1 00:00:06,152 --> 00:00:10,573 EEN NETFLIX ORIGINAL-SERIE 2 00:00:11,198 --> 00:00:15,619 Beste tiran, nu je je vijanden binnen de regering hebt opgeruimd… 3 00:00:15,703 --> 00:00:18,581 …is je regime klaar voor een lange rit. 4 00:00:18,664 --> 00:00:22,376 Maar er is nog een andere dreiging… 5 00:00:22,460 --> 00:00:24,628 …en die is lastig te controleren. 6 00:00:26,297 --> 00:00:28,716 Je liefhebbende landgenoten. 7 00:00:29,425 --> 00:00:33,471 Hoe hou je de massa aan jouw kant, door dik en dun? 8 00:00:34,305 --> 00:00:37,558 In het handboek staat één essentieel ingrediënt. 9 00:00:37,641 --> 00:00:40,352 Machiavelli stelt de vraag: 10 00:00:40,436 --> 00:00:44,106 'Kan een heerser beter gevreesd of geliefd zijn?' 11 00:00:44,190 --> 00:00:46,567 Vertrouw maar op angst… 12 00:00:46,650 --> 00:00:50,321 …want als ze je vrezen, heb je de controle over ze. 13 00:00:51,322 --> 00:00:55,451 Beter nog, als je 't goed speelt, zul je zien dat terreur… 14 00:00:55,534 --> 00:00:59,497 …een onverwacht voordeel biedt. Je wint er harten mee. 15 00:01:00,664 --> 00:01:03,667 En dat brengt ons naar Oeganda… 16 00:01:03,751 --> 00:01:07,129 …naar de legendarische tiran Idi Amin Dada. 17 00:01:09,298 --> 00:01:14,887 Het regime van Amin stond voor geweld en terreur. 18 00:01:14,970 --> 00:01:18,390 Als je ze hard aanpakt, hebben ze respect voor je. 19 00:01:18,474 --> 00:01:22,228 Volg zijn voorbeeld en leer hoe je je duistere kant gebruikt. 20 00:01:33,614 --> 00:01:35,699 Tijdens het bewind van Amin… 21 00:01:35,783 --> 00:01:40,830 …verdwenen 300.000 Oegandezen, of werden vermoord. 22 00:01:41,872 --> 00:01:43,791 Vaak op zijn bevel. 23 00:01:43,874 --> 00:01:48,671 Hij heeft Afrika veranderd in een slachthuis voor mensen. 24 00:01:50,089 --> 00:01:53,968 Voordat we het gaan hebben over hoe hij regeerde… 25 00:01:54,051 --> 00:01:57,972 …gaan we eerst kijken hoe hij aan die baan kwam. 26 00:01:58,055 --> 00:02:02,351 FEIT 1: AMIN WAS EEN ONDERSCHEIDEN SOLDAAT IN HET BRITSE KOLONIALE LEGER 27 00:02:02,434 --> 00:02:07,731 In 1946 sloot Amin zich aan bij de King's African Rifle… 28 00:02:07,815 --> 00:02:12,194 …die ingezet werd voor het onderdrukken van oproer… 29 00:02:12,278 --> 00:02:14,029 …in Afrikaanse landen. 30 00:02:14,113 --> 00:02:17,408 Hij had zich schuldig gemaakt aan excessief geweld… 31 00:02:17,491 --> 00:02:20,744 …en in plaats van ervoor gestraft te worden… 32 00:02:20,828 --> 00:02:23,414 …maakte hij meerdere promoties. 33 00:02:24,081 --> 00:02:28,252 FEIT 2: AMIN GEBRUIKTE HET LEGER ALS BASIS VOOR ZIJN STEUN 34 00:02:28,335 --> 00:02:33,382 Voor het leger rekruteerde hij mensen die trouw aan hem waren. 35 00:02:33,465 --> 00:02:35,885 Dat waren voornamelijk mensen… 36 00:02:35,968 --> 00:02:39,138 …uit zijn etnische groep, de Kakwa. 37 00:02:39,221 --> 00:02:41,223 Uit het zuidwesten van Oeganda. 38 00:02:41,307 --> 00:02:45,352 FEIT 3: PRESIDENT MILTON OBOTE BENOEMDE AMIN TOT LEGERCOMMANDANT 39 00:02:45,436 --> 00:02:50,649 Obote werd nog gewaarschuwd door de vertrekkende gouverneur. 40 00:02:50,733 --> 00:02:53,110 Amin was een tikkende tijdbom. 41 00:02:53,194 --> 00:02:56,614 Dus Obote wist dat hij met Amin te maken zou krijgen. 42 00:02:57,281 --> 00:02:59,783 Niet veel later, in 1971… 43 00:02:59,867 --> 00:03:04,622 …nam Amin de macht over van Obote door het plegen van een militaire coup. 44 00:03:04,705 --> 00:03:10,586 Ik zal de functie van hoofd van de regering uitoefenen… 45 00:03:10,669 --> 00:03:13,631 …zo helpe mij God almachtig. 46 00:03:15,966 --> 00:03:19,553 En zo begon een nieuw tijdperk vol beloftes. 47 00:03:19,637 --> 00:03:21,597 De media omarmden hem. 48 00:03:21,680 --> 00:03:24,767 Ze gaven hem bijnamen als Big Daddy. 49 00:03:24,850 --> 00:03:27,394 Of de Vriendelijke Reus. 50 00:03:27,478 --> 00:03:29,897 Maar een coup plegen… 51 00:03:29,980 --> 00:03:33,234 …betekende dat Amin zijn vijanden moest opruimen. 52 00:03:33,317 --> 00:03:38,280 Hoe doe je dat zonder je fans thuis en in de wereld te verliezen? 53 00:03:38,364 --> 00:03:42,076 Het handboek adviseert een verdwijntruc. 54 00:03:42,159 --> 00:03:45,162 TACTIEK VERBERG JE WREEDHEID 55 00:03:45,246 --> 00:03:48,624 Een nieuwe regime neerzetten is niet altijd leuk. 56 00:03:48,707 --> 00:03:53,170 Te veel aandacht voor smerige details kan een tiran verkrampen. 57 00:03:53,754 --> 00:03:56,257 Oeganda is zeer vreedzaam. 58 00:03:56,340 --> 00:03:59,718 Wij schenden geen mensenrechten. 59 00:03:59,802 --> 00:04:02,137 En dankzij het handboek… 60 00:04:02,221 --> 00:04:05,182 …kennen tirannen de waarde van de dekmantel. 61 00:04:07,226 --> 00:04:10,980 Toen er gesproken werd over de wreedheden van de nazi's… 62 00:04:11,063 --> 00:04:15,859 …nodigde Hitler het Rode Kruis uit in het concentratiekamp Theresienstadt… 63 00:04:15,943 --> 00:04:20,614 …wat snel was omgeturnd tot een modelgetto met gezonde bewoners. 64 00:04:21,115 --> 00:04:25,202 Met een eigen bank, Joodse bedrijven en sportcompetities. 65 00:04:25,995 --> 00:04:31,417 Toen onder Stalin miljoenen mensen de hongerdood stierven in Oekraïne… 66 00:04:31,500 --> 00:04:35,671 …gebruikte hij desinformatie, censuur en bevriende reporters… 67 00:04:35,754 --> 00:04:37,881 …om de waarheid verborgen te houden. 68 00:04:37,965 --> 00:04:42,970 Pol Pot verborg de genocide die twee miljoen mensen het leven kostte… 69 00:04:43,053 --> 00:04:46,849 …door te beweren dat de Vietnamezen hen erin geluisd hadden. 70 00:04:47,016 --> 00:04:50,269 6 MAANDEN NADAT AMIN DICTATOR WERD 71 00:04:51,103 --> 00:04:55,774 Het duurde niet lang voordat Oeganda's Vriendelijke Reus… 72 00:04:55,858 --> 00:04:58,235 …deze tactiek ook nodig had. 73 00:04:58,819 --> 00:05:01,488 Amin had een charmante uitstraling. 74 00:05:01,572 --> 00:05:04,575 Maar de man was absoluut een moordenaar… 75 00:05:05,576 --> 00:05:09,079 …vanaf het allereerste moment dat hij aan de macht was. 76 00:05:10,080 --> 00:05:12,499 Na zes maanden… 77 00:05:12,583 --> 00:05:17,880 …klonken de beschuldigingen van slachtpartijen in de barakken. 78 00:05:19,089 --> 00:05:22,593 De slachtoffers waren soldaten van de etnische groepen… 79 00:05:22,676 --> 00:05:25,596 …van voormalig president Obote. 80 00:05:25,679 --> 00:05:30,142 Mensen werden vermoord in de bossen buiten Kampala. 81 00:05:30,225 --> 00:05:34,396 Daar werden ze ook begraven of gedumpt in de Nijl. 82 00:05:37,816 --> 00:05:40,027 De geruchten namen toe… 83 00:05:40,110 --> 00:05:43,655 …en de Amerikaanse reporter Nicholas Stroh ging op onderzoek. 84 00:05:43,739 --> 00:05:48,118 Samen met zijn vriend Robert Siedle, professor op een lokale universiteit. 85 00:05:48,202 --> 00:05:50,746 Ze rijden naar de plaats delict. 86 00:05:50,829 --> 00:05:54,833 Barakken zo'n 270 kilometer ten zuidwesten van Kampala. 87 00:05:56,335 --> 00:05:59,421 Na twee dagen zijn ze ineens verdwenen. 88 00:06:00,506 --> 00:06:03,175 Wekenlang wordt er niets van ze vernomen. 89 00:06:04,176 --> 00:06:09,306 Amin belooft Strohs vrouw dat hij de onderste steen boven zou halen. 90 00:06:10,265 --> 00:06:13,602 Maar het duurt maanden voordat het onderzoek begint. 91 00:06:14,269 --> 00:06:19,691 Dan ontsnapt een Oegandese luitenant naar Tanzania met een wreed verhaal. 92 00:06:19,775 --> 00:06:25,989 Hij vertelt dat de twee Amerikanen zijn vermoord door Amins officieren. 93 00:06:26,073 --> 00:06:29,368 Hun lichamen zijn verbrand en in het water gegooid. 94 00:06:33,747 --> 00:06:37,835 Al snel blijkt dat er hooggeplaatste officials bij betrokken waren. 95 00:06:37,918 --> 00:06:41,130 Maar Amin sluit de zaak zonder iemand aan te klagen. 96 00:06:42,506 --> 00:06:46,176 Weer een succesverhaal uit het handboek? Niet echt. 97 00:06:52,266 --> 00:06:54,935 Dit toont de ware aard van Amins regime. 98 00:06:55,018 --> 00:06:58,397 Het gerucht groeit uit tot een voorpaginaverhaal. 99 00:06:58,480 --> 00:07:02,192 Het wordt heel langzaam steeds duidelijker… 100 00:07:02,276 --> 00:07:05,779 …dat Amins regime uitzonderlijk wreed is. 101 00:07:05,863 --> 00:07:08,782 Maar wat kan jou het schelen wat de wereld denkt? 102 00:07:08,866 --> 00:07:11,660 Als je eigen volk maar trouw blijft. 103 00:07:11,743 --> 00:07:14,997 En het handboek heeft daarvoor de perfecte tactiek. 104 00:07:17,082 --> 00:07:20,752 TACTIEK KIES EEN ZONDEBOK 105 00:07:23,714 --> 00:07:28,469 Elke tiran weet dat zijn land bestaat uit mensen met emoties. 106 00:07:29,136 --> 00:07:31,847 En emoties kun je manipuleren. 107 00:07:32,431 --> 00:07:37,060 De zondebok is een van de meest effectieve tactieken. 108 00:07:39,146 --> 00:07:43,734 Iemand anders de schuld geven van de ellende van de massa. 109 00:07:43,817 --> 00:07:49,239 Zo win je het vertrouwen en de steun van de massa. 110 00:07:51,283 --> 00:07:53,285 Daar zijn vele voorbeelden van. 111 00:07:54,786 --> 00:07:58,040 Stalin gaf de schuld aan koelaks, rijke boeren… 112 00:07:58,123 --> 00:08:02,920 …wegens zelfverrijking toen de Sovjeteconomie was ingestort. 113 00:08:03,795 --> 00:08:07,132 Kadaffi maakte een wet om bezittingen te confisqueren… 114 00:08:07,216 --> 00:08:11,053 …van Libische Italianen, die ooit over het land heersten. 115 00:08:11,136 --> 00:08:14,598 Hij zette ze het land uit op De Dag van de Wraak. 116 00:08:14,681 --> 00:08:16,642 En natuurlijk Adolf Hitler. 117 00:08:16,725 --> 00:08:21,563 Hij bouwde zijn hele beweging op de Jodenvervolging. 118 00:08:22,189 --> 00:08:27,069 Maar toen Amin die tactiek inzette, had hij wat anders in gedachten. 119 00:08:27,152 --> 00:08:30,072 Het waren economisch zware tijden… 120 00:08:30,155 --> 00:08:34,493 …en Amin moest dingen bedenken om het volk gerust te stellen… 121 00:08:34,576 --> 00:08:39,206 …om te laten zien dat hij een belangrijk leider was. 122 00:08:39,289 --> 00:08:43,877 En dus ging hij op zoek naar een nieuw doelwit. 123 00:08:43,961 --> 00:08:45,754 Dat waren de Aziaten. 124 00:08:48,298 --> 00:08:51,552 In Oeganda woonden ongeveer 100.000 Aziaten. 125 00:08:51,635 --> 00:08:54,555 Voornamelijk mensen uit India. 126 00:08:54,638 --> 00:08:57,891 Ze waren gekomen tijdens de Britse kolonisatie… 127 00:08:57,975 --> 00:09:01,728 …om de spoorlijn aan te leggen. En ze gingen niet meer terug. 128 00:09:02,312 --> 00:09:06,191 Er waren zo'n 80.000 Aziaten op een populatie van 10 miljoen. 129 00:09:06,275 --> 00:09:09,486 Ze bezaten vrijwel alle winkels en bedrijven. 130 00:09:09,570 --> 00:09:13,407 Veel Oegandezen hadden een hekel aan ze. 131 00:09:13,490 --> 00:09:16,326 Ze zagen al die Aziatische zakenmensen… 132 00:09:16,410 --> 00:09:20,831 …en dachten: dit is ons land. Dat hoort van Afrikanen te zijn. 133 00:09:20,914 --> 00:09:25,752 Wij weten uit ervaring dat Aziaten zeer gehaaid zijn. 134 00:09:25,836 --> 00:09:29,715 En ze buiten dit land al heel lang uit. 135 00:09:30,591 --> 00:09:32,342 Toen Amin aan de macht kwam… 136 00:09:32,426 --> 00:09:36,597 …waren de Oegandese Indiërs daar opgetogen over. 137 00:09:36,680 --> 00:09:42,352 Amin zei dat hij de Indiërs had bevrijd van het Britse juk. 138 00:09:42,436 --> 00:09:47,316 Maar als lezer van het handboek, veranderde hij al snel van toon. 139 00:09:47,941 --> 00:09:49,943 9 MAANDEN NADAT AMIN DICTATOR WERD 140 00:09:50,027 --> 00:09:53,614 Eind 1971 hield Amin een persconferentie… 141 00:09:53,697 --> 00:09:57,868 …waarin hij zei dat de Aziaten tegen de Oegandezen waren. 142 00:09:57,951 --> 00:10:00,579 Dat ze ze niet ontwikkeld vonden. 143 00:10:01,496 --> 00:10:05,626 Maar toen stond er weer een vriendelijke Amin op. 144 00:10:07,377 --> 00:10:10,297 Amin nodigt Aziatische leiders uit… 145 00:10:10,380 --> 00:10:13,717 …om die misverstanden uit de wereld te helpen. 146 00:10:14,718 --> 00:10:17,804 Alle Oegandese vips waren aanwezig… 147 00:10:17,888 --> 00:10:20,515 …net als de internationale pers. 148 00:10:20,599 --> 00:10:25,062 De sfeer is hoopvol, tot de president arriveert… 149 00:10:25,145 --> 00:10:28,065 …met zijn hoogste officieren. 150 00:10:30,692 --> 00:10:33,862 Amin valt meteen de Aziatische gemeenschap aan. 151 00:10:33,945 --> 00:10:37,658 Hij beschuldigt ze van belastingontduiking, geld wegsluizen… 152 00:10:37,741 --> 00:10:41,244 …en het discrimineren van zwarte bedrijven. 153 00:10:41,328 --> 00:10:44,539 Met andere woorden: economisch en cultureel verraad. 154 00:10:45,874 --> 00:10:49,461 Het gevolg is een golf van anti-Aziatische propaganda… 155 00:10:49,544 --> 00:10:51,463 …haat en geweld. 156 00:10:53,548 --> 00:10:56,385 Door het zaaien van verdeeldheid… 157 00:10:56,468 --> 00:11:01,556 …zorgt Amin niet alleen voor wantrouwen binnen de samenleving… 158 00:11:01,640 --> 00:11:05,102 …maar verenigt hij tevens zijn aanhangers. 159 00:11:05,185 --> 00:11:08,188 Voornamelijk de zwarte Oegandezen. 160 00:11:09,022 --> 00:11:11,692 Nu je je zondebokken hebt… 161 00:11:11,775 --> 00:11:14,486 …denk je dat je alles kan maken. 162 00:11:14,569 --> 00:11:18,115 Maar zo simpel is dat niet. Nou ja, nog niet. 163 00:11:18,740 --> 00:11:22,828 Zelfs dictaturen hebben vangrails, ook wel wetten genoemd. 164 00:11:23,412 --> 00:11:24,913 Die moet je slopen. 165 00:11:26,289 --> 00:11:29,334 TACTIEK MAAK VAN DE WET EEN WAPEN 166 00:11:29,418 --> 00:11:32,754 Het leuke van alleenheerser zijn… 167 00:11:32,838 --> 00:11:34,798 …is dat je nooit 'nee' hoort. 168 00:11:35,298 --> 00:11:39,094 Maar alle obstakels wegnemen is een hels karwei. 169 00:11:39,594 --> 00:11:43,014 Juridische instellingen kunnen een hindernis zijn. 170 00:11:43,098 --> 00:11:45,142 Dus worden ze ontmanteld. 171 00:11:45,225 --> 00:11:49,271 Het idee is het verzwakken van die instituten… 172 00:11:49,354 --> 00:11:53,442 …en vangrails die je macht binnen de perken houden. 173 00:11:54,067 --> 00:11:56,319 En als die vangrails weg zijn… 174 00:11:56,403 --> 00:11:59,030 …kun je de wet inzetten tegen de zondebok. 175 00:11:59,823 --> 00:12:02,451 En dat is iets wat elke tiran wil. 176 00:12:05,495 --> 00:12:10,625 Amin kon de regering controleren, de overheid… 177 00:12:10,709 --> 00:12:12,753 …en de economische structuur. 178 00:12:13,420 --> 00:12:15,547 Mijn tactiek is sport. 179 00:12:15,630 --> 00:12:18,550 Maar ik sla ook mensen knock-out met politiek. 180 00:12:19,926 --> 00:12:23,638 Alleen het rechtswezen kon hij niet beïnvloeden. 181 00:12:24,639 --> 00:12:27,267 Dus schrapte hij een deel van de grondwet. 182 00:12:27,350 --> 00:12:32,814 Hij gaf zichzelf de macht om wetten aan te nemen. 183 00:12:33,690 --> 00:12:38,111 Zet de rechters aan de zijlijn, en het speelveld ligt helemaal open. 184 00:12:38,695 --> 00:12:42,616 Voor Amin is dat de volgende fase in de zondebokoperatie. 185 00:12:43,450 --> 00:12:46,620 18 MAANDEN NADAT AMIN DICTATOR WERD 186 00:12:46,703 --> 00:12:50,457 Op een ochtend tijdens een bezoek aan Soroti… 187 00:12:50,540 --> 00:12:55,045 …staat Amin vroeg op en rijdt naar het lokale radiostation. 188 00:12:55,128 --> 00:12:57,214 Daar spreekt hij het volk toe. 189 00:12:57,297 --> 00:13:02,969 Hij zei: 'Ik droomde vannacht dat de Aziaten de koe melken… 190 00:13:03,053 --> 00:13:04,763 …zonder dat ze die voeren. 191 00:13:04,846 --> 00:13:09,810 Daarom denk ik dat we van die Aziaten af moeten.' 192 00:13:10,811 --> 00:13:15,607 Ik wil geen Indiërs meer zien in Kampala Street. 193 00:13:15,690 --> 00:13:18,193 Wilt u echt alle Aziaten uitzetten? 194 00:13:18,276 --> 00:13:20,612 Ja, ze moeten naar hun eigen land. 195 00:13:20,695 --> 00:13:26,535 De Aziatische gemeenschap kreeg drie maanden om het land te verlaten. 196 00:13:26,618 --> 00:13:30,664 En daarom moeten ze al hun bezittingen verkopen… 197 00:13:30,747 --> 00:13:34,042 …tussen nu en negen dagen. 198 00:13:35,877 --> 00:13:39,548 Ik werkte als student-assistent op de universiteit. 199 00:13:39,631 --> 00:13:44,553 En in de Aziatische gemeenschap dachten ze… 200 00:13:44,636 --> 00:13:46,304 …dat het retoriek was. 201 00:13:47,764 --> 00:13:52,394 Aziatische leiders vroegen het hof om bescherming, maar dat was zinloos. 202 00:13:53,603 --> 00:13:56,606 Veel van die mensen waren in Oeganda geboren. 203 00:13:56,690 --> 00:14:01,111 Hun families woonden al generaties lang in Oeganda. Ze konden nergens heen. 204 00:14:01,987 --> 00:14:07,033 Ze lieten hun auto's staan op het vliegveld, met de sleutels erin. 205 00:14:08,410 --> 00:14:10,912 Niemand wist wat er met ze zou gebeuren. 206 00:14:11,788 --> 00:14:16,543 Denk je eens in, een land waar je al je hele leven woont… 207 00:14:16,626 --> 00:14:18,879 Een aantal generaties. 208 00:14:18,962 --> 00:14:23,425 En dan ga je weg en is er niemand om afscheid van te nemen. 209 00:14:25,594 --> 00:14:28,388 Maar het was niet voor iedereen een ramp. 210 00:14:29,514 --> 00:14:32,475 Als je je verlost hebt van je zondebokken… 211 00:14:32,559 --> 00:14:35,145 …is het tijd om te innen. 212 00:14:36,229 --> 00:14:39,983 Toen de Aziatische bevolking eruit geschopt was… 213 00:14:40,901 --> 00:14:44,362 …werd dat min of meer gevierd in Oeganda. 214 00:14:46,990 --> 00:14:52,495 Amin legde beslag op de bedrijven die van de Aziaten waren geweest… 215 00:14:52,579 --> 00:14:55,457 …en schonk ze aan de Afrikanen. 216 00:14:56,291 --> 00:14:59,419 Goed dat ze weg zijn. -Waarom? 217 00:15:00,170 --> 00:15:02,172 Ze hebben ons leeggezogen. 218 00:15:04,299 --> 00:15:06,426 Een populaire actie. 219 00:15:06,509 --> 00:15:10,013 Het maakte diepe indruk… 220 00:15:10,096 --> 00:15:13,642 …op een grote meerderheid… 221 00:15:14,809 --> 00:15:18,438 …dus het was populair. Maar of het nou een succes was. 222 00:15:19,064 --> 00:15:23,735 Na de uitzetting van de Aziaten ontstond er een economische crisis. 223 00:15:23,818 --> 00:15:28,657 De mensen die de winkels van de Aziaten hadden gekregen… 224 00:15:28,740 --> 00:15:33,870 …ontbeerden de skills. Ze wisten niet hoe ze een onderneming moesten runnen. 225 00:15:35,038 --> 00:15:38,166 Er ontstond een tekort aan producten… 226 00:15:38,249 --> 00:15:41,378 …wat resulteerde in een hoge inflatie. 227 00:15:41,920 --> 00:15:46,257 Veel onderdelen van de economie stortten in. 228 00:15:47,926 --> 00:15:51,513 Dus het terroriseren van één kleine groep lost niet alles op. 229 00:15:51,596 --> 00:15:54,391 Het kan zelfs tot hoofdpijn leiden. 230 00:15:54,474 --> 00:15:57,978 Maar dat ligt niet aan het handboek, maar aan de mensen. 231 00:15:58,061 --> 00:16:03,066 Voordat ze gaan klagen, moet je ze een reden geven om dat niet te doen. 232 00:16:03,191 --> 00:16:06,277 TACTIEK GEBRUIK PIJN 233 00:16:08,279 --> 00:16:09,197 Martelen. 234 00:16:09,781 --> 00:16:13,410 Martelen is een goede manier om tegenstanders af te schrikken. 235 00:16:13,493 --> 00:16:17,080 Het is beter dan doden, want de persoon blijft in leven. 236 00:16:17,163 --> 00:16:20,417 Je kan ze in de val lokken, opsluiten… 237 00:16:20,500 --> 00:16:24,421 …en geweld op ze uitoefenen. Daar houden tirannen van. 238 00:16:24,504 --> 00:16:25,839 Nou en of. 239 00:16:26,673 --> 00:16:30,385 De Rode Khmer van Pol Pot had vele marteltechnieken. 240 00:16:30,468 --> 00:16:32,971 Zoals waterboarding, schokken… 241 00:16:33,596 --> 00:16:37,017 …en zelfs mensen bedekken met schorpioenen. 242 00:16:37,892 --> 00:16:41,646 In Noord-Korea gebruiken ze slaaponthouding en De Duif… 243 00:16:42,272 --> 00:16:47,235 …een houding waarbij de wervelkolom van het slachtoffer naar buiten komt. 244 00:16:47,694 --> 00:16:52,866 De NKVD van Stalin gebruikte de klassieke wipgalg. 245 00:16:52,949 --> 00:16:57,746 Je bindt de handen op de rug en hijst het slachtoffer op. 246 00:16:58,496 --> 00:17:00,999 2 JAAR NADAT AMIN DICTATOR WERD 247 00:17:01,082 --> 00:17:03,168 De uitzetting van de Aziaten… 248 00:17:03,251 --> 00:17:07,964 …leidde tot meer smokkel en economische chaos. 249 00:17:09,007 --> 00:17:12,802 En dat is iets waar de oppositie graag gebruik van maakt. 250 00:17:12,886 --> 00:17:17,515 Om de orde te houden, vertrouwde Amin op zijn martelteam. 251 00:17:17,599 --> 00:17:19,809 Het Staatsonderzoeksbureau. 252 00:17:19,893 --> 00:17:24,689 De agenten waren berucht om hun gemeenheid en gevoel voor mode. 253 00:17:24,773 --> 00:17:28,151 Als je ze zag, wist je meteen wie ze waren. 254 00:17:29,402 --> 00:17:34,616 Broeken met wijde pijpen, donkere brillen, shirts met bloemenprint. 255 00:17:34,699 --> 00:17:37,285 Ze hadden zo'n jaren 70-vibe. 256 00:17:38,328 --> 00:17:40,205 Maar ondanks kun coole look… 257 00:17:40,288 --> 00:17:43,958 …waren het geen jongens om feest mee te vieren. 258 00:17:44,626 --> 00:17:47,796 Sommigen werden letterlijk van de straat geplukt. 259 00:17:47,879 --> 00:17:50,256 Ze werden uit een restaurant getrokken… 260 00:17:50,340 --> 00:17:54,552 …in de kofferbak gestopt en meegenomen. 261 00:17:55,136 --> 00:17:57,013 Niemand zag ze ooit terug. 262 00:17:59,015 --> 00:18:00,683 Maar men wist waar ze waren. 263 00:18:00,767 --> 00:18:02,143 STAATSONDERZOEKSBUREAU 264 00:18:02,227 --> 00:18:06,356 Amin had een groot aantal martellocaties. 265 00:18:07,273 --> 00:18:10,860 De beruchtste was het Staatsonderzoeksbureau… 266 00:18:10,944 --> 00:18:14,030 …in het centrum van Kampala. 267 00:18:14,948 --> 00:18:17,742 De Franse ambassade stond ernaast. 268 00:18:17,826 --> 00:18:23,331 En men zegt dat ze daar het gekrijs konden horen. 269 00:18:24,124 --> 00:18:28,628 Het pand stond bekend om de vreselijke dingen die er gebeurden. 270 00:18:29,212 --> 00:18:32,173 Onschuldige mensen werden er gemarteld en gedood. 271 00:18:34,217 --> 00:18:39,848 Maar Amin en zijn handlangers lieten er altijd een paar ontsnappen. 272 00:18:39,931 --> 00:18:42,350 Dan konden die het verhaal vertellen. 273 00:18:42,433 --> 00:18:47,689 Er was ook een plek waar ze met een hamer op je hoofd sloegen. 274 00:18:48,481 --> 00:18:52,318 Amin hechtte veel waarde aan die verhalen… 275 00:18:52,402 --> 00:18:55,280 …zodat de mensen bang bleven. 276 00:18:55,363 --> 00:19:00,451 Gewone burgers wisten zo nooit wie te vertrouwen was… 277 00:19:00,535 --> 00:19:03,538 …en er ontstond geen georganiseerde oppositie. 278 00:19:04,622 --> 00:19:08,251 Je zou denken dat mensen je dan gaan haten… 279 00:19:08,334 --> 00:19:11,754 …maar zoals alle tirannen weten, is dat niet zo. 280 00:19:11,838 --> 00:19:16,259 We zijn niet zo goed in het verschil zien tussen angst… 281 00:19:16,342 --> 00:19:19,721 …en een algemeen gevoel van opwinding. 282 00:19:20,805 --> 00:19:25,101 In een dictatuur gaan de mensen dan denken… 283 00:19:25,185 --> 00:19:29,355 …dat die emotie een gevoel voor de dictator is. 284 00:19:30,857 --> 00:19:35,778 En dat gevoel lijkt heel erg op liefde. 285 00:19:35,862 --> 00:19:40,491 Je kan het vergelijken met huiselijk geweld. 286 00:19:40,575 --> 00:19:42,744 Of geweld binnen een bende. 287 00:19:42,827 --> 00:19:44,329 Of een sekte. 288 00:19:44,871 --> 00:19:49,500 Ze voelen zich op één lijn liggen met hun onderdrukker. 289 00:19:50,668 --> 00:19:55,423 Maar er zijn altijd types die niet voor je vreselijke charme vallen. 290 00:19:56,966 --> 00:20:00,220 6 JAAR NADAT AMIN DICTATOR WERD 291 00:20:00,386 --> 00:20:02,847 Zoals deze man. Janani Luwum… 292 00:20:02,931 --> 00:20:07,227 …de Anglicaanse aartsbisschop van Oeganda, Rwanda, Burundi en Zaïre. 293 00:20:07,310 --> 00:20:11,064 Een van de machtigste christenen in Oost-Afrika. 294 00:20:11,147 --> 00:20:13,816 Luwum werd door bijna iedereen gewaardeerd. 295 00:20:14,609 --> 00:20:18,571 Tijdens zijn ambtstermijn voelde hij zich steeds vaker verplicht… 296 00:20:18,655 --> 00:20:21,241 …zich uit te spreken tegen het geweld. 297 00:20:21,324 --> 00:20:24,202 Hij keurde het geweld af. 298 00:20:24,285 --> 00:20:29,415 Dat was genoeg voor Amin om de bisschop als een gevaar te zien. 299 00:20:32,502 --> 00:20:35,964 Amin kaatst de bal terug naar de aartsbisschop. 300 00:20:36,047 --> 00:20:39,842 Amin beschuldigde hem, en twee ministers… 301 00:20:39,926 --> 00:20:43,429 …van het samenzweren tegen de regering. 302 00:20:44,222 --> 00:20:47,141 De bisschop zou wapens verzamelen… 303 00:20:47,225 --> 00:20:50,311 …voor een Anglicaanse opstand. 304 00:20:50,395 --> 00:20:55,233 Een dag later werden ze gevonden in een autowrak. 305 00:20:55,316 --> 00:20:58,736 Ze zouden zijn omgekomen bij een auto-ongeluk. 306 00:20:58,820 --> 00:21:02,240 Maar getuigen vertellen een heel ander verhaal. 307 00:21:03,324 --> 00:21:07,328 Luwum en zijn vrouw zouden in het huis van Amin zijn… 308 00:21:08,288 --> 00:21:11,207 …toen de president ze even wilde spreken. 309 00:21:14,711 --> 00:21:19,048 Amin beschuldigde Luwum van verraad en eiste een bekentenis. 310 00:21:19,090 --> 00:21:20,508 BEKENTENIS 311 00:21:20,591 --> 00:21:23,261 Luwum weigerde en werd gearresteerd. 312 00:21:23,845 --> 00:21:29,100 Luwen werd mishandeld en bedreigd met ergere dingen… 313 00:21:29,183 --> 00:21:31,769 …als hij niet zou bekennen. 314 00:21:32,478 --> 00:21:34,480 Maar Luwum zwichtte niet. 315 00:21:35,481 --> 00:21:38,234 Die nacht kreeg Luwum bezoek. 316 00:21:38,818 --> 00:21:41,237 Amin trachtte de bisschop om te praten… 317 00:21:41,821 --> 00:21:45,825 …maar Luwum vroeg om Gods genade voor Oeganda en haar leiders. 318 00:21:47,160 --> 00:21:50,413 Maar genade kende Amin niet. 319 00:21:54,625 --> 00:21:56,919 Hij werd meteen begraven. 320 00:21:57,003 --> 00:22:00,089 Het lichaam is nooit onderzocht. 321 00:22:00,173 --> 00:22:05,386 Maar hij was duidelijk doodgeschoten, en al zijn botten waren gebroken. 322 00:22:06,220 --> 00:22:09,140 Misschien kan je ook wel eens te ver gaan. 323 00:22:09,807 --> 00:22:13,061 De moord op de aartsbisschop voedde het gevoel… 324 00:22:13,144 --> 00:22:15,480 …dat Amin weg moest. 325 00:22:15,563 --> 00:22:19,525 Maar als je met je rug tegen de muur staat… 326 00:22:19,609 --> 00:22:24,322 …heeft het handboek nog een troefkaart waarmee je alles kan redden. 327 00:22:24,447 --> 00:22:28,368 TACTIEK BEGIN EEN OORLOG 328 00:22:31,037 --> 00:22:32,121 Oorlog. 329 00:22:32,789 --> 00:22:33,998 Wat heb je eraan? 330 00:22:36,459 --> 00:22:37,877 Als tiran een hele hoop. 331 00:22:38,711 --> 00:22:43,674 Helemaal als je in de problemen zit, zoals Idi Amin in 1978. 332 00:22:44,342 --> 00:22:48,763 Tirannen voeren altijd oorlog, want er is altijd een reden. 333 00:22:48,846 --> 00:22:51,766 Als de binnenlandse steun wat fragiel wordt. 334 00:22:51,849 --> 00:22:56,896 Dan zoeken ze een buitenlandse vijand om met het land tegen te strijden. 335 00:22:58,523 --> 00:23:02,693 Amin gebruikte de dreiging van een invasie… 336 00:23:02,777 --> 00:23:07,949 …als inspiratie voor de trouw en offerbereidheid van de Oegandezen. 337 00:23:08,032 --> 00:23:10,118 7 JAAR NADAT AMIN DICTATOR WERD 338 00:23:10,201 --> 00:23:12,036 Eens zien hoe dat ging. 339 00:23:13,496 --> 00:23:15,832 In 1978… 340 00:23:15,915 --> 00:23:21,295 …trokken Oegandese eenheden de grens met Tanzania over. 341 00:23:22,797 --> 00:23:27,135 Hij had geen legitieme reden om Tanzania binnen te vallen. 342 00:23:27,218 --> 00:23:29,011 Het diende als afleiding. 343 00:23:29,762 --> 00:23:32,348 En er viel nog wat te vereffenen. 344 00:23:32,432 --> 00:23:36,519 Tanzania had altijd een goede relatie gehad met Milton Obote. 345 00:23:36,602 --> 00:23:39,439 Het is tijd dat de Oegandezen… 346 00:23:39,522 --> 00:23:42,316 …het regime des doods omver werpen. 347 00:23:43,109 --> 00:23:45,862 En Amin vond dat niet leuk. 348 00:23:45,945 --> 00:23:49,198 Als je van deze tactiek gebruikmaakt… 349 00:23:49,282 --> 00:23:51,659 …heb je wel een goed leger nodig. 350 00:23:51,742 --> 00:23:55,288 Het leger van Amin had de modernste wapens… 351 00:23:55,371 --> 00:23:57,081 …maar het was een feit… 352 00:23:57,915 --> 00:24:03,087 …dat zijn soldaten nooit gevochten hadden tegen een gewapende tegenstander. 353 00:24:04,046 --> 00:24:09,510 Ze richtten hun gewelddaden alleen maar op ongewapende Oegandezen. 354 00:24:09,594 --> 00:24:14,557 Amin is hier begonnen door mijn land binnen te trekken. 355 00:24:15,391 --> 00:24:22,356 Hij had nu een legitiem excuus om Oeganda binnen te vallen. 356 00:24:22,440 --> 00:24:26,819 En dat was iets wat Amin niet in gedachten had. 357 00:24:27,528 --> 00:24:32,575 Het leger van Oeganda was volkomen stuurloos. 358 00:24:32,658 --> 00:24:37,330 Het leger van Tanzania was veel beter georganiseerd. 359 00:24:38,122 --> 00:24:41,125 Al snel stortte Amins leger in. 360 00:24:47,131 --> 00:24:49,342 Amin is in Arua, daar gaan we heen. 361 00:24:49,425 --> 00:24:51,260 Gaan jullie erheen? -Ja. 362 00:24:51,344 --> 00:24:55,389 Wanneer zijn jullie daar? -Geen idee, we gaan te voet. 363 00:24:58,601 --> 00:25:02,271 Amin was nog in het land, met een zender. 364 00:25:02,355 --> 00:25:07,193 En hij claimde nog steeds dat hij aan de macht was. 365 00:25:07,276 --> 00:25:09,946 Hij zei tegen de bevolking… 366 00:25:10,029 --> 00:25:12,615 …die hij jarenlang ontmenselijkt had… 367 00:25:12,698 --> 00:25:16,953 …dat ze moesten opstaan en voor hem moesten vechten. 368 00:25:17,036 --> 00:25:19,330 Dat was natuurlijk onzin. 369 00:25:19,997 --> 00:25:23,960 Niets maakt zo weinig indruk als een verliezer op de vlucht. 370 00:25:25,086 --> 00:25:27,672 Schrijf op. Als je oorlog wil voeren… 371 00:25:27,755 --> 00:25:30,383 …zorg dan wel dat je kan winnen. 372 00:25:30,466 --> 00:25:36,305 Uiteindelijk ontvlucht hij het land, naar Saoedi-Arabië. 373 00:25:36,389 --> 00:25:39,267 Als banneling voor de rest van zijn leven. 374 00:25:40,226 --> 00:25:43,854 Van de val van Amins regime kunnen we iets leren. 375 00:25:43,938 --> 00:25:48,609 Ook al heb je een handboek, succes is nooit gegarandeerd. 376 00:25:48,693 --> 00:25:52,405 Om te kunnen blijven heersen heb je een grotere visie nodig… 377 00:25:52,488 --> 00:25:54,949 …en de discipline om het waar te maken. 378 00:25:55,908 --> 00:26:01,289 Geloof het van de man die alle aspecten van het dagelijks leven controleerde. 379 00:26:01,372 --> 00:26:03,958 Inclusief het belangrijkste concept. 380 00:26:05,042 --> 00:26:06,252 De waarheid. 381 00:26:06,335 --> 00:26:07,962 Aan wie danken we dit? 382 00:26:38,576 --> 00:26:41,412 Ondertiteld door: Richard Bovelander