1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:49,680 --> 00:00:51,879
[narastający dźwięk]
4
00:01:13,920 --> 00:01:16,720
[po francusku] Uwaga! Cisza!
5
00:01:19,240 --> 00:01:20,840
Tak. Kamera!
6
00:01:21,720 --> 00:01:24,119
[z offu] Scena 62., ujęcie
szóste, podejście trzecie.
7
00:01:29,880 --> 00:01:30,880
Jedziesz!
8
00:01:31,720 --> 00:01:37,360
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
9
00:01:38,600 --> 00:01:39,920
[krzyczy] Mocniej!
10
00:01:52,039 --> 00:01:53,000
Cięcie!
11
00:01:53,000 --> 00:01:55,199
Brak w tym przekonania.
12
00:01:55,199 --> 00:01:57,119
Brak przekonania! Mocniej!
13
00:01:58,880 --> 00:02:00,559
Jeszcze raz.
14
00:02:00,559 --> 00:02:04,280
[ze złością] Tak! Wścieknij się!
15
00:02:05,119 --> 00:02:06,679
[krzyczy] Tak! Dobrze!
16
00:02:06,679 --> 00:02:07,839
Uwaga!
17
00:02:07,839 --> 00:02:08,759
Cisza!
18
00:02:08,759 --> 00:02:09,720
Kamera!
19
00:02:11,519 --> 00:02:13,680
[z offu] Scena 62., ujęcie szóste,
podejście czwarte.
20
00:02:15,799 --> 00:02:16,960
Śmiało!
21
00:02:20,000 --> 00:02:25,560
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
22
00:02:27,920 --> 00:02:29,120
Jeszcze raz!
23
00:02:32,280 --> 00:02:33,480
Jeszcze raz!
24
00:02:39,000 --> 00:02:40,040
Cięcie!
25
00:02:42,320 --> 00:02:45,239
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
26
00:02:51,880 --> 00:02:54,560
{\an8}[jednostajny dźwięk elektroniczny]
27
00:02:55,920 --> 00:02:59,000
{\an8}To jakaś terapia? Nie wiem, nie pamiętam.
28
00:02:59,560 --> 00:03:02,600
Próbuję sobie teraz przypomnieć:
pierwsze wspomnienie z ojcem.
29
00:03:03,840 --> 00:03:09,760
Mam w pamięci, że pojechaliśmy z matką
do ojca na plan.
30
00:03:10,480 --> 00:03:14,160
W ten dzień, kiedy wysadzali plaże
31
00:03:14,160 --> 00:03:16,399
w powietrze i...
32
00:03:17,079 --> 00:03:19,320
Wydaje mi się, że przechodził obok mnie
33
00:03:19,320 --> 00:03:23,320
Monster, ten taki cierniowy stwór.
34
00:03:24,320 --> 00:03:26,880
Mam takie mocne przebłyski.
35
00:03:28,399 --> 00:03:29,640
Dziwne.
36
00:03:31,359 --> 00:03:36,320
Na pewno ta legenda nieskończonego filmu,
która jest prawdopodobnie...
37
00:03:36,320 --> 00:03:39,239
taką zmorą dla filmowców.
38
00:03:39,239 --> 00:03:43,760
Jeżeli komuś się takie coś przytrafia,
to to jest jakaś taka trauma potworna.
39
00:03:43,760 --> 00:03:48,920
Coś jest nieskończone,
coś jest w rozkroku, w krzyku.
40
00:03:48,920 --> 00:03:53,000
Myślę, że jemu jakoś
bardzo dobitnie to się wydarzyło.
41
00:03:53,000 --> 00:03:56,440
Ja myślę, że gdyby ten film
powstał w tamtych czasach,
42
00:03:56,440 --> 00:04:01,600
no to byłby pierwszym
filmem przed Gwiezdnymi Wojnami.
43
00:04:02,480 --> 00:04:06,679
I na pewno pierwszym europejskim
filmem science fiction,
44
00:04:06,679 --> 00:04:08,839
takim już na grubasie.
45
00:04:09,640 --> 00:04:12,839
To na pewno mogłoby ojcu też życie...
46
00:04:12,839 --> 00:04:16,760
Podejrzewam, że zupełnie inaczej
jego życie by się potoczyło.
47
00:04:16,760 --> 00:04:19,800
[muzyka cichnie]
48
00:04:29,960 --> 00:04:35,760
{\an8}[muzyka syntezatorowa]
49
00:04:39,479 --> 00:04:45,000
[muzyka ma charakter żywy, taneczny]
50
00:05:19,400 --> 00:05:21,960
[huk silników startującej rakiety]
51
00:05:32,760 --> 00:05:34,400
[muzyka cichnie]
52
00:05:35,719 --> 00:05:37,840
{\an8}Jest koniec lat 60.
53
00:05:37,840 --> 00:05:42,680
{\an8}Pracuję jako asystent
Kuby Morgensterna przy serialu Kolumbowie.
54
00:05:42,680 --> 00:05:48,520
Robimy odcinki powstańcze. Pył, kurz,
wszyscy jesteśmy usmarowani. Nagle...
55
00:05:48,520 --> 00:05:52,960
Fatamorgana? Nagle widzę
jakieś nieprawdopodobne zjawisko.
56
00:05:52,960 --> 00:05:56,400
Najpiękniejsza para PRL-u:
57
00:05:56,400 --> 00:05:59,760
Andrzej Żuławski i Małgosia Braunek.
58
00:06:00,440 --> 00:06:05,440
Zwiewni, pięknie ubrani,
kolorowo. Młodzi. Arcy.
59
00:06:05,440 --> 00:06:09,320
On przystojny, ona przepiękna i w tej...
60
00:06:09,320 --> 00:06:15,560
kurzawce, w tym pocie,
w tym wszystkim my żeśmy zamilkli nagle.
61
00:06:15,560 --> 00:06:21,840
{\an8}[kobieca wokaliza] [muzyka lata 70.]
62
00:06:22,960 --> 00:06:28,200
[Zaorski] Oni weszli, zrobili wrażenie
i po kilku minutach ich nie było.
63
00:06:28,200 --> 00:06:29,479
[kobieca wokaliza w tle]
64
00:06:29,479 --> 00:06:33,599
Matka miała jakiś taki totalnie
kolorowy płaszcz. Taki pikowany,
65
00:06:33,599 --> 00:06:39,280
w ogóle uszyty
w stylu tybetańsko-mongolskim, w kwiatach.
66
00:06:39,280 --> 00:06:40,159
[bęben]
67
00:06:40,159 --> 00:06:44,120
Szła i po prostu wszyscy się,
kurwa, zatrzymywali,
68
00:06:44,120 --> 00:06:47,479
spoglądali, rzucali uwagami
albo rozpoznawali ją.
69
00:06:47,479 --> 00:06:48,359
[bęben]
70
00:06:48,359 --> 00:06:53,640
I ona się totalnie świeciła
z tymi włosami, w ogóle z tym wszystkim.
71
00:06:53,640 --> 00:06:57,880
To też takie pierwsze wspomnienie:
jaka piękna kobieta, moja mama.
72
00:06:57,880 --> 00:07:00,680
[muzyka bębnowa, rytmiczna]
73
00:07:00,680 --> 00:07:05,680
[Korzyński] Spotkali się w Paryżu,
kiedy Andrzej Wajda z Małgosią pojechali
74
00:07:05,680 --> 00:07:08,599
na festiwal z Polowaniem na muchy.
75
00:07:08,599 --> 00:07:12,719
[bęben i harmonijka]
[utwór jest żywy, taneczny]
76
00:07:12,719 --> 00:07:16,640
{\an8}I tam się spotkali z Andrzejem Żuławskim.
On się zakochał.
77
00:07:16,640 --> 00:07:18,760
{\an8}Prawdopodobnie od razu.
78
00:07:20,440 --> 00:07:26,080
[utworu staje się głośniejszy]
79
00:07:29,159 --> 00:07:31,960
[Żuławski M.] Andrzej zarobił
pierwsze większe pieniądze
80
00:07:31,960 --> 00:07:37,680
{\an8}we Francji i postanowił...
kupić sobie Porsche 911.
81
00:07:37,680 --> 00:07:40,039
[w tle bębny i harmonijka]
82
00:07:40,039 --> 00:07:42,760
[Korzyński] Wsiadł w Porsche,
przyjechał do Warszawy,
83
00:07:42,760 --> 00:07:46,000
spotkał się z Małgosią i tak się zaczęło.
84
00:07:47,680 --> 00:07:52,599
[ten sam utwór w tle] [bębny i harmonijka]
85
00:07:52,599 --> 00:07:54,560
[Zaorski] To była najpiękniejsza para.
86
00:07:54,560 --> 00:07:56,000
Oni byli ozdobą.
87
00:07:56,000 --> 00:07:59,280
Gdyby była wtedy prasa kolorowa,
to nie schodziliby z okładek.
88
00:07:59,280 --> 00:08:03,640
Wszystkie kolorowe telewizje,
by się tylko nimi karmiły.
89
00:08:10,000 --> 00:08:12,599
[muzyka cichnie]
90
00:08:12,599 --> 00:08:16,880
{\an8}No i pamiętam, że się pojawił
człowiek, o którym mówiono, że ma studia
91
00:08:16,880 --> 00:08:21,120
{\an8}paryskie, więc to był atrakcyjne,
że był synem znanego literata.
92
00:08:21,120 --> 00:08:24,760
To też było interesujące.
I wreszcie, że miał warunki amanta,
93
00:08:24,760 --> 00:08:28,400
więc patrzyliśmy na niego pytająco,
po co on do tego jeszcze robi filmy.
94
00:08:28,400 --> 00:08:31,719
Dobrze wygląda, właściwie wszystko
może w życiu osiągnąć.
95
00:08:31,719 --> 00:08:34,120
Oni musieli go postrzegać
96
00:08:34,120 --> 00:08:40,400
nie wrogo, tylko z olbrzymim
zaciekawieniem, jako coś w rodzaju E.T.
97
00:08:41,199 --> 00:08:45,880
Coś spadło z jakiejś
innej planety, inaczej wygląda.
98
00:08:47,000 --> 00:08:51,240
Inaczej jest ubrany, inaczej mówi.
Co innego myśli.
99
00:08:51,240 --> 00:08:53,880
To było... zjawisko.
100
00:08:56,079 --> 00:08:59,160
Był dość lekceważony przez środowisko.
101
00:08:59,160 --> 00:09:01,319
„On nie nasz”.
102
00:09:01,319 --> 00:09:05,720
Uważano go za snoba,
mówiącego po francusku.
103
00:09:05,720 --> 00:09:10,800
Widziałem go kilka razy w takiej akcji,
że popisowo wypijał dwie wódki,
104
00:09:10,800 --> 00:09:14,400
dwieście gramów, pod rząd,
żeby pokazać, że jest swojak,
105
00:09:14,400 --> 00:09:19,400
i że nie musi na szampanie
od rana iść przez całą dobę.
106
00:09:19,400 --> 00:09:24,800
[muzyka paryska] [akordeon]
107
00:09:27,480 --> 00:09:31,040
[po francusku] Skończyłem szkołę filmową
IDHEC w Paryżu przez przypadek,
108
00:09:31,040 --> 00:09:33,240
ponieważ mój ojciec zajmował się...
109
00:09:33,240 --> 00:09:36,160
Mój ojciec jest Polakiem,
pisarzem i pracował przy UNESCO.
110
00:09:36,160 --> 00:09:38,640
W Paryżu skończyłem liceum, a potem IDHEC.
111
00:09:38,640 --> 00:09:41,640
{\an8}[paryski motyw muzyczny]
112
00:09:42,640 --> 00:09:46,160
{\an8}[Żuławski M.] Paryską szkołę skończył
w ciągu dwóch lat,
113
00:09:46,160 --> 00:09:51,720
czyli miał niecałe 19, jak miał już dyplom
wyższych studiów pod pachą.
114
00:09:52,920 --> 00:09:57,600
[Żuławski M.] W paryskim kinie
odkrył film, który go...
115
00:09:58,199 --> 00:10:02,560
nakierował na to, czym on
po prostu będzie chciał być, a mianowicie
116
00:10:02,560 --> 00:10:05,360
{\an8}zobaczył Kanał Wajdy.
117
00:10:05,360 --> 00:10:06,920
{\an8}[niepokojąca przeszywająca muzyka]
118
00:10:06,920 --> 00:10:10,480
{\an8}[pulsujący dźwięk instrumentu dętego]
119
00:10:13,400 --> 00:10:15,000
[krzyk przerażenia w oddali]
120
00:10:17,360 --> 00:10:20,360
To był jego film kultowy,
jeżeli chodzi o Wajdę.
121
00:10:20,920 --> 00:10:22,800
I od momentu kiedy...
122
00:10:23,959 --> 00:10:25,480
zaszczepił w sobie...
123
00:10:26,959 --> 00:10:31,800
tego rodzaju filmy po polsku,
no to marzył tylko o jednym:
124
00:10:31,800 --> 00:10:34,880
robić filmy w Polsce,
być asystentem Wajdy.
125
00:10:35,880 --> 00:10:41,160
[muzyka gitarowo-perkusyjna]
126
00:10:41,760 --> 00:10:45,600
[dochodzą dźwięki smyczków]
127
00:10:45,600 --> 00:10:47,839
[muzyka jest energiczna]
128
00:10:50,000 --> 00:10:53,400
[Zaorski] Brat mój był
na zdjęciach próbnych do Wajdy
129
00:10:53,400 --> 00:10:56,360
i te zdjęcia próbne
prowadził Andrzej Żuławski.
130
00:10:56,360 --> 00:10:58,040
On myślał, że to jest Wajda.
131
00:10:58,040 --> 00:11:02,680
Tak po prostu kopiował mistrza,
tak się zachowywał,
132
00:11:02,680 --> 00:11:06,160
nosił taką samą skórzaną kurtkę.
Nie wiedział, jak Wajda wygląda,
133
00:11:06,160 --> 00:11:09,520
w związku z tym
Żuławskiego wziął za mistrza.
134
00:11:09,520 --> 00:11:14,319
[muzyka disco lata '70]
[gitara, perkusja, bębenki]
135
00:11:16,160 --> 00:11:20,640
[po francusku] Szybko wyjechałem do
Polski, aby być asystentem Andrzeja Wajdy.
136
00:11:20,640 --> 00:11:22,959
Czy też Ważdy, jak wy mówicie.
Był dla mnie...
137
00:11:22,959 --> 00:11:25,400
- [redaktor] Źle wymawiam?
- Nie, po francusku.
138
00:11:25,400 --> 00:11:27,959
Był dla mnie bogiem,
najlepszym reżyserem świata.
139
00:11:27,959 --> 00:11:29,560
Chciałem pracować tylko z nim.
140
00:11:29,560 --> 00:11:33,240
[ten sam utwór] [muzyka disco]
141
00:11:38,760 --> 00:11:40,959
[Zaorski] Przecież to dzięki pomocy Wajdy
142
00:11:40,959 --> 00:11:43,520
zrobił te dwa niezbędne,
półgodzinne filmy,
143
00:11:43,520 --> 00:11:47,680
które już go kwalifikowały
do debiutu fabularnego.
144
00:11:49,319 --> 00:11:52,959
To Andrzej Wajda
był jego opiekunem artystycznym
145
00:11:52,959 --> 00:11:54,560
przy Trzeciej części nocy.
146
00:12:04,079 --> 00:12:06,199
[głośny oddech]
147
00:12:07,920 --> 00:12:09,360
[dźwięk wystrzału]
148
00:12:10,719 --> 00:12:13,480
[dźwięk wystrzału]
149
00:12:16,719 --> 00:12:18,360
[mechaniczny dźwięk wystrzału]
150
00:12:24,439 --> 00:12:27,680
[po francusku] Mój ojciec przez pięć lat,
jako młody poeta,
151
00:12:27,680 --> 00:12:30,839
oddawał krew zarażonym tyfusem wszom.
152
00:12:30,839 --> 00:12:37,520
[muzyka niepokojąca]
[gitara elektryczna i basowa, klawisze]
153
00:12:37,520 --> 00:12:42,480
[muzyka mroczna, ale spokojna]
154
00:12:42,480 --> 00:12:45,520
[dodatkowo dźwięki fortepianu i cymbałków]
155
00:12:48,240 --> 00:12:50,680
[po francusku] Dzięki temu miał dokumenty,
156
00:12:50,680 --> 00:12:52,360
nie aresztowali go,
157
00:12:52,360 --> 00:12:55,040
a był członkiem ruchu oporu
wysokiego szczebla
158
00:12:55,040 --> 00:12:58,360
w mieście w całości skazanym na zagładę.
159
00:13:01,640 --> 00:13:02,680
[szloch kobiety]
160
00:13:07,719 --> 00:13:09,079
[dźwięk wystrzału]
161
00:13:10,800 --> 00:13:14,640
[po francusku] Do 15. roku życia
musiałem spać przy zapalonym świetle.
162
00:13:15,959 --> 00:13:19,680
Moja młodsza siostra
zmarła z zimna w czasie wojny.
163
00:13:19,680 --> 00:13:22,040
Z mojej rodziny przeżyli tylko rodzice.
164
00:13:22,040 --> 00:13:27,599
[przejmująca muzyka] [smyczki]
165
00:13:35,400 --> 00:13:39,560
[ten sam przejmujący motyw muzyczny]
166
00:13:41,079 --> 00:13:45,040
[Żuławski A.] Rodzice oboje wychodzili do
pracy i zostawiali mnie w domu samego,
167
00:13:45,040 --> 00:13:46,880
bo nie było nikogo do pomocy.
168
00:13:48,480 --> 00:13:51,599
Miałem trzy lata.
169
00:13:51,599 --> 00:13:54,199
[niepokojąca muzyka, smyczkowa]
170
00:13:57,400 --> 00:14:00,360
I wychodziłem na balkon,
a na końcu naszej ulicy
171
00:14:00,360 --> 00:14:04,160
był taki wał trawiasty,
za którym był cmentarz i park.
172
00:14:04,160 --> 00:14:07,800
Tego nie pamiętam dokładnie
i tam akurat Niemcy postanowili
173
00:14:07,800 --> 00:14:09,880
rozstrzeliwać ludność Polską.
174
00:14:11,160 --> 00:14:14,360
Co oglądałem spokojnie z tego balkonu,
175
00:14:14,360 --> 00:14:17,400
jak to gips wóz podjeżdżał,
naprzód kopali doły i tak dalej,
176
00:14:17,400 --> 00:14:19,120
i to wszystko, to było jak gdyby...
177
00:14:19,120 --> 00:14:21,760
moje pierwsze wspomnienie
jakie w ogóle mam w życiu.
178
00:14:21,760 --> 00:14:27,439
[ciężki oddech, sapanie]
179
00:14:36,760 --> 00:14:39,560
{\an8}Andrzej się interesował właśnie
180
00:14:40,240 --> 00:14:47,160
{\an8}krańcowo, pesymistyczną wizją
świata gnostyków, frankistów, katarów.
181
00:14:47,160 --> 00:14:49,920
Studiował...
182
00:14:49,920 --> 00:14:53,280
tę filozofię właściwie
od młodzieńczych lat
183
00:14:53,280 --> 00:14:56,640
i to jest esencja tego, w co wierzył,
184
00:14:56,640 --> 00:15:00,959
że świat materialny jest całkowicie zły.
185
00:15:00,959 --> 00:15:04,040
[w tle orientalno-mroczny ambient]
186
00:15:04,040 --> 00:15:06,360
Stwórca tego świata,
187
00:15:06,360 --> 00:15:11,280
czyli biblijny Bóg to jest demiurg,
tyle że zły.
188
00:15:11,280 --> 00:15:17,000
Demiurg, który więzi nasze iskry Boże
189
00:15:17,000 --> 00:15:21,880
w tym więzieniu, w tej strasznej materii,
która jest całkowicie zła.
190
00:15:21,880 --> 00:15:23,959
Cała reszta jego życia po prostu
191
00:15:23,959 --> 00:15:28,280
działa się tak jak się działa,
bo tak był zaprogramowany.
192
00:15:28,280 --> 00:15:31,599
To był ten schemat demiurga,
który się potem...
193
00:15:31,599 --> 00:15:35,199
który infekował wszystko w jego życiu.
194
00:15:35,199 --> 00:15:37,199
[z offu] Uwaga! Kamera!
195
00:15:38,880 --> 00:15:42,920
[z offu kobieta] W Szczawnie Zdroju
zdjęcia plenerowe do nowego polskiego
196
00:15:42,920 --> 00:15:46,800
filmu Diabeł w reżyserii
Andrzeja Żuławskiego.
197
00:15:46,800 --> 00:15:50,800
Masz tylko to, że chcesz mu to pokazać
bardziej, czyli musisz odejść pół kroku.
198
00:15:50,800 --> 00:15:52,079
Tak? Musisz.
199
00:15:52,079 --> 00:15:56,040
To jest tylko dlatego, bo inaczej
cię przykleję do niego na całość. Dobra?
200
00:15:56,040 --> 00:15:57,199
Proszę, jeszcze raz.
201
00:15:58,479 --> 00:16:02,800
Co jest mniej więcej treścią
tego filmu. Co pan chciał pokazać?
202
00:16:02,800 --> 00:16:07,880
Wie pani, któryś z dziennikarzy
dosyć ładnie nazwał
203
00:16:07,880 --> 00:16:10,040
jeden z reportaży z planu
Diabła, ponieważ powiedział,
204
00:16:10,040 --> 00:16:11,920
że to jest film o zaraźliwości zła.
205
00:16:11,920 --> 00:16:15,359
Ja bym chciał, żeby ten film
był prawdziwie przejmujący i groźny.
206
00:16:17,719 --> 00:16:24,240
{\an8}[chaotyczne dźwięki różnych instrumentów]
207
00:16:39,199 --> 00:16:46,079
[wyróżniający się dźwięk
gitary elektrycznej]
208
00:17:12,520 --> 00:17:16,800
[Braunek] Andrzej zaczął robić ten film w
momencie, w którym czekaliśmy na dziecko.
209
00:17:19,000 --> 00:17:25,280
{\an8}I był to film kręcony,
kiedy kobieta czeka na chciane dziecko,
210
00:17:25,879 --> 00:17:30,480
która przygotowuje się psychicznie
do tego, żeby być matką.
211
00:17:30,480 --> 00:17:34,040
Akurat wtedy Andrzej robi najbardziej
212
00:17:34,040 --> 00:17:37,680
drastyczny film w swoim życiu.
213
00:17:37,680 --> 00:17:40,879
[przeciągły dźwięk instrumentu]
214
00:17:40,879 --> 00:17:45,879
Ja wewnętrznie miałam sprzeciw,
a mimo tego grałam w tym filmie.
215
00:17:45,879 --> 00:17:50,240
Mimo tego byłam w tym filmie,
ale muszę powiedzieć, że tu właśnie
216
00:17:50,240 --> 00:17:55,919
zaczęło się coś takiego,
że moje widzenie i spojrzenie na to,
217
00:17:55,919 --> 00:18:01,080
czym jest ta sztuka
zaczęło się troszeczkę zmieniać.
218
00:18:01,080 --> 00:18:03,840
[przeciągły dźwięk instrumentu]
219
00:18:03,840 --> 00:18:08,600
Byłam już poza, po prostu poza tym,
220
00:18:08,600 --> 00:18:13,440
że sztuka to jest wszystko,
i że trzeba wszystko dla tej sztuki.
221
00:18:13,440 --> 00:18:17,760
[nieustający krzyk kobiety]
222
00:18:23,159 --> 00:18:25,639
[krzyk zanika, pogłos]
223
00:18:29,120 --> 00:18:34,679
[Korzyński] Po Diable była normalna afera,
różni partyjni towarzysze zerwali się ze
224
00:18:34,679 --> 00:18:40,280
swoich miejsc i po prostu krzyczeli,
że jest to skandal, że jest to...
225
00:18:40,280 --> 00:18:41,520
Kto dał pieniądze?
226
00:18:41,520 --> 00:18:46,879
Różne takie inwektywy padały,
że to jest coś obrzydliwego.
227
00:18:46,879 --> 00:18:48,600
Oczywiście, film poszedł na półki.
228
00:18:48,600 --> 00:18:50,520
[pojedynczy głośniejszy
dźwięk instrumentu]
229
00:18:50,520 --> 00:18:52,360
[muzyka ilustrująca zawód i rozczarowanie]
230
00:18:52,360 --> 00:18:54,639
[pojedynczy głośniejszy
dźwięk instrumentu]
231
00:18:57,679 --> 00:19:01,159
[Żuławski A.] Skończyło się na krótkiej
rozmowie w kawiarni, gdzie pan...
232
00:19:01,159 --> 00:19:04,360
Młody człowiek w krawacie,
który się przedstawił jako pan
233
00:19:04,360 --> 00:19:06,800
porucznik Roman, czy jakoś tak,
234
00:19:06,800 --> 00:19:10,720
paszport pod blacikiem podstawił.
My przecież nie mieliśmy paszportów wtedy.
235
00:19:10,720 --> 00:19:15,040
Powiedział, że to jest polecenie
i jego usilna rada,
236
00:19:15,040 --> 00:19:18,000
żebym w ciągu 24 godzin
wyjechał z tego kraju.
237
00:19:18,000 --> 00:19:21,919
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
238
00:19:21,919 --> 00:19:22,960
No i wyjechałem,
239
00:19:24,760 --> 00:19:26,120
zostawiając żonę i dziecko.
240
00:19:26,120 --> 00:19:28,000
„Zobaczymy, co pan tam będzie mówił.
241
00:19:28,000 --> 00:19:31,760
Jeżeli wszystko dobrze pójdzie,
to pani Małgorzata będzie mogła dojechać”.
242
00:19:31,760 --> 00:19:36,720
[dźwięk przelatującego samolotu]
243
00:19:36,720 --> 00:19:39,919
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
244
00:19:39,919 --> 00:19:42,760
[Żuławski A.] Ja sobie nigdy
nie wyobrażałem,
245
00:19:42,760 --> 00:19:45,840
że będę musiał wyjechać z Polski.
246
00:19:49,120 --> 00:19:50,960
Rodzinnie,
247
00:19:50,960 --> 00:19:55,000
tradycyjnie i sam w sobie,
jestem straszliwie mocno
248
00:19:55,000 --> 00:19:58,000
wkorzeniony w ten kraj,
więc było to smutne,
249
00:19:58,000 --> 00:20:02,159
bo ja wcale nie chciałem tam być.
Wcale mi się tam nie podobało.
250
00:20:02,159 --> 00:20:06,399
[kobiecy głos z głośnika]
251
00:20:06,399 --> 00:20:09,159
[dźwięk silnika lądującego samolotu]
252
00:20:09,159 --> 00:20:13,520
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
253
00:20:15,760 --> 00:20:19,960
[z offu kobieta] Andrzej Żuławski,
polski reżyser Trzeciej części nocy,
254
00:20:19,960 --> 00:20:22,879
przyjechał kręcić we Francji
film Najważniejsze to kochać.
255
00:20:23,600 --> 00:20:25,760
[z offu mężczyzna] Romy Schneider
to obecnie
256
00:20:25,760 --> 00:20:28,440
najbardziej ceniona aktorka
kina francuskiego.
257
00:20:28,440 --> 00:20:31,040
[elektroniczna, pulsująca muzyka]
258
00:20:31,040 --> 00:20:35,760
[po francusku] Znalazłem się tu...
259
00:20:35,760 --> 00:20:39,520
z takim problemem
bardziej dorosłego wieku.
260
00:20:39,520 --> 00:20:41,280
Mam 33 lata.
261
00:20:42,560 --> 00:20:44,840
Czym jest para? Jak w niej być?
262
00:20:44,840 --> 00:20:51,240
Jakie mamy prawa jako para,
jako zakochani?
263
00:20:51,240 --> 00:20:53,159
Jak daleko możemy się zapędzić?
264
00:20:54,679 --> 00:20:56,200
{\an8}[po francusku kobieta] Jeszcze raz!
265
00:20:56,200 --> 00:20:58,159
{\an8}- Jeszcze raz!
- Kocham cię.
266
00:20:58,159 --> 00:21:00,560
- Kocham... Nie mogę...
-[agresywnie] Możesz!
267
00:21:00,560 --> 00:21:03,639
- Nie dam rady! To zbyt...
- Dalej!
268
00:21:03,639 --> 00:21:05,520
-[agresywnie] Podpisałaś umowę!
- Ale...
269
00:21:05,520 --> 00:21:07,720
Rób co każę! Dalej!
270
00:21:07,720 --> 00:21:11,200
- Ale...
- Żadnych „ ale ” . Już!
271
00:21:11,200 --> 00:21:15,240
Wczuj się w to ... Poczuj to.
272
00:21:15,240 --> 00:21:17,240
Dobrze.
273
00:21:17,240 --> 00:21:19,919
Włóż w to więcej życia,
przecież go kochasz.
274
00:21:19,919 --> 00:21:22,440
Jeszcze raz. Jeszcze raz!
275
00:21:22,440 --> 00:21:23,600
Dobrze!
276
00:21:23,600 --> 00:21:26,560
Jeszcze raz! Uwaga! Dalej!
277
00:21:26,560 --> 00:21:28,560
- Kocham cię.
- Jeszcze raz!
278
00:21:28,560 --> 00:21:31,800
Jeszcze raz ... Już!
279
00:21:36,120 --> 00:21:39,080
[Korzyński] Ten film szedł jak burza,
on był wszędzie grany.
280
00:21:39,080 --> 00:21:43,000
Ja pamiętam, cała prasa europejska pisała.
281
00:21:43,000 --> 00:21:45,320
TO WAŻNY FILM
NAJWAŻNIEJSZE TO GO POKOCHAĆ
282
00:21:45,320 --> 00:21:46,560
NAJWAŻNIEJSZE TO KOCHAĆ
283
00:21:46,560 --> 00:21:50,040
[po francusku mężczyzna] Jego
poprzedni film to Trzecia część nocy.
284
00:21:50,040 --> 00:21:52,240
W Najważniejsze to kochać
285
00:21:52,240 --> 00:21:54,720
przeniósł z niego ten świat
286
00:21:54,720 --> 00:21:58,200
przemocy, opresji, terroru i paniki
287
00:21:58,200 --> 00:22:01,439
w środowisko paryskich
aktorów i fotografów.
288
00:22:01,439 --> 00:22:06,000
[muzyka elektroniczna]
[rytmiczna powolna perkusja]
289
00:22:06,000 --> 00:22:08,919
[po francusku mężczyzna] Dokonał
wściekłego zwrotu w kinie francuskim
290
00:22:08,919 --> 00:22:11,639
i ten zwrot wydaje mi się bardzo wskazany.
291
00:22:12,879 --> 00:22:14,360
[po francusku mężczyzna] Ten film
trzeba zobaczyć,
292
00:22:14,360 --> 00:22:18,000
ponieważ Żuławski, jestem tego pewien,
jest wielkim reżyserem.
293
00:22:18,000 --> 00:22:22,879
[muzyka elektroniczna]
294
00:22:22,879 --> 00:22:27,320
{\an8}[podniosła muzyka orkiestrowa]
295
00:22:27,320 --> 00:22:31,040
Obchodzimy dzisiaj trzydziestolecie
naszej kinematografii.
296
00:22:31,040 --> 00:22:37,240
{\an8}Stawaliśmy się w latach 70.
nie tylko liczącą się kinematografią,
297
00:22:37,240 --> 00:22:43,040
{\an8}ale staraliśmy się również
potężnym instrumentem przemysłowym.
298
00:22:43,040 --> 00:22:46,560
[rytmiczne energiczne dźwięki bębna]
299
00:22:46,560 --> 00:22:51,040
[Wojtczak] Dziwiono się na świecie,
jak taka Polska może robić takie giganty.
300
00:22:51,040 --> 00:22:55,679
[rytmiczne dźwięki bębna]
301
00:22:55,679 --> 00:22:56,960
[dźwięk bębna urywa się]
302
00:22:57,800 --> 00:23:00,760
[ponownie wchodzi bęben]
303
00:23:00,760 --> 00:23:04,800
No było to możliwe,
ponieważ... była taka potrzebna.
304
00:23:04,800 --> 00:23:07,240
Była taka chęć, władza chciała.
305
00:23:07,240 --> 00:23:09,720
Gierek był generalnie...
306
00:23:09,720 --> 00:23:13,159
do kultury usposobiony
z większym zrozumieniem.
307
00:23:13,159 --> 00:23:16,679
Wiedział, że polityka kulturalna,
w ogóle opierająca się na promocji
308
00:23:16,679 --> 00:23:20,480
kultury danego kraju,
zaskarbia temu krajowi sympatię.
309
00:23:20,480 --> 00:23:23,280
A on o tę sympatię
na świecie, na Zachodzie zabiegał.
310
00:23:23,280 --> 00:23:26,840
[walc]
311
00:23:26,840 --> 00:23:29,840
{\an8}[Wojtczak] Kiedy ja się
zajmowałem kinematografią,
312
00:23:29,840 --> 00:23:32,840
{\an8}to przede wszystkim był olbrzymi Potop,
313
00:23:34,200 --> 00:23:38,000
{\an8}była Ziemia obiecana i Noce i dnie.
314
00:23:39,399 --> 00:23:43,919
Filmy, które wszystkie
dostały nominacje do Oskara.
315
00:23:43,919 --> 00:23:46,520
[w tle cały czas walc]
316
00:23:51,159 --> 00:23:53,000
Wszyscy nam zazdrościli.
317
00:23:53,000 --> 00:23:57,960
Nie tylko w państwach
demokracji ludowej i Związku Radzieckim,
318
00:23:57,960 --> 00:23:59,439
ale i również na Zachodzie.
319
00:23:59,439 --> 00:24:02,720
Zazdrościli i pytali
o co tu w ogóle chodzi?
320
00:24:02,720 --> 00:24:09,320
Zaczęto kokietować Andrzeja Żuławskiego
i Jerzego Skolimowskiego,
321
00:24:09,320 --> 00:24:14,879
reżyserów, którzy niewątpliwie
odnieśli bardzo duże sukcesy za granicą,
322
00:24:14,879 --> 00:24:16,600
żeby coś zrobili dla kraju.
323
00:24:16,600 --> 00:24:21,360
[elektroniczne dźwięki klawiszowe]
324
00:24:21,360 --> 00:24:23,280
Natychmiast zgłoszono się do mnie
325
00:24:23,280 --> 00:24:27,399
z ambasady z komunikatem,
że to było nieporozumienie z Diabłem,
326
00:24:27,399 --> 00:24:29,120
żebym wrócił do kraju,
327
00:24:29,120 --> 00:24:32,520
bo na pewno da się to
jakoś załatwić i załagodzić.
328
00:24:32,520 --> 00:24:35,560
[elektroniczne dźwięki klawiszowe]
329
00:24:35,560 --> 00:24:39,600
[Żuławski A.] Powiedziano mi,
abym przyniósł jakiś temat,
330
00:24:39,600 --> 00:24:42,040
abym zrobił film,
331
00:24:42,040 --> 00:24:44,360
z którego wszyscy bylibyśmy zadowoleni,
332
00:24:44,360 --> 00:24:46,520
to wtedy się Diabła natychmiast wypuścić.
333
00:24:46,520 --> 00:24:49,439
Taki warunek postawiono.
Przyjechałem natychmiast.
334
00:24:49,439 --> 00:24:53,240
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
335
00:25:04,200 --> 00:25:09,360
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
336
00:25:11,199 --> 00:25:13,120
To nie miało szans się utrzymać.
337
00:25:18,919 --> 00:25:21,520
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
338
00:25:25,360 --> 00:25:31,120
Ogień i woda.
Wiesz, jak ich drogi się potoczyły...
339
00:25:31,639 --> 00:25:35,760
mama buddyzm, ojciec artyzm. Ojciec...
340
00:25:35,760 --> 00:25:38,879
wskakiwał w zjawiska, w emocje...
341
00:25:39,560 --> 00:25:41,120
A matka siedziała i...
342
00:25:42,800 --> 00:25:44,240
„To jest zło”.
343
00:25:45,159 --> 00:25:46,560
„To jest dobro”.
344
00:25:47,480 --> 00:25:49,679
„Tu jest światło, tu jest ciemność”.
345
00:25:50,399 --> 00:25:53,679
A u ojca te... rzeczy się po prostu mielą.
346
00:25:53,679 --> 00:25:58,280
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
347
00:25:58,280 --> 00:25:59,960
Oni się na tyle...
348
00:25:59,960 --> 00:26:05,520
burzliwie rozstawali, że stwierdzili,
że... lepiej mi będzie z dziadkami,
349
00:26:05,520 --> 00:26:08,720
niż uczestniczyć w całym procesie rozwodu.
350
00:26:11,120 --> 00:26:16,360
Spędziłem tam w sumie ze dwa lata.
351
00:26:16,360 --> 00:26:19,280
Chodziłem do przedszkola
afrykańskiego, było śmiesznie.
352
00:26:19,280 --> 00:26:20,280
[muzyka cichnie]
353
00:26:20,280 --> 00:26:25,080
Mnie się wydaje, że mojemu ojcu w ogóle
nie poszło z żadną kobietą, tak naprawdę,
354
00:26:26,560 --> 00:26:31,840
ponieważ był... po prostu przejęty sobą.
355
00:26:31,840 --> 00:26:35,960
[poruszająca muzyka klawiszowa] [organy]
356
00:26:35,960 --> 00:26:39,159
To tkwiło w nim do końca, nie był...
357
00:26:39,159 --> 00:26:42,879
On, myślę, nie był w stanie,
a może nie chciał...
358
00:26:42,879 --> 00:26:48,800
nie chciał przyjąć,
że ktoś mógł go opuścić.
359
00:26:48,800 --> 00:26:52,199
[organy w tle]
360
00:26:52,199 --> 00:26:54,240
To była urażona duma.
361
00:26:54,919 --> 00:26:58,560
To już nawet nie to,
że stracił miłość swojego życia,
362
00:26:58,560 --> 00:27:01,000
tylko jeszcze ta urażona duma,
363
00:27:01,000 --> 00:27:05,960
że ona poszła do mężczyzny,
który potrafił to, czego on nie potrafił.
364
00:27:06,960 --> 00:27:09,520
Który ją zatrzymał do końca życia.
365
00:27:10,360 --> 00:27:14,919
Ten związek się nie rozpadł,
a jego związki się rozpadały.
366
00:27:18,000 --> 00:27:24,360
Był... w takim stanie desperacji, załamania,
367
00:27:25,199 --> 00:27:26,320
że...
368
00:27:28,120 --> 00:27:33,080
ja pomyślałem, że on może
sobie coś zrobić, coś złego.
369
00:27:33,879 --> 00:27:37,679
No i to by był dobry podkład,
żeby zacząć ten film.
370
00:27:37,679 --> 00:27:39,760
Z tej rozpaczy.
371
00:27:39,760 --> 00:27:43,080
[pikanie urządzenia nadającego sygnał]
372
00:27:50,000 --> 00:27:55,040
[Żuławski A.] Ten trójksiąg jest w mojej
rodzinie od początku stulecia.
373
00:27:55,040 --> 00:27:59,360
{\an8}Tu jest napisane od około przełomu wieków,
374
00:27:59,360 --> 00:28:04,399
i to są książki,
które ja znam od wczesnej młodości.
375
00:28:04,399 --> 00:28:09,040
Takie dręczące książki i to są może
najsmutniejsze książki jakie znam.
376
00:28:11,280 --> 00:28:14,040
W owym czasie wróciłem do Polski
377
00:28:14,040 --> 00:28:17,840
na krótko, po żonę i dziecko,
a okazało się, że nie mam rodziny żadnej,
378
00:28:17,840 --> 00:28:21,280
bo... się rozpadło,
podczas gdy mnie nie było.
379
00:28:21,280 --> 00:28:25,040
Zająłem się synem i byłem bardzo samotny.
380
00:28:25,040 --> 00:28:29,919
To ten smutek, ta desperacja
prawdopodobnie znalazły echo
381
00:28:29,919 --> 00:28:36,280
i nagle poczułem się bliższy temu,
i wtedy wdałem się W srebrny glob.
382
00:28:36,280 --> 00:28:37,360
Klaps!
383
00:28:38,080 --> 00:28:44,679
{\an8}[rytmiczna muzyka perkusyjno-gitarowa]
[bębenki]
384
00:28:50,560 --> 00:28:53,320
[utwór energiczny, disco lata 70.]
385
00:28:58,959 --> 00:29:03,199
Zdjęcia są kręcone,
jak pani widzi i słyszy, tutaj nad morzem.
386
00:29:03,199 --> 00:29:08,919
Będą kręcone w...
w kopalni Wieliczka pod Krakowem.
387
00:29:09,639 --> 00:29:12,399
Będą kręcone w Mongolii, na pustyni Gobi.
388
00:29:13,199 --> 00:29:16,840
Będą kręcone w górach... Kaukazu.
389
00:29:16,840 --> 00:29:19,919
Małego Kaukazu w Gruzji,
gdyż znaleźliśmy tam
390
00:29:19,919 --> 00:29:23,760
przedziwne i wspaniałe
miasto wykute w skale w 11 wieku.
391
00:29:23,760 --> 00:29:27,919
[cały czas muzyka disco w tle]
392
00:29:32,080 --> 00:29:33,840
[muzyka cichnie]
393
00:29:34,959 --> 00:29:36,840
{\an8}Na srebrnym globie...
394
00:29:38,240 --> 00:29:41,439
{\an8}[dźwięki cytry] [pogłos]
[klimat tajemniczości]
395
00:29:41,439 --> 00:29:46,320
jest parafrazą
Starego i Nowego Testamentu.
396
00:29:48,120 --> 00:29:54,840
Grupa kosmonautów opuszcza Ziemię,
chcąc zbudować gdzie indziej
397
00:29:55,360 --> 00:29:56,840
świat lepszy,
398
00:29:58,040 --> 00:30:00,800
niż ten, z którego uciekają.
399
00:30:03,159 --> 00:30:04,959
To się nie udaje.
400
00:30:06,959 --> 00:30:09,679
No i Ziemianie wysyłają następną wyprawę.
401
00:30:09,679 --> 00:30:14,439
Leci jeden i oni go uznają
za Boga właściwie.
402
00:30:15,639 --> 00:30:16,639
Fajne rzeczy.
403
00:30:16,639 --> 00:30:19,080
[dźwięki cytry, pogłos]
404
00:30:19,080 --> 00:30:21,919
[Seweryn] Jeśli chodzi o moją postać,
postać Marka,
405
00:30:23,600 --> 00:30:27,240
to to, co piękne,
wydaje mi się, w tej postaci,
406
00:30:28,560 --> 00:30:32,320
to fakt, że cierpienie indywidualne,
407
00:30:34,320 --> 00:30:36,720
cierpienie z powodu
kobiety, która go zdradziła,
408
00:30:38,760 --> 00:30:44,399
cierpienie, które spowodowało, że
Marek ucieka z tego świata, w którym żył,
409
00:30:45,840 --> 00:30:47,199
zmienia się
410
00:30:47,879 --> 00:30:52,480
we współcierpienie społeczeństwa,
w którym żyje, że Marek...
411
00:30:53,760 --> 00:30:57,320
staje się... wyzwolicielem,
412
00:30:57,879 --> 00:31:00,800
wodzem, przewodnikiem.
413
00:31:00,800 --> 00:31:06,240
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
[pojedyncze uderzenia w bęben]
414
00:31:06,240 --> 00:31:08,000
[dźwięk sprzężenia gitary]
415
00:31:08,000 --> 00:31:12,639
Ja nie miałem poczucia, że robię
film wyjątkowy, robiąc Ziemię obiecaną.
416
00:31:12,639 --> 00:31:13,840
[pisk gitary]
417
00:31:13,840 --> 00:31:15,919
Natomiast,
418
00:31:15,919 --> 00:31:19,720
od pierwszych chwil,
od pierwszego spotkania wręcz
419
00:31:19,720 --> 00:31:23,159
z Andrzejem Żuławskim,
wiedziałem, że robimy coś wyjątkowego.
420
00:31:23,159 --> 00:31:25,360
Wiedziałem, że robimy coś nowego.
421
00:31:25,360 --> 00:31:28,480
{\an8}[jednostajny dźwięk elektroniczny]
[bębenki]
422
00:31:28,480 --> 00:31:32,520
{\an8}To było coś absolutnie
nowatorskiego pod każdym względem,
423
00:31:32,520 --> 00:31:35,840
{\an8}i plastycznym, i inscenizacyjnym,
i operatorskim.
424
00:31:36,439 --> 00:31:38,600
[Żurawski M.] Nie było wtedy
takich filmów.
425
00:31:39,679 --> 00:31:44,080
Chyba dokładnie w tym samym roku,
co Andrzej kręcił Na srebrnym globie,
426
00:31:44,080 --> 00:31:48,159
to Lucas nakręcił Gwiezdne wojny.
427
00:31:52,760 --> 00:31:56,520
[Żurawski M.] Andrzej dobrze wiedział,
że na Zachodzie nigdy by tego nie zrobił.
428
00:31:56,520 --> 00:31:59,120
Nikt nie dałby mu na to pieniędzy.
429
00:32:01,520 --> 00:32:02,760
Na miejsca!
430
00:32:03,320 --> 00:32:05,399
Gotowi! Kamera!
431
00:32:06,879 --> 00:32:10,879
{\an8}[Seweryn] Andrzej Wajda odradzał
Andrzejowi Żuławskiemu
432
00:32:10,879 --> 00:32:13,719
{\an8}kręcenie Na srebrnym globie.
433
00:32:13,719 --> 00:32:20,240
Andrzej Wajda uważał, że kinematografia
Polska nie udźwignie tego projektu.
434
00:32:20,240 --> 00:32:26,679
[szum wiatru] [ciężki oddech]
[chlupot wody]
435
00:32:26,679 --> 00:32:30,199
{\an8}Zaczęliśmy ten film w momencie,
kiedy tak naprawdę...
436
00:32:31,159 --> 00:32:33,560
{\an8}była bieda w Polsce. Nic nie było.
437
00:32:33,560 --> 00:32:39,040
Tam były te miliony w kosztorysie,
tylko że mieliśmy robić science fiction,
438
00:32:39,040 --> 00:32:41,480
mieliśmy robić high tech.
439
00:32:41,959 --> 00:32:44,120
Myśmy sobie w pewnym momencie powiedzieli,
440
00:32:44,120 --> 00:32:46,800
że ten high tech Na srebrnym globie,
441
00:32:46,800 --> 00:32:49,080
to jest high tech postsowiecki
442
00:32:49,080 --> 00:32:55,240
To jest bolszaja technika,
ale są młotki, gwoździe, sznurki.
443
00:32:55,240 --> 00:32:59,679
Wszystko dokładnie
związane tymi powrozłami.
444
00:33:01,000 --> 00:33:02,159
I to funkcjonuje.
445
00:33:02,159 --> 00:33:07,760
[dźwięk bębna]
446
00:33:07,760 --> 00:33:09,040
[muzyka się urywa]
447
00:33:09,919 --> 00:33:14,000
[dźwięk bębna powraca na krótko
i urywa się]
448
00:33:14,000 --> 00:33:18,080
Jestem pełen podziwu,
że ta rzeczywistość tak została...
449
00:33:18,080 --> 00:33:21,560
zrealizowana, bo ona została wymyślona
i zrealizowana
450
00:33:21,560 --> 00:33:25,360
w tamtych barchanowo-parcianych czasach.
451
00:33:25,360 --> 00:33:27,919
To to jest jakimś
nieprawdopodobnym sukcesem.
452
00:33:27,919 --> 00:33:30,439
To po prostu nie mogło się powieść,
453
00:33:30,439 --> 00:33:34,320
a jednak się powiodło,
czyli wizja i przekonanie
454
00:33:34,320 --> 00:33:40,159
spowodowało, że cała ekipa jak taran
weszła w rzeczywistość i ją zmieniła.
455
00:33:40,159 --> 00:33:43,639
[szum morza]
456
00:33:45,600 --> 00:33:50,480
[narastający wibrujący dźwięk]
457
00:33:50,480 --> 00:33:54,679
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
458
00:33:54,679 --> 00:33:56,560
[wibrujący dźwięk]
459
00:33:56,560 --> 00:34:01,159
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
460
00:34:01,159 --> 00:34:02,560
[wibrujący dźwięk]
461
00:34:02,560 --> 00:34:06,679
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
462
00:34:06,679 --> 00:34:08,520
[wibrujący dźwięk]
463
00:34:08,520 --> 00:34:12,920
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
464
00:34:12,920 --> 00:34:14,120
[wibrujący dźwięk]
465
00:34:14,120 --> 00:34:19,279
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
466
00:34:19,920 --> 00:34:31,920
[pogwizdywanie na dwa głosy
w szybkim tempie]
467
00:34:31,920 --> 00:34:36,000
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
468
00:34:36,000 --> 00:34:37,639
[pogwizdywanie na dwa głosy]
469
00:34:37,639 --> 00:34:42,000
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
470
00:34:42,000 --> 00:34:43,799
[pogwizdywanie na dwa głosy]
471
00:34:43,799 --> 00:34:47,920
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
472
00:34:47,920 --> 00:34:49,799
[pogwizdywanie na dwa głosy]
473
00:34:49,799 --> 00:34:53,839
[donośny dźwięk przypominający
buczenie syreny okrętowej]
474
00:34:53,839 --> 00:35:06,799
[pogwizdywanie na dwa głosy
w szybkim tempie]
475
00:35:06,799 --> 00:35:08,080
[pogwizdywanie cichnie]
476
00:35:08,080 --> 00:35:13,279
{\an8}Andrzej był człowiekiem,
który... nie był łatwy sam dla siebie.
477
00:35:14,200 --> 00:35:18,319
On był zdeterminowany,
absolutnie, żeby zrobić ten film.
478
00:35:18,319 --> 00:35:22,040
On był zawsze na baczność,
zawsze był pierwszy i zawsze wszędzie był.
479
00:35:22,040 --> 00:35:25,960
Zawsze bardzo dokładnie wszystko
oglądał i musiał wszystko zaakceptować
480
00:35:25,960 --> 00:35:28,240
i bardzo często poprawiał też nas.
481
00:35:28,240 --> 00:35:31,799
Twierdził, że tu jest czegoś
za mało, a tam za dużo i tak dalej.
482
00:35:32,480 --> 00:35:34,319
[muzyka elektroniczna]
483
00:35:34,319 --> 00:35:38,080
[Korzyński] On był... trochę jak guru.
484
00:35:38,080 --> 00:35:42,880
Ludzie mu wierzyli w to,
co on mówi, już nie dyskutowali.
485
00:35:42,880 --> 00:35:48,839
Gotowi, byli pójść jak w ogień,
to znaczy realizować to, co on chciał.
486
00:35:48,839 --> 00:35:51,759
[muzyka elektroniczna]
487
00:35:51,759 --> 00:35:55,000
Asystenci go się bali i uciekali...
488
00:35:55,640 --> 00:35:58,680
Bali się go zapytać,
czy jeszcze chce coś zrobić,
489
00:35:58,680 --> 00:36:01,080
czy to już koniec tej pracy?
490
00:36:01,080 --> 00:36:04,480
Zawsze wysyłali jakąś ofiarę,
która tam się narażała.
491
00:36:05,400 --> 00:36:11,720
[muzyka elektroniczna]
492
00:36:11,720 --> 00:36:15,440
Mnie się wydaje,
że jeżeli pan ma naprzeciw siebie
493
00:36:15,440 --> 00:36:17,960
człowieka, który cię szanuje,
494
00:36:17,960 --> 00:36:20,600
który cię wybrał. Który...
495
00:36:21,520 --> 00:36:26,120
Widzisz, że on jest najgłębiej przekonany
496
00:36:26,120 --> 00:36:29,560
o słuszności tego, co proponuje,
to wtedy idziesz za nim.
497
00:36:29,560 --> 00:36:30,680
Oczywiście, że tak.
498
00:36:30,680 --> 00:36:35,080
[elektroniczna muzyka w tle]
499
00:36:36,680 --> 00:36:38,920
{\an8}To facet, który umiał stworzyć
coś takiego,
500
00:36:38,920 --> 00:36:41,400
{\an8}że każdy z nas był lepszy,
niż był naprawdę.
501
00:36:42,120 --> 00:36:43,560
{\an8}Nigdy nie miałam tylu pomysłów.
502
00:36:43,560 --> 00:36:47,279
Nigdy nie byłam taka kreatywna.
Nigdy nie byłam taka genialna jak wtedy.
503
00:36:47,279 --> 00:36:50,880
Ja nie nadążałam z zapisywaniem
tego, co mi przychodziło do głowy,
504
00:36:50,880 --> 00:36:53,080
po zwykłej rozmowie z nim.
Coś niebywałego.
505
00:36:53,080 --> 00:36:56,319
Dla mnie wtedy,
to po prostu było objawienie.
506
00:36:56,319 --> 00:37:00,799
[cały czas ten sam
elektroniczny motyw muzyczny]
507
00:37:03,240 --> 00:37:06,120
Cała realizacja to było jak na highu.
508
00:37:06,120 --> 00:37:11,839
Było to rzeczywiście w wielkiej emocji
i euforii twórczej.
509
00:37:13,759 --> 00:37:17,799
Myślę, że to jest jedyny film Andrzeja,
510
00:37:17,799 --> 00:37:23,120
w którym cała ekipa filmowa
stworzyła coś na kształt rodziny.
511
00:37:23,120 --> 00:37:26,279
Wszyscy byli tak niesamowicie
zaangażowani w ten film.
512
00:37:26,279 --> 00:37:30,960
Tak zafascynowani tym,
co codziennie się dzieje na planie.
513
00:37:30,960 --> 00:37:36,120
Andrzej nie tylko robił ten film.
On i cała ekipa żyli tym filmem.
514
00:37:36,120 --> 00:37:42,960
[mroczna muzyka elektroniczna] [bębny]
515
00:37:51,480 --> 00:37:54,560
[P. Liliana] W latach 70.,
w czasach PRL-u,
516
00:37:54,560 --> 00:37:57,720
to życie codzienne
było niesamowicie trudne.
517
00:37:57,720 --> 00:38:01,680
Kłopoty z zaopatrzeniem.
Kolejki w sklepach, nie było niczego.
518
00:38:01,680 --> 00:38:05,720
Były takie okresy,
że na półkach stał ocet albo herbata,
519
00:38:05,720 --> 00:38:10,960
albo musztarda i nic więcej,
więc ludzie byli zapędzeni, zagonieni,
520
00:38:10,960 --> 00:38:15,480
zakleszczenie w takich małych,
drobnych, codziennych sprawach.
521
00:38:16,080 --> 00:38:17,920
I te kłamstwa w telewizji.
522
00:38:17,920 --> 00:38:20,680
Cały czas opowieści,
jak to wspaniale jest w tym kraju.
523
00:38:20,680 --> 00:38:25,240
{\an8}Cudownie. Wszystko się rozwija.
Dla mnie to było nie do wytrzymania.
524
00:38:25,240 --> 00:38:31,839
A odejście od tego na plan filmowy,
gdzie tworzył się taki film,
525
00:38:33,000 --> 00:38:35,880
to była ucieczka od rzeczywistości.
526
00:38:35,880 --> 00:38:38,000
[basowy dźwięk trąb]
527
00:38:38,000 --> 00:38:41,480
[szept z filmu] Ja ci tego
nie umiem opowiedzieć.
528
00:38:43,480 --> 00:38:45,359
Ja ci to muszę zatańczyć.
529
00:38:45,359 --> 00:38:51,720
[elektroniczne dźwięki klawiszowe]
[basowe buczenie]
530
00:39:04,880 --> 00:39:06,600
[muzyka pozostaje w tle]
531
00:39:06,600 --> 00:39:12,960
[Seweryn] Andrzej wciągnął nas,
wpuścił nas, zaprosił nas
532
00:39:12,960 --> 00:39:19,759
do swojego głębokiego,
złożonego, pasjonującego,
533
00:39:19,759 --> 00:39:24,359
niezwykle emocjonalnego,
jak również intelektualnego świata.
534
00:39:24,359 --> 00:39:27,640
Myśmy czuli się wyróżnieni,
535
00:39:29,000 --> 00:39:30,319
że możemy
536
00:39:32,160 --> 00:39:34,040
dotknąć tego świata.
537
00:39:36,440 --> 00:39:38,319
[muzyka cichnie]
538
00:39:38,319 --> 00:39:41,480
To były czasy rozkwitu
kinematografii reżyserskiej.
539
00:39:41,480 --> 00:39:45,319
{\an8}To były takie czasy, kiedy zespół uważał,
540
00:39:45,319 --> 00:39:51,000
że reżyser jest
tym absolutnie wielkim bogiem
541
00:39:51,000 --> 00:39:53,279
i on poradzi sobie,
542
00:39:53,279 --> 00:39:57,400
i on będzie podejmować
wszystkie decyzje kluczowe,
543
00:39:57,400 --> 00:39:59,560
jakie są potrzebne do zrealizowania filmu.
544
00:39:59,560 --> 00:40:04,920
Także w zasadzie od niego zależał
rozmiar tego przedsięwzięcia.
545
00:40:05,880 --> 00:40:09,640
[Seweryn] Andrzej pisał stale.
I pisał, pisał, pisał. Dopisywał
546
00:40:09,640 --> 00:40:13,319
i przekazywał nam te teksty do grania.
547
00:40:13,319 --> 00:40:15,319
[dźwięki cytry] [pogłos]
548
00:40:15,319 --> 00:40:21,279
Wydaje mi się, to teraz sobie uzmysławiam,
że niektóre z tekstów dodanych
549
00:40:22,560 --> 00:40:24,560
były tekstami, które...
550
00:40:25,520 --> 00:40:30,839
on... cytował ze swojego pamiętnika.
551
00:40:30,839 --> 00:40:32,920
[Marek z filmu] Godziny z ołowiu...
552
00:40:32,920 --> 00:40:36,279
Noce z ołowiu ... Ołów w sercu...
553
00:40:36,279 --> 00:40:38,720
Ból serca zamieniony w ołów.
554
00:40:38,720 --> 00:40:42,480
Myśli z ołowiu o niczym, o ołowiu.
555
00:40:42,480 --> 00:40:47,359
Ołowiany rak zjadający me ciało,
płynny jak ameba.
556
00:40:47,359 --> 00:40:50,120
Ameba mojej samolubności.
557
00:40:50,120 --> 00:40:51,880
Jestem sam,
558
00:40:51,880 --> 00:40:56,520
książę pośrodku lodowatego
pokoju wpisanego w lodowatą przestrzeń.
559
00:40:57,319 --> 00:41:03,319
Swoją własną przestrzeń niosę w sobie,
w absurdalnym kraju, w absurdalnym czasie.
560
00:41:03,319 --> 00:41:08,839
Ja myślę, że życie
Andrzeja Żuławskiego prawdopodobnie
561
00:41:08,839 --> 00:41:12,400
nie mogło nie splatać się
z jego twórczością.
562
00:41:12,400 --> 00:41:15,680
[dźwięki cytry] [pogłos]
563
00:41:15,680 --> 00:41:18,640
Ja wolę się przyczepić czegoś,
co przeżyłem i co wiem,
564
00:41:18,640 --> 00:41:21,000
i skonstruować tego fikcję,
565
00:41:21,000 --> 00:41:26,759
coś innego i wydaje mi się
to ruchem w stosunku do życia i...
566
00:41:26,759 --> 00:41:28,759
i kina także, bardziej szlachetnym.
567
00:41:28,759 --> 00:41:31,600
{\an8}Gdzie jest ta prawda, która to jest?
568
00:41:31,600 --> 00:41:35,240
{\an8}Ojciec specjalnie tak robił właśnie,
żeby to tak
569
00:41:35,240 --> 00:41:36,680
mieszać.
570
00:41:36,680 --> 00:41:40,080
Ona była piękna. I sławna.
571
00:41:40,799 --> 00:41:41,640
Tak.
572
00:41:43,839 --> 00:41:47,440
[szum fal]
573
00:41:48,920 --> 00:41:50,680
Ty jej nigdy nie kochałeś.
574
00:41:51,640 --> 00:41:55,040
Myślę, że ten film...
575
00:41:56,520 --> 00:42:01,400
Nie można powiedzieć,
że jest filmem biograficznym, ale...
576
00:42:01,400 --> 00:42:03,600
[dźwięki cytry] [ten sam motyw muzyczny]
577
00:42:03,600 --> 00:42:08,920
niewątpliwie w mojej postaci
odnajdujemy wiele z Andrzeja Żuławskiego,
578
00:42:08,920 --> 00:42:12,319
z jego życia osobistego.
579
00:42:12,319 --> 00:42:14,720
Niektórzy nazywają to alter ego.
580
00:42:19,160 --> 00:42:21,040
[muzyka elektroniczna zanika]
581
00:42:21,040 --> 00:42:24,160
[dżingiel Dziennika Telewizyjnego]
582
00:42:24,160 --> 00:42:28,880
[dźwięk trąbek i bębnów]
583
00:42:33,839 --> 00:42:36,839
[smyczki]
584
00:42:39,600 --> 00:42:45,080
Wiadomość dotycząca obrotów handlowych
między Polską i Związkiem Radzieckim.
585
00:42:45,080 --> 00:42:49,359
Bieżące pięciolecie przyniesie dalszy
szybki wzrost wymiany handlowej i wartość
586
00:42:49,359 --> 00:42:52,799
{\an8}wzajemnych obrotów
osiągnie 28 miliardów rubli.
587
00:42:52,799 --> 00:42:55,880
Kieślowski. Zespół TOR, WFD.
588
00:42:55,880 --> 00:43:00,960
{\an8}Telewizja zajmuje się tym w swoich
programach, jak być powinno.
589
00:43:01,560 --> 00:43:04,080
Telewizja nie zajmuje się tym, jak jest.
590
00:43:04,080 --> 00:43:07,759
Istnieje... masa spraw społecznych w kraju,
591
00:43:07,759 --> 00:43:10,880
które nie są nawet dotknięte
przez program telewizyjny.
592
00:43:10,880 --> 00:43:13,880
Myślę o tych sprawach, które są tematem
593
00:43:15,080 --> 00:43:19,560
rozmów i myśli ludzkich tych
prawdziwych, a nie tych oficjalnych.
594
00:43:19,560 --> 00:43:21,759
{\an8}[muzyka elektroniczna]
595
00:43:21,759 --> 00:43:25,359
{\an8}[Zaorski] Ja pamiętam doskonale
postać Wilhelmiego.
596
00:43:26,400 --> 00:43:29,440
To był, co najgorsze,
bardzo inteligentny facet.
597
00:43:29,440 --> 00:43:36,000
{\an8}Był po stronie takiej opozycyjnej, ale
chyba w pewnym momencie zdał sobie sprawę
598
00:43:36,000 --> 00:43:40,480
skąd wiatr wieje,
i że ten wiatr będzie wiał dłużej.
599
00:43:40,480 --> 00:43:46,600
I że po stronie władz
może jakąś karierę osiągnąć
600
00:43:46,600 --> 00:43:48,080
może coś zdziałać.
601
00:43:50,040 --> 00:43:53,640
Władza szalenie pociąga,
władza urealnia idee,
602
00:43:53,640 --> 00:43:57,279
więc ja myślę,
że to jest u intelektualistów
603
00:43:57,279 --> 00:44:00,560
częsta pułapka
i Wilhelmi w tę pułapkę wpadł.
604
00:44:00,560 --> 00:44:02,120
On się znakomicie poruszał.
605
00:44:02,120 --> 00:44:06,279
Zaczynał jako redaktor naczelny Kultury
606
00:44:06,279 --> 00:44:08,240
i w ocenie
607
00:44:08,240 --> 00:44:12,400
Biura Politycznego sekretarzy KC
wywiązał się świetnie w tej roli,
608
00:44:12,400 --> 00:44:17,200
w związku z tym na następną
placówkę został przeniesiony do telewizji.
609
00:44:18,080 --> 00:44:23,480
Wilhelmi filmem pogardzał,
ale film dla niego był narzędziem
610
00:44:23,480 --> 00:44:25,560
do zdobywania wpływów politycznych,
611
00:44:25,560 --> 00:44:28,799
ponieważ zamarzył sobie
pewnego dnia, że nie będzie już tylko
612
00:44:28,799 --> 00:44:32,359
partyjnym intelektualistą,
ale że będzie politykiem kulturalnym.
613
00:44:32,359 --> 00:44:35,200
Chcielibyśmy prosić twórców o...
614
00:44:35,200 --> 00:44:37,640
[muzyka elektroniczna] [smyczki]
615
00:44:37,640 --> 00:44:44,040
zrozumienie pewnej specyficznej
naszej sytuacji i o współdziałanie.
616
00:44:44,040 --> 00:44:49,839
Musimy liczyć na tych młodych
twórców, bo oni są przyszłością w ogóle i...
617
00:44:49,839 --> 00:44:54,240
kinematografii, sztuki,
ale równocześnie chcielibyśmy prosić
618
00:44:54,240 --> 00:44:57,480
tych młodych twórców, żeby nieco...
619
00:44:57,480 --> 00:45:00,279
intensywniej z nami pracowali.
620
00:45:00,279 --> 00:45:02,759
Będziemy tak długo próbować, aż się uda.
621
00:45:04,600 --> 00:45:06,480
[dźwięk wolno obracającego się
metalowego koła]
622
00:45:11,680 --> 00:45:15,879
[metalowe stukanie]
623
00:45:20,200 --> 00:45:22,080
[elektroniczne dźwięki]
624
00:45:22,080 --> 00:45:26,879
{\an8}[z offu mężczyzna] Wyrobiska Kopalni Soli
w Wieliczce znalazły filmowe zastosowanie.
625
00:45:26,879 --> 00:45:29,240
{\an8}Służą jako sceneria do zdjęć księżycowych.
626
00:45:29,240 --> 00:45:34,080
Przybysz z Ziemi, Marek Zwycięzca
w interpretacji Andrzeja Seweryna.
627
00:45:34,080 --> 00:45:36,200
[dźwięki elektroniczne]
628
00:45:36,759 --> 00:45:40,120
[z offu mężczyzna] Powieść Na srebrnym
globie napisał Jerzy Żuławski
629
00:45:40,120 --> 00:45:43,400
w czasach, gdy tylko
fantazja prowadziła ludzi w kosmos.
630
00:45:43,400 --> 00:45:45,440
Przedstawił wyimaginowanych mieszkańców
631
00:45:45,440 --> 00:45:48,799
drugiej strony Księżyca,
przerażających Morców.
632
00:45:49,759 --> 00:45:55,799
[dźwięki elektroniczne]
633
00:45:55,799 --> 00:45:59,799
[z offu mężczyzna] Reżyser stara
się zachować posępny nastrój
634
00:45:59,799 --> 00:46:01,480
tej młodopolskiej literatury.
635
00:46:03,400 --> 00:46:06,040
[pomruki]
636
00:46:06,040 --> 00:46:07,600
[Marek z filmu] Morcy!
637
00:46:07,600 --> 00:46:09,640
[pomruki]
638
00:46:09,640 --> 00:46:13,279
[z przejęciem] Nie wierzę, żebyście byli
tylko jedynie z ojców waszych!
639
00:46:14,040 --> 00:46:17,400
Musi mieć po matkach
coś ludzkiego w sobie!
640
00:46:18,000 --> 00:46:21,560
Ja odwołuję się do tego,
co w was człowiecze!
641
00:46:21,560 --> 00:46:22,839
[z naciskiem] Morcy!
642
00:46:23,480 --> 00:46:24,879
Zostaniecie przy życiu,
643
00:46:24,879 --> 00:46:27,960
jeżeli dołączycie do nas,
jeżeli z nami pójdziecie!
644
00:46:29,080 --> 00:46:32,440
Myślę, że zdjęcia w Wieliczce
to była jedna z najtrudniejszych
645
00:46:32,440 --> 00:46:34,759
sekwencji do zrealizowania.
646
00:46:34,759 --> 00:46:37,560
[P. Liliana] Górnicy zawsze z nami
zjeżdżali, przynajmniej jeden.
647
00:46:37,560 --> 00:46:38,799
Były takie miejsca,
648
00:46:38,799 --> 00:46:43,960
że trzeba było zejść na dół,
a właściwie to, tak się spuścić na dół,
649
00:46:43,960 --> 00:46:47,359
bo tak było stromo.
650
00:46:47,359 --> 00:46:48,879
Część ludzi się bała,
651
00:46:48,879 --> 00:46:52,520
więc się ich na sznurkach
spuszczało, z asekuracją.
652
00:46:52,520 --> 00:46:53,839
Dostawali histerii.
653
00:46:53,839 --> 00:46:58,480
Później był marsz w grupie
nieczynnymi wyrobiskami
654
00:46:58,480 --> 00:47:02,799
do, na przykład, Margielnika.
To około trzech km pod ziemią.
655
00:47:02,799 --> 00:47:05,040
Tam mieliśmy trochę zdjęć
656
00:47:05,040 --> 00:47:07,920
z użyciem sprzętu, który nie mógł iskrzyć,
657
00:47:07,920 --> 00:47:10,040
ponieważ to jest kopalnia metanowa.
658
00:47:10,040 --> 00:47:11,520
Mieliśmy nawiewy,
659
00:47:11,520 --> 00:47:16,480
mieliśmy agregat,
który nie iskrzył. Był bezpieczny.
660
00:47:16,480 --> 00:47:20,480
No i tam cudów zręczności
dokonywał od strony operatorskiej
661
00:47:20,480 --> 00:47:23,200
Andrzej Jaroszewicz.
662
00:47:23,200 --> 00:47:26,560
Po paru godzinach musieliśmy
rozpocząć drogę powrotną, prawda?
663
00:47:26,560 --> 00:47:30,480
I tak dzień po dniu,
kilkanaście dni zdjęciowych.
664
00:47:31,279 --> 00:47:36,000
[niezrozumiale] [szmery]
665
00:47:36,000 --> 00:47:37,799
{\an8}[Marek z filmu] ...po matkach.
666
00:47:37,799 --> 00:47:40,120
{\an8}[niezrozumiale] [szmery]
667
00:47:42,480 --> 00:47:44,200
[niezrozumiale]
668
00:47:45,520 --> 00:47:47,120
[mężczyzna] Odwraca się reszta!
669
00:47:49,240 --> 00:47:50,920
[mężczyzna] Odwracacie się!
670
00:47:50,920 --> 00:47:52,560
[Marek z filmu] Śmiech!
671
00:47:54,600 --> 00:47:56,520
Wieliczka...
672
00:47:57,440 --> 00:48:01,600
{\an8}siedzi mi cały czas w głowie,
bo ja palę papierosy.
673
00:48:02,240 --> 00:48:05,600
A tam siedzieliśmy po 12 godzin.
674
00:48:06,759 --> 00:48:09,400
I nie dało się wytrzymać.
675
00:48:11,560 --> 00:48:13,920
Ludzie jedli cukierki.
676
00:48:15,600 --> 00:48:16,920
Ja nie umiałem.
677
00:48:17,560 --> 00:48:22,920
Była to dla mnie jedna wielka męczarnia,
którą przeżyłem tylko dzięki temu, że...
678
00:48:23,600 --> 00:48:26,879
byłem zaangażowany w to, co się dzieje.
679
00:48:27,920 --> 00:48:29,799
Ja z kina wychodziłem,
680
00:48:30,920 --> 00:48:34,400
bo dwóch godzin
nie mogłem wytrzymać bez papierosa,
681
00:48:34,400 --> 00:48:37,120
a tam wytrzymywałem te 12.
682
00:48:37,120 --> 00:48:39,440
[szum głosów]
683
00:48:39,440 --> 00:48:41,600
[niezrozumiale] [krzyk]
684
00:48:41,600 --> 00:48:46,279
{\an8}Tu właściwie każdy się godził na wszystko.
Godzili się aktorzy na noszenie
685
00:48:46,279 --> 00:48:48,960
kostiumów tak szalenie niewygodnych,
686
00:48:50,040 --> 00:48:54,080
że wiem, że w każdej innej
sytuacji, aktor by mi zaprotestował,
687
00:48:54,080 --> 00:48:56,600
nie przyjąłby takiej
propozycji z mojej strony.
688
00:48:56,600 --> 00:48:59,960
Talar grał w płaszczu,
który na niego zarzucali,
689
00:48:59,960 --> 00:49:02,279
w momencie włączania kamery,
dwaj kaskaderzy,
690
00:49:02,279 --> 00:49:04,799
bo jeden człowiek
nie był w stanie tego udźwignąć.
691
00:49:04,799 --> 00:49:06,520
I on grał w tym kostiumie.
692
00:49:06,520 --> 00:49:10,040
Człowiek grający Szerna
693
00:49:10,600 --> 00:49:15,240
też wytrzymywał w kostiumie,
który go właściwie skazywał na tortury.
694
00:49:15,240 --> 00:49:17,640
[Komosińska] On wchodził w tym z
podłączaniem w morze.
695
00:49:17,640 --> 00:49:19,920
BARABARA KOMOSIŃSKA
WSPÓŁPRACA SCENOGRAFICZNA
696
00:49:19,920 --> 00:49:22,839
Tam się działy różne rzeczy
i on to dzielnie wytrzymywał.
697
00:49:22,839 --> 00:49:26,720
On w taką fazę wszedł,
że jest nawiedzony, że jak gdyby...
698
00:49:26,720 --> 00:49:30,120
jest postacią, a nie sobą.
699
00:49:30,120 --> 00:49:34,440
Jest kimś, kogo stworzył
Żuławski i on w to wierzył.
700
00:49:36,680 --> 00:49:40,080
Panie! Jakże ja się staram!
701
00:49:42,040 --> 00:49:43,279
[Seweryn] Andrzej...
702
00:49:44,680 --> 00:49:47,680
wymagał od nas bycia w jakimś transie.
703
00:49:47,680 --> 00:49:51,279
Często u kresu sił, u kresu wytrzymałości.
704
00:49:52,720 --> 00:49:56,520
W stanie... jakiejś ostateczności.
705
00:49:56,520 --> 00:49:58,720
[mroczne tło muzyczne]
706
00:49:58,720 --> 00:50:01,879
W stanie wielkiego
zaangażowania emocjonalnego.
707
00:50:03,160 --> 00:50:04,680
Na krawędzi.
708
00:50:04,680 --> 00:50:06,400
[Marek]...inteligentny, sprawny...
709
00:50:06,400 --> 00:50:11,920
[niski dudniący głos męski] Ziemia,
planeta skąd przychodzisz. Co to jest?
710
00:50:11,920 --> 00:50:13,879
Andrzej mówi: „Stop!”.
711
00:50:13,879 --> 00:50:18,720
No to wstaję i mówię: „Jak było?”.
Ja myślałem, że mnie zabije wtedy.
712
00:50:20,200 --> 00:50:24,480
Dlatego, że w jego
rozumieniu pracy aktorskiej
713
00:50:24,480 --> 00:50:26,080
ja...
714
00:50:26,080 --> 00:50:30,440
powinienem nie mieć sił... aby wstać.
715
00:50:32,200 --> 00:50:36,839
A ja naprawdę dawałem z siebie wszystko,
na co mnie było wówczas stać.
716
00:50:37,759 --> 00:50:44,440
Andrzej Seweryn pozwalał
sobie podklejać powieki Butaprenem,
717
00:50:45,680 --> 00:50:49,839
żeby zagrać na krzyżu,
718
00:50:49,839 --> 00:50:51,279
[szum fal]
719
00:50:51,279 --> 00:50:53,080
na początku kwietnia.
720
00:50:55,000 --> 00:50:57,560
Na krzyżu, do którego wieszali go
721
00:50:58,160 --> 00:51:03,160
kilka razy i kilka razy
zdejmowali z niego.
722
00:51:04,040 --> 00:51:09,200
Prowadzili do namiotu, w którym
była nagrzewnica, żeby się rozgrzał,
723
00:51:10,720 --> 00:51:13,759
żeby go za chwilę z powrotem powiesić.
724
00:51:13,759 --> 00:51:18,279
[narastający dźwięk elektroniczny]
725
00:51:22,120 --> 00:51:26,480
[przejmująca mroczna muzyka]
726
00:51:26,480 --> 00:51:29,759
{\an8}Ta ostatnia część, właśnie nad morzem,
zaczęła się chyba
727
00:51:29,759 --> 00:51:32,920
{\an8}w marcu, kiedy było potwornie zimno.
728
00:51:32,920 --> 00:51:36,480
{\an8}Pamiętam, taką sytuację, kiedy byliśmy
na wydmach: mieliśmy po dwie czapki
729
00:51:36,480 --> 00:51:38,920
i kaptur na głowie,
i mimo tego było zimno.
730
00:51:38,920 --> 00:51:42,040
W dwóch parach rękawiczek
zamarzły mi ręce.
731
00:51:42,040 --> 00:51:45,720
Także... to od tej strony było trudne,
732
00:51:45,720 --> 00:51:49,240
a z drugiej strony było tak,
że były przepiękne plany.
733
00:51:49,240 --> 00:51:51,279
Po prostu zachwycające.
734
00:51:52,160 --> 00:51:56,240
[postać na palu] Można dojść do stanu, w
którym trzeba się przyznać, poddać,
735
00:51:56,240 --> 00:52:01,879
wypuścić z siebie kiszki,
jakby uznając, że tylko to jest wewnątrz,
736
00:52:01,879 --> 00:52:05,120
a widok tych kiszek jest
rezygnacją z sekretu.
737
00:52:05,120 --> 00:52:06,879
Wystawieniem na jaw.
738
00:52:07,600 --> 00:52:09,680
Wyzbyciem się swojego „ja”.
739
00:52:11,279 --> 00:52:15,520
Jeżeli chodzi o tych
kaskaderów i o sadzanie ich na pale,
740
00:52:15,520 --> 00:52:18,839
to pierwszym problemem
było wbicie tych pali.
741
00:52:18,839 --> 00:52:21,240
To były stare słupy telegraficzne.
742
00:52:21,240 --> 00:52:26,200
Kaskaderzy siedzieli w namiotach
i na sygnał
743
00:52:26,200 --> 00:52:30,680
wbiegali na przystawione
do tych pali drabiny, wchodzili na górę.
744
00:52:30,680 --> 00:52:35,160
Byli filmowani w zbliżeniu i natychmiast
po ujęciu przystawiano drabiny.
745
00:52:35,160 --> 00:52:37,399
Zbiegali na dół,
pili spirytus w namiotach,
746
00:52:37,399 --> 00:52:39,960
żeby być przygotowanym
do następnego dubla.
747
00:52:39,960 --> 00:52:44,240
[mroczne tło muzyczne]
748
00:52:44,879 --> 00:52:49,720
No jednym z takich
trudnych do przygotowania ujęć,
749
00:52:49,720 --> 00:52:51,960
ekstremalnie trudnym,
750
00:52:51,960 --> 00:52:58,399
miała być przebitka na przybicie ręki
Marka, czyli Andrzeja Seweryna, do krzyża.
751
00:52:58,399 --> 00:53:02,440
Żuławski od razu postawił warunek,
że nie może to być żaden szpikulec
752
00:53:02,440 --> 00:53:05,600
z chowanym ostrzem,
są takie trójkowe noże.
753
00:53:05,600 --> 00:53:08,920
Tylko to powinno być coś innego.
A co? „To wymyślicie.
754
00:53:08,920 --> 00:53:12,319
Przecież potraficie wszystko
załatwić, to może ktoś wymyśli”.
755
00:53:13,000 --> 00:53:19,640
Wówczas ja zamówiłem w sztukatorni,
we wrocławskiej wytwórni sztuczną rękę,
756
00:53:19,640 --> 00:53:22,040
ale to co przyszło,
to było po prostu fatalne.
757
00:53:22,040 --> 00:53:25,720
To były jakieś takie
rozlatujące się różowe parówki,
758
00:53:25,720 --> 00:53:28,120
które w ogóle nie przypominały
ręki ludzkiej.
759
00:53:28,120 --> 00:53:31,040
No skończyło się na tym, że...
760
00:53:32,759 --> 00:53:37,040
To się odbyło poza mną, że kierownik
produkcji porozmawiał z rekwizytorem,
761
00:53:37,040 --> 00:53:42,080
który pojechał do Elbląga
i z prosektorium przywiózł specjalistę
762
00:53:42,080 --> 00:53:47,440
od tych spraw razem
z jakąś ręką i na planie, wąską ekipą,
763
00:53:47,440 --> 00:53:52,879
któregoś dnia po zasadniczych
zdjęciach, z udziałem pięciu osób,
764
00:53:52,879 --> 00:53:56,600
przybito tę rękę
na planie i to ujęcie weszło do filmu.
765
00:53:56,600 --> 00:54:01,839
Była prawdziwa. Był ksiądz przy tym.
Było to zrobione tak, że...
766
00:54:03,560 --> 00:54:08,440
myślę, że nie popełniliśmy
żadnego niecnego czynu.
767
00:54:08,440 --> 00:54:13,319
Ona była wcześniej w Akademii Medycznej.
768
00:54:13,319 --> 00:54:16,440
Zadbaliśmy o to,
żeby to było przyzwoicie zrobione.
769
00:54:17,399 --> 00:54:18,440
Kto?
770
00:54:20,279 --> 00:54:21,799
Co?!
771
00:54:23,879 --> 00:54:27,399
Dlaczego?
772
00:54:34,680 --> 00:54:37,080
[melodyjne buczenie z pogłosem]
773
00:54:37,080 --> 00:54:41,440
W scenariuszu
ostatnie słowa Marka były inne.
774
00:54:42,560 --> 00:54:45,640
„Ja ją tak strasznie kochałem. To boli.”
775
00:54:50,279 --> 00:54:53,359
Film był kręcony
w bardzo trudnych warunkach,
776
00:54:53,359 --> 00:54:58,120
czego pan Sobański był świadkiem,
jako że śledził losy filmu z bliska.
777
00:54:59,040 --> 00:55:03,359
Ekonomia naszego kraju
się rozlatywała, po prostu...
778
00:55:03,359 --> 00:55:06,279
Przypomnijmy, że był to
koniec właściwie epoki Gierka.
779
00:55:06,279 --> 00:55:10,920
'76. Okres, powiedzmy,
początku wielkiego kryzysu.
780
00:55:10,920 --> 00:55:12,920
To znaczy, że dekoracje
nie powstawały na czas.
781
00:55:12,920 --> 00:55:16,399
Także produkcja się rozciągała,
bo to był film długi, kosztowny,
782
00:55:16,399 --> 00:55:19,240
ale głównie się rozciągały
przestoje i czekanie na to,
783
00:55:19,240 --> 00:55:22,720
że się wyrobią,
zrobią, dostarczą i tak dalej.
784
00:55:23,680 --> 00:55:30,640
Myśmy nie przewidzieli do końca,
że będą aż takie trudności w realizacji.
785
00:55:30,640 --> 00:55:34,000
Dekoracja miała być, nie ma.
Będzie za trzy tygodnie.
786
00:55:34,000 --> 00:55:38,560
Kostiumy nie zrobione,
to nie zrobione i tak dalej, i tak dalej.
787
00:55:38,560 --> 00:55:43,759
To były stresujące rzeczy, dlatego,
że gdzieś tam z tyłu wiedzieliśmy,
788
00:55:43,759 --> 00:55:45,839
że to znaczy, że czegoś nie dokręcimy,
789
00:55:45,839 --> 00:55:51,680
czegoś będzie brakowało,
czegoś się nie uda zrobić.
790
00:55:51,680 --> 00:55:55,080
Ja nie chcę mówić, że to wina produkcji.
791
00:55:55,080 --> 00:55:59,000
To wina, prawdopodobnie,
tej całej sytuacji,
792
00:55:59,000 --> 00:56:03,520
jaka była wtedy w Polsce,
co tu i teraz nas dobijało bez przerwy.
793
00:56:03,520 --> 00:56:06,440
[melodyjne buczenie z pogłosem]
794
00:56:06,440 --> 00:56:09,600
[P. Liliana] Zdjęcia w kopalni
kręcone były w styczniu,
795
00:56:09,600 --> 00:56:12,160
kiedy jest bardzo krótki dzień.
796
00:56:12,160 --> 00:56:14,759
Na zewnątrz i pod ziemią
było cały czas ciemno.
797
00:56:14,759 --> 00:56:18,240
Po miesiącu ja się zaczęłam
bardzo źle czuć.
798
00:56:18,240 --> 00:56:23,440
W nocy nie mogłam spać, miałam koszmary:
jakieś głowy odrąbane skakały po kołdrze,
799
00:56:23,440 --> 00:56:27,799
jakieś jaszczury pętały się po pokoju,
coś mną rzucało o ścianę.
800
00:56:27,799 --> 00:56:32,720
Właściwie to teraz ja sobie zdaję sprawę
z tego, że to też była ciężka depresja.
801
00:56:32,720 --> 00:56:36,560
Takie wyczerpanie fizyczne i psychiczne
prowadzi do takich stanów,
802
00:56:36,560 --> 00:56:38,200
że człowiek ma takie zakłócenia,
803
00:56:38,200 --> 00:56:42,000
Uciążliwość tej... roboty
804
00:56:42,000 --> 00:56:44,359
obojętnie jakiego pionu
by to nie dotyczyło,
805
00:56:44,359 --> 00:56:47,399
była tak wielka,
że ludzie nie wytrzymywali psychicznie.
806
00:56:47,399 --> 00:56:50,440
Aktor, który był trochę
asystentem reżysera,
807
00:56:50,440 --> 00:56:52,480
trochę ochotnikiem, który grał Szerna,
808
00:56:52,480 --> 00:56:54,680
poszedł na leczenie psychiatryczne.
809
00:56:54,680 --> 00:56:56,879
Niektórzy po prostu uciekali z ekipy.
810
00:56:57,440 --> 00:57:00,319
W pewnym momencie
uciekł nam kierownik planu.
811
00:57:00,319 --> 00:57:03,879
Trzeba było na gwałt
zastąpić go kimś innym.
812
00:57:03,879 --> 00:57:07,960
Film... Na srebrnym globie
813
00:57:07,960 --> 00:57:12,879
i to, co opisujecie...
814
00:57:12,879 --> 00:57:16,359
Wszystko, co się działo przy tej produkcji
815
00:57:16,359 --> 00:57:21,120
na kilku poziomach,
to było samospełniające się proroctwo.
816
00:57:21,120 --> 00:57:25,440
[postać z filmu] Wyruszyliście tak licznie
a wracacie garstką.
817
00:57:25,440 --> 00:57:27,440
Wojna, choroby...
818
00:57:29,000 --> 00:57:31,319
Mówił mi Jeret,
którego wysłaliście przodem,
819
00:57:31,319 --> 00:57:33,879
że zrobiliście wszystko,
co w ludzkiej mocy.
820
00:57:35,319 --> 00:57:38,919
W ludzkiej... i nic poza tym.
821
00:57:38,919 --> 00:57:42,720
Dziwna atmosfera
zaczęła panować na planie.
822
00:57:42,720 --> 00:57:48,120
Nikt nie wiedział, jak to dalej będzie.
823
00:57:49,240 --> 00:57:52,120
Byliśmy jak w takiej malignie.
824
00:57:52,120 --> 00:57:56,200
Wszyscy się tak snuli, byli zmęczeni,
825
00:57:56,200 --> 00:57:59,279
kostiumy były poniszczone częściowo.
826
00:57:59,279 --> 00:58:02,720
Wiedzieliśmy,
że jeżeli to tak dalej będzie,
827
00:58:02,720 --> 00:58:05,839
to nie damy rady i to było
rzeczywiście bardzo trudne.
828
00:58:05,839 --> 00:58:10,359
Z tej emocji, która była początkowo,
z tego wielkiego zapału,
829
00:58:10,359 --> 00:58:16,319
w końcu pozostało tylko i wyłącznie
dzikie zmęczenie wszystkich.
830
00:58:16,319 --> 00:58:18,720
Takie rzeczy się nawarstwiają,
831
00:58:18,720 --> 00:58:24,000
nabudowują na siebie
i w pewnym momencie następuje krach.
832
00:58:24,000 --> 00:58:26,520
Wszyscy zaczynają szukać winnego.
833
00:58:28,120 --> 00:58:31,200
Kto jest winny?
Zawsze ten, kto stoi na czele.
834
00:58:31,200 --> 00:58:38,000
[przejmująca muzyka elektroniczna]
835
00:58:38,000 --> 00:58:43,240
[melodyjne buczenie]
836
00:58:44,080 --> 00:58:45,799
{\an8}„Ta przygoda jest skończona.
837
00:58:46,560 --> 00:58:50,040
{\an8}Mogą nawet,
co grozi w tych dniach, zatrzymać
838
00:58:50,040 --> 00:58:55,640
niepotrzebny, ekstrawagancki
i tak bardzo nieoczywisty, ten film.
839
00:58:56,680 --> 00:58:59,480
Ja dowiedziałem się,
czego się miałem dowiedzieć.
840
00:59:00,680 --> 00:59:05,640
Wykonałem salto, zatoczyłem łuk.
Jestem wygnany”.
841
00:59:05,640 --> 00:59:11,160
[szum transmisyjny]
842
00:59:11,160 --> 00:59:15,799
[melodyjne buczenie] [szum]
843
00:59:26,120 --> 00:59:29,040
[melodyjne buczenie] [szum]
844
00:59:44,200 --> 00:59:47,720
[rytmiczna muzyka gitarowo-perkusyjna]
[muzyczny klimat lat '70]
845
00:59:54,640 --> 01:00:01,520
[kobieca wokaliza, punktowo]
846
01:00:01,520 --> 01:00:06,759
[Fuksiewicz] Człowiek z marmuru wywołał
nienawiść. To był policzek dla partii.
847
01:00:06,759 --> 01:00:10,799
Chciano pokazać,
owszem, przodowników pracy,
848
01:00:10,799 --> 01:00:15,200
tamte lata pierwsze powojenne,
budowę Nowej Huty.
849
01:00:15,200 --> 01:00:18,040
Chciano pokazać, ale w tonacji panegiryku,
850
01:00:18,040 --> 01:00:21,240
a Człowiek z marmuru
był zupełnie czym innym.
851
01:00:21,240 --> 01:00:24,839
W zasadzie demaskacją
pozorów tamtego okresu.
852
01:00:25,839 --> 01:00:31,120
Naprawdę był to obraz
buntu człowieka z klasy robotniczej,
853
01:00:31,120 --> 01:00:35,759
który miał być filarem ustroju,
a rzucił cegłą.
854
01:00:35,759 --> 01:00:41,160
[rockowe dźwięki gitary elektrycznej]
855
01:00:41,160 --> 01:00:45,319
Były uwagi,
że film jest politycznie niedobry.
856
01:00:46,120 --> 01:00:51,000
Ale była zasadnicza sprawa,
że film musi pójść na ekranie.
857
01:00:51,000 --> 01:00:53,799
Ten film nabrał rozgłosu.
858
01:00:54,600 --> 01:00:57,359
Nabrał rozgłosu, powiedziałbym, międzynarodowego.
859
01:00:57,359 --> 01:01:00,279
[po francusku mężczyzna] Czuć powiew
przemian dla Polski
860
01:01:00,279 --> 01:01:04,120
wciąganej, być może mimowolnie,
na ścieżkę liberalizacji.
861
01:01:04,120 --> 01:01:05,960
Tłum czeka w kolejce do kina,
862
01:01:05,960 --> 01:01:10,279
by zobaczyć najnowszy film słynnego
polskiego reżysera Andrzeja Wajdy,
863
01:01:10,279 --> 01:01:13,359
Człowiek z marmuru ,
będący ostrą krytyką socjalizmu.
864
01:01:13,359 --> 01:01:17,839
[Wojtczak] Zaczęły się komentarze
w agencjach i w prasie zachodniej,
865
01:01:17,839 --> 01:01:23,600
że jest to jednak
kolejny etap otwarcia przez Gierka
866
01:01:23,600 --> 01:01:26,080
polityki i demokratyzacji życia.
867
01:01:26,080 --> 01:01:32,160
Dlatego film musi się teraz ukazać,
żeby nie podważyć tej opinii.
868
01:01:32,839 --> 01:01:36,200
[po francusku mężczyzna] Jeszcze kilka lat
temu nie zagrano by tego filmu.
869
01:01:36,200 --> 01:01:39,080
Mieszkańcy Warszawy obawiają się,
że zostanie zdjęty z afisza
870
01:01:39,080 --> 01:01:41,560
i godzinami czekają w kolejce,
aby go obejrzeć.
871
01:01:41,560 --> 01:01:44,440
[muzyka syntezatorowa]
872
01:01:44,440 --> 01:01:48,240
[po francusku] Gilles Jacob, nowy
dyrektor festiwalu w Cannes.
873
01:01:49,200 --> 01:01:53,720
{\an8}[po francusku Jacob] W tamtym okresie
874
01:01:53,720 --> 01:01:57,279
{\an8}starałem się pokazywać
zakazane polskie filmy.
875
01:01:57,279 --> 01:02:03,319
Dwukrotnie udało mi się
nielegalnie pokazać filmy Wajdy,
876
01:02:03,319 --> 01:02:05,279
w szczególności Człowieka z marmuru,
877
01:02:05,279 --> 01:02:08,440
którego pokazałem
jako seans-niespodzianka,
878
01:02:08,440 --> 01:02:09,919
ponieważ wiedziałem,
879
01:02:09,919 --> 01:02:12,640
że przedstawiciele polskich władz
obecni w Cannes,
880
01:02:12,640 --> 01:02:15,720
zatrzymaliby film i zakazali projekcji.
881
01:02:15,720 --> 01:02:19,240
Poszło tak dobrze,
że dziennikarze mieli do mnie pretensje,
882
01:02:19,240 --> 01:02:22,000
że film nie był w konkursie głównym.
883
01:02:22,000 --> 01:02:26,879
A New York Times
884
01:02:26,879 --> 01:02:29,359
nie zamieścił recenzji
w dziale kulturalnym,
885
01:02:29,359 --> 01:02:31,160
tylko opisał film w dziale politycznym.
886
01:02:31,160 --> 01:02:36,000
[elektroniczne dźwięki urządzeń
nadawczych] [kosmiczny klimat]
887
01:02:39,560 --> 01:02:42,680
[elektroniczne dźwięki muzyczne]
[kosmiczny klimat]
888
01:02:42,680 --> 01:02:44,640
[po francusku] Wajda miał taki talent,
889
01:02:44,640 --> 01:02:46,600
że pod każdą władzą
890
01:02:46,600 --> 01:02:48,720
jako pierwszy robił film
891
01:02:48,720 --> 01:02:52,080
na skraju tego,
co dozwolone w danej epoce.
892
01:02:52,080 --> 01:02:55,240
To absolutny dar,
znajdować się na skraju przepaści
893
01:02:55,240 --> 01:02:57,720
i nie uczynić tego małego kroku do przodu.
894
01:02:57,720 --> 01:03:00,879
Dzięki temu zawsze był nagradzany,
895
01:03:00,879 --> 01:03:02,960
kochany i oklaskiwany.
896
01:03:02,960 --> 01:03:08,799
Robił to, znając dobrze
rzeczywistość danego momentu.
897
01:03:08,799 --> 01:03:10,240
Ja nie mam tego daru,
898
01:03:10,240 --> 01:03:13,120
zawsze robię za dużo kroków do przodu
i wpadam do dziury.
899
01:03:13,120 --> 01:03:19,759
[muzyka elektroniczna]
[głośny dźwięk trąb]
900
01:03:19,759 --> 01:03:22,680
[Fuksiewicz] Polityka kulturalna władz
to była amplituda.
901
01:03:22,680 --> 01:03:28,799
Okresy przykręcania śruby były na zmianę
z okresami względnego liberalizmu.
902
01:03:28,799 --> 01:03:33,520
Właśnie na takiej fali względnego
liberalizmu doszło do realizacji
903
01:03:33,520 --> 01:03:38,960
Człowieka z marmuru i w roku '76.
nastąpiło bardzo ostre przykręcenie śruby
904
01:03:38,960 --> 01:03:41,439
i w tym momencie
Wilhelmi okazał się przydatny.
905
01:03:42,799 --> 01:03:44,919
[basowe dźwięki trąb]
906
01:03:47,359 --> 01:03:49,120
[postać z filmu] Będziesz służył.
907
01:03:50,279 --> 01:03:53,040
Przeciwko komu, panie?
908
01:03:53,040 --> 01:03:56,439
[piski w tle]
909
01:03:56,439 --> 01:04:00,040
[basowe dźwięki trąb]
910
01:04:00,040 --> 01:04:03,439
[Wojtczak] Zostałem zawezwany na spotkanie
911
01:04:03,439 --> 01:04:07,160
do Komitetu Centralnego przez
Jerzego Łukaszewicza,
912
01:04:07,160 --> 01:04:11,759
który był członkiem Biura i Sekretarzem
Komitetu Centralnego
913
01:04:11,759 --> 01:04:18,560
Wówczas on mnie poinformował,
że Biuro Polityczne
914
01:04:18,560 --> 01:04:22,439
straciło do mnie zaufanie.
915
01:04:23,160 --> 01:04:26,919
Przede wszystkim za sprawy
w kinematografii,
916
01:04:27,640 --> 01:04:28,960
ale nie tylko.
917
01:04:28,960 --> 01:04:31,759
A tutaj głównie za filmy.
918
01:04:31,759 --> 01:04:36,640
Wręczono mi wówczas...
919
01:04:38,160 --> 01:04:43,520
odwołanie z wiceministra,
kierownika resortu i szefa kinematografii.
920
01:04:43,520 --> 01:04:46,040
No i w ten sposób sprawa się skończyła.
921
01:04:46,040 --> 01:04:50,120
[niepokojące dźwięki muzyczne]
[poczucie zagrożenia]
922
01:04:50,120 --> 01:04:54,799
Wilhelmi dostrzegł swoją szansę
i postanowił się ukazać jako ten człowiek,
923
01:04:54,799 --> 01:05:00,680
który jest władny
to całe środowisko zdyscyplinować.
924
01:05:01,439 --> 01:05:04,839
Powiedział: „Ja znam ich jak łyse konie.
925
01:05:04,839 --> 01:05:07,759
Wiem doskonale jak ich ugodzić,
czym ich ugodzić
926
01:05:07,759 --> 01:05:10,640
i w jaki sposób spowodować,
że będą mi jedli z ręki.
927
01:05:11,520 --> 01:05:15,240
On chciał z kinematografii polskiej zrobić
928
01:05:15,240 --> 01:05:19,359
Departament przy Telewizji Polskiej.
929
01:05:19,359 --> 01:05:22,200
Nas by nie było,
gdyby on to doprowadził do końca.
930
01:05:27,720 --> 01:05:29,640
[basowe dźwięki trąb]
931
01:05:30,640 --> 01:05:32,960
- Obejrzałem pani materiały.
- No i?
932
01:05:33,680 --> 01:05:37,520
Proszę pani, szczerze. Dotąd pani
przekroczyła wszystkie istniejące limity.
933
01:05:38,120 --> 01:05:42,759
My popieramy młodzież, ale ja nie jestem
reprezentantem instytucji charytatywnej.
934
01:05:42,759 --> 01:05:48,000
Nie mam dotąd filmu. Pani od
dziś nie otrzymuje ani taśmy, ani kamery.
935
01:05:48,000 --> 01:05:49,480
[szum głosów w tle]
936
01:05:49,480 --> 01:05:50,960
Pan chyba zwariował.
937
01:05:52,160 --> 01:05:53,799
Jak ja mam zrobić ten film?
938
01:05:54,919 --> 01:06:01,240
[melodyjne buczenie z pogłosem]
939
01:06:03,240 --> 01:06:10,000
Mam przed sobą raport
produkcyjny nr 248 z 1 czerwca '77 roku.
940
01:06:10,000 --> 01:06:12,799
„Przerwanie zdjęć
do filmu Na srebrnym globie,
941
01:06:12,799 --> 01:06:15,759
decyzją pierwszego
zastępcy Ministra Kultury i Sztuki,
942
01:06:15,759 --> 01:06:17,240
Janusza Wilhelmiego.
943
01:06:17,240 --> 01:06:22,000
Telefonogram dyrektora PRF Zespoły Filmowe
około godziny 17.00.
944
01:06:22,000 --> 01:06:29,080
Końcowe parametry na ten dzień:
ogółem dni roboczych 473, dni wolne 106,
945
01:06:29,080 --> 01:06:32,080
ogółem dni kalendarzowych 579.
946
01:06:32,879 --> 01:06:37,200
Zużycie negatywu obrazu
na zdjęcia próbne 5155 m,
947
01:06:37,200 --> 01:06:40,600
na zdjęcia filmu 21694.
948
01:06:40,600 --> 01:06:44,279
Ogółem nakręcono metrów ekranowych 3626,
949
01:06:45,120 --> 01:06:47,759
co daje 72,5% filmu.
950
01:06:47,759 --> 01:06:50,759
Zrealizowano 2150 fotosów”.
951
01:06:55,240 --> 01:06:57,279
Dowiedziałem się tak, jak wszyscy.
952
01:06:59,720 --> 01:07:03,839
Powiedziano nam, że koniec,
że film zatrzymany.
953
01:07:03,839 --> 01:07:05,399
Co? Dlaczego?
954
01:07:05,399 --> 01:07:09,279
Dwa dni piliśmy. Andrzej wyjechał.
955
01:07:11,480 --> 01:07:14,279
[wymowna cisza]
956
01:07:15,160 --> 01:07:18,879
No pamiętam, że to chyba jakoś rano było,
957
01:07:18,879 --> 01:07:23,160
że szykowaliśmy się na zdjęcia
i okazało się, że...
958
01:07:23,160 --> 01:07:26,040
przerywamy, że wstrzymane zdjęcia są
959
01:07:26,040 --> 01:07:28,720
i to było jak grom z jasnego nieba.
960
01:07:28,720 --> 01:07:33,040
Kompletnie nie spodziewaliśmy
się czegoś takiego.
961
01:07:33,040 --> 01:07:34,080
Z dnia na dzień.
962
01:07:35,439 --> 01:07:39,480
Tę decyzję, której mógł się spodziewać,
963
01:07:39,480 --> 01:07:42,319
ponieważ były sygnały,
964
01:07:42,319 --> 01:07:46,319
że się coś dzieje,
że jest klimat niedobry wokół filmu
965
01:07:46,319 --> 01:07:47,720
i coraz gorszy,
966
01:07:48,520 --> 01:07:51,439
przyjął bardzo źle.
967
01:07:52,040 --> 01:07:53,720
Rozpłakał się.
968
01:07:54,359 --> 01:07:58,359
Powiedział, że został potraktowany
jak psie gówno.
969
01:07:59,080 --> 01:08:02,399
Poprosił o samochód do Warszawy.
970
01:08:02,399 --> 01:08:05,439
[przeciągły dźwięk elektroniczny]
971
01:08:05,439 --> 01:08:07,879
[redaktor] Pan jakoś
nie miał szczęścia do Polski.
972
01:08:07,879 --> 01:08:09,040
[Żuławski] A kto miał?
973
01:08:10,359 --> 01:08:15,040
[przeciągły dźwięk elektroniczny]
974
01:08:16,319 --> 01:08:20,279
[przeciągły dźwięk elektroniczny]
975
01:08:20,279 --> 01:08:23,840
Próbowaliśmy spotkać się z Wilhelmim.
976
01:08:23,840 --> 01:08:26,720
Napisaliśmy list,
977
01:08:27,519 --> 01:08:31,559
próbując odwołać się do rozsądku,
co było, oczywiście, kompletnie naiwne,
978
01:08:31,559 --> 01:08:34,439
ale zdawało się,
że to jedyne, co możemy zrobić.
979
01:08:34,439 --> 01:08:37,000
Powiedział, że jego to nie interesuje,
980
01:08:38,439 --> 01:08:41,519
że Polski nie stać na takie produkcje,
981
01:08:42,160 --> 01:08:46,319
tak jak nas nie stać na to,
żeby wybudować samolot Concorde.
982
01:08:46,319 --> 01:08:47,920
Inni to robią, oczywiście,
983
01:08:47,920 --> 01:08:49,519
natomiast nas na to nie stać.
984
01:08:49,519 --> 01:08:53,760
My się znamy na sztuce,
natomiast on się zna na finansach.
985
01:08:55,200 --> 01:08:57,880
I taką decyzję podjął.
986
01:08:59,040 --> 01:09:03,120
Dowiedzieliśmy się,
że mamy zabezpieczyć materiały.
987
01:09:03,760 --> 01:09:08,439
Mamy zlikwidować grupę zdjęciową,
rozesłać wszystkich do domów.
988
01:09:08,439 --> 01:09:14,080
Było jasne, że wszystkiego nie możemy
zawieźć do magazynów we Wrocławiu.
989
01:09:14,080 --> 01:09:16,880
Wybraliśmy rzeczy,
powiedziałbym, wzorcowe.
990
01:09:16,880 --> 01:09:20,800
Kostiumy pierwszoplanowe
zostały wyczyszczone, spakowane.
991
01:09:20,800 --> 01:09:24,240
A także te elementy dekoracji,
które się nadawały do przechowywania,
992
01:09:24,240 --> 01:09:28,679
natomiast całą resztę,
to była decyzja kierownika produkcji,
993
01:09:28,679 --> 01:09:32,760
zakopaliśmy na nieużytku,
czyli na wysypisku śmieci.
994
01:09:34,559 --> 01:09:39,080
[przeciągły dźwięk elektroniczny]
995
01:09:46,120 --> 01:09:47,599
[dźwięk narasta]
996
01:09:47,599 --> 01:09:51,399
[w momencie kulminacji staje
się nieprzyjemnie głośny i cichnie]
997
01:09:51,399 --> 01:09:55,400
[basowy dźwięk trąby]
998
01:09:57,400 --> 01:10:01,440
{\an8}[basowy dźwięk trąby]
999
01:10:03,280 --> 01:10:07,360
Wilhelmiego nie interesowały
sprawy cenzuralne.
1000
01:10:07,360 --> 01:10:09,840
To nie było zatrzymanie
ze względów cenzuralnych.
1001
01:10:09,840 --> 01:10:13,040
Nie interesowało go też to,
że budżet był przekroczony.
1002
01:10:13,040 --> 01:10:14,080
To było mało ważne.
1003
01:10:14,080 --> 01:10:18,240
Według mnie zatrzymanie Na srebrnym globie
1004
01:10:18,240 --> 01:10:20,720
to była pokazówka Wilhelmiego.
1005
01:10:20,720 --> 01:10:25,360
Chciał pokazać, że on obejmuje
władzę nad kinematografią,
1006
01:10:25,360 --> 01:10:30,280
że on jest władny
upokorzyć Andrzeja Żuławskiego,
1007
01:10:30,280 --> 01:10:33,599
twórcę cenionego w Polsce i za granicą,
1008
01:10:33,599 --> 01:10:35,440
a we Francji wręcz uwielbianego,
1009
01:10:35,440 --> 01:10:39,400
że potrafił upokorzyć Ścibora Rylskiego,
który był szefem Zespołu Pryzmat,
1010
01:10:39,400 --> 01:10:43,040
w którym ten film powstał,
a który był scenarzystą
1011
01:10:43,040 --> 01:10:47,080
tego znienawidzonego
przez aparat partyjny Człowieka z marmuru.
1012
01:10:47,080 --> 01:10:48,679
[basowy dźwięk trąby]
1013
01:10:48,679 --> 01:10:52,599
[Korzyński] Przecież nie mógł nagle
zaatakować Andrzeja Wajdę.
1014
01:10:52,599 --> 01:10:57,599
Jedynym człowiekiem, do którego
mógł się przyspawać w tym momencie,
1015
01:10:57,599 --> 01:11:01,120
to był Andrzej Żuławski
z niedokończonych filmem.
1016
01:11:01,120 --> 01:11:04,400
[Zanussi] Za Żuławskim nie miał się kto
wstawić, mówiąc prawdę,
1017
01:11:04,400 --> 01:11:08,040
bo Stowarzyszenie Filmowców,
to nie była organizacja,
1018
01:11:08,040 --> 01:11:12,720
która mogła w tej sprawie
coś prawdziwego zrobić.
1019
01:11:12,720 --> 01:11:17,559
Ja myślę, że Żuławski
jako twórca bardzo osobny
1020
01:11:18,400 --> 01:11:24,240
był otoczony ogromną zawiścią kolegów
i to nie mobilizowało ich do solidarności.
1021
01:11:24,240 --> 01:11:27,559
Andrzej Żuławski był francuskim reżyserem
1022
01:11:27,559 --> 01:11:32,599
w pojęciu pewnych ludzi,
więc może nie chcieli walczyć
1023
01:11:32,599 --> 01:11:34,679
za Żuławskiego.
1024
01:11:34,679 --> 01:11:38,360
Znalazł się w niedobrym czasie
i w niedobrym miejscu.
1025
01:11:38,360 --> 01:11:44,160
Mówimy o legendzie,
o filmie Legendzie, który po prostu jest...
1026
01:11:45,040 --> 01:11:47,720
oby jedynym takim przykładem,
1027
01:11:47,720 --> 01:11:52,400
jak w sposób arbitralny,
bezczelny, chamski
1028
01:11:54,880 --> 01:11:56,200
zabronić
1029
01:11:56,960 --> 01:11:59,679
twórcy dokończyć swojego dzieła.
1030
01:11:59,679 --> 01:12:02,639
To jest najgorsze wymiar kary dla artysty.
1031
01:12:02,639 --> 01:12:06,920
[basowy dźwięk trąby]
1032
01:12:08,599 --> 01:12:12,160
[basowy dźwięk trąby]
1033
01:12:14,760 --> 01:12:18,360
[basowy dźwięk trąby]
1034
01:12:21,800 --> 01:12:24,920
No i... potem już nie miał wyboru.
1035
01:12:26,080 --> 01:12:30,679
Chciał, czy nie,
przyszło do niego dwóch smutnych panów,
1036
01:12:30,679 --> 01:12:32,880
w długich, czarnych,
skórzanych płaszczach.
1037
01:12:32,880 --> 01:12:35,400
i mu wręczyli... paszport.
1038
01:12:36,360 --> 01:12:39,679
Dali 24 godziny czy 48, żeby...
1039
01:12:40,720 --> 01:12:43,320
sobie pojechał. W jedną stronę.
1040
01:12:44,240 --> 01:12:51,000
[muzyka syntezatorowa]
1041
01:12:52,720 --> 01:12:58,160
[szum lecącego samolotu]
1042
01:13:00,679 --> 01:13:06,320
[narastający szum samolotu]
1043
01:13:10,440 --> 01:13:15,800
[muzyka staje się głośniejsza]
1044
01:13:26,559 --> 01:13:29,559
[po francusku Żuławski] Mój ojciec został
ambasadorem w kilku krajach Afryki,
1045
01:13:29,559 --> 01:13:31,280
z siedzibą w Dakarze.
1046
01:13:32,720 --> 01:13:35,120
Odwiedziłem go tam.
1047
01:13:35,120 --> 01:13:37,360
W domu był strażnik,
1048
01:13:37,360 --> 01:13:40,679
który pochodził z głębi kraju.
1049
01:13:40,679 --> 01:13:43,240
Miał przerażający wygląd.
1050
01:13:43,240 --> 01:13:47,080
[muzyka syntezatorowa]
1051
01:13:47,080 --> 01:13:49,160
[po francusku] Powiedziałem:
„Czy mógłbyś mi...
1052
01:13:49,160 --> 01:13:53,800
Mam dość trudne życie. Mocno ograniczone.
1053
01:13:53,800 --> 01:13:57,599
Moja rodzina została zatrzymana w kraju.
1054
01:13:57,599 --> 01:14:00,240
Chciałbym mieć przedmiot,
który będzie mnie chronił,
1055
01:14:00,240 --> 01:14:02,960
bo siły zła, wobec których sam
jestem malutki,
1056
01:14:02,960 --> 01:14:06,000
w dodatku jako Polak
bez paszportu, są ogromne”.
1057
01:14:07,000 --> 01:14:08,000
Zrobił taką minę.
1058
01:14:08,000 --> 01:14:10,000
Po kilku... miesiącach
1059
01:14:10,000 --> 01:14:14,040
matka przywiozła mi od niego
ten przedmiot.
1060
01:14:14,040 --> 01:14:15,639
To jest przedmiot szamański,
1061
01:14:15,639 --> 01:14:20,000
z... Mali.
1062
01:14:21,120 --> 01:14:22,400
To kurtka,
1063
01:14:23,880 --> 01:14:28,040
którą starannie przechowuję,
a która chroni mój dom i mnie.
1064
01:14:29,519 --> 01:14:32,599
Tak wygląda. Miałem ją na sobie tylko raz.
1065
01:14:32,599 --> 01:14:34,200
Co panu zrobiono?
1066
01:14:34,200 --> 01:14:36,280
Gdy zatrzymano mój drugi film,
1067
01:14:36,280 --> 01:14:38,000
zabroniono pracować
1068
01:14:38,000 --> 01:14:40,519
i nie wiedziałem, jak wykarmić dziecko.
1069
01:14:40,519 --> 01:14:43,280
Założyłem tę kurtkę
1070
01:14:43,280 --> 01:14:46,160
W pijanym geście,
wypiłem chyba za dużo wódki
1071
01:14:46,160 --> 01:14:48,160
i stwierdziłem, że sprawdzę.
1072
01:14:48,160 --> 01:14:50,719
Następnego dnia człowiek,
który to sprawił,
1073
01:14:50,719 --> 01:14:54,040
Minister Kina i Kultury,
zginął w katastrofie lotniczej.
1074
01:14:54,040 --> 01:14:56,480
[niski mroczny dźwięk klawisza fortepianu]
1075
01:14:59,679 --> 01:15:05,800
Opowieści Andrzeja o szamanie nie znałem,
1076
01:15:05,800 --> 01:15:11,480
ale jest okrutna anegdota o tym,
jak wracałem z pierwszej projekcji.
1077
01:15:11,480 --> 01:15:15,519
To nie była kolaudacja,
materiały były tylko sklejone.
1078
01:15:16,320 --> 01:15:20,240
Po projekcji Na srebrnym globie
żona mi zakomunikowała,
1079
01:15:20,240 --> 01:15:25,400
że właśnie ogłoszono,
że się rozbił samolot z panem Wilhelmim.
1080
01:15:25,400 --> 01:15:31,040
[wymowna cisza]
1081
01:15:36,320 --> 01:15:38,599
Myśmy wszyscy osłupieli, no po prostu...
1082
01:15:38,599 --> 01:15:41,320
[wymowna cisza]
1083
01:15:41,320 --> 01:15:46,200
A gdyby nie było tej projekcji,
czy ten samolot by się rozbił?
1084
01:15:47,400 --> 01:15:50,719
Jakieś takie głupie pytania
człowiek sobie zadaje.
1085
01:15:50,719 --> 01:15:54,880
[wymowna cisza]
1086
01:15:54,880 --> 01:15:56,000
Tak to było...
1087
01:15:58,679 --> 01:16:00,599
Czasami takie rzeczy się zdarzają.
1088
01:16:02,240 --> 01:16:07,240
[przeciągły dźwięk elektroniczny]
1089
01:16:37,320 --> 01:16:42,400
[jednostajny dźwięk muzyki elektronicznej]
1090
01:16:51,280 --> 01:16:53,080
{\an8}[głośny szybki dżingiel programu]
[metaliczne walenie]
1091
01:16:53,080 --> 01:16:59,280
{\an8}KOZETKA
1092
01:17:05,320 --> 01:17:08,480
KOZETKA HENRY'EGO CHAPIERA
1093
01:17:08,480 --> 01:17:12,120
[po francusku mężczyzna] Dzisiejszego
wieczoru Andrzej Żuławski,
1094
01:17:12,120 --> 01:17:14,000
słynny polski reżyser,
1095
01:17:14,000 --> 01:17:17,800
któremu Romy Schneider,
Isabelle Adjani, Valérie Kaprisky,
1096
01:17:17,800 --> 01:17:20,519
a ostatnio Sophie Marceau
w Narwanej miłości ,
1097
01:17:20,519 --> 01:17:22,719
zawdzięczają swoje najmocniejsze role.
1098
01:17:22,719 --> 01:17:25,679
Z jego licznych podróży
między Francją a Polską,
1099
01:17:25,679 --> 01:17:29,000
pozostanie nauka kina
u boku Andrzeja Wajdy,
1100
01:17:29,000 --> 01:17:31,800
znakomity debiut reżyserski w Polsce
1101
01:17:31,800 --> 01:17:35,480
i poważne problemy z cenzurą w tym kraju.
1102
01:17:35,480 --> 01:17:36,800
{\an8}Zapadła wstępna decyzja...
1103
01:17:36,800 --> 01:17:38,760
{\an8}KRZYSZTOF TOEPLITZ
KIEROWNIK LITERACKI ZF KADR
1104
01:17:38,760 --> 01:17:40,679
{\an8}...w sprawie skończenia
filmu Na srebrnym globie.
1105
01:17:40,679 --> 01:17:44,360
Pamiętamy dramatyczną historię tego filmu,
który został przerwany
1106
01:17:44,360 --> 01:17:46,920
w roku '77, jeśli się nie mylę.
1107
01:17:47,480 --> 01:17:48,719
I...
1108
01:17:49,559 --> 01:17:54,280
Zostało z tego ponad 3 000 m materiału,
1109
01:17:54,280 --> 01:17:59,760
które wydaje nam się materiałem
szalenie świeżym, szalenie odkrywczym
1110
01:17:59,760 --> 01:18:01,800
Naprawdę
1111
01:18:01,800 --> 01:18:06,280
wielką byłoby zasługą dla kinematografii,
żeby ten film skończyć,
1112
01:18:06,920 --> 01:18:12,040
Tych kilka lat, które minęło w zasadzie
zupełnie nie wpłynęło na...
1113
01:18:12,040 --> 01:18:16,480
aktualność tego filmu
i na jego jakość artystyczną.
1114
01:18:17,240 --> 01:18:21,360
Andrzej Żuławski,
który do nas przyjechał w tej sprawie,
1115
01:18:21,360 --> 01:18:27,400
zgodził się, przemyśleć pomysł
na skończenie filmu Na srebrnym globie.
1116
01:18:28,040 --> 01:18:32,599
Po ośmiu latach mielibyśmy na ekranach
1117
01:18:32,599 --> 01:18:36,880
i w Polsce, i mamy nadzieję,
że poza nią, film światowej klasy.
1118
01:18:37,599 --> 01:18:41,360
Bardzo mi miło, że Krzysztof pozytywnie
się wypowiada o Na srebrnym globie.
1119
01:18:41,360 --> 01:18:44,679
Ja to muszę obejrzeć. Materiału nie
widziałem od ponad pięciu lat.
1120
01:18:44,679 --> 01:18:48,400
A kino światowe poszło
może w dół, ale też i do przodu.
1121
01:18:48,400 --> 01:18:53,200
Mnie pozwolono pojechać
do Wrocławia na dziesięć dni,
1122
01:18:53,200 --> 01:18:54,639
aby posklejać materiał.
1123
01:18:54,639 --> 01:18:56,559
Zrobiłem to na łapu capu,
1124
01:18:56,559 --> 01:19:00,920
żeby cokolwiek dało się obejrzeć,
żeby coś było,
1125
01:19:00,920 --> 01:19:02,559
aby nie mówić o nieistniejącym filmie.
1126
01:19:02,559 --> 01:19:05,920
[mężczyzna] Fragmenty kopii roboczej
filmu Na srebrnym globie .
1127
01:19:08,360 --> 01:19:15,240
[muzyka elektroniczna] [syntezator]
1128
01:19:15,240 --> 01:19:17,519
[Żuławski A.] Mam taką teorię
na temat kina,
1129
01:19:17,519 --> 01:19:20,040
że nie jest to wykute w marmurze.
1130
01:19:20,040 --> 01:19:22,440
To wszystko jest przecież takie ulotne
1131
01:19:22,440 --> 01:19:25,880
i jeżeli się film ogląda
o kilka lat za późno,
1132
01:19:25,880 --> 01:19:29,320
to może się okazać,
niestety, że film jest przebrzmiały,
1133
01:19:29,320 --> 01:19:32,559
że stracił swoje znaczenie,
1134
01:19:32,559 --> 01:19:36,120
swój sens, podczas gdy
miał go zaledwie osiem lat wcześniej.
1135
01:19:38,000 --> 01:19:40,440
Próbuję się wczuć w niego.
1136
01:19:40,440 --> 01:19:42,440
Musiał to bardzo mocno...
1137
01:19:43,240 --> 01:19:45,440
przeżywać, szczególnie w momencie,
1138
01:19:45,440 --> 01:19:48,840
kiedy nagle coś się zmieniło w tym kraju
1139
01:19:48,840 --> 01:19:51,320
i powiedzieli: „Dobra,
to skończ ten film”.
1140
01:19:51,800 --> 01:19:53,719
Teraz to co? Teraz to po ptakach.
1141
01:19:53,719 --> 01:20:00,599
{\an8}[muzyka syntezatorowa]
1142
01:20:00,599 --> 01:20:02,760
Okazało się, że się tego nie da dokończyć.
1143
01:20:02,760 --> 01:20:05,360
Nie da się nakręcić tych scen,
1144
01:20:05,360 --> 01:20:10,360
bo nie ma ani tych aktorów,
ani tych kostiumów, ani...
1145
01:20:11,000 --> 01:20:12,200
Nie ma tego zapału.
1146
01:20:12,200 --> 01:20:15,400
Można tylko wziąć tę kamerę
i biegać po mieście.
1147
01:20:15,400 --> 01:20:17,920
Doklejać do tego, co już zostało zrobione.
1148
01:20:26,320 --> 01:20:30,760
[Żuławski M.] Andrzej wybrał tę formę,
całką ciekawą, żeby zrobić te zdjęcia
1149
01:20:30,760 --> 01:20:36,040
na ulicach Warszawy, w różnych
sytuacjach, w których on opowiada,
1150
01:20:36,040 --> 01:20:38,599
co miało być w tych scenach brakujących.
1151
01:20:38,599 --> 01:20:42,120
[Żuławski A.] ... pokazując to, co widzi
kamera umieszczona na rakiecie Marka.
1152
01:20:42,120 --> 01:20:44,880
Widać kamera uruchamia
się na ruch lub ciepło ludzkie.
1153
01:20:46,040 --> 01:20:48,559
Myślę, że nic się nie dało więcej zrobić.
1154
01:20:50,880 --> 01:20:54,000
[Jerzy postać z filmu] Zabrałem kamerę
Piotra i Marty.
1155
01:20:54,000 --> 01:20:57,559
Ich przestały interesować to,
co z nami się dzieje.
1156
01:20:57,559 --> 01:20:59,960
Przelałem ich pamięci w jedną moją.
1157
01:21:00,760 --> 01:21:04,120
Wymazuję nieistotne fragmenty,
zostawiam jądro.
1158
01:21:05,080 --> 01:21:07,800
[Jerzy z budki lektorskiej] W tym
rejestrowaniu widzę jedyny sens,
1159
01:21:07,800 --> 01:21:09,240
mój własny.
1160
01:21:11,480 --> 01:21:13,760
Muszę być ostrożny.
1161
01:21:13,760 --> 01:21:17,280
Ich wiele to kosztuje, mnie tak mało.
1162
01:21:17,280 --> 01:21:18,440
To jest super.
1163
01:21:18,440 --> 01:21:21,240
Dlaczego? Nic a nic.
1164
01:21:21,240 --> 01:21:22,760
Niczego nie wymagam.
1165
01:21:22,760 --> 01:21:25,080
- Nie wierzę w nic...
- [Żuławski] To żyje bardziej prawda...
1166
01:21:25,080 --> 01:21:26,599
Lepsze jest, oczywiście.
1167
01:21:26,599 --> 01:21:29,519
...w naszą, moją doskonałą wolność.
1168
01:21:33,280 --> 01:21:37,280
{\an8}[gwar] [kobiecy głos z głośników]
1169
01:21:41,080 --> 01:21:46,200
[gwar rozmów]
1170
01:22:02,280 --> 01:22:07,320
Andrzej Żuławski pokazał
mi fragmenty swojego filmu.
1171
01:22:08,480 --> 01:22:14,120
Powiedziałem sobie,
że to bardzo ważne, telluryczne dzieło.
1172
01:22:14,120 --> 01:22:17,160
Czuło się narodziny wielkiego reżysera.
1173
01:22:17,719 --> 01:22:20,480
Reżysera-demiurga, tak ich nazywam.
1174
01:22:20,480 --> 01:22:24,480
Demiurgowie stwarzają świat,
wszechświat, na własny sposób.
1175
01:22:27,000 --> 01:22:33,840
{\an8}[narastająca muzyka syntezatorowa]
[mroczny klimat]
1176
01:22:36,240 --> 01:22:40,240
[po francusku] Jak to powiedzieć?
Mówi pan, że nie chce programu o kinie.
1177
01:22:40,240 --> 01:22:42,840
Ale, proszę wybaczyć, kino to ja.
1178
01:22:42,840 --> 01:22:45,920
Nie mogę go z siebie wyciąć.
1179
01:22:45,920 --> 01:22:49,679
Jest ze mną nierozerwalnie złączone.
1180
01:22:49,679 --> 01:22:53,360
Mój plan życiowy nie jest intelektualny.
1181
01:22:53,360 --> 01:22:59,679
Chodzi o całkowitą spójność tego,
co robię z tym, kim jestem.
1182
01:22:59,679 --> 01:23:03,360
W związku z tym wszystko co robił,
1183
01:23:04,160 --> 01:23:07,639
musiało być... w jego reżyserii.
1184
01:23:08,599 --> 01:23:10,040
Czyli,
1185
01:23:10,040 --> 01:23:16,080
jeżeli spotykał się z rodziną,
czy zapraszał rodzinę do siebie,
1186
01:23:16,080 --> 01:23:19,800
on reżyserował cały dzień.
1187
01:23:19,800 --> 01:23:21,440
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
1188
01:23:21,440 --> 01:23:24,840
Będziemy robić to, będziemy to, będziemy...
1189
01:23:26,519 --> 01:23:30,599
Absolutnie wszystko.
Każdą sprawę ustawiał.
1190
01:23:30,599 --> 01:23:32,200
A jaki mam kupić samochód?
1191
01:23:35,000 --> 01:23:36,200
Andrzej ci powie.
1192
01:23:36,200 --> 01:23:39,800
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
1193
01:23:39,800 --> 01:23:43,320
A jakie perfumy wybrać? Andrzej ci powie.
1194
01:23:48,360 --> 01:23:53,800
Wszystko w tym świecie
musiało działać według
1195
01:23:54,719 --> 01:23:56,880
jego widzenia.
1196
01:23:59,760 --> 01:24:04,519
{\an8}[jednostajny dźwięk elektroniczny]
1197
01:24:10,440 --> 01:24:15,080
W jakiś sposób nas
wszystkich w swoim świecie ponazywał.
1198
01:24:16,440 --> 01:24:18,040
Porozdawał nam role.
1199
01:24:19,080 --> 01:24:22,679
I, tak naprawdę, w tych rolach
żeśmy trwali do jego śmierci.
1200
01:24:24,599 --> 01:24:27,160
„Żona, która go opuściła”.
1201
01:24:28,639 --> 01:24:31,760
„Najstarszy syn, wierny jak pies”.
1202
01:24:31,760 --> 01:24:34,719
No i tak można całe życie.
1203
01:24:34,719 --> 01:24:37,280
To jego projekcja na...
1204
01:24:37,280 --> 01:24:39,760
[po francusku] Kim pan jest?
Cudownym ojcem rodziny?
1205
01:24:39,760 --> 01:24:41,559
Zupełnie nie.
1206
01:24:41,559 --> 01:24:43,719
Jeśli mamy szukać negatywów...
1207
01:24:43,719 --> 01:24:47,000
- Nie!
- Nie, nie, to bardzo ważne.
1208
01:24:47,000 --> 01:24:50,400
Kocham dzieci i sądzę,
że nie potrafię być prawdziwym ojcem.
1209
01:24:50,400 --> 01:24:55,240
Jeśli tylko ktoś znajdował się o obok
i dorównywał kroku,
1210
01:24:55,240 --> 01:24:59,840
czy też dawał się... zagonić na tego
samego konia, na którym on jedzie,
1211
01:24:59,840 --> 01:25:03,320
nie wiem, jak tu powiedzieć,
to mógł z nim tam trwać.
1212
01:25:03,320 --> 01:25:06,120
Ale jak tylko zaczynasz mieć jakieś swoje
1213
01:25:07,120 --> 01:25:09,280
pomysły na cokolwiek, no to...
1214
01:25:10,080 --> 01:25:12,360
ojciec rezygnował z człowieka.
1215
01:25:13,559 --> 01:25:17,960
[po francusku] Proszę zauważyć:
mówię „ja”. Ja.
1216
01:25:17,960 --> 01:25:21,960
Mówię „ja”, bo...
Może dlatego jestem reżyserem.
1217
01:25:21,960 --> 01:25:27,400
Reżyserowanie to jeden
z najbardziej egoistycznych aktów.
1218
01:25:27,400 --> 01:25:30,840
Inny, jeszcze bardziej egoistyczny,
to sprawowanie władzy.
1219
01:25:30,840 --> 01:25:32,400
Bycie politykiem.
1220
01:25:32,400 --> 01:25:38,679
Tylko polityk narzuca... swoją wolę tym,
1221
01:25:38,679 --> 01:25:41,800
którzy niekoniecznie jej chcą,
1222
01:25:41,800 --> 01:25:43,719
ale procedury demokratyczne,
1223
01:25:43,719 --> 01:25:45,840
zobowiązują ich do akceptacji.
1224
01:25:45,840 --> 01:25:47,360
Reżyseria jest skomplikowana,
1225
01:25:47,360 --> 01:25:49,760
ponieważ narzuca pan swoje prawo ludziom,
1226
01:25:49,760 --> 01:25:52,200
których przekonał pan do tego,
by tego chcieli.
1227
01:25:52,200 --> 01:25:55,320
To jest bardziej złożone
i pewnie bardziej perwersyjne.
1228
01:25:55,320 --> 01:26:00,240
Ojciec miał jakieś jebitne ego,
które powodowało,
1229
01:26:00,240 --> 01:26:02,280
że on robił to, co robił...
1230
01:26:03,080 --> 01:26:06,679
Jemu z tym jakoś było
do twarzy, tak bym powiedział.
1231
01:26:07,880 --> 01:26:11,080
[po angielsku z głośnika] Panie i panowie,
prosimy o zajęcie miejsc.
1232
01:26:11,080 --> 01:26:13,400
Zaraz zacznie się projekcja.
1233
01:26:13,400 --> 01:26:15,200
[po francusku mężczyzna] Jesteśmy tu,
1234
01:26:15,200 --> 01:26:17,840
aby otworzyć sekcję Un certain regard
1235
01:26:17,840 --> 01:26:21,120
{\an8}festiwalu, którego dewiza brzmi:
1236
01:26:21,120 --> 01:26:24,160
{\an8}„Wszystko dla kina, nic innego,
1237
01:26:24,160 --> 01:26:26,800
jak to, co jest konieczne
i dobre dla kina”.
1238
01:26:27,440 --> 01:26:30,679
I myślę, że otwarcie sekcji
Un certain regard
1239
01:26:30,679 --> 01:26:33,679
przez Andrzeja Żuławskiego
1240
01:26:33,679 --> 01:26:38,840
to gest symbolizujący to,
czego chcemy dla festiwalu.
1241
01:26:39,599 --> 01:26:43,080
[po francusku Żuławski] Chcę powiedzieć,
jak bardzo jestem wzruszony.
1242
01:26:43,840 --> 01:26:47,000
Ten film miał dramatyczną historię.
1243
01:26:47,000 --> 01:26:49,559
Zaczął powstawać dziesięć
lat temu w Polsce,
1244
01:26:49,559 --> 01:26:53,040
został zatrzymany przez władze,
1245
01:26:53,040 --> 01:26:56,000
i który dopiero teraz skończyliśmy.
1246
01:26:56,000 --> 01:26:59,920
Są państwo pierwszą prawdziwą
publicznością, która ten film obejrzy.
1247
01:27:01,679 --> 01:27:07,240
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
1248
01:27:11,280 --> 01:27:13,719
[Żuławski X.] Ja nie mogę powiedzieć,
że ojciec mnie czegoś nauczył.
1249
01:27:13,719 --> 01:27:16,360
Mogę tylko powiedzieć,
że ojciec mi coś pokazał.
1250
01:27:16,360 --> 01:27:20,200
I... i myślę, że pokazał mi taką...
1251
01:27:21,200 --> 01:27:28,000
bezkompromisową wolność
w przeżywaniu po swojemu życia.
1252
01:27:28,000 --> 01:27:29,240
Jako takiego.
1253
01:27:29,800 --> 01:27:32,320
Strasznie nie lubił tych wszystkich...
1254
01:27:33,960 --> 01:27:37,880
obłożenie i tego walca, który trzeba...
1255
01:27:37,880 --> 01:27:42,360
tego tańca, w który my wszyscy
wchodzimy, żeby jakoś ugrać to swoje.
1256
01:27:42,360 --> 01:27:46,200
On chciał po prostu grać po swojemu...
1257
01:27:46,200 --> 01:27:51,240
i na pewno cierpiał, bo spotykał się
z odrzuceniem i niezrozumieniem.
1258
01:27:51,880 --> 01:27:56,360
Tak. Dlatego, że to był własny,
wolny język.
1259
01:27:56,360 --> 01:27:57,599
Od wszystkiego.
1260
01:27:57,599 --> 01:28:02,040
[jednostajny dźwięk elektroniczny]
1261
01:28:06,920 --> 01:28:11,080
[muzyka narasta, by ucichnąć]
1262
01:28:11,080 --> 01:28:12,920
Nazywam się Andrzej Żuławski.
1263
01:28:13,519 --> 01:28:15,639
Jestem reżyserem filmu Na srebrnym globie.
1264
01:28:19,679 --> 01:28:20,840
[po francusku] Cięcie!
1265
01:28:20,840 --> 01:28:27,759
[muzyka z czołówki] [muzyka syntezatorowa]
1266
01:29:25,880 --> 01:29:28,719
[niski dudniący głos męski]
Ziemia, co to jest?
1267
01:29:28,719 --> 01:29:33,719
[basowy dźwięk trąby]
1268
01:29:38,000 --> 01:29:42,360
[elektroniczne dźwięki]