1 00:00:06,068 --> 00:00:09,947 EEN NETFLIX ORIGINAL-SERIE 2 00:00:11,032 --> 00:00:13,159 Wat is waarheid? 3 00:00:13,242 --> 00:00:15,327 Ik zweer plechtig… 4 00:00:15,411 --> 00:00:20,041 Als kind leren we dat sommige feiten onbetwistbaar zijn. 5 00:00:21,083 --> 00:00:24,879 Maar voor een tiran, die opereert in een chaotische wereld… 6 00:00:24,962 --> 00:00:28,883 …kan de waarheid vaak zeer hinderlijk zijn. 7 00:00:30,134 --> 00:00:33,512 Voor een leider kan de waarheid een probleem zijn… 8 00:00:33,596 --> 00:00:36,474 …omdat die kan leiden tot debat. 9 00:00:36,557 --> 00:00:40,895 De waarheid suggereert dat we kunnen twijfelen aan verhalen. 10 00:00:42,146 --> 00:00:46,609 Maar weinig tirannen vochten zo hard tegen de waarheid als deze man. 11 00:00:47,193 --> 00:00:48,569 Jozef Stalin. 12 00:00:50,321 --> 00:00:54,784 Hij gebruikte propaganda, desinformatie en andere trucs… 13 00:00:54,867 --> 00:00:58,662 …om de totale controle over de Sovjet-Unie te behouden. 14 00:01:00,206 --> 00:01:04,418 Stalin gaf het volk het fundament voor hun werkelijkheid. 15 00:01:04,502 --> 00:01:09,965 Heel simpel, als het goed is voor de revolutie, dan is het waar. 16 00:01:10,758 --> 00:01:14,970 Stalin wilde niet alleen de controle over het leven van de burgers… 17 00:01:15,054 --> 00:01:16,847 …geen persoonlijke vrijheid. 18 00:01:16,931 --> 00:01:19,934 …maar ook over hun gedachten. 19 00:01:26,899 --> 00:01:30,694 Tijdens de drie decennia durende heerschappij van Stalin… 20 00:01:30,778 --> 00:01:34,907 …verwoestte hij alle instituten die de macht van de staat bedreigden. 21 00:01:34,990 --> 00:01:36,992 Om dat te begrijpen… 22 00:01:37,076 --> 00:01:40,538 …moet je eerst wat meer weten over de man zelf. 23 00:01:40,621 --> 00:01:44,291 STALIN WERD GEBOREN IN GEORGIË EN HEETTE NIET ECHT STALIN 24 00:01:44,375 --> 00:01:47,503 Stalin werd geboren als Ioseb Dzjoegasjvili… 25 00:01:47,586 --> 00:01:49,880 …in het stadje Gori in Georgië… 26 00:01:49,964 --> 00:01:53,217 …aan de buitenkant van het Russische Rijk. 27 00:01:53,300 --> 00:01:57,346 Later in zijn leven besluit hij zichzelf Stalin te noemen. 28 00:01:57,429 --> 00:02:02,226 Stalin komt van het Russische woord stal, dat 'staal' betekent. 29 00:02:02,309 --> 00:02:03,435 EFFECTIEF TERRORIST 30 00:02:03,519 --> 00:02:06,647 Als hij begin 20 is, wordt hij lid van de Bolsjewieken… 31 00:02:06,730 --> 00:02:10,151 …Marxistische rebellen die de regering omver willen werpen. 32 00:02:10,234 --> 00:02:11,861 Ze gebruiken geweld. 33 00:02:11,944 --> 00:02:16,240 Stalin zelf was de leider van een kleine terreurgroep. 34 00:02:16,323 --> 00:02:20,494 Stalin wordt meerdere malen opgepakt en naar Siberië gebracht. 35 00:02:20,578 --> 00:02:23,164 Maar hij slaagt erin te ontsnappen. 36 00:02:23,247 --> 00:02:27,251 Zij die het overleefden, werden bikkelhard. 37 00:02:27,334 --> 00:02:30,087 STALINS DADEN TREKKEN DE AANDACHT VAN LENIN 38 00:02:30,171 --> 00:02:32,882 Stalin trok Lenins aandacht… 39 00:02:32,965 --> 00:02:36,677 …omdat hij dingen voor elkaar kreeg. 40 00:02:36,760 --> 00:02:39,638 Als de Bolsjewieken in 1917 de macht grijpen… 41 00:02:39,722 --> 00:02:43,309 …krijgt Stalin de leiding over een belangrijk ministerie. 42 00:02:43,392 --> 00:02:48,314 In 1922 wordt hij secretaris-generaal van de Communistische Partij… 43 00:02:48,397 --> 00:02:51,984 …wat toen een bureaucratische positie was. 44 00:02:52,067 --> 00:02:56,780 Anderen zagen hem als niet meer dan een pennenlikker. 45 00:02:56,864 --> 00:03:01,410 En dat idee stond Stalin wel aan… 46 00:03:01,493 --> 00:03:04,455 …omdat ze dan geen gevaar in hem zagen. 47 00:03:05,206 --> 00:03:10,294 Zo kwam Stalin in een positie van macht en invloed. 48 00:03:10,377 --> 00:03:13,505 Maar om een tiran te worden… 49 00:03:13,589 --> 00:03:17,885 …moest hij zijn rivalen aftroeven en zijn verleden afschudden. 50 00:03:18,385 --> 00:03:23,015 Het handboek heeft de perfecte tactiek voor een schone lei. 51 00:03:23,724 --> 00:03:26,685 TACTIEK HERSCHRIJF GESCHIEDENIS 52 00:03:28,562 --> 00:03:33,567 Iemand zei ooit: 'Wie het verleden beheerst, beheerst de toekomst.' 53 00:03:37,321 --> 00:03:39,490 Stalin studeerde geschiedenis. 54 00:03:39,573 --> 00:03:42,952 Hij beseft dat je niet kan toekijken… 55 00:03:43,035 --> 00:03:46,956 …en wachten op wat de wetten van de geschiedenis doen. 56 00:03:47,039 --> 00:03:49,041 Het moet worden opgelegd. 57 00:03:49,667 --> 00:03:52,294 Waar voor Stalin, net als voor deze mannen. 58 00:03:54,338 --> 00:03:57,174 Om nationale trots te herstellen… 59 00:03:57,258 --> 00:03:59,385 …beval Hitler het opperbevel… 60 00:03:59,468 --> 00:04:02,888 …om in bezet Europa de WO1-gedenktekens te verwoesten… 61 00:04:02,972 --> 00:04:06,600 …om zo de Duitse nederlaag uit te wissen. 62 00:04:06,976 --> 00:04:09,603 Noord-Korea hield altijd vol… 63 00:04:09,687 --> 00:04:12,690 …dat Zuid-Korea de eerste schoten loste. 64 00:04:13,274 --> 00:04:17,278 Maar het begon toen de Noord-Koreanen Seoul binnenvielen. 65 00:04:19,071 --> 00:04:20,906 Mao ontkende met klem… 66 00:04:20,990 --> 00:04:25,411 …dat er burgers verhongerd waren door zijn Grote Sprong Voorwaarts… 67 00:04:26,036 --> 00:04:29,832 …ondanks bewijzen dat er 45 miljoen doden waren. 68 00:04:30,666 --> 00:04:33,294 ZES JAAR VOORDAT STALIN DICTATOR WORDT 69 00:04:33,419 --> 00:04:36,964 In 1923 gaat de gezondheid van Lenin achteruit. 70 00:04:37,506 --> 00:04:42,011 Stalin en zijn collega's Lev Kamenev en Grigory Zinoniev… 71 00:04:42,094 --> 00:04:44,430 …moeten het land nu leiden. 72 00:04:44,513 --> 00:04:47,808 Maar Stalin is al bezig met zijn volgende zet. 73 00:04:50,894 --> 00:04:54,148 Stalin moest aantonen… 74 00:04:54,356 --> 00:04:58,068 …dat hij de opvolger van Lenin was. 75 00:04:58,777 --> 00:05:01,655 Dat ze dezelfde visies deelden. 76 00:05:02,740 --> 00:05:06,243 Maar hij heeft één klein probleem. 77 00:05:06,827 --> 00:05:10,039 Lenin koesterde argwaan tegen Stalin. 78 00:05:10,789 --> 00:05:14,543 Hij zegt: 'Stalin is te wreed. Hij is intolerant. 79 00:05:14,626 --> 00:05:19,131 Als hij zo doorgaat, dan verscheurt hij de partij.' 80 00:05:20,424 --> 00:05:24,595 Januari 1924. Lenin is op sterven na dood. 81 00:05:24,678 --> 00:05:30,768 En Stalin maakt er werk van om hun relatie een productieve draai te geven. 82 00:05:31,810 --> 00:05:33,520 Na Lenins dood… 83 00:05:33,604 --> 00:05:37,024 …neemt Stalin de leiding en organiseert zijn begrafenis. 84 00:05:38,359 --> 00:05:42,529 Stalin geeft gepassioneerde lezingen over Lenins filosofie. 85 00:05:44,073 --> 00:05:48,285 Lenin krijgt een mausoleum midden op het Rode Plein. 86 00:05:49,078 --> 00:05:52,289 Als bewijs van hun hechte, persoonlijke band… 87 00:05:52,373 --> 00:05:56,126 …verspreidt hij een privéfoto van hem en Lenin. 88 00:05:57,503 --> 00:06:01,048 Maar de makers moesten Stalin wat groter maken… 89 00:06:01,131 --> 00:06:04,426 …zodat Lenin kleiner lijkt… 90 00:06:04,885 --> 00:06:07,846 …en ze iets dichter bij elkaar plaatsen. 91 00:06:07,930 --> 00:06:11,517 Daarnaast hebben ze Stalins huid glad gemaakt… 92 00:06:11,600 --> 00:06:14,186 …die was getekend door de waterpokken. 93 00:06:14,269 --> 00:06:18,690 En ze verlengden zijn arm, die als kind beschadigd was geraakt. 94 00:06:19,149 --> 00:06:22,236 Een van 's werelds eerste fotoshops. 95 00:06:23,237 --> 00:06:27,991 Stalins hernieuwde relatie met Lenin wierp z'n vruchten af. 96 00:06:28,075 --> 00:06:33,122 De vijf jaren erna gebruikte Stalin om zijn positie te versterken… 97 00:06:33,330 --> 00:06:37,668 …door al zijn concurrenten buitenspel te zetten. 98 00:06:38,085 --> 00:06:41,088 Hij werd de enige leider van de Sovjet-Unie. 99 00:06:41,797 --> 00:06:47,302 En hij schreef zijn eigen geschiedenis van de Communistische Partij… 100 00:06:48,011 --> 00:06:51,348 …en die geschiedenis moest iedereen leren. 101 00:06:52,349 --> 00:06:55,310 Maar dat heeft alleen maar effect… 102 00:06:55,394 --> 00:07:00,190 …als je volk geen toegang heeft tot andere informatiebronnen. 103 00:07:00,274 --> 00:07:04,987 Als je de waarheidsoorlog wil winnen heb je nog een lange weg te gaan. 104 00:07:05,070 --> 00:07:08,240 TACTIEK CENSUREER ALLES 105 00:07:11,910 --> 00:07:15,289 Een van de krachtigste middelen die elke leider heeft… 106 00:07:15,372 --> 00:07:17,624 …is het controleren van informatie. 107 00:07:18,750 --> 00:07:23,464 Als je informatiebronnen kan afsluiten… 108 00:07:23,547 --> 00:07:27,885 …dan kun je één verhaal afdrukken… 109 00:07:27,968 --> 00:07:31,722 …en dat is dan de realiteit waar je burgers in leven. 110 00:07:32,681 --> 00:07:35,267 Stalin hoefde dat niet alleen te doen. 111 00:07:36,643 --> 00:07:38,270 Hij had een voorsprong. 112 00:07:38,353 --> 00:07:42,149 Stalin had een totalitaire dictatuur geërfd. 113 00:07:42,900 --> 00:07:46,069 Ze hadden al de controle over de pers. 114 00:07:46,570 --> 00:07:49,573 Ook onder de tsaar was er censuur… 115 00:07:49,656 --> 00:07:53,243 …maar dat was niks vergeleken bij die onder Stalin. 116 00:07:54,244 --> 00:07:59,458 En als het om verboden onderwerpen ging, dacht Stalin aan alles. 117 00:07:59,541 --> 00:08:01,877 Individueel inkomen: verboden. 118 00:08:01,960 --> 00:08:05,005 Prijsverhogingen, voedseltekorten… 119 00:08:05,088 --> 00:08:07,174 …of honger: onbespreekbaar. 120 00:08:07,257 --> 00:08:11,011 Misdaadfeiten, werkloosheid, daklozen: schandelijk. 121 00:08:11,094 --> 00:08:15,015 Berichten over rampen, zoals aardbevingen of vliegtuigcrashes… 122 00:08:15,098 --> 00:08:18,143 …misstanden in gevangenissen, buitenlandse reclame… 123 00:08:18,227 --> 00:08:19,978 Wacht, er is nog meer. 124 00:08:20,103 --> 00:08:23,732 Namen van officials, verkrijgbaarheid van medicijnen… 125 00:08:23,815 --> 00:08:26,360 …de architectuur van het Kremlin… 126 00:08:26,443 --> 00:08:29,363 …of reparaties aan het Bolsjojtheater. 127 00:08:31,240 --> 00:08:34,243 Onder Stalin werden bibliotheken vernietigd… 128 00:08:34,326 --> 00:08:35,369 GECENSUREERD 129 00:08:35,452 --> 00:08:39,289 …en werden ongewenste teksten zwartgelakt. 130 00:08:40,040 --> 00:08:43,502 Dat moest de Sovjets beschermen… 131 00:08:43,585 --> 00:08:46,672 …tegen personages als Sherlock Holmes. 132 00:08:46,755 --> 00:08:50,300 Waarom Sherlock Holmes? Nou, die doet wat ie zelf wil. 133 00:08:50,926 --> 00:08:55,639 Dat is wat te individualistisch voor het collectieve gedachtengoed. 134 00:08:55,722 --> 00:08:58,433 En Robinson Crusoe. 135 00:08:58,517 --> 00:09:01,144 Dat is een soort kapitalistische held. 136 00:09:01,228 --> 00:09:04,940 Hij is ondernemend en overleeft het ook nog. 137 00:09:06,191 --> 00:09:08,610 Als je boeken censureren extreem vindt… 138 00:09:09,695 --> 00:09:13,323 …kijk dan maar wat er gebeurt als het echt crisis wordt. 139 00:09:13,407 --> 00:09:18,537 Eind jaren 20, om geld te genereren voor de economietransformatie… 140 00:09:18,620 --> 00:09:23,500 …begint Stalin met grootschalige landbouwhervormingen… 141 00:09:23,584 --> 00:09:26,253 …in de vorm van collectieve boerderijen. 142 00:09:27,045 --> 00:09:29,840 De boeren moesten de producenten worden… 143 00:09:29,923 --> 00:09:33,260 …voor de steden, het leger en de export. 144 00:09:34,761 --> 00:09:36,471 Het gevolg was hongersnood. 145 00:09:36,555 --> 00:09:39,516 TWEE JAAR NADAT STALIN DICTATOR WERD 146 00:09:40,726 --> 00:09:44,688 Miljoenen mensen in Oekraïne stierven de hongerdood. 147 00:09:44,771 --> 00:09:46,231 Er was kannibalisme. 148 00:09:46,898 --> 00:09:52,863 Geen enkel bericht erover in de pers en niemand wist dat het plaatsvond. 149 00:09:52,946 --> 00:09:56,033 In plaats van die mislukking toe te geven… 150 00:09:56,116 --> 00:10:00,078 …besloot hij die miljoenen levens op te offeren… 151 00:10:00,662 --> 00:10:02,914 …voor een hoger doel. 152 00:10:02,998 --> 00:10:06,251 Het behoud van het bestaande socialisme. 153 00:10:06,460 --> 00:10:09,171 Stalin creëert zijn eigen werkelijkheid. 154 00:10:09,379 --> 00:10:14,134 Hij heeft alles onder controle en het wordt zo opgelost. 155 00:10:14,217 --> 00:10:21,183 Tegelijkertijd sluit hij Oekraïne af voor de buitenwereld. 156 00:10:21,808 --> 00:10:23,352 Maar uiteindelijk… 157 00:10:23,435 --> 00:10:28,774 …vinden de gieren van de internationale pers toch een ingang. 158 00:10:29,358 --> 00:10:33,737 Als je het handboek volgt, hoef je dit niet alleen op te lossen. 159 00:10:34,988 --> 00:10:37,991 TACTIEK VERLEID BUITENSTAANDERS 160 00:10:38,075 --> 00:10:40,452 DRIE JAAR NADAT STALIN DICTATOR WERD 161 00:10:40,535 --> 00:10:45,707 In de jaren 30, dachten zowel linkse als rechtse mensen in het westen… 162 00:10:45,791 --> 00:10:50,671 …dat de Sovjet-Unie een alternatief was voor de kapitalistische crisis. 163 00:10:50,754 --> 00:10:54,216 Daarom geloofden ze al die slechte berichten niet. 164 00:10:55,384 --> 00:11:01,139 Stalins voorganger Lenin had een uitdrukking voor zulke bondgenoten. 165 00:11:02,849 --> 00:11:04,434 Nuttige idioten. 166 00:11:05,477 --> 00:11:08,939 Je maakt misbruik van een zwakke plek. 167 00:11:09,648 --> 00:11:11,817 Hun ego, geld… 168 00:11:12,401 --> 00:11:16,154 …om ze aan jouw kant te krijgen, met jouw verhaal… 169 00:11:16,238 --> 00:11:21,743 …en dat zorgt er dan voor dat jouw regime legitiem overkomt. 170 00:11:21,827 --> 00:11:25,080 Stalin was niet de enige tiran die dat wist. 171 00:11:27,207 --> 00:11:32,129 Hitler had de hertog en hertogin van Windsor en Charles Lindbergh… 172 00:11:32,212 --> 00:11:34,339 …om zijn imago te verbeteren. 173 00:11:34,589 --> 00:11:38,343 En hoezeer de wereld zich ook tegen Fidel Castro keerde… 174 00:11:38,427 --> 00:11:44,057 …de schrijver Gabriel García Márquez bleef het opnemen voor zijn vriend. 175 00:11:45,100 --> 00:11:48,979 En Noord-Korea's Kim Jong-Un had een bijzondere wingman. 176 00:11:49,062 --> 00:11:52,023 Voormalig basketballer Dennis Rodman. 177 00:11:55,193 --> 00:11:57,070 Maar Stalin gaat nog verder. 178 00:11:57,154 --> 00:12:00,282 Hij nodigt linkse schrijvers en denkers uit. 179 00:12:00,365 --> 00:12:05,036 Van George Bernard Shaw tot HG Wells tot Jean-Paul Sartre. 180 00:12:05,120 --> 00:12:09,040 Zij mogen persoonlijk het socialistische Utopia aanschouwen. 181 00:12:09,750 --> 00:12:12,294 Maar om zijn waarheid echt te verkopen… 182 00:12:12,377 --> 00:12:16,339 …heeft hij een betrouwbare stem met gezag nodig. 183 00:12:17,382 --> 00:12:19,217 Zoals Walter Duranty. 184 00:12:19,301 --> 00:12:21,553 NEW YORK TIMES REDACTEUR IN MOSKOU 185 00:12:21,636 --> 00:12:25,891 Duranty zat sinds 1922 voor de New York Times in Moskou. 186 00:12:25,974 --> 00:12:28,310 Maar onder zijn collega's… 187 00:12:28,393 --> 00:12:33,398 …genoot hij meer faam als rokkenjager en dankzij zijn houten been. 188 00:12:34,900 --> 00:12:39,529 En die geruchten bereikten ook het Kremlin. 189 00:12:39,613 --> 00:12:43,825 Stalin ziet wel potentie in de journalist. 190 00:12:43,909 --> 00:12:47,788 Hij kan de aandacht voor de hongersnood afleiden. 191 00:12:48,747 --> 00:12:52,667 Duranty mag Stalin interviewen in het Kremlin… 192 00:12:54,544 --> 00:12:59,758 …waar hij hof houdt en vertelt over het slagen van de Sovjet-Unie. 193 00:13:00,675 --> 00:13:03,345 Duranty is ontzettend dankbaar. 194 00:13:03,428 --> 00:13:06,932 Hij schrijft schitterende artikelen over de Sovjetleider. 195 00:13:08,099 --> 00:13:10,602 Duranty mag Oekraïne bezoeken… 196 00:13:11,102 --> 00:13:14,147 …waar de meeste journalisten niet mogen komen. 197 00:13:14,231 --> 00:13:16,149 Ze brachten hem naar Oekraïne… 198 00:13:16,233 --> 00:13:19,945 …naar plekken waar geen hongersnood was. 199 00:13:22,364 --> 00:13:25,492 Maar als hij dieper het land intrekt… 200 00:13:26,993 --> 00:13:29,621 …valt de realiteit niet te negeren. 201 00:13:31,414 --> 00:13:33,208 Schrijft hij de waarheid? 202 00:13:34,793 --> 00:13:35,836 Nee dus. 203 00:13:37,712 --> 00:13:42,926 Hij blijft schrijven dat de geruchten over de hongersnood overtrokken zijn. 204 00:13:43,009 --> 00:13:47,180 Verbazingwekkend genoeg kreeg hij daarvoor de Pulitzerprijs… 205 00:13:48,723 --> 00:13:52,686 …en Stalin wereldwijd een betere reputatie. 206 00:13:54,896 --> 00:13:57,399 Je hebt nu de censuur op orde… 207 00:13:57,482 --> 00:14:00,068 …en een goeie PR-man aan boord. 208 00:14:01,236 --> 00:14:04,155 Tijd voor de volgende stap. 209 00:14:04,739 --> 00:14:10,078 En dat betekent dat je je richt op het heiligste instituut ooit. 210 00:14:10,161 --> 00:14:14,875 TACTIEK VERNIETIG GOD 211 00:14:17,711 --> 00:14:22,716 Religies geven meestal antwoord op vragen die onbeantwoord blijven. 212 00:14:25,093 --> 00:14:28,263 Wat is de zin van het leven? Waarom zijn we hier? 213 00:14:29,347 --> 00:14:33,476 Maar voor een tiran bestaat er maar één spirituele waarheid. 214 00:14:34,686 --> 00:14:38,440 En God weet 't, dat ben jij. 215 00:14:39,274 --> 00:14:42,444 Stalin wilde religie vernietigen. 216 00:14:43,403 --> 00:14:49,200 Niet alleen omdat hij die doctrine als opium voor de massa zag. 217 00:14:49,284 --> 00:14:51,244 Ze waren tegen de kerk… 218 00:14:51,328 --> 00:14:55,916 …omdat die goud had, en edelstenen, en waardevolle kunstwerken. 219 00:14:56,124 --> 00:15:02,380 Rijkdommen die Stalin nodig had om zijn Sovjetstaat te bouwen. 220 00:15:03,131 --> 00:15:07,677 Maar alleen religies onderdrukken is niet voldoende. 221 00:15:08,845 --> 00:15:10,555 Je moet ze vervangen. 222 00:15:11,473 --> 00:15:16,019 In plaats van religies, kwam de Sovjet-Unie met haar eigen dogma. 223 00:15:16,102 --> 00:15:19,272 Genaamd het Marxisme-Leninisme. 224 00:15:19,356 --> 00:15:21,483 In plaats van Kerstmis en Pasen… 225 00:15:21,566 --> 00:15:24,152 De Sovjets hadden hun eigen feestdagen. 226 00:15:26,029 --> 00:15:27,697 1 mei, de dag van de arbeid. 227 00:15:27,781 --> 00:15:32,202 En 7 november, de dag dat de Bolsjewieken aan de macht kwamen. 228 00:15:33,286 --> 00:15:35,497 En in plaats van Jezus en heiligen… 229 00:15:35,622 --> 00:15:40,460 …zorgde Stalin voor Communistische martelaars voor het volk. 230 00:15:41,628 --> 00:15:43,463 Zoals deze jongen. 231 00:15:44,005 --> 00:15:47,133 Volgens het verhaal was de 13-jarige Pavlik Morozov… 232 00:15:47,217 --> 00:15:50,387 …een modelleerling en hartstochtelijk communist… 233 00:15:50,470 --> 00:15:53,848 …in een klein dorpje in de Oeral. 234 00:15:53,932 --> 00:15:58,353 Tijdens de hongersnood wordt zijn trouw aan de staat op de proef gesteld. 235 00:15:59,688 --> 00:16:04,109 Als hij ontdekt dat zijn vader stiekem graan verkoopt… 236 00:16:06,611 --> 00:16:10,198 …ontpopt Pavlik zich als een echte patriot. 237 00:16:10,824 --> 00:16:15,704 Hij licht de lokale geheime dienst in over zijn vaders misdrijf. 238 00:16:19,165 --> 00:16:24,254 Maar zijn oom, grootouders en neef zijn niet zo onder de indruk. 239 00:16:25,630 --> 00:16:29,634 Ze verrassen de jonge Pavlik in het bos en vermoorden hem. 240 00:16:33,847 --> 00:16:37,142 De kranten schrijven over hun vreselijke misdaad… 241 00:16:37,726 --> 00:16:39,728 …en Pavlik wordt een volksheld. 242 00:16:41,021 --> 00:16:43,440 En zijn familie wordt geëxecuteerd. 243 00:16:44,858 --> 00:16:47,902 Stalin zorgt ervoor dat het verhaal voortleeft. 244 00:16:48,528 --> 00:16:54,784 Zijn daden worden verteld in liederen, toneelstukken, boeken en een opera. 245 00:16:57,245 --> 00:16:59,748 Maar dit verhaal heeft een wending. 246 00:17:00,832 --> 00:17:02,500 Het is nooit gebeurd. 247 00:17:02,584 --> 00:17:05,295 Sinds de val van de Sovjet-Unie… 248 00:17:05,378 --> 00:17:09,340 …weten we dat Pavlik Morozov een verzonnen Sovjetmythe is. 249 00:17:09,841 --> 00:17:12,093 Het was puur propaganda. 250 00:17:13,678 --> 00:17:17,557 Maar als je denkt dat dat erg is, dan heb je niet opgelet. 251 00:17:18,516 --> 00:17:22,896 Als je religie vervangt door de staat, wordt jouw waarheid goddelijk. 252 00:17:23,730 --> 00:17:28,526 Toch houden sommige mensen vast aan andere waarheden. 253 00:17:28,610 --> 00:17:31,196 Zogenaamde wetenschappelijke feiten. 254 00:17:31,279 --> 00:17:34,949 Maar dat kan je ook wel aan. 255 00:17:35,033 --> 00:17:38,870 TACTIEK CORRUMPEER WETENSCHAP 256 00:17:41,956 --> 00:17:45,043 De wereld van wetenschap en research… 257 00:17:45,126 --> 00:17:47,462 …met haar objectieve feiten… 258 00:17:47,545 --> 00:17:52,842 …en conclusies die niet gebaseerd zijn op een ideologie maar op berekeningen… 259 00:17:52,926 --> 00:17:56,137 …is een gruwel voor tirannen. -Maar natuurlijk… 260 00:17:56,221 --> 00:17:59,390 …want wetenschappers vinden hun waarheid superieur. 261 00:17:59,974 --> 00:18:02,560 Maar dat kan natuurlijk helemaal niet. 262 00:18:04,562 --> 00:18:06,523 De Spaanse dictator Franco… 263 00:18:06,606 --> 00:18:11,694 …schrapte wetenschappelijk onderzoek en verwierp de evolutietheorie. 264 00:18:11,778 --> 00:18:16,116 Die botste namelijk met hun christelijke geloof. 265 00:18:16,491 --> 00:18:21,204 Hitler en het Derde Rijk bepaalden welke wetenschap bedreven mocht worden. 266 00:18:21,287 --> 00:18:24,999 Zo wezen zij de kwantummechanica af… 267 00:18:25,083 --> 00:18:27,836 …en gaven de voorkeur aan Arische natuurkunde. 268 00:18:28,044 --> 00:18:33,174 President Jammeh van Gambia dwong duizenden hiv-patiënten… 269 00:18:33,258 --> 00:18:37,512 …gebruik te maken van zijn eigen persoonlijke middel… 270 00:18:37,595 --> 00:18:41,307 …waarmee je binnen drie dagen van het virus af zou zijn. 271 00:18:41,391 --> 00:18:43,434 Maar niet dus. 272 00:18:45,270 --> 00:18:48,148 Stalins idee over wetenschap… 273 00:18:48,231 --> 00:18:52,527 …werd gedicteerd door zijn ideologische dogma. 274 00:18:52,610 --> 00:18:56,948 Als een bepaald feit daar niet bij paste, werd het genegeerd. 275 00:18:57,031 --> 00:19:00,577 En wetenschappers werden gestimuleerd dat ook te doen. 276 00:19:00,660 --> 00:19:05,331 Eén man die hiermee te maken kreeg, was Trofim Lysenko. 277 00:19:05,540 --> 00:19:08,418 LANDBOUWBIOLOOG EN GENETICUS 278 00:19:08,585 --> 00:19:13,590 Lysenko wist zeker dat het voedseltekort in de Sovjet-Unie opgelost kon worden… 279 00:19:13,673 --> 00:19:17,051 …door Marxistische principes te gebruiken voor planten. 280 00:19:17,135 --> 00:19:22,098 Hij deed vreemde dingen. Hij stelde graan bloot aan kou… 281 00:19:22,182 --> 00:19:25,977 …om toekomstige generaties graan bestand tegen kou te maken. 282 00:19:26,561 --> 00:19:28,229 Volkomen absurd. 283 00:19:28,938 --> 00:19:33,443 Maar hij claimde dat het volgens de Marxistische principes was. 284 00:19:33,943 --> 00:19:35,653 En Stalin vond het prachtig. 285 00:19:37,071 --> 00:19:40,074 Stalin nodigt Lysenko uit om een lezing te houden. 286 00:19:40,867 --> 00:19:43,828 Lysenko opent de aanval op moderne genetica… 287 00:19:43,912 --> 00:19:46,789 …en de loyaliteit van wetenschappers. 288 00:19:46,873 --> 00:19:50,168 Hij belooft dat zijn revolutionaire theorieën… 289 00:19:50,251 --> 00:19:53,004 …een eind maken aan de honger in de USSR. 290 00:19:54,422 --> 00:19:56,841 Dat is wat Stalin wil horen. 291 00:19:57,425 --> 00:20:01,930 Binnen enkele jaren worden alle geneticatheorieën verbannen… 292 00:20:02,013 --> 00:20:06,184 …professors uit hun functie gezet en labs gesloten. 293 00:20:07,727 --> 00:20:10,980 En wie bezwaar maakt, wordt opgeruimd. 294 00:20:12,941 --> 00:20:16,486 Er brak een oorlog uit binnen de Sovjetwetenschap. 295 00:20:16,569 --> 00:20:21,241 Met name de Sovjetbiologie, als gevolg hiervan. 296 00:20:22,075 --> 00:20:27,455 Stalin noemt Lysenko een wetenschappelijk genie en revolutionair. 297 00:20:28,081 --> 00:20:32,210 Maar Lysenko's theorie valt totaal door de mand… 298 00:20:32,418 --> 00:20:36,339 …en leidt tot nog meer doden en ellende onder de bevolking. 299 00:20:36,965 --> 00:20:41,678 En uiteraard blijft Lysenko tot 1964 op zijn post. 300 00:20:41,761 --> 00:20:45,181 Stalin zag Lysenko's vermogen… 301 00:20:45,265 --> 00:20:48,643 …om feiten te repareren… 302 00:20:48,726 --> 00:20:51,521 …als een belangrijke uiting van trouw. 303 00:20:52,647 --> 00:20:55,525 En voor Stalin was deze trouw… 304 00:20:55,608 --> 00:20:58,736 …veel belangrijker dan het feit zelf. 305 00:21:00,113 --> 00:21:01,447 Eens kijken. 306 00:21:02,156 --> 00:21:06,494 Wetenschap ontkennen, religie vernietigen, geschiedenis herschrijven… 307 00:21:06,577 --> 00:21:09,580 …en feiten vervangen door propaganda… 308 00:21:09,664 --> 00:21:12,583 …moet je strijd wel vruchten afwerpen. 309 00:21:12,959 --> 00:21:16,838 Maar er is nog één hindernis die je moet nemen… 310 00:21:16,921 --> 00:21:20,341 …om de controle over het leven van je burgers te krijgen. 311 00:21:20,425 --> 00:21:23,052 Hun vertrouwen in elkaar. 312 00:21:23,136 --> 00:21:25,680 Banden tussen burgers. 313 00:21:25,763 --> 00:21:28,683 Dat is een bedreiging voor een autoritair systeem. 314 00:21:28,766 --> 00:21:31,019 Er zijn geen principes of waarden… 315 00:21:31,102 --> 00:21:36,733 …die meer waard zijn dan trouw aan de grote leider. 316 00:21:37,317 --> 00:21:42,113 Dat uitroeien vereist een sterke maag. Dus zet je schrap. 317 00:21:42,655 --> 00:21:46,617 TACTIEK ELIMINEER VERTROUWEN 318 00:21:48,995 --> 00:21:54,751 Het fenomeen wantrouwen is een zeer krachtig hulpmiddel. 319 00:21:55,585 --> 00:21:58,379 Als je niemand meer vertrouwt… 320 00:21:58,463 --> 00:22:02,717 …geef je jezelf over aan de macht van de staat… 321 00:22:02,800 --> 00:22:05,136 …want al het andere is verdacht. 322 00:22:06,846 --> 00:22:10,683 Je zou denken dat Stalin na al dat harde werken… 323 00:22:10,892 --> 00:22:14,854 …de waarheid in zijn zak had, maar een tiran is nooit klaar. 324 00:22:14,937 --> 00:22:17,273 VIJF JAAR NADAT STALIN DICTATOR WERD 325 00:22:17,357 --> 00:22:23,529 In 1934 heeft Stalin nog steeds geen ferme greep op de macht. 326 00:22:23,613 --> 00:22:26,866 Lang niet alle vijanden zijn verdwenen. 327 00:22:26,949 --> 00:22:29,869 Het begon met de showprocessen in Moskou… 328 00:22:29,952 --> 00:22:33,539 …waar leiders van de Communistische Partij… 329 00:22:33,623 --> 00:22:39,087 …beschuldigd werden van deelname aan een anti-Sovjetsamenzwering. 330 00:22:40,213 --> 00:22:43,132 Bij het tegen elkaar opzetten van zijn burgers… 331 00:22:43,216 --> 00:22:46,594 …was het zuiveren van de regering nog maar 't voorgerecht. 332 00:22:47,136 --> 00:22:51,974 Als deze helden van de Revolutie al verraders zijn… 333 00:22:52,600 --> 00:22:54,811 …wie is dat dan nog meer? 334 00:22:55,228 --> 00:22:58,231 De conclusie is duidelijk: iedereen. 335 00:22:58,940 --> 00:23:03,611 De algehele gedachte was: er is een samenzwering tegen de staat… 336 00:23:03,694 --> 00:23:06,906 …en het is jullie taak die samenzweerders te vinden. 337 00:23:07,657 --> 00:23:11,869 Wat doet een trouwe burger dan? -Buren betichtten hun buren. 338 00:23:11,953 --> 00:23:14,622 Kinderen betichtten hun ouders. 339 00:23:14,831 --> 00:23:18,584 Het mondde uit in een sneeuwbal van bloedvergieten. 340 00:23:19,961 --> 00:23:21,504 De Grote Zuivering. 341 00:23:22,588 --> 00:23:26,926 Tijdens de Grote Zuivering werden meer dan 750.000 burgers gedood. 342 00:23:27,009 --> 00:23:30,555 Het maakte allemaal deel uit van Stalins masterplan. 343 00:23:30,972 --> 00:23:32,223 Hij schreef een memo. 344 00:23:33,057 --> 00:23:37,228 Als je honderd mensen doodt, en vijf daarvan zijn vijanden… 345 00:23:38,438 --> 00:23:40,022 …dan is dat niet slecht. 346 00:23:40,440 --> 00:23:43,943 Het Stalin-model. Je kan er beter te veel doden… 347 00:23:47,071 --> 00:23:48,656 …dan te weinig. 348 00:23:48,739 --> 00:23:51,242 En voor iedereen die denkt: 349 00:23:51,325 --> 00:23:55,163 nee, die beschuldigingen kunnen niet waar zijn. 350 00:23:55,246 --> 00:23:56,873 Het antwoord is simpel. 351 00:23:58,583 --> 00:24:01,127 Waar? De Partij bepaalt wat waar is. 352 00:24:01,836 --> 00:24:05,506 Deze dictaturen kennen een hogere waarheid. 353 00:24:05,590 --> 00:24:08,092 En dat is de waarheid van de macht. 354 00:24:09,010 --> 00:24:13,055 Door een nieuwe waarheid te creëren voor miljoenen burgers… 355 00:24:13,139 --> 00:24:16,309 …hield Stalin het land in een wurggreep… 356 00:24:16,392 --> 00:24:18,394 …voor nog eens vijftien jaar. 357 00:24:18,478 --> 00:24:23,399 Je zou denken dat hij herinnerd zal worden als een schurk… 358 00:24:23,483 --> 00:24:26,861 …maar de waarheid ligt gecompliceerder. 359 00:24:28,779 --> 00:24:32,158 Veel mensen praten over Stalin als een groot leider. 360 00:24:32,241 --> 00:24:36,621 Want het waren juist die mensenoffers die van de Sovjet-Unie… 361 00:24:36,704 --> 00:24:38,831 …een industrieel land maakten. 362 00:24:39,665 --> 00:24:43,920 Als succes staat voor het bereiken van je doelen… 363 00:24:44,962 --> 00:24:46,464 …was hij zeer succesvol. 364 00:24:51,010 --> 00:24:54,514 Nu weet je het geheim achter Stalins heerschappij. 365 00:24:54,597 --> 00:24:57,808 Maar tirannie is meer dan gedachten manipuleren. 366 00:24:58,476 --> 00:25:02,396 Het gaat over een samenleving veranderen volgens jouw visie. 367 00:25:02,480 --> 00:25:05,274 Kijk maar naar deze man, Moammar Kadaffi. 368 00:25:05,358 --> 00:25:08,528 Hij gebruikte zijn visie en oliemiljarden… 369 00:25:08,611 --> 00:25:11,822 …om van Libië zijn eigen altaar te maken. 370 00:25:11,906 --> 00:25:13,658 Mijn volk houdt van me. 371 00:25:14,200 --> 00:25:16,702 Wat kon er nou fout gaan? 372 00:25:46,232 --> 00:25:48,943 Ondertiteld door: Richard Bovelander