1 00:00:08,717 --> 00:00:09,927 De droom is voorbij. 2 00:00:13,847 --> 00:00:17,267 {\an8}In 1971… -Muziek had een boodschap. 3 00:00:27,402 --> 00:00:29,112 De wereld veranderde. 4 00:00:31,073 --> 00:00:34,833 {\an8}We legden de fundamenten voor de 21e eeuw in 1971. 5 00:01:14,199 --> 00:01:18,539 {\an8}In Engeland praatte je niet als je stoned was. 6 00:01:18,620 --> 00:01:23,000 {\an8}Je kon drie uur lang in een kamer zitten met 12 mensen en naar muziek luisteren. 7 00:01:23,083 --> 00:01:26,673 Als ze dan uiteindelijk weggingen, had je nog geen idee wie ze waren. 8 00:01:31,216 --> 00:01:36,596 {\an8}Ik ging naar een appartement in Battersea en iemand had een vriend op bezoek. 9 00:01:36,680 --> 00:01:41,560 Het was een gozer met lang haar die op Lauren Bacall leek… 10 00:01:41,643 --> 00:01:45,903 …die met vijf vloeitjes de meest perfecte hasj-joints draaide. 11 00:01:48,066 --> 00:01:52,196 Ik vertel dit verhaal omdat het Bowie was… 12 00:01:52,279 --> 00:01:53,949 …en ik wist niet wie hij was. 13 00:01:55,866 --> 00:02:00,906 In 1971 was Bowie nog niet de Bowie die we nu kennen. 14 00:02:02,289 --> 00:02:05,539 {\an8}Ik voelde me niet echt een rockzanger of een rockster of zo. 15 00:02:05,626 --> 00:02:09,416 {\an8}Ik had toen echt het gevoel dat ik tekortschoot. 16 00:02:10,380 --> 00:02:14,510 Maar ik was vastberaden om te doen wat ik wilde doen… 17 00:02:14,593 --> 00:02:16,853 …en ik was echt op zoek naar iets nieuws. 18 00:02:16,929 --> 00:02:20,929 Wat zou ik leuk vinden om op het podium te zien? 19 00:02:21,934 --> 00:02:25,524 En het leek me toen gewoon interessant… 20 00:02:25,604 --> 00:02:28,444 …om iets te creëren dat totaal anders was. 21 00:02:28,524 --> 00:02:31,864 Want er was een soort groeiend verzet in Engeland. 22 00:02:36,156 --> 00:02:39,366 Ik wil van dit land houden, want dit is het land van mijn man… 23 00:02:39,451 --> 00:02:41,371 …en ik vind het een interessant land. 24 00:02:41,787 --> 00:02:46,787 Maar jullie zijn zo nostalgisch en jullie hebben het altijd over het verleden… 25 00:02:46,875 --> 00:02:50,165 …maar we moeten in het heden leven en je kunt het verleden achter je laten. 26 00:02:50,546 --> 00:02:52,546 De West-Duitse minister van Economische Zaken… 27 00:02:52,631 --> 00:02:54,171 Sorry, nee. -Beetje haast, hè? 28 00:02:54,258 --> 00:02:58,258 De West-Duitse minister Economische Zaken zei dat Britse zakenmannen met bolhoeden… 29 00:02:58,345 --> 00:03:01,845 …doorgaans op te traditionele wijze zaken doen. Vindt u dat ook? 30 00:03:01,932 --> 00:03:03,432 Niet echt, nee. 31 00:03:03,517 --> 00:03:07,397 Als we deel gaan nemen aan de interne markt, moeten we dan van dat imago af? 32 00:03:07,479 --> 00:03:08,769 Nee, absoluut niet. 33 00:03:09,731 --> 00:03:12,281 Hij zei dat Britse zakenmannen met bolhoeden… 34 00:03:12,359 --> 00:03:14,319 Wat heeft dat met jou te maken? Wegwezen. 35 00:03:14,403 --> 00:03:18,123 {\an8}Open je doos 36 00:03:22,578 --> 00:03:25,328 {\an8}Open je doos 37 00:03:28,625 --> 00:03:31,295 {\an8}Open je broek 38 00:03:34,089 --> 00:03:36,759 {\an8}Open je dijen 39 00:03:40,137 --> 00:03:41,967 {\an8}Open je benen 40 00:03:43,098 --> 00:03:45,848 Kan ik jullie iets voorleggen over de creatieve fase… 41 00:03:45,934 --> 00:03:49,484 …waar jullie allebei doorheen gaan? Jullie moeten accepteren, vooral John… 42 00:03:49,563 --> 00:03:53,233 …dat het mensen van je heeft vervreemd die eerst dol op je waren. 43 00:03:53,317 --> 00:03:56,277 Veel van hen? -Ja. Ze begrijpen je niet meer. 44 00:03:59,281 --> 00:04:04,121 {\an8}YOKO: DIT LIEDJE WORDT GEBOYCOT EN DAT IS VAST OMDAT IK EEN VROUW BEN 45 00:04:05,454 --> 00:04:08,214 {\an8}John en Yoko werden als mafketels gezien. 46 00:04:08,290 --> 00:04:11,290 {\an8}Mensen stonden wantrouwig tegenover hen. 47 00:04:11,376 --> 00:04:16,456 {\an8}Het voelde alsof de hele tegencultuur terechtstond. 48 00:04:17,841 --> 00:04:23,141 Ik vreesde dat de gevestigde orde de jeugdcultuur terug zou brengen… 49 00:04:23,222 --> 00:04:25,142 …op het niveau van voor de Beatles. 50 00:04:25,224 --> 00:04:30,104 En dat er weer binnen de lijntjes gekleurd zou worden. 51 00:04:30,687 --> 00:04:35,897 Ik moest mensen ertoe aansporen niet terug te verlangen naar de jaren '60. 52 00:04:35,984 --> 00:04:39,284 Dat is niet goed. Je moet in het nu leven. 53 00:04:40,822 --> 00:04:43,332 WORD WAKKER, INGESLAPEN MENSEN 54 00:04:54,169 --> 00:04:56,919 Ik was toen 15. 55 00:04:57,005 --> 00:05:01,215 {\an8}Ik probeerde erachter te komen waar ik precies thuishoorde. 56 00:05:01,969 --> 00:05:04,299 {\an8}Dit is het National Front. 57 00:05:04,388 --> 00:05:09,978 De partij die zegt: 'Zet Groot-Brittannië en de Britten op de eerste plek.' 58 00:05:10,060 --> 00:05:14,190 Ik hoorde bij de eerste generatie zwarte jongeren die in het VK geboren was. 59 00:05:14,273 --> 00:05:18,033 {\an8}En je zag toen overal in grote, witte graffitiletters de woorden: 60 00:05:18,110 --> 00:05:19,400 {\an8}'Houd het VK wit.' 61 00:05:19,486 --> 00:05:20,486 {\an8}ENOCH HEEFT GELIJK 62 00:05:20,571 --> 00:05:23,121 En die woorden kwam je elke dag tegen. 63 00:05:23,198 --> 00:05:25,578 HOUD HET VK WIT 64 00:05:25,659 --> 00:05:28,749 Ik was met de burgerrechtenbeweging in de VS opgegroeid. 65 00:05:28,829 --> 00:05:30,829 Maar wij waren niet Amerikaans. 66 00:05:30,914 --> 00:05:33,674 Op die leeftijd zijn muziek en stijl heel belangrijk. 67 00:05:33,750 --> 00:05:37,300 Dus wij wilden gestalte geven aan onze eigen beweging middels muziek. 68 00:05:38,255 --> 00:05:41,255 En we verdiepten ons in het land van onze ouders. 69 00:05:48,724 --> 00:05:53,774 {\an8}Het mooie van muziek: als het je raakt Voel je geen pijn 70 00:05:53,854 --> 00:05:55,564 {\an8}Ik zeg het je 71 00:05:55,647 --> 00:05:58,437 {\an8}Het mooie van muziek: Als het je raakt 72 00:05:58,525 --> 00:06:01,355 Voel je geen pijn 73 00:06:01,445 --> 00:06:07,445 {\an8}Raak me met muziek Raak me nu met muziek 74 00:06:07,534 --> 00:06:09,704 {\an8}Dit is Trenchtownrock 75 00:06:09,786 --> 00:06:11,406 {\an8}Niet toekijken 76 00:06:11,496 --> 00:06:12,656 {\an8}Trenchtownrock 77 00:06:12,748 --> 00:06:14,878 Grote vis of sprot 78 00:06:14,958 --> 00:06:18,298 Trenchtownrock -Wat je zaait, zal je oogsten 79 00:06:18,378 --> 00:06:21,628 Trenchtownrock -En alleen Jahweh zal het weten 80 00:06:21,715 --> 00:06:24,885 Trenchtownrock -Ik zou ze nooit de rug toekeren 81 00:06:24,968 --> 00:06:26,638 Trenchtownrock 82 00:06:26,720 --> 00:06:29,890 De muziek komt voort uit menselijk lijden… 83 00:06:29,973 --> 00:06:35,103 …in een ander land, onder mensen met een revolutie aan hun zijde. 84 00:06:35,187 --> 00:06:38,477 Grooven -Het is Kingston 12 85 00:06:38,565 --> 00:06:41,685 Grooven -Het is Kingston 12 86 00:06:43,195 --> 00:06:46,275 {\an8}Muziek is fijn. Muziek biedt troost, maar… 87 00:06:46,365 --> 00:06:50,615 {\an8}…we hebben nu te maken met reggaemuziek, rastamuziek. 88 00:06:51,703 --> 00:06:55,123 Dat is gevaarlijke muziek. 89 00:06:55,207 --> 00:06:56,577 Je wil me kwaad doen 90 00:06:58,919 --> 00:07:03,629 Geen enkel muziekgenre roept zoveel weerstand op als reggaemuziek. 91 00:07:03,715 --> 00:07:08,255 Ze spelen het niet graag omdat het mensen leert zichzelf te zijn. 92 00:07:10,681 --> 00:07:14,271 Reggaemuziek komt voor de onderdrukte mensen op… 93 00:07:14,351 --> 00:07:15,891 …overal ter wereld. 94 00:07:17,771 --> 00:07:19,231 Het laat zien wat vrijheid is. 95 00:07:19,314 --> 00:07:21,864 Je voelt geen pijn 96 00:07:21,942 --> 00:07:27,912 Raak me nu met muziek Raak me nu met muziek 97 00:07:27,990 --> 00:07:32,240 {\an8}Eind jaren 60, begin jaren 70 was er weinig Jamaicaanse muziek op de radio. 98 00:07:32,327 --> 00:07:37,167 {\an8}De gevestigde orde wilde duidelijk de alternatieve geluiden de kop indrukken. 99 00:07:37,249 --> 00:07:41,799 Men zegt altijd dat het zo moeilijk is om reggaeplaten op de radio te krijgen. 100 00:07:41,879 --> 00:07:44,259 Is er echt zo'n vijandigheid tegenover de muziek? 101 00:07:44,339 --> 00:07:49,389 {\an8}Het is sowieso moeilijk om een plaat op de BBC te krijgen, reggaeplaat of niet. 102 00:07:49,469 --> 00:07:54,349 Elk ander genre heeft z'n eigen programma op de radio en dat heeft reggae niet. 103 00:07:54,433 --> 00:07:57,483 {\an8}De plaat wordt niet drie of vier keer gedraaid… 104 00:07:57,561 --> 00:08:01,021 {\an8}…waardoor mensen kunnen bepalen of ze hem leuk vinden of niet. 105 00:08:01,106 --> 00:08:03,356 {\an8}Als onze muziek toegang kreeg… 106 00:08:03,442 --> 00:08:08,912 {\an8}…via een soort snelweg of zo, zouden we overal ter wereld populair kunnen worden. 107 00:08:08,989 --> 00:08:10,949 Want we maken heel goede muziek. 108 00:08:18,040 --> 00:08:22,540 {\an8}Je krijgt er zin van Om te gaan dansen 109 00:08:22,628 --> 00:08:24,298 Reggae was niet mainstream… 110 00:08:24,379 --> 00:08:28,429 …maar we kwamen wel meer op gelijke voet met onze witte vrienden. 111 00:08:29,343 --> 00:08:31,393 Het liet ons zien hoe we vooruit konden komen. 112 00:08:31,470 --> 00:08:33,760 Ik wil dat je weet 113 00:08:33,847 --> 00:08:36,097 Ik groeide op met een vreemde dualiteit. 114 00:08:36,183 --> 00:08:39,853 Als je in een zwarte gemeenschap opgroeit, luister je niet naar rockmuziek. 115 00:08:39,937 --> 00:08:43,687 Maar ik stond er nooit bij stil waarom ik bepaalde muziek leuk vond. 116 00:08:43,774 --> 00:08:45,824 Het sprak me gewoon aan. 117 00:08:45,901 --> 00:08:48,401 Thuis luisterde ik naar reggae… 118 00:08:48,487 --> 00:08:52,067 …maar op school luisterde ik naar de Stones, de Kinks en de Beatles. 119 00:08:52,157 --> 00:08:55,907 En in 1971, op m'n 15e, was ik op een concert van The Who. 120 00:08:55,994 --> 00:09:00,374 Een ander geluidsexperiment dan ik gewend was. Je moet ervan houden. 121 00:09:00,457 --> 00:09:02,327 Ik stond zo'n vijf meter van het podium. 122 00:09:02,417 --> 00:09:06,417 Er barstte een waar spektakel los en m'n leven was nooit meer hetzelfde. 123 00:09:20,352 --> 00:09:24,522 Wie zijn The Who? Nou, The Who zijn The Who, dat is wie ze zijn. 124 00:09:27,985 --> 00:09:32,605 Ze stonden voor de jonge generatie. Voor rebellie, herrie… 125 00:09:32,698 --> 00:09:37,578 …en de ernst in hun benadering van datgene wat ze serieus namen: rock. 126 00:09:38,579 --> 00:09:41,999 Pete Townshend. Hij schrijft de liedjes. Hij schreef Tommy. 127 00:09:42,916 --> 00:09:46,956 {\an8}Tommy was lastig te evenaren. Het was zo'n succes. 128 00:09:47,045 --> 00:09:50,165 Het veranderde ons, maar zadelde ons ook op met een flinke klus. 129 00:09:50,257 --> 00:09:54,677 Bedenken wat de volgende stap was. -Heb je iets speciaals gedaan… 130 00:09:54,761 --> 00:09:56,851 …met het geld dat je verdiend hebt? 131 00:09:57,681 --> 00:10:00,101 Het enige dat het noemen waard is… 132 00:10:00,184 --> 00:10:01,894 …is een studio bouwen. 133 00:10:02,728 --> 00:10:07,688 Die neemt de belangrijkste plaats in m'n leven in, samen met de band. 134 00:10:08,483 --> 00:10:14,573 Daar kan ik m'n beste ideeën tot uitvoer brengen. 135 00:10:14,656 --> 00:10:19,576 {\an8}Zo gaat dat met alle creatievelingen die veel succes hebben. 136 00:10:19,661 --> 00:10:23,461 {\an8}Zodra je dat bereikt hebt denk je: en nu? Wat moet ik nu doen? 137 00:10:23,540 --> 00:10:27,840 De veranderingen in het opnameproces die in 1971 plaatsvonden… 138 00:10:27,920 --> 00:10:31,010 …gaven meer flexibiliteit in de manier waarop je opnam. 139 00:10:31,089 --> 00:10:32,509 Pete benutte dat ten volle. 140 00:10:32,591 --> 00:10:37,551 Ik had altijd het gevoel dat ik rock te serieus nam… 141 00:10:37,638 --> 00:10:42,058 …maar het is moeilijk te achterhalen waarom ik dat doe… 142 00:10:42,142 --> 00:10:44,142 …waarom ik me er zo verbonden mee voel… 143 00:10:44,228 --> 00:10:49,728 …en zo toegewijd ben aan rock als middel om de maatschappij te veranderen. 144 00:10:49,816 --> 00:10:55,526 Ik had van synthesizers gehoord. Ik had van muziekcomputers gehoord. 145 00:10:55,614 --> 00:10:58,664 En ik zag dat er een nieuwe revolutie ophanden was. 146 00:11:01,620 --> 00:11:05,290 U heeft geschreven over de wereld van elektronische verbondenheid. 147 00:11:05,374 --> 00:11:07,714 De plek waar iedereen bijeenkomt… 148 00:11:07,793 --> 00:11:10,713 …via de televisie of de nieuwe elektronische media. 149 00:11:11,338 --> 00:11:14,338 {\an8}Deze machine werkt zo: 150 00:11:14,424 --> 00:11:19,014 {\an8}met deze schakelaars maak je een bepaald patroon en dan zet je hem aan. 151 00:11:19,096 --> 00:11:23,516 {\an8}En dan wordt er een deuntje afgespeeld volgens dat patroon. 152 00:11:23,600 --> 00:11:26,770 Er komt een computer in elk huis… 153 00:11:26,854 --> 00:11:29,774 {\an8}…en dan heb je toegang tot alle films en al het entertainment… 154 00:11:29,857 --> 00:11:31,727 {\an8}…en alle informatie die er is. 155 00:11:31,817 --> 00:11:36,607 {\an8}Elektronica is het meest deugdelijke technologische materiaal van de 20e eeuw. 156 00:11:36,697 --> 00:11:39,157 {\an8}Er is voor muzikanten in de 20e eeuw geen reden… 157 00:11:39,241 --> 00:11:41,371 …om geen elektronica te gebruiken. 158 00:11:44,121 --> 00:11:47,921 {\an8}Ik geloof dat elektronische bewerking van muziek… 159 00:11:48,000 --> 00:11:52,590 …de toekomst is en waarschijnlijk grote invloed heeft op de muziek in de jaren 70. 160 00:11:52,671 --> 00:11:54,301 PETE TOWNSHEND OVER TOEKOMST ROCK 161 00:11:54,381 --> 00:12:00,551 {\an8}Ik werkte aan het ambitieuze Lifehouse, dat een film zou worden. 162 00:12:02,806 --> 00:12:08,146 {\an8}Het was een dystopisch idee over de manier waarop media, elektronica… 163 00:12:08,228 --> 00:12:12,398 {\an8}…en technologie de maatschappij zouden veranderen. 164 00:12:12,482 --> 00:12:16,652 Ik stelde me een wereld voor waarin er veel vervuiling was… 165 00:12:16,737 --> 00:12:19,567 …en de wereld bijna onleefbaar was geworden. 166 00:12:19,656 --> 00:12:22,026 Dus de overheid stopte ons in onze huizen… 167 00:12:22,117 --> 00:12:26,707 …en gaf ons entertainment om ons gelukkig te houden… 168 00:12:26,788 --> 00:12:29,288 …terwijl zij de lucht zuiverden. 169 00:12:29,374 --> 00:12:33,924 Ik begin om 16,30 uur tv te kijken en houd rond 0,00 uur weer op. 170 00:12:34,004 --> 00:12:35,804 Dan ga ik naar bed. 171 00:12:35,881 --> 00:12:40,011 Meer entertainment heb ik niet. Het is het enige wat ik heb. 172 00:12:40,677 --> 00:12:42,387 Dat was 'het netwerk'. 173 00:12:42,471 --> 00:12:47,431 Een mondiaal communicatiesysteem dat iedereen voorzag van vergelijkbare dingen… 174 00:12:47,518 --> 00:12:49,598 Het menselijk brein is een elektrische machine. 175 00:12:49,686 --> 00:12:54,856 …die in het geheim gekeurd en gecensureerd werden. 176 00:12:54,942 --> 00:12:57,612 De databank die beschikt over uw medisch dossier… 177 00:12:57,694 --> 00:13:00,744 …financiële gegevens, parkeerbonnen, alles. 178 00:13:00,822 --> 00:13:04,742 Het idee alleen al is afschuwelijk. 179 00:13:04,826 --> 00:13:08,866 Als we in het systeem zaten en ze ons die programma's lieten zien… 180 00:13:08,956 --> 00:13:11,786 …kregen we het idee dat we tot alles toegang hadden… 181 00:13:11,875 --> 00:13:16,335 …omdat het zo weelderig, overtuigend en mooi was. 182 00:13:16,421 --> 00:13:20,841 De hele westerse wereld tript, terwijl ze klaarwakker zijn. 183 00:13:20,926 --> 00:13:22,846 We zijn high van technologie. 184 00:13:22,928 --> 00:13:25,758 Het ging om het idee… 185 00:13:25,848 --> 00:13:29,728 …dat alles mis zou gaan, maar dat muziek zou zegevieren. 186 00:13:32,688 --> 00:13:37,318 {\an8}Hij had me een aantal demo's en een script gestuurd… 187 00:13:37,401 --> 00:13:40,741 {\an8}…voor een film die hij wilde maken met de titel Lifehouse. 188 00:13:41,655 --> 00:13:45,695 Ik las het script en ik begreep het niet echt. 189 00:13:45,784 --> 00:13:49,714 En de anderen bleken het ook niet te begrijpen. 190 00:13:50,789 --> 00:13:56,209 Iets te veel mensen zeiden: 'Dit slaat nergens op, hij is gek.' 191 00:13:56,295 --> 00:13:58,755 De band liep er niet echt warm voor. 192 00:13:59,923 --> 00:14:03,093 De muziek die hij had geschreven was heel vernieuwend… 193 00:14:03,177 --> 00:14:05,717 …door de manier waarop hij een synthesizer had gebruikt. 194 00:14:05,804 --> 00:14:08,724 Ik vond dat we toch een album moesten maken. 195 00:14:10,726 --> 00:14:15,686 Het was best lastig om de muziek op Petes demo's om te zetten… 196 00:14:15,772 --> 00:14:17,772 …in de sound van The Who. 197 00:14:17,858 --> 00:14:20,858 De bandleden, met name Keith en Roger… 198 00:14:20,944 --> 00:14:24,244 …wilden altijd muziek schrijven zoals andere bands dat deden. 199 00:14:24,323 --> 00:14:26,033 Bij elkaar zitten en jammen. 200 00:14:27,326 --> 00:14:31,706 Ik haalde de synthesizeropname van de cassette. 201 00:14:31,788 --> 00:14:34,878 Ik knipte het in stukjes en maakte er een liedje van. 202 00:14:34,958 --> 00:14:37,418 Met een schaar begon ik erin te knippen. 203 00:14:37,503 --> 00:14:39,213 Glyn Johns knipte er ook in… 204 00:14:39,296 --> 00:14:42,416 …en toen voegden we drums en gitaren toe en schreef ik deze songtekst. 205 00:14:46,345 --> 00:14:51,225 En het begon steeds meer op een rockliedje van vier minuten te lijken. 206 00:14:51,308 --> 00:14:54,348 Ik speelde het voor de band af op een koptelefoon… 207 00:14:54,436 --> 00:14:59,066 …en de band speelde mee met de synthesizer die al opgenomen was. 208 00:15:16,875 --> 00:15:19,165 Hier op het veld 209 00:15:21,129 --> 00:15:23,629 Vecht ik voor mijn eten 210 00:15:25,843 --> 00:15:30,263 Ik doe mijn best om te overleven 211 00:15:34,434 --> 00:15:36,604 Ik hoef niet te vechten 212 00:15:38,647 --> 00:15:41,067 Om te bewijzen dat ik gelijk heb 213 00:15:43,277 --> 00:15:47,447 Ik hoef niet vergeven te worden 214 00:16:20,564 --> 00:16:24,534 Niet huilen 215 00:16:24,610 --> 00:16:28,320 Niet opkijken 216 00:16:29,198 --> 00:16:36,038 Het is maar een tienerniemandsland 217 00:16:40,542 --> 00:16:42,212 {\an8}Het werd steeds moeilijker… 218 00:16:42,294 --> 00:16:47,764 {\an8}…om iets origineels te maken met gitaar, bas en drums, traditionele instrumenten. 219 00:16:48,592 --> 00:16:50,892 De mensen met de visie en de technologie… 220 00:16:50,969 --> 00:16:56,479 …zouden de creatieve pioniers van die tijd worden. 221 00:16:56,558 --> 00:16:59,978 Je kon geluiden creëren die niemand ooit had gehoord. 222 00:17:07,277 --> 00:17:12,527 {\an8}Dit is BBC Radio London. Het is dinsdag 29 juni en 't is 17,40 uur. 223 00:17:14,409 --> 00:17:17,659 Er is 'n rechtszaak bezig waarin er 'n gevangenisstraf geëist wordt… 224 00:17:17,746 --> 00:17:23,246 …tegen mensen die een aantal kinderen de kans gaven om zichzelf te uiten. 225 00:17:23,335 --> 00:17:25,085 De boel slaat weer om, hè? 226 00:17:25,170 --> 00:17:28,170 Het is het Victoriaanse tijdperk na de Regency-periode. 227 00:17:28,257 --> 00:17:30,927 Er wordt nu een tegenbeweging ingezet. 228 00:17:31,009 --> 00:17:36,059 Als je net iets te ver gaat, gaat dat ten koste van die vrije sfeer. 229 00:17:41,311 --> 00:17:44,571 THE OLD BAILEY STRAFRECHTBANK, LONDEN 230 00:17:49,653 --> 00:17:53,453 {\an8}Het Oz-proces was het proces van de jaren 60. 231 00:17:53,532 --> 00:17:55,992 {\an8}Al die vreselijke dingen die gebeurden. 232 00:17:56,076 --> 00:17:59,906 De drugs, rock-'n-roll en seks in het openbaar. 233 00:18:00,956 --> 00:18:05,996 Volgens de aanklager was Oz daarvan het boegbeeld. 234 00:18:07,171 --> 00:18:11,881 Ze probeerden het moreel besef van jonge mensen in 't rijk aan te tasten. 235 00:18:12,718 --> 00:18:14,678 RUPERTS WEG VERSPERD 236 00:18:14,761 --> 00:18:16,891 Het was een ernstige aantijging. 237 00:18:16,972 --> 00:18:19,352 KRIJG NOU WAT! ZE IS NOG MAAGD! GEWELDIG! 238 00:18:20,058 --> 00:18:22,598 RUPERT DE BEER EN DE MAAGDELIJKE ZIGEUNERIN 239 00:18:22,686 --> 00:18:25,306 OZ-JURY HOORT VERHAAL OVER VERLOREN ONSCHULD 240 00:18:25,397 --> 00:18:30,857 {\an8}Oz maakte iets verderfelijks van een onschuldige Engelse traditie. 241 00:18:30,944 --> 00:18:35,454 Ze maakten een seksmaniak van Rupert de Beer. 242 00:18:36,200 --> 00:18:38,910 En daar moesten ze voor gestraft worden. 243 00:18:42,247 --> 00:18:47,247 Het was nogal wat, om elke dag naar de Old Bailey te gaan. 244 00:18:47,336 --> 00:18:50,546 Het was ontzettend deftig en ze droegen natuurlijk pruiken. 245 00:18:51,215 --> 00:18:53,545 Iedereen sprak als een persoon van stand. 246 00:18:53,634 --> 00:18:57,434 Alles wat ze zeiden klonk als een uitnodiging voor een afternoon tea. 247 00:18:59,348 --> 00:19:04,848 {\an8}We kwamen aan bij de rechtbank en dan gingen Louise en ik achterin zitten. 248 00:19:04,937 --> 00:19:08,227 {\an8}De publieke tribune zat altijd vol. 249 00:19:08,315 --> 00:19:12,945 De sfeer was vaak heel erg gespannen. 250 00:19:13,028 --> 00:19:15,778 En soms moesten we ontzettend lachen. 251 00:19:15,864 --> 00:19:17,574 Er gebeurden zulke gekke dingen. 252 00:19:17,658 --> 00:19:20,948 Er werd veel aandacht besteed aan een kleine advertentie… 253 00:19:21,036 --> 00:19:25,116 …die ik nooit opgemerkt had, voor de krant Suck. 254 00:19:25,791 --> 00:19:30,001 Er werd cunnilingus in beschreven. Een vrouw die zei dat ze het fijn vond. 255 00:19:30,879 --> 00:19:35,179 {\an8}Rechter Argyle vroeg onze expert op het gebied van sociologie: 256 00:19:35,259 --> 00:19:40,639 {\an8}'Wat bedoelde u met het woord 'cunnilinctus'? 257 00:19:40,722 --> 00:19:43,642 Hij sprak het uit alsof het een hoestdrankje was. 258 00:19:43,725 --> 00:19:49,645 En hij zei: 'Zuigen, edelachtbare, of beffen of bever eten. 259 00:19:49,731 --> 00:19:55,651 In mijn tijd bij de marine, edelachtbare, noemden we het "een zoute snor halen".' 260 00:19:56,488 --> 00:20:02,328 {\an8}Het proces bleef maar doorgaan. Er zat geen vooruitgang meer in. 261 00:20:02,411 --> 00:20:05,711 Het kwam tot een conclusie met de slotredes. 262 00:20:07,124 --> 00:20:12,504 Vanaf het moment dat de rechter begon, was hij nogal minachtend naar onze getuigen. 263 00:20:12,588 --> 00:20:16,258 Hij gaf het bewijs dat ze hadden gegeven niet goed door aan de jury. 264 00:20:16,341 --> 00:20:17,971 Het ging maar door. 265 00:20:18,051 --> 00:20:20,221 {\an8}Het was voor iedereen in de rechtszaal duidelijk… 266 00:20:20,304 --> 00:20:23,724 {\an8}…dat die rechter ze haatte. 267 00:20:23,807 --> 00:20:26,807 Er was een soort fundamentalistische beweging… 268 00:20:26,894 --> 00:20:30,774 …die traditionele waarden van kuisheid en properheid terug wilden brengen… 269 00:20:30,856 --> 00:20:32,516 …en Oz in de ban wilden doen. 270 00:20:32,608 --> 00:20:36,398 En hij deed wat hij kon om ze in de gevangenis te krijgen. 271 00:20:39,907 --> 00:20:41,527 {\an8}VRIJHEID IS ONWETTIG 272 00:20:41,617 --> 00:20:43,947 Dit vijf weken lange proces… 273 00:20:44,036 --> 00:20:47,956 …de langste hoorzitting inzake obsceniteit ooit, kwam voor de lunch tot een einde. 274 00:20:48,540 --> 00:20:52,960 De gevestigde orde juicht het vonnis toe als een overwinning voor het goede. 275 00:20:53,045 --> 00:20:54,955 Voor de jeugd is het een ramp… 276 00:20:55,047 --> 00:20:57,507 …en ze uiten hun woede en frustratie… 277 00:20:57,591 --> 00:21:00,341 …in een heidens ritueel van herrie en vuur. 278 00:21:00,427 --> 00:21:03,467 Met een revolutie voor ogen 279 00:21:03,555 --> 00:21:06,555 Trekken de kinderen op 280 00:21:06,642 --> 00:21:09,522 Tegen de wereld Waarin zij moeten leven 281 00:21:09,603 --> 00:21:12,483 En alle haat in hun hart 282 00:21:13,315 --> 00:21:16,235 Ze zijn het zat Om gekoeioneerd te worden 283 00:21:16,318 --> 00:21:19,818 En gecommandeerd te worden 284 00:21:19,905 --> 00:21:22,815 Ze vechten tegen de wereld Totdat ze gewonnen hebben 285 00:21:22,908 --> 00:21:26,868 En de liefde naar buiten komt 286 00:21:26,954 --> 00:21:29,084 {\an8}Ik had nooit gedacht… 287 00:21:29,164 --> 00:21:32,424 {\an8}…dat we voor onze daden in de gevangenis zouden belanden. 288 00:21:33,627 --> 00:21:36,377 En rechter Argyle had de cipiers opgedragen… 289 00:21:36,463 --> 00:21:38,093 …ons haar af te knippen. 290 00:21:38,924 --> 00:21:41,014 Dat maakte mensen woedend. 291 00:21:41,760 --> 00:21:44,510 We beseften dat dit een ernstige situatie was… 292 00:21:44,596 --> 00:21:46,516 …en we hadden weinig geld… 293 00:21:46,598 --> 00:21:50,098 {\an8}…dus we maakten gebruik van onze connectie met John Lennon. 294 00:21:50,185 --> 00:21:54,725 Hij stelde voor om een liedje te schrijven voor Oz. 295 00:21:54,815 --> 00:21:57,685 Het is gewoon fascistisch. 296 00:21:57,776 --> 00:22:01,026 {\an8}Met de opbrengsten van 'God Save Us' betalen we mee aan hun kosten… 297 00:22:01,113 --> 00:22:03,033 {\an8}…en levensonderhoud. 298 00:22:03,115 --> 00:22:07,575 Ik denk dat we wel een paar duizend pond kunnen ophalen met die plaat. 299 00:22:07,661 --> 00:22:10,711 Dus koop hem, jongens, om Oz te helpen. 300 00:22:10,789 --> 00:22:15,919 En geef hem aan je kleine zusje of zo, of bewaar hem als souvenir. 301 00:22:30,809 --> 00:22:32,229 Doe de oz 302 00:22:34,479 --> 00:22:35,809 Doe de oz 303 00:22:38,317 --> 00:22:40,067 Doe de oz, schatje 304 00:22:41,945 --> 00:22:44,025 Doe de oz 305 00:22:45,282 --> 00:22:49,452 Waarom sta je achter het vonnis? -Het is een voorbeeld voor iedereen. 306 00:22:50,329 --> 00:22:53,619 Er wordt te veel gedoogd, er is geen privacy. 307 00:22:53,707 --> 00:22:56,627 Wat vindt u van het vonnis? -Ze vroegen erom. 308 00:22:56,710 --> 00:22:59,840 Van mij hadden ze voor altijd in de bak mogen zitten. 309 00:23:01,089 --> 00:23:03,379 De pleuris was echt uitgebroken. 310 00:23:03,467 --> 00:23:07,597 John Lennon en Yoko Ono protesteerden tegen het vonnis. 311 00:23:07,679 --> 00:23:11,059 Er was nog nooit iemand in de bak beland voor zulke kleine overtredingen. 312 00:23:11,141 --> 00:23:12,561 We gingen meteen in beroep. 313 00:23:15,979 --> 00:23:18,819 Het was echt een keerpunt voor Engeland. 314 00:23:19,733 --> 00:23:24,663 Je kon hun daden afkeuren, maar ze wilden ze meteen in de bak gooien. 315 00:23:24,738 --> 00:23:29,618 Ze probeerden iets de kop in te drukken waar ze geen controle over hadden. 316 00:23:29,701 --> 00:23:31,661 Dit is een culturele revolutie. 317 00:23:31,745 --> 00:23:36,245 Je weet niet wat er gaande is. En het blijft doorgaan. 318 00:23:37,417 --> 00:23:42,457 Als Pandora's doos eenmaal open is, krijg je het deksel er niet meer op. 319 00:23:58,063 --> 00:24:02,033 Als je in Berlijn woont, moet je aan ongewone situaties wennen. 320 00:24:02,109 --> 00:24:04,989 Hier bij de muur staan is een goed voorbeeld. 321 00:24:05,821 --> 00:24:08,821 Elke week probeert er iemand uit Oost-Duitsland te ontsnappen. 322 00:24:08,907 --> 00:24:11,867 Sommigen worden neergeschoten. Maar als je in West-Berlijn woont… 323 00:24:11,952 --> 00:24:15,502 …moet je er gewend aan raken. 324 00:24:18,375 --> 00:24:25,085 {\an8}In Duitsland wilden mensen niets liever dan een rustig leven. 325 00:24:26,008 --> 00:24:32,008 Ze wilden alles onder controle houden en geen risico's nemen. 326 00:24:32,097 --> 00:24:35,227 Niets veranderen. Als je maar veilig bent. 327 00:24:37,019 --> 00:24:41,609 In West-Berlijn is meer dan een kwart van de bevolking ouder dan 65. 328 00:24:42,357 --> 00:24:46,947 Het is een rustigere, meer provinciale stad dan tien jaar geleden. 329 00:24:47,029 --> 00:24:50,529 Vanuit een psychologisch perspectief bekeken… 330 00:24:50,616 --> 00:24:56,496 …hadden veel van deze mensen banden met het naziverleden. 331 00:24:56,580 --> 00:25:00,290 Ze worstelden natuurlijk met een enorm schuldgevoel. 332 00:25:03,128 --> 00:25:07,468 Maar een nieuwe generatie kijkt anders naar dingen… 333 00:25:07,549 --> 00:25:10,589 …en ik was op zoek naar mijn eigen identiteit. 334 00:25:18,393 --> 00:25:22,903 In 1971 vroeg een gitarist die voor een sessie was uitgenodigd… 335 00:25:22,981 --> 00:25:25,531 …of ik mee wilde gaan. 336 00:25:25,609 --> 00:25:28,319 En omdat ik de band niet kende… 337 00:25:28,403 --> 00:25:33,083 …overwoog ik eerst met m'n vriendin mee naar huis te gaan. 338 00:25:33,158 --> 00:25:37,538 Gelukkig ging ik met hem mee, want het was de band Kraftwerk. 339 00:26:01,019 --> 00:26:03,269 Het was een wonderbaarlijke ervaring. 340 00:26:03,355 --> 00:26:07,065 Ik was verbluft, want hun manier van muziek maken draaide erom… 341 00:26:07,150 --> 00:26:12,660 …dat het anders klonk dan alle andere muziek. 342 00:26:12,739 --> 00:26:16,869 Een paar weken later nodigden ze me uit om met de band op te treden. 343 00:26:30,174 --> 00:26:36,104 {\an8}Wij zijn een nieuwe generatie. We zijn een meer industriële generatie. 344 00:26:43,353 --> 00:26:46,983 Muziek is altijd nauw verbonden met de periode waarin ze tot stand komt. 345 00:26:48,775 --> 00:26:53,565 En we leven nu in een heel andere tijd. 346 00:27:03,832 --> 00:27:08,302 Amerikaanse en Britse bands introduceerden nieuwe songteksten… 347 00:27:08,378 --> 00:27:10,418 …en nieuwe klanken in de muziek. 348 00:27:10,506 --> 00:27:16,256 Maar ze maakten nog steeds typisch Amerikaanse popmuziek. 349 00:27:16,345 --> 00:27:20,805 Rockmuziek. Wij wilden iets totaal anders maken. 350 00:27:20,891 --> 00:27:23,191 Ik geloof dat je niet vernieuwend bent… 351 00:27:23,268 --> 00:27:25,768 …voordat je echt nieuwe muziek maakt. 352 00:27:25,854 --> 00:27:29,484 Als je jezelf nog steeds modelleert naar Chuck Berry… 353 00:27:29,566 --> 00:27:32,106 …ben je nog steeds hetzelfde, helaas. 354 00:27:33,153 --> 00:27:37,413 Ik wil iets anders… Ik wil niet altijd Chuck Berry zien. 355 00:27:37,491 --> 00:27:39,031 Er moet iets anders komen. 356 00:27:39,117 --> 00:27:42,997 Het halve jaar dat ik met Kraftwerk optrad, was geweldig. 357 00:27:43,080 --> 00:27:47,420 We traden op in een paar tv-shows, gaven een paar heel toffe concerten. 358 00:27:47,501 --> 00:27:49,381 Een paar minder toffe concerten. 359 00:27:54,383 --> 00:27:58,053 Maar toen we het tweede Kraftwerk-album wilden opnemen… 360 00:27:58,136 --> 00:28:02,386 …kwam de muziek die wij in gedachten hadden niet uit de verf in de studio. 361 00:28:04,977 --> 00:28:10,227 En er was voortdurend spanning tussen Klaus Dinger en Florian Schneider. 362 00:28:12,776 --> 00:28:15,606 {\an8}Drummers vormden altijd het grootste struikelblok. 363 00:28:15,696 --> 00:28:18,566 {\an8}Zij waren echt van het fysieke. 364 00:28:18,657 --> 00:28:24,157 En ze bleven niet bij ons omdat wij hen vroegen op 't elektrische over te stappen… 365 00:28:24,246 --> 00:28:26,616 …om de elektrische sound te omarmen. 366 00:28:26,707 --> 00:28:31,337 Dat wilden ze niet, dus op een dag stonden we daar, met z'n tweetjes… 367 00:28:32,337 --> 00:28:37,627 …en ik had toevallig een oude ritmebox. 368 00:28:37,718 --> 00:28:40,468 Dus daar begonnen we in 1971 mee op te nemen… 369 00:28:40,554 --> 00:28:43,564 …en vanaf die dag was er geen weg meer terug. 370 00:28:48,687 --> 00:28:53,977 Het maakt niet uit of je een knop omdraait of een schakelaar omzet… 371 00:28:54,067 --> 00:28:57,857 …of een snaar aanslaat. Wat is het verschil? 372 00:28:57,946 --> 00:28:59,566 Er is geen verschil. 373 00:28:59,656 --> 00:29:01,826 Wie bepaalt er wat muziek is? 374 00:29:33,357 --> 00:29:36,067 Hij kwam in september naar New York. 375 00:29:36,151 --> 00:29:41,571 {\an8}Met z'n manager, z'n vrouw, en ze wilden bij RCA Records tekenen. 376 00:29:42,866 --> 00:29:45,406 Die week bracht ik veel tijd met ze door. 377 00:29:48,413 --> 00:29:51,923 {\an8}De oudere mensen bij RCA hadden geen idee… 378 00:29:52,000 --> 00:29:54,800 …maar hun jonge A&R-werknemers… 379 00:29:54,878 --> 00:29:58,418 …vertelden hun wie de nieuwe en opwindende artiesten waren. 380 00:29:59,132 --> 00:30:06,012 Ze wisten dat als ze Bowie niet zouden strikken, ze een grote kans misliepen. 381 00:30:09,935 --> 00:30:13,645 Voor David hield het een enorm gevoel van vrijheid in. 382 00:30:13,730 --> 00:30:17,940 Hij had ineens de mogelijkheid om te doen wat-ie wilde. 383 00:30:18,026 --> 00:30:22,406 Wij wilden nieuwe mogelijkheden creëren. 384 00:30:31,331 --> 00:30:34,711 {\an8}Ik nam ze mee naar de Factory om ze aan Andy voor te stellen. 385 00:30:37,171 --> 00:30:39,921 {\an8}Ik zou graag wat cementpasta gebruiken En een bioscoop met staanplaatsen zijn… 386 00:30:40,007 --> 00:30:42,717 {\an8}Hij was nog niet de David Bowie die we nu kennen. 387 00:30:42,801 --> 00:30:47,351 Hij was geen ster, gewoon een kerel, en het was een beetje ongemakkelijk. 388 00:30:47,431 --> 00:30:50,181 Want hij voerde een lange mime-act op… 389 00:30:50,267 --> 00:30:52,727 …en suffer dan dat kan bijna niet. 390 00:30:53,395 --> 00:30:55,555 Twee nieuwe penny’s Om het eens te proberen 391 00:30:56,106 --> 00:30:58,356 Ik zou graag een galerie zijn 392 00:30:58,901 --> 00:31:02,241 Om jullie te exposeren 393 00:31:05,449 --> 00:31:08,369 Andy Warhol ziet eruit als een giller 394 00:31:08,452 --> 00:31:09,702 Hang hem aan mijn muur… 395 00:31:09,786 --> 00:31:13,456 Andy vond het fijn om vermaakt te worden… 396 00:31:13,540 --> 00:31:17,960 …dus hij reageerde sterker op excentrieke of flamboyante mensen. 397 00:31:20,631 --> 00:31:24,471 David droeg dan wel een bijzondere outfit en een beetje make-up… 398 00:31:24,551 --> 00:31:26,721 …maar hij was totaal niet flamboyant. 399 00:31:26,803 --> 00:31:30,353 Hij was heel innemend, maar hij was niet iemand… 400 00:31:30,432 --> 00:31:33,562 …die alle aandacht naar zich toe trok. 401 00:31:33,644 --> 00:31:35,734 Tijdens opnames probeer ik soms… 402 00:31:35,812 --> 00:31:38,982 Nou ja, ik zing en dan zeggen we tegen hem… je weet wel. 403 00:31:39,733 --> 00:31:43,823 Hij is ontwerper en hij wordt regelmatig meegenomen naar Italië. 404 00:31:45,531 --> 00:31:49,831 En dan komt hij terug met ideeën en trends. Daar weet je vast alles van. 405 00:31:49,910 --> 00:31:52,500 Maar het was niet erg. Ze gooiden ons er niet uit. 406 00:31:54,331 --> 00:31:57,331 En hij was precies op de plek waar hij naartoe wilde. 407 00:31:58,710 --> 00:32:00,670 Warhol en zijn volgers… 408 00:32:00,754 --> 00:32:03,224 …denken en leven niet op een conventionele manier. 409 00:32:03,298 --> 00:32:08,138 Sommigen vinden z'n werk of z'n lifestyle misschien stuitend of aanstootgevend. 410 00:32:08,220 --> 00:32:12,720 Het is soms moeilijk te bepalen waar de realiteit eindigt en de fantasie begint. 411 00:32:19,815 --> 00:32:23,935 {\an8}Hij is op straat En probeert zuster Flo te versieren 412 00:32:26,196 --> 00:32:29,196 {\an8}Het was echt een andere wereld. 413 00:32:29,283 --> 00:32:31,833 {\an8}En ik was natuurlijk op zoek naar die wereld… 414 00:32:31,910 --> 00:32:34,250 {\an8}…dus ik ging er volledig in op. 415 00:32:35,247 --> 00:32:38,077 Dit was die alternatieve wereld waar ik het altijd over had. 416 00:32:38,166 --> 00:32:39,956 VROUWELIJKE SEKSUELE EMANCIPATIE 417 00:32:40,043 --> 00:32:43,513 En het was gewelddadig en vreemd en bizar. 418 00:32:43,589 --> 00:32:45,469 En het was echt. 419 00:32:45,549 --> 00:32:48,639 Ze is zo verwijfd Met haar satijn en kitsch 420 00:32:48,719 --> 00:32:52,139 Met haar overjas en Breedgerande hoed 421 00:32:52,222 --> 00:32:55,852 O, God, ik zou het zoveel beter kunnen 422 00:32:57,227 --> 00:33:00,107 Er was heel veel avant-gardetheater in New York… 423 00:33:00,189 --> 00:33:03,069 …want iedereen probeerde iets nieuws te creëren. 424 00:33:03,150 --> 00:33:07,610 Veel stukken waren absurd, die waren gewoon vreemd. 425 00:33:07,696 --> 00:33:11,406 Het paste niet binnen de mainstream, laten we het zo zeggen. 426 00:33:11,491 --> 00:33:15,081 Er was een bepaald gevaar waartoe David zich aangetrokken voelde. 427 00:33:15,162 --> 00:33:16,792 Een seksuele banneling zijn. 428 00:33:23,629 --> 00:33:26,629 {\an8}De eerste keer dat ik Lou Reed ontmoette… 429 00:33:26,715 --> 00:33:29,215 {\an8}…was in Max's Kansas City, in de achterzaal. 430 00:33:30,928 --> 00:33:35,428 Niet alleen Lou Reed zat aan die tafel, maar Iggy ook. Dus Iggy en Lou. 431 00:33:37,184 --> 00:33:41,734 Zij vertegenwoordigden de wilde kant van existentialistisch Amerika. 432 00:33:42,523 --> 00:33:45,033 Het was een soort mix van rock en avant-garde. 433 00:33:46,235 --> 00:33:49,525 Dat was precies wat we moesten hebben in Engeland… 434 00:33:49,613 --> 00:33:51,573 …en ik wist niet of dat er wel was. 435 00:33:53,116 --> 00:33:59,576 {\an8}Hij bestudeerde Iggy en Lou en nam bepaalde eigenschappen in zich op. 436 00:33:59,665 --> 00:34:01,875 Een bepaalde podiumpersoonlijkheid. 437 00:34:01,959 --> 00:34:05,589 Een soort aseksuele ambiguïteit, iets wat hen anders maakte. 438 00:34:06,630 --> 00:34:09,760 Er ontbrak in zijn optredens een bepaald element. 439 00:34:09,842 --> 00:34:12,262 En dit was het. Zo moest-ie het aanpakken. 440 00:34:14,012 --> 00:34:17,602 Het interessante aan David is dat hij er geen aanleg voor had… 441 00:34:17,683 --> 00:34:20,393 …maar hij was een acteur. 442 00:34:20,476 --> 00:34:22,766 Hij kon rollen spelen… 443 00:34:22,855 --> 00:34:26,015 …en hij schaafde die stukje bij beetje bij. 444 00:34:26,984 --> 00:34:30,244 David begon de aandacht te trekken. 445 00:34:35,742 --> 00:34:37,242 Zijn we er klaar voor? 446 00:34:37,327 --> 00:34:41,367 {\an8}In Engeland begon David zichzelf opnieuw op te bouwen. 447 00:34:41,456 --> 00:34:42,536 Nu, gast. 448 00:34:42,623 --> 00:34:47,343 We hadden nieuwe, sterke liedjes nodig van een nieuwe, sterke Bowie. 449 00:34:47,420 --> 00:34:50,090 Zing het nog een keer zo en dan is het goed. 450 00:34:50,174 --> 00:34:54,894 Als David een artiest wilde worden die mensen graag zagen optreden… 451 00:34:54,969 --> 00:34:57,679 …moest hij een nieuwe entiteit creëren. 452 00:34:57,764 --> 00:35:01,814 Tijd voor een lolletje. -Een gloednieuwe rockster. 453 00:35:02,394 --> 00:35:05,024 Eén, twee, drie, vier. 454 00:35:15,991 --> 00:35:20,041 {\an8}Ik probeerde van jou los te komen 455 00:35:21,622 --> 00:35:25,542 {\an8}Van de latino's en zwarten En de kauwgom die je kauwt 456 00:35:27,461 --> 00:35:31,301 {\an8}Waar de posters verscheurd worden Door de rovende bendes 457 00:35:32,758 --> 00:35:37,388 {\an8}En bij dat nichterige park En de uitgebrande busjes 458 00:35:43,435 --> 00:35:46,015 Ik wijt het allemaal aan Kubrick. 459 00:35:46,104 --> 00:35:48,904 Want ik wilde een cultuur creëren… 460 00:35:48,982 --> 00:35:51,992 …rondom de muziek die ik schreef. 461 00:35:52,069 --> 00:35:57,119 Er was iets fascinerends aan die nihilistische negativiteit… 462 00:35:57,199 --> 00:35:59,579 …die de cultuur van Clockwork Orange uitmaakte. 463 00:36:12,714 --> 00:36:16,644 Er is nooit meer zo'n bende- of jeugdfilm gemaakt. 464 00:36:17,594 --> 00:36:20,314 Of het nou die bijzondere stijl of die dynamiek… 465 00:36:20,389 --> 00:36:24,599 {\an8}…tussen het systeem en de jongere uit de arbeidersklasse is… 466 00:36:24,685 --> 00:36:27,855 {\an8}…en het neemt zo'n prominente plek in tussen de dingen die erop volgden. 467 00:36:29,231 --> 00:36:30,651 Want je moet begrijpen… 468 00:36:30,732 --> 00:36:34,532 …dat skinheads toen de grote jeugdsubcultuur waren. 469 00:36:37,030 --> 00:36:41,740 Skinheads als de Scotswood Aggro Boys met hun geruite overhemden… 470 00:36:41,827 --> 00:36:44,747 …grote, gepoetste laarzen en kortgeknipte haar. 471 00:36:44,830 --> 00:36:48,130 Velen zijn trots op hun gewelddadige reputatie. 472 00:36:48,208 --> 00:36:50,498 Het oogt bijna puriteins… 473 00:36:50,586 --> 00:36:55,126 …en ze keuren drugs, kralen en andere typische hippieaccessoires sterk af. 474 00:36:55,215 --> 00:36:57,425 Maar ze hebben wel hun eigen muziek. 475 00:37:11,565 --> 00:37:16,105 {\an8}Je loopt over straat Met een pistool aan je riem 476 00:37:16,195 --> 00:37:18,945 {\an8}Johnny, je bent zo'n schurk 477 00:37:21,867 --> 00:37:24,947 Gaan ze naar rockconcerten, de skinheads? 478 00:37:25,037 --> 00:37:29,957 {\an8}Nee. Ik denk dat de skinheads echt hun eigen genre willen. 479 00:37:30,042 --> 00:37:31,752 En reggae? 480 00:37:31,835 --> 00:37:34,545 En dat mogen ze zelf bepalen. Dat is Jamaicaans. 481 00:37:34,630 --> 00:37:37,800 Je rooft en je steekt En je plundert en je schiet 482 00:37:37,883 --> 00:37:40,763 Jongen, je bent zo'n schurk Zo'n schurk 483 00:37:40,844 --> 00:37:44,474 Daar luisteren ze naar, maar het is niet van henzelf. Snap je? 484 00:37:44,556 --> 00:37:50,896 Hoe zie je West-Indiërs? -Ik vind ze top. Alsof ze Engels zijn. 485 00:37:50,979 --> 00:37:54,779 Waarom slaat het witte gajes nooit West-Indiërs in elkaar? 486 00:37:54,858 --> 00:37:56,778 Omdat ze dan een pak slaag krijgen. 487 00:37:58,237 --> 00:38:02,447 En ook… Ze vinden de muziek leuk, maar reggae is echt Jamaicaanse muziek. 488 00:38:04,660 --> 00:38:07,450 Waar vlucht je dan naartoe? 489 00:38:10,999 --> 00:38:17,129 Je zoekt je toevlucht bij de rots Maar er zal geen rots zijn 490 00:38:17,214 --> 00:38:18,974 Veel vrienden waren skinheads. 491 00:38:19,049 --> 00:38:22,259 Voor mij getuigde het van de kracht van cultuur… 492 00:38:22,344 --> 00:38:25,724 …om mensen bij elkaar te brengen. De kracht van muziek. 493 00:38:25,806 --> 00:38:27,466 Pardon. 494 00:38:27,558 --> 00:38:30,348 Mogen we een paar vragen stellen? -O, natuurlijk. 495 00:38:30,894 --> 00:38:32,734 Is reggae je favoriete muziek? 496 00:38:32,813 --> 00:38:33,813 Natuurlijk. 497 00:38:33,897 --> 00:38:35,567 Reggae. -Is dat je favoriete muziek? 498 00:38:36,733 --> 00:38:42,243 Mods, rockers, trogs en nu de skinheads en de greasers. 499 00:38:42,322 --> 00:38:46,492 Maar voor de lokale bewoners hebben ze maar één naam: herrieschoppers. 500 00:38:46,577 --> 00:38:48,577 Als de media hadden gekopt met: 501 00:38:48,662 --> 00:38:51,922 'Zwarte en witte jeugdigen vinden elkaar in muziek en mode'… 502 00:38:51,999 --> 00:38:54,749 …hadden ze geen kranten verkocht. 503 00:38:55,419 --> 00:38:58,089 Ze zijn altijd op zoek naar een nieuwe boeman… 504 00:38:58,172 --> 00:39:01,052 …maar elke generatie heeft z'n eigen identiteit nodig… 505 00:39:01,133 --> 00:39:05,353 …iets nieuws wat anders genoeg is om tot de verbeelding te spreken. 506 00:39:19,193 --> 00:39:21,573 Het lijkt zo tegenstrijdig… 507 00:39:21,653 --> 00:39:23,823 …seks en de dood in rockmuziek. 508 00:39:23,906 --> 00:39:25,026 Waar gaat het over? 509 00:39:25,115 --> 00:39:28,155 {\an8}Wij vertegenwoordigen datgene waar Amerika nu voor staat. 510 00:39:28,243 --> 00:39:30,453 {\an8}De dingen die ze niet willen zien, laten wij zien… 511 00:39:30,537 --> 00:39:32,657 {\an8}…omdat het er is en omdat we het leuk vinden. 512 00:39:32,748 --> 00:39:36,078 We stellen niet alleen een rockband voor maar ook kinetische kunst. 513 00:39:37,085 --> 00:39:40,255 Alsof je A Clockwork Orange op het podium zet. 514 00:39:42,007 --> 00:39:44,797 {\an8}David zag Alice in de Rainbow in Londen. 515 00:39:45,302 --> 00:39:47,722 {\an8}Wat David volgens mij zo aansprak… 516 00:39:47,804 --> 00:39:52,684 {\an8}…was het idee dat je daadwerkelijk een rol kon spelen op het podium… 517 00:39:52,768 --> 00:39:55,978 {\an8}…en tegelijkertijd muziek kon maken. 518 00:39:56,063 --> 00:40:00,153 Dit is wie ik wil zijn op het podium. Alice wil dit zijn. 519 00:40:00,234 --> 00:40:02,824 En ik laat Alice alles doen wat-ie wil doen. 520 00:40:03,487 --> 00:40:06,067 Dat is eng en mensen willen graag bang gemaakt worden. 521 00:40:06,156 --> 00:40:09,236 Ouders vinden dat niet fijn, maar kinderen zijn er dol op. 522 00:40:21,588 --> 00:40:24,508 {\an8}Mensen begrepen nog steeds niet… 523 00:40:24,591 --> 00:40:29,051 {\an8}…dat een rockartiest elke keer een ander personage neer kan zetten op het podium. 524 00:40:29,137 --> 00:40:31,677 Je hoeft niet dezelfde persoon te zijn. 525 00:40:32,266 --> 00:40:36,136 Ik had vertrouwen in mijn eigen concepten. 526 00:40:37,062 --> 00:40:39,152 Hunky Dory kwam toen uit. 527 00:40:42,734 --> 00:40:45,454 {\an8}Maar David werkte al aan een nieuw album. 528 00:40:45,529 --> 00:40:50,739 Hij was heel ambitieus en Tony ook. Ze wilden de wereld veroveren. 529 00:40:52,661 --> 00:40:55,661 {\an8}MARINER 9: HET EERSTE RUIMTESCHIP IN EEN BAAN OM EEN ANDERE PLANEET 530 00:40:55,747 --> 00:41:01,377 {\an8}De mens heeft altijd die rode lichtvlek aan de hemel gezien. 531 00:41:01,461 --> 00:41:04,171 Ik benaderde datgene wat ik wilde doen. 532 00:41:04,256 --> 00:41:07,296 {\an8}Met Hunky Dory stapte ik echt een nieuwe wereld binnen. 533 00:41:08,260 --> 00:41:10,180 {\an8}MARINER 9 MAAKT FOTO VAN VULKAAN OP MARS 534 00:41:10,262 --> 00:41:14,312 {\an8}We zagen met eigen ogen dingen veranderen op het oppervlak van Mars. 535 00:41:14,391 --> 00:41:18,351 Het hele Hunky Dory-album weerspiegelde mijn enthousiasme… 536 00:41:18,437 --> 00:41:21,477 …over het nieuwe continent dat zich ontvouwde. 537 00:41:21,565 --> 00:41:24,275 Over naar Westminster voor de uitslag. 538 00:41:24,359 --> 00:41:26,989 Een meerderheid van 112… 539 00:41:27,070 --> 00:41:29,320 {\an8}…een stuk meer dan veel mensen verwachtten. 540 00:41:29,406 --> 00:41:30,406 {\an8}EUROPESE INTERNE MARKT 541 00:41:30,490 --> 00:41:34,040 {\an8}We halen niet alleen maar voordeel uit Europa… 542 00:41:34,119 --> 00:41:36,499 {\an8}…maar we hebben ook veel te bieden. 543 00:41:36,580 --> 00:41:39,670 Ik had het gevoel dat er een nieuw tijdperk aanbrak. 544 00:41:43,337 --> 00:41:46,417 Had je verwacht dat ze je zo vrij zouden laten? 545 00:41:46,507 --> 00:41:51,047 Die hoop is er altijd. We zijn blij dat we niet weer de bak in hoeven. 546 00:41:51,136 --> 00:41:54,056 Men zegt dat het Oz-proces… 547 00:41:54,139 --> 00:41:57,349 …een overwinning van de gevestigde orde was op de vrijheid van de jeugd. 548 00:41:57,434 --> 00:42:00,024 Zie jij dat ook zo? -Helemaal niet. Ik… 549 00:42:00,103 --> 00:42:03,233 Ik wil eerst zeggen dat het gevecht pas net begint. 550 00:42:03,315 --> 00:42:05,685 Als er echt leven op Mars is… 551 00:42:05,776 --> 00:42:10,106 …dan verruimt dat onze blik enorm… 552 00:42:10,197 --> 00:42:14,117 {\an8}…want alle organismen op aarde, die heel verschillend lijken te zijn… 553 00:42:14,201 --> 00:42:18,001 {\an8}…zijn in wezen hetzelfde. Hun samenstelling is identiek. 554 00:42:18,080 --> 00:42:21,670 En ze hebben gewoon een andere verpakking. 555 00:42:25,420 --> 00:42:29,300 Terwijl we zoals gewoonlijk kerst en oud en nieuw vieren… 556 00:42:30,342 --> 00:42:35,012 …vergeten we soms dat de wereld om ons heen grote veranderingen doormaakt… 557 00:42:35,097 --> 00:42:37,887 …dankzij de technologische ontwikkelingen van deze tijd. 558 00:42:38,600 --> 00:42:42,440 Dan vraag ik me af welke veranderingen er nog in het verschiet liggen. 559 00:42:42,521 --> 00:42:44,731 Dat kunnen we niet weten. 560 00:42:53,156 --> 00:42:55,696 …deze jongeren die er niets om geven… 561 00:42:55,784 --> 00:42:59,754 …maar wel benieuwd zijn naar het nieuwe jaar dat wellicht hoop met zich meebrengt. 562 00:42:59,830 --> 00:43:04,290 Nog enkele seconden voordat het zover is. 563 00:43:04,376 --> 00:43:09,046 Nog vijf, vier, drie, twee, één. 564 00:43:09,131 --> 00:43:10,421 Het is zover. 565 00:43:17,431 --> 00:43:21,731 1972. Gelukkig nieuwjaar, iedereen. 566 00:44:21,286 --> 00:44:23,536 Ziggy speelde gitaar 567 00:44:24,081 --> 00:44:27,501 Jamde lekker met Weird en Gilly 568 00:44:27,584 --> 00:44:29,844 En de spinnen van Mars 569 00:44:30,337 --> 00:44:32,587 Hij speelde met z'n linkerhand 570 00:44:33,966 --> 00:44:35,966 Maar werd te succesvol 571 00:44:36,677 --> 00:44:41,677 Hij werd de grote man En toen waren wij Ziggy's band 572 00:44:43,725 --> 00:44:46,595 Ik realiseerde me dat wat ik deed… 573 00:44:46,687 --> 00:44:50,727 …het volgende stadium was. 574 00:44:50,816 --> 00:44:53,236 Als een kat uit Japan 575 00:44:53,902 --> 00:44:56,992 Hij kon ze likken door te glimlachen 576 00:44:57,072 --> 00:44:59,282 God, wat hebben we gedaan? 577 00:44:59,366 --> 00:45:03,946 We hebben korte metten gemaakt met de jaren '60. Zo voelde het echt. 578 00:45:04,872 --> 00:45:06,332 Wij zijn de toekomst. 579 00:45:09,251 --> 00:45:12,711 Dus waar waren de spinnen 580 00:45:14,715 --> 00:45:19,385 Terwijl de vlieg Ons probeerde te ondermijnen 581 00:45:20,846 --> 00:45:24,306 Alleen het bierlicht Verlichtte onze weg 582 00:45:25,392 --> 00:45:31,822 Dus we klaagden over z'n fans En moeten we z'n handen verbrijzelen? 583 00:46:03,597 --> 00:46:05,597 Vertaling: Jenneke Takens