzi Ahmed Jusuf, 669 00:43:16,386 --> 00:43:20,641 pomysłodawca zamachu bombowego na World Trade Center w 1993 roku, 670 00:43:20,724 --> 00:43:23,769 chciał przewrócić jedną wieżę na drugą. 671 00:43:23,852 --> 00:43:26,772 Zamierzał zabić 60 000 ludzi. 672 00:43:26,855 --> 00:43:29,483 Myślał w zupełnie innej skali 673 00:43:29,566 --> 00:43:34,154 niż wcześniejsi terroryści. Tak jak jego wuj, Chalid Szajch Muhammad. 674 00:43:34,988 --> 00:43:37,658 CHALID SZAJCH MUHAMMAD 675 00:43:37,741 --> 00:43:38,867 Na początku 676 00:43:38,950 --> 00:43:42,579 Chalid Szajch Muhammad bardzo chciał zburzyć WTC. 677 00:43:43,163 --> 00:43:46,416 Gdy złapali Ramziego Jusufa, jego krewnego, 678 00:43:46,917 --> 00:43:50,796 wsadzili go do helikoptera, który zabrał go do Nowego Jorku. 679 00:43:51,755 --> 00:43:54,007 Pokazali mu World Trade Center 680 00:43:54,091 --> 00:43:56,301 i powiedzieli: „Widzisz? Wciąż stoi”. 681 00:43:57,469 --> 00:44:01,056 Powiedział: „Gdybym miał więcej pieniędzy, nie stałby”. 682 00:44:01,807 --> 00:44:08,230 Tym, co podkreśliło, jak poważny był atak na World Trade Center w 1993 roku, 683 00:44:08,313 --> 00:44:11,441 był fakt, że to nie była jednorazowa akcja. 684 00:44:11,525 --> 00:44:15,779 Bo w czerwcu 1993 roku odkryto kolejny taki plan. 685 00:44:19,700 --> 00:44:22,828 Przez większość kariery byłem agentem specjalnym NCIS. 686 00:44:24,329 --> 00:44:27,582 Dotarłem aż do poziomu zastępcy dyrektora. 687 00:44:27,666 --> 00:44:30,293 W tej roli moim głównym obowiązkiem 688 00:44:30,377 --> 00:44:32,504 było ostrzeganie marynarki. 689 00:44:34,005 --> 00:44:36,675 Komórka, przeciw której walczyłem, 690 00:44:36,758 --> 00:44:41,221 chciała zabić Hosniego Mubaraka, prezydenta Egiptu 691 00:44:41,304 --> 00:44:44,891 i wysadzić tunele Holland i Lincoln. 692 00:44:44,975 --> 00:44:48,103 Chcieli zastrzelić strażników w budynku federalnym 693 00:44:48,186 --> 00:44:49,521 przy 26 Federal Plaza, 694 00:44:49,604 --> 00:44:53,316 wjechać tam ciężarówką z ładunkami i wysadzić ten budynek. 695 00:44:54,151 --> 00:44:58,280 Przyglądali się też innym charakterystycznym obiektom w Nowym Jorku. 696 00:44:59,239 --> 00:45:02,951 Członkowie jednostki antyterrorystycznej zabezpieczyli beczki z dowodami 697 00:45:03,034 --> 00:45:05,162 i aresztowali 8 osób w Nowym Jorku i New Jersey. 698 00:45:05,245 --> 00:45:08,999 Podejrzani są powiązani z szejkiem Omarem Abdelem-Rahmanem. 699 00:45:09,082 --> 00:45:12,169 Komórkę rozbito w ostatniej chwili. 700 00:45:12,669 --> 00:45:19,259 Są nagrania z monitoringu, które przedstawiono w sądzie jako dowód. 701 00:45:19,342 --> 00:45:22,012 Widać, jak jeden z nich się modli, 702 00:45:22,095 --> 00:45:26,725 a obok niego drugi miesza bombę. 703 00:45:26,808 --> 00:45:29,060 Powstrzymali ich w ostatniej chwili. 704 00:45:29,144 --> 00:45:31,271 SZEJK WYPATRYWAŁ MIEJSC W MIEŚCIE 705 00:45:31,354 --> 00:45:36,026 Postawiliśmy przed sądem dziesięciu podejrzanych. 706 00:45:39,529 --> 00:45:42,365 FBI i inni ludzie z wywiadu 707 00:45:42,449 --> 00:45:44,743 zainteresowali się zagrożeniem ze strony dżihadu. 708 00:45:44,826 --> 00:45:49,498 Osama bin Laden miał wtedy siedzibę w Sudanie. 709 00:45:49,998 --> 00:45:55,670 Otwarcie nawoływał do dżihadu i wypowiedział wojnę Stanom Zjednoczonym. 710 00:45:56,338 --> 00:45:59,049 Sudańczycy mówią do Amerykanów: „Chcecie go?”. 711 00:45:59,132 --> 00:46:04,054 Powiedzieliśmy: „Mamy na niego za mało, by coś zrobić, więc go nie chcemy”. 712 00:46:04,137 --> 00:46:09,309 Wtedy Sudańczycy powiedzieli: „A może wyślemy go do Afganistanu?”. 713 00:46:09,392 --> 00:46:11,478 A Saudyjczycy i Amerykanie na to: 714 00:46:12,562 --> 00:46:14,272 „Wspaniały pomysł! 715 00:46:14,773 --> 00:46:18,318 To tak daleko. Co złego on tam może zrobić?”. 716 00:46:27,077 --> 00:46:30,747 Gdy opuściliśmy Afganistan w 1989 roku, 717 00:46:30,831 --> 00:46:33,375 wszystkie grupy, z którymi współdziałaliśmy, 718 00:46:33,458 --> 00:46:37,170 Siedem Sióstr, zaczęły walczyć o pozycję. 719 00:46:37,254 --> 00:46:40,841 W zasadzie porzuciliśmy ich. 720 00:46:41,341 --> 00:46:45,178 Nikt chyba nie pomyślał 721 00:46:45,262 --> 00:46:49,599 o wsparciu w przypadku zwycięstwa. 722 00:46:49,683 --> 00:46:51,309 A to było państwo upadłe. 723 00:46:58,859 --> 00:47:03,697 Sowieci wycofali się więc w 1989 roku. 724 00:47:04,197 --> 00:47:07,450 A w Afganistanie nie było politycznego porozumienia. 725 00:47:07,534 --> 00:47:09,953 Natychmiast wybuchła wojna domowa. 726 00:47:11,913 --> 00:47:14,541 Kabul został doszczętnie zniszczony. 727 00:47:18,503 --> 00:47:20,046 Gdy dotarł do Afganistanu, 728 00:47:20,130 --> 00:47:24,634 była tam nowa grupa, która wygrywała bitwę, 729 00:47:24,718 --> 00:47:29,723 która trwała po wycofaniu się Sowietów wśród wszystkich mudżahedinów 730 00:47:29,806 --> 00:47:31,975 i różnych przywódców. 731 00:47:33,351 --> 00:47:35,353 Grupę tę zwano talibami. 732 00:47:40,358 --> 00:47:42,861 W założeniu mieli czynić dobro 733 00:47:42,944 --> 00:47:46,072 i przynieść pokój Afganistanowi. 734 00:47:46,156 --> 00:47:48,825 I na początku to robili. 735 00:47:51,202 --> 00:47:55,665 Gdy przyjechali do Kandaharu, wypędzili wszystkich watażków. 736 00:47:56,708 --> 00:48:00,545 Afganistan w latach 90. był… Trudno to opisać. 737 00:48:01,421 --> 00:48:06,134 To był inny świat. Był całkowicie zniszczony. 738 00:48:07,260 --> 00:48:10,388 Talibowie rzadko wpuszczali obcokrajowców. 739 00:48:11,222 --> 00:48:15,894 Miałem szczęście. Ja wjechałem. Pojechałem do stolicy. 740 00:48:15,977 --> 00:48:18,980 Wszystkie drogi wysadzone. Pokryte lejami. 741 00:48:19,064 --> 00:48:22,025 Radzieckie wozy opancerzone. 742 00:48:22,108 --> 00:48:26,529 Wszędzie przewrócone, zepsute, zardzewiałe czołgi. 743 00:48:26,613 --> 00:48:28,281 Przez całą drogę do Kabulu. 744 00:48:28,365 --> 00:48:32,285 Wojna skończyła się dekadę wcześniej i nikt nie posprzątał. 745 00:48:32,911 --> 00:48:35,205 Poszedłem do hotelu. Nie było okien. 746 00:48:35,288 --> 00:48:37,832 Ani bieżącej wody. Ani prądu. 747 00:48:38,750 --> 00:48:40,126 Nie było widać kobiet. 748 00:48:40,210 --> 00:48:43,338 Nie mogły chodzić bez towarzystwa, 749 00:48:43,421 --> 00:48:47,592 bez eskorty męża lub męskiego członka rodziny. 750 00:48:48,259 --> 00:48:50,178 Czasem trafiało się na kobietę. 751 00:48:50,261 --> 00:48:53,264 Jeśli była na zewnątrz, miała burkę od stóp do głów. 752 00:48:53,348 --> 00:48:54,975 Nie było widać twarzy. 753 00:48:55,058 --> 00:48:58,311 Dziewczynkom nie wolno też było chodzić do szkoły. 754 00:49:01,856 --> 00:49:05,568 Talibowie byli najgorszymi i najtwardszymi kolesiami w mieście. 755 00:49:05,652 --> 00:49:07,362 Zakończyli wojnę domową, 756 00:49:07,445 --> 00:49:10,073 ale narzucili społeczeństwu ten drakoński, 757 00:49:10,156 --> 00:49:13,118 średniowieczny pokój. 758 00:49:13,702 --> 00:49:14,869 Pierwszej nocy 759 00:49:14,953 --> 00:49:18,415 do moich drzwi zapukał jeden z talibów i powiedział: 760 00:49:18,498 --> 00:49:23,503 „Chcielibyśmy, żebyś przyszedł jutro na amputację i egzekucję”. 761 00:49:25,588 --> 00:49:29,801 Więc razem z paroma innymi reporterami pojechaliśmy na stadion w Kabulu. 762 00:49:29,884 --> 00:49:33,138 Zaprowadzili nas na środek boiska. 763 00:49:33,763 --> 00:49:35,515 Amputacja była rozgrzewką. 764 00:49:35,598 --> 00:49:39,185 Ucięli facetowi rękę 765 00:49:39,269 --> 00:49:40,478 na oczach tłumu. 766 00:49:40,562 --> 00:49:46,359 Potem przyprowadzili tego na egzekucję. To było jak z koszmaru. 767 00:49:51,489 --> 00:49:53,700 Miał opaskę na oczach. Ustawili go. 768 00:49:53,783 --> 00:49:57,037 Podobno zabił kogoś podczas sporu o irygację. 769 00:49:57,120 --> 00:49:59,039 Była tam rodzina ofiary 770 00:49:59,122 --> 00:50:00,999 i jego rodzina. 771 00:50:01,082 --> 00:50:04,544 Jego bliscy płakali i błagali o litość. 772 00:50:04,627 --> 00:50:06,755 „Oszczędźcie go”. 773 00:50:06,838 --> 00:50:09,424 A rodzina ofiary mówiła: „Nie”. 774 00:50:09,507 --> 00:50:14,971 Jeden z talibów podał karabin bratu ofiary. 775 00:50:15,472 --> 00:50:17,182 Wyszedł na środek boiska, 776 00:50:17,265 --> 00:50:21,311 a przez megafon cały czas czytano Koran. 777 00:50:22,187 --> 00:50:25,315 Brat wziął karabin i zastrzelił go. 778 00:50:25,815 --> 00:50:29,277 Facet upadł, wywieźli go i było po wszystkim. 779 00:50:31,196 --> 00:50:33,198 Tak tam było. 780 00:50:38,369 --> 00:50:42,957 Rządy Islamskiego Emiratu Afganistanu w Afganistanie 781 00:50:43,041 --> 00:50:48,046 trwały prawie siedem lat. 782 00:50:48,129 --> 00:50:53,843 Mieszkańcy Afganistanu dobrze wspominają ten okres. 783 00:50:53,927 --> 00:50:55,845 JALALUDDIN SHINWARI BYŁY PRZYWÓDCA TALIBÓW 784 00:50:55,929 --> 00:50:58,932 Ja najbardziej pamiętam bezpieczeństwo. 785 00:50:59,015 --> 00:51:03,186 W całym Afganistanie było bezpiecznie. 786 00:51:03,770 --> 00:51:10,527 Żaden Afgańczyk nie mógł wtedy zabić innej osoby 787 00:51:10,610 --> 00:51:13,238 z powodu jakichś konfliktów. 788 00:51:15,782 --> 00:51:18,576 Muzułmańscy ekstremiści, zwani talibami, 789 00:51:18,660 --> 00:51:23,206 nie tylko pogwałcili prawa kobiet i zakazali większości rozrywek, 790 00:51:24,415 --> 00:51:28,169 ale odkąd przejęli większość Afganistanu, zrobili z niego azyl 791 00:51:28,253 --> 00:51:30,797 dla najgroźniejszych terrorystów. 792 00:51:37,595 --> 00:51:42,934 Osama bin Laden wiele zrobił dla ich przywódcy, mułły Omara. 793 00:51:43,017 --> 00:51:45,228 Umocnił jego pozycję. 794 00:51:45,728 --> 00:51:50,066 Być może mułła Omar kazał mu obiecać, 795 00:51:50,150 --> 00:51:54,112 że nie będzie atakował Amerykanów z Afganistanu. 796 00:51:54,195 --> 00:51:58,324 Było powszechnie wiadomo, że Osama nie będzie siedział bezczynnie. 797 00:51:59,617 --> 00:52:03,872 W ósmą rocznicę wysłania pierwszych wojsk USA do Arabii Saudyjskiej 798 00:52:03,955 --> 00:52:09,294 bin Laden przeprowadził równoczesne ataki na ambasady USA w Afryce Wschodniej. 799 00:52:09,377 --> 00:52:12,463 KENIA TANZANIA 800 00:52:12,547 --> 00:52:15,717 NAIROBI DAR ES SALAAM 801 00:52:22,182 --> 00:52:25,602 NAIROBI, KENIA 802 00:52:27,812 --> 00:52:32,150 DAR ES SALAM, TANZANIA 803 00:52:34,027 --> 00:52:37,405 Te równoczesne ataki, jeszcze wzmogły poczucie zagrożenia. 804 00:52:37,488 --> 00:52:40,700 Terroryści atakowali teraz w kilku miejscach naraz. 805 00:52:42,785 --> 00:52:47,457 Te terrorystyczne akty przemocy są odrażające. Nieludzkie. 806 00:52:47,957 --> 00:52:51,461 Użyjemy wszelkich dostępnych środków, 807 00:52:52,128 --> 00:52:55,048 by postawić winnych przed sądem. 808 00:52:55,548 --> 00:52:58,509 Nieważne, ile to potrwa. 809 00:53:01,721 --> 00:53:03,431 22 SIERPNIA 1998 ROKU 810 00:53:03,514 --> 00:53:07,060 Wiedzieliśmy, że Al-Kaida tak po prostu nie odpuści. 811 00:53:07,143 --> 00:53:09,479 Spróbują zrobić coś jeszcze. 812 00:53:10,063 --> 00:53:12,565 Mieliśmy informacje, że planują 813 00:53:12,649 --> 00:53:15,276 zaatakować kilka hoteli w Jordanii. 814 00:53:15,360 --> 00:53:18,821 Zamierzali też zabić papieża Jana Pawła II, 815 00:53:18,905 --> 00:53:21,324 gdy udzielał chrztu nad rzeką Jordan 816 00:53:21,407 --> 00:53:27,497 i zaatakować na granicy pielgrzymów, przybywających z Izraela do Jordanii. 817 00:53:27,580 --> 00:53:33,253 To był wielki spisek i rozbiliśmy całą tę komórkę. 818 00:53:35,046 --> 00:53:39,384 Czy spodziewa się pan lub obawia, że dojdzie do aktu terroru 819 00:53:39,467 --> 00:53:41,803 przed końcem roku? 820 00:53:41,886 --> 00:53:42,887 22 GRUDNIA 1999 ROKU 821 00:53:42,971 --> 00:53:47,850 Jesteśmy w stanie wzmożonej gotowości i pracujemy nad tym. 822 00:53:48,476 --> 00:53:51,104 Ale zachęcam Amerykanów, 823 00:53:51,187 --> 00:53:54,482 by skupili się na sobie i spokojnie obchodzili święta. 824 00:53:58,194 --> 00:53:59,862 Pentagon donosi, 825 00:53:59,946 --> 00:54:04,993 że zginęli czterej amerykańscy marynarze, a 30 zostało rannych, 826 00:54:05,076 --> 00:54:10,206 gdy zamachowiec-samobójca zaatakował niszczyciel USS Cole. 827 00:54:10,707 --> 00:54:12,542 Mała łódka 828 00:54:12,625 --> 00:54:17,255 z dwoma członkami Al-Kaidy podpłynęła do śródokręcia USS Cole, 829 00:54:17,338 --> 00:54:20,174 gdy był przycumowany do dalby w Adenie w Jemenie. 830 00:54:21,175 --> 00:54:23,052 Śródokręcie to środek statku. 831 00:54:23,136 --> 00:54:25,847 Była tam stołówka. 832 00:54:26,347 --> 00:54:28,808 Ogromna eksplozja, wyrządziła sporo szkód 833 00:54:28,891 --> 00:54:33,646 i tego dnia zginęło w Adenie 17 marynarzy. 834 00:54:38,401 --> 00:54:40,278 ROK 2001 BUSH WYGRYWA 835 00:54:40,987 --> 00:54:44,991 Tego lata byliśmy w stanie najwyższej gotowości. 836 00:54:46,200 --> 00:54:50,621 Spodziewaliśmy się jakiegoś ataku. 837 00:54:50,872 --> 00:54:54,125 Nie wiedzieliśmy, gdzie nastąpi i w jakiej formie. 838 00:54:54,959 --> 00:54:56,878 Trafiało do nas mnóstwo danych. 839 00:54:56,961 --> 00:55:00,715 Jeśli dostajemy informacje z jednego źródła, 840 00:55:00,798 --> 00:55:03,217 to może być anomalia, fałszywka, 841 00:55:03,301 --> 00:55:05,928 jakaś podsłuchana rozmowa 842 00:55:06,012 --> 00:55:08,348 i nie przejdzie walidacji. 843 00:55:08,431 --> 00:55:13,478 Ale tu mieliśmy ogromną ilość danych, 844 00:55:13,561 --> 00:55:17,857 wskazujących na to, że coś się dzieje. 845 00:55:18,775 --> 00:55:21,819 W każdym rządzie trwa biurokratyczna rywalizacja. 846 00:55:21,903 --> 00:55:24,030 Często głęboko zakorzeniona historycznie. 847 00:55:24,113 --> 00:55:28,451 Często rozgrywa się to na bardzo osobistym poziomie. 848 00:55:28,534 --> 00:55:32,288 Przeciwdziałaniem terroryzmowi zajmowało się wiele agencji. 849 00:55:32,872 --> 00:55:34,040 Robiły to dobrze, 850 00:55:34,123 --> 00:55:37,710 ale nie czuły potrzeby wzajemnej współpracy. 851 00:55:40,880 --> 00:55:44,092 Należy pamiętać, jak wyglądała w USA końcówka lat 90. 852 00:55:44,175 --> 00:55:47,845 Skupialiśmy się na śledzeniu każdego gestu 853 00:55:47,929 --> 00:55:50,807 Moniki Lewinsky i prezydenta Clintona. 854 00:55:50,890 --> 00:55:55,269 To był czas, gdy tworzył się głęboki rozłam 855 00:55:55,353 --> 00:55:57,814 między republikanami i demokratami. 856 00:55:57,897 --> 00:56:00,817 Byliśmy więc pochłonięci tym, co działo się w USA 857 00:56:00,900 --> 00:56:03,152 i nieświadomi rywalizacji 858 00:56:03,236 --> 00:56:07,448 między agencjami czy wrogości między kluczowymi osobami. 859 00:56:07,532 --> 00:56:13,454 A w tle bin Laden cały czas ostrożnie i pieczołowicie 860 00:56:13,538 --> 00:56:16,332 układał wszystkie elementy 861 00:56:16,958 --> 00:56:21,504 operacji terrorystycznej, która odmieni historię. 862 00:56:23,423 --> 00:56:25,174 11 WRZEŚNIA 2001 ROKU 863 00:56:34,559 --> 00:56:36,477 25 MINUT PO PIERWSZYM ATAKU NA WTC 864 00:56:36,561 --> 00:56:40,565 Mamy tu kilka problemów, wielką eskalację. 865 00:56:47,989 --> 00:56:50,783 GŁOS DYSPOZYTORA LOTNICZEGO AMERICAN AIRLINES 866 00:56:50,867 --> 00:56:52,326 Dyspozytor Jim McDonald. 867 00:56:52,410 --> 00:56:55,121 Tu centrum w Indianapolis, masz kontakt z lotem American 77? 868 00:56:55,204 --> 00:56:59,250 Nie. Ale mamy niepotwierdzony raport, że drugi samolot uderzył w WTC. 869 00:57:01,586 --> 00:57:04,422 Wiesz, że straciliśmy lot American 11 przez porwanie? 870 00:57:05,965 --> 00:57:09,135 - American 11? - Tak. Porwali go. 871 00:57:09,844 --> 00:57:11,804 Leciał z Bostonu do Los Angeles. 872 00:57:12,388 --> 00:57:15,475 A 77 to lot z Dulles do Los Angeles. 873 00:57:18,561 --> 00:57:19,770 9.18 CZASU WSCHODNIEGO 874 00:57:19,854 --> 00:57:24,233 American 77 był na zachód od Charleston, w Wirginii Zachodniej. 875 00:57:24,317 --> 00:57:26,861 Uważamy, że mógł zostać porwany. 876 00:57:29,739 --> 00:57:31,908 Leci w kierunku Waszyngtonu. 877 00:57:31,991 --> 00:57:35,203 Foxy, wywołaj Langley. Niech lecą w stronę Waszyngtonu. 878 00:57:35,286 --> 00:57:36,120 Przyjąłem. 879 00:57:37,663 --> 00:57:40,082 Pracowało nad tym centrum w Indianapolis. 880 00:57:40,166 --> 00:57:41,000 Nad czym? 881 00:57:41,083 --> 00:57:42,835 - Nad lotem American 77. - Jasne. 882 00:57:42,919 --> 00:57:47,381 Ale na poziomie trzy pięć zero stracili go z radaru, 883 00:57:47,465 --> 00:57:49,967 stracili kontakt, stracili wszystko. 884 00:57:50,051 --> 00:57:52,929 I nie mają pojęcia, gdzie jest ani co się stało. 885 00:57:53,513 --> 00:57:57,475 Według najnowszych danych jest 10 km na południowy wschód od Białego Domu. 886 00:57:57,558 --> 00:58:00,520 - Na południowy wschód od Białego Domu? - Tak. 887 00:58:00,603 --> 00:58:01,604 Czyli oddala się? 888 00:58:01,687 --> 00:58:03,689 Tak. Samolot się oddala. 889 00:58:03,773 --> 00:58:05,858 - Oddala się od Białego Domu? - Tak. 890 00:58:07,610 --> 00:58:10,738 Niedaleko Białego Domu. Wyślijcie myśliwce. Jezu, Fox. 891 00:58:10,821 --> 00:58:13,908 9.36 CZASU WSCHODNIEGO 892 00:58:13,991 --> 00:58:19,705 Było nas na tym zebraniu szesnaścioro. 893 00:58:19,789 --> 00:58:21,332 I gdy to do mnie dotarło, 894 00:58:21,415 --> 00:58:25,878 był to najgłośniejszy dźwięk, jaki słyszałam. 895 00:58:25,962 --> 00:58:27,213 I zrobiło się ciemno. 896 00:59:27,148 --> 00:59:30,151 Napisy: Paweł Awdejuk