1
00:00:06,152 --> 00:00:10,573
SEBUAH SIRI ASLI NETFLIX

2
00:00:11,198 --> 00:00:15,578
Wahai penzalim, setelah anda menghapuskan
musuh anda di dalam kerajaan,

3
00:00:15,661 --> 00:00:18,581
rejim anda sepatutnya selesa
untuk masa yang lama.

4
00:00:18,664 --> 00:00:22,376
Namun, ada ancaman lebih besar
terhadap pemerintahan anda

5
00:00:22,460 --> 00:00:24,378
dan lebih sukar untuk dikawal.

6
00:00:26,297 --> 00:00:28,049
Rakyat anda yang disayangi.

7
00:00:29,425 --> 00:00:33,471
Bagaimana untuk memastikan
sokongan mereka tatkala susah dan senang?

8
00:00:34,305 --> 00:00:37,558
Buku panduan menawarkan
satu ramuan penting.

9
00:00:37,641 --> 00:00:40,352
Machiavelli mempersoalkan,

10
00:00:40,436 --> 00:00:44,106
adakah lebih baik
jika pemerintah ditakuti atau disayangi?

11
00:00:44,190 --> 00:00:46,567
Anda patut bergantung pada ketakutan

12
00:00:46,650 --> 00:00:50,321
kerana apabila anda ditakuti,
anda boleh mengawal mereka.

13
00:00:51,405 --> 00:00:52,615
Ia semakin baik.

14
00:00:52,698 --> 00:00:57,536
Buat dengan betul dan anda akan mendapati
ketakutan ada manfaat yang tidak diduga.

15
00:00:57,620 --> 00:00:59,371
Memenangi hati rakyat.

16
00:01:00,664 --> 00:01:03,667
Ini membawa kita ke Uganda

17
00:01:03,751 --> 00:01:07,129
untuk bertemu penzalim legenda,
Idi Amin Dada.

18
00:01:07,713 --> 00:01:09,215
DIKTATOR UGANDA 1971-1979

19
00:01:09,298 --> 00:01:12,593
Amin memerintah
menggunakan keganasan dan ketakutan

20
00:01:12,676 --> 00:01:14,887
sebagai prinsip ketenteraan rejimnya.

21
00:01:14,970 --> 00:01:16,097
Ketegasan bagus

22
00:01:16,180 --> 00:01:18,390
kerana orang menghormati anda.

23
00:01:18,474 --> 00:01:22,228
Ikut contohnya
dan belajar menggunakan sisi gelap anda.

24
00:01:27,775 --> 00:01:32,029
MEMERINTAH DENGAN ZALIM

25
00:01:33,614 --> 00:01:35,699
Semasa 8 tahun Idi Amin memerintah,

26
00:01:35,783 --> 00:01:40,204
seramai 300,000 rakyat Uganda
hilang atau dibunuh,

27
00:01:42,039 --> 00:01:43,791
selalunya atas arahannya.

28
00:01:43,874 --> 00:01:46,710
Dia buat Afrika
jadi seperti rumah penyembelihan.

29
00:01:46,794 --> 00:01:48,671
BEKAS PRESIDEN UGANDA

30
00:01:50,089 --> 00:01:53,968
Sebelum menyelami cara Amin memerintah
bekas koloni British ini,

31
00:01:54,051 --> 00:01:57,972
ini yang anda perlu tahu
tentang kebangkitan kuasanya.

32
00:01:58,055 --> 00:01:58,889
FAKTA #1

33
00:01:58,973 --> 00:02:02,351
AMIN MENERIMA BANYAK PINGAT
DALAM TENTERA KOLONIAL BRITISH

34
00:02:02,434 --> 00:02:04,145
Sekitar tahun 1946,

35
00:02:04,228 --> 00:02:07,731
Amin menyertai batalion
yang dipanggil King's African Rifle,

36
00:02:07,815 --> 00:02:12,194
yang sebenarnya digunakan untuk
menghalang kebangkitan dan pemberontakan

37
00:02:12,278 --> 00:02:14,029
di negara-negara Afrika.

38
00:02:14,113 --> 00:02:17,408
Dia banyak terlibat
dalam situasi keganasan

39
00:02:17,491 --> 00:02:20,744
dan tidak dihukum
kerana menggunakan kuasa berlebihan,

40
00:02:20,828 --> 00:02:23,289
malah Amin kerap dinaikkan pangkat.

41
00:02:24,081 --> 00:02:24,915
FAKTA #2

42
00:02:24,999 --> 00:02:28,252
AMIN MENGGUNAKAN TENTERA
SEBAGAI ASAS SOKONGANNYA

43
00:02:28,335 --> 00:02:29,753
Dia dapat merekrut

44
00:02:29,837 --> 00:02:33,382
orang yang setia kepadanya
ke dalam tentera

45
00:02:33,465 --> 00:02:35,885
dan dia mula merekrut ramai orang

46
00:02:35,968 --> 00:02:39,138
daripada kumpulan etniknya sendiri,
puak Kakwa

47
00:02:39,221 --> 00:02:41,223
dari barat daya Uganda.

48
00:02:41,307 --> 00:02:42,850
FAKTA #3
SELEPAS KEMERDEKAAN

49
00:02:42,933 --> 00:02:45,352
PRESIDEN MILTON OBOTE
MELANTIK AMIN SEBAGAI KOMANDER

50
00:02:45,436 --> 00:02:50,107
Presiden Milton Obote diberi amaran
oleh gabenor yang bakal bersara,

51
00:02:50,733 --> 00:02:53,110
bahawa Idi Amin amat berbahaya.

52
00:02:53,194 --> 00:02:56,614
Obote tahu
dia perlu berdepan dengan Amin kelak.

53
00:02:57,281 --> 00:02:59,783
Tidak lama kemudian, pada tahun 1971,

54
00:02:59,867 --> 00:03:04,622
Amin merampas kuasa daripada Obote
melalui rampasan kuasa tentera.

55
00:03:04,705 --> 00:03:10,586
Saya akan menjalankan tugas
sebagai ketua kerajaan,

56
00:03:10,669 --> 00:03:13,631
demi nama-Mu Tuhan.

57
00:03:13,923 --> 00:03:15,549
ALAMAK…

58
00:03:15,966 --> 00:03:19,053
Jadi bermulalah era baharu
yang penuh harapan.

59
00:03:19,762 --> 00:03:21,597
Pihak media menerimanya.

60
00:03:21,680 --> 00:03:24,767
Mereka cipta nama gelaran
seperti "Big Daddy".

61
00:03:24,850 --> 00:03:27,394
Dia juga digelar "gergasi lembut".

62
00:03:27,978 --> 00:03:29,897
Namun, rampasan kuasa itu bererti

63
00:03:29,980 --> 00:03:33,234
Amin perlu menghapuskan musuh
demi pemerintahannya.

64
00:03:33,317 --> 00:03:34,985
Bagaimanakah caranya

65
00:03:35,069 --> 00:03:38,280
tanpa membangkitkan kemarahan
peminat di seluruh dunia?

66
00:03:38,364 --> 00:03:41,617
Buku panduan mencadangkan satu muslihat.

67
00:03:42,159 --> 00:03:45,162
TAKTIK
SEMBUNYIKAN KEKEJAMAN ANDA

68
00:03:45,246 --> 00:03:48,624
Membentuk rejim baharu adalah sukar
dan tak begitu indah.

69
00:03:48,707 --> 00:03:53,170
Perhatian terhadap maklumat tidak enak
boleh menyukarkan penzalim.

70
00:03:53,754 --> 00:03:56,257
Uganda sangat aman

71
00:03:56,340 --> 00:03:59,718
dan Uganda tidak melanggar
sebarang hak asasi manusia.

72
00:03:59,802 --> 00:04:02,137
Itu sebabnya, atas jasa buku panduan,

73
00:04:02,221 --> 00:04:05,182
penzalim tahu
betapa pentingnya penyembunyian.

74
00:04:07,226 --> 00:04:10,980
Apabila berita kezaliman Nazi tersebar
pada Perang Dunia Kedua,

75
00:04:11,063 --> 00:04:15,276
Hitler menjemput Palang Merah
untuk melawat kem tahanan Theresienstadt

76
00:04:15,943 --> 00:04:20,614
yang disamarkan sebagai ghetto contoh
yang penuh dengan penduduk sihat,

77
00:04:21,115 --> 00:04:25,077
dengan bank, perniagaan Yahudi
dan liga sukan sendiri.

78
00:04:25,995 --> 00:04:28,372
Apabila polisi pertanian Stalin

79
00:04:28,455 --> 00:04:31,417
menyebabkan berjuta kematian
akibat kebuluran di Ukraine,

80
00:04:31,500 --> 00:04:35,671
dia gunakan maklumat palsu, penapisan
dan wartawan yang rapat dengannya

81
00:04:35,754 --> 00:04:37,881
agar kebenaran tidak terdedah.

82
00:04:37,965 --> 00:04:40,968
Pol Pot menyembunyikan genosid di Kemboja

83
00:04:41,051 --> 00:04:42,970
yang membunuh dua juta orang,

84
00:04:43,053 --> 00:04:46,515
mendakwa dirinya dan Khmer Rouge
dianiaya oleh Vietnam.

85
00:04:47,016 --> 00:04:50,269
OGOS 1971
6 BULAN SELEPAS AMIN MENJADI DIKTATOR

86
00:04:51,103 --> 00:04:55,774
Percaya atau tidak,
dengan sekelip mata gergasi lembut Uganda

87
00:04:55,858 --> 00:04:58,235
perlu melaksanakan taktik ini.

88
00:04:58,819 --> 00:05:01,488
Idi Amin memiliki personaliti
yang menawan,

89
00:05:01,572 --> 00:05:04,575
namun kita tidak dapat nafikan
bahawa pembunuh ini

90
00:05:05,576 --> 00:05:09,079
telah menunjukkan taringnya
sebaik sahaja dia berkuasa.

91
00:05:10,080 --> 00:05:12,499
Enam bulan selepas bermulanya rejim Amin,

92
00:05:12,583 --> 00:05:17,880
timbul dakwaan bahawa ada
pembunuhan beramai-ramai di berek,

93
00:05:19,089 --> 00:05:22,593
terutamanya askar
daripada ahli kumpulan etnik

94
00:05:22,676 --> 00:05:25,596
yang berkaitan
dengan bekas presiden Milton Obote.

95
00:05:25,679 --> 00:05:30,142
Ramai orang dibunuh
di hutan di luar Kampala.

96
00:05:30,225 --> 00:05:32,603
Mereka ditanam di dalam hutan

97
00:05:32,686 --> 00:05:34,396
atau dibuang ke Sungai Nil.

98
00:05:37,900 --> 00:05:40,027
Khabar angin pembunuhan tersebar,

99
00:05:40,110 --> 00:05:43,197
lalu wartawan Amerika,
Nicholas Stroh pergi menyiasat

100
00:05:43,739 --> 00:05:48,118
bersama kawannya, Robert Siedle,
seorang profesor di universiti tempatan.

101
00:05:48,202 --> 00:05:50,746
Stroh dan Siedle
memandu ke tempat kejadian

102
00:05:50,829 --> 00:05:54,833
iaitu berek kira-kira 270 km barat daya
dari ibu negara, Kampala.

103
00:05:56,335 --> 00:05:59,296
Selepas dua hari, mereka hilang.

104
00:06:00,506 --> 00:06:03,175
Beberapa minggu berlalu tanpa dikesan.

105
00:06:04,093 --> 00:06:06,178
Amin meyakinkan isteri Stroh

106
00:06:06,261 --> 00:06:09,765
bahawa dia akan menyiasat
kehilangan itu dengan mendalam,

107
00:06:10,265 --> 00:06:13,435
namun tidak memulakan siasatan
selepas berbulan-bulan.

108
00:06:14,269 --> 00:06:19,691
Kemudian, seorang leftenan tentera Uganda
lari ke Tanzania dengan kisah yang kejam.

109
00:06:19,775 --> 00:06:21,151
Dia memaklumkan polis

110
00:06:21,235 --> 00:06:25,989
bahawa dua warga Amerika itu diserang
oleh pegawai Amin dan ditetak hingga mati,

111
00:06:26,073 --> 00:06:29,368
mayat mereka dibakar
dan dibuang ke dalam air.

112
00:06:33,747 --> 00:06:37,835
Jenayah itu didakwa melibatkan
pegawai atasan kerajaan,

113
00:06:37,918 --> 00:06:41,004
tetapi Amin menutup kes
tanpa sebarang tuduhan.

114
00:06:42,506 --> 00:06:44,550
Satu lagi kejayaan buku panduan?

115
00:06:45,092 --> 00:06:46,093
Tidak juga.

116
00:06:52,266 --> 00:06:54,935
Skandal itu mengubah
khabar angin rejim Amin

117
00:06:55,018 --> 00:06:57,855
menjadi berita utama di seluruh dunia.

118
00:06:58,480 --> 00:07:02,192
Laporan antarabangsa bertukar
apabila ia semakin jelas

119
00:07:02,276 --> 00:07:05,779
bahawa kerajaan Amin
ialah kerajaan yang amat kejam.

120
00:07:05,863 --> 00:07:08,782
Namun, siapa yang perlukan
komuniti antarabangsa?

121
00:07:08,866 --> 00:07:11,660
Perkara yang penting
ialah rakyat anda setia

122
00:07:11,743 --> 00:07:14,997
dan buku panduan mempunyai taktik
untuk mengawal mereka.

123
00:07:17,082 --> 00:07:20,752
TAKTIK
PILIH KAMBING HITAM

124
00:07:23,714 --> 00:07:28,469
Penzalim memahami bahawa negara
terdiri daripada manusia dengan emosi

125
00:07:29,136 --> 00:07:31,430
dan emosi boleh dimanipulasi.

126
00:07:32,431 --> 00:07:37,060
Kambing hitam adalah salah satu taktik
yang paling berkesan.

127
00:07:37,144 --> 00:07:38,270
YAHUDI

128
00:07:39,146 --> 00:07:43,734
Salahkan orang lain untuk kesengsaraan
yang orang ramai sedang hadapi.

129
00:07:43,817 --> 00:07:46,487
Begitulah caranya anda meraih kepercayaan,

130
00:07:46,570 --> 00:07:49,239
sokongan dan pengesahan orang ramai.

131
00:07:51,283 --> 00:07:53,285
Ada banyak contohnya.

132
00:07:54,786 --> 00:07:58,040
Joseph Stalin menyalahkan
petani kaya yang digelar kulak

133
00:07:58,123 --> 00:08:02,920
kerana mengumpul kekayaan pada 1930-an
ketika kemunduran ekonomi Kesatuan Soviet.

134
00:08:03,795 --> 00:08:07,132
Muammar Gaddafi
meluluskan undang-undang rampasan aset

135
00:08:07,216 --> 00:08:11,053
daripada kaum Itali Libya
yang pernah memerintah negaranya

136
00:08:11,136 --> 00:08:14,598
dan menghalau mereka pada Hari Pembalasan.

137
00:08:14,681 --> 00:08:16,642
Tidak lupa Adolf Hitler

138
00:08:16,725 --> 00:08:18,769
yang membina gerakannya sejak mula

139
00:08:18,852 --> 00:08:21,647
dengan menyalahkan
dan menganiaya orang Yahudi.

140
00:08:22,189 --> 00:08:27,069
Namun, Amin mempunyai tujuan lain
semasa dia melaksanakan taktik ini.

141
00:08:27,152 --> 00:08:30,072
Keadaan ekonomi negara itu amat sukar

142
00:08:30,155 --> 00:08:34,493
dan Amin cuba mencari strategi
untuk menenangkan rakyat

143
00:08:34,576 --> 00:08:39,206
untuk menunjukkan bahawa
dia seorang pemimpin yang sah dan penting.

144
00:08:39,289 --> 00:08:43,877
Jadi dia perlu cari
kumpulan baharu untuk disasarkan

145
00:08:43,961 --> 00:08:45,379
iaitu orang Asia.

146
00:08:48,298 --> 00:08:51,552
Ada kira-kira
seratus ribu orang Asia Uganda.

147
00:08:51,635 --> 00:08:54,555
Kebanyakannya orang India
dari benua India.

148
00:08:54,638 --> 00:08:57,891
British membawa mereka ke sana
semasa era penjajahan

149
00:08:57,975 --> 00:09:01,478
untuk membina landasan kereta api
dan mereka kekal di situ.

150
00:09:02,312 --> 00:09:06,149
Komuniti Asia terdiri daripada
80,000 daripada 10 juta orang.

151
00:09:06,233 --> 00:09:09,486
Mereka memiliki
hampir semua kedai dan perniagaan besar.

152
00:09:09,570 --> 00:09:13,407
Ramai orang Uganda
memiliki rasa benci terhadap orang Asia.

153
00:09:13,490 --> 00:09:16,326
Mereka lihat
ahli perniagaan Asia di sekeliling.

154
00:09:16,410 --> 00:09:20,831
Mereka fikir, "Ini negara kita.
Orang Afrika patut menguruskan kedai."

155
00:09:21,415 --> 00:09:23,625
Daripada pengalaman, kami dapati

156
00:09:23,709 --> 00:09:25,752
orang Asia sangat licik.

157
00:09:25,836 --> 00:09:29,715
Sudah lama
mereka mengeksploitasi negara ini.

158
00:09:30,591 --> 00:09:32,342
Semasa Amin memerintah,

159
00:09:32,426 --> 00:09:36,597
dia disambut gembira
oleh populasi kaum India di Uganda.

160
00:09:36,680 --> 00:09:38,181
Amin sendiri pernah cakap

161
00:09:38,265 --> 00:09:42,352
bahawa dia membebaskan
orang-orang India yang British lucutkan.

162
00:09:42,436 --> 00:09:44,980
Namun,
sebagai pelajar sejati buku panduan,

163
00:09:45,063 --> 00:09:47,316
Amin telah mengubah pendapatnya.

164
00:09:49,943 --> 00:09:53,614
Pada penghujung tahun 1971,
Amin mengadakan sidang media.

165
00:09:53,697 --> 00:09:57,868
Dia menggambarkan komuniti Asia
menentang orang kulit hitam Uganda

166
00:09:57,951 --> 00:10:00,579
dan menganggap mereka tidak bertamadun.

167
00:10:01,496 --> 00:10:05,334
Namun, Amin yang lebih baik
dan lembut tiba-tiba menjelma.

168
00:10:07,377 --> 00:10:10,297
Amin menjemput
ketua komuniti Asia ke mesyuarat

169
00:10:10,380 --> 00:10:13,592
untuk menyelesaikan sebarang salah faham.

170
00:10:14,718 --> 00:10:17,804
Semua orang penting Uganda
menghadiri perjumpaan itu

171
00:10:17,888 --> 00:10:20,015
bersama media antarabangsa.

172
00:10:20,599 --> 00:10:21,808
Harapannya tinggi

173
00:10:22,768 --> 00:10:28,065
sehinggalah Tuan Presiden Yang Terutama
tiba bersama pegawai tenteranya.

174
00:10:30,692 --> 00:10:33,862
Amin melancarkan serangan
terhadap komuniti Asia,

175
00:10:33,945 --> 00:10:37,616
menuduh mereka mengelak cukai,
menyalurkan wang ke luar negara

176
00:10:37,699 --> 00:10:41,244
dan mendiskriminasi
kaum kulit Hitam Uganda dalam perniagaan.

177
00:10:41,328 --> 00:10:44,623
Dalam erti kata lain,
pengkhianatan ekonomi dan budaya.

178
00:10:45,874 --> 00:10:49,461
Ucapan Amin
menyemarakkan propaganda anti-Asia,

179
00:10:49,544 --> 00:10:51,296
hasutan dan keganasan.

180
00:10:53,507 --> 00:10:54,883
Dengan pecah-belah ini,

181
00:10:54,966 --> 00:10:59,638
Amin bukan saja bertanggungjawab
dalam menghancurkan kepercayaan

182
00:10:59,721 --> 00:11:01,556
dalam masyarakat umum,

183
00:11:01,640 --> 00:11:05,102
dia juga menyatukan sokongan terhadapnya

184
00:11:05,185 --> 00:11:08,188
yang majoritinya
ialah populasi kulit Hitam Uganda.

185
00:11:09,022 --> 00:11:11,608
Setelah anda menyerang kambing hitam anda,

186
00:11:11,692 --> 00:11:14,486
mungkin anda fikir
anda boleh buat apa-apa saja,

187
00:11:14,569 --> 00:11:18,115
tetapi tidak semudah itu.
Sekurang-kurangnya, belum lagi.

188
00:11:18,740 --> 00:11:22,786
Masyarakat zalim pun ada batasan
yang dikenali sebagai undang-undang.

189
00:11:23,412 --> 00:11:24,913
Musnahkan batasan itu.

190
00:11:26,289 --> 00:11:29,334
TAKTIK
UNDANG-UNDANG DIJADIKAN SENJATA

191
00:11:29,418 --> 00:11:32,212
Salah satu keseronokan
menjadi pemerintah mutlak

192
00:11:32,838 --> 00:11:34,798
ialah anda jarang dengar "tidak".

193
00:11:35,298 --> 00:11:39,094
Namun, memusnahkan semua halangan
memerlukan banyak usaha.

194
00:11:39,594 --> 00:11:43,098
Institut undang-undang sedia ada
boleh membataskan pemimpin.

195
00:11:43,181 --> 00:11:45,142
Apa mereka buat? Hapuskannya.

196
00:11:45,225 --> 00:11:50,522
Tujuannya adalah untuk melemahkan
semua institusi dan batasan

197
00:11:50,605 --> 00:11:53,442
yang ditubuhkan untuk mengawal kuasa anda.

198
00:11:54,067 --> 00:11:56,319
Apabila batasan itu musnah,

199
00:11:56,403 --> 00:11:59,823
anda bebas mengenakan undang-undang
terhadap kambing hitam.

200
00:11:59,906 --> 00:12:02,409
Mana-mana penzalim pun sedia melakukannya.

201
00:12:05,495 --> 00:12:10,625
Idi Amin berjaya
mengawal kerajaan, pentadbiran

202
00:12:10,709 --> 00:12:12,753
dan struktur ekonomi.

203
00:12:13,420 --> 00:12:16,423
Saya gunakan taktik sukan
dengan menumpaskan orang.

204
00:12:16,506 --> 00:12:18,508
Saya juga guna dalam politik.

205
00:12:19,926 --> 00:12:23,638
Satu-satunya institusi
yang gagal ditembusi ialah kehakiman,

206
00:12:24,598 --> 00:12:27,392
jadi Amin menggantung
bahagian perlembagaan itu.

207
00:12:27,476 --> 00:12:30,854
Dia beri dirinya kuasa
untuk meluluskan dekri

208
00:12:30,937 --> 00:12:32,814
bagi mencapai kemahuannya.

209
00:12:33,690 --> 00:12:38,069
Ketepikan para hakim,
maka penguasaan anda menjadi lebih mudah.

210
00:12:38,695 --> 00:12:42,866
Bagi Amin, ia mencetuskan fasa seterusnya
dalam operasi kambing hitam.

211
00:12:43,450 --> 00:12:46,620
5 OGOS 1972
18 BULAN SELEPAS AMIN MENJADI DIKTATOR

212
00:12:46,703 --> 00:12:50,457
Pada satu pagi, ketika melawat
pekan Soroti di timur Uganda,

213
00:12:50,540 --> 00:12:52,125
Amin bangun sebelum subuh

214
00:12:52,209 --> 00:12:55,045
dan memandu sendiri
ke stesen radio tempatan.

215
00:12:55,128 --> 00:12:57,214
Di sana, dia berucap kepada negara.

216
00:12:57,297 --> 00:12:59,633
Dia kata, "Malam tadi, saya bermimpi

217
00:13:00,342 --> 00:13:02,969
bahawa orang Asia memerah susu lembu,

218
00:13:03,053 --> 00:13:04,763
tapi lembu tak diberi makan,

219
00:13:04,846 --> 00:13:09,810
jadi saya rasa
kita patut menghapuskan orang Asia."

220
00:13:10,811 --> 00:13:15,607
Saya nak tengok seluruh jalan Kampala
tidak dipenuhi oleh orang India.

221
00:13:15,690 --> 00:13:18,276
Tuan nak halau semua orang Asia?

222
00:13:18,360 --> 00:13:20,612
Ya. Mereka mesti balik ke negara asal.

223
00:13:20,695 --> 00:13:26,535
Komuniti Asia Uganda diberi tiga bulan
untuk menutup perniagaan dan pergi.

224
00:13:26,618 --> 00:13:30,664
Oleh itu,
mereka mesti jual semua harta mereka

225
00:13:30,747 --> 00:13:34,042
mulai hari ini
hingga hari kesembilan dari hari Isnin.

226
00:13:35,877 --> 00:13:37,212
Saya ada di Uganda.

227
00:13:37,295 --> 00:13:39,548
Saya pembantu pengajar di universiti.

228
00:13:39,631 --> 00:13:44,553
Perasaan umum dalam kalangan
komuniti Asia yang saya kenal

229
00:13:44,636 --> 00:13:46,304
ialah ini suatu gertakan.

230
00:13:47,764 --> 00:13:50,809
Pemimpin Asia membuat rayuan
kepada mahkamah Uganda,

231
00:13:50,892 --> 00:13:52,394
tetapi tiada gunanya.

232
00:13:53,603 --> 00:13:56,648
Ramai orang Asia di Uganda
telah dilahirkan di sana.

233
00:13:56,731 --> 00:13:59,526
Sudah beberapa generasi
mereka berada di Uganda.

234
00:13:59,609 --> 00:14:01,111
Mereka tiada arah tuju.

235
00:14:01,945 --> 00:14:04,281
Kereta ditinggalkan di lapangan terbang

236
00:14:04,364 --> 00:14:07,033
dan mereka tinggalkan kunci
di dalam kereta.

237
00:14:08,410 --> 00:14:10,912
Mereka tidak tahu apa-apa yang berlaku.

238
00:14:11,788 --> 00:14:17,127
Anda bayangkan saja, anda perlu
meninggalkan negara yang telah anda diami

239
00:14:17,210 --> 00:14:18,879
selama beberapa generasi.

240
00:14:18,962 --> 00:14:23,425
Anda pergi dan tiada seorang pun
mengucapkan selamat tinggal.

241
00:14:25,594 --> 00:14:28,263
Ia bukannya bencana bagi semua orang.

242
00:14:29,514 --> 00:14:32,475
Setelah anda halau kambing hitam anda,

243
00:14:32,559 --> 00:14:34,978
tiba masanya untuk mendapatkan ganjaran.

244
00:14:36,229 --> 00:14:39,983
Apabila seluruh populasi Asia dihalau,

245
00:14:40,901 --> 00:14:44,362
penduduk Uganda
telah meraikannya dengan gembira.

246
00:14:46,990 --> 00:14:52,495
Idi Amin berjaya mengambil perniagaan
yang dimiliki oleh orang Asia

247
00:14:52,579 --> 00:14:55,332
dan menghadiahkannya kepada orang Afrika.

248
00:14:56,291 --> 00:14:58,335
Baguslah mereka pergi.

249
00:14:58,418 --> 00:14:59,419
Kenapa?

250
00:15:00,086 --> 00:15:02,172
Sudah cukuplah mereka memeras kami.

251
00:15:04,299 --> 00:15:05,884
Ia keputusan yang popular.

252
00:15:06,509 --> 00:15:10,013
Tindakan itu telah amat dipersetujui

253
00:15:10,096 --> 00:15:13,642
oleh permintaan majoriti orang ramai,

254
00:15:14,809 --> 00:15:15,894
jadi ia popular.

255
00:15:15,977 --> 00:15:18,438
Berjaya atau tidak? Itu soalan berbeza.

256
00:15:19,064 --> 00:15:23,735
Selepas pengusiran orang Asia,
krisis ekonomi yang besar melanda.

257
00:15:23,818 --> 00:15:28,657
Mereka yang menerima
kedai-kedai milik orang Asia itu

258
00:15:28,740 --> 00:15:30,116
tidak berkemahiran.

259
00:15:30,200 --> 00:15:33,870
Mereka tidak tahu cara
untuk menguruskan perniagaan ekonomi.

260
00:15:35,038 --> 00:15:38,166
Kekurangan pelbagai jenis komoditi

261
00:15:38,249 --> 00:15:41,211
mengakibatkan inflasi besar

262
00:15:41,920 --> 00:15:46,132
dan kebanyakan ekonomi runtuh.

263
00:15:47,884 --> 00:15:51,513
Kezaliman terhadap sekumpulan orang
takkan selesaikan masalah.

264
00:15:51,596 --> 00:15:54,391
Seperti yang anda lihat,
ia lebih memeningkan.

265
00:15:54,474 --> 00:15:57,978
Namun, bukan salah buku panduan.
Rakyat yang kecewakan anda.

266
00:15:58,061 --> 00:15:59,938
Sebelum mereka mula merungut,

267
00:16:00,021 --> 00:16:03,066
berikan alasan yang baik
untuk mendiamkan mereka.

268
00:16:03,191 --> 00:16:06,277
TAKTIK
MULAKAN SEKSAAN

269
00:16:08,279 --> 00:16:09,197
Seksaan.

270
00:16:09,781 --> 00:16:13,410
Penyeksaan ialah cara yang baik
untuk menghalang penentangan.

271
00:16:13,493 --> 00:16:17,080
Ia lebih baik daripada bunuh
kerana orang itu dibiar hidup.

272
00:16:17,163 --> 00:16:20,417
Anda boleh perangkap,
penjarakan, sekat mereka

273
00:16:20,500 --> 00:16:23,169
dan menggunakan keganasan terhadap mereka.

274
00:16:23,253 --> 00:16:24,421
Penzalim suka.

275
00:16:24,504 --> 00:16:25,839
Mereka memang suka.

276
00:16:26,673 --> 00:16:30,385
Di Kemboja, Khmer Rouge Pol Pot
menggunakan teknik penyeksaan

277
00:16:30,468 --> 00:16:32,971
termasuk seksaan air, kejutan elektrik

278
00:16:33,596 --> 00:16:37,017
malah kala jengking
untuk memaksa pengakuan dibuat.

279
00:16:37,892 --> 00:16:42,147
Kementerian Keselamatan Korea Utara
menggunakan kekurangan tidur dan Merpati,

280
00:16:42,230 --> 00:16:44,315
posisi tekanan yang lama-kelamaan

281
00:16:44,399 --> 00:16:47,610
memaksa tulang belakang mangsa
terkeluar dari badan,

282
00:16:47,694 --> 00:16:52,866
sementara NKVD Joseph Stalin
gemar menggunakan teknik strappado Rusia

283
00:16:52,949 --> 00:16:55,869
yang melibatkan
ikatan tangan mangsa di belakang,

284
00:16:55,952 --> 00:16:57,746
kemudian digantung di udara.

285
00:17:01,082 --> 00:17:03,168
Disebabkan pengusiran orang Asia,

286
00:17:03,251 --> 00:17:07,964
penyeludupan dan huru-hara ekonomi
menjadi amat berleluasa.

287
00:17:09,007 --> 00:17:12,802
Ekonomi merudum
pasti akan membangkitkan penentangan.

288
00:17:12,886 --> 00:17:17,515
Jadi untuk mengawal huru-hara,
Amin bergantung pada skuad penyeksaannya

289
00:17:17,599 --> 00:17:19,809
iaitu Biro Penyelidikan Negara,

290
00:17:19,893 --> 00:17:23,229
yang ejen-ejennya terkenal untuk keganasan

291
00:17:23,313 --> 00:17:24,689
dan gaya fesyen mereka.

292
00:17:24,773 --> 00:17:28,151
Orang yang nampak ejen-ejen ini
pasti mengenali mereka

293
00:17:29,402 --> 00:17:31,654
kerana mereka memakai seluar kembang,

294
00:17:31,738 --> 00:17:34,616
cermin mata hitam dan kemeja berbunga.

295
00:17:34,699 --> 00:17:37,285
Mereka memiliki gaya tahun 1970-an.

296
00:17:38,328 --> 00:17:40,205
Walaupun mereka bergaya,

297
00:17:40,288 --> 00:17:43,875
anda pasti
tidak mahu berparti dengan mereka.

298
00:17:44,626 --> 00:17:47,796
Orang ditarik dari tengah-tengah jalan.

299
00:17:47,879 --> 00:17:50,256
Mereka ditarik dari restoran,

300
00:17:50,340 --> 00:17:53,051
dimasukkan ke dalam but kereta,

301
00:17:53,134 --> 00:17:54,552
dibawa pergi

302
00:17:55,136 --> 00:17:57,013
dan tidak dilihat lagi.

303
00:17:58,973 --> 00:18:00,975
Semua orang tahu destinasi mereka.

304
00:18:02,227 --> 00:18:06,356
Amin mempunyai banyak tempat penyeksaan.

305
00:18:07,273 --> 00:18:08,817
Tempat paling terkenal

306
00:18:08,900 --> 00:18:14,030
ialah Biro Penyelidikan Negara
yang terletak di tengah-tengah Kampala.

307
00:18:14,948 --> 00:18:17,742
Kedutaan Perancis terletak di sebelahnya

308
00:18:17,826 --> 00:18:23,331
dan menurut pekerja kedutaan,
mereka selalu mendengar jeritan.

309
00:18:24,249 --> 00:18:26,209
Bangunan itu terkenal

310
00:18:26,292 --> 00:18:28,628
kerana banyak perkara buruk berlaku.

311
00:18:29,212 --> 00:18:32,465
Orang biasa dan tak bersalah
telah diseksa dan dibunuh.

312
00:18:34,217 --> 00:18:36,928
Namun, Amin dan pengikutnya
selalu memastikan

313
00:18:37,011 --> 00:18:39,848
mereka melepaskan beberapa orang

314
00:18:39,931 --> 00:18:42,350
supaya mereka boleh bercerita.

315
00:18:42,433 --> 00:18:47,689
Saya juga melawat satu tempat,
mereka menghentak kepala dengan tukul.

316
00:18:48,481 --> 00:18:51,901
Amin memastikan
khabar angin sentiasa tersebar

317
00:18:52,402 --> 00:18:55,280
untuk mengekalkan ketakutan orang ramai.

318
00:18:55,363 --> 00:19:00,451
Jadi hasilnya ialah rakyat biasa tak tahu
orang yang patut dipercayai

319
00:19:00,535 --> 00:19:03,538
dan mereka tidak berupaya
melakukan penentangan.

320
00:19:04,622 --> 00:19:08,251
Anda fikir memerintah dengan zalim
akan menjauhkan rakyat,

321
00:19:08,334 --> 00:19:11,754
tetapi semua penzalim tahu,
itu bukan caranya.

322
00:19:11,838 --> 00:19:16,259
Kita tidak pandai membezakan ketakutan

323
00:19:16,342 --> 00:19:19,721
daripada rasa terangsang yang lebih umum.

324
00:19:20,805 --> 00:19:25,101
Dalam pemerintahan diktator,
ia boleh menghasilkan pemikiran

325
00:19:25,185 --> 00:19:29,355
bahawa emosi tersebut
ialah perasaan anda terhadap diktator itu.

326
00:19:30,857 --> 00:19:35,778
Perasaan itu rasanya seperti cinta.

327
00:19:35,862 --> 00:19:40,491
Ia sama seperti
hubungan penderaan dalam keluarga,

328
00:19:40,575 --> 00:19:42,744
dalam geng

329
00:19:42,827 --> 00:19:44,204
atau dalam kultus.

330
00:19:44,871 --> 00:19:49,500
Mereka akan menyesuaikan diri
secara psikologi dengan penindas.

331
00:19:50,668 --> 00:19:53,087
Namun, pasti ada yang tidak terpengaruh

332
00:19:53,171 --> 00:19:55,423
dan menentang daya tarikan anda.

333
00:19:56,966 --> 00:20:00,220
FEBRUARI 1977
6 TAHUN SELEPAS AMIN MENJADI DIKTATOR

334
00:20:00,386 --> 00:20:01,346
Seperti lelaki ini,

335
00:20:01,429 --> 00:20:07,227
Janani Luwum, Ketua Biskop Anglikan
Uganda, Rwanda, Burundi dan Zaire,

336
00:20:07,310 --> 00:20:11,064
dan antara tokoh Kristian
paling berkuasa di Afrika Timur.

337
00:20:11,147 --> 00:20:13,816
Luwum dihormati oleh semua orang.

338
00:20:14,609 --> 00:20:16,945
Sepanjang menjadi ketua biskop,

339
00:20:17,028 --> 00:20:21,241
dia lantang dalam menyuarakan
tentangannya terhadap keganasan.

340
00:20:21,324 --> 00:20:24,202
Dia menulis surat
untuk mengecam keganasan.

341
00:20:24,285 --> 00:20:29,415
Itu cukup untuk membuatkan Presiden Amin
melihat ketua biskop itu sebagai ancaman.

342
00:20:32,502 --> 00:20:35,546
Jadi Amin menuding jari semula
kepada ketua biskop.

343
00:20:36,047 --> 00:20:39,842
Amin menuduhnya
bersama dua menteri kabinet

344
00:20:39,926 --> 00:20:43,429
bersekongkol untuk menggulingkan kerajaan.

345
00:20:44,222 --> 00:20:47,141
Dia mendakwa
ketua biskop itu mengumpul senjata

346
00:20:47,225 --> 00:20:50,311
untuk pemberontakan Anglikan.

347
00:20:50,395 --> 00:20:53,231
Esoknya, dua menteri dan ketua biskop itu

348
00:20:53,314 --> 00:20:55,233
ditemui di dalam kereta remuk.

349
00:20:55,316 --> 00:20:58,736
Kononnya, mereka terkorban
dalam kemalangan kereta.

350
00:20:58,820 --> 00:21:02,240
Namun, saksi menceritakan
kisah yang berbeza.

351
00:21:03,324 --> 00:21:07,161
Luwum dan isterinya dikatakan
menghadiri perhimpunan di rumah Amin

352
00:21:08,288 --> 00:21:11,207
dan presiden minta
untuk bertemu dengannya.

353
00:21:14,711 --> 00:21:18,798
Amin menuduh Luwum mengkhianat
dan memaksanya membuat pengakuan palsu.

354
00:21:18,881 --> 00:21:20,508
PENGAKUAN

355
00:21:20,591 --> 00:21:23,261
Luwum enggan dan ditahan.

356
00:21:23,845 --> 00:21:25,805
Di Biro Penyelidikan Negara,

357
00:21:25,888 --> 00:21:29,100
Luwum dipukul dengan kejam
dan diugut lebih teruk

358
00:21:29,183 --> 00:21:31,978
jika tidak mengakui jenayahnya
terhadap rejim.

359
00:21:32,478 --> 00:21:34,480
Namun, Luwum tidak berganjak.

360
00:21:35,481 --> 00:21:38,234
Pada malam itu, Luwum menerima pelawat.

361
00:21:38,818 --> 00:21:41,237
Amin minta dia mempertimbangkannya

362
00:21:41,821 --> 00:21:46,326
namun Luwum hanya berdoa agar Tuhan
mengasihani Uganda dan pemimpinnya.

363
00:21:47,160 --> 00:21:50,413
Namun, belas kasihan
tiada di dalam agenda Idi Amin.

364
00:21:54,625 --> 00:21:56,919
Mayatnya dikebumikan keesokan pagi.

365
00:21:57,003 --> 00:22:00,089
Laporan pemeriksaan rasmi
tidak pernah dijalankan,

366
00:22:00,173 --> 00:22:03,593
tetapi ia jelas bahawa
dia telah ditembak, tulangnya patah

367
00:22:03,676 --> 00:22:05,386
dan banyak kecederaan lain.

368
00:22:06,220 --> 00:22:09,015
Mungkin keganasan ada hadnya.

369
00:22:09,807 --> 00:22:13,061
Pembunuhan ketua biskop itu
telah menguatkan sentimen

370
00:22:13,144 --> 00:22:15,480
bahawa kerajaan Amin perlu dihentikan.

371
00:22:15,563 --> 00:22:19,525
Namun, apabila keadaan memaksa
dan semua harapan lenyap,

372
00:22:19,609 --> 00:22:24,322
buku panduan masih memiliki helah
yang akan mengubah nasib anda.

373
00:22:24,447 --> 00:22:28,368
TAKTIK
MULAKAN PERANG

374
00:22:31,037 --> 00:22:32,121
Perang.

375
00:22:32,789 --> 00:22:33,998
Apa kebaikannya?

376
00:22:36,459 --> 00:22:38,628
Bagi penzalim, banyak kebaikannya,

377
00:22:38,711 --> 00:22:43,674
terutamanya apabila menghadapi masalah
seperti Idi Amin pada tahun 1978.

378
00:22:44,342 --> 00:22:48,763
Penzalim selalu berperang
kerana pasti ada satu ketika

379
00:22:48,846 --> 00:22:51,766
apabila sokongan domestik mereka
menjadi rapuh.

380
00:22:51,849 --> 00:22:54,727
Jadi, mereka bertindak
dengan mencari musuh asing

381
00:22:54,811 --> 00:22:56,938
untuk menyatukan negara terhadapnya.

382
00:22:58,523 --> 00:23:02,693
Amin menggunakan ancaman
serangan dan penentangan musuh asing

383
00:23:02,777 --> 00:23:07,949
sebagai provokasi yang mendorong kesetiaan
dan pengorbanan rakyat Uganda.

384
00:23:09,700 --> 00:23:11,661
Mari lihat jika ia berhasil.

385
00:23:13,496 --> 00:23:19,794
Pada tahun 1978, unit tentera Uganda
melintasi sempadan di selatan Uganda

386
00:23:19,877 --> 00:23:21,295
dan menyerang Tanzania.

387
00:23:22,797 --> 00:23:27,135
Dia tiada sebab yang sah
untuk menyerang Tanzania,

388
00:23:27,218 --> 00:23:29,011
selain mengalih perhatian.

389
00:23:29,762 --> 00:23:32,348
Juga untuk membalas dendam.

390
00:23:32,432 --> 00:23:36,519
Tanzania telah mengekalkan
hubungan rapat dengan Milton Obote.

391
00:23:36,602 --> 00:23:38,563
BEKAS PRESIDEN UGANDA

392
00:23:38,646 --> 00:23:42,316
Tiba masanya untuk rakyat Uganda
menggulingkan rejim kematian.

393
00:23:43,109 --> 00:23:45,862
Tentu sekali, Amin tidak suka.

394
00:23:45,945 --> 00:23:49,198
Ia tidak perlu dikatakan,
jika anda mahu ia berjaya,

395
00:23:49,282 --> 00:23:51,659
anda memerlukan tentera berkebolehan.

396
00:23:51,742 --> 00:23:55,288
Selama ini,
tentera Amin memiliki senjata canggih,

397
00:23:55,371 --> 00:23:57,081
tetapi sebenarnya,

398
00:23:57,915 --> 00:24:03,087
tenteranya tidak pernah berperang
dengan penentang yang bersenjata.

399
00:24:04,046 --> 00:24:09,510
Mereka cuma melakukan kekejaman terhadap
rakyat Uganda yang tidak bersenjata.

400
00:24:09,594 --> 00:24:11,512
DIPLOMAT TANZANIA

401
00:24:11,596 --> 00:24:14,557
Amin memulakannya
dengan menuntut negara saya.

402
00:24:15,391 --> 00:24:22,356
Jadi kini dia ada alasan yang kukuh
untuk menyerang Uganda.

403
00:24:22,440 --> 00:24:26,819
Itu mungkin bukan niat Amin
semasa dia memulakan semua ini.

404
00:24:27,528 --> 00:24:32,575
Pada masa ini, tentera Amin
iaitu tentera Uganda menjadi tak terkawal.

405
00:24:32,658 --> 00:24:37,330
Tentera Rakyat Tanzania
jauh lebih teratur.

406
00:24:38,122 --> 00:24:41,125
Tentera Amin tumpas dengan cepat.

407
00:24:41,751 --> 00:24:45,630
KOMANDER PERANG TANZANIA

408
00:24:47,131 --> 00:24:49,967
- Amin di Arua. Kami ke sana.
- Kamu nak ke sana?

409
00:24:50,051 --> 00:24:51,260
Ya!

410
00:24:51,344 --> 00:24:53,054
Bila kamu tiba di Arua?

411
00:24:53,137 --> 00:24:55,389
Saya tak tahu kerana kami berjalan.

412
00:24:58,601 --> 00:25:02,271
Idi Amin masih di negaranya
dengan radio mudah alih,

413
00:25:02,355 --> 00:25:07,193
masih berhubung dan mendakwa dia berkuasa

414
00:25:07,276 --> 00:25:09,946
serta mendesak rakyatnya

415
00:25:10,029 --> 00:25:12,615
yang dikejaminya selama sembilan tahun

416
00:25:12,698 --> 00:25:16,953
untuk bangkit dan berjuang bagi pihaknya.

417
00:25:17,036 --> 00:25:19,330
Itu memang mengarut.

418
00:25:19,956 --> 00:25:23,960
Orang yang kalah dan melarikan diri
tidak mungkin menakutkan.

419
00:25:25,086 --> 00:25:25,962
Ambil maklum,

420
00:25:26,045 --> 00:25:30,383
jika anda mahu berperang,
pilihlah perang yang boleh dimenangi.

421
00:25:30,466 --> 00:25:36,305
Akhirnya, dia melarikan diri
dan terbang ke Arab Saudi,

422
00:25:36,389 --> 00:25:39,267
lalu hidup dalam buangan
sepanjang hayatnya.

423
00:25:40,226 --> 00:25:43,854
Kemusnahan rejim Idi Amin
memberi pengajaran penting.

424
00:25:43,938 --> 00:25:48,609
Hanya kerana anda memiliki buku panduan,
tidak bererti kejayaan anda terjamin.

425
00:25:48,693 --> 00:25:50,736
Untuk pemerintahan bertahan,

426
00:25:50,820 --> 00:25:54,824
anda perlukan visi yang lebih besar
dan disiplin untuk menjayakannya.

427
00:25:55,825 --> 00:25:57,535
Ambil contoh daripada lelaki

428
00:25:57,618 --> 00:26:01,289
yang menguasai
semua aspek kehidupan harian rakyatnya,

429
00:26:01,372 --> 00:26:03,958
termasuk konsep yang paling asas

430
00:26:05,042 --> 00:26:06,252
iaitu kebenaran.

431
00:26:06,335 --> 00:26:07,962
Siapa yang perlu disyukuri?

432
00:26:41,495 --> 00:26:43,831
Terjemahan sari kata oleh Liyana Osman