1
00:00:06,110 --> 00:00:08,946
NETFLIX ORİJİNAL DİZİSİ

2
00:00:09,822 --> 00:00:11,240
Bir özet geçelim.

3
00:00:11,323 --> 00:00:16,120
Şimdiye kadar el kitabı size
gücü ele geçirip rakiplerinizi bastırmayı,

4
00:00:16,203 --> 00:00:18,372
halkınızı boyun eğmeye zorlamayı

5
00:00:18,456 --> 00:00:22,418
ve nesnel gerçeğin yerine
kendi gerçekliğinizi koymayı öğretti.

6
00:00:23,377 --> 00:00:26,047
Şimdi zorbalığı iyice pekiştirme vakti.

7
00:00:26,338 --> 00:00:31,135
Ülkenizi hep hayalini kurduğunuz
ütopyaya çevireceksiniz.

8
00:00:31,218 --> 00:00:33,721
En tehlikeli ve ilginç zorbalar

9
00:00:33,804 --> 00:00:36,557
daha iyi bir dünya
yarattıklarına inananlardır.

10
00:00:36,932 --> 00:00:40,144
Sizce ülkenize yeni bir bayrak mı lazım?

11
00:00:40,227 --> 00:00:41,312
Sorun değil.

12
00:00:41,395 --> 00:00:45,858
Ana konunun siz olduğunuz
yeni bir eğitim sistemi mi istiyorsunuz?

13
00:00:45,941 --> 00:00:46,984
Neden olmasın?

14
00:00:47,068 --> 00:00:51,989
El kitabı mükemmel toplumu yaratmak için
her türlü aracı sağlıyor

15
00:00:52,073 --> 00:00:55,993
ve kimse buna Muammer Kaddafi kadar
kendini adamamıştır.

16
00:00:56,535 --> 00:01:01,082
Libya ulusunu kökten değiştirmeye
tüm hayatını adadı.

17
00:01:01,791 --> 00:01:06,003
Yoluna kim ya da ne çıkarsa çıksın.

18
00:01:06,837 --> 00:01:12,343
Orta Doğu'nun bu deli köpeği
dünya devrimini hedefliyor.

19
00:01:12,426 --> 00:01:14,011
Onun izinden gittiğinizde

20
00:01:14,095 --> 00:01:18,349
yol gösterici ışığı olduğunuz
kalıcı bir cenneti

21
00:01:18,432 --> 00:01:20,559
nasıl yaratacağınızı göreceksiniz.

22
00:01:29,151 --> 00:01:32,905
YENİ BİR TOPLUM OLUŞTUR
MUAMMER KADDAFİ

23
00:01:32,988 --> 00:01:37,284
Kaddafi'nin eksantrik vizyonu
vatandaşlarının hayatını değiştirdi.

24
00:01:37,368 --> 00:01:41,705
Hem iyi hem kötü hem tuhaf şekillerde.

25
00:01:41,789 --> 00:01:44,667
Kaddafi biraz trajik bir figür.

26
00:01:44,750 --> 00:01:48,379
Etrafındaki toplumu
değiştirmek isteyen biri olarak başlayıp

27
00:01:48,462 --> 00:01:52,341
sonunda kendi hikâyelerine
kendi kanan bir adam.

28
00:01:52,424 --> 00:01:55,136
Fırsatçılığı ve açgözlülüğüyle meşhurdu.

29
00:01:55,219 --> 00:01:58,556
Giydiklerinden tutun yaptıklarına
her şeyi sahteydi.

30
00:01:59,306 --> 00:02:03,978
Yabancı ülkelere gittiğinde
dışarıda bir çadırda uyurdu.

31
00:02:04,061 --> 00:02:06,856
Yine de tuhaflıklarına rağmen

32
00:02:06,939 --> 00:02:12,736
bu devrimci moda ikonu
42 yıl iktidarda kalmayı başardı.

33
00:02:13,529 --> 00:02:15,406
SADDAM HÜSEYİN'İN İKİ KATI

34
00:02:15,489 --> 00:02:17,408
ADOLF HİTLER'İN DÖRT KATI

35
00:02:17,491 --> 00:02:19,243
İDİ AMİN'İN BEŞ KATI

36
00:02:19,326 --> 00:02:23,622
Kaddafi'nin hayalindeki Libya'yı
nasıl yarattığına bakmadan

37
00:02:23,706 --> 00:02:25,916
bilmeniz gereken birkaç şey var.

38
00:02:26,083 --> 00:02:27,585
Tüm çözümler bende.

39
00:02:27,668 --> 00:02:31,338
BİLGİ #1
KADDAFİ YOKLUKTAN GELDİ

40
00:02:31,422 --> 00:02:36,385
Muammer Kaddafi'nin ailesi,
eğitimsiz bedevilerdi.

41
00:02:38,053 --> 00:02:40,764
Oldukça çetin bir coğrafyaydı.

42
00:02:41,515 --> 00:02:43,851
Libya en fakir ülkelerden biriydi.

43
00:02:44,768 --> 00:02:49,607
Statü değiştirmenin tek yolu
orduya katılmaktı.

44
00:02:50,274 --> 00:02:51,817
Kaddafi de öyle yaptı.

45
00:02:51,901 --> 00:02:55,905
BİLGİ #2
KADDAFİ 26 YAŞINDA DARBEYLE BAŞA GELDİ

46
00:02:55,988 --> 00:03:00,784
Kaddafi, Batı destekli hükümdar
Kral İdris'in yozlaştığı kanısındaydı.

47
00:03:05,122 --> 00:03:06,957
Neredeyse kansız bir darbeydi.

48
00:03:07,583 --> 00:03:12,296
Çünkü Libya'da kralı koruyabilecek kadar
iyi organize edilmiş

49
00:03:12,379 --> 00:03:15,132
tek bir kurum bile yoktu.

50
00:03:15,216 --> 00:03:17,927
BİLGİ #3
KADDAFİ'NİN NİYETİ İYİYDİ (BAŞTA)

51
00:03:18,010 --> 00:03:21,639
Kaddafi muhtemelen
hakiki bir reformcu olarak başladı.

52
00:03:21,722 --> 00:03:24,767
Tüm ulusu modernize etmek istedi.

53
00:03:25,434 --> 00:03:30,564
Arap ve Afrika dünyasında
bir tür kurtarıcı olarak kabul edildi.

54
00:03:31,440 --> 00:03:35,527
Ama aslında niyeti
kimseyi kurtarmak değildi.

55
00:03:35,611 --> 00:03:37,780
Onları köleleştirmek istiyordu.

56
00:03:37,863 --> 00:03:43,786
Kaddafi, yeni bir toplum inşa etmenin
vaatlerini ve risklerini gösteriyor.

57
00:03:44,203 --> 00:03:47,957
Toplumunuzu başarıyla inşa etmek için
bazı kurallar gerek

58
00:03:48,040 --> 00:03:50,542
ve bu kuralları koymak sizin işiniz.

59
00:03:52,253 --> 00:03:56,131
TAKTİK
YASANIN KENDİSİ OLUN

60
00:03:57,675 --> 00:04:01,553
Yeni toplumunuzun kurucusu olarak
devlet başkanından fazlasısınız.

61
00:04:01,637 --> 00:04:03,180
Ulusunuzun atasısınız.

62
00:04:03,264 --> 00:04:07,768
Sevginizi tam anlamıyla göstermek için
halkı demir yumrukla yönetmeniz gerek.

63
00:04:07,851 --> 00:04:13,315
Otoriter yöneticiler kuralları
halkın haklarını kısıtlayarak uygular.

64
00:04:13,399 --> 00:04:17,278
Liderler bunun devletin ve halkın
çıkarına olduğunu söyler.

65
00:04:18,070 --> 00:04:20,614
Sonuçta zorbalar en iyisini bilir.

66
00:04:23,325 --> 00:04:25,995
1979'da iktidara geldikten sonra

67
00:04:26,078 --> 00:04:29,331
Ayetullah Humeyni
İran'ın boşanma kanunu kaldırıp

68
00:04:29,415 --> 00:04:32,459
kızlar için evlenme yaşını yediye düşürdü.

69
00:04:33,252 --> 00:04:37,298
Hitler yönetiminde,
Führer'in tütün nefretinden dolayı

70
00:04:37,381 --> 00:04:40,676
Nazilere çok katı
sigara yasakları uygulandı.

71
00:04:41,510 --> 00:04:44,638
Türkmenistan diktatörü Saparmurat Niyazov

72
00:04:44,722 --> 00:04:49,018
2006'da konserlerde
pleybek yapmayı yasakladı

73
00:04:49,101 --> 00:04:53,188
ve kötü kokuyu sebep göstererek
başkentte köpekleri yasakladı.

74
00:04:55,274 --> 00:04:56,734
İKTİDARA GELDİKTEN 4 YIL SONRA

75
00:04:56,817 --> 00:05:02,239
Diğer tüm diktatörler gibi Kaddafi de
sivil özgürlükleri bastırmak zorundaydı.

76
00:05:02,323 --> 00:05:07,703
Bu yüzden ifade özgürlüğünü
ve toplanma hakkını yasakladı.

77
00:05:07,786 --> 00:05:10,622
İhtiyaç oldukça
yeni bir kanun çıkarıyordu.

78
00:05:11,665 --> 00:05:13,417
İslam kanunları uyarınca

79
00:05:13,500 --> 00:05:17,254
Kaddafi alkolü yasakladı
ve tüm gece kulüplerini kapattı.

80
00:05:17,338 --> 00:05:21,550
Eve hizmetli tutmak,
serbest çalışan doktor ya da avukat olmak

81
00:05:21,633 --> 00:05:24,136
ve hatta taksi çağırmak yasaktı.

82
00:05:24,928 --> 00:05:27,306
Zina gibi yasaklanmış yasa dışı eylemler

83
00:05:27,389 --> 00:05:30,559
kırbaç cezasıyla
ya da uzuv kaybıyla sonuçlanabilirdi.

84
00:05:30,642 --> 00:05:33,771
Kaddafi aynı zamanda
sendikaları ve grevleri yasakladı

85
00:05:33,854 --> 00:05:37,566
ve yeni toplumunun asıl düşmanlarına karşı
sıkı önlemler aldı.

86
00:05:37,649 --> 00:05:38,984
Yabancı tavuklar.

87
00:05:41,236 --> 00:05:45,366
Kaddafi, Libyalılara yiyeceklerini
kendi yetiştirmelerini söyledi.

88
00:05:45,449 --> 00:05:47,576
İthal mal yiyen ülke özgür olamazdı.

89
00:05:48,577 --> 00:05:53,874
"Tavuktan başlayalım" dedi.
"Libyalılar kendi tavuklarını beslesin."

90
00:05:54,333 --> 00:05:58,337
Ama insanları market tavuğundan kurtarmak
sizi çok ileri götürmez.

91
00:05:58,754 --> 00:06:04,093
1976'da ülkenin nasıl yönetilmesi
gerektiğine dair vizyonunu

92
00:06:04,176 --> 00:06:06,136
herkesin paylaşmadığını görmüştü.

93
00:06:06,220 --> 00:06:09,515
Despotluğun dozunu artırdı.
Seçimler ortadan kalktı.

94
00:06:09,598 --> 00:06:13,560
İktidar pozisyonlarına
rejime sadık insanlar geldi.

95
00:06:13,644 --> 00:06:17,481
Yani yavaş yavaş
klasik bir diktatörlük hâline geldi.

96
00:06:17,564 --> 00:06:22,736
Kaddafi'yi mutlak liderleri olarak
kabul etmeye hazır Libyalı çok olsa da

97
00:06:22,820 --> 00:06:24,696
direniş de mevcuttu.

98
00:06:25,280 --> 00:06:27,282
NİSAN 1976

99
00:06:27,366 --> 00:06:29,535
Kaddafi'nin baskısı arttıkça

100
00:06:29,618 --> 00:06:32,913
öğrenci göstericiler
protesto için sokaklara çıkıp

101
00:06:32,996 --> 00:06:35,833
özgürlüklerinin geri verilmesini
talep ederler.

102
00:06:37,793 --> 00:06:40,129
Rejim için bir kriz anıdır.

103
00:06:41,130 --> 00:06:45,634
Kaddafi bir seçim yapmalıdır.
Ya halkın iradesi ya kendi iradesi.

104
00:06:46,427 --> 00:06:51,348
7 Nisan 1976'da
bariz olan seçenekte karar kılar.

105
00:06:51,890 --> 00:06:56,937
Kaddafi, protestoları bastırmak için
ordusunu Trablus ve Bingazi'ye gönderir.

106
00:06:57,020 --> 00:06:59,731
Gözaltına alınanların çoğu
serbest bırakılır

107
00:06:59,815 --> 00:07:01,984
ama herkes o kadar şanslı değildir.

108
00:07:02,067 --> 00:07:05,529
Rejime muhalefete cüret edenlerin sonu
ibret olsun diye

109
00:07:05,612 --> 00:07:08,407
bir kısmı hainlikle suçlandı.

110
00:07:08,490 --> 00:07:10,909
Protestoların ilk yıl dönümünde

111
00:07:10,993 --> 00:07:14,246
iki öğrenci,
Omar Dabob ve Muhammed Ben Sa-oud,

112
00:07:14,329 --> 00:07:16,582
protestolara katıldıkları için asıldı

113
00:07:17,207 --> 00:07:19,626
ve idamlarına özel bir konuk geldi.

114
00:07:22,754 --> 00:07:27,718
O günden itibaren
Kaddafi, 7 Nisan'ı bayram ilan etti.

115
00:07:27,801 --> 00:07:29,887
Her yıl bu bayramı kutlamak için

116
00:07:29,970 --> 00:07:33,348
tüm rakiplerini toplatmaktan
daha iyi bir yol var mı?

117
00:07:33,432 --> 00:07:35,726
Bu yeni gelenek bir şeyi kesinleştirdi,

118
00:07:35,809 --> 00:07:41,648
"Şu andan itibaren lider kanundur
ve kanuna uymak zorundasınız."

119
00:07:42,649 --> 00:07:45,110
Kural koymak bir başlangıç

120
00:07:45,194 --> 00:07:48,739
ama yeni toplumunuzun
gerçek vaadini ortaya çıkarmak

121
00:07:48,822 --> 00:07:50,824
daha cesur bir hamle gerektirecek.

122
00:07:50,908 --> 00:07:51,867
Büyük düşünün.

123
00:07:53,327 --> 00:07:57,039
TAKTİK
MİRASINIZI İNŞA EDİN

124
00:07:59,208 --> 00:08:01,627
Zorbaların büyük projeleri olur.

125
00:08:01,710 --> 00:08:05,130
Ölümsüzlüğe ulaşmalarının
yollarından biri de budur.

126
00:08:05,839 --> 00:08:08,634
Bu sayede her gün yücelikleri anılır.

127
00:08:09,968 --> 00:08:11,595
Projelerinizi iyi seçerseniz

128
00:08:11,678 --> 00:08:15,682
ulusunuzun ve sizin imajınızı
aynı anda geliştirebilirler.

129
00:08:17,184 --> 00:08:19,144
Hitler ve Naziler kendilerini

130
00:08:19,228 --> 00:08:22,773
Autobahn otoyol sisteminin arkasındaki
itici güç addettiler.

131
00:08:22,856 --> 00:08:25,901
Bu sistem Almanlara
hareket özgürlüğü getirecekti.

132
00:08:26,860 --> 00:08:31,365
Josef Stalin, 1930'da son teknoloji
Moskova metrosuna yeşil ışık yaktı

133
00:08:31,448 --> 00:08:35,661
ve 1931'de metro açıldığında
sosyalizmin zaferi olarak görüldü.

134
00:08:36,411 --> 00:08:39,164
Rumen diktatör Nikolay Çavuşesku

135
00:08:39,248 --> 00:08:44,002
Parlamento Sarayı'nı inşa etmek için
Bükreş'in beşte birini dozerle geçti.

136
00:08:44,086 --> 00:08:46,380
Sarayı tamamlamak 13 yıl aldı.

137
00:08:46,463 --> 00:08:51,051
Üç milyar dolara
ve 3.000 işçinin hayatına mal oldu.

138
00:08:51,134 --> 00:08:55,514
İnşaat bitmeden önce
azledilip öldürülmüş olması ne acı.

139
00:08:57,224 --> 00:08:58,809
Kaddafi'nin büyük hırsları

140
00:08:58,892 --> 00:09:02,688
ve onları gerçekleştirmek için
önemli bir avantajı vardı.

141
00:09:02,771 --> 00:09:05,607
Kaddafi'nin ekonomisi petrol zenginiydi.

142
00:09:05,691 --> 00:09:08,902
Para topraktan çıkıp
onun hesabına giriyordu.

143
00:09:09,486 --> 00:09:13,407
1973'ten sonra petrolün fiyatı
dünya çapında dört katına çıktı.

144
00:09:13,615 --> 00:09:16,285
Kaddafi zenginliğine zenginlik kattı

145
00:09:16,910 --> 00:09:21,290
ve bu parayı canı neye istiyorsa
onun için kullandı.

146
00:09:21,373 --> 00:09:24,459
28 AĞUSTOS 1984
SAHRA ÇÖLÜ, LİBYA

147
00:09:24,543 --> 00:09:26,461
Bugün Allah'ın izniyle

148
00:09:26,545 --> 00:09:29,423
Büyük İnsan Yapımı Nehir'in
temelini atıyoruz.

149
00:09:30,007 --> 00:09:32,426
Libya'da içilebilir su kıtlığı vardı.

150
00:09:33,051 --> 00:09:37,055
Güney Libya'da
devasa akiferler olduğunu bilen Kaddafi

151
00:09:37,139 --> 00:09:39,850
bundan nemalanmaya kararlıydı.

152
00:09:39,933 --> 00:09:44,146
İnsan yapımı bu nehir
çölü bir gün tarım arazisine çevirebilir.

153
00:09:45,314 --> 00:09:49,401
Yeni bir toplum için
çölü yeşertmekten iyi sembol olur mu?

154
00:09:51,111 --> 00:09:55,073
Kaddafi'nin planı
Nübya fosil akiferini delip

155
00:09:55,157 --> 00:09:59,369
devasa boru ve barajlarla
suyu Kuzey Libya'ya taşımaktı.

156
00:10:00,162 --> 00:10:01,496
Çok büyüktü.

157
00:10:01,580 --> 00:10:07,169
Devasa boyutlardaki boru hatları
yüzlerce kilometre uzanıyordu.

158
00:10:07,252 --> 00:10:09,004
Bu iş ucuza gelmedi.

159
00:10:09,921 --> 00:10:12,090
Ama Kaddafi bu projeyi

160
00:10:12,174 --> 00:10:17,429
Libya'ya yıllarca su sağlayacak
en büyük zaferi olarak görüyordu.

161
00:10:17,512 --> 00:10:20,849
Hatta buna
dünyanın sekizinci harikası diyordu.

162
00:10:22,100 --> 00:10:25,437
Ne yazık ki inşaatta sorunlar yaşandı.

163
00:10:25,520 --> 00:10:27,731
Çeşit çeşit sorunlar çıktı.

164
00:10:27,814 --> 00:10:31,151
Bölgesel çürümeler vardı,
o yüzden borular patlıyordu.

165
00:10:31,860 --> 00:10:33,111
Bu gibi olaylar oldu.

166
00:10:33,195 --> 00:10:37,074
Büyük İnsan Yapımı Nehir'in
tamamlanması 30 yıl sürdü.

167
00:10:37,157 --> 00:10:42,162
Bazı uzmanlar rezervlerin
bu yüzyıl sonunda biteceğini öngörüyor.

168
00:10:43,997 --> 00:10:46,375
Ama bu, başkasının sorunu.

169
00:10:48,210 --> 00:10:53,965
Nehir projesi, Libyalılar tarafından
çok takdir edilen nadir projelerden.

170
00:10:54,049 --> 00:10:59,096
Başarısını kendine addedebileceği
prestijli bir projeydi.

171
00:10:59,596 --> 00:11:01,973
Ama insan hafızası kısadır.

172
00:11:02,057 --> 00:11:06,687
Sahip oldukları harikaların
kimin eseri olduğunu unutturmamalısınız.

173
00:11:07,312 --> 00:11:08,772
Nasıl mı?

174
00:11:08,855 --> 00:11:13,110
Bence çocuklar bizim geleceğimiz,
o yüzden eğitim önemli.

175
00:11:13,610 --> 00:11:17,531
TAKTİK
GENÇLİĞİN BEYNİNİ YIKAYIN

176
00:11:18,156 --> 00:11:24,246
Her diktatöre
okuma yazma bilen bir nüfus gerekir.

177
00:11:24,329 --> 00:11:29,626
Böylece halk, diktatöre para kazandıracak
küçük işleri yapabilir.

178
00:11:31,461 --> 00:11:34,297
Bir diktatörün asıl istemediği şey

179
00:11:34,381 --> 00:11:39,761
fikirleriyle kendisine rakip çıkabilecek
iyi eğitimli bir nüfustur.

180
00:11:39,845 --> 00:11:44,307
Yeni toplumunuzun başarılı olabilmesi için
ağacı yaşken bükmek gerek.

181
00:11:44,391 --> 00:11:48,562
Libya'da okuryazarlık
ve propaganda iç içe geçmişti.

182
00:11:49,479 --> 00:11:54,067
Kaddafi'nin gençler için mecbur tuttuğu
okuma listesi tek kitaptan oluşuyordu.

183
00:11:54,693 --> 00:11:58,363
Tahmin ettiğiniz üzere
bu kitabı kendisi yazmıştı.

184
00:11:59,239 --> 00:12:01,658
YEŞİL KİTAP

185
00:12:01,742 --> 00:12:05,370
Yeşil Kitap,
Kaddafi Libya'sının kutsal kitabıdır.

186
00:12:06,580 --> 00:12:09,166
Kaddafi sürekli bundan alıntılar yapardı.

187
00:12:09,249 --> 00:12:11,460
Billboardlarda alıntılar olurdu.

188
00:12:12,127 --> 00:12:13,879
Aslında rastgele düşüncelerdi

189
00:12:14,796 --> 00:12:18,967
ama Kaddafi'den çıktıkları için
kimse onları sorgulayamıyordu.

190
00:12:19,050 --> 00:12:23,013
Ama birkaç kötü eleştiri
ülkenizin geleceğine set çekemez.

191
00:12:25,807 --> 00:12:30,854
Çocuklar Kaddafi'nin Yeşil Kitabı'ndan
sınavlara girerdi.

192
00:12:30,937 --> 00:12:34,524
Vecizelerinin anlamları üzerine
imtihanlar yapılırdı.

193
00:12:34,608 --> 00:12:36,777
İşte akıllı müfredat budur.

194
00:12:37,652 --> 00:12:40,030
Kaddafi'nin eğitim sisteminin dehası

195
00:12:40,113 --> 00:12:44,409
yalnız öğrettiği şeylerden değil,
öğretmediklerinden de geçiyordu.

196
00:12:45,452 --> 00:12:47,496
Bu yeni Libya toplumunda

197
00:12:47,579 --> 00:12:50,540
Kaddafi'nin egemenliği öncesi
tarih öğretilmiyordu

198
00:12:50,624 --> 00:12:54,085
çünkü eski, kötü günleri öğrenmenin
ne faydası vardı?

199
00:12:54,169 --> 00:12:57,923
Coğrafya dersi yoktu.
Akıllarına dış dünyayı sokmanın âlemi yok.

200
00:12:58,548 --> 00:13:00,884
Yabancı dil yoktu. Lüzumsuz.

201
00:13:01,760 --> 00:13:05,764
Kaddafi ölçü birimlerini de
Batı baskısı olarak gördüğü için

202
00:13:05,847 --> 00:13:07,808
metrik sistemi yasaklamıştı.

203
00:13:07,891 --> 00:13:09,684
Belki o kadar kötü değildir.

204
00:13:10,644 --> 00:13:13,897
Ama bazen ne kadar planlarsanız planlayın

205
00:13:13,980 --> 00:13:17,234
ufaklıklar sizin istediklerinizi öğrenmez.

206
00:13:17,317 --> 00:13:21,446
İşte bu yüzden Kaddafi
mesajın ulaştığından emin olmak için

207
00:13:21,530 --> 00:13:24,324
yüz yüze de ders vermeyi severdi.

208
00:13:25,242 --> 00:13:27,160
1984 yılının yazında

209
00:13:27,244 --> 00:13:32,874
Bingazi'deki binlerce öğrenciye
özel bir geziye çıkacakları söylendi.

210
00:13:33,500 --> 00:13:38,547
Öğrenciler bir otobüse bindirilip
şehrin açık basket stadına götürüldü.

211
00:13:38,630 --> 00:13:42,384
Ama aslında
çok farklı bir oyun izleyeceklerdi.

212
00:13:43,301 --> 00:13:47,347
Asıl gösteri başkaydı.
El-Sadık Hamid el-Şuvehdi.

213
00:13:48,139 --> 00:13:51,601
Sanık, terör eylemlerini itiraf etti.

214
00:13:51,685 --> 00:13:55,522
30 yaşında bir mühendis,
Amerika'da okuduktan yeni dönmüştü.

215
00:13:57,023 --> 00:13:59,943
Herkese duruşma izleyecekleri söylenmişti.

216
00:14:00,694 --> 00:14:02,529
Ama cezası çoktan verilmişti.

217
00:14:03,738 --> 00:14:08,159
Kalabalık ne olacağını anladığında
bazıları merhamet dilemeye başladı.

218
00:14:08,743 --> 00:14:10,161
Diğerleriyse kutluyordu.

219
00:14:10,745 --> 00:14:12,247
Ama bir şey ters gitti.

220
00:14:13,331 --> 00:14:15,667
Ölüme mahkûm edilen adam ölmedi.

221
00:14:16,835 --> 00:14:19,129
Kalabalıktan bir kadın çıktı.

222
00:14:19,880 --> 00:14:22,090
Adı Huda Ben Amir'di.

223
00:14:23,550 --> 00:14:27,178
Huda adama asılıp işi bitirdi.

224
00:14:28,889 --> 00:14:32,392
İdamcı Huda olarak ün saldı.

225
00:14:32,475 --> 00:14:36,313
Devletin masum bir kurbanı
öldürmesine yardım ederek

226
00:14:36,396 --> 00:14:41,818
politik kariyerini başlattı
ve nihayetinde Spor ve Turizm Bakanı oldu.

227
00:14:42,569 --> 00:14:47,365
Gençlere böyle örnek olan biri için
ne muhteşem bir ödül.

228
00:14:47,449 --> 00:14:49,159
Özellikle de küçük kızlara.

229
00:14:49,743 --> 00:14:51,661
Ama Huda'nın çizdiği örnek

230
00:14:51,745 --> 00:14:56,333
tek bir kadının ne kadar güçlü
ve ölümcül olabileceğini gösteriyordu.

231
00:14:56,416 --> 00:14:59,836
İşte bu yüzden
yeni toplumunuzu inşa ederken

232
00:14:59,920 --> 00:15:03,423
kadınlara özellikle dikkat etmek gerek.

233
00:15:04,007 --> 00:15:07,969
TAKTİK
KADINLARA HADLERİNİ BİLDİRİN

234
00:15:09,721 --> 00:15:14,559
Modern tarihin tüm diktatörleri erkek.

235
00:15:15,977 --> 00:15:20,106
Genel olarak kadınları gerekli görüyorlar

236
00:15:20,190 --> 00:15:24,402
ama tehlikeli olduklarını düşünüyorlar.

237
00:15:25,236 --> 00:15:27,405
Otoriter kafa yapısı,

238
00:15:27,489 --> 00:15:31,868
erkeklerin sosyal düzende üstte olduğu
bir hiyerarşinin

239
00:15:31,952 --> 00:15:35,538
yeniden inşa edilmesine yönelik
hareket eder.

240
00:15:36,790 --> 00:15:40,001
Ama Kaddafi modern bir zorba olarak
görülmek istiyordu.

241
00:15:40,085 --> 00:15:43,254
Tüm halkı için
mükemmel toplumu yaratan biri.

242
00:15:43,338 --> 00:15:48,510
Kaddafi prensipte kadın ve erkeklerin
eşit olması gerektiğini savunuyordu.

243
00:15:48,593 --> 00:15:51,096
Yani iktidarda olduğu dönem boyunca

244
00:15:51,179 --> 00:15:55,892
sembolik de olsa
kadınları ön plana çıkarmaya çalıştı.

245
00:15:55,976 --> 00:15:59,854
Kadınları yükseltmek için
bundan âlâ sembol olur mu?

246
00:15:59,938 --> 00:16:01,022
AMAZON MUHAFIZLARI

247
00:16:01,106 --> 00:16:04,484
Tuhaf bir şekilde kadın korumaları vardı.

248
00:16:04,567 --> 00:16:05,652
DEVRİM RAHİBELERİ

249
00:16:05,735 --> 00:16:09,406
Sanki bir Bond filminden
fırlamış gibilerdi.

250
00:16:09,489 --> 00:16:14,369
Libya, Kaddafi'nin gelişiyle
özgürlüğüne kavuştu.

251
00:16:14,452 --> 00:16:16,871
Öncesinde kadınlar özgür değildi.

252
00:16:18,123 --> 00:16:20,041
Ona yurt dışında eşlik ettiler.

253
00:16:20,125 --> 00:16:22,544
Kaddafi, medya manipülasyonunda uzmandı.

254
00:16:22,627 --> 00:16:27,924
Fotoğrafçıların ve televizyonların
ne istediğini iyi biliyordu.

255
00:16:28,842 --> 00:16:33,096
Ama kapalı kapılar ardında
her şey genel izleyiciye uygun değildi.

256
00:16:33,179 --> 00:16:38,018
Çoğu insanın haberi yoktu
ama o korumalar bir nevi haremdi.

257
00:16:42,105 --> 00:16:47,610
Kaddafi'nin ülkedeki tüm seyahatlerinde
yeni muhafızlar işe alındı.

258
00:16:47,694 --> 00:16:52,198
Kimi 14'ünden bile küçük olan
genç ve güzel kadınlara bir zaafı vardı.

259
00:16:52,782 --> 00:16:57,037
Mecvcut muhafızlarından gözcüler
yeni yüzler ararlardı.

260
00:16:57,787 --> 00:17:02,417
Yeni elemanlar liderle görüşmek için
özel bir davete çağırılırdı.

261
00:17:02,500 --> 00:17:06,337
Bir kadının kafasına dokunursa
kadın seçilmiş olurdu

262
00:17:06,421 --> 00:17:09,007
ve kısa süre sonra ortadan kaybolurdu.

263
00:17:12,635 --> 00:17:14,596
İstese de istemese de

264
00:17:14,679 --> 00:17:18,433
Kaddafi'nin deyimiyle
"Devrim Bakireleri"nden biri olurdu.

265
00:17:19,476 --> 00:17:21,853
Liderine hizmete mecburdu.

266
00:17:23,897 --> 00:17:27,400
Kaddafi bu kadınları istismar edip
onlara tecavüz etti.

267
00:17:28,109 --> 00:17:31,279
Bazı kızların
ailelerine dönmesine izin verildi

268
00:17:31,362 --> 00:17:36,242
ama geleneksel İslam toplumunda
bu kızlara genelde kötü gözle bakılıyordu.

269
00:17:37,202 --> 00:17:41,414
Kaddafi yıllar içinde bu şekilde
binlerce kadını istismar etti.

270
00:17:44,292 --> 00:17:47,670
Hepsi Muammer'in
mükemmel dünya vizyonunun bir parçasıydı.

271
00:17:48,296 --> 00:17:51,257
Bu vizyonda en büyük onur
Libya'ya hizmet etmekti.

272
00:17:52,050 --> 00:17:54,052
Dolayısıyla ona hizmet etmekti.

273
00:17:54,135 --> 00:17:56,012
Kaddafi, ulusun ta kendisiydi.

274
00:17:56,096 --> 00:18:00,266
Diktatörler toplumlarını
kendi mülkleri gibi görürler.

275
00:18:00,350 --> 00:18:03,478
Ulusun serveti de insanları da onlarındır.

276
00:18:03,561 --> 00:18:06,481
Bedenleri ona aittir
ve istediğini yapabilir.

277
00:18:06,856 --> 00:18:08,483
Eğer Muammer Kaddafi'yseniz

278
00:18:08,566 --> 00:18:12,278
yeni toplumunuz için
her şey hazır gibi gelebilir.

279
00:18:12,362 --> 00:18:14,781
Para, sadık insanlar,

280
00:18:14,864 --> 00:18:19,202
yüceliğinizin somut sembolleri,
heyecan verici iş imkânları.

281
00:18:19,285 --> 00:18:21,871
Ama vakit yan gelip yatma vakti değil.

282
00:18:21,955 --> 00:18:26,501
Millî zafere giden yolunuzu
öğrenmesi gereken koca bir dünya var.

283
00:18:27,502 --> 00:18:29,295
Niye burada durasınız?

284
00:18:30,046 --> 00:18:33,383
TAKTİK
DEVRİMİNİZİ İHRAÇ EDİN

285
00:18:34,008 --> 00:18:37,011
Mutlak hâkim olmak
gerçekten büyük bir başarı.

286
00:18:37,095 --> 00:18:40,682
Ama küresel bir hareket yaratmak?
Bunu anca efsaneler yapar.

287
00:18:40,765 --> 00:18:45,270
İşte bu yüzden en hırslı zorbalarımız
yeni sulara yelken açmayı sever.

288
00:18:47,981 --> 00:18:50,984
1940 yılında, Adolf Hitler
işgal altındaki Fransa'da

289
00:18:51,067 --> 00:18:53,570
Vichy adlı bir kukla rejimi kurdu

290
00:18:53,653 --> 00:18:56,573
ve bu rejim
tüm Yahudileri vatandaşlıktan atıp

291
00:18:56,656 --> 00:19:00,577
70.000'den fazla kişiyi
çalışma kamplarına ölüme gönderdi.

292
00:19:01,619 --> 00:19:04,330
II. Dünya Savaşı'ndan sonra Josef Stalin,

293
00:19:04,414 --> 00:19:09,294
Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerinde
komünist hükûmetleri destekleyerek

294
00:19:09,377 --> 00:19:12,505
ona dostça yaklaşan ülkelerden
etrafına bir set çekti.

295
00:19:13,006 --> 00:19:18,011
Çin'de Mao Zedong
Güneydoğu Asya'ya hükmetme planı için

296
00:19:18,094 --> 00:19:21,514
Kuzey Vietnam'a
silah, para ve erzak tedarik etti.

297
00:19:22,932 --> 00:19:26,686
Ama bazı zorbalar için
dost bulmak zor olabilir.

298
00:19:27,729 --> 00:19:31,691
Arap dünyasında
ilgi odağı olmak için çok uğraştı.

299
00:19:31,774 --> 00:19:34,319
Liderler onu küçümsediler.

300
00:19:34,569 --> 00:19:37,488
Ama dünyanın geri kalanı
ne düşünürse düşünsün,

301
00:19:37,572 --> 00:19:42,619
her daim sizi ve kabarık cüzdanınızı
bağrına basacak gruplar mevcuttur.

302
00:19:46,497 --> 00:19:49,959
Kaddafi birçok ayrılıkçı harekete
fon sağladı.

303
00:19:50,668 --> 00:19:55,089
Dünya çapında ne zaman
devrimci bir grup paraya sıkışsa

304
00:19:55,173 --> 00:19:57,175
Kaddafi yardım için oradaydı.

305
00:19:57,800 --> 00:20:00,970
Ama yanlış insanlarla
dostluk yapmanın tehlikesi

306
00:20:02,096 --> 00:20:04,849
insanların sizi
dostlarınıza göre yargılamasıdır.

307
00:20:05,099 --> 00:20:06,851
Berlin'de saat gece ikide

308
00:20:06,935 --> 00:20:10,396
kalabalık La Belle diskosunda
bir bomba patladı.

309
00:20:10,480 --> 00:20:13,149
Polis içeride 500 kişi olduğunu

310
00:20:13,233 --> 00:20:16,236
ve çoğunun izinli Amerikan askeri
olduğunu söylüyor.

311
00:20:16,319 --> 00:20:17,445
Bomba patladığında…

312
00:20:17,528 --> 00:20:22,367
Libya'daki Albay Kaddafi gibi
destek ve sığınakları olmasa

313
00:20:22,450 --> 00:20:25,745
bu katiller bu suçları işleyemezlerdi.

314
00:20:26,454 --> 00:20:28,623
Kaddafi bir teröristti.

315
00:20:29,332 --> 00:20:34,212
Herkes üstünde terör estirirken
dünyanın saygısını istiyordu.

316
00:20:35,213 --> 00:20:39,634
Amerika önünde boyun eğmeyi reddediyoruz.

317
00:20:40,760 --> 00:20:42,053
Size bir tavsiye.

318
00:20:42,136 --> 00:20:47,100
Kendi ülkenizdeki halka terör estirmek
Batı dünyasına kafa tutmaktan daha kolay.

319
00:20:47,684 --> 00:20:51,646
Kimse Amerikalıları öldürüp
bununla övünemez. Kimse.

320
00:20:51,896 --> 00:20:54,649
NİSAN 1986
AMERİKA, LİBYA'YA SALDIRDI

321
00:20:54,732 --> 00:20:58,403
Amerikalılar misilleme yapıp
Libya'yı bombaladıklarında

322
00:20:58,486 --> 00:21:02,448
Kaddafi şoka girmişti
çünkü dokunulmaz olduğunu sanıyordu.

323
00:21:04,617 --> 00:21:08,162
Şafak, Amerikan bombasının
neden olduğu yıkıma ışık tutarken

324
00:21:08,246 --> 00:21:11,833
Vaşington hedefin askerî üsler
ve terörist kampları olduğunu söyledi.

325
00:21:13,584 --> 00:21:16,212
Bu safsata durma noktasına geldi.

326
00:21:16,296 --> 00:21:19,007
Sonun başlangıcı mı? Henüz değil.

327
00:21:19,090 --> 00:21:22,635
En zengin 10 petrol kaynağından biri
sizin elinizdeyken

328
00:21:22,719 --> 00:21:25,680
bazı yanlış hesaplar yapmak dert değil.

329
00:21:25,763 --> 00:21:27,098
Ama göreceğiniz gibi

330
00:21:27,181 --> 00:21:31,102
gücü elinizde tutmak istiyorsanız
el kitabından şaşmamanız gerek.

331
00:21:31,185 --> 00:21:34,105
Muammer bunu zor yoldan öğrenecek.

332
00:21:34,188 --> 00:21:37,400
TAKTİK
SİLAHLARINIZA YAPIŞIN

333
00:21:38,192 --> 00:21:40,069
Kaddafi iyi gidiyordu.

334
00:21:40,153 --> 00:21:43,990
Para, güç, mükemmel bir moda anlayışı

335
00:21:44,073 --> 00:21:46,534
ve ideal toplumu yaratma vizyonu.

336
00:21:46,617 --> 00:21:48,578
Ama yeni milenyum yaklaşırken

337
00:21:49,329 --> 00:21:51,706
Amerika, Saddam'a karşı savaşa girdi

338
00:21:51,789 --> 00:21:57,086
ve Orta Doğu diktatörleri için
hayat daha riskli bir hâle geldi.

339
00:21:57,170 --> 00:22:00,965
Teröre karşı savaşımız daha yeni başlıyor.

340
00:22:01,049 --> 00:22:05,178
İşler zorlaştığında
el kitabı plana bağlı kalmanızı öğütler.

341
00:22:06,095 --> 00:22:08,222
Kaddafi farklı bir yol seçti.

342
00:22:12,935 --> 00:22:15,188
Politikasında değişiklikler yaptı.

343
00:22:17,565 --> 00:22:21,152
Batı dünyasının gözünü boyayacak
değişikliklere gitti.

344
00:22:22,779 --> 00:22:25,615
İfade ve toplanma özgürlüğü,
basın özgürlüğü.

345
00:22:25,698 --> 00:22:28,159
İnsanlara işkence etmeyi bıraktı.

346
00:22:29,327 --> 00:22:31,454
Bu iyiydi, hoştu.

347
00:22:32,622 --> 00:22:35,750
Ama işkence
muhalefeti engellemenin iyi bir yolu.

348
00:22:36,834 --> 00:22:38,461
Peki sonuç ne oldu?

349
00:22:39,212 --> 00:22:43,174
Bunlar insanların organize olup
hükûmetlerini devirmek için

350
00:22:43,257 --> 00:22:45,385
kullandığı mekanizmalar.

351
00:22:45,802 --> 00:22:46,803
ŞUBAT 2011
LİBYA İSYANI

352
00:22:46,886 --> 00:22:48,221
Bu kısım kaçınılmaz.

353
00:22:48,304 --> 00:22:53,768
Bu aydın reformların ne olduğu
er geç gün yüzüne çıkacaktır.

354
00:22:53,851 --> 00:22:55,019
Zayıflık.

355
00:22:55,103 --> 00:22:57,563
Albay, ordunuz sizi terk mi ediyor?

356
00:22:59,107 --> 00:23:00,817
Dilinizi unuttum.

357
00:23:02,443 --> 00:23:06,823
Ona karşı ayaklandılar,
Batı dünyası yardımına koşmadı

358
00:23:06,906 --> 00:23:08,699
ve öldürüldü.

359
00:23:08,783 --> 00:23:11,911
İsyancılar tarafından
köşeye sıkıştırıldığında

360
00:23:11,994 --> 00:23:16,082
"Ben bir şey yapmadım.
Neden böyle yapıyorsunuz?" dedi.

361
00:23:16,791 --> 00:23:20,378
Çoğu durumda mantıklı bir soru.

362
00:23:22,088 --> 00:23:26,551
Kardeşimi, kuzenimi öldürdü.
Arkadaşlarımı öldürdü.

363
00:23:26,634 --> 00:23:29,011
Ailemin evini yaktı.

364
00:23:29,095 --> 00:23:32,265
Gerçi en nihayetinde
Kaddafi'nin sonunu getiren

365
00:23:32,348 --> 00:23:35,309
el kitabını izlemeyi bırakıp
yumuşaması oldu

366
00:23:35,393 --> 00:23:37,395
ve bunu canıyla ödedi.

367
00:23:37,478 --> 00:23:41,149
Sonunda elbette ele geçirildi
ve öldürüldü.

368
00:23:42,817 --> 00:23:46,571
Ama üzülmeyin.
El kitabında başka bir çözüm daha var.

369
00:23:46,654 --> 00:23:50,199
Zorbaların en büyük hayalini
gerçekleştirmenin yolu.

370
00:23:50,283 --> 00:23:52,326
Sonu olmayan bir rejim.

371
00:23:52,410 --> 00:23:57,039
Son bölümde
Kuzey Kore münzevi krallığına gidiyoruz.

372
00:23:57,123 --> 00:24:00,543
Kim Hanedanlığı'nın
baki mutlak gücün sırrını bulduğu yere.

373
00:24:01,335 --> 00:24:03,504
Tanrı olmaya hazır mısınız?

374
00:24:28,529 --> 00:24:33,326
Alt yazı çevirmeni: Doğa Uludağ