1 00:00:43,439 --> 00:00:47,735 {\an8}‪ĐẢO SULLIVAN ‪NAM CAROLINA, MỸ 2 00:00:51,405 --> 00:00:56,786 ‪Ta đang ở bờ biển của Đảo Sullivan, ‪ngay trên bãi biển này. 3 00:00:58,079 --> 00:01:01,332 {\an8}‪Đây sẽ là điểm dừng chân đầu tiên ‪của người nô lệ 4 00:01:01,415 --> 00:01:04,126 {\an8}‪khi họ đi qua các bến cảng của Charleston. 5 00:01:05,086 --> 00:01:09,131 ‪Đây từng là cửa ngõ ‪của rất nhiều thế hệ tổ tiên chúng ta. 6 00:01:09,632 --> 00:01:13,761 ‪Hơn 40 đến 60% ‪tổng số người châu Phi bị bắt làm nô lệ 7 00:01:13,844 --> 00:01:15,930 ‪đã đi qua các cảng của Charleston. 8 00:01:17,598 --> 00:01:21,894 ‪Nhìn nó rất giống phong cảnh ‪các vùng ở Tây Phi, quê hương của họ. 9 00:01:23,479 --> 00:01:29,193 ‪Nên gần như họ nghĩ đó là trò đùa ác. ‪Họ được đưa trở lại nơi họ đã bị bắt đi. 10 00:01:33,155 --> 00:01:38,119 ‪Tôi tưởng tượng là khi tổ tiên ta đến đây, ‪họ tưởng chuyến đi đã kết thúc. 11 00:01:38,619 --> 00:01:40,454 ‪Không, bạn, mới bắt đầu thôi. 12 00:01:44,708 --> 00:01:46,919 ‪LOẠT PHIM TÀI LIỆU CỦA NETFLIX 13 00:02:32,590 --> 00:02:35,509 ‪VƯƠNG QUỐC GẠO 14 00:03:27,603 --> 00:03:29,730 ‪Charleston, Nam Carolina. 15 00:03:31,357 --> 00:03:33,275 ‪Nơi này có một vẻ đẹp cổ xưa. 16 00:03:33,943 --> 00:03:36,570 ‪Một vẻ quyến rũ huyền thoại ‪của bờ biển này. 17 00:03:38,781 --> 00:03:41,408 ‪Họ gọi vùng đất màu mỡ này là Lowcountry. 18 00:03:43,035 --> 00:03:47,081 ‪Vậy mà, tôi luôn cảm thấy ‪một sự nặng nề không thể chối cãi ở đây. 19 00:03:48,207 --> 00:03:50,417 ‪Một thứ bóng tối ở ngay dưới bề mặt. 20 00:03:55,130 --> 00:03:58,217 ‪Đây là từng là thủ phủ buôn bán nô lệ ‪của cả nước. 21 00:03:59,218 --> 00:04:02,388 ‪Chúng tôi đến đây, ‪hàng trăm ngàn người bị xích lại, 22 00:04:02,471 --> 00:04:06,267 ‪và đứng trên các cột đấu giá ‪trong chợ nô lệ cũ của thành phố, 23 00:04:06,767 --> 00:04:08,435 ‪rồi tứ tán khắp miền Nam. 24 00:04:10,396 --> 00:04:14,692 {\an8}‪BÁN ĐẤU GIÁ NGƯỜI DA ĐEN 25 00:04:14,775 --> 00:04:18,529 {\an8}‪Nhưng số còn lại ở Nam Carolina ‪bị bắt làm nô lệ ở đồn điền, 26 00:04:18,612 --> 00:04:21,532 {\an8}‪đã tạo ra sự thịnh vượng ban đầu ‪cho đất nước này, 27 00:04:22,157 --> 00:04:24,285 ‪không phải với cây bông, mà là gạo…  28 00:04:27,538 --> 00:04:32,418 ‪thứ đã có lúc ‪xuất khẩu được hơn 50,000 tấn mỗi năm. 29 00:04:34,336 --> 00:04:36,672 ‪Nhờ buôn nô lệ, Charleston đã thành…  30 00:04:38,173 --> 00:04:41,343 ‪thành phố giàu nhất nước Mỹ ‪tính theo đầu người. 31 00:04:41,427 --> 00:04:44,763 ‪Tôi biết sử gia ẩm thực ‪Michael Twitty đã vài năm, 32 00:04:45,556 --> 00:04:49,810 ‪và luôn ấn tượng vì anh ấy có thể ‪nói thẳng sự thật về lịch sử chúng tôi 33 00:04:49,893 --> 00:04:51,687 ‪chỉ qua việc nói về đồ ăn. 34 00:04:53,647 --> 00:04:57,151 {\an8}‪Những người châu Phi ở đây ‪là một tập hợp của những người 35 00:04:57,234 --> 00:04:59,194 {\an8}‪đã trồng lúa suốt hàng ngàn năm, 36 00:04:59,278 --> 00:05:02,406 ‪và khi lúa trở thành ‪cây trồng được đầu tư, 37 00:05:02,489 --> 00:05:07,453 ‪có rất nhiều các cây cối và đất đầm lầy ‪phải di dời xung quanh. 38 00:05:07,953 --> 00:05:13,500 ‪Số đất phải di dời để tạo ra cảnh quan ‪cho các đồn điền lúa còn nhiều hơn 39 00:05:14,335 --> 00:05:17,379 ‪số đất phải di dời ‪để xây các kim tự tháp ở Ai Cập. 40 00:05:17,463 --> 00:05:18,297 ‪Chà. 41 00:05:18,380 --> 00:05:21,633 ‪Vết sẹo của các đồn điền này ‪có thể nhìn thấy từ vũ trụ. 42 00:05:22,176 --> 00:05:25,346 ‪Và nó cho anh thấy ‪sức lao động khổng lồ cần có 43 00:05:25,929 --> 00:05:28,349 ‪để biến các đồn điền lúa thành hiện thực. 44 00:05:37,483 --> 00:05:40,235 ‪Mặc sự thật là ta đã ở địa ngục, ‪chịu đau khổ, 45 00:05:40,319 --> 00:05:42,738 ‪và bị bắt làm việc quần quật đến chết… 46 00:05:44,406 --> 00:05:46,867 ‪bằng một cách nào đó, giữa mớ hỗn độn ấy, 47 00:05:46,950 --> 00:05:49,620 ‪ta đã tạo ra một nền ẩm thực. 48 00:05:58,796 --> 00:06:04,468 ‪Nên khi anh ăn các món mà tôi cố chắp ghép ‪từ những mảnh vỡ của lịch sử chúng ta, 49 00:06:05,344 --> 00:06:10,808 ‪tôi muốn anh hiểu rằng anh đang ‪ở trong sự hiện diện của tổ tiên mình, 50 00:06:11,809 --> 00:06:15,771 ‪và rằng nhiệm vụ của ta ‪là truyền lại những truyền thống đó, 51 00:06:15,854 --> 00:06:17,731 ‪để linh hồn của họ còn mãi. 52 00:06:24,780 --> 00:06:29,952 ‪Vậy là, ta sẽ nấu một trong số rất nhiều ‪món ăn nấu tất cả trong một nồi. 53 00:06:35,207 --> 00:06:37,292 ‪- Có gạo. ‪- Nguyên liệu số một, gạo. 54 00:06:37,876 --> 00:06:39,878 ‪Và nguyên liệu cần có tiếp theo? 55 00:06:39,962 --> 00:06:43,590 ‪Đậu bắp. Đậu bắp có khắp nơi ‪trong thế giới Phi-Đại Tây Dương. 56 00:06:44,425 --> 00:06:47,052 ‪- Ai cũng có đậu bắp. ‪- Tinh túy châu Phi. 57 00:06:47,136 --> 00:06:48,387 ‪Tinh túy châu Phi đó. 58 00:06:50,347 --> 00:06:51,432 ‪Cho ít mỡ lợn vào. 59 00:06:52,141 --> 00:06:55,144 ‪- Và cỡ hai phần ba củ hành tây. ‪- Hai phần ba. 60 00:06:58,605 --> 00:06:59,815 ‪Cho hết cà chua vào. 61 00:07:00,315 --> 00:07:02,192 ‪Ừ, vậy là cho hết cà chua vào. 62 00:07:02,276 --> 00:07:03,110 ‪Phải. 63 00:07:05,154 --> 00:07:06,238 ‪Một thìa đầy muối. 64 00:07:10,617 --> 00:07:12,953 ‪Tiêu cay, nguyên liệu quan trọng nhất. 65 00:07:14,204 --> 00:07:15,789 ‪Ta từng là dân trồng tiêu. 66 00:07:15,873 --> 00:07:17,541 ‪- Ta đem nó đến. ‪- Phải. 67 00:07:17,624 --> 00:07:19,960 ‪- Mùi tây. ‪- Thêm tí hương thảo là ngon. 68 00:07:21,253 --> 00:07:23,755 ‪Tiếp theo là cho thịt cua vào. 69 00:07:23,839 --> 00:07:26,467 ‪- Rồi. Giờ cho cua vào à? ‪- Ừ, cho hết vào. 70 00:07:30,053 --> 00:07:35,017 ‪Đây cũng là cách nấu đồ ăn điển hình ‪của những người nô lệ à? 71 00:07:35,100 --> 00:07:37,227 ‪Vào các mùa ấm áp trong năm, phải. 72 00:07:37,311 --> 00:07:38,770 ‪- Ừ. ‪- Cho nước dùng nào! 73 00:07:39,438 --> 00:07:40,272 ‪Được rồi. 74 00:07:45,694 --> 00:07:47,654 ‪Và gạo nữa, làm ơn. 75 00:07:48,238 --> 00:07:49,573 ‪- Được rồi. ‪- Đây rồi. 76 00:07:51,325 --> 00:07:52,784 ‪Biết cách nếm đúng chứ? 77 00:07:53,660 --> 00:07:54,786 ‪Anh nếm nó kiểu gì? 78 00:07:56,079 --> 00:07:57,664 ‪Chả phải từ thìa, sao nào? 79 00:07:59,416 --> 00:08:01,919 ‪- À ha, sao anh biết? ‪- Chịu. Sao anh biết? 80 00:08:02,503 --> 00:08:04,463 ‪- Vì mẹ tôi đã dạy tôi thế. ‪- Ừ. 81 00:08:04,546 --> 00:08:06,340 ‪Vì khi tôi đến Tây Phi… 82 00:08:08,926 --> 00:08:09,760 ‪Thử đi. 83 00:08:11,637 --> 00:08:12,721 ‪Họ làm vậy đấy. 84 00:08:13,972 --> 00:08:17,893 ‪Thật thú vị khi hai ta đều được học… ‪Ta đã thấy việc đó. 85 00:08:19,061 --> 00:08:23,273 ‪Nhưng ai đó phải truyền ‪chức năng vận động đó qua các thế hệ 86 00:08:23,357 --> 00:08:25,817 ‪để ta biết đó là cách làm đúng. 87 00:08:25,901 --> 00:08:28,278 ‪Vì cho thìa vào miệng là bị đánh đấy. 88 00:08:28,362 --> 00:08:30,656 ‪Phải, đừng cho thìa vào miệng. Chuẩn. 89 00:08:30,739 --> 00:08:31,573 ‪Chính xác. 90 00:08:31,657 --> 00:08:32,991 ‪- Cảm ơn nhiều. ‪- Rồi. 91 00:08:33,075 --> 00:08:34,785 ‪Ta sẽ đậy vung nó lại. 92 00:08:34,868 --> 00:08:35,702 ‪Ừ. 93 00:08:36,662 --> 00:08:37,538 ‪Đây rồi. 94 00:08:38,205 --> 00:08:39,164 ‪- Tuyệt vời. ‪- Ừ. 95 00:08:39,665 --> 00:08:40,916 ‪Và ta sẽ để nó chín. 96 00:08:45,921 --> 00:08:49,967 ‪Tác phẩm của tôi đều là về ‪những gì nô lệ đã nấu và những gì họ ăn. 97 00:08:50,801 --> 00:08:55,681 ‪Và tôi nghĩ rất quan trọng để mọi người ‪biết đời sống vật chất và ẩm thực của họ 98 00:08:55,764 --> 00:09:00,852 ‪chả liên quan gì đến cách người ta gọi họ, ‪hay cách người ta định nghĩa họ. 99 00:09:01,478 --> 00:09:05,232 ‪Họ nghĩ rằng ‪họ xứng đáng với một bữa ăn tử tế… 100 00:09:06,775 --> 00:09:10,654 ‪với một bữa ăn được vợ nấu cho chồng, ‪chồng nấu cho vợ. 101 00:09:11,363 --> 00:09:14,908 ‪Cha nấu cho con, bà nấu cho cháu. 102 00:09:16,118 --> 00:09:18,245 ‪Họ nghĩ họ xứng với quyền con người. 103 00:09:21,832 --> 00:09:24,543 ‪Người anh em Twitty, ‪có vẻ sắp được rồi nhỉ? 104 00:09:24,626 --> 00:09:25,460 ‪Ừ, anh bạn. 105 00:09:26,044 --> 00:09:28,338 ‪- Nồi… ‪- Xem súp đậu bắp đầu của anh… 106 00:09:28,422 --> 00:09:31,592 ‪- Ôi, áp lực quá nhỉ. ‪- …trên bếp lửa thế nào nào. 107 00:09:32,759 --> 00:09:33,969 ‪Áp lực phết đấy. 108 00:09:35,178 --> 00:09:36,305 ‪Ôi, sôi sùng sục. 109 00:09:36,388 --> 00:09:38,640 ‪- Được đấy, xem kìa. ‪- Ừ. Tôi ưng đó. 110 00:09:40,183 --> 00:09:42,436 ‪Mùi thơm quá. 111 00:09:43,103 --> 00:09:45,689 ‪- Rồi, tôi sẽ thử cách mới… ‪- Chặt vào. 112 00:09:45,772 --> 00:09:47,274 ‪Thật chặt. Cách mới. 113 00:09:50,819 --> 00:09:52,154 ‪Ôi, ngon lắm ấy. 114 00:09:52,738 --> 00:09:53,864 ‪Thế anh thấy vị gì? 115 00:09:54,489 --> 00:09:59,911 ‪Chủ yếu là tôi thấy vị cà chua và hành tây ‪hòa quyện với nhau. 116 00:10:02,122 --> 00:10:03,915 ‪- Kiểu nó tự tạo nước sốt. ‪- Ừ. 117 00:10:03,999 --> 00:10:07,252 ‪Và rồi vị đậu bắp không quá nồng, ‪phải không? 118 00:10:07,336 --> 00:10:09,171 ‪- Đậu bắp phảng phất thôi. ‪- Ừ. 119 00:10:10,297 --> 00:10:11,381 ‪Nó rất ngon. 120 00:10:19,097 --> 00:10:19,931 ‪Chà. 121 00:10:21,808 --> 00:10:23,310 ‪- Đây là… ‪- Đã bảo mà. 122 00:10:24,394 --> 00:10:26,021 ‪…một trải nghiệm tinh thần. 123 00:10:33,153 --> 00:10:35,155 ‪Ta gọi đồ ăn của ta là món ăn tâm hồn. 124 00:10:36,573 --> 00:10:38,992 ‪Chúng ta là những người duy nhất…  125 00:10:40,535 --> 00:10:45,666 ‪đã đặt tên cho ẩm thực của mình ‪theo một thứ vô hình 126 00:10:46,416 --> 00:10:49,044 ‪mà anh có thể cảm thấy, ‪như tình yêu và Chúa. 127 00:10:50,003 --> 00:10:52,631 ‪Một thứ gì đó hoàn toàn siêu việt. 128 00:10:52,714 --> 00:10:58,679 ‪Nó là về mối liên hệ giữa ta với người ‪đã mất và người đang chờ được sinh ra. 129 00:11:08,230 --> 00:11:11,108 ‪Tôi nghĩ nhiều ‪về cách di sản kinh tế miền Nam 130 00:11:11,191 --> 00:11:13,819 ‪gắn với vùng đất ‪người Da đen đã trồng trọt. 131 00:11:15,028 --> 00:11:19,574 ‪Qua thế hệ, chuyên gia của chúng tôi ‪định rõ nơi đây trồng loài cây đặc biệt, 132 00:11:20,283 --> 00:11:21,451 ‪gạo Carolina Gold. 133 00:11:23,995 --> 00:11:27,290 ‪Khi bay đến Charleston, ‪mọi thứ cậu thấy đều là đồng lúa. 134 00:11:28,041 --> 00:11:31,253 {\an8}‪Nhiều loại lúa đã có ở đây ‪trước khi có Carolina Gold, 135 00:11:32,045 --> 00:11:36,133 {\an8}‪nhưng chả ai giỏi trồng lúa ở đây ‪cho đến khi người châu Phi tới. 136 00:11:37,217 --> 00:11:40,303 {\an8}‪COLUMBIA, NAM CARONLINA 137 00:11:40,387 --> 00:11:43,598 ‪Glenn Roberts như một bố già ‪trong giới ẩm thực vậy, 138 00:11:44,099 --> 00:11:46,059 ‪và công ty của ông, Anson Mills, 139 00:11:46,143 --> 00:11:49,855 ‪chịu trách nhiệm chính ‪trong việc đưa Carolina Gold đến bàn ăn 140 00:11:49,938 --> 00:11:51,982 ‪khi nó đã hoàn toàn biến mất. 141 00:11:53,525 --> 00:11:56,069 ‪Vậy đây là gạo Carolina Gold trứ danh ạ. 142 00:11:56,153 --> 00:11:57,279 ‪Đúng rồi. 143 00:11:57,362 --> 00:12:00,532 ‪Điều quan trọng ta cần biết ‪về loại gạo này là gì ạ? 144 00:12:01,783 --> 00:12:06,079 ‪Đây là loại gạo khiến người ta thức dậy, ‪và loại gạo khiến họ về nhà. 145 00:12:06,163 --> 00:12:11,543 ‪Có nhiều cách nấu sơ khai với gạo Carolina ‪Gold thời thuộc địa tiền Nội chiến 146 00:12:11,626 --> 00:12:16,256 ‪hơn bất kỳ sản phẩm thật sự chủ lực ‪nào khác trong lịch sử kinh điển Mỹ. 147 00:12:16,339 --> 00:12:20,969 ‪Đây là loại hạt dài đầu tiên của Mỹ ‪có tầm quan trọng với thương mại thế giới, 148 00:12:21,052 --> 00:12:25,348 ‪và trở nên được khao khát ‪ở Indonesia và châu Á, 149 00:12:25,432 --> 00:12:28,226 ‪và xuyên cả bức màn đen Nhật Bản, ‪nó rất nổi. 150 00:12:40,071 --> 00:12:43,241 ‪Thế loại gạo đó đã biến mất đi đâu ạ? 151 00:12:43,325 --> 00:12:50,165 ‪Có nhiều thứ kết hợp mà cơ bản là thế này: ‪Chuyên gia trồng gạo châu Phi biến mất. 152 00:12:50,248 --> 00:12:55,253 ‪Chế độ nô lệ kết thúc, họ chả có mô hình ‪kinh doanh nào, và nó thất bại thảm hại. 153 00:12:56,338 --> 00:12:58,757 ‪Thật đáng kinh ngạc khi nhận ra 154 00:12:58,840 --> 00:13:04,304 ‪rằng Charleston đã giảm gần ‪80% sản lượng gạo sau Nội chiến. 155 00:13:06,223 --> 00:13:09,518 ‪Thế chú đã trồng loại gạo này ‪bao lâu rồi ạ? 156 00:13:09,601 --> 00:13:10,894 ‪Hai mươi mốt năm! 157 00:13:10,977 --> 00:13:14,523 ‪Lý do để tôi làm việc này ‪là để tỏ lòng tôn kính với mẹ tôi. 158 00:13:15,106 --> 00:13:17,192 ‪Bà nhớ gạo này. Bà lớn lên cùng nó. 159 00:13:17,275 --> 00:13:18,902 ‪Bà đã tự tay đập gạo. 160 00:13:18,985 --> 00:13:23,615 ‪Tôi nhận ra khi mẹ tôi qua đời, tôi muốn ‪đưa lại bà thứ bà đã có ở thời thơ ấu. 161 00:13:23,698 --> 00:13:25,617 ‪Đó thực sự là lý do tôi làm nó. 162 00:13:25,700 --> 00:13:31,122 ‪Và chú có cảm giác đan xen khi là ‪người da trắng tham gia vào ngành này chứ? 163 00:13:31,206 --> 00:13:32,040 ‪Hẳn là vậy. 164 00:13:32,541 --> 00:13:37,128 ‪Cậu đâu muốn là ‪một người da trắng có đặc quyền… 165 00:13:39,297 --> 00:13:42,592 ‪kiếm tiền từ những thứ không phải của cậu. 166 00:13:42,676 --> 00:13:47,764 ‪Tôi đã chọn cái mà tôi gọi là con đường ‪chuộc lỗi cho việc chúng tôi làm, 167 00:13:47,848 --> 00:13:51,768 ‪đó là, chúng tôi không kiếm tiền ‪từ hạt giống, mà cho nó đi. 168 00:13:51,852 --> 00:13:54,479 ‪Cho bất cứ ai muốn có nó ‪một cách chính đáng. 169 00:13:54,563 --> 00:13:57,858 ‪Và thứ cho phép chú có thể làm việc đó 170 00:13:57,941 --> 00:14:01,987 ‪là việc chú đang bán nó tới ‪tất cả các khách hàng của mình trên… 171 00:14:02,070 --> 00:14:03,488 ‪- Thế giới. ‪- …thế giới. 172 00:14:03,572 --> 00:14:06,616 ‪Và doanh thu đến từ việc đó 173 00:14:06,700 --> 00:14:11,079 ‪cho phép chú có thể trao đi hạt giống ‪tới các cộng đồng khác nhau. 174 00:14:12,080 --> 00:14:15,542 ‪Vậy Glenn, chú có nghĩ rằng ‪thứ gạo Carolina Gold này 175 00:14:15,625 --> 00:14:18,169 ‪là di sản của chế độ nô lệ không? 176 00:14:18,253 --> 00:14:20,463 ‪Nó sẽ không ở đây nếu không có nô lệ. 177 00:14:21,172 --> 00:14:26,428 ‪Đó là điều ta thường cố lờ đi. ‪Nó không thể lờ đi được. 178 00:14:27,137 --> 00:14:30,098 ‪Mỗi lần cậu trở lại Charleston, ‪tất cả đều là gạo. 179 00:14:30,599 --> 00:14:33,059 ‪Nó cho thấy sự man rợ của chế độ nô lệ. 180 00:14:47,699 --> 00:14:50,619 ‪Charleston nổi tiếng là ‪có nền ẩm thực tuyệt vời. 181 00:14:51,786 --> 00:14:56,499 ‪Nhưng tôi không thể không chú ý rằng ở ‪thành phố vẫn có lợi từ thời kỳ nô lệ này, 182 00:14:57,459 --> 00:15:00,295 ‪vài nhà hàng ở thành phố ‪là của người Da đen, 183 00:15:00,921 --> 00:15:03,340 ‪và lịch sử đã rất chậm rãi để nhận ra 184 00:15:03,423 --> 00:15:07,385 ‪ngay từ đầu, ‪"ẩm thực miền Nam" đã bắt nguồn từ đâu‪. 185 00:15:09,262 --> 00:15:13,350 ‪Là đầu bếp, tôi thấy bọn tôi ‪thiếu biểu tượng văn hóa ở thành phố tôi. 186 00:15:14,267 --> 00:15:17,562 ‪Nhưng tôi thấy văn hóa đó qua các thực đơn ‪và nhà hàng này ở Charleston. 187 00:15:18,271 --> 00:15:21,608 ‪Ai cũng mê đồ ăn Charleston, ‪mà nó bắt nguồn từ đâu? 188 00:15:22,567 --> 00:15:23,485 ‪Người Gullah. 189 00:15:25,487 --> 00:15:28,949 ‪Trải qua chế độ nô lệ phổ biến ‪ở Nam Carolina‪, 190 00:15:29,032 --> 00:15:32,285 ‪một tộc người mới đã xuất hiện, ‪gọi là người Gullah. 191 00:15:33,078 --> 00:15:35,580 ‪Và đầu bếp BJ Dennis ‪đang đi đầu phong trào 192 00:15:35,664 --> 00:15:39,334 ‪giúp đảm bảo đóng góp ẩm thực của họ ‪được công nhận. 193 00:15:40,710 --> 00:15:43,630 ‪Đầu bếp riêng ‪và người phục vụ đồ ăn ban ngày, BJ, 194 00:15:43,713 --> 00:15:46,800 ‪hoặc như tôi muốn gọi anh ấy, ‪Người anh em BJ, 195 00:15:47,300 --> 00:15:53,473 ‪đã tổ chức tiệc tối lưu động khắp cả nước, ‪biến anh ấy thành đại diện ẩm thực Gullah. 196 00:15:54,516 --> 00:15:58,645 ‪Và nếu muốn đi sâu vào cốt lõi ‪của cuộc trò chuyện về ẩm thực Gullah, 197 00:15:58,728 --> 00:16:03,274 ‪tôi phải rời khỏi thành phố Charleston ‪để tìm đến phép màu của Sea Islands. 198 00:16:18,581 --> 00:16:21,710 ‪Khi nói đến người Gullah, ‪ta đang nói đến ai? 199 00:16:21,793 --> 00:16:26,923 ‪Ta đang nói về những người sống ‪ở Sea Islands của vùng Lowcountry, 200 00:16:27,007 --> 00:16:29,300 ‪những người đã từng tự do và bị nô lệ. 201 00:16:30,719 --> 00:16:33,638 ‪Những người nhờ bị cô lập ‪mà tổ tiên ta đã có thể 202 00:16:33,722 --> 00:16:38,226 {\an8}‪bám chặt hơn vào văn hóa châu Phi, ‪gốc rễ châu Phi của họ, 203 00:16:38,309 --> 00:16:41,980 ‪hơn bất kỳ nền văn hóa Mỹ gốc Phi nào ‪khắp cả nước. 204 00:16:42,063 --> 00:16:45,275 ‪Lý do người Gullah bị cô lập là gì? 205 00:16:45,358 --> 00:16:49,195 ‪Chà, thật sự, ý tôi là mấy hòn đảo này ‪hồi đó không hề dễ sống. 206 00:16:49,779 --> 00:16:50,989 ‪Sốt rét lan rộng. 207 00:16:51,573 --> 00:16:55,285 ‪Và rất nhiều người châu Âu, ‪vào mùa hè, sẽ lên núi 208 00:16:55,368 --> 00:17:00,290 ‪hoặc các miền quê xa xôi ‪để tránh khỏi căn bệnh. 209 00:17:01,458 --> 00:17:05,628 ‪Ta miễn dịch hơn với bệnh sốt rét, ‪mấy thứ như thế, vì đến từ Tây Phi. 210 00:17:05,712 --> 00:17:11,051 ‪Nên với ta, sự cô lập đó rất tuyệt vì ‪có thể bám vào gốc rễ và văn hóa của mình. 211 00:17:11,551 --> 00:17:17,849 ‪Hồi đó sự cô lập rất tuyệt, mà giờ các gia ‪đình chả muốn ở trên mấy hòn đảo này. 212 00:17:17,932 --> 00:17:22,562 ‪Mọi thứ trở nên đắt đỏ. Giờ đầy rẫy ‪sân gôn và khu nghỉ dưỡng quanh ta, nhỉ? 213 00:17:23,063 --> 00:17:27,358 ‪Mà sao để ta tiếp tục bảo tồn nó? ‪Và với tôi, đó là bằng cách không quên. 214 00:17:27,442 --> 00:17:29,819 ‪Nó đâu phải nền văn hóa đã mất, đã chết. 215 00:17:30,320 --> 00:17:33,740 ‪Ta vẫn ở đây, ‪ta vẫn đang phát triển và nỗ lực. 216 00:17:41,581 --> 00:17:43,792 ‪BJ đưa tôi đến đảo St. Helena, 217 00:17:43,875 --> 00:17:48,046 ‪nơi tôi gặp các cố vấn của anh ấy, ‪Bill và Sara Green, chủ Gullah Grub. 218 00:17:51,549 --> 00:17:53,593 ‪Chú Bill Green, và vợ chú, Sara. 219 00:17:54,385 --> 00:17:57,722 ‪Tôi từng ngưỡng mộ họ. ‪Tôi đã thấy chú Green trên tivi. 220 00:17:58,681 --> 00:18:00,600 ‪Chú ấy là dân Gullah chính hiệu. 221 00:18:01,184 --> 00:18:03,269 ‪Giờ ta sẽ chuẩn bị cho món gà rán. 222 00:18:03,353 --> 00:18:07,232 ‪Ta sẽ làm món gà rán chảo ‪theo cách cổ điển. 223 00:18:07,315 --> 00:18:11,361 ‪Cách mà bà tôi thường làm nó. ‪Hôm nay ta sẽ làm nó theo cách ấy. 224 00:18:12,570 --> 00:18:18,618 ‪Chú là một người đầu tiên tôi biết nấu các ‪món hợp tôi vì đó là di sản của bọn tôi. 225 00:18:18,701 --> 00:18:23,331 ‪Rồi thêm tôm vào. Tôi sẽ chỉ cho các bạn ‪cách làm theo kiểu Gullah. 226 00:18:23,414 --> 00:18:26,751 ‪Hầu hết họ làm đủ loại nước sốt ‪và đủ thứ khác nhau. 227 00:18:26,835 --> 00:18:30,130 ‪Tôi sẽ chỉ cho bạn ‪cách làm hương vị đọng trong nước sốt! 228 00:18:31,339 --> 00:18:35,927 ‪Tôi sẽ nói nấu theo kiểu Gullah ‪là kiểu nấu, trước hết là, với tình yêu. 229 00:18:36,010 --> 00:18:37,679 ‪Và nấu ăn theo mùa. 230 00:18:38,847 --> 00:18:41,808 ‪Mọi thứ bạn ăn, bạn ăn nó theo mùa. 231 00:18:43,101 --> 00:18:44,811 ‪Vậy hôm nay ta sẽ ăn gì nhỉ? 232 00:18:44,894 --> 00:18:47,605 ‪Ồ, chúng ta sẽ ăn cơm gạo đỏ, 233 00:18:48,523 --> 00:18:49,649 ‪một ít cá đối, 234 00:18:49,732 --> 00:18:52,193 ‪bánh ngô, và một chút đậu que. 235 00:18:52,277 --> 00:18:56,239 ‪Tôi sẽ kể các cậu nghe chút chuyện về nó, ‪vì đó là cách tôi cưa vợ. 236 00:18:56,322 --> 00:18:57,991 ‪- Vâng. ‪- Nhờ món cá đối đó. 237 00:18:59,117 --> 00:19:02,370 ‪Ồ, thế à? Bí mật là gì thế? ‪Bật mí cho tụi tôi đi. 238 00:19:02,453 --> 00:19:06,708 ‪Bí mật về cách tôi ướp cá và nấu nó ‪với tình yêu và sự tử tế trong đó, 239 00:19:07,208 --> 00:19:11,171 ‪và khi ăn nó, cô ấy nói: ''Ôi, lâu rồi ‪em mới ăn món cá ngon thế". 240 00:19:11,254 --> 00:19:12,714 ‪Cô Sara, chuyện thật ạ? 241 00:19:12,797 --> 00:19:13,965 ‪Chuyện thật đấy. 242 00:19:14,048 --> 00:19:18,178 ‪Tôi phải ăn hai phần để anh ấy ‪có thể chiếm được trái tim tôi. 243 00:19:18,761 --> 00:19:20,013 ‪Để cho chắc ăn. 244 00:19:20,096 --> 00:19:22,682 ‪"Trời", tôi nói: "Anh này biết nấu ăn đó!" 245 00:19:27,353 --> 00:19:28,646 ‪Rồi, các quý ông. 246 00:19:29,272 --> 00:19:30,648 ‪Cá đối đây! 247 00:19:30,732 --> 00:19:31,816 ‪Vâng. 248 00:19:31,900 --> 00:19:33,443 ‪Cá đối và cơm! 249 00:19:39,449 --> 00:19:40,450 ‪Ngon quá. 250 00:19:41,201 --> 00:19:42,035 ‪Ngon ghê. 251 00:19:42,660 --> 00:19:43,828 ‪Cá đối… 252 00:19:44,454 --> 00:19:46,289 ‪Bọn tôi từng có một ông già 253 00:19:47,332 --> 00:19:51,002 ‪đi quanh phố ‪với một con la và một cái xe đẩy, 254 00:19:51,085 --> 00:19:53,546 ‪với một cái bồn cá đối lớn ở phía sau. 255 00:19:54,297 --> 00:19:57,842 ‪Và ông ấy thường đi qua khu phố, ‪hát bài hát: 256 00:19:57,926 --> 00:19:59,886 ‪Ai cá đối nào, tôi bán cá đối này 257 00:20:00,762 --> 00:20:03,723 ‪Cá đối, năm xu nửa cân ‪Mang nồi ra đây ngay 258 00:20:05,225 --> 00:20:06,893 ‪Tôi bán cá đối này 259 00:20:06,976 --> 00:20:10,021 ‪Điều tiếp theo cậu biết ‪là cậu ngồi trước hiên nhà, 260 00:20:10,104 --> 00:20:14,108 ‪ngửi thấy mùi cá đối cách xa cả cây số. ‪Ai cũng nấu cá đối đủ món. 261 00:20:14,817 --> 00:20:16,736 ‪Tôi chả thể ngừng nói về cá đối. 262 00:20:16,819 --> 00:20:19,364 ‪Chắc tôi nên bắt đầu ăn ‪chút thịt cá đối này 263 00:20:19,447 --> 00:20:21,074 ‪vì nó cực ngon. 264 00:20:25,453 --> 00:20:28,790 ‪- Ta có gì ở đây nào? ‪- Ta có một ít canh đậu bắp. 265 00:20:30,875 --> 00:20:33,336 ‪Chế độ ăn của người Gullah suốt tuần đó. 266 00:20:34,337 --> 00:20:39,217 ‪Cậu sẽ luôn tìm thấy một hoặc hai nhà ‪có thứ gọi là canh hoặc súp đậu bắp. 267 00:20:42,262 --> 00:20:43,429 ‪Đậu bắp ngon quá. 268 00:20:44,264 --> 00:20:47,976 ‪Loại thức ăn này, đồ ăn Gullah, ‪cậu có thể cảm nhận khi ăn nó. 269 00:20:48,059 --> 00:20:51,104 ‪Đó là cái hay ‪về cách nấu ăn của người Gullah. 270 00:20:51,187 --> 00:20:55,275 ‪Cậu có thể cảm thấy thức ăn đi vào, ‪biết có cái gì đó đi vào người. 271 00:20:55,358 --> 00:20:58,027 ‪Một bát sẽ tiếp cho cậu rất nhiều sức lực. 272 00:20:58,861 --> 00:21:02,365 ‪Tôi nghĩ dù anh không thích đậu bắp ‪trong nền văn hóa này, 273 00:21:03,074 --> 00:21:04,617 ‪anh vẫn biết cách nấu nó. 274 00:21:05,118 --> 00:21:09,664 ‪Vì đó là một trong mấy thứ chính ta ăn. ‪Loại rau chính trong chế độ ăn của ta. 275 00:21:10,665 --> 00:21:12,583 ‪Ai đã dạy anh cách nấu canh thế? 276 00:21:13,459 --> 00:21:14,877 ‪Trời, anh biết hồi tôi lớn lên… 277 00:21:15,378 --> 00:21:19,674 ‪Ông tôi, ông ấy trồng mỗi thứ một ít, ‪nhưng chủ yếu ông trồng đậu bắp. 278 00:21:19,757 --> 00:21:21,801 ‪Bà tôi nấu súp đậu bắp cực ngon, 279 00:21:22,302 --> 00:21:25,680 ‪nhưng hồi lớn lên tôi chỉ xem nó, ‪mẹ tôi làm nó. 280 00:21:25,763 --> 00:21:28,808 ‪Thế mọi người tự hào ‪về Người anh em BJ này chứ? 281 00:21:28,891 --> 00:21:34,063 ‪Ừ. Thấy cậu ấy cố giữ văn hóa ‪và mọi thứ tiếp nối là một hạnh phúc. 282 00:21:34,147 --> 00:21:38,943 ‪Một trong những điều tuyệt nhất với tôi ‪là những người tôi ngưỡng mộ khi còn trẻ 283 00:21:39,444 --> 00:21:41,362 ‪nói là tôi đang đi đúng hướng. 284 00:21:41,446 --> 00:21:45,658 ‪Nó thực sự thúc đẩy tôi ‪tiếp tục làm những gì tôi cần làm. 285 00:21:53,166 --> 00:21:57,295 ‪NHÀ NGUYỆN 286 00:22:36,209 --> 00:22:40,588 ‪Người Gullah đã vừa mới đến đây. ‪Vừa đến đây khi chúng ta được đưa đến. 287 00:22:40,671 --> 00:22:41,798 ‪Vậy đó. 288 00:22:41,881 --> 00:22:45,760 ‪Giờ ta có Lễ hội Gullah ‪và những người khác đang cố học hỏi về nó. 289 00:22:46,344 --> 00:22:49,305 {\an8}‪Và ta đã luôn có nó, ‪nhưng chẳng biết mình đã có gì 290 00:22:49,389 --> 00:22:52,141 {\an8}‪vì họ làm ta thấy như thể ta thấp hèn hơn. 291 00:22:52,642 --> 00:22:56,312 ‪Mà đó là điều tốt nhất đến với ta. ‪Ta gần với văn hóa ta hơn ai hết. 292 00:22:56,396 --> 00:22:58,064 ‪- Ừ. ‪- Tôi tạ ơn Chúa vì thế. 293 00:22:58,147 --> 00:23:02,693 ‪Tôi tạ ơn Chúa vì nhà cầu nguyện. ‪Tôi tạ ơn Chúa vì những người thầy ta có, 294 00:23:02,777 --> 00:23:04,529 ‪và tự hào về quê hương tôi. 295 00:23:05,405 --> 00:23:07,865 ‪Hỡi Chúa Thánh Thần, ‪hãy ban sức mạnh tối thượng. 296 00:23:07,949 --> 00:23:11,202 ‪Đặt ngọn lửa tình yêu thiêng liêng ‪vào trái tim lạnh giá của chúng con. 297 00:23:11,285 --> 00:23:13,121 ‪Nhìn chúng con nhận nghiệp quả! 298 00:23:13,204 --> 00:23:17,834 ‪Từ Trái Đất này, linh hồn chúng con ‪sẽ không bay hoặc tới cõi vui vĩnh hằng. 299 00:23:17,917 --> 00:23:20,795 ‪Cầu Cha Thiên Thượng cho đồn điền này, ‪Cha Thiên Thượng. 300 00:23:20,878 --> 00:23:23,923 ‪Chúng con không nghỉ ngơi nơi đây. ‪Cầu xin Người. Cùng nói… 301 00:23:24,006 --> 00:23:24,882 ‪Amen. 302 00:23:37,687 --> 00:23:40,523 ‪Khi tiếp tục đắm mình vào văn hóa Gullah, 303 00:23:40,606 --> 00:23:44,193 ‪tôi đã đáp xuống một trong những ‪nơi xa nhất của Sea Islands. 304 00:23:48,364 --> 00:23:51,117 {\an8}‪Đảo Daufuskie ‪chỉ có thể đến được bằng thuyền, 305 00:23:52,076 --> 00:23:56,956 ‪và tôi đi cùng Người anh em BJ khi anh ấy ‪làm món lợn quay nguyên con truyền thống 306 00:23:57,457 --> 00:23:59,834 ‪ở ngôi nhà của cô Sallie Ann Robinson. 307 00:24:08,176 --> 00:24:12,972 ‪- Cô Sallie, cô… Bọn tôi có nó đây rồi. ‪- Được, tôi sẽ cho cậu… 308 00:24:17,810 --> 00:24:20,938 {\an8}‪Cô Sallie Ann là một đầu bếp ‪và tác giả sách nấu ăn, 309 00:24:21,022 --> 00:24:23,608 ‪và được biết đến với cái tên Gullah Diva. 310 00:24:25,109 --> 00:24:26,360 ‪Được rồi. 311 00:24:27,820 --> 00:24:30,323 ‪Tôi là thế hệ thứ sáu, ‪đẻ ra là dân bản xứ. 312 00:24:31,699 --> 00:24:34,577 ‪Chúng tôi chả biết gì ‪ngoài sống với thiên nhiên. 313 00:24:35,453 --> 00:24:36,287 ‪Làm vườn… 314 00:24:36,829 --> 00:24:41,125 ‪Rồi chúng tôi sẽ ra biển ‪và bắt cả đống tôm, cá và cua. 315 00:24:41,209 --> 00:24:42,043 ‪Chà. 316 00:24:44,045 --> 00:24:46,130 ‪MUỐI TỪ CHÂU PHI 317 00:24:47,924 --> 00:24:51,260 ‪Chúng tôi vào rừng ‪và tìm kiếm thú hoang để săn. 318 00:24:52,303 --> 00:24:53,721 ‪Chúng tôi đã sống tốt. 319 00:25:00,102 --> 00:25:02,730 ‪Và giờ tôi sẽ cho móng giò vào đây. 320 00:25:03,231 --> 00:25:05,816 ‪- Tuyệt. ‪- Tôi bắt đầu làm sạch chúng. 321 00:25:06,317 --> 00:25:08,945 ‪Và chúng đã sẵn sàng ‪để chế biến thật ngon. 322 00:25:09,987 --> 00:25:12,782 ‪Và tôi sẽ cho ít đậu ‪vào trong đó khi thịt sôi. 323 00:25:13,282 --> 00:25:15,284 ‪Ta sẽ có đậu và móng giò. 324 00:25:17,537 --> 00:25:19,872 ‪Cô biết cụm từ ''sống xa hoa'' chứ? 325 00:25:19,956 --> 00:25:20,790 ‪Ồ, có chứ. 326 00:25:20,873 --> 00:25:25,253 ‪Quay trở lại thời kỳ nô lệ. ‪Thịt lợn từng rất quan trọng. 327 00:25:25,753 --> 00:25:29,298 ‪Những người ở đồn điền sẽ giết chúng ‪vì họ thành thạo, 328 00:25:29,382 --> 00:25:35,930 ‪nhưng họ chỉ được lấy các bộ phận ‪của con lợn, như chân, đuôi và bộ lòng, 329 00:25:36,013 --> 00:25:42,311 ‪và họ sẽ biến những phần thực sự ‪vô giá trị với chủ nhân của họ này 330 00:25:42,395 --> 00:25:45,147 ‪thành những bữa ăn tuyệt vời ‪cho gia đình họ. 331 00:25:45,231 --> 00:25:49,944 ‪Và giờ nó đang thịnh hành trở lại ‪như một sự tinh túy. 332 00:25:50,027 --> 00:25:52,780 ‪Họ sẽ nói: ‪"Vứt đi, ta vứt mấy cái này đi". 333 00:25:52,863 --> 00:25:54,740 ‪Chà, cứ vứt chúng qua đây, 334 00:25:54,824 --> 00:25:58,035 ‪và tôi sẽ nấu một món thế này, ‪rồi họ lại muốn nó. 335 00:25:58,995 --> 00:26:00,288 ‪Thế tiếp theo là gì? 336 00:26:00,371 --> 00:26:06,210 ‪Chà, ta sẽ để nó chín kỹ trong 30, 40 phút ‪rồi tôi sẽ đi rửa đậu và bỏ chúng vào đó. 337 00:26:06,294 --> 00:26:07,295 ‪Bỏ vào luôn. 338 00:26:07,878 --> 00:26:09,505 ‪Hôm nay tôi làm đậu Hà Lan. 339 00:26:10,131 --> 00:26:12,592 ‪Và cô có thêm gia vị hay gì không? 340 00:26:12,675 --> 00:26:16,804 ‪Không. Giờ thì không. Tôi sẽ đợi ‪để bỏ đậu vào rồi cắt ít hành tây vào. 341 00:26:16,887 --> 00:26:19,724 ‪- Và sẽ ra gì đấy. ‪- Và sẽ ra gì đấy. Chuẩn. 342 00:26:19,807 --> 00:26:20,766 ‪Được rồi. 343 00:26:24,604 --> 00:26:25,521 ‪Mùi thơm đó. 344 00:26:28,941 --> 00:26:29,775 ‪Sẵn sàng chưa? 345 00:26:30,526 --> 00:26:33,195 ‪Tôi sẽ lấy nó ra và cứ đi theo tôi. 346 00:26:33,279 --> 00:26:34,447 ‪Một, hai, ba. 347 00:26:35,990 --> 00:26:36,824 ‪Được rồi. 348 00:26:38,117 --> 00:26:38,993 ‪Nâng lên. 349 00:26:40,328 --> 00:26:41,162 ‪Nâng lên nào. 350 00:26:45,374 --> 00:26:46,500 ‪Anh cho gì vào đó? 351 00:26:47,001 --> 00:26:51,797 ‪Tôi chỉ cho chút ớt đỏ, ‪gừng khô và tỏi vào đó thôi. 352 00:26:51,881 --> 00:26:54,550 ‪Vậy cái gì làm truyền thống này ‪đặc biệt thế? 353 00:26:57,136 --> 00:26:59,639 ‪Biết đó, thật ra, ‪nó chỉ được làm mỗi năm một lần, 354 00:27:00,139 --> 00:27:03,601 ‪điển hình là vào mùa đông, ‪thường là cho cả cộng đồng. 355 00:27:03,684 --> 00:27:08,314 ‪Nên tất cả các gia đình. ‪Và có thể có nhiều con lợn bị giết mổ. 356 00:27:08,898 --> 00:27:11,067 ‪Vài con sẽ được muối làm giăm bông, 357 00:27:11,567 --> 00:27:15,529 ‪vài con xông khói, vài con làm xúc xích. ‪Đó là hoạt động cộng đồng. 358 00:27:15,613 --> 00:27:20,242 ‪Đây là con vật mà thật ra, ta không ăn nó ‪hàng ngày, như cách anh đang thấy. 359 00:27:20,326 --> 00:27:22,203 ‪- Ừ. ‪- Nó là để nuôi cộng đồng. 360 00:27:22,286 --> 00:27:27,083 ‪Thường được làm vào mùa đông, để sống sót ‪qua mùa đông. Đó là việc thường niên. 361 00:27:29,210 --> 00:27:32,672 ‪Vậy ai đã dạy anh làm nó? Anh tự học à? 362 00:27:32,755 --> 00:27:34,215 ‪- Nhìn tiền bối. ‪- Thế à? 363 00:27:34,298 --> 00:27:36,467 ‪- Thấy cô Sallie Ann ở đây chứ? ‪- Ừ. 364 00:27:36,550 --> 00:27:40,596 ‪Trò chuyện với tiền bối và người già ‪như… Mà cô Sallie không già. 365 00:27:40,680 --> 00:27:42,723 ‪- Không. ‪- Tôi sẽ chưa gọi cô ấy thế. 366 00:27:43,265 --> 00:27:47,228 ‪Trẻ con phải tham gia vào quá trình, ‪để khi chúng lớn lên, 367 00:27:47,853 --> 00:27:50,356 ‪chúng biết cách làm và cách nuôi gia đình. 368 00:27:51,607 --> 00:27:53,693 ‪Con vật này cho bọn tôi sự sống. 369 00:27:54,527 --> 00:27:57,279 ‪Anh thể hiện sự tôn trọng ‪khi giết một con vật… 370 00:27:57,363 --> 00:27:59,907 ‪- Ừ. ‪- …bằng việc đảm bảo anh không làm sai. 371 00:27:59,990 --> 00:28:01,659 ‪Thế phải canh nó cả đêm à? 372 00:28:01,742 --> 00:28:03,619 ‪- Ồ, ừ. ‪- Trắng đêm nay, bạn. 373 00:28:03,703 --> 00:28:04,578 ‪Không ngủ à? 374 00:28:05,705 --> 00:28:07,039 ‪Trắng đêm luôn, bạn. 375 00:28:07,123 --> 00:28:11,585 ‪- Ta sẽ uống bia hay cà phê? ‪- Đâu quá nóng, nên bia chả làm mất nước. 376 00:28:11,669 --> 00:28:13,796 ‪- Ừ. ‪- Nếu nóng, tôi sẽ bảo là nước. 377 00:28:13,879 --> 00:28:14,797 ‪- Phải. ‪- Ừ. 378 00:28:15,715 --> 00:28:17,633 ‪Tôi chả muốn anh ngất ra đây. 379 00:28:32,982 --> 00:28:36,652 ‪Ta đang chờ than hồng nguội ‪vì chúng không nên nóng quá. 380 00:28:36,736 --> 00:28:37,611 ‪Ừ. 381 00:28:41,824 --> 00:28:42,658 ‪Được rồi. 382 00:28:47,329 --> 00:28:48,372 ‪- Đây. ‪- Dạ, sếp. 383 00:28:51,333 --> 00:28:52,168 ‪Tuyệt. 384 00:28:55,296 --> 00:28:56,714 ‪Cứ thoải mái về đi bạn. 385 00:28:56,797 --> 00:28:58,048 ‪- Về à? ‪- Chơi lửa đi. 386 00:28:58,132 --> 00:29:03,596 ‪Anh có thể về cỡ hai, ba, bốn tiếng. Trời ‪sáng thì ra đây. Bọn tôi sẽ ở ngay đây. 387 00:29:14,857 --> 00:29:17,234 ‪Tôi sẽ bắt đầu xúc than vào. 388 00:29:31,707 --> 00:29:33,876 ‪Chắc ổn rồi đó. Giờ chỉ chờ thôi. 389 00:30:30,516 --> 00:30:33,519 ‪Khó mà không thấy ‪tác động của lòng tận tụy của BJ, 390 00:30:34,228 --> 00:30:37,523 ‪và ảnh hưởng của anh ấy ‪đã lan ra ngoài cộng đồng Gullah. 391 00:30:41,151 --> 00:30:45,573 ‪Ở tận Apex, Bắc Carolina,‪ ‪tôi đã gặp ‪bạn của anh ấy, Gabrielle Eitienne, 392 00:30:45,656 --> 00:30:48,576 ‪người đã tìm hiểu ‪gốc rễ văn hóa của bản thân qua ẩm thực. 393 00:30:50,578 --> 00:30:54,707 {\an8}‪BẮC CAROLINA 394 00:30:56,041 --> 00:30:59,253 ‪Tôi đã bắt đầu nghiên cứu về Sea Islands, 395 00:31:00,004 --> 00:31:04,758 ‪và sau đó biết được công việc ‪mà BJ đang làm ở Nam Carolina. 396 00:31:06,093 --> 00:31:10,806 ‪Và tôi nhớ khi về nhà, ông tôi có một ít ‪hạt giống cải xoăn treo dưới nhà kho, 397 00:31:11,307 --> 00:31:12,892 ‪tôi hỏi: "Gì thế ạ, ông?" 398 00:31:13,392 --> 00:31:17,229 ‪Và ông nói: "Ồ, đó là ‪cách có hạt giống cải xoăn. Phơi khô nó". 399 00:31:18,147 --> 00:31:21,483 {\an8}‪"Nói lại đi, xin ông đó. ‪Ông nói gì thế ạ?" 400 00:31:21,567 --> 00:31:26,238 ‪Và tất cả những nghiên cứu tôi làm ‪đều đồng nhất với thứ tôi học được từ ông. 401 00:31:26,822 --> 00:31:29,909 ‪Vậy là cô đã dọn đồ từ New York ‪và trở về nhà à? 402 00:31:29,992 --> 00:31:31,660 ‪Phải, cơ bản là thế. 403 00:31:32,286 --> 00:31:34,914 ‪Tôi đã chất đồ đạc vào xe bán tải 404 00:31:35,456 --> 00:31:36,957 ‪và lên đường. 405 00:31:37,583 --> 00:31:39,919 ‪Cảm giác như mọi sự đã định vậy. 406 00:31:40,002 --> 00:31:42,588 ‪Ông cô đã nói gì khi cô trở về nhà? 407 00:31:45,299 --> 00:31:51,305 ‪Ông nói: "Ông chả nghĩ sẽ thấy cháu ở đây ‪đến khi cháu cầm gậy đi lại". Vụ đó kiểu, 408 00:31:52,348 --> 00:31:53,474 ‪buồn cười ấy. 409 00:32:03,442 --> 00:32:08,113 ‪Một phần của cách mà tôi chia sẻ ‪những bài học này từ những người lớn tuổi 410 00:32:08,197 --> 00:32:10,199 ‪là tổ chức các bữa tối cộng đồng. 411 00:32:11,325 --> 00:32:17,122 ‪Các bữa tối đó tập trung vào trồng trọt và ‪bảo tồn truyền thống ẩm thực người Da đen. 412 00:32:23,128 --> 00:32:26,423 ‪Những món ăn này ‪nuôi sống cộng đồng quanh chúng tôi. 413 00:32:27,591 --> 00:32:33,138 ‪Chúng tôi vẫn có tiệm tạp hóa, mà nó chả ‪giống ghé qua và hái rau từ ruộng xà lách 414 00:32:33,222 --> 00:32:35,641 ‪hay lấy cải xoăn từ người bạn quen. 415 00:32:36,475 --> 00:32:40,980 ‪Tôi đã có thể suy nghĩ lại về cách ‪bọn tôi vẫn có thể tiếp cận đồ tươi sống. 416 00:32:43,065 --> 00:32:47,820 ‪Tôi thấy như mình vừa bắt đầu quen với ‪việc nghĩ về khả năng của không gian này… 417 00:32:49,363 --> 00:32:53,325 ‪và ý nghĩa nó với cộng đồng bọn tôi, ‪cộng đồng lịch sử người Da đen. 418 00:32:56,286 --> 00:33:01,000 ‪Sự cam kết của Gabrielle với mảnh đất ‪bao thế hệ nhà cô ấy đã ở thật tuyệt vời, 419 00:33:01,500 --> 00:33:04,837 ‪nhưng tôi được biết, ‪toàn bộ sự sắp xếp đó đang lâm nguy. 420 00:33:08,590 --> 00:33:10,676 ‪Thế việc gì sẽ xảy ra với mảnh đất? 421 00:33:11,468 --> 00:33:14,888 ‪Bộ Giao thông Vận tải ‪đang xây dựng một đường cao tốc, 422 00:33:14,972 --> 00:33:19,643 ‪và giờ cái đường cao tốc hai làn đó ‪sẽ thành đường cao tốc bảy làn. 423 00:33:19,727 --> 00:33:22,730 ‪Và thế nên đúng ra ‪nó sẽ cắt ngang qua vườn, 424 00:33:23,355 --> 00:33:24,982 ‪kiểu ngang qua ngay chỗ đó. 425 00:33:25,065 --> 00:33:29,528 ‪Rồi ở phía bên kia, nó sẽ khiến bác Andrew ‪và bác Lynn của tôi phải di dời. 426 00:33:30,779 --> 00:33:32,406 ‪Tất cả họ hàng tôi ở bên đó 427 00:33:32,489 --> 00:33:36,744 ‪và một vài người ở xa hơn ‪phía bên dưới bọn tôi cũng sẽ phải đi. 428 00:33:36,827 --> 00:33:40,622 ‪Và không có lựa chọn nào khác. ‪Họ không cho anh lựa chọn ở lại. 429 00:33:41,165 --> 00:33:44,376 ‪Vậy là về cơ bản, ‪ta đang nói về giải tỏa nhỉ. 430 00:33:45,044 --> 00:33:47,212 ‪Phải. Chính xác. 431 00:33:47,796 --> 00:33:51,300 ‪Và việc đó ảnh hưởng ‪tới gia đình cô thế nào? 432 00:33:51,800 --> 00:33:54,762 ‪Rất nhiều cuộc nói chuyện ‪đã rất khó khăn vì 433 00:33:55,429 --> 00:33:58,682 ‪những người ở tuổi bảy, tám mươi ‪không muốn rời khỏi 434 00:33:58,766 --> 00:34:02,644 ‪những căn nhà ‪mà họ đã quen thuộc từ rất lâu. 435 00:34:02,728 --> 00:34:05,689 ‪Bác Andrew ‪là người trồng khu vườn này với tôi. 436 00:34:06,190 --> 00:34:08,567 ‪Và nếu đặt bác ấy vào một nơi khác, 437 00:34:08,650 --> 00:34:12,279 ‪nó sẽ thay đổi vị trí rất nhiều, ‪thay đổi rất nhiều. 438 00:34:13,363 --> 00:34:17,951 ‪Điên rồ ở chỗ là bác tôi từng kể rằng ‪đất này đã từng chả trồng trọt được gì. 439 00:34:18,035 --> 00:34:23,582 ‪Nó đã thực sự là nơi chả ai muốn sống. ‪Và đó là cách mà người Da đen có được nó. 440 00:34:23,665 --> 00:34:26,335 ‪Đã có lúc nó chỉ bán được ‪cho người Da đen. 441 00:34:27,336 --> 00:34:31,757 ‪Và giờ, khi chúng tôi đã có nó, ‪trồng trọt nó và nuôi dưỡng nó, 442 00:34:31,840 --> 00:34:34,093 ‪và cống hiến bản thân mình cho nó, 443 00:34:34,927 --> 00:34:36,553 ‪giờ thì, anh biết đó… 444 00:34:36,637 --> 00:34:38,680 ‪- Đến lúc đi. ‪- Đến lúc phải đi. 445 00:34:55,280 --> 00:35:01,537 ‪Khi chúng tôi nghĩ lại về mảnh đất này, ‪không gian này và ý nghĩa của nó với mình, 446 00:35:02,621 --> 00:35:07,459 ‪chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục ‪nuôi dưỡng thức ăn 447 00:35:07,543 --> 00:35:12,297 ‪và niềm vui, tiếng cười ‪và sự sáng tạo trên mảnh đất này. 448 00:35:14,049 --> 00:35:18,387 ‪Bởi vì tiếp tục những điều đó, ‪kể cả với hoàn cảnh đã định, 449 00:35:18,470 --> 00:35:21,181 ‪tôi thấy nó như một sự kháng cự. 450 00:35:29,231 --> 00:35:33,861 ‪Cha Thiên Thượng, chúng con biết ơn, ‪cảm tạ Gabrielle và việc cô ấy làm, Chúa, 451 00:35:33,944 --> 00:35:37,030 ‪khi đoàn kết người của cộng đồng ‪quanh đồ ăn, bàn ăn, 452 00:35:37,114 --> 00:35:43,453 ‪vì quanh bàn ăn, đó là nơi rất nhiều ‪câu chuyện và di sản được tạo ra. 453 00:35:43,537 --> 00:35:46,748 ‪Và chúng con biết ơn và cảm tạ ‪vì đã mở ngôi nhà này, 454 00:35:46,832 --> 00:35:51,044 ‪một trang trại có rất nhiều lịch sử, ‪rất nhiều di sản, 455 00:35:51,545 --> 00:35:56,175 ‪và xin Người ban phước cho bữa ăn này vì ‪nguồn dinh dưỡng nuôi chúng con. Amen. 456 00:35:56,258 --> 00:35:57,134 ‪Ase. 457 00:35:59,970 --> 00:36:01,805 ‪Ngon quá! Cảm ơn mọi người! 458 00:36:01,889 --> 00:36:02,848 ‪Cảm ơn. 459 00:36:03,432 --> 00:36:06,852 ‪Cảm giác thật tuyệt ‪khi được bao quanh bởi tất cả tình yêu. 460 00:36:08,395 --> 00:36:11,231 ‪- Tôi có một ít gà mái nướng cay… ‪- Tuyệt. 461 00:36:11,315 --> 00:36:15,485 ‪…mà tôi đã nướng trên than hồng ‪và ướp trong hai ngày 462 00:36:15,569 --> 00:36:20,032 ‪với tình yêu, quế, thì là Ai cập ‪và ớt bột xông khói, 463 00:36:20,949 --> 00:36:25,245 ‪và rồi rưới chúng ‪với sốt rượu dâu hành tím. 464 00:36:26,038 --> 00:36:29,041 ‪Tôi có một ít đậu Hà Lan khô và đậu trắng, 465 00:36:29,124 --> 00:36:33,754 ‪xa-lát củ cải, hành tây đỏ và nấm hương… 466 00:36:35,964 --> 00:36:41,220 ‪và bánh mì ngô củ cải đường ‪nướng gỗ hồ đào. 467 00:36:42,095 --> 00:36:45,098 ‪Món bắp cải rất ngon này, ‪chúng tôi nướng và trộn nó 468 00:36:45,182 --> 00:36:48,393 ‪với nước sốt tôi làm từ mứt lê, 469 00:36:48,477 --> 00:36:53,315 ‪với giấm rượu vang đỏ, ‪hạt tiêu trắng và hạt mè. 470 00:36:53,398 --> 00:36:55,234 ‪Và tôi nghĩ là thế đó, 471 00:36:55,317 --> 00:36:57,778 ‪nên hãy tận hưởng và ăn ngon nhé. 472 00:36:59,571 --> 00:37:01,698 ‪- Sự đa dạng đặc biệt này… ‪- Ừ? 473 00:37:06,870 --> 00:37:07,704 ‪Tôi chịu. 474 00:37:08,997 --> 00:37:10,916 ‪- Ngon quá. ‪- Yêu mọi người, làm quá ghê. 475 00:37:10,999 --> 00:37:11,833 ‪Đâu có. 476 00:37:12,960 --> 00:37:14,670 ‪Không, bọn tôi kiềm chế đó. 477 00:37:15,587 --> 00:37:19,841 ‪Món lá củ cải hầm thịt của cô ‪đã đưa tôi trở về quá khứ đó. 478 00:37:21,468 --> 00:37:23,220 ‪Chúng gần giống nhất, 479 00:37:24,471 --> 00:37:28,016 ‪về hương vị, ‪với thứ tôi được ăn từ hồi nhỏ, 480 00:37:28,600 --> 00:37:30,936 ‪của món rau nấu theo cách này. 481 00:37:31,520 --> 00:37:35,232 ‪Chúng có một hương vị đậm đà mà 482 00:37:35,899 --> 00:37:39,361 ‪tôi không nhận ra mình đã nhớ nó ‪cho đến tận bây giờ. 483 00:37:40,946 --> 00:37:44,283 ‪Tôi thực sự hứng thú ‪với việc, kiểu, cô như kiểu, 484 00:37:45,325 --> 00:37:49,997 ‪một người bảo vệ di sản về sự ăn mừng 485 00:37:50,080 --> 00:37:52,124 ‪và sự tụ họp ở ngôi nhà này. 486 00:37:52,207 --> 00:37:54,793 ‪- Những gì ta đang làm ấy? ‪- Chào. Cho cả đoàn này. 487 00:37:55,294 --> 00:37:57,296 ‪- Ôi, Chúa ơi! ‪- Chào. 488 00:37:57,379 --> 00:37:58,422 ‪Bác đến được rồi! 489 00:37:58,505 --> 00:37:59,506 ‪Chà. 490 00:38:00,716 --> 00:38:02,759 {\an8}‪- Rồi. Vui vẻ nhé. ‪- Vậy thôi ạ? 491 00:38:02,843 --> 00:38:05,262 {\an8}‪Vậy thôi ạ? Bác không nói chuyện tí à? 492 00:38:05,345 --> 00:38:07,139 ‪- Cả nhà vui vẻ nhé. ‪- Không. 493 00:38:07,723 --> 00:38:09,016 ‪Bác không ăn gà ạ? 494 00:38:09,099 --> 00:38:11,893 ‪- Cả nhà cứ vui vẻ nhé. ‪- Cảm ơn, bác Andrew. 495 00:38:11,977 --> 00:38:13,395 ‪- Rất ý nghĩa ạ. ‪- Rồi. 496 00:38:13,478 --> 00:38:14,354 ‪Cảm ơn, bác Andrew. 497 00:38:14,855 --> 00:38:18,108 ‪- Cái tôi đang nói đó. ‪- Đây cũng là cái tôi đang nói. 498 00:38:18,191 --> 00:38:20,819 ‪- Chà, nói về nó đi. Thật đấy. ‪- Đúng thế. 499 00:38:23,280 --> 00:38:28,827 ‪Cảm giác này rất, kiểu… Mang đến can rượu ‪mà bọn tôi làm cùng nhau, nó kiểu… 500 00:38:32,581 --> 00:38:34,541 ‪- Tôi xin lỗi. ‪- Ừ. Không, ổn mà. 501 00:38:43,425 --> 00:38:44,885 ‪Vậy, lý do…  502 00:38:46,386 --> 00:38:49,097 ‪việc giao tiếp ở mấy nơi này ‪rất quan trọng… 503 00:38:51,058 --> 00:38:52,851 ‪là kiểu, chỉ vì cái này thôi. 504 00:38:56,021 --> 00:38:57,272 ‪Bác… 505 00:38:58,106 --> 00:39:02,861 ‪Bác tôi vừa đem cái này qua, ‪và nhiều người các bạn đã biết là, ừm… 506 00:39:04,237 --> 00:39:07,199 ‪bác ấy đang bị ép buộc ‪rời khỏi căn nhà của mình. 507 00:39:08,408 --> 00:39:09,785 ‪Qua việc giải tỏa. 508 00:39:12,662 --> 00:39:14,331 ‪Nghe thì rất nhân từ. 509 00:39:14,414 --> 00:39:15,999 ‪- Nhỉ? ‪- Nhưng ngược lại. 510 00:39:16,083 --> 00:39:16,917 ‪Phải. 511 00:39:20,545 --> 00:39:24,674 ‪Bọn tôi đã đóng gói đồ của bác ấy ‪kiểu, trong khoảng một tháng qua. 512 00:39:25,425 --> 00:39:28,553 ‪Ý là, đây là tuần cuối ‪bác ấy thực sự được ở nhà mình. 513 00:39:32,808 --> 00:39:34,267 ‪Và bác ấy không nói ra, 514 00:39:35,060 --> 00:39:36,978 ‪nhưng giờ bác ấy đang rất buồn, 515 00:39:37,062 --> 00:39:40,524 ‪và thực sự cảm thấy ‪tác động và ý nghĩa của nó với bác. 516 00:39:44,111 --> 00:39:47,572 ‪Và để bác ấy vẫn qua đây ‪và đem nó cho tôi, nó thực sự là…  517 00:39:49,241 --> 00:39:50,575 ‪một việc tôi chả thể…  518 00:39:57,624 --> 00:40:01,962 ‪Bác và ông tôi đã truyền cảm hứng ‪cho việc mà giờ tôi đang làm. 519 00:40:03,463 --> 00:40:09,177 ‪Họ đã dạy tôi rất nhiều về những gì họ ‪biết về truyền thống ẩm thực của bọn tôi. 520 00:40:10,595 --> 00:40:14,057 ‪Và cách mà tôi hay nghĩ rằng, ‪tôi được thức tỉnh và kiểu, 521 00:40:14,141 --> 00:40:19,104 ‪tôi hiểu về, kiểu, người Da đen và nhu cầu ‪của bọn tôi, hiểu về lịch sử của bọn tôi. 522 00:40:19,187 --> 00:40:22,858 ‪Kiểu, về nhà bên họ, ‪tôi học được rất nhiều về lịch sử bọn tôi 523 00:40:23,358 --> 00:40:25,735 ‪qua những món bọn tôi ăn và trồng trọt, 524 00:40:25,819 --> 00:40:27,779 ‪và qua một cộng đồng thế này. 525 00:40:28,447 --> 00:40:31,283 ‪Nó cho bạn thấy ‪tại sao việc này lại quan trọng. 526 00:40:33,410 --> 00:40:38,707 ‪Họ không bao giờ có thể lấy đi những gì ‪cô học được dưới những cây thông đó. 527 00:40:39,249 --> 00:40:45,130 ‪Nó sẽ không bao giờ bị tước đoạt khỏi cô, ‪và chúng tôi cần cô giữ lấy… 528 00:40:46,047 --> 00:40:50,302 ‪Giữ lấy sự hiểu biết đó, cảm xúc đó ‪và động lực đó, hiểu chứ? 529 00:40:51,678 --> 00:40:52,762 ‪Giờ nó là của cô. 530 00:41:25,670 --> 00:41:26,838 ‪Ta làm gì thế? Gì đây? 531 00:41:27,339 --> 00:41:33,094 ‪Vậy là hôm nay, ta sẽ làm món kinh điển ‪tại quán nướng của Nam Carolina, 532 00:41:33,595 --> 00:41:34,596 ‪thịt đầu lợn băm. 533 00:41:35,347 --> 00:41:38,808 ‪Tôi đã băm nhỏ mọi thứ ở phần đầu ‪mà anh có thể nghĩ ra. 534 00:41:38,892 --> 00:41:39,809 ‪- Ừ. ‪- Ngay đây. 535 00:41:39,893 --> 00:41:41,520 ‪Và tôi phải cắt một ít nữa. 536 00:41:45,065 --> 00:41:48,485 ‪- Cô giúp tôi lấy sốt thịt nướng nhé? ‪- Ồ, ừ. Tôi về ngay. 537 00:41:48,568 --> 00:41:51,196 ‪Ta sẽ luộc đầu ‪trong nước dùng này ngay đây. 538 00:41:51,696 --> 00:41:55,575 ‪Vậy là… Thường là nửa nước dùng luộc đầu, ‪nửa sốt thịt nướng. 539 00:41:55,659 --> 00:41:56,493 ‪Ừ. 540 00:41:56,576 --> 00:41:59,162 ‪- Ta để nó sôi nhỏ lửa, như món hầm ấy. ‪- Ừ. 541 00:41:59,788 --> 00:42:00,872 ‪Ăn với cơm. 542 00:42:02,832 --> 00:42:05,085 ‪Vậy lịch sử của món ăn này là gì? 543 00:42:05,585 --> 00:42:08,255 ‪Giả thuyết là nô lệ ‪luôn bị đưa phần kém ngon, 544 00:42:08,338 --> 00:42:11,800 ‪và họ cố gắng chế biến ‪những phần kém ngon đó, 545 00:42:11,883 --> 00:42:14,177 ‪nhưng khi bọn tôi đến từ Tây Phi, 546 00:42:14,261 --> 00:42:17,305 ‪kiểu, bọn tôi đã tận dụng mọi bộ phận ‪khi săn thú, 547 00:42:17,389 --> 00:42:20,725 ‪nên họ đã có kiến thức ‪trong việc dùng các phần thừa đó. 548 00:42:23,687 --> 00:42:26,398 ‪Thế trong sốt thịt nướng này có gì thế? 549 00:42:26,481 --> 00:42:30,068 ‪Đây là sốt cơ bản là mù tạt, ‪với cà chua trong đó. 550 00:42:30,151 --> 00:42:31,945 ‪- Rồi. ‪- Cho chỗ này vào đây. 551 00:42:32,028 --> 00:42:34,906 ‪Ừ. Biết đó, ở Bắc Carolina, ‪bọn tôi thích giấm. 552 00:42:34,990 --> 00:42:37,617 ‪- Mà tôi chả ghét anh đâu. ‪- Mà ghét món ăn? 553 00:42:37,701 --> 00:42:39,661 ‪- Sẽ cố không thế. ‪- Nay thì đừng. 554 00:42:40,579 --> 00:42:42,497 ‪Và anh sẽ nấu lại nó à? 555 00:42:42,581 --> 00:42:44,791 ‪Ừ. Ta sẽ đặt cái này lại bếp lửa. 556 00:42:44,874 --> 00:42:45,750 ‪Hay đấy. 557 00:42:47,168 --> 00:42:48,128 ‪Được rồi. 558 00:42:49,546 --> 00:42:52,340 ‪Vậy đây là toàn bộ, mọi thứ từ phần đầu à? 559 00:42:52,424 --> 00:42:56,678 ‪- Mọi thứ luôn. ‪- Cả lưỡi. Cả mắt? Mọi thứ à. 560 00:42:57,512 --> 00:42:58,805 ‪- Tất. ‪- Tôi cần biết. 561 00:42:58,888 --> 00:43:00,015 ‪Cô thấy cái đó chứ? 562 00:43:00,724 --> 00:43:03,602 ‪- Cái không có ở đó thì ở đây. ‪- Ừ, mọi thứ ở đó. 563 00:43:04,185 --> 00:43:06,021 ‪Và tôi cho sốt thịt nướng vào. 564 00:43:08,189 --> 00:43:09,107 ‪Ôi, tuyệt. 565 00:43:10,275 --> 00:43:13,361 ‪- Tôi đi lấy thìa. Anh cần mấy cái này? ‪- Không, lấy đi. 566 00:43:13,445 --> 00:43:16,906 ‪- Rồi. ‪- Và anh có thể ra đây và cho nó lên bếp. 567 00:43:17,907 --> 00:43:19,326 ‪Anh sẽ nấu món này bao lâu? 568 00:43:19,826 --> 00:43:20,952 ‪- Cỡ 30 phút. ‪- Ừ. 569 00:43:21,036 --> 00:43:23,288 ‪Để nó sôi lên. Để nó bắt đầu sủi tăm. 570 00:43:25,290 --> 00:43:26,666 ‪Mùi nước sốt thơm quá. 571 00:43:30,128 --> 00:43:31,546 ‪Ở đây có tiệc à? 572 00:43:33,757 --> 00:43:37,552 ‪- Giờ ta mời cộng đồng đến ăn. ‪- Vì cộng đồng. Cùng đến ăn nào. 573 00:43:38,511 --> 00:43:40,305 ‪Chào. Chào cưng, ổn chứ? 574 00:43:41,014 --> 00:43:41,848 ‪Chào. 575 00:43:41,931 --> 00:43:44,225 ‪Chào. Mọi người thế nào? 576 00:43:47,687 --> 00:43:48,730 ‪Tuyệt. 577 00:43:50,440 --> 00:43:51,650 ‪Được rồi. Tuyệt. 578 00:43:52,359 --> 00:43:53,860 ‪Nó sẽ… Ừ, ngay đó. 579 00:43:57,030 --> 00:43:59,491 ‪- Kéo nó ra đi. Ừ. ‪- Kéo hết dây sắt ra. 580 00:43:59,574 --> 00:44:00,700 ‪Được rồi, tuyệt đó. 581 00:44:05,705 --> 00:44:09,042 ‪- Cô ấy chỉ muốn đến đó, và… ‪- Cô ấy sẵn sàng rồi. 582 00:44:17,342 --> 00:44:20,762 ‪Giờ tôi sẽ tự thưởng cho mình ‪một ít tóp mỡ. 583 00:44:21,346 --> 00:44:22,389 ‪- Được rồi. ‪- Ừ. 584 00:44:24,015 --> 00:44:25,767 ‪- Cả bàn nghe thấy chứ? ‪- Ừ! 585 00:44:25,850 --> 00:44:27,018 ‪Tôi nghe rõ lắm. 586 00:44:27,102 --> 00:44:28,603 ‪- Kẹo đó. ‪- Biết vì thế. 587 00:44:28,687 --> 00:44:30,522 ‪- Ừ, đúng rồi. ‪- Phần tôi với. 588 00:44:31,106 --> 00:44:33,858 ‪- Bác Andrew của tôi đã làm rượu này. ‪- Ừ. 589 00:44:33,942 --> 00:44:35,110 ‪Rượu mận đó. 590 00:44:35,694 --> 00:44:38,321 ‪Ta sẽ nâng ly chúc mừng tổ tiên, tiền bối… 591 00:44:38,405 --> 00:44:41,157 ‪- Tổ tiên, ừ. ‪- …quá khứ, hiện tại, tương lai. 592 00:44:41,658 --> 00:44:42,867 ‪- Hẳn rồi. ‪- Tuyệt! 593 00:44:42,951 --> 00:44:44,035 ‪- Cạn ly. ‪- Cạn ly. 594 00:44:45,495 --> 00:44:46,621 ‪- Tuyệt. ‪- Ngon lắm. 595 00:44:46,705 --> 00:44:47,539 ‪- Ừ. ‪- Rất ngon. 596 00:44:47,622 --> 00:44:49,582 ‪- Vị cân bằng. ‪- Hợp với thịt heo. 597 00:45:37,922 --> 00:45:42,010 ‪Chuyện về tổ tiên chúng tôi ‪không chỉ bắt đầu và kết thúc ở miền Nam. 598 00:45:43,052 --> 00:45:45,221 ‪Nô lệ ở miền Bắc đã phát triển mạnh. 599 00:45:47,515 --> 00:45:50,602 ‪New York từng là trụ cột ‪của một quốc gia mới nổi…  600 00:45:51,936 --> 00:45:55,732 ‪và trong khi các nhà sáng lập ‪viết lên Hiến pháp ở Philadelphia, 601 00:45:56,900 --> 00:46:02,989 ‪thì các đầu bếp nô lệ của họ ‪đã tạo ra khẩu vị cho một nền dân chủ mới. 602 00:46:25,762 --> 00:46:30,767 ‪Biên dịch: Christine Tran