1 00:00:13,951 --> 00:00:15,745 Yemeğe çok kafa yorarım. 2 00:00:16,954 --> 00:00:19,123 Bizi zaman aracılığıyla nasıl bağladığına. 3 00:00:19,206 --> 00:00:20,916 Coğrafya aracılığıyla... 4 00:00:21,000 --> 00:00:22,084 Çok iyi. 5 00:00:24,503 --> 00:00:26,505 ...kuşaktan kuşağa. 6 00:00:27,298 --> 00:00:29,300 Nereden geldiğimizin öyküsüdür. 7 00:00:29,967 --> 00:00:32,887 Nerede olduğumuzun ve nereye gittiğimizin. 8 00:00:33,721 --> 00:00:35,931 "Domuz gibi yemek" lafını duydun mu? 9 00:00:36,015 --> 00:00:36,849 Evet, duydum. 10 00:00:39,143 --> 00:00:41,562 -Peynirli makarna gibi kokmaya başladı. -Kesinlikle. 11 00:00:42,563 --> 00:00:44,774 Gerçek şu ki Amerikan yemeklerinin çoğunun kökeni 12 00:00:44,857 --> 00:00:47,610 Afrika asıllı Amerikalıların mutfağına dayanır. 13 00:00:47,693 --> 00:00:50,404 Onların geleneklerine ve yaratıcılığına. 14 00:00:52,948 --> 00:00:54,867 Ben Stephen Satterfield. 15 00:00:54,950 --> 00:00:56,744 Şef olmak için eğitim almış 16 00:00:56,827 --> 00:01:00,414 ve on yılı aşkın süre sommelier olarak çalışmış bir yemek yazarıyım. 17 00:01:00,498 --> 00:01:04,502 Afrika asıllı Amerikalıların yemek öykülerini ortaya çıkarmak 18 00:01:04,585 --> 00:01:08,255 ve tarihimizi koruyan yeni kuşakla tanışmak için bir yolculuğa çıktım. 19 00:01:08,339 --> 00:01:11,842 Bu, Carolina'nın altın pirincinden. 20 00:01:11,926 --> 00:01:13,886 Pirinci kırıp iri taneli pirinç unu yaptık. 21 00:01:15,179 --> 00:01:16,847 İlk günlerden 22 00:01:16,931 --> 00:01:18,933 en karanlık mücadele yıllarına, 23 00:01:19,016 --> 00:01:20,059 azmettik. 24 00:01:22,311 --> 00:01:25,272 Cehennemde olmamıza, acı çekiyor olmamıza rağmen, 25 00:01:25,356 --> 00:01:27,483 o saçmalıkların arasında bir şekilde 26 00:01:28,109 --> 00:01:30,736 bir mutfak yarattık. 27 00:01:30,820 --> 00:01:33,322 Bunlar, bizim öykülerimiz. 28 00:01:33,405 --> 00:01:36,075 NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ 29 00:01:54,218 --> 00:01:55,261 PANKEK ŞURUBU 30 00:02:21,745 --> 00:02:24,665 KÖKLERİMİZ 31 00:04:02,972 --> 00:04:04,265 Benin, Batı Afrika. 32 00:04:09,311 --> 00:04:11,814 AFRİKA 33 00:04:11,897 --> 00:04:13,065 BENİN 34 00:04:13,148 --> 00:04:16,318 Hiç bulunmadığım bir yuvaya dönmek tuhaftı. 35 00:04:18,946 --> 00:04:21,115 Kayıp hafızanın parçaları her yerdeydi. 36 00:04:22,700 --> 00:04:24,994 Seslerde, kokularda ve tatlarda. 37 00:04:26,203 --> 00:04:30,624 Amerika'yı Amerika yapan yiyeceklerin kökenine inmeye karar vermek neyse de, 38 00:04:31,417 --> 00:04:36,005 {\an8}Afrika'da olmak ve onu hissetmek bambaşka bir şeydi. 39 00:04:37,298 --> 00:04:40,634 Derin anlayış yolculuğum Doktor Jessica B. Harris'le 40 00:04:40,718 --> 00:04:44,263 Dantokpa Pazarı'ndaki gezintimizle başladı. 41 00:04:44,972 --> 00:04:47,474 Ya da ona hitap şeklim olan "Doktor J"le. 42 00:05:00,946 --> 00:05:04,408 Tokpa'da mıyız şimdi? 43 00:05:04,491 --> 00:05:08,746 {\an8}-Dantokpa? -Dantokpa. Tokpa'dayız. 44 00:05:08,829 --> 00:05:12,833 Batı Afrika'nın en büyük açık pazarlarından biri. 45 00:05:13,625 --> 00:05:18,630 Ayaklarım yere basıyor ve müthiş bir his bu. 46 00:05:18,714 --> 00:05:21,175 "Ayakları yere basmak" deyimine yeni bir anlam kattık. 47 00:05:22,051 --> 00:05:25,763 Şunu bilmelisiniz, Doktor J benim için gerçek bir efsane. 48 00:05:26,513 --> 00:05:31,143 Afrika diaspora mutfağını incelediği bir düzineden fazla kitap yazdı 49 00:05:31,226 --> 00:05:35,314 ve Domuz Gibi Yemek kitabının beni ne kadar etkilediğini anlatamam. 50 00:05:38,400 --> 00:05:40,194 -Pazar bağımlısıyım. -Evet. 51 00:05:40,277 --> 00:05:46,158 Bu, bölgedeki hayatın nabzının attığı merkeze gelmek demek. 52 00:05:46,241 --> 00:05:47,826 Şu anda öyle bir yerdeyiz. 53 00:05:47,910 --> 00:05:50,829 Kalpteyiz. Kalbe en çok yaklaştığın yer burası. 54 00:05:50,913 --> 00:05:51,747 Evet. 55 00:05:51,830 --> 00:05:54,792 İndirim mağazalarıyla dolu bir yerdeyiz. 56 00:05:54,875 --> 00:05:55,959 Değil mi? Evet! 57 00:05:56,043 --> 00:05:58,587 Evet, burada her şeyi bulabilirsin. 58 00:05:58,670 --> 00:06:01,590 -Cıvıl cıvıl. -Pazarda bir cumartesi günü! 59 00:06:08,889 --> 00:06:10,682 -İşte geldik. -Evet. 60 00:06:10,766 --> 00:06:11,600 Tam bize göre. 61 00:06:11,683 --> 00:06:13,352 -Bize göre. Tanıdık. -Değil mi? 62 00:06:13,435 --> 00:06:15,270 Biliyor musun, kartvizitimde bamya var. 63 00:06:15,354 --> 00:06:18,023 -Bunu bilmiyordum. -Antetimde de var. 64 00:06:18,107 --> 00:06:21,527 -Bir ara e-postanda da vardı. -Öyle. Hâlâ var. Evet. 65 00:06:21,610 --> 00:06:23,278 -Hâlâ var. -Gerçekten tam bize göre. 66 00:06:23,362 --> 00:06:25,197 Tam bize göre. Benim bu. 67 00:06:25,280 --> 00:06:27,574 O hâlde bamyadan 68 00:06:27,658 --> 00:06:30,744 ve ne kadar Afrikalı olduğundan söz açmışken, 69 00:06:30,828 --> 00:06:34,498 Afrikalı çünkü o yolculuğu bizimle yaptı. 70 00:06:34,581 --> 00:06:38,168 Öyle. Aynı zamanda Afrikalı çünkü kökeni burası. 71 00:06:38,252 --> 00:06:41,797 -Evet. -Sonra da onu Yeni Dünya'ya götürdük. 72 00:06:41,880 --> 00:06:43,173 Bağlantı o. 73 00:06:43,757 --> 00:06:46,051 Batı Afrika'da 74 00:06:47,594 --> 00:06:49,096 bamya nasıl kullanılıyor? 75 00:06:49,179 --> 00:06:52,433 Her türden sulu yahnide bamya bulunur. 76 00:06:52,516 --> 00:06:54,143 Kıvam verici olarak. 77 00:06:55,602 --> 00:06:58,647 İşin komik yanı, Fransızcada bamya istersen 78 00:06:59,314 --> 00:07:01,608 İngilizce de olan, Fransızca bir kelime öğrenirsin. 79 00:07:01,692 --> 00:07:03,444 -Söyle. -Gombo denir. 80 00:07:03,527 --> 00:07:04,695 -Gombo mu? -Gombo. 81 00:07:05,571 --> 00:07:09,658 -Bu da gayet mantıklı, değil mi? -Kesinlikle çok mantıklı. 82 00:07:09,741 --> 00:07:14,288 -Anlatılacak, bamya gibi birçok şey var. -Pazarda görecek çok şey var. 83 00:07:19,918 --> 00:07:25,424 Şöyle hissediyorum, benzerlerimi görüp deneyimlediğim bir tecrübe yaşıyorum. 84 00:07:25,507 --> 00:07:28,760 -Değil mi? -Saçlarımız benziyor. 85 00:07:31,138 --> 00:07:34,933 Tarzımızı, kıyafetlerimizi, nasıl giyindiğimizi görüyorum. 86 00:07:35,017 --> 00:07:37,519 -Kasıla kasıla yürüyüşümüz. -Yürüyüşümüz. 87 00:07:37,603 --> 00:07:40,439 Yaratıcılığımız, becerikliliğimiz. 88 00:07:45,235 --> 00:07:47,196 Tabii ki çok büyük bir pazar 89 00:07:47,279 --> 00:07:49,740 ama bir düzen var gibi görünüyor. 90 00:07:49,823 --> 00:07:51,742 -Kesinlikle düzen var. -Evet. 91 00:07:52,451 --> 00:07:57,039 İlginç olan, burada ne kadar çok farklı şeyin satıldığını görmek. 92 00:07:57,122 --> 00:07:57,956 Evet. 93 00:08:13,847 --> 00:08:15,015 İkişer ikişer. 94 00:08:17,184 --> 00:08:18,435 Evet. 95 00:08:20,062 --> 00:08:22,397 Seninle burada olmak çok heyecan verici 96 00:08:22,481 --> 00:08:28,445 çünkü sen yam ile tatlı patatesin ayrımını ortaya koymak için çok çaba harcadın. 97 00:08:28,529 --> 00:08:30,614 Burası o tartışmaya son verebileceğimiz yer. 98 00:08:30,697 --> 00:08:31,949 Evet. Bunlar yam. 99 00:08:32,032 --> 00:08:32,866 Bunlar yam. 100 00:08:33,825 --> 00:08:35,827 Her zaman söylerim, şeye benzer... 101 00:08:36,870 --> 00:08:39,331 -Tüylü bir fil ayağına. -Şuna bakın. 102 00:08:39,414 --> 00:08:41,500 Dört parmaklı, tüylü bir fil ayağı. 103 00:08:41,583 --> 00:08:42,543 İnanılmaz. 104 00:08:42,626 --> 00:08:45,546 -Tamam mı? Tatlı patates değil. -Hayır, değil. 105 00:08:45,629 --> 00:08:47,673 Süpermarkette görüyorsak 106 00:08:47,756 --> 00:08:49,091 yam değildir bu. 107 00:08:49,174 --> 00:08:50,467 Evet. Aynen. 108 00:08:50,551 --> 00:08:53,345 Peki neden bunca yıl sonra 109 00:08:53,428 --> 00:08:57,432 insanlar hâlâ yam ve tatlı patatesi karıştırıyor? 110 00:08:57,516 --> 00:09:00,310 Çünkü yam çok önemli. 111 00:09:00,978 --> 00:09:02,229 Görüyorsun. 112 00:09:02,312 --> 00:09:05,691 -Pazarda her şeyden ziyade yam satılıyor. -Evet. 113 00:09:05,774 --> 00:09:09,278 Ama Kuzey Amerika'da yetişmiyor. Daha doğrusu, yetişmiyordu. 114 00:09:09,361 --> 00:09:13,490 Şimdi Florida gibi birkaç yerde biraz yetiştiriyorlar. 115 00:09:13,574 --> 00:09:16,076 -Çünkü sıcağı seviyor. -Evet. 116 00:09:16,159 --> 00:09:18,412 -Yaratıcı insanlar olduk hep. -Evet. 117 00:09:18,495 --> 00:09:19,580 Ne yaptık? 118 00:09:19,663 --> 00:09:22,207 -Ona en yakın şeyi bulduk. -Aynen. Neydi o? 119 00:09:22,291 --> 00:09:24,459 -Tatlı patates. -Öyle. Ne dedik ona? 120 00:09:24,543 --> 00:09:28,005 -Yam. -Şükran Günü'nde ne yiyoruz yani? 121 00:09:28,088 --> 00:09:31,717 Tatlı patatesli tart yiyoruz. 122 00:09:32,634 --> 00:09:33,802 Yam'li tart değil. 123 00:09:33,885 --> 00:09:34,970 Bir de ne tatlısı? 124 00:09:35,679 --> 00:09:37,014 -Tatlı patates. -Aynen. 125 00:09:37,973 --> 00:09:40,851 Efsane avına başlamışken hazır... 126 00:09:40,934 --> 00:09:43,562 Aklına gelen başka yiyecekler var mı? 127 00:09:43,645 --> 00:09:45,397 Afrika menşeli olup da 128 00:09:46,356 --> 00:09:48,317 Amerikan sanılan yiyecekler? 129 00:09:48,400 --> 00:09:51,194 Börülce var. Bamya var. 130 00:09:51,278 --> 00:09:54,781 Karpuz var. Tatlı patatesle karıştırılan yam var. 131 00:09:54,865 --> 00:09:55,782 Evet. 132 00:09:55,866 --> 00:09:58,410 Başka ne var? Pirinç. 133 00:09:58,493 --> 00:09:59,620 -Pirinç de. -Pirinç. 134 00:10:09,838 --> 00:10:13,133 Afrika mutfağının temel noktalarından 135 00:10:13,216 --> 00:10:17,137 ya da ortak noktalarından biri de pirinç. 136 00:10:17,220 --> 00:10:18,305 -Kesinlikle. -Kökenimiz. 137 00:10:18,388 --> 00:10:19,806 Benin'in özelliği şu, 138 00:10:19,890 --> 00:10:22,934 pirinç sahili olmayabilir ama köle sahiliydi. 139 00:10:25,270 --> 00:10:27,397 -Bu, Nijerya kırmızı pirinci. -Tamam. 140 00:10:28,273 --> 00:10:30,901 Kalite kalite ayrılıyor. Üstün kalite pirinç bile var. 141 00:10:30,984 --> 00:10:32,819 Jollof diyoruz buna. 142 00:10:32,903 --> 00:10:35,530 Jollof pirinci bu mu? 143 00:10:35,614 --> 00:10:38,659 Evet, Jollof. Bu pirinç bir kez kırılıyor. 144 00:10:38,742 --> 00:10:41,912 Kimi iki kez kırılır, kimi de tamamen kırılır. 145 00:10:41,995 --> 00:10:45,957 Yani bir kez kırıldığında Jollof diyorlar. 146 00:10:46,667 --> 00:10:48,377 Jollof pirinci adını alıyor. 147 00:10:49,544 --> 00:10:51,880 Her pirinç gördüğümde aklıma, 148 00:10:51,963 --> 00:10:56,760 ulusumuzun zenginliğinin onun sayesinde oluştuğu geliyor. 149 00:10:56,843 --> 00:10:59,388 Şimdiki ulusumuzun. Biz daha ulus olmadan önce. 150 00:10:59,471 --> 00:11:01,515 -Charleston'ı o kurdu. -Charleston'ı kurdu. 151 00:11:01,598 --> 00:11:04,101 Deniz Adaları'nı ve Güney Carolina'yı. 152 00:11:04,184 --> 00:11:05,018 -Biliyorsun. -Evet. 153 00:11:05,102 --> 00:11:07,396 Pirinç sayesinde kuruldular. 154 00:11:08,355 --> 00:11:09,648 Pirinç ve daha çok pirinç. 155 00:11:09,731 --> 00:11:11,358 -Temeli pirinçti. -Evet. 156 00:11:11,983 --> 00:11:13,944 Temeli kesinlikle pirinçti. 157 00:11:15,028 --> 00:11:16,405 Tamam. 158 00:11:16,488 --> 00:11:17,781 Teşekkürler. 159 00:11:20,826 --> 00:11:22,369 -Şimdi nereye? -Sıradakine. 160 00:11:22,452 --> 00:11:24,496 Sana birkaç şey daha göstereceğim. 161 00:11:38,635 --> 00:11:41,430 Doktor J'le gösterişten uzak, sakin bir mekâna geçtik. 162 00:11:41,513 --> 00:11:45,016 Saveurs du Benin, yani "Benin'in Lezzeti"ne. 163 00:11:48,019 --> 00:11:51,857 Ouidahlıların en sevdiği yemek… 164 00:11:52,524 --> 00:11:55,444 Mekânın sahibi Şef Valérie Vinakpon. 165 00:11:56,069 --> 00:11:58,155 Cotonou mutfağının demirbaşı. 166 00:11:58,238 --> 00:12:02,284 Ülkesinin geleneksel yemeklerini tanıttığı altı yemek kitabı yazdı. 167 00:12:03,577 --> 00:12:04,411 Böyle. 168 00:12:04,494 --> 00:12:05,328 Harika. 169 00:12:05,996 --> 00:12:08,081 İyi görünüyor. Servis ettiğiniz ne? 170 00:12:08,165 --> 00:12:09,416 Izgara tavuk. 171 00:12:11,918 --> 00:12:13,253 Moyo mu bu? 172 00:12:13,336 --> 00:12:16,006 -Domates suyu. -Domates suyu mu? 173 00:12:16,882 --> 00:12:20,135 Bu, amiwo. Bu da da tavuğun. 174 00:12:20,218 --> 00:12:23,972 Amiwo harika çünkü tadı çok güzel. 175 00:12:24,055 --> 00:12:27,559 Domatesli mısır unu. 176 00:12:29,936 --> 00:12:31,646 -Enfes. -Çok güzel. 177 00:12:31,730 --> 00:12:32,564 Çok iyi. 178 00:12:32,647 --> 00:12:34,149 Bu da biber. 179 00:12:34,232 --> 00:12:36,401 -Bu, domates soslu olanı. -Tamam. 180 00:12:36,485 --> 00:12:37,778 Acı olduğunu söyledi. 181 00:12:38,445 --> 00:12:39,279 Tadacaksan al. 182 00:12:39,362 --> 00:12:42,908 Herkesin acıya tahammülü farklı. Tatmak istediğin kadar tat. 183 00:12:42,991 --> 00:12:43,825 Doğru. 184 00:12:43,909 --> 00:12:47,245 Çünkü bir anda, kaldıramayacağın kadar çok acı gelebilir. 185 00:12:47,329 --> 00:12:48,288 Çok doğru. 186 00:12:51,500 --> 00:12:52,334 -Evet? -Evet. 187 00:12:52,417 --> 00:12:53,835 Acısı şimdi geldi. 188 00:12:53,919 --> 00:12:55,670 Geldi. Bayıldım. 189 00:12:55,754 --> 00:12:57,881 Evet, fark yaratıyor. 190 00:12:57,964 --> 00:12:59,633 -Yuvanda gibi hissettiriyor. -Evet. 191 00:12:59,716 --> 00:13:01,802 Hep derim, Afrika yemekleri yapılan 192 00:13:01,885 --> 00:13:06,431 bir Amerikan restoranına gittiğinde masada uzun, ince bir acı sos şişesi yoksa 193 00:13:06,515 --> 00:13:08,558 hemen çık çünkü yanlış yerdesin. 194 00:13:08,642 --> 00:13:09,768 -Yanlış yer. -Yanlış yer. 195 00:13:09,851 --> 00:13:13,897 Yemeklerimizi acı sos olmadan yediğimizi düşünmek çok zor. 196 00:13:15,190 --> 00:13:16,775 Acı sossuz yayın balığı kızartması. 197 00:13:16,858 --> 00:13:18,235 -Tadı olmaz. -Almayayım. 198 00:13:18,318 --> 00:13:20,987 "Almayayım." Çok daha iyi, evet. 199 00:13:30,372 --> 00:13:34,668 Domuz Gibi Yemek kitabına gelelim. 200 00:13:34,751 --> 00:13:36,378 Bu kitabı neden yazmak istedin? 201 00:13:37,045 --> 00:13:40,257 70'lerde Essence'in seyahat editörüydüm. 202 00:13:40,340 --> 00:13:43,260 Afrika diaspora mutfağıyla 203 00:13:43,343 --> 00:13:46,429 nihayet bağıntısını kurmaya başladığımı keşfettim. 204 00:13:46,513 --> 00:13:50,141 "Bu şeylerin birbirleriyle alakası var." gibi mi? 205 00:13:50,225 --> 00:13:52,936 -"Bunu daha önce yedim!" gibi. -Evet. 206 00:13:53,019 --> 00:13:54,896 "Bunu biliyorum!" gibi. 207 00:13:54,980 --> 00:13:58,441 "Tadı büyükanneminki gibi." Anlıyor musun? 208 00:14:01,152 --> 00:14:02,696 Fasulye geldi. 209 00:14:02,779 --> 00:14:05,073 -Kırmızı fasulye mi? -Evet. Kırmızı fasulye. 210 00:14:05,240 --> 00:14:07,409 -Kırmızı fasulye. Tamam mı? -Kırmızı fasulye. 211 00:14:07,492 --> 00:14:09,786 -Kırmızı palm yağında. -Tamam. 212 00:14:09,870 --> 00:14:12,998 Kırmızı palm yağı, kırmızı fasulye ve mısır unu. 213 00:14:13,957 --> 00:14:14,791 Peki ya bu? 214 00:14:15,667 --> 00:14:16,585 Kuzu eti. 215 00:14:17,294 --> 00:14:18,879 -Kuzu. -İşte bu. 216 00:14:18,962 --> 00:14:21,006 -Teşekkür ederim. -Teşekkürler. Rica ederim. 217 00:14:22,132 --> 00:14:22,966 Çok yakışıyor. 218 00:14:23,049 --> 00:14:24,134 Evet. 219 00:14:24,217 --> 00:14:26,970 Kırmızı palm yağı hep ilginçtir. 220 00:14:27,053 --> 00:14:28,597 Öyle mi? Neden? 221 00:14:28,680 --> 00:14:32,976 Bana her tür mekânı çağrıştırıyor. 222 00:14:33,059 --> 00:14:35,020 Şu kırmızımsı turuncu renk. 223 00:14:35,937 --> 00:14:39,441 Charleston kırmızı pirincinde bunu biraz görebiliyoruz. 224 00:14:39,524 --> 00:14:40,358 Evet. 225 00:14:40,442 --> 00:14:43,653 Jambalaya yemeğinde görebiliyoruz. 226 00:14:43,737 --> 00:14:45,780 Vay canına. Bu bağlantıyı hiç fark etmemiştim. 227 00:14:45,864 --> 00:14:47,657 Çılgın zihnim böyle işliyor. 228 00:14:47,741 --> 00:14:49,951 Ama kırmızı fasulye... 229 00:14:50,869 --> 00:14:53,121 Pazartesi günleri New Orleans'ı düşün. 230 00:14:55,498 --> 00:14:57,584 -Leziz. -Evet. Harika. 231 00:14:57,667 --> 00:15:00,337 -Ama acılı daha güzel olur. -Doğru. 232 00:15:06,343 --> 00:15:10,096 Benin mutfağını bu kadar önemli kılan ne? 233 00:15:10,180 --> 00:15:14,017 Çünkü transatlantik köle ticaretinin merkezlerinden biriydi. 234 00:15:15,143 --> 00:15:18,563 Bu nedenle buradan olan ve buradan geçmiş olan birçok kişi 235 00:15:18,647 --> 00:15:23,234 kendini Atlas Okyanusu'nun karşı yakasında buldu. 236 00:15:23,985 --> 00:15:26,029 Büyük bir yer değil 237 00:15:26,112 --> 00:15:30,533 ama Yeni Dünya üzerinde olağanüstü bir etkisi oldu. 238 00:15:30,617 --> 00:15:33,328 -Evet. -Yarım küre üzerinde. 239 00:15:33,411 --> 00:15:34,245 Evet. 240 00:15:34,329 --> 00:15:37,248 Bu etkinin çoğu da midemizden geçiyor. 241 00:15:41,294 --> 00:15:46,716 Bu el yıkama ritüeli belirli yemeklerden sonra mı oluyor... 242 00:15:46,800 --> 00:15:48,927 -Ellerinle yiyeceksin. -Mantıklı. 243 00:15:49,010 --> 00:15:50,804 -Önce ellerini yıkamalısın. -Harika. 244 00:15:51,513 --> 00:15:53,556 Pekâlâ, önce ben gördüm. 245 00:15:54,933 --> 00:15:55,767 Güzel. 246 00:15:56,643 --> 00:15:58,186 -Teşekkürler. -Teşekkürler. 247 00:15:59,229 --> 00:16:00,063 Evet… 248 00:16:00,647 --> 00:16:03,024 -Bu, yam püresi. -Yam püresi. 249 00:16:03,108 --> 00:16:04,484 Fıstık soslu. 250 00:16:04,567 --> 00:16:06,027 Yer fıstığı soslu. 251 00:16:06,111 --> 00:16:07,612 Peynirli ve koyun etli. 252 00:16:08,279 --> 00:16:09,531 Peynirli ve koyun etli. 253 00:16:14,869 --> 00:16:15,870 Nefis. 254 00:16:16,454 --> 00:16:17,914 Yer fıstıklı sos enfes. 255 00:16:17,998 --> 00:16:19,124 Bayıldım bu yemeğe. 256 00:16:20,542 --> 00:16:23,086 {\an8}-Merhaba Ben Valérie. -Valérie sen misin? 257 00:16:23,169 --> 00:16:24,087 {\an8}Jessica… 258 00:16:24,170 --> 00:16:26,172 {\an8}-Stephen. -Bonjour, Stephen. 259 00:16:26,256 --> 00:16:27,716 Lütfen, bize katıl. 260 00:16:27,799 --> 00:16:29,050 Teşekkürler. 261 00:16:29,634 --> 00:16:33,888 Burada servis ettikleriniz geleneksel restoran yemekleri mi? 262 00:16:35,390 --> 00:16:40,145 Benin'in tipik yemeklerinden örnekler sunmaya karar verdik. 263 00:16:40,228 --> 00:16:42,772 Sadece geleneksel ve otantik yemekler yapıyoruz. 264 00:16:42,856 --> 00:16:45,400 Kaybolmaya yüz tutmuş yemekler. 265 00:16:45,483 --> 00:16:47,444 Senin için neden önemliydi bu? 266 00:16:47,527 --> 00:16:50,697 Biz kıymetini takdir etmezsek, 267 00:16:50,780 --> 00:16:54,951 neler yapabileceğimizi göstermezsek bunu bizim yerimize kim yapacak? 268 00:16:55,035 --> 00:16:55,869 Evet. 269 00:16:55,952 --> 00:16:57,746 Bizden başkası değil. 270 00:16:57,829 --> 00:17:03,752 Amerikalı kardeşlerimizi her ağırladığımızda... 271 00:17:03,835 --> 00:17:05,712 Evet, onlar geri dönmüş kardeşlerimiz. 272 00:17:05,795 --> 00:17:12,010 Onlara burada neler yemeye devam ettiğimizi göstermek gerçek bir keyif. 273 00:17:13,386 --> 00:17:15,055 -Çok teşekkürler. -Teşekkürler. 274 00:17:15,138 --> 00:17:16,681 -Teşekkürler. -Teşekkürler. 275 00:17:19,517 --> 00:17:21,686 Amerika'da siyahi olma deneyimimin kökeninde 276 00:17:21,770 --> 00:17:23,938 bir yere ait olma mücadelesi yatıyor. 277 00:17:24,606 --> 00:17:27,150 Cotonou'da bu kadar sıcak karşılanmak beni şaşırttı. 278 00:17:30,987 --> 00:17:35,116 Benin'in en büyük şehri eskiyle yeninin inanılmaz bir karışımı. 279 00:17:35,200 --> 00:17:36,743 Geleneksel mutfağın 280 00:17:36,826 --> 00:17:39,788 yeni neslin tutkularına yanıt verebileceği bir yer. 281 00:17:42,707 --> 00:17:44,417 Afrika mutfağı… 282 00:17:45,251 --> 00:17:46,377 {\an8}YEMEK BLOG'U YAZARI 283 00:17:46,461 --> 00:17:49,631 {\an8}Mutfağımızın neden Asya mutfağı 284 00:17:49,714 --> 00:17:54,219 ya da Fransız mutfağı kadar popüler olmadığını bilmiyorum. 285 00:17:54,302 --> 00:17:56,429 Blog'umla veya Instagram sayfamla 286 00:17:56,513 --> 00:17:59,766 dünyaya burada sahip olduklarımızı sergilemekten memnuniyet duyuyorum. 287 00:18:00,642 --> 00:18:03,228 İkimiz de mutfaklarımızın kökenini araştıran yazarlarız. 288 00:18:03,812 --> 00:18:06,564 Yemek blog'u yazarı Karelle Vignon'la çok ortak noktamız var. 289 00:18:07,315 --> 00:18:09,651 Çalışmalarıyla büyük bir takipçi kitlesine ulaşmış. 290 00:18:12,070 --> 00:18:14,280 Afrika yemeklerini öğreniyorum. 291 00:18:14,364 --> 00:18:16,991 Senegal, Fildişi Sahili ve Benin yemeklerini. 292 00:18:17,075 --> 00:18:20,078 Afrika mutfağı öğrencisisin yani. 293 00:18:20,161 --> 00:18:22,956 Yemek senin kişisel geçmişinin de bir parçası, öyle değil mi? 294 00:18:23,039 --> 00:18:24,374 Evet, kesinlikle! 295 00:18:25,208 --> 00:18:28,086 Fransa'da doğdum ama Beninli'yim. 296 00:18:28,169 --> 00:18:29,754 Bu, benim kültürüm 297 00:18:29,838 --> 00:18:34,259 ve tüm takipçilerimin bunu öğrenmesini istiyorum. 298 00:18:35,260 --> 00:18:37,804 Beni neden bu restorana getirmek istedin? 299 00:18:37,887 --> 00:18:40,682 Çünkü bir arkadaşım var. 300 00:18:40,765 --> 00:18:47,021 Yaptığı yemekleri sunmasını istedim. 301 00:18:47,105 --> 00:18:53,069 Çünkü geleneksel tarifleri modern bir dokunuşla sunuyor. 302 00:18:53,153 --> 00:18:54,028 -Tamam. -Evet. 303 00:18:55,864 --> 00:18:56,698 Başlangıç. 304 00:18:57,574 --> 00:18:59,909 -Teşekkürler. -Tavuklu rulo. 305 00:18:59,993 --> 00:19:02,245 -Çok güzel. -Yanında da peynir. 306 00:19:02,328 --> 00:19:03,163 Wagassi. 307 00:19:05,290 --> 00:19:08,334 Bu, çok sevdiğim bir tarif. 308 00:19:08,918 --> 00:19:09,878 Teşekkürler. 309 00:19:09,961 --> 00:19:11,671 Amiwo denir. 310 00:19:11,754 --> 00:19:12,672 Amiwo. 311 00:19:14,966 --> 00:19:15,967 Çok güzel. 312 00:19:16,551 --> 00:19:18,845 İçinde domates sosu var. 313 00:19:18,928 --> 00:19:19,762 Evet, içinde! 314 00:19:21,014 --> 00:19:22,473 Ben de içinde sürpriz buldum. 315 00:19:23,641 --> 00:19:25,268 Öyle şahane ki. 316 00:19:25,351 --> 00:19:28,229 Tadı ve çeşitli dokuları. 317 00:19:28,980 --> 00:19:31,900 Bu, biraz sert ve çıtır çıtır. 318 00:19:31,983 --> 00:19:33,026 Evet, kesinlikle. 319 00:19:33,109 --> 00:19:34,235 Bu, Benin'den. 320 00:19:43,536 --> 00:19:45,121 Vay, çok güzel görünüyor! 321 00:19:45,205 --> 00:19:46,164 Harika! 322 00:19:47,790 --> 00:19:48,833 Harika! 323 00:19:49,417 --> 00:19:50,919 -Hazırım. -Görüntüsü hoşuna gitti. 324 00:19:51,002 --> 00:19:53,671 Kremalı tatlı patates musu ve karides. 325 00:19:53,755 --> 00:19:54,881 Çok iyi, teşekkürler. 326 00:19:54,964 --> 00:19:56,841 Seninki aynısından değil. 327 00:19:56,925 --> 00:19:58,092 Değil mi? 328 00:19:58,176 --> 00:20:00,053 -Bu, yeni uyarlaması. -Tamam. 329 00:20:00,136 --> 00:20:02,597 Yer fıstıklı sosun yeni uyarlaması. 330 00:20:02,680 --> 00:20:05,016 Tavuğun üstünde yer fıstığı var. 331 00:20:05,099 --> 00:20:06,100 Evet, kabuk gibi. 332 00:20:10,271 --> 00:20:11,522 Tavuk nasıl? 333 00:20:11,606 --> 00:20:13,650 Tavuk mükemmel pişmiş. 334 00:20:13,733 --> 00:20:16,027 Ortadaki fıstık sosu sıcak olduğu için 335 00:20:17,237 --> 00:20:19,447 tavuk için yeni bir sos gibi geliyor. 336 00:20:19,530 --> 00:20:21,908 -Tamam. -Birkaç sos varmış gibi. 337 00:20:21,991 --> 00:20:24,535 -Harika. -Evet, çok yaratıcı bir yemek. 338 00:20:24,619 --> 00:20:26,746 -Bundan tatmalısın. -Tamam. Mükemmel. 339 00:20:26,829 --> 00:20:28,373 -Ben de ondan. -Evet. 340 00:20:28,456 --> 00:20:29,958 Karides çok güzel. 341 00:20:30,041 --> 00:20:31,125 Evet, öyle. 342 00:20:32,126 --> 00:20:34,629 Yanında küçük domatesler 343 00:20:35,338 --> 00:20:36,547 ve biberle. 344 00:20:37,674 --> 00:20:38,549 Çok güzel. 345 00:20:41,678 --> 00:20:43,012 Vay canına. Çok iyi. 346 00:20:54,357 --> 00:20:56,734 -Görüyorum, geliyor! -Görüyorsun. 347 00:20:58,611 --> 00:21:01,572 Ananaslı ve Hindistan cevizli piron maki. 348 00:21:01,656 --> 00:21:02,532 Teşekkürler. 349 00:21:03,950 --> 00:21:05,243 Çok iyi görünüyor. 350 00:21:05,326 --> 00:21:07,954 Suşi veya maki, Japonya'dan. 351 00:21:08,037 --> 00:21:09,956 Piron'lu. 352 00:21:10,039 --> 00:21:13,418 Piron normalde tuzlu bir yemektir. 353 00:21:14,252 --> 00:21:17,714 Şimdi ananas sayesinde tatlı. 354 00:21:18,881 --> 00:21:21,134 -Hindistan cevizi de. Evet. -Çok leziz. 355 00:21:21,217 --> 00:21:24,053 Her şeyin ortasında bir şey olmasına bayıldım. 356 00:21:24,137 --> 00:21:24,971 Evet! 357 00:21:28,808 --> 00:21:32,562 Afrika'da çok tatlı yemeyiz. 358 00:21:33,396 --> 00:21:37,692 Ama her türden tatlıya bayılıyorum. 359 00:21:37,775 --> 00:21:39,319 Çok leziz bir tatlı. 360 00:21:41,070 --> 00:21:41,904 Merhaba! 361 00:21:41,988 --> 00:21:42,822 Merhaba. 362 00:21:45,116 --> 00:21:46,159 {\an8}-Merhaba! -Şef! 363 00:21:46,242 --> 00:21:47,952 {\an8}-Sedjro. -Stephen. 364 00:21:48,036 --> 00:21:49,871 {\an8}-Memnun oldum. -Şefimiz geldi. 365 00:21:49,954 --> 00:21:50,788 Merhaba. 366 00:21:50,872 --> 00:21:51,706 İyiyim. 367 00:21:51,789 --> 00:21:53,124 Teşekkürler. 368 00:21:53,207 --> 00:21:54,459 -Rica ederim. -Müthişti. 369 00:21:54,542 --> 00:21:57,003 Buranın yerel içkisinden getirdim. 370 00:21:57,086 --> 00:21:58,046 Tamam. 371 00:21:58,129 --> 00:21:59,589 Sodabi. 372 00:21:59,672 --> 00:22:01,758 -Sodabi. -Üzümlü. 373 00:22:01,841 --> 00:22:03,509 Tamam, güzel. 374 00:22:03,593 --> 00:22:06,596 Tamam. Benin'e kadeh kaldıralım mı? 375 00:22:06,679 --> 00:22:08,473 -Benin'e mi? -Benin'e. 376 00:22:08,556 --> 00:22:10,099 -Benin mutfağına? -Evet. 377 00:22:10,183 --> 00:22:12,977 -Benin mutfağına. -Bize de. 378 00:22:13,061 --> 00:22:15,855 -Tamam. Şerefe. -Şerefe. 379 00:22:17,440 --> 00:22:19,192 Böyle yemek yapmayı nereden öğrendin? 380 00:22:19,275 --> 00:22:21,736 Fransa'da öğrendim ve okuluna gittim. 381 00:22:23,488 --> 00:22:25,907 Senegal ve Guadeloupe'u gezdim. 382 00:22:26,616 --> 00:22:29,160 Benin'e dönmeye karar verdim. 383 00:22:30,078 --> 00:22:31,871 Kendi restoranımı açmak için. 384 00:22:31,954 --> 00:22:34,499 Memleketine neden dönmek istedin? 385 00:22:35,166 --> 00:22:38,086 Zor bir işe kalkışmak için. 386 00:22:38,169 --> 00:22:44,759 Ülkemizin, Benin'in gastronomisini yükseltmek için. 387 00:22:44,842 --> 00:22:47,387 Çünkü yeni bir şeyler yaratmak için 388 00:22:48,471 --> 00:22:51,432 kullanabileceğimiz birçok mahsulümüz var. 389 00:22:51,516 --> 00:22:56,396 Bu, ülkenin her yerinde olan bir şey mi? 390 00:22:56,479 --> 00:22:59,190 Genç şeflerin ilerletmeye çalıştığı bir şey mi? 391 00:22:59,273 --> 00:23:04,320 Benin'i dünyaya tanıtmaya çalışan bizim gibi birçok kişi var. 392 00:23:04,404 --> 00:23:09,200 Ülkemizle gurur duyuyoruz ve dikkatleri Benin'e çekmek istiyoruz. 393 00:23:09,283 --> 00:23:12,495 Benin yüz ölçümü olarak küçük bir ülke 394 00:23:12,578 --> 00:23:15,748 ama biz büyük insanlarız. 395 00:23:15,832 --> 00:23:16,666 Evet. 396 00:23:17,834 --> 00:23:19,210 Küçük ve gururlu. 397 00:23:19,293 --> 00:23:20,128 Aynen öyle. 398 00:23:26,008 --> 00:23:27,802 Ama Benin'in gururunun altında 399 00:23:27,885 --> 00:23:30,721 görmezden gelemediğim çarpıcı bir gerçek yatıyor. 400 00:23:32,765 --> 00:23:34,267 {\an8}Buradan zorla götürüldük. 401 00:23:34,934 --> 00:23:37,437 Bunun Benin'de ne anlama geldiğini anlayabilmek için 402 00:23:38,354 --> 00:23:40,898 Abomey adında bir yere gitmem gerekti. 403 00:23:51,200 --> 00:23:53,953 Burası bir zamanlar Dahomey Krallığı'nın başkentiydi. 404 00:23:58,082 --> 00:24:02,462 Ordusu, Amazon savaşçısı kadınlardan oluşan bir krallık. 405 00:24:02,545 --> 00:24:06,549 Kolonici güçlerin yüz yıllarca yabana atamadığı bir orduydu. 406 00:24:35,036 --> 00:24:36,120 Bir zamanlar… 407 00:24:37,079 --> 00:24:39,081 {\an8}ABOMEY TARİHÇİSİ VE ARAŞTIRMACI 408 00:24:39,165 --> 00:24:40,750 ...öyle bir zaman geldi ki 409 00:24:40,833 --> 00:24:43,044 Abomey Krallığı köle ticaretinin 410 00:24:43,920 --> 00:24:47,548 en çok yapıldığı krallık olarak tanınır oldu. 411 00:24:51,177 --> 00:24:53,471 Kurulduğu andan itibaren... 412 00:24:55,473 --> 00:24:58,809 ...krallığın genişleme arzusu vardı. 413 00:25:04,982 --> 00:25:09,654 Krallığı büyütmek için insanları buraya getirdiler 414 00:25:09,737 --> 00:25:14,450 ve Avrupalılar tarafından talep edilenleri gönderdiler. 415 00:25:18,079 --> 00:25:20,206 Yani biz Afrikalıların... 416 00:25:22,708 --> 00:25:25,127 ...kölecilik yapmadığını söyleyemeyiz. 417 00:25:28,839 --> 00:25:33,094 Kesinlikle kölecilik yaptık çünkü Avrupalılara talep ettikleri 418 00:25:33,803 --> 00:25:37,014 insan gücünü sağlamayı kabul ettik. 419 00:25:38,391 --> 00:25:39,642 Bedeli çok ağır oldu! 420 00:25:53,739 --> 00:25:56,534 Abomey'de geçmişe gitmiş gibi hissettim. 421 00:25:57,326 --> 00:26:02,373 Burası kölelerin yürüdüğü yoldan hâlâ yürüyebildiğiniz bir yer. 422 00:26:03,207 --> 00:26:05,209 Feci bir yürüyüştü. 423 00:26:05,293 --> 00:26:07,837 Ouidah adındaki şehirde biten bir yürüyüş. 424 00:26:08,796 --> 00:26:12,508 Birçoğumuzun asla dönmemek üzere götürüldüğü şehirde. 425 00:26:16,304 --> 00:26:17,430 Nasıl... 426 00:26:17,513 --> 00:26:18,598 Nasıl oluyordu? 427 00:26:19,265 --> 00:26:24,103 Ayaklarından ve bileklerinden zincirleniyorlardı. 428 00:26:24,979 --> 00:26:27,648 Onları sıraya koyan bir ekip vardı. 429 00:26:29,150 --> 00:26:31,611 Başlarında duran birileri. 430 00:26:33,738 --> 00:26:35,031 Ne kadar sürüyordu? 431 00:26:36,532 --> 00:26:38,618 En az dört gün sürüyordu. 432 00:26:40,328 --> 00:26:42,163 Bence şu, çok önemli bir şey... 433 00:26:43,789 --> 00:26:46,667 Bu yola bakıyorum, bu yolu görüyorum 434 00:26:47,793 --> 00:26:50,004 ve bu yolu evime götürüyorum. 435 00:26:50,838 --> 00:26:55,968 Bu yolda yürümemiz gerek… 436 00:26:57,970 --> 00:27:02,767 ...çünkü tarihimizin çok önemli bir parçası. 437 00:27:04,310 --> 00:27:05,811 Onu görmezden gelmek… 438 00:27:07,813 --> 00:27:11,484 ...bir parçamızı görmezden gelmek demektir. 439 00:27:14,612 --> 00:27:17,531 Benin'de farklı bir öykü anlatan yollar da var. 440 00:27:18,366 --> 00:27:22,286 Şimdiye kadar bulunduğum en efsanevi yerlerden birine giden yollar. 441 00:27:22,953 --> 00:27:26,290 Yemin ederim ki ilahi özgürlük şarkıları hâlâ kulağımda. 442 00:27:26,874 --> 00:27:28,668 Bir vudu efsanesiyle başlayan, 443 00:27:28,751 --> 00:27:32,338 {\an8}su üstündeki o köyün büyüsünü hâlâ hissediyorum. 444 00:28:08,416 --> 00:28:11,210 Burada dünyadaki tüm dinler var 445 00:28:11,293 --> 00:28:12,878 ama ilki vudu. 446 00:28:12,962 --> 00:28:14,463 GANVIÉ KABİLE BÜYÜĞÜ 447 00:28:14,547 --> 00:28:16,632 Yurt dışından gelenlere 448 00:28:16,716 --> 00:28:18,592 vuduya inandığımızı söylüyoruz. 449 00:28:19,635 --> 00:28:24,765 Vuduya tapmamızın arkasında tek bir inanç var. 450 00:28:26,851 --> 00:28:32,273 Atalarımızın sayesinde Ganvié'ye sahibiz. 451 00:28:34,817 --> 00:28:37,778 Köle tüccarları peşlerindeydi. 452 00:28:37,862 --> 00:28:40,573 Kaçarken gölün kıyısına geldiler. 453 00:28:41,323 --> 00:28:43,576 Yanlarındaki vudu rahibi çok güçlüydü. 454 00:28:48,164 --> 00:28:51,459 Büyülü güçleri olan rahip kıyıya ulaştıklarında 455 00:28:51,542 --> 00:28:54,795 gruptan onu beklemesini istedi. 456 00:28:54,879 --> 00:28:56,046 Bir şahin çağırdı. 457 00:28:56,881 --> 00:28:59,008 Kuş gelip onu sırtına aldı… 458 00:29:02,178 --> 00:29:06,599 ...ve inecek bir yer aramaya başladılar. 459 00:29:06,682 --> 00:29:09,185 Sonunda bir ada buldular 460 00:29:09,268 --> 00:29:11,479 ve şahin onu gruba geri getirdi. 461 00:29:11,562 --> 00:29:14,315 Kıyıya döndüklerinde 462 00:29:15,065 --> 00:29:18,152 rahip yine büyülü sözlerini söyledi 463 00:29:18,819 --> 00:29:20,321 ve bir timsah çıktı. 464 00:29:20,404 --> 00:29:26,327 Timsah hepsini rahibin bulduğu yere götürdü. 465 00:29:27,787 --> 00:29:31,957 Hepsi timsahın sırtına bindi 466 00:29:32,041 --> 00:29:35,503 ve adaya ayak bastı. 467 00:29:35,586 --> 00:29:38,839 Adaya ulaştıklarında peşlerinde onları kovalayan yoktu. 468 00:29:39,590 --> 00:29:41,175 O yüzden burada kaldılar. 469 00:29:44,220 --> 00:29:46,597 Geldikleri yerde savaş olmadığı için 470 00:29:46,680 --> 00:29:49,099 buraya Ganvié adını verdiler. 471 00:29:49,183 --> 00:29:51,018 Buraya geldiğimizde güvendeyiz. 472 00:30:02,863 --> 00:30:04,114 Ganvié'ye hoş geldin. 473 00:30:04,907 --> 00:30:06,075 -Teşekkürler. -Evet. 474 00:30:07,576 --> 00:30:08,911 Ganvié benim köyüm. 475 00:30:11,288 --> 00:30:13,916 Göksel kilisemiz var. 476 00:30:13,999 --> 00:30:16,585 Tamam, orası Göksel kilise. Anladım. 477 00:30:18,170 --> 00:30:19,463 Bu büyük bina? 478 00:30:19,547 --> 00:30:22,132 {\an8}Bu büyük bina başka bir kilise. 479 00:30:22,216 --> 00:30:23,342 {\an8}Ne çok kilise var. 480 00:30:23,425 --> 00:30:25,594 {\an8}Evet, burada birçok kilise var. 481 00:30:25,678 --> 00:30:28,305 Katolik kilisesi var. 482 00:30:29,265 --> 00:30:31,100 Göksel kilise, cami 483 00:30:31,809 --> 00:30:33,269 ve vudu var. 484 00:30:34,186 --> 00:30:35,020 -Vudu. -Evet. 485 00:30:35,104 --> 00:30:37,147 -Evet. İlkleri. -Evet. 486 00:30:38,274 --> 00:30:40,568 Çünkü bu köy böyle kuruldu. 487 00:30:40,651 --> 00:30:41,902 Öykünün bir parçası. 488 00:30:41,986 --> 00:30:43,529 -Evet, tarih. -Evet. 489 00:30:46,282 --> 00:30:48,826 Burada yaşayanlara Aïzo deniliyor. 490 00:30:48,909 --> 00:30:51,787 -Tamam. -Aïzo. Dilleri ise 491 00:30:52,538 --> 00:30:54,081 -Tofin. -Tofin. 492 00:30:55,165 --> 00:31:00,296 To, "su" demek. Finu ise "nüfus". 493 00:31:00,921 --> 00:31:03,507 Tamam. "Su insanları" yani. 494 00:31:03,591 --> 00:31:05,009 -Su insanları. -Evet. 495 00:31:09,013 --> 00:31:12,433 Burası benim evim. Evimin yanındayız. 496 00:31:12,516 --> 00:31:13,350 Güzel. 497 00:31:13,434 --> 00:31:17,605 Tarlalarda çalışmadığım zamanlarda 498 00:31:17,688 --> 00:31:21,525 buraya gelip hafta sonlarını ailemle geçiriyorum. 499 00:31:21,609 --> 00:31:23,193 Evet. Ne yapıyorsunuz? 500 00:31:24,486 --> 00:31:28,198 Yemek yiyoruz. Yöresel yemekler. 501 00:31:28,282 --> 00:31:29,658 Yemekleri kim yapıyor? 502 00:31:30,492 --> 00:31:33,162 Bazen annem, 503 00:31:33,245 --> 00:31:36,373 bazen de kız kardeşim. 504 00:31:36,457 --> 00:31:39,084 Bazen de ben. Ben de yemek yapıyorum. 505 00:31:39,168 --> 00:31:40,711 -Öyle mi? -Yemek yapmayı biliyorum. 506 00:31:40,794 --> 00:31:42,713 -Tamam, vay canına. -Evet. 507 00:31:49,553 --> 00:31:53,891 Balık yolundan ayrıldık 508 00:31:53,974 --> 00:31:58,646 ve şimdi yüzen pazarı gezeceğiz. 509 00:31:58,729 --> 00:32:00,230 -Sabırsızlanıyorum. -Evet. 510 00:32:06,946 --> 00:32:09,239 Buradan ne tür şeyler alıyorsunuz? 511 00:32:09,323 --> 00:32:13,577 -Pirinç, domates, yağ alabiliriz... -Evet. 512 00:32:15,204 --> 00:32:17,581 Fasulye ve... 513 00:32:18,165 --> 00:32:20,960 Pişirmek için odun alabiliriz. 514 00:32:22,044 --> 00:32:23,253 Hepsi bu. 515 00:32:29,134 --> 00:32:32,888 Gateau gibi bir şey satıyor. 516 00:32:32,972 --> 00:32:34,848 Gateau bir kek. Bu. 517 00:32:36,058 --> 00:32:37,726 Kek, evet. 518 00:32:43,273 --> 00:32:44,108 İster misin... 519 00:32:45,442 --> 00:32:46,777 -Seçecek miyim? -Evet. 520 00:32:53,409 --> 00:32:55,035 -İkimize de var. -Evet. 521 00:33:00,165 --> 00:33:01,500 İyi kızartılmış hamur. 522 00:33:03,127 --> 00:33:04,962 -Güzel atıştırmalık. -Çok güzel. 523 00:33:07,923 --> 00:33:09,008 Çok şekerli değil. 524 00:33:11,093 --> 00:33:12,011 Kabuğu gevrek. 525 00:33:13,053 --> 00:33:15,681 Yedikçe tadı daha güzel gelmeye başlıyor. 526 00:33:22,604 --> 00:33:24,857 Vay canına. Dükkânı var. 527 00:33:24,940 --> 00:33:25,774 Evet. 528 00:33:32,281 --> 00:33:35,451 Evet. Onu seçmeni umuyordum. 529 00:33:38,162 --> 00:33:41,081 Köyde halk buna councada der. 530 00:33:41,165 --> 00:33:42,416 Yerel adı bu. 531 00:33:42,499 --> 00:33:43,542 Councada şey... 532 00:33:44,835 --> 00:33:50,132 Yer fıstığı, şeker ve yağ. Evet. 533 00:33:51,383 --> 00:33:53,969 Bu, bana bir çikolatayı anımsattı. 534 00:33:54,053 --> 00:33:56,680 Babe Ruth adında bir çikolatayı. 535 00:33:57,598 --> 00:34:00,309 Yer fıstıklı, karamelli ve şekerli. 536 00:34:00,392 --> 00:34:01,852 Tadı aynen böyle. 537 00:34:01,935 --> 00:34:04,480 Çok güzel. Yer fıstığına bayılırım. 538 00:34:10,819 --> 00:34:12,988 Ganvié'de ulaşım için tekne lazım. 539 00:34:13,947 --> 00:34:15,991 Teknesiz hiçbir yere gidemeyiz. 540 00:34:17,201 --> 00:34:19,286 Herkes nasıl alıyor tekneyi? 541 00:34:19,369 --> 00:34:23,499 -Burada her ailenin üç teknesi var. -Tamam. 542 00:34:23,582 --> 00:34:27,920 Teknelerden biri çocuklara ait. 543 00:34:28,003 --> 00:34:32,424 -Bir tekne babanın, bir tekne de annenin. -Herkesin kendi teknesi mi var? 544 00:34:32,508 --> 00:34:34,301 -Kendi teknesi var. -İnanılmaz. 545 00:34:34,384 --> 00:34:35,344 Burada gerekli. 546 00:34:36,136 --> 00:34:39,389 Göldeki evi inşa etmeden önce 547 00:34:40,182 --> 00:34:43,018 atalarımızın nerede yaşadığını görmeye gidiyoruz. 548 00:34:44,269 --> 00:34:46,522 Ganvié'nin sınırına geldik. 549 00:34:46,605 --> 00:34:47,773 Ganvié'nin, evet. 550 00:34:47,856 --> 00:34:48,690 Tamam. 551 00:34:49,650 --> 00:34:53,112 Şurada, büyük ağaçların olduğu yer 552 00:34:53,195 --> 00:34:56,240 atalarımızın ilk geldiği yer. 553 00:34:56,323 --> 00:34:57,616 -Vay canına. -Evet. 554 00:34:57,699 --> 00:35:01,411 Şimdi orada hiç ev yok. 555 00:35:01,495 --> 00:35:04,957 Bazı anne babaların oraya ihtiyacı var. 556 00:35:05,040 --> 00:35:10,337 Ölülerini gömebildikleri, mezarlık gibi bir yere.  557 00:35:10,420 --> 00:35:11,880 -Mezarlık, evet. -Evet. 558 00:35:11,964 --> 00:35:18,095 Mezarlığın atalarınızın bölgeye ilk geldiği yerde olması güzel. 559 00:35:18,971 --> 00:35:21,974 -Atalarınız bu adaya gelerek... -Evet. 560 00:35:22,057 --> 00:35:23,225 ...kölelikten kurtuldu. 561 00:35:23,308 --> 00:35:24,893 Evet, kölelikten kurtuldular. 562 00:35:24,977 --> 00:35:27,521 Tamamen güvenli bir yerdeydiler. 563 00:35:28,313 --> 00:35:32,359 Bu yüzden burada kalmayı tercih ettiler. 564 00:35:34,111 --> 00:35:39,241 Balık tutma imkânına kavuştular. 565 00:35:40,075 --> 00:35:41,910 Bana balıklardan bahsediyorsun. 566 00:35:41,994 --> 00:35:43,328 Tadabilir miyiz? 567 00:35:43,412 --> 00:35:45,873 Tabii ki görmeye gideceğiz. 568 00:35:45,956 --> 00:35:48,876 -Tamam. Tatmaya hazırım. -Evet. 569 00:36:04,057 --> 00:36:04,892 Şerefe. 570 00:36:05,726 --> 00:36:08,937 -Çok teşekkür ederim. -Ben teşekkür ederim. 571 00:36:09,021 --> 00:36:12,983 Bize vakit ayırdın ve köyün Ganvié'yi gezmemizi sağladın. 572 00:36:13,609 --> 00:36:17,362 Hayatımda gördüğüm en muhteşem yer olduğunu söylemeliyim. 573 00:36:18,322 --> 00:36:23,535 Tamamı su üstünde bir köy fikri daha önce gördüğüm bir şey değil. 574 00:36:26,580 --> 00:36:28,957 Bu bölgede yaşayanların çoğu balıkçı. 575 00:36:29,041 --> 00:36:29,875 Balıkçı, evet. 576 00:36:29,958 --> 00:36:32,669 Hem kendi ailelerinin tüketimi hem de geçim sağlamak için 577 00:36:32,753 --> 00:36:34,713 -ticari faaliyet olarak mı? -Evet. 578 00:36:35,839 --> 00:36:39,301 Burada hangi balık türlerini tutuyorsunuz? 579 00:36:39,384 --> 00:36:42,512 -Tatlı su çipurası. -Anladım. Tatlı su çipurası. 580 00:36:55,525 --> 00:36:56,360 Pekâlâ. 581 00:37:01,073 --> 00:37:02,366 Çok iyi görünüyor. 582 00:37:03,909 --> 00:37:07,704 Manyok nişastasıyla yapılmış bir yemek. 583 00:37:07,788 --> 00:37:09,623 -Tamam. -Yanında da göl balığı. 584 00:37:10,290 --> 00:37:11,124 -Tamam. -Evet. 585 00:37:12,834 --> 00:37:14,253 Bugün pazar. 586 00:37:14,336 --> 00:37:19,716 Çok alışkın olduğum bir durum çünkü Amerika'da, Georgia'da yaşıyorum. 587 00:37:19,800 --> 00:37:24,638 Çocukluğumda her pazar günü kiliseden sonra 588 00:37:25,305 --> 00:37:29,059 babam tüm kilise cemaatine tavada balık kızartırdı. 589 00:37:29,726 --> 00:37:34,106 Hatta bazen menü şöyle olurdu, 590 00:37:34,189 --> 00:37:37,067 spagetti, erişte ve domates sosu. 591 00:37:37,150 --> 00:37:41,446 Pazar günleri domates ve yanında tavada pişmiş balık yemek 592 00:37:41,530 --> 00:37:44,241 bana da çok tanıdık geliyor. 593 00:37:44,324 --> 00:37:47,369 En sevdiğim pazar yemeklerinden biri. 594 00:37:47,452 --> 00:37:48,996 -Güzel. -Yani mükemmel. 595 00:38:02,801 --> 00:38:03,635 Mükemmel. 596 00:38:03,719 --> 00:38:06,138 Mükemmel. Çok leziz. 597 00:38:09,683 --> 00:38:10,517 Çok güzel. 598 00:38:12,602 --> 00:38:18,525 Şuna samimi olarak inanıyorum, tavada balık, domates, biraz da biber 599 00:38:18,608 --> 00:38:20,861 {\an8}harika bir yemek kombinasyonu. 600 00:38:40,672 --> 00:38:45,010 Benin'i tecrübe etmek, direnci ve dayanıklılığı anlamak demek. 601 00:38:45,093 --> 00:38:49,014 Bence kimse bunu bir sanatçıdan daha iyi ifade edemez. 602 00:38:49,097 --> 00:38:52,809 Başkent Porto Novo'da tozlu bir yoldan ilerleyerek 603 00:38:52,893 --> 00:38:55,270 Romuald Hazoumè'nin stüdyosuna ulaştım. 604 00:38:57,981 --> 00:39:00,275 {\an8}Dünyanın en saygın sanatçıları arasındasın 605 00:39:00,359 --> 00:39:02,986 ve hâlâ doğduğun yerde yaşıyorsun. 606 00:39:03,070 --> 00:39:05,238 Hiç ayrılmadım. Neden ayrılayım? 607 00:39:05,322 --> 00:39:07,407 -Evet. -New York'ta bir binada yaşamak için mi? 608 00:39:08,367 --> 00:39:10,869 Büyük bir araba için mi? Hayır. Bana göre değil. 609 00:39:10,952 --> 00:39:13,663 Hiç ayrılmadım çünkü nereli olduğumu biliyorum. 610 00:39:13,747 --> 00:39:17,167 Romuald'ın sanatının ham malzemesi benzin bidonları. 611 00:39:17,250 --> 00:39:20,712 Benin sokaklarında sayısız kez gördüğüm günlük bir detay. 612 00:39:22,381 --> 00:39:24,633 Eserleri, kadim maziyle 613 00:39:24,716 --> 00:39:27,969 modern hayat mücadelesi arasında bağ kuruyor. 614 00:39:29,388 --> 00:39:30,847 Burası benim stüdyom. 615 00:39:31,807 --> 00:39:35,018 Burada nasıl hayatta kaldığımız çok önemli. 616 00:39:40,440 --> 00:39:42,567 Nijerya gibi bir komşumuz var. 617 00:39:43,985 --> 00:39:46,029 Nijerya petrol çıkarıyor 618 00:39:46,113 --> 00:39:49,449 ve Nijeryalılar sınıra benzin taşıyor. 619 00:39:49,533 --> 00:39:52,702 Biz de Beninliler olarak sınıra gidip, 620 00:39:52,786 --> 00:39:55,580 o benzini alıp Benin'de satıyoruz. 621 00:40:03,463 --> 00:40:07,843 Benzin taşıyan herkesin kendi benzin bidonları var. 622 00:40:09,261 --> 00:40:15,142 Arabasında 2,500 litre benzin taşıyan görüyorsun. 623 00:40:15,225 --> 00:40:16,393 İnanılmaz. 624 00:40:16,476 --> 00:40:18,019 -Etrafı çevrili. -Evet. 625 00:40:18,103 --> 00:40:19,312 Tehlikeli. 626 00:40:19,396 --> 00:40:23,066 Bir ayda 100 kişi ölebilir. 627 00:40:23,150 --> 00:40:24,484 -Evet. -Yangında. 628 00:40:29,114 --> 00:40:34,786 Benin'le bu benzin bidonlarının alakası hakkında ne anlamamızı istiyorsun? 629 00:40:35,912 --> 00:40:37,831 Benim işim dünyaya... 630 00:40:39,875 --> 00:40:42,419 ...o insanların çok güçlü göstermek. 631 00:40:43,753 --> 00:40:46,506 Onlara saygı duymalıyız. Hayatta kalmaya çalışıyorlar. 632 00:40:48,175 --> 00:40:50,594 Hoşuma giden taraflarından biri de şu, 633 00:40:50,677 --> 00:40:52,387 Bulduğun bu nesnelerde 634 00:40:53,013 --> 00:40:56,349 yüzler görmek çok kolay. 635 00:40:57,767 --> 00:40:59,019 Nesneler benimle konuşuyor. 636 00:41:01,480 --> 00:41:06,943 Sanatınla yemeklerin ilişkisine de kafa yorduğunu biliyorum. 637 00:41:07,027 --> 00:41:08,904 Buna ben de çok kafa yoruyorum. 638 00:41:08,987 --> 00:41:11,865 Nereden geldiğimizi anlamalıyız. 639 00:41:11,948 --> 00:41:14,534 -Evet. -Kendimizi anlamak için. 640 00:41:14,618 --> 00:41:18,497 Yemeğin hikâyesi aynı zamanda kim olduğumuzun hikâyesi. 641 00:41:18,580 --> 00:41:22,167 -Unutma ki çok güçlüydük. -Evet. 642 00:41:22,250 --> 00:41:26,004 Bu yüzden bizi, Yoruba halkını almak istediler. 643 00:41:26,087 --> 00:41:30,008 Çok güçlü olduğumuz için bizi çiftliklerinde çalışmaya götürdüler. 644 00:41:30,634 --> 00:41:32,761 -Neden? -İlaçlarımız, yemeklerimiz. 645 00:41:32,844 --> 00:41:35,263 -İlaçlarımız, yemeklerimiz, kültürümüz. -Evet. 646 00:41:37,057 --> 00:41:39,351 -Burada ne deriz biliyor musun? -Ne? 647 00:41:39,434 --> 00:41:40,894 Ne yediğini söyle... 648 00:41:41,561 --> 00:41:44,773 -Ne olduğunu söyleyeyim. -Nereli olduğunu söyleyeyim. 649 00:41:45,899 --> 00:41:48,985 Ne miydim? Dürüst olmam gerekirse, o anda açtım. 650 00:41:49,778 --> 00:41:52,072 Romuald'ın sunduğu kadim ziyafet 651 00:41:52,155 --> 00:41:55,659 sadece Porto Novo'yu çevreleyen küçük köylerdeki kadınların 652 00:41:55,742 --> 00:41:58,954 -nasıl hazırlanacağını bildiği bir lezzet. -Vay canına. 653 00:42:01,998 --> 00:42:03,458 Daha bitmedi. 654 00:42:04,209 --> 00:42:05,585 Ne kadar muhteşem. 655 00:42:06,920 --> 00:42:08,004 Tanrım. 656 00:42:08,755 --> 00:42:12,008 Hayatımda gördüğüm en inanılmaz şey. 657 00:42:12,092 --> 00:42:16,763 Bu, kölelik döneminden önce keyif aldığımız bir yemek olurdu. 658 00:42:16,846 --> 00:42:20,433 Burada gördüğünüz her şey köle gemilerinden önce. 659 00:42:22,519 --> 00:42:26,064 Hangisini tatmak istiyorsanız söyleyin 660 00:42:26,147 --> 00:42:27,524 çünkü ata tchitchi var. 661 00:42:27,607 --> 00:42:30,068 -Ata tchitchi. -Ata tchitchi. Tadın. 662 00:42:31,319 --> 00:42:33,029 -Teşekkürler. -Teşekkürler. 663 00:42:34,072 --> 00:42:35,991 -Teşekkürler. -"Teşekkürler." nasıl denir? 664 00:42:40,996 --> 00:42:42,581 -Fena değil. -Fena değil. 665 00:42:43,290 --> 00:42:44,124 Enfes. 666 00:42:44,207 --> 00:42:45,250 -Ama... -Evet? 667 00:42:45,333 --> 00:42:47,419 -İçindeki ne? -Fasulye. 668 00:42:48,169 --> 00:42:49,170 Tamam. 669 00:42:49,254 --> 00:42:52,465 Yine börülcenin kullanıldığını görüyoruz. 670 00:42:52,549 --> 00:42:54,926 Şunu tatmak istiyorum. Darılı olanı. 671 00:42:56,428 --> 00:42:57,846 -Uzatabilir miyim? -Evet! 672 00:42:59,973 --> 00:43:00,807 Teşekkürler. 673 00:43:00,890 --> 00:43:04,477 -Sadece ordu için o. -Tamam. Savaşçıyım ben. 674 00:43:04,561 --> 00:43:06,187 -Amazon! -Amazon! 675 00:43:06,271 --> 00:43:07,480 -Amazon! -Zaten biliyorsun. 676 00:43:11,192 --> 00:43:15,697 Devam etmek istiyorsanız size şunu söyleyeyim... 677 00:43:16,615 --> 00:43:18,783 -Mangni mangni'yi uzatın. -Mangni mangni. 678 00:43:20,201 --> 00:43:21,745 Mangni mangni çok iyi. 679 00:43:24,873 --> 00:43:26,499 Tadına bakın. Göreceksiniz. 680 00:43:34,174 --> 00:43:36,676 Ortasında ançüez var galiba. 681 00:43:36,760 --> 00:43:39,346 O mu? İçinde sadece balık var. 682 00:43:40,305 --> 00:43:42,390 Birçok lezzet barındırıyor. 683 00:43:42,474 --> 00:43:44,142 -Baharatlı. -Evet. 684 00:43:44,225 --> 00:43:47,187 Dokusuna bayıldım. İçinde balık olmasına da. 685 00:43:47,270 --> 00:43:50,523 İçinde baharat da olması çok önemli. 686 00:43:50,607 --> 00:43:51,775 Bayağı baharatlı. 687 00:43:51,858 --> 00:43:55,153 Evet, her tat hâlâ çıkıyor. Sadece acı değil. 688 00:43:55,236 --> 00:43:56,529 -Çıkması gerek. -Evet. 689 00:44:00,825 --> 00:44:05,497 Bize bu yemekleri tanıtmanın altında bir kasıt var. 690 00:44:05,580 --> 00:44:11,378 Tüm eserlerin gibi bunlar da kölelikten önceki hayatı merkezine alıyor. 691 00:44:11,461 --> 00:44:12,295 Evet. 692 00:44:12,379 --> 00:44:15,882 O dönemden önce zengin bir kültüre, sanata 693 00:44:15,965 --> 00:44:19,761 -ve mutfağa sahip olduğumuzun örnekleri. -Evet. 694 00:44:20,512 --> 00:44:24,599 Beninli'yim ama bu kadar çok türde yemeği, 695 00:44:25,600 --> 00:44:27,310 tarifi ilk kez tadıyorum. 696 00:44:27,394 --> 00:44:28,561 İlk kez. 697 00:44:28,645 --> 00:44:31,064 Sence gelenekler kayboluyor mu? 698 00:44:31,147 --> 00:44:32,607 -Evet. -Evet, bence de. 699 00:44:32,691 --> 00:44:33,900 Evet. 700 00:44:33,983 --> 00:44:36,361 -Bu tür yemekler. -Geleneksel mutfak. 701 00:44:36,444 --> 00:44:37,320 Evet. 702 00:44:38,238 --> 00:44:41,700 -Bu, en... -Ayiman. 703 00:44:41,783 --> 00:44:43,451 -Ayiman. -Çok iyidir. 704 00:44:43,535 --> 00:44:44,369 Ayiman. 705 00:44:44,452 --> 00:44:48,081 Bunu yediğimde atalarım aklıma geliyor. 706 00:44:48,164 --> 00:44:49,082 Evet. 707 00:44:49,165 --> 00:44:51,084 -Buyurun. -Bekliyorum... 708 00:44:51,167 --> 00:44:53,670 -Teşekkürler. -Balık. Ama sadece balık yok. 709 00:44:53,753 --> 00:44:55,588 Altında bir şey daha var. 710 00:44:55,672 --> 00:44:57,549 -Sos. Evet. -Tamam. 711 00:44:57,632 --> 00:45:00,969 Hayır, tabağınıza koyun. Elinizle. 712 00:45:01,052 --> 00:45:02,137 Balık kafası. 713 00:45:02,220 --> 00:45:04,556 -Balık kafası. Alayım. -Evet. 714 00:45:04,639 --> 00:45:06,933 Gevrek balık yanakları. Balığın en güzel yeri. 715 00:45:07,016 --> 00:45:10,061 Neyle birlikte yemeliyiz? Kan nan. 716 00:45:10,145 --> 00:45:11,062 Kan nan. 717 00:45:11,146 --> 00:45:12,105 Kan nan. 718 00:45:12,188 --> 00:45:13,273 Şuna bakın. 719 00:45:15,567 --> 00:45:17,068 -Vay canına. -Pekâlâ. 720 00:45:17,152 --> 00:45:19,571 Kan nan mısırdır. 721 00:45:19,654 --> 00:45:22,490 -Bayılırım. En sevdiğim şeylerden biri. -Hepsi... 722 00:45:23,658 --> 00:45:25,785 -Fermente. Harika değil mi? -Kan nan. Evet. 723 00:45:25,869 --> 00:45:28,288 Müthiş bir ekşilik katmış. 724 00:45:28,997 --> 00:45:30,623 Harika. Balık çok iyi! 725 00:45:34,419 --> 00:45:35,253 Vay canına. 726 00:45:37,422 --> 00:45:38,506 -Karelle. -Evet. 727 00:45:38,590 --> 00:45:41,551 Şu anda yaşadığımız şeyi çok önemli 728 00:45:41,634 --> 00:45:44,429 ve büyülü kılan şeylerden biri... 729 00:45:44,512 --> 00:45:47,849 Şu anda bulunduğumuz bu mekân... 730 00:45:47,932 --> 00:45:49,058 İnanılmaz. 731 00:45:49,142 --> 00:45:51,060 ...büyükannenlerin sokağında. 732 00:45:51,144 --> 00:45:53,188 Romuald büyükannemi tanıyor. 733 00:45:53,271 --> 00:45:56,024 Büyükannemler bir ev ötede oturuyor. 734 00:45:56,107 --> 00:45:57,692 Bunu bugün mü öğrendin? 735 00:45:57,776 --> 00:46:00,779 Geldiğimizde öğrendim. Sokağa baktım. 736 00:46:00,862 --> 00:46:02,906 "Bu mahalleyi biliyorum!" dedim. 737 00:46:02,989 --> 00:46:04,407 İnanılmaz. 738 00:46:04,491 --> 00:46:10,288 Kardeşlerinle, yeğenlerinle ilişkinden bahsettiğinde... 739 00:46:10,371 --> 00:46:15,126 Bu, kültürümüzün konuşulmayan bir parçası 740 00:46:15,210 --> 00:46:18,338 çünkü öyle bir çocukluk geçirdim ki... 741 00:46:18,421 --> 00:46:23,051 Bizim sokaktaki ve kilisedeki herkesin elinde büyütüldüm. 742 00:46:23,134 --> 00:46:24,844 Kontrol edilmem gerekiyorsa 743 00:46:24,928 --> 00:46:29,140 beni kontrol etmek için herkesin, dile getirilmeyen bir müsaadesi vardı. 744 00:46:29,224 --> 00:46:31,601 Evet. Burada da aynı. 745 00:46:31,684 --> 00:46:33,937 Değil mi? Bizim kültürümüze özgü bu. 746 00:46:34,020 --> 00:46:35,313 -Evet. -Değil mi? 747 00:46:35,396 --> 00:46:37,106 -Sadece mecazi değil. -Değil. 748 00:46:37,690 --> 00:46:39,609 -Gerçekten buralısın. -Evet. 749 00:46:39,692 --> 00:46:41,653 Çok sihirli bir bu bağ bu 750 00:46:41,736 --> 00:46:44,197 çünkü artık sizi ortak olarak görüyorum. 751 00:46:44,280 --> 00:46:45,240 Evet, bildin. 752 00:46:45,323 --> 00:46:48,284 Çünkü artık buranın yuvan olduğunu biliyorsun. 753 00:46:48,993 --> 00:46:52,622 Unutma, burası bizim yuvamız 754 00:46:52,705 --> 00:46:54,290 ama senin de yuvan. 755 00:46:54,374 --> 00:46:55,375 -Evet. -Yuvamız. 756 00:46:55,458 --> 00:46:57,544 -Evet, bizim yuvamız. -Yuvamızdayız. 757 00:46:57,627 --> 00:47:01,381 Yemek sayesinde bizi birbirimizden ayıranlardan ziyade 758 00:47:01,464 --> 00:47:04,300 birleştiren şeyler olduğunu öğrenebiliriz. 759 00:47:07,178 --> 00:47:11,266 Keşfettiklerimiz ve yediklerimiz bizi bir araya getiriyor. 760 00:47:11,349 --> 00:47:13,059 -Ortak bir masa. -Evet. 761 00:47:14,102 --> 00:47:17,564 Kim olduğumuzu böyle anlıyoruz. Nasıl bağlı olduğumuzu da böyle anlıyoruz. 762 00:47:17,647 --> 00:47:18,481 Evet. 763 00:47:20,650 --> 00:47:23,027 -Buradan ayrılıp Ouidah'ya gidiyoruz. -Evet. 764 00:47:23,111 --> 00:47:24,988 Ouidah neyi simgeliyor? 765 00:47:26,114 --> 00:47:29,492 Şöyle diyeyim, Ouidah 766 00:47:30,326 --> 00:47:31,536 kölelerin 767 00:47:32,412 --> 00:47:34,414 buradan götürüldüğü yer. 768 00:47:37,125 --> 00:47:40,920 Ama o zaman nereye gittiklerini bilmiyorlardı. 769 00:47:46,593 --> 00:47:49,804 Dönüşü Olmayan Kapı orada. 770 00:47:51,389 --> 00:47:53,308 Bizim için dönüş şansı var. 771 00:47:53,391 --> 00:47:55,810 Şu anda hepimizin yaptığı şey bu. 772 00:47:55,894 --> 00:47:57,520 -Evet. -Bu, bizim dönüşümüz. 773 00:50:16,117 --> 00:50:20,371 Basamağa dökülen su ayak tabanlarını soğutmak için. 774 00:50:22,081 --> 00:50:23,041 Sodabi 775 00:50:25,293 --> 00:50:27,837 karınlarını doyurmak, hürmet göstermek için. 776 00:50:33,593 --> 00:50:34,427 Yani... 777 00:50:35,887 --> 00:50:36,929 Bu noktada 778 00:50:38,097 --> 00:50:40,266 o yolun sonuna, 779 00:50:41,893 --> 00:50:43,644 bu yolculuğun ise başlangıcına geldik. 780 00:50:44,437 --> 00:50:49,609 Köleler olarak, köleleştirilecek olanlar olarak 781 00:50:49,692 --> 00:50:51,486 o yoldan yürütüldüler. 782 00:50:53,112 --> 00:50:58,534 Sonunda geçici hapishanelere geldiler. 783 00:50:58,618 --> 00:50:59,744 Köle kışlalarına. 784 00:51:01,412 --> 00:51:06,334 Anlamadıkları diller konuşuluyordu. Tanıdıkları insanlardan koparılmışlardı. 785 00:51:07,210 --> 00:51:10,880 Zihinlerini karıştırmak için onları karanlık yerlerde tuttular. 786 00:51:12,215 --> 00:51:13,841 Bazıları hayatını kaybetti. 787 00:51:15,093 --> 00:51:16,844 Hayatını kaybedenler 788 00:51:17,845 --> 00:51:21,307 kışladan çıkarılıp bu toplu mezara gömüldü. 789 00:51:22,266 --> 00:51:27,522 Ayaklarımızın altında, hayatta kalamayanların bedenleri var. 790 00:51:29,273 --> 00:51:34,946 Hayatta kalmayı nasıl başardıklarını konuşmak için bu noktadayız. 791 00:51:35,696 --> 00:51:41,119 Köle tacirleri onların kültürlerini biliyordu. 792 00:51:42,036 --> 00:51:45,289 Bazı yerlerden gelenlerin pilav yediğini biliyorlardı. 793 00:51:46,040 --> 00:51:47,041 Pilav getirdiler. 794 00:51:47,125 --> 00:51:49,919 Yam, bezelye, fasulye, 795 00:51:50,503 --> 00:51:52,588 börülce, bakla, 796 00:51:52,672 --> 00:51:57,760 bugün bizi bir araya getiren her şey yanımızda getirdiğimiz şeylerdi. 797 00:51:57,844 --> 00:51:58,678 Doğru. 798 00:51:58,761 --> 00:52:03,349 Yemeklerimiz ve yemekleri böyle birleşti. 799 00:52:04,725 --> 00:52:08,104 Aylar süren bir yolculuktan bahsediyoruz. 800 00:52:08,187 --> 00:52:09,772 Aylarca sürdüğü oluyordu. 801 00:52:10,648 --> 00:52:13,776 O yolculuğu sağ atlatmak için 802 00:52:13,860 --> 00:52:19,615 bir bünyenin asgari olarak neyle beslenmesi gerekiyordu? 803 00:52:19,699 --> 00:52:22,285 "Salyalı sos" dedikleri şey olabilir. 804 00:52:23,035 --> 00:52:24,287 İsmi iticidir. 805 00:52:24,954 --> 00:52:31,544 İçinde un, palm yağı ve biber olurdu. 806 00:52:31,627 --> 00:52:34,046 Ne olduğuna dair farklı tanımlar var. 807 00:52:35,548 --> 00:52:39,886 Yeni köle olmuş olanların sahip olduğu tek güç 808 00:52:39,969 --> 00:52:41,262 reddetme gücüydü. 809 00:52:41,345 --> 00:52:42,263 Doğru. 810 00:52:42,346 --> 00:52:44,599 Bazen "Hayır." diyebiliyor, 811 00:52:45,808 --> 00:52:47,852 yemeyi reddedip ağızlarını kapatıyorlardı. 812 00:52:48,603 --> 00:52:50,688 Şeytani bir araç icat ettiler. 813 00:52:51,480 --> 00:52:54,025 Buna "speculum oris" deniyordu. 814 00:52:54,108 --> 00:52:55,443 Zorla yedirmek içindi. 815 00:52:56,319 --> 00:52:57,904 Çünkü insanlar direndi. 816 00:52:57,987 --> 00:53:01,449 Yolculuğun her adımında direniş vardı. 817 00:53:02,575 --> 00:53:04,660 Hoşuma gitti. 818 00:53:05,870 --> 00:53:10,750 Yemek ve onu reddedişimiz 819 00:53:10,833 --> 00:53:15,463 gücü geri alma araçlarımızdan biri olmuş. 820 00:53:15,546 --> 00:53:17,590 -Hayır, gücü değil. -Doğru. 821 00:53:17,673 --> 00:53:20,134 -"Hayır, onu yemem." diyebilmeyi. -Evet. 822 00:53:21,677 --> 00:53:25,097 Senin de kemiklerine kadar işlemiş hâlde bu. 823 00:53:25,181 --> 00:53:26,015 Doğru. 824 00:53:30,603 --> 00:53:32,605 Burada nasıl hissediyorsun? 825 00:53:36,692 --> 00:53:41,155 Hiçbir edebiyat eserinin, hiçbir kitabın ya da araştırmanın 826 00:53:41,239 --> 00:53:43,282 bunun nasıl bir yolculuk olduğunu 827 00:53:44,325 --> 00:53:48,579 tam olarak idrak etmemizi sağlayamayacağını söylemiştin. 828 00:53:48,663 --> 00:53:52,416 O kırmızı toprak yolda yürümeyi… 829 00:53:54,377 --> 00:53:57,421 Tanıdım o kırmızı toprağı. 830 00:53:58,631 --> 00:54:01,884 Georgia'nın çok sözü ezilen killi kırmızı toprağı o. 831 00:54:01,968 --> 00:54:05,972 O tarifsiz yolculuktan bahsettiğimizde de... 832 00:54:08,057 --> 00:54:09,767 O hikâyenin çoğunda 833 00:54:10,810 --> 00:54:14,355 senin az önce anlattığın korkunç ayrıntılar var. 834 00:54:15,940 --> 00:54:19,026 Ama o hikâyenin ikinci kısmı 835 00:54:19,819 --> 00:54:24,198 bu noktada odaklanmayı tercih ettiğim kısmı olacak. 836 00:54:25,533 --> 00:54:28,244 Bu, dayanıklılığımızın öyküsü. 837 00:54:34,083 --> 00:54:35,001 Bu nedenle... 838 00:54:38,004 --> 00:54:38,963 Burada olmak... 839 00:54:41,048 --> 00:54:46,387 Hayatımda ilk kez onlarla bir araya gelebildim. 840 00:54:50,349 --> 00:54:53,060 Onlara "Teşekkürler." diyebildiğim için çok mutluyum. 841 00:54:55,646 --> 00:54:57,315 Nihayet onları yanımda 842 00:55:00,359 --> 00:55:02,236 yuvama getirebildiğim için mutluyum. 843 00:55:02,320 --> 00:55:03,154 Evet. 844 00:55:07,658 --> 00:55:09,452 Artık yuvalarına dönebilirler. 845 00:55:10,328 --> 00:55:11,746 Yuvalarına dönebilirler. 846 00:55:14,957 --> 00:55:17,418 Yuvalarına dönüyorlar. Gel tatlım. 847 00:55:17,501 --> 00:55:19,670 Gel tatlım. Haydi. 848 00:55:19,754 --> 00:55:20,629 Gel. 849 00:55:21,464 --> 00:55:22,465 -Geçti. -Tamam. 850 00:55:23,424 --> 00:55:24,258 Geçti. 851 00:55:24,884 --> 00:55:26,427 -Dik dur. -Evet. 852 00:55:26,510 --> 00:55:27,386 Dik dur. 853 00:55:28,929 --> 00:55:30,765 -Teşekkürler. -Giyme. Gerek yok. 854 00:55:31,891 --> 00:55:32,850 Teşekkürler. 855 00:55:49,325 --> 00:55:53,329 Başardın tatlım. Ağla, rahatla. 856 00:55:53,412 --> 00:55:55,206 Tamam. 857 00:55:58,042 --> 00:56:01,128 Tamam. 858 00:56:07,510 --> 00:56:08,386 Nefes al. 859 00:56:09,762 --> 00:56:10,596 Nefes al. 860 00:56:30,199 --> 00:56:32,243 Çok gözyaşı döküldü burada. 861 00:56:37,373 --> 00:56:41,377 Bir milyondan fazla insan bu kapıdan geçerek bir daha dönmemek üzere 862 00:56:42,420 --> 00:56:44,588 evlerini terk etmek zorunda kaldı. 863 00:57:02,106 --> 00:57:05,860 Ama dayanıklılıklarını ve cesaretlerini yanlarında getirdiler. 864 00:57:12,158 --> 00:57:14,160 Bu okyanusun karşı yakasında, 865 00:57:16,287 --> 00:57:18,038 "memleketim" dediğim yerde 866 00:57:20,040 --> 00:57:24,378 becerileri ve buluşları Amerikan mutfağını dönüştürdü. 867 00:57:58,704 --> 00:58:00,623 Alt yazı çevirmeni: Çetin Soy