1 00:00:06,110 --> 00:00:08,946 EEN NETFLIX ORIGINAL-SERIE 2 00:00:09,822 --> 00:00:11,240 De balans. 3 00:00:11,323 --> 00:00:16,120 Het handboek heeft laten zien hoe je de macht grijpt, je rivalen vermorzelt… 4 00:00:16,203 --> 00:00:18,372 …je volk onderdrukt… 5 00:00:18,456 --> 00:00:22,418 …en de objectieve waarheid vervangt door die van jou. 6 00:00:23,377 --> 00:00:26,255 Nu is het tijd voor wat tirannie belooft. 7 00:00:26,338 --> 00:00:31,135 Het veranderen van je land in het Utopia waar je van droomt. 8 00:00:31,218 --> 00:00:36,640 De gevaarlijkste tirannen denken echt dat zij een betere wereld scheppen. 9 00:00:36,724 --> 00:00:41,312 Denk je dat je land een nieuwe vlag nodig heeft? Geen probleem. 10 00:00:41,395 --> 00:00:43,689 Of een nieuw onderwijssysteem… 11 00:00:43,773 --> 00:00:46,984 …met jou als belangrijkste onderwerp? Waarom niet? 12 00:00:47,068 --> 00:00:51,989 In het handboek staat hoe je jouw perfecte samenleving creëert… 13 00:00:52,073 --> 00:00:55,993 …en niemand wilde dat liever dat Moammar Kadaffi. 14 00:00:56,535 --> 00:01:01,082 De complete transformatie van Libië was zijn levenswerk. 15 00:01:01,791 --> 00:01:05,920 Ongeacht wie of wat er ook in de weg zou lopen. 16 00:01:06,837 --> 00:01:12,343 Deze dolle hond van het Midden-Oosten heeft als doel een wereldrevolutie. 17 00:01:12,426 --> 00:01:18,349 Volg zijn voorbeeld en leer hoe ook jij een hemel op aarde kan creëren… 18 00:01:18,432 --> 00:01:20,768 …met jou als leider. 19 00:01:32,988 --> 00:01:37,284 Moammar Kadaffi's excentrieke visie veranderde het leven van zijn volk… 20 00:01:37,368 --> 00:01:41,705 …op een goede, slechte en bizarre wijze. 21 00:01:41,789 --> 00:01:44,667 Kadaffi is wel een tragisch figuur. 22 00:01:44,750 --> 00:01:48,379 Iemand die de samenleving wilde veranderen… 23 00:01:48,462 --> 00:01:52,341 …maar uiteindelijk ging geloven in zijn eigen verhalen. 24 00:01:52,424 --> 00:01:55,136 Hij was corrupt en hebzuchtig. 25 00:01:55,219 --> 00:01:59,181 Dol op van uiterlijk vertoon met zijn kleding en manieren. 26 00:01:59,807 --> 00:02:03,978 Als hij een ander land bezocht, sliep hij steevast in een tent. 27 00:02:04,061 --> 00:02:06,856 Ondanks al die eigenaardigheden… 28 00:02:06,939 --> 00:02:12,736 …slaagde dit revolutionaire mode-icoon erin om 42 jaar aan de macht te blijven. 29 00:02:13,529 --> 00:02:15,406 TWEE KEER ZO LANG ALS HOESSEIN 30 00:02:15,489 --> 00:02:17,408 VIER KEER ZO LANG ALS HITLER 31 00:02:17,491 --> 00:02:19,243 VIJF KEER ZO LANG ALS AMIN 32 00:02:19,326 --> 00:02:23,122 Voordat we gaan kijken hoe Kadaffi Libië ombouwde… 33 00:02:23,205 --> 00:02:25,916 …moet je een paar dingen weten. 34 00:02:26,083 --> 00:02:27,585 Ik heb de oplossing. 35 00:02:27,668 --> 00:02:31,255 KADAFFI BEGON MET HELEMAAL NIETS 36 00:02:31,422 --> 00:02:36,802 Moammar Kadaffi's ouders waren ongeletterde, nomadische bedoeïenen. 37 00:02:38,053 --> 00:02:40,764 De omstandigheden waren zwaar. 38 00:02:41,515 --> 00:02:43,851 Libië was een van de armste landen. 39 00:02:44,768 --> 00:02:49,607 Je kon je status alleen maar verbeteren door het leger in te gaan. 40 00:02:50,274 --> 00:02:51,817 En dat deed Kadaffi. 41 00:02:51,901 --> 00:02:55,905 OP ZIJN 26e GREEP HIJ NA EEN STAATSGREEP DE MACHT 42 00:02:55,988 --> 00:03:00,784 Kadaffi zag koning Idris, die gesteund werd door het westen, als zeer corrupt. 43 00:03:05,122 --> 00:03:07,499 Het was een coup zonder bloedvergieten. 44 00:03:07,583 --> 00:03:10,628 Er waren namelijk geen instituten… 45 00:03:10,711 --> 00:03:15,132 …die in staat waren om de koning te beschermen. 46 00:03:15,216 --> 00:03:17,927 KADAFFI HAD EERST GOEDE BEDOELINGEN 47 00:03:18,010 --> 00:03:21,639 Kadaffi begon als een oprecht hervormer. 48 00:03:21,722 --> 00:03:24,767 Hij wilde een heel land moderniseren. 49 00:03:25,434 --> 00:03:30,564 Hij werd gezien als een bevrijder, in de Arabische en Afrikaanse wereld. 50 00:03:31,440 --> 00:03:35,527 Maar uiteindelijk wilde hij helemaal niemand bevrijden. 51 00:03:35,611 --> 00:03:37,780 Hij wilde ze tot slaaf maken. 52 00:03:37,863 --> 00:03:43,953 Het bouwen van een nieuwe samenleving gaat gepaard met beloftes en gevaren. 53 00:03:44,036 --> 00:03:47,957 Als je wil slagen, dan heb je basisregels nodig. 54 00:03:48,040 --> 00:03:50,167 En die moet jij opstellen. 55 00:03:52,253 --> 00:03:56,131 TACTIEK JIJ BENT DE WET 56 00:03:57,675 --> 00:04:01,387 Als hervormer ben je meer dan een staatshoofd. 57 00:04:01,470 --> 00:04:05,099 Je bent de ouder van het land. En om je liefde te tonen… 58 00:04:05,182 --> 00:04:07,726 …moet je je kudde met harde hand leiden. 59 00:04:07,810 --> 00:04:13,315 Autoritaire leiders beperken de rechten van het volk. 60 00:04:13,399 --> 00:04:17,278 Ze zeggen dat dat het beste is voor de staat, het volk. 61 00:04:18,070 --> 00:04:20,614 En tirannen weten wat goed is. 62 00:04:23,325 --> 00:04:25,995 Toen hij in 1979 de macht greep… 63 00:04:26,078 --> 00:04:29,331 …trok Khomeini het recht om te scheiden in… 64 00:04:29,415 --> 00:04:32,459 …en verlaagde de trouwleeftijd voor meisjes naar zeven. 65 00:04:33,252 --> 00:04:37,298 Onder Hitler werd een streng anti-rookbeleid ingesteld… 66 00:04:37,381 --> 00:04:40,801 …omdat de Führer een hekel aan tabak had. 67 00:04:41,510 --> 00:04:44,638 Dictator Saparmurat Niyazov van Turkmenistan… 68 00:04:44,722 --> 00:04:49,018 …verbood in 2006 het playbacken tijdens concerten… 69 00:04:49,101 --> 00:04:53,314 …en verbande honden uit de hoofdstad, omdat hij ze vond stinken. 70 00:04:55,274 --> 00:04:56,734 VIER JAAR AAN DE MACHT 71 00:04:56,817 --> 00:05:02,239 Zoals alle dictators wist Kadaffi dat hij vrijheden moest inperken… 72 00:05:02,323 --> 00:05:07,703 …dus verbood hij de vrijheid van meningsuiting en betogingen. 73 00:05:07,786 --> 00:05:10,622 Hij maakte die regels al doende. 74 00:05:11,665 --> 00:05:13,500 Volgens Islamitische wetten… 75 00:05:13,584 --> 00:05:17,254 …werd alcohol verboden en gingen alle nachtclubs dicht. 76 00:05:17,338 --> 00:05:21,550 Het inhuren van bediendes, een eigen dokterspraktijk… 77 00:05:21,633 --> 00:05:24,887 …zelfs het aanhouden van een taxi, allemaal verboden. 78 00:05:24,970 --> 00:05:30,559 Overspel kon zelfs leiden tot het verlies van ledematen. 79 00:05:30,642 --> 00:05:33,771 Kadaffi verbood vakbonden, stakingen… 80 00:05:33,854 --> 00:05:38,942 …en maakte gehakt van de grootste vijand: buitenlandse kippen. 81 00:05:41,236 --> 00:05:45,366 Kadaffi vindt dat Libiërs hun eigen voedsel moeten produceren. 82 00:05:45,449 --> 00:05:47,576 Anders ben je als land niet vrij. 83 00:05:48,577 --> 00:05:53,665 Hij zegt: 'We beginnen met kippen. We moeten onze eigen kippen fokken.' 84 00:05:54,333 --> 00:05:58,462 Maar dat is niet genoeg om je volk te bevrijden. 85 00:05:58,545 --> 00:06:04,093 In 1976 beseft hij dat het volk niet dezelfde visie heeft… 86 00:06:04,176 --> 00:06:06,136 …over hoe je een land regeert. 87 00:06:06,220 --> 00:06:09,515 Hij wordt steeds autocratischer. Geen verkiezingen meer. 88 00:06:09,598 --> 00:06:13,560 De machtsposities worden ingenomen door vertrouwelingen. 89 00:06:13,644 --> 00:06:17,481 Het wordt steeds meer een klassieke dictatuur. 90 00:06:17,564 --> 00:06:22,194 En terwijl vele Libiërs Kadaffi als leider omarmen… 91 00:06:22,277 --> 00:06:24,822 …groeit er toch al enig verzet. 92 00:06:27,366 --> 00:06:29,660 Naarmate de onderdrukking toeneemt… 93 00:06:29,743 --> 00:06:32,913 …gaan studenten de straat op… 94 00:06:32,996 --> 00:06:35,707 …en eisen hun vrijheden terug. 95 00:06:37,793 --> 00:06:40,337 Een moment van crisis voor het regime. 96 00:06:41,130 --> 00:06:45,551 Kadaffi moet kiezen: de wil van het volk of die van hem. 97 00:06:46,427 --> 00:06:51,181 Op 7 april 1976 neemt hij een logisch besluit. 98 00:06:51,890 --> 00:06:56,937 Kadaffi zet het leger in om de protesten de kop in te drukken. 99 00:06:57,020 --> 00:07:01,608 Veel arrestanten worden weer vrijgelaten. Maar sommigen hebben minder geluk. 100 00:07:02,067 --> 00:07:08,407 Om een voorbeeld te stellen werd een aantal beschuldigd van verraad. 101 00:07:08,490 --> 00:07:10,909 Een jaar na de eerste protesten… 102 00:07:10,993 --> 00:07:15,956 …werden twee studenten, Omar Dabob en Mohammed Ben Sa-oud, opgehangen. 103 00:07:17,207 --> 00:07:19,626 Met een speciale gast. 104 00:07:22,754 --> 00:07:27,718 Daarna riep Kadaffi 7 april uit tot een nationale feestdag. 105 00:07:27,801 --> 00:07:30,429 En hoe kun je dat nou gepaster vieren… 106 00:07:30,512 --> 00:07:33,390 …dan met het arresteren van tegenstanders? 107 00:07:33,474 --> 00:07:36,810 Het is een nieuwe traditie om duidelijk te maken… 108 00:07:36,894 --> 00:07:41,648 …dat de leider de wet bepaalt, en aan de wet moet je je houden. 109 00:07:42,649 --> 00:07:47,863 De regels opleggen is een begin, maar bekendmaken wat je echt wil… 110 00:07:47,946 --> 00:07:51,867 …vereist een krachtiger aanpak. Dus denk groot. 111 00:07:53,327 --> 00:07:57,039 TACTIEK BOUW JE NALATENSCHAP 112 00:07:59,208 --> 00:08:01,627 Tirannen hebben grote projecten. 113 00:08:01,710 --> 00:08:05,255 Dit is een manier om onsterfelijk te worden… 114 00:08:05,839 --> 00:08:09,009 …als dagelijkse herinnering aan hun grootheid. 115 00:08:09,968 --> 00:08:11,595 Kies het juiste project… 116 00:08:11,678 --> 00:08:15,682 …en je vergroot je land en je imago. 117 00:08:17,184 --> 00:08:20,354 De nazi's presenteerden zich als de drijvende kracht… 118 00:08:20,437 --> 00:08:22,773 …achter de snelwegen… 119 00:08:22,856 --> 00:08:26,109 …zodat de Duitsers door het hele land konden reizen. 120 00:08:26,860 --> 00:08:31,365 Stalin gaf het groene licht voor de bouw van een metro in Moskou… 121 00:08:31,448 --> 00:08:35,702 …en die werd gezien als een triomf van het socialisme. 122 00:08:36,411 --> 00:08:39,164 De Roemeens dictator Ceausescu… 123 00:08:39,248 --> 00:08:44,002 …ploegde 20 procent van Boekarest om voor de bouw van het Parlementspaleis. 124 00:08:44,086 --> 00:08:46,380 De bouw duurde 13 jaar… 125 00:08:46,463 --> 00:08:51,051 …en kostte drie miljard dollar en 3000 arbeiders het leven. 126 00:08:51,134 --> 00:08:55,514 Jammer dat hij werd geëxecuteerd voordat het af was. 127 00:08:57,224 --> 00:09:02,688 Kadaffi had ook grootse ambities, en een groot voordeel. 128 00:09:02,771 --> 00:09:05,607 Kadaffi had een olie-economie. 129 00:09:05,691 --> 00:09:08,902 Het geld stroomde uit de grond naar zijn bankrekening. 130 00:09:09,486 --> 00:09:13,407 Na 1973 verviervoudigde de prijs van olie. 131 00:09:13,615 --> 00:09:16,410 Hij verdiende een vermogen… 132 00:09:16,910 --> 00:09:21,290 …en dat geld kon hij gebruiken waarvoor hij maar wilde. 133 00:09:24,543 --> 00:09:27,546 In naam van Allah leggen we het fundament… 134 00:09:27,629 --> 00:09:29,423 …voor de Great Man-made River. 135 00:09:30,007 --> 00:09:32,968 Drinkwater was schaars in Libië… 136 00:09:33,051 --> 00:09:37,055 …en wetende dat er in het zuiden watervoerende lagen waren… 137 00:09:37,139 --> 00:09:39,850 …wilde Kadaffi die gaan gebruiken. 138 00:09:39,933 --> 00:09:44,146 Een leidingennetwerk dat van de woestijn landbouwgrond moest maken. 139 00:09:45,230 --> 00:09:50,152 Wat is een beter symbool voor een nieuwe samenleving dan een bloeiende woestijn? 140 00:09:51,111 --> 00:09:55,073 Kadaffi's plan was boren in de Nubische laag… 141 00:09:55,157 --> 00:09:59,536 …en het water via leidingen en dammen naar Libië transporteren. 142 00:10:00,162 --> 00:10:01,496 Het was gigantisch. 143 00:10:01,580 --> 00:10:04,166 Waanzinnig grote buizen. 144 00:10:04,249 --> 00:10:07,169 Honderden kilometers lang. 145 00:10:07,252 --> 00:10:09,129 Het was alleen niet goedkoop. 146 00:10:09,921 --> 00:10:14,134 Maar Kadaffi zag het project als zijn kroonjuweel… 147 00:10:14,217 --> 00:10:17,554 …en het zou Libië tientallen jaren van water voorzien. 148 00:10:17,638 --> 00:10:21,016 Hij noemde het soms zelfs het achtste wereldwonder. 149 00:10:22,100 --> 00:10:25,437 Helaas waren er ook tegenslagen. 150 00:10:25,520 --> 00:10:28,940 Er waren allerlei problemen, corruptie was standaard… 151 00:10:29,024 --> 00:10:33,111 …dus je zag regelmatig buizen exploderen en zo. 152 00:10:33,195 --> 00:10:37,074 De bouw van de Great Man-made River duurde bijna drie jaar. 153 00:10:37,157 --> 00:10:42,162 En sommige experts denken dat de watervoorraad eind deze eeuw op is. 154 00:10:43,997 --> 00:10:46,375 Maar dat is iemand anders z'n probleem. 155 00:10:48,210 --> 00:10:53,965 Het project werd uiteraard wel gewaardeerd door de Libiërs. 156 00:10:54,049 --> 00:10:59,179 Het was een prestigeproject dat hij kon claimen als 'zijn project'. 157 00:10:59,596 --> 00:11:01,973 Maar mensen vergeten snel… 158 00:11:02,057 --> 00:11:06,687 …dus je moet zorgen dat ze onthouden wie voor die wonderen zorgde. 159 00:11:07,312 --> 00:11:08,772 Maar hoe dan? 160 00:11:09,356 --> 00:11:13,527 Kinderen zijn de toekomst, dus die moet je goed lesgeven. 161 00:11:13,610 --> 00:11:17,531 TACTIEK INDOCTRINEER DE JEUGD 162 00:11:18,156 --> 00:11:24,246 Elke dictator heeft een bevolking nodig die kan lezen, schrijven… 163 00:11:24,329 --> 00:11:29,626 …zodat ze simpel werk kunnen verrichten en geld verdienen voor de dictator. 164 00:11:31,461 --> 00:11:34,297 Wat dictators niet willen… 165 00:11:34,381 --> 00:11:39,761 …is hoog opgeleide burgers die rivalen kunnen worden. 166 00:11:39,845 --> 00:11:44,307 Als je wil dat je nieuwe samenleving slaagt, moet je vroeg beginnen. 167 00:11:44,391 --> 00:11:48,562 In Libië zijn geletterdheid en propaganda met elkaar verweven. 168 00:11:49,479 --> 00:11:54,192 Op Kadaffi's boekenlijst voor de jeugd stond maar één titel. 169 00:11:54,693 --> 00:11:58,405 Geschreven door, goed geraden, hemzelf. 170 00:11:59,239 --> 00:12:01,658 HET GROENE BOEK 171 00:12:01,742 --> 00:12:05,370 Het Groene Boek was de Bijbel voor het Libië van Kadaffi. 172 00:12:06,580 --> 00:12:09,166 Kadaffi citeerde er constant uit. 173 00:12:09,249 --> 00:12:11,460 Je had billboards met citaten. 174 00:12:12,043 --> 00:12:14,713 Het waren willekeurige gedachten… 175 00:12:14,796 --> 00:12:18,967 …maar omdat ze van Kadaffi waren, kwam er geen kritiek. 176 00:12:19,050 --> 00:12:23,013 Want slechte recensies bedreigen de toekomst van je land. 177 00:12:25,807 --> 00:12:30,854 Kinderen werden overhoord uit Kadaffi's Groene Boek. 178 00:12:30,937 --> 00:12:34,524 Over wat hij zegt en wat het betekent. 179 00:12:34,608 --> 00:12:36,943 Dat is slim lesgeven. 180 00:12:37,360 --> 00:12:42,073 Maar het geniale was niet wat de kinderen leerden… 181 00:12:42,157 --> 00:12:44,576 …maar ook wat ze niet leerden. 182 00:12:45,452 --> 00:12:50,332 In het nieuwe Libië werd geen geschiedenisles gegeven. 183 00:12:50,415 --> 00:12:54,085 Want wat valt er te leren van die slechte, oude tijd? 184 00:12:54,169 --> 00:12:57,923 Geen aardrijkskunde. Mensen mogen niet denken dat ze weg kunnen. 185 00:12:58,548 --> 00:13:01,092 Geen andere talen, niet nodig. 186 00:13:01,760 --> 00:13:05,764 En omdat Kadaffi eenheden als westerse onderdrukking zag… 187 00:13:05,847 --> 00:13:09,976 …schafte hij het metrische systeem af. Dus niet alles was slecht. 188 00:13:10,644 --> 00:13:13,897 Maar soms, ondanks je nauwkeurige planning… 189 00:13:13,980 --> 00:13:17,234 …leren de kleintjes niet wat jij wil dat ze leren. 190 00:13:17,317 --> 00:13:21,446 Daarom kwam Kadaffi graag persoonlijk kijken… 191 00:13:21,530 --> 00:13:24,324 …of zijn boodschap wel overkwam. 192 00:13:25,242 --> 00:13:27,160 In de zomer van 1984… 193 00:13:27,244 --> 00:13:30,831 …kregen duizenden schoolkinderen in Benghazi te horen… 194 00:13:30,914 --> 00:13:33,416 …dat ze op excursie gingen. 195 00:13:33,500 --> 00:13:38,547 De leerlingen gingen met bussen naar het openlucht basketbalstadion. 196 00:13:38,630 --> 00:13:42,509 Maar wat ze kregen te zien, was een heel ander spel. 197 00:13:43,301 --> 00:13:47,514 De hoofdattractie: Al-Sadek Hamed Al-Shuwehdy. 198 00:13:48,139 --> 00:13:51,601 De verdachte heeft zijn terreurdaden bekend. 199 00:13:51,685 --> 00:13:56,022 Een 30-jarige ingenieur, net terug van een studie in de VS. 200 00:13:57,023 --> 00:13:59,943 Het publiek zou getuige zijn van een proces… 201 00:14:00,694 --> 00:14:02,529 …maar hij was al veroordeeld. 202 00:14:03,738 --> 00:14:08,159 De menigte beseft wat er gaat gebeuren en sommigen smeken om genade. 203 00:14:08,743 --> 00:14:10,203 Anderen juichen. 204 00:14:10,745 --> 00:14:12,664 Maar er gaat iets mis. 205 00:14:13,331 --> 00:14:16,001 De veroordeelde gaat niet dood. 206 00:14:16,835 --> 00:14:19,045 Dan verschijnt er een vrouw. 207 00:14:19,880 --> 00:14:22,090 Haar naam: Huda Ben Amer. 208 00:14:23,550 --> 00:14:27,178 En met een ferme ruk klaart Huda de klus. 209 00:14:28,889 --> 00:14:32,392 Ze werd bekend als Huda de Beul. 210 00:14:32,475 --> 00:14:35,937 Het vermoorden van een onschuldig slachtoffer… 211 00:14:36,396 --> 00:14:41,818 …luidde haar politieke carrière in als minister van sport en toerisme. 212 00:14:42,569 --> 00:14:47,365 Een mooie beloning voor een rolmodel voor de jeugd. 213 00:14:47,449 --> 00:14:49,659 Met name voor kleine meisjes. 214 00:14:49,743 --> 00:14:52,454 Maar Huda's voorbeeld laat ook zien… 215 00:14:52,537 --> 00:14:56,333 …hoe machtig en dodelijk één vrouw kan zijn. 216 00:14:56,416 --> 00:14:59,836 Dus op de route naar een nieuwe samenleving… 217 00:14:59,920 --> 00:15:03,298 …moet je het schone geslacht extra aandacht geven. 218 00:15:04,007 --> 00:15:07,969 TACTIEK ZET VROUWEN OP HUN PLAATS 219 00:15:09,721 --> 00:15:14,559 Alle grote dictators uit de geschiedenis waren mannen. 220 00:15:15,977 --> 00:15:20,106 Als groep zien ze vrouwen als noodzakelijk… 221 00:15:20,190 --> 00:15:24,402 …maar ze zien vrouwen ook als een gevaar. 222 00:15:25,236 --> 00:15:30,867 De autoritaire manier van denken is gebaseerd op een hiërarchie… 223 00:15:30,951 --> 00:15:35,538 …waarin de mannen de baas zijn. 224 00:15:36,790 --> 00:15:39,876 Maar Kadaffi vond zichzelf een moderne tiran… 225 00:15:39,960 --> 00:15:43,254 …die een perfecte samenleving voor al zijn mensen wilde. 226 00:15:43,338 --> 00:15:48,510 In principe stelde Kadaffi dat vrouwen gelijk zijn aan mannen. 227 00:15:48,593 --> 00:15:51,096 En gedurende zijn periode… 228 00:15:51,179 --> 00:15:55,892 …trachtte hij, ten minste symbolisch, vrouwen te bevorderen. 229 00:15:55,976 --> 00:15:59,688 En is er dan een beter symbool dan dit? 230 00:15:59,771 --> 00:16:01,731 DE AMAZONE GARDE 231 00:16:01,815 --> 00:16:04,484 Hij had vrouwelijke bodyguards. 232 00:16:04,567 --> 00:16:06,569 ALIAS NONNEN VAN DE REVOLUTIE 233 00:16:06,653 --> 00:16:09,406 Het leek wel iets uit James Bond. 234 00:16:09,489 --> 00:16:14,369 Toen Mr Kadaffi kwam, werd Libië bevrijd. 235 00:16:14,452 --> 00:16:16,997 Daarvoor waren vrouwen niet vrij. 236 00:16:18,123 --> 00:16:22,544 Ze gingen mee naar het buitenland. Kadaffi kon heel goed de media bespelen. 237 00:16:22,627 --> 00:16:27,924 Hij wist precies wat fotografen zochten en wat ze op tv wilden uitzenden. 238 00:16:28,883 --> 00:16:33,096 Maar achter gesloten deuren was het geen primetime. 239 00:16:33,179 --> 00:16:38,018 Veel mensen wisten dat niet, maar eigenlijk was het een harem. 240 00:16:42,105 --> 00:16:47,610 Nieuwe leden werden gerekruteerd tijdens Kadaffi's reizen door het land. 241 00:16:47,694 --> 00:16:52,240 Hij was gesteld op mooie, jonge vrouwen, soms niet ouder dan 14. 242 00:16:52,782 --> 00:16:57,120 Zijn scouts waren altijd op zoek naar nieuwe gezichten. 243 00:16:57,787 --> 00:17:02,417 Rekruten werden uitgenodigd voor een privéreceptie met de leider. 244 00:17:02,500 --> 00:17:06,337 Als een vrouw een tikje op haar hoofd kreeg, was ze uitgekozen… 245 00:17:06,421 --> 00:17:09,090 …en zou ze heel snel verdwijnen. 246 00:17:12,635 --> 00:17:14,596 En of ze nou wilde of niet… 247 00:17:14,679 --> 00:17:18,433 …ze werd wat Kadaffi noemde 'een maagd van de revolutie'. 248 00:17:19,476 --> 00:17:22,020 Met als taak haar leider te dienen. 249 00:17:23,897 --> 00:17:27,442 Ze werden vaak mishandeld en verkracht door Kadaffi. 250 00:17:28,109 --> 00:17:31,279 Sommige meisjes mochten terug naar hun familie… 251 00:17:31,362 --> 00:17:36,242 …maar in een moslimsamenleving word je dan vaak gemeden. 252 00:17:37,202 --> 00:17:41,414 Zo heeft Kadaffi duizenden vrouwen misbruikt. 253 00:17:44,292 --> 00:17:47,378 Het hoorde allemaal bij Moammars perfecte wereld. 254 00:17:48,213 --> 00:17:51,257 De grootste eer was het dienen van Libië… 255 00:17:52,050 --> 00:17:54,052 …en zo ook hem. 256 00:17:54,135 --> 00:17:56,012 Kadaffi was het land. 257 00:17:56,096 --> 00:18:00,266 Dictators kijken naar het land alsof het van hen is. 258 00:18:00,350 --> 00:18:03,478 Het zijn hun rijkdommen, het is hun volk. 259 00:18:03,561 --> 00:18:06,689 Hij kan met ze doen wat hij wil. 260 00:18:06,773 --> 00:18:08,525 Als jij Moammar Kadaffi bent… 261 00:18:08,608 --> 00:18:12,278 …dan lijkt het erop dat je nu alle ingrediënten hebt. 262 00:18:12,362 --> 00:18:14,781 Geld, trouwe onderdanen… 263 00:18:14,864 --> 00:18:19,202 …betonnen symbolen van je grootheid, opwindende banen. 264 00:18:19,285 --> 00:18:21,871 Maar je kan nog niet op je lauweren rusten. 265 00:18:21,955 --> 00:18:26,501 Want de wereld moet wel weten wat je allemaal hebt bereikt. 266 00:18:27,502 --> 00:18:29,337 Dat hou je niet voor jezelf. 267 00:18:30,046 --> 00:18:33,383 TACTIEK EXPORTEER JE REVOLUTIE 268 00:18:34,008 --> 00:18:36,886 Absoluut heerser worden is mooi… 269 00:18:36,970 --> 00:18:40,682 …maar als je een wereldwijde beweging opzet, ben je een legende. 270 00:18:40,765 --> 00:18:45,270 Daarom slaan ambitieuze tirannen graag hun vleugels uit. 271 00:18:47,981 --> 00:18:53,570 In 1940 installeerde Hitler een marionettenregering in bezet Frankrijk… 272 00:18:53,653 --> 00:18:56,573 …die doorging met de Jodenvervolging… 273 00:18:56,656 --> 00:19:00,451 …en er meer dan 70.000 de dood in joeg. 274 00:19:01,619 --> 00:19:05,290 Na WO2 steunde Stalin op agressieve wijze… 275 00:19:05,373 --> 00:19:09,294 …communistische regeringen in Oost-Europa… 276 00:19:09,377 --> 00:19:12,547 …en creëerde zo een buffer van bevriende landen. 277 00:19:13,006 --> 00:19:17,760 En Mao voorzag Noord-Vietnam van wapens, geld en voorraden… 278 00:19:17,844 --> 00:19:21,514 …als onderdeel van zijn plan om over Zuidoost-Azië te heersen. 279 00:19:22,849 --> 00:19:26,686 Maar voor sommige tirannen is vriendschap sluiten best lastig. 280 00:19:27,729 --> 00:19:31,691 Hij wilde zo graag in het middelpunt van de Arabische wereld staan. 281 00:19:31,774 --> 00:19:34,319 De leiders keken op hem neer. 282 00:19:34,569 --> 00:19:37,488 Maar wat de rest van de wereld ook denkt… 283 00:19:37,572 --> 00:19:42,619 …er zijn altijd groeperingen die jou en je portemonnee in hun hart sluiten. 284 00:19:46,497 --> 00:19:50,043 Kadaffi sponsorde veel separatisten. 285 00:19:50,668 --> 00:19:55,089 Als er ergens ter wereld een revolutionaire groep geld nodig had… 286 00:19:55,173 --> 00:19:57,175 …dan stond Kadaffi klaar. 287 00:19:57,800 --> 00:20:01,054 Maar het gevaar van verkeerde vrienden hebben… 288 00:20:02,096 --> 00:20:05,016 …is dat jij wordt aangekeken op hun daden. 289 00:20:05,099 --> 00:20:06,851 Om twee uur 's nachts… 290 00:20:06,935 --> 00:20:10,396 …explodeerde in Berlijn een bom in discotheek La Belle. 291 00:20:10,480 --> 00:20:13,149 Er zouden zo'n 500 mensen aanwezig zijn… 292 00:20:13,233 --> 00:20:17,445 …waaronder veel Amerikaanse militairen. De explosie… 293 00:20:17,528 --> 00:20:22,367 Deze moordenaars kunnen niet zonder de bescherming en steun… 294 00:20:22,450 --> 00:20:25,745 …van regimes als dat van kolonel Kadaffi in Libië. 295 00:20:26,454 --> 00:20:28,623 Kadaffi was een terrorist. 296 00:20:29,332 --> 00:20:34,212 Hij wilde gerespecteerd worden maar terroriseerde wel iedereen. 297 00:20:35,046 --> 00:20:39,634 We zullen nooit buigen voor Amerika. 298 00:20:40,760 --> 00:20:42,053 Tipje: 299 00:20:42,136 --> 00:20:47,100 Je eigen volk terroriseren is makkelijker dan tegen het complete westen vechten. 300 00:20:47,684 --> 00:20:51,646 Niemand kan Amerikanen doden en erover opscheppen. Niemand. 301 00:20:51,896 --> 00:20:54,649 AMERIKANEN VALLEN LIBIË AAN 302 00:20:54,732 --> 00:20:58,403 Toen de Amerikanen Libië bombardeerden… 303 00:20:58,486 --> 00:21:02,448 …kwam dat als een schok voor hem, hij dacht dat hij onfeilbaar was. 304 00:21:04,617 --> 00:21:08,162 Als bij dageraad de schade duidelijk wordt… 305 00:21:08,246 --> 00:21:11,833 …zegt Washington dat het militaire bases of terroristenkampen waren. 306 00:21:13,584 --> 00:21:16,212 Maar dat had hij verkeerd gedacht. 307 00:21:16,296 --> 00:21:19,007 Het begin van het einde? Niet zo snel. 308 00:21:19,090 --> 00:21:22,635 Als je een van de grootste oliereserves hebt… 309 00:21:22,719 --> 00:21:25,680 …kun je je wel een foutje veroorloven. 310 00:21:25,763 --> 00:21:31,102 Maar om aan de macht te blijven, moet je je wel aan het handboek houden. 311 00:21:31,185 --> 00:21:34,105 En dat gaat Moammar ondervinden. 312 00:21:34,188 --> 00:21:37,608 TACTIEK HOU JE BIJ JE WAPENS 313 00:21:38,192 --> 00:21:40,069 Kadaffi heeft 't voor elkaar. 314 00:21:40,153 --> 00:21:43,990 Rijkdom, macht, gevoel voor mode… 315 00:21:44,073 --> 00:21:46,534 …en een visie voor een ideale samenleving. 316 00:21:46,617 --> 00:21:51,706 Maar dan trekt Amerika ten strijde tegen Saddam Hoessein… 317 00:21:51,789 --> 00:21:57,086 …en het leven van een dictator in het Midden-Oosten begint riskant te worden. 318 00:21:57,170 --> 00:22:00,965 Onze oorlog tegen terreur is slechts het begin. 319 00:22:01,049 --> 00:22:05,219 Als het moeilijk wordt, moet je je altijd aan je programma houden. 320 00:22:06,095 --> 00:22:08,222 Kadaffi koos een ander pad. 321 00:22:12,935 --> 00:22:15,188 Hij veranderde zijn beleid… 322 00:22:17,482 --> 00:22:21,152 …in de hoop in de gunst van het westen te komen. 323 00:22:22,779 --> 00:22:25,615 Vrijheid van meningsuiting, persvrijheid. 324 00:22:25,698 --> 00:22:28,159 Hij stopte zelfs met martelen. 325 00:22:29,327 --> 00:22:31,454 Dat is natuurlijk heel aardig… 326 00:22:32,622 --> 00:22:35,750 …maar martelen schrikt wel eventuele rivalen af. 327 00:22:36,834 --> 00:22:38,586 Wat waren de gevolgen? 328 00:22:39,212 --> 00:22:43,174 Dit activeert mensen om zich te gaan organiseren… 329 00:22:43,257 --> 00:22:45,385 …en hun regering af te zetten. 330 00:22:45,802 --> 00:22:46,803 DE OPSTAND 331 00:22:46,886 --> 00:22:49,889 Het is onvermijdelijk. Die hervormingen… 332 00:22:49,972 --> 00:22:53,476 …worden uiteindelijk gezien voor wat ze echt zijn. 333 00:22:53,559 --> 00:22:55,019 Zwakte. 334 00:22:55,103 --> 00:22:57,563 Kolonel, verlaat het leger u? 335 00:22:59,107 --> 00:23:00,817 Ik spreek je taal niet. 336 00:23:02,443 --> 00:23:06,823 Ze kwamen in opstand en het westen deed niets om hem te beschermen… 337 00:23:06,906 --> 00:23:08,699 …en hij was dood. 338 00:23:08,783 --> 00:23:11,536 Toen hij werd ingesloten door rebellen… 339 00:23:11,994 --> 00:23:16,082 …zei hij: 'Ik heb niets gedaan. Waarom doen jullie dit met me?' 340 00:23:16,791 --> 00:23:20,378 Een redelijke vraag, onder de meeste omstandigheden. 341 00:23:22,088 --> 00:23:27,051 Hij heeft mijn broer gedood, mijn neef, mijn vrienden. 342 00:23:27,135 --> 00:23:29,011 Ons huis afgebrand. 343 00:23:29,095 --> 00:23:33,558 Wat hem fataal werd, is dat hij zich niet hield aan het handboek. 344 00:23:33,641 --> 00:23:37,395 Hij werd soft en betaalde daarvoor de prijs. 345 00:23:37,478 --> 00:23:41,149 En uiteindelijk werd hij gepakt en gedood. 346 00:23:42,817 --> 00:23:46,571 Maar het handboek biedt nog een andere weg. 347 00:23:46,654 --> 00:23:50,199 Een poort naar de ultieme droom van elke tiran. 348 00:23:50,283 --> 00:23:52,326 Een regime zonder eind. 349 00:23:52,410 --> 00:23:57,039 Het laatste hoofdstuk speelt zich af in Noord-Korea… 350 00:23:57,123 --> 00:24:00,543 …waar de Kim Dynastie weet hoe je eeuwig kan heersen. 351 00:24:01,335 --> 00:24:03,504 Klaar om een god te worden? 352 00:24:28,529 --> 00:24:30,907 Ondertiteld door: Richard Bovelander