1 00:00:35,807 --> 00:00:40,228 Vandaag heeft de WHO COVID-19 tot een pandemie uitgeroepen. 2 00:00:40,311 --> 00:00:44,148 Ik vaardig een blijf-thuis-decreet uit. 3 00:00:44,232 --> 00:00:49,445 …waarbij bijna al onze inwoners de opdracht krijgen om thuis te blijven. 4 00:00:49,529 --> 00:00:53,283 U krijgt een simpele instructie die vanaf vanavond geldt. 5 00:00:53,366 --> 00:00:55,285 U moet thuisblijven. 6 00:00:57,579 --> 00:01:02,375 Maart 2020. Een dodelijk virus gaat de wereld over. 7 00:01:02,458 --> 00:01:05,003 BLIJF THUIS INDIEN MOGELIJK 8 00:01:05,086 --> 00:01:08,840 Van de ene op de andere dag staat ons leven op pauze. 9 00:01:14,554 --> 00:01:16,222 Terwijl wij stilstaan… 10 00:01:17,557 --> 00:01:22,604 …vinden er ongewone veranderingen plaats in de natuur. 11 00:01:25,940 --> 00:01:27,567 Schonere lucht. 12 00:01:29,944 --> 00:01:31,571 Schonere wateren. 13 00:01:33,156 --> 00:01:38,995 En de dierenwereld heeft in decennia niet zo gefloreerd. 14 00:01:41,915 --> 00:01:46,628 Vanaf het begin van de lockdown hebben we op vijf continenten gefilmd… 15 00:01:48,713 --> 00:01:52,175 …en de wonderbaarlijke reactie van de natuur vastgelegd. 16 00:02:01,142 --> 00:02:04,854 Van oceaanreuzen die op nieuwe manieren met hun jongen communiceren… 17 00:02:08,941 --> 00:02:13,696 En cheeta's die de overlevingskansen van hun welpen vergroten… 18 00:02:14,364 --> 00:02:17,450 Dit is voor haar de beste tijd om moeder te worden. 19 00:02:18,451 --> 00:02:24,040 Tot bedreigde pinguïns die een succesvol broedseizoen hebben. 20 00:02:26,960 --> 00:02:32,173 Een unieke kans om een kijkje te nemen in 't leven en de wereld van wilde dieren… 21 00:02:32,799 --> 00:02:37,220 …en te zien hoe dingen eraan toegaan als wij ons er niet mee bemoeien. 22 00:02:37,971 --> 00:02:41,599 Een mondiaal experiment van epische proporties. 23 00:02:43,184 --> 00:02:47,480 Dit is het jaar dat de aarde veranderde. 24 00:03:00,243 --> 00:03:04,372 VERTELD DOOR DAVID ATTENBOROUGH 25 00:03:05,915 --> 00:03:11,504 Een paar uur na de lockdown merken velen van ons de stilte al op. 26 00:03:14,257 --> 00:03:19,220 Nu het verkeerslawaai wereldwijd met wel 70% is afgenomen… 27 00:03:19,304 --> 00:03:22,473 …kun je een nieuw geluid horen… 28 00:03:25,602 --> 00:03:27,020 …vogelgezang. 29 00:03:33,651 --> 00:03:35,278 4,7 MILJOEN INWONERS 30 00:03:35,361 --> 00:03:37,447 Deze witkruingorzen… 31 00:03:37,530 --> 00:03:41,367 …passen zich aan de stilte aan door iets verbluffends te doen. 32 00:03:43,661 --> 00:03:46,497 Omdat ze dicht bij de Golden Gate Bridge leven… 33 00:03:46,581 --> 00:03:50,501 …werd hun gezang altijd overstemd door auto's. 34 00:03:52,503 --> 00:03:57,383 Maar nu het verkeersvolume weer op het niveau van de jaren '50 ligt… 35 00:03:58,635 --> 00:04:04,265 …horen onderzoekers tot hun verbazing nieuwe noten in de lokroep van de gors… 36 00:04:06,809 --> 00:04:11,898 En er is hoop dat de vogels hun beste broedseizoen in jaren zullen hebben. 37 00:04:17,569 --> 00:04:20,573 En niet alleen het geluidsniveau is afgenomen. 38 00:04:22,325 --> 00:04:28,331 Het is verbluffend hoe snel de luchtvervuiling wereldwijd afneemt. 39 00:04:30,250 --> 00:04:31,459 Binnen een paar dagen… 40 00:04:31,543 --> 00:04:36,965 …is de luchtkwaliteit in LA in 40 jaar niet zo goed geweest. 41 00:04:39,133 --> 00:04:44,264 In China neemt de concentratie van giftige gassen in de atmosfeer met de helft af. 42 00:04:46,266 --> 00:04:52,146 En in India, dat wordt geteisterd door de ergste luchtvervuiling ter wereld… 43 00:04:53,606 --> 00:04:56,234 …komt slechts 12 dagen na de lockdown… 44 00:04:56,734 --> 00:04:59,237 1 MILJOEN INWONERS 45 00:04:59,320 --> 00:05:01,531 …een adembenemend uitzicht tevoorschijn. 46 00:05:01,614 --> 00:05:07,412 We zaten aan tafel te ontbijten en toen stormde mijn vader naar binnen. 47 00:05:07,495 --> 00:05:10,081 Hij zei: 'Kom naar boven. Je kunt de bergen zien.' 48 00:05:10,164 --> 00:05:12,542 Amateurfotograaf Anshul… 49 00:05:12,625 --> 00:05:15,879 …gaat kijken waar al die opwinding vandaan komt. 50 00:05:16,838 --> 00:05:21,843 Mensen stonden op de daken en zeiden: 'Wauw. Bergen.' 51 00:05:21,926 --> 00:05:24,554 En ik kijk om me heen en ik zie het. 52 00:05:27,348 --> 00:05:32,145 Dankzij de heldere lucht kunnen we voor het eerst in ons leven de Himalaya zien. 53 00:05:33,062 --> 00:05:38,067 De hoogste bergketen op aarde die meer dan 200 km verderop ligt… 54 00:05:38,151 --> 00:05:41,863 …en 30 jaar lang schuilging achter smog… 55 00:05:41,946 --> 00:05:43,489 …is plotseling zichtbaar. 56 00:05:44,490 --> 00:05:45,909 Ongelofelijk. 57 00:05:45,992 --> 00:05:49,746 De Himalaya lag al die tijd verscholen achter de luchtvervuiling. 58 00:05:51,956 --> 00:05:56,544 Anshuls foto van dat moment ging de hele wereld rond. 59 00:05:57,629 --> 00:05:59,297 De foto laat duidelijk zien… 60 00:05:59,380 --> 00:06:04,886 …dat de aarde weer tot zichzelf kwam op het moment dat we stilstonden. 61 00:06:10,516 --> 00:06:13,853 De lockdown duurt weken voort. 62 00:06:13,937 --> 00:06:16,064 VIER WEKEN 63 00:06:16,147 --> 00:06:20,193 En de reisverboden zorgen ervoor dat we ons nog minder verplaatsen. 64 00:06:21,152 --> 00:06:24,489 Annuleer de vakanties die je gepland had. 65 00:06:24,572 --> 00:06:27,367 Er zijn minder passagiers en boekingen. 66 00:06:27,450 --> 00:06:32,747 Het luchtverkeer is ingestort. Het is wereldwijd met zo'n 90% afgenomen. 67 00:06:33,540 --> 00:06:35,208 In april 2020… 68 00:06:35,291 --> 00:06:40,547 …zijn er 114 miljoen minder internationale toeristen… 69 00:06:40,630 --> 00:06:42,799 …dan het jaar ervoor in dezelfde maand. 70 00:06:44,592 --> 00:06:50,848 In Spanje nemen bezoekersaantallen af van meer dan zeven miljoen naar nul. 71 00:06:53,685 --> 00:06:55,687 22 MILJOEN INWONERS 72 00:06:55,770 --> 00:07:00,567 En in Florida zijn stranden die normaal gesproken vol vakantiegangers liggen… 73 00:07:01,526 --> 00:07:03,152 …uitgestorven. 74 00:07:06,406 --> 00:07:11,077 Is dit de uitgelezen kans voor een zeker bedreigd zeedier… 75 00:07:11,160 --> 00:07:12,954 …om talrijker te worden? 76 00:07:21,087 --> 00:07:24,632 Vrouwelijke zeeschildpadden keren elke twee tot drie jaar terug… 77 00:07:24,716 --> 00:07:27,760 …naar de stranden waar zij zelf geboren zijn… 78 00:07:27,844 --> 00:07:29,679 …om hun eitjes te leggen. 79 00:07:32,098 --> 00:07:36,519 Wereldwijd neemt het aantal zeeschildpadden sterk af… 80 00:07:36,603 --> 00:07:41,149 …en dat komt deels omdat ze de steeds drukkere stranden niet zo graag bezoeken. 81 00:07:46,112 --> 00:07:47,322 Maar dit jaar… 82 00:07:48,781 --> 00:07:49,991 …is het anders. 83 00:07:53,161 --> 00:07:56,539 Onze cameraman, die samenwerkt met lokale onderzoekers… 84 00:07:56,623 --> 00:07:59,959 …krijgt de kans om hier op Juno Beach te filmen. 85 00:08:01,211 --> 00:08:05,840 Een van de belangrijkste broedplaatsen voor dikkopschildpadden. 86 00:08:10,887 --> 00:08:12,847 Het broedseizoen begint… 87 00:08:14,599 --> 00:08:18,102 …en dit vrouwtje kan in alle rust haar eitjes leggen… 88 00:08:18,937 --> 00:08:21,773 …voor de eerste keer in haar leven. 89 00:08:38,039 --> 00:08:42,418 En in de loop van de daaropvolgende weken doen honderden andere hetzelfde. 90 00:08:47,715 --> 00:08:50,593 Er wordt al lang gedacht dat menselijke verstoring… 91 00:08:50,677 --> 00:08:53,680 …een groot probleem is voor broedende schildpadden. 92 00:08:56,307 --> 00:09:00,395 Maar dit is de eerste keer dat wetenschappers nauwkeurig kunnen bepalen… 93 00:09:00,478 --> 00:09:02,480 …hoe groot die invloed is. 94 00:09:08,027 --> 00:09:11,281 Dit team van onderzoekers telde iedere ochtend… 95 00:09:11,364 --> 00:09:14,993 …het aantal schildpadsporen dat naar een nest leidt. 96 00:09:18,371 --> 00:09:20,206 In de afgelopen tien jaar… 97 00:09:20,290 --> 00:09:23,459 …is het gemiddelde slagingspercentage van broedpogingen… 98 00:09:23,543 --> 00:09:26,671 …teruggelopen tot slechts 40%. 99 00:09:27,422 --> 00:09:31,885 Hebben ze meer succes nu ze het strand voor zichzelf hebben? 100 00:09:32,635 --> 00:09:34,804 Toen de stranden werden gesloten… 101 00:09:34,888 --> 00:09:39,976 …nam dat percentage toe tot 61%, hoger dan ooit tevoren. 102 00:09:41,728 --> 00:09:44,397 Dit is een enorme verbetering. 103 00:09:51,446 --> 00:09:56,159 Elk extra nest betekent dat er zo'n honderd schildpadjes bijkomen… 104 00:09:56,242 --> 00:10:00,788 …en die zouden zich op hun beurt weer weer voort kunnen planten. 105 00:10:03,166 --> 00:10:06,586 Nu de stranden gesloten zijn, kunnen deze dieren… 106 00:10:06,669 --> 00:10:09,130 …doen wat ze al miljoenen jaren deden… 107 00:10:09,964 --> 00:10:13,635 …en met meer succes dan wanneer de mens aanwezig is. 108 00:10:42,247 --> 00:10:44,499 Zesduizend kilometer verderop… 109 00:10:44,582 --> 00:10:46,376 …aan de westkust van Amerika… 110 00:10:49,921 --> 00:10:54,801 …zorgt een nieuwe rust onder water voor een buitenkansje… 111 00:10:55,718 --> 00:10:57,845 …voor zeereuzen. 112 00:11:02,100 --> 00:11:03,601 1,3 MILJOEN BEZOEKERS PER JAAR 113 00:11:03,685 --> 00:11:08,731 Elk jaar trekken meer dan 10.000 bultruggen van Hawaï… 114 00:11:10,817 --> 00:11:14,654 …naar deze baaien in Alaska om zich te voeden. 115 00:11:23,204 --> 00:11:25,790 Normaal gesproken moeten ze deze wateren… 116 00:11:25,874 --> 00:11:29,711 …met schepen delen die wel een miljoen bezoekers per jaar vervoeren. 117 00:11:36,301 --> 00:11:39,387 Maar nu elke cruise geannuleerd is… 118 00:11:40,305 --> 00:11:45,184 …is het wel 25 keer zo rustig onder water. 119 00:11:46,853 --> 00:11:51,858 In deze stilte nemen onderzoekers die onderwatermicrofoons gebruiken… 120 00:11:51,941 --> 00:11:54,402 …een opmerkelijke verandering op. 121 00:11:55,153 --> 00:11:58,448 Bultruggen praten meer met elkaar… 122 00:12:00,658 --> 00:12:02,827 …en op nieuwe manieren. 123 00:12:04,746 --> 00:12:07,165 Het was heel opwindend en ook ontroerend… 124 00:12:07,248 --> 00:12:11,336 …om zo'n lange conversatie tussen de walvissen te horen. 125 00:12:12,003 --> 00:12:14,672 Eentje zingt en dan hoor je een moeder en haar kalf. 126 00:12:14,756 --> 00:12:16,591 Dat had ik nooit eerder gehoord. 127 00:12:18,134 --> 00:12:22,513 Stel je voor dat je met vrienden probeert te praten in een drukke kroeg. 128 00:12:22,597 --> 00:12:26,267 Dat is lastig en als je praat moet je praktisch schreeuwen. 129 00:12:26,351 --> 00:12:29,020 Maar als je dan een leuk, rustig cafeetje vindt… 130 00:12:29,103 --> 00:12:30,772 …waar niet veel lawaai is… 131 00:12:30,855 --> 00:12:34,901 …kun je een veel uitvoeriger en productiever gesprek voeren. 132 00:12:38,863 --> 00:12:41,741 Maar er is iets dat nog verrassender is. 133 00:12:45,203 --> 00:12:50,291 Nu kunnen de walvissen ononderbroken over grotere afstanden communiceren. 134 00:12:50,875 --> 00:12:55,088 En sommige moeders, zoals deze, laten hun kalfjes alleen. 135 00:12:55,922 --> 00:12:58,424 Een extreem zeldzaam gezicht. 136 00:13:01,844 --> 00:13:03,846 Ze kan nu weggaan om zich te voeden… 137 00:13:03,930 --> 00:13:09,185 …met de wetenschap dat ze haar kalf kan horen als het haar nodig heeft. 138 00:13:15,567 --> 00:13:18,862 Een zogende moeder moet zoveel mogelijk eten… 139 00:13:20,113 --> 00:13:24,117 …en samen met de andere volwassen bultruggen jagen levert dan het meeste op. 140 00:13:30,164 --> 00:13:32,292 De walvissen duiken omlaag… 141 00:13:34,460 --> 00:13:37,005 …terwijl ze een gordijn van belletjes blazen… 142 00:13:39,173 --> 00:13:42,051 …waarmee ze de vissen bij elkaar drijven… 143 00:13:44,846 --> 00:13:47,807 …voordat ze zich aan de duizenden vissen tegoed doen. 144 00:13:53,354 --> 00:13:56,566 Het is een van de grootste spektakels in de natuur. 145 00:14:10,038 --> 00:14:12,207 Gerustgesteld door de stilte… 146 00:14:12,290 --> 00:14:17,045 …kunnen bultrugmoeders vaker op deze manier samenwerken. 147 00:14:18,046 --> 00:14:20,423 Dit jaar zijn ze helemaal alleen. 148 00:14:20,506 --> 00:14:24,135 Ze doen wat ze willen, waar en wanneer ze dat willen. 149 00:14:24,802 --> 00:14:30,391 In de voorgaande jaren bereikte slechts 7% de volwassen leeftijd. 150 00:14:31,559 --> 00:14:35,730 Maar dit seizoen is de kans groot dat er meer zullen overleven. 151 00:14:37,857 --> 00:14:42,320 Na een paar zware jaren waarin het niet zo goed ging met de walvissen… 152 00:14:42,403 --> 00:14:45,782 …heeft deze pandemie ze een kans gegeven die ze hard nodig hadden. 153 00:14:49,369 --> 00:14:54,582 Deze verandering in 't geluidsniveau is niet alleen in Alaska. 154 00:14:57,085 --> 00:15:02,924 Het scheepvaartverkeer neemt in de eerste drie maanden van de lockdown met 17% af… 155 00:15:03,716 --> 00:15:07,136 …en dat verbetert het leven van dieren in de oceanen. 156 00:15:11,474 --> 00:15:16,271 Dolfijnen in Nieuw-Zeeland verdriedubbelen het bereik van hun communicatie. 157 00:15:21,442 --> 00:15:26,573 En onderzoekers in Vancouver meten een viervoudige afname in scheepslawaai… 158 00:15:27,240 --> 00:15:33,037 …waardoor orka's beter gebruik kunnen maken van echolocatie om te jagen. 159 00:15:48,428 --> 00:15:51,222 Het is drie maanden na het begin van de pandemie. 160 00:15:51,306 --> 00:15:52,473 DRIE MAANDEN 161 00:15:52,557 --> 00:15:57,353 In de VS werkt bijna de helft van de beroepsbevolking thuis. 162 00:15:57,437 --> 00:16:01,065 En wereldwijd is een kwart van de winkels gesloten. 163 00:16:03,026 --> 00:16:06,946 Kroegen, restaurants en cafés blijven gesloten. 164 00:16:07,906 --> 00:16:12,535 De detailhandel ligt gewoon stil. 165 00:16:13,620 --> 00:16:17,332 Het doet verlaten aan. Alsof er niemand is. 166 00:16:18,416 --> 00:16:20,752 In de grote steden… 167 00:16:20,835 --> 00:16:25,006 …is het aantal voetgangers met meer dan 90% afgenomen. 168 00:16:27,217 --> 00:16:29,552 Nu de stadscentra vrijwel verlaten zijn… 169 00:16:29,636 --> 00:16:35,391 …zien we bijzondere beelden van dieren die genieten van 't stadsleven. 170 00:16:39,145 --> 00:16:42,190 Een nijlpaard die onderweg is naar het benzinestation. 171 00:16:47,529 --> 00:16:50,240 Jakhalzen die zich in het plaatselijke park ophouden. 172 00:16:55,161 --> 00:16:58,122 Zelfs een poema die op de stoep rondsluipt. 173 00:17:06,089 --> 00:17:12,678 Maar er is één dier dat wel heel goed gebruikmaakt van deze verlaten plekken. 174 00:17:19,310 --> 00:17:22,105 13 MILJOEN BEZOEKERS PER JAAR 175 00:17:25,274 --> 00:17:29,612 De stad Nara is het thuis van een kudde sikaherten… 176 00:17:29,696 --> 00:17:32,866 …al zeker 1.300 jaar lang. 177 00:17:36,244 --> 00:17:41,833 Voor de meeste weiden die ze begraasden zijn gebouwen in de plaats gekomen. 178 00:17:41,916 --> 00:17:45,461 Maar deze dieren, die doorgaans vrij schuw zijn, vonden een oplossing. 179 00:17:48,756 --> 00:17:55,388 De herten wendden zich tot de vele bezoekers van de tempels van Nara… 180 00:17:56,973 --> 00:17:59,976 …en kwamen tot de ontdekking dat een beetje respect… 181 00:18:02,103 --> 00:18:03,938 …tot lekkere beloningen kon leiden. 182 00:18:08,484 --> 00:18:13,031 Rijstwafels werden een essentieel onderdeel van hun dieet. 183 00:18:22,999 --> 00:18:25,543 Maar de pandemie veranderde dat. 184 00:18:32,175 --> 00:18:35,720 Hun favoriete maaltje verdween van de ene op de andere dag. 185 00:18:41,017 --> 00:18:44,229 Geen mensen betekent: geen wafels. 186 00:18:53,154 --> 00:18:56,699 Men is bang dat de herten misschien verhongeren. 187 00:18:56,783 --> 00:19:00,995 Maar een aantal oudere herten lijken een plan te hebben. 188 00:19:06,125 --> 00:19:10,046 Ze nemen een groepje mee het tempelterrein af. 189 00:19:10,547 --> 00:19:12,966 Ze lijken precies te weten waar ze heen gaan. 190 00:19:21,182 --> 00:19:23,810 Ze volgen een hoofdweg… 191 00:19:26,145 --> 00:19:29,357 …het centrum van de stad in. 192 00:19:40,910 --> 00:19:44,664 Maar waar zullen ze midden in de stad voedsel vinden? 193 00:19:52,755 --> 00:19:55,174 Na een tocht van tweeënhalve kilometer… 194 00:19:57,010 --> 00:19:59,012 …komt de groep tot stilstand. 195 00:20:04,475 --> 00:20:09,480 Dit bescheiden stukje grond hoorde ooit bij hun graasgebied. 196 00:20:10,607 --> 00:20:16,613 Wonderbaarlijk genoeg wisten de oudere herten nog dat ze hier ooit graasden. 197 00:20:23,828 --> 00:20:26,289 En hier hebben ze alles wat ze nodig hebben: 198 00:20:26,873 --> 00:20:30,460 vers gras, blaadjes en kruiden. 199 00:20:35,173 --> 00:20:42,013 In de loop van de daaropvolgende weken grazen ze op zulke stukjes grond. 200 00:20:44,307 --> 00:20:48,228 En er is nog een voordeel van de afwezigheid van mensen. 201 00:20:50,271 --> 00:20:55,610 Wetenschappers hebben ontdekt dat ze door 't nieuwe dieet niet alleen gezonder zijn… 202 00:20:57,695 --> 00:21:01,699 …maar dat er met minder bezoekers ook minder plastic afval is… 203 00:21:02,367 --> 00:21:04,077 …dat dodelijk voor ze kan zijn. 204 00:21:09,749 --> 00:21:13,294 Zelfs als het erop lijkt dat onze aanwezigheid dieren ten goede komt… 205 00:21:16,130 --> 00:21:19,759 …zijn ze in veel gevallen beter af zonder ons. 206 00:21:30,979 --> 00:21:33,106 Vier maanden later zorgt onze afwezigheid… 207 00:21:33,189 --> 00:21:35,149 15,2 MILJOEN INWONERS 208 00:21:35,233 --> 00:21:39,654 …overal voor nieuwe kansen voor wilde dieren. 209 00:21:46,786 --> 00:21:51,583 In Argentinië gaat de doorgaans schuwe capibara… 210 00:21:51,666 --> 00:21:55,545 …op rooftocht in de verzorgde tuinen van deze chique wijk… 211 00:21:57,338 --> 00:22:00,842 …die is gebouwd op het moerasland waar ze vroeger leefden. 212 00:22:04,053 --> 00:22:08,850 Niets lijkt ze ervan te weerhouden om van hun vroegere stek te genieten. 213 00:22:27,493 --> 00:22:28,703 Nou… 214 00:22:30,413 --> 00:22:31,748 …bijna niets. 215 00:22:39,255 --> 00:22:44,802 Naarmate we langer wegblijven, durven dieren steeds meer. 216 00:22:46,387 --> 00:22:50,016 En als het safariseizoen in Afrika niet doorgaat… 217 00:22:50,975 --> 00:22:52,518 4,2 BEZOEKERS PER JAAR 218 00:22:52,602 --> 00:22:55,438 …zet een dodelijke jager de boel op z'n kop. 219 00:22:58,107 --> 00:23:01,027 Deze luxueuze lodge staat leeg. 220 00:23:02,862 --> 00:23:07,575 Maar het duurt niet lang voordat er nieuwe gasten inchecken. 221 00:23:14,832 --> 00:23:18,086 Vervetten hebben een plekje bij het zwembad gereserveerd. 222 00:23:24,133 --> 00:23:26,636 Terwijl impala's en nyala's… 223 00:23:27,428 --> 00:23:30,014 …zich op het saladebuffet storten. 224 00:23:34,060 --> 00:23:36,145 Maar zij worden gevolgd door… 225 00:23:38,189 --> 00:23:42,610 …een volgroeid mannelijk luipaard. 226 00:23:49,784 --> 00:23:54,706 Dat deze doorgaans nachtelijke jager zich overdag vertoont… 227 00:23:54,789 --> 00:23:57,083 …komt als een verrassing. 228 00:23:57,166 --> 00:23:59,919 Zeker voor onze filmcrew. 229 00:24:00,545 --> 00:24:02,213 Niet bewegen. 230 00:24:41,377 --> 00:24:46,216 Ik heb in mijn leven enge dingen meegemaakt, maar dit overtreft alles. 231 00:24:50,720 --> 00:24:52,138 In Afrika… 232 00:24:52,222 --> 00:24:56,559 …zijn luipaarden meer dan 60% van hun leefgebied aan mensen kwijtgeraakt… 233 00:24:57,143 --> 00:24:59,896 …waardoor jagen nog moeilijker is geworden. 234 00:25:02,524 --> 00:25:05,109 Maar nu er hier geen gasten zijn… 235 00:25:05,693 --> 00:25:08,446 …ruikt deze luipaard zijn kans… 236 00:25:09,155 --> 00:25:13,201 …en gedraagt hij zich opvallend anders. 237 00:25:17,080 --> 00:25:19,916 Hij begint overdag te jagen. 238 00:25:29,842 --> 00:25:32,178 Hij heeft misschien een paar pogingen nodig… 239 00:25:35,265 --> 00:25:36,933 …maar het duurt niet lang… 240 00:25:38,476 --> 00:25:40,478 …voordat zijn nieuwe strategie… 241 00:25:41,062 --> 00:25:42,272 …vruchten afwerpt. 242 00:25:49,821 --> 00:25:51,614 Het aantal luipaarden in Afrika… 243 00:25:51,698 --> 00:25:55,618 …is in de afgelopen 25 jaar met meer dan 30% afgenomen. 244 00:25:56,578 --> 00:26:02,292 Maar door gebruik te maken van dit nieuwe all-you-can-eat-lockdown-buffet… 245 00:26:02,375 --> 00:26:04,377 …gedijt dit luipaard goed. 246 00:26:05,044 --> 00:26:08,715 Dit is zo'n beetje zijn lodge geworden. Zijn eigen koninkrijkje. 247 00:26:24,856 --> 00:26:27,942 Zes maanden na het begin van de pandemie. 248 00:26:28,026 --> 00:26:29,986 ZES MAANDEN 249 00:26:30,069 --> 00:26:35,283 In september gelden in meer dan 40 landen nog steeds beperkende maatregelen… 250 00:26:37,243 --> 00:26:41,414 …waardoor de activiteiten van meer dan 3 miljard mensen aan banden worden gelegd. 251 00:26:42,332 --> 00:26:43,666 Grote bijeenkomsten… 252 00:26:43,750 --> 00:26:49,505 …zoals sportevenementen, concerten en festivals… 253 00:26:49,589 --> 00:26:54,594 …kunnen niet plaatsvinden totdat we een betrouwbaar middel tegen het virus hebben. 254 00:26:56,429 --> 00:27:03,228 Terwijl wij aan de situatie wennen, blijft de natuur zich vernieuwen. 255 00:27:06,272 --> 00:27:12,695 In India is het zuurstofgehalte in de rivier de Ganges met 80% toegenomen. 256 00:27:16,491 --> 00:27:18,868 En langs de Atlantische kust van Afrika… 257 00:27:19,369 --> 00:27:25,291 …is de zuiverheid van het zeewater ontzettend snel toegenomen. 258 00:27:29,921 --> 00:27:34,384 En onze afwezigheid duurt nu lang genoeg… 259 00:27:34,467 --> 00:27:37,387 …dat een nieuwe generatie dieren ervan kan profiteren. 260 00:27:39,097 --> 00:27:40,098 4,7 MILJOEN INWONERS 261 00:27:40,181 --> 00:27:42,600 Hier, aan de kust van Zuid-Afrika… 262 00:27:42,684 --> 00:27:47,021 …staan wat trotse nieuwe ouders in de ochtendspits. 263 00:27:53,570 --> 00:27:56,406 Zwartvoetpinguïns. 264 00:28:05,582 --> 00:28:09,043 Ze zijn tussen ons gaan wonen. 265 00:28:26,561 --> 00:28:28,521 Tijdens het broedseizoen… 266 00:28:28,605 --> 00:28:32,442 …gaan ze elke ochtend naar de zee om te vissen. 267 00:28:39,991 --> 00:28:42,410 Hun kuikens zijn erg veeleisend. 268 00:28:43,786 --> 00:28:48,708 Ze moeten dagelijks zo'n 15% van hun lichaamsgewicht eten. 269 00:28:51,544 --> 00:28:55,340 Gelukkig zijn zwartvoetpinguïns erg goede jagers… 270 00:28:56,174 --> 00:28:58,593 …die tot wel 80 meter diep kunnen duiken… 271 00:28:59,427 --> 00:29:03,097 …om zich tegoed te doen aan vissen en schaaldieren. 272 00:29:09,354 --> 00:29:13,399 Maar hun vangst bij hun hongerige kuikens afleveren is lastig. 273 00:29:18,696 --> 00:29:22,534 Vroeger lagen deze stranden vol mensen. 274 00:29:23,660 --> 00:29:26,538 En als de pinguïns terugkeerden van de jacht… 275 00:29:27,247 --> 00:29:29,499 …werd hun de weg versperd. 276 00:29:30,833 --> 00:29:34,420 Dus velen van hen wachtten in zee totdat de zon onderging… 277 00:29:36,548 --> 00:29:38,508 …als de mensen naar huis gingen. 278 00:29:47,809 --> 00:29:51,855 Maar dit jaar is het strand verlaten. 279 00:29:59,779 --> 00:30:02,448 De pinguïns hebben een nieuwe routine… 280 00:30:02,532 --> 00:30:06,411 …en gaan nu na een paar uur in zee naar huis… 281 00:30:07,370 --> 00:30:10,164 …met een buik vol vis voor hun kuikens. 282 00:30:16,921 --> 00:30:22,552 En nu het nog lang licht is, kunnen ze nog een keer naar zee. 283 00:30:28,474 --> 00:30:33,605 Deze kuikens worden nu twee of zelfs drie keer per dag gevoed. 284 00:30:36,441 --> 00:30:39,360 Ze zijn niet alleen gezonder en groeien sneller… 285 00:30:39,444 --> 00:30:44,991 …maar meerdere gezinnen zoals deze voeden met succes tweelingen op. 286 00:30:46,951 --> 00:30:50,705 En er is meer goed nieuws. In de loop van de daaropvolgende weken… 287 00:30:50,788 --> 00:30:56,169 …brengen sommige ouders met succes een tweede nestje kuikens groot. 288 00:30:56,711 --> 00:31:00,215 Dat is de eerste keer in meer dan een decennium. 289 00:31:03,593 --> 00:31:06,930 We hebben jarenlang aangenomen dat pinguïns en mensen hier… 290 00:31:07,013 --> 00:31:08,932 …in harmonie leefden. 291 00:31:12,727 --> 00:31:17,190 Maar in werkelijkheid maakten we hun leven moeilijk. 292 00:31:21,569 --> 00:31:24,447 Aangezien het aantal pinguïns in Zuid-Afrika… 293 00:31:24,531 --> 00:31:28,618 …de afgelopen 30 jaar met bijna 70% is afgenomen… 294 00:31:30,620 --> 00:31:33,039 …kunnen ze alle hulp gebruiken. 295 00:31:42,090 --> 00:31:46,427 Maar het gaat niet alleen goed met het kroost van dieren in de stad. 296 00:31:48,096 --> 00:31:51,516 De gevolgen van de beperkingen dit jaar… 297 00:31:51,599 --> 00:31:55,144 …zijn nu ook zichtbaar op zelfs de meest afgelegen plekken. 298 00:31:55,228 --> 00:31:57,438 MEER DAN 300.000 BEZOEKERS PER JAAR 299 00:31:57,522 --> 00:32:01,317 Eén grote katachtige kan nu beter haar welpen beschermen. 300 00:32:04,529 --> 00:32:05,780 Het jachtluipaard. 301 00:32:11,035 --> 00:32:13,872 De snelste sprinter ter wereld. 302 00:32:30,221 --> 00:32:31,681 Maar ze hebben een zwakte. 303 00:32:31,764 --> 00:32:37,020 Door hun lichte postuur zijn ze niet zo sterk als andere roofdieren… 304 00:32:38,980 --> 00:32:41,441 …zoals leeuwen en hyena's. 305 00:32:46,154 --> 00:32:48,656 Zij stelen graag het maal van een jachtluipaard… 306 00:32:49,407 --> 00:32:51,743 …en aarzelen niet om een welp te doden. 307 00:33:02,754 --> 00:33:05,465 Jachtluipaarden proberen niet op te vallen. 308 00:33:08,176 --> 00:33:10,178 Maar met twee hongerige welpen… 309 00:33:10,970 --> 00:33:15,016 …moet deze moeder elke twee tot drie dagen een prooi vangen. 310 00:33:31,741 --> 00:33:33,034 Wanneer ze op jacht is… 311 00:33:33,117 --> 00:33:37,080 …verschuilen haar zes maanden oude welpen zich in het hoge gras. 312 00:33:40,166 --> 00:33:45,880 Als ze een prooi heeft gevangen, staat ze voor een dilemma. 313 00:33:50,802 --> 00:33:53,179 Haar welpen zijn honderden meters ver weg… 314 00:33:53,638 --> 00:33:56,349 …en het karkas is te groot om mee te nemen. 315 00:33:58,268 --> 00:34:02,480 Maar als ze het achterlaat, kunnen aaseters het stelen. 316 00:34:05,984 --> 00:34:09,487 Haar oplossing: een zacht, tsjirpend geluid… 317 00:34:10,655 --> 00:34:12,407 …om haar welpen te roepen. 318 00:34:15,200 --> 00:34:19,497 Ze moet voorzichtig zijn. Als ze te luid of te vaak roept… 319 00:34:19,581 --> 00:34:23,167 …weten haar vijanden waar haar weerloze welpen zijn. 320 00:34:26,504 --> 00:34:28,590 Precies op deze momenten… 321 00:34:28,673 --> 00:34:32,135 …was het voor jachtluipaarden moeilijk om gehoord te worden. 322 00:34:36,305 --> 00:34:38,725 In de jaren vóór de lockdown… 323 00:34:38,807 --> 00:34:42,687 …stond de jacht van een jachtluipaard boven aan de verlanglijst… 324 00:34:42,769 --> 00:34:44,772 …van de bezoekers van dit park. 325 00:34:45,606 --> 00:34:49,986 Maar al die toeschouwers bij de prooi vormden een probleem. 326 00:34:51,863 --> 00:34:55,408 Er was een hoop rumoer, er reden voertuigen af en aan… 327 00:34:55,992 --> 00:34:59,370 …mensen praatten via portofoons en met elkaar. 328 00:35:00,914 --> 00:35:05,418 Al die heisa overstemde de roep van de moeder naar haar welpen. 329 00:35:06,085 --> 00:35:07,837 Al dat lawaai… 330 00:35:07,921 --> 00:35:12,342 …overstemde de signalen die jachtluipaarden gebruiken om te overleven. 331 00:35:15,720 --> 00:35:20,683 De moeder bleef roepen, wat andere roofdieren aantrok. 332 00:35:30,610 --> 00:35:36,241 Maar dit jaar zijn er bijna geen mensen die de moeder storen. 333 00:35:41,538 --> 00:35:45,041 Na een paar roepen over de lege savanne… 334 00:35:49,087 --> 00:35:50,964 …horen de welpen haar… 335 00:35:57,303 --> 00:35:59,222 …en gaan ze naar hun moeder. 336 00:36:03,685 --> 00:36:06,354 We zien dat moeders minder vaak roepen. 337 00:36:06,437 --> 00:36:09,774 Na één of twee keer komen de welpjes al. 338 00:36:12,235 --> 00:36:13,945 Zonder mensen… 339 00:36:14,028 --> 00:36:17,407 …doen de welpjes het beter, merken onderzoekers. 340 00:36:19,868 --> 00:36:23,746 Vóór corona overleefde slechts één op de drie welpen. 341 00:36:23,830 --> 00:36:28,042 Maar we zien nu al verschillende welpen van meer dan drie maanden oud. 342 00:36:28,126 --> 00:36:33,047 Dat geeft ons hoop dat er dit jaar meer welpen overleven… 343 00:36:33,131 --> 00:36:34,799 …en dat betekent meer jachtluipaarden. 344 00:36:37,760 --> 00:36:41,973 Er zijn in Afrika nog maar zo'n 7.000 volwassen cheeta's… 345 00:36:43,975 --> 00:36:45,852 …dus elk welpje is kostbaar. 346 00:37:05,330 --> 00:37:08,416 We hebben nog altijd te maken met allerlei uitdagingen… 347 00:37:08,499 --> 00:37:11,586 …maar steeds meer bedreigde diersoorten… 348 00:37:11,669 --> 00:37:15,506 …hebben dit jaar een grotere overlevingskans. 349 00:37:20,553 --> 00:37:24,933 Vanwege de afgenomen overlast in 2020, hebben berggorilla’s… 350 00:37:25,016 --> 00:37:28,686 …twee keer meer jongen gekregen dan normaal. 351 00:37:34,609 --> 00:37:37,195 Aan de zuidkust van Engeland… 352 00:37:37,278 --> 00:37:42,700 …zijn deze zeldzame zeepaardjes weer op het niveau van tien jaar geleden… 353 00:37:43,201 --> 00:37:48,623 …nu het zeegras waarin ze leven herstelt van schade door boten. 354 00:37:54,045 --> 00:37:58,716 In Kenia zijn voor het eerst sinds 1999… 355 00:37:59,384 --> 00:38:02,720 …geen neushoorns gedood voor hun hoorns. 356 00:38:11,437 --> 00:38:14,107 Een jaar sinds het begin van de lockdown. 357 00:38:14,190 --> 00:38:15,358 12 MAANDEN 358 00:38:15,441 --> 00:38:20,238 In dit jaar hebben veel mensen soelaas gevonden in de natuur. 359 00:38:20,947 --> 00:38:25,869 In dit jaar is de wereld op een bijzondere wijze veranderd. 360 00:38:29,080 --> 00:38:35,044 De jaarlijkse wereldwijde CO2-uitstoot is met ruim 6% gedaald. 361 00:38:35,128 --> 00:38:37,589 De grootste daling ooit gemeten. 362 00:38:39,507 --> 00:38:43,845 Ook onder het aardoppervlak zien we opvallende veranderingen. 363 00:38:44,846 --> 00:38:48,641 Het aantal trillingen door toerisme en industrie is gehalveerd… 364 00:38:48,725 --> 00:38:53,479 …waardoor het onder de grond ongekend rustig is geweest. 365 00:38:57,817 --> 00:39:00,737 Maar de impact van de lockdown zal niet eeuwig duren. 366 00:39:02,238 --> 00:39:05,658 Hoe kunnen we inspiratie halen uit deze periode… 367 00:39:05,742 --> 00:39:09,495 …en onze relatie met de natuur verbeteren? 368 00:39:14,417 --> 00:39:17,921 In India grijpen sommigen hun kans om in harmonie te leven… 369 00:39:18,004 --> 00:39:24,177 …met enkele zeer sterke, maar bedreigde diersoorten. 370 00:39:27,680 --> 00:39:32,185 36 MILJOEN INWONERS 371 00:39:33,603 --> 00:39:35,647 Een volwassen Aziatische olifant… 372 00:39:35,730 --> 00:39:40,401 …moet elke dag 150 kilo voedsel eten. 373 00:39:41,611 --> 00:39:45,031 Maar nu nog maar 5% van hun leefgebied over is… 374 00:39:45,615 --> 00:39:48,993 …en de bossen waar ze leven worden gebruikt voor landbouwgrond… 375 00:39:49,077 --> 00:39:53,706 …zijn de olifanten genoodzaakt om landbouwgewassen te eten. 376 00:40:06,010 --> 00:40:10,056 De boeren proberen daarom hun grond te beschermen. 377 00:40:11,474 --> 00:40:17,397 De rijst die ze verbouwen, gaat vaak voor de helft verloren. 378 00:40:30,159 --> 00:40:32,078 We waren de hele nacht bezig… 379 00:40:32,161 --> 00:40:33,913 …om de olifanten weg te jagen. 380 00:40:33,997 --> 00:40:36,499 Maar ze kwamen telkens terug… 381 00:40:36,583 --> 00:40:39,627 …en dan waren we weer terug bij af. 382 00:40:53,766 --> 00:40:57,061 Niet alleen de boerderijen lopen risico. 383 00:41:00,064 --> 00:41:03,651 Olifanten zoeken ook in de dorpen naar voedsel… 384 00:41:03,735 --> 00:41:06,362 …en hebben daarbij mensen vertrapt. 385 00:41:11,075 --> 00:41:12,076 In het hele land sterven er 386 00:41:12,160 --> 00:41:15,830 ongeveer 400 mensen en 100 olifanten… 387 00:41:15,914 --> 00:41:18,917 …per jaar bij deze conflicten. 388 00:41:25,840 --> 00:41:30,678 Maar er is één gemeenschap die 't probleem wil oplossen met een nieuwe aanpak. 389 00:41:31,262 --> 00:41:34,432 Door de lockdown keren mensen terug uit de stad. 390 00:41:35,016 --> 00:41:41,648 Zij kunnen helpen bij een project van een plaatselijke natuurorganisatie. 391 00:41:43,274 --> 00:41:45,151 De lockdown gaf ons de kans… 392 00:41:45,235 --> 00:41:50,031 …om een plantage aan te leggen voor wilde olifanten. 393 00:41:51,824 --> 00:41:54,911 Aan de bosrand hebben ze een bufferzone gemaakt… 394 00:41:54,994 --> 00:42:00,041 …met snelgroeiende rijst- en grassoorten die de olifanten kunnen eten. 395 00:42:02,835 --> 00:42:08,550 De hele gemeenschap van ruim 500 mensen hielp. 396 00:42:09,300 --> 00:42:11,052 Binnen een paar maanden… 397 00:42:11,135 --> 00:42:17,350 …hebben ze 1,6 vierkante kilometer van hun land getransformeerd. 398 00:42:19,394 --> 00:42:22,480 In plaats van de olifanten weg te jagen… 399 00:42:22,564 --> 00:42:25,400 …worden ze nu met een ceremonie verwelkomd. 400 00:42:34,367 --> 00:42:36,619 De gewassen kunnen geoogst worden. 401 00:42:38,246 --> 00:42:41,875 Maar zullen de olifanten het aangeplante gras eten… 402 00:42:43,918 --> 00:42:46,671 …of zich tegoed doen aan de gewassen van de boeren? 403 00:42:51,551 --> 00:42:53,553 Wanneer de mensen naar huis gaan… 404 00:42:54,971 --> 00:42:58,558 …beweegt er iets aan de bosrand. 405 00:43:06,733 --> 00:43:11,946 Een voor een komen de olifanten tevoorschijn. 406 00:43:14,949 --> 00:43:16,284 Moeders. 407 00:43:17,785 --> 00:43:19,287 Kalveren. 408 00:43:19,370 --> 00:43:24,375 Een complete familie van 26 hongerige olifanten. 409 00:43:26,711 --> 00:43:28,379 Maar hoe ver zullen ze gaan? 410 00:43:33,760 --> 00:43:36,596 Ze blijven dicht bij de bosrand… 411 00:43:38,097 --> 00:43:42,936 …en eten alleen de gewassen die voor ze zijn aangeplant. 412 00:43:46,147 --> 00:43:48,816 Vroeger joegen we ze altijd weg. 413 00:43:48,900 --> 00:43:50,902 Nu is dat anders. 414 00:43:50,985 --> 00:43:54,280 Het voelt goed. Het maakt ons blij. 415 00:43:59,202 --> 00:44:01,788 Het hele oogstseizoen… 416 00:44:01,871 --> 00:44:06,459 …komen de olifanten niet op de velden… 417 00:44:07,085 --> 00:44:09,003 …en ook niet het dorp in. 418 00:44:12,507 --> 00:44:17,595 Als wij van de olifanten houden, houden zij ook van ons. 419 00:44:21,224 --> 00:44:25,186 Een bufferzone van planten is een langdurige oplossing… 420 00:44:25,270 --> 00:44:27,480 …voor een eeuwenoud conflict. 421 00:44:29,941 --> 00:44:32,026 Ook aangrenzende dorpen… 422 00:44:32,110 --> 00:44:36,865 …praten met de natuurbeschermers om deze oplossing te implementeren. 423 00:44:50,295 --> 00:44:53,047 Als we terugkijken op het afgelopen jaar… 424 00:44:53,131 --> 00:44:56,551 …dat voor veel mensen heel zwaar is geweest… 425 00:44:56,634 --> 00:45:02,932 …wat kunnen we leren om onze toekomst en die van de natuur veilig te stellen? 426 00:45:05,643 --> 00:45:09,022 We moeten bedenken hoe we kunnen samenleven. 427 00:45:10,106 --> 00:45:14,235 We moeten inzien dat we onze omgeving kunnen delen met de natuur. 428 00:45:14,903 --> 00:45:19,365 We moeten niet op dezelfde voet verdergaan. 429 00:45:21,284 --> 00:45:25,205 Het is verbluffend hoe snel en gevarieerd de natuur reageert. 430 00:45:25,288 --> 00:45:29,042 Dit bewijst dat zelfs een kleine verandering in onze leefwijze… 431 00:45:29,125 --> 00:45:33,671 …een groot verschil kan maken voor dieren over de hele wereld. 432 00:45:37,508 --> 00:45:41,179 Er zou elke zomer een beperkte lockdown kunnen zijn. 433 00:45:41,262 --> 00:45:44,098 Het strand kan overdag open zijn, en 's nachts afgesloten. 434 00:45:44,182 --> 00:45:47,060 Dat zijn kleine veranderingen… 435 00:45:47,143 --> 00:45:50,438 …om ervoor te zorgen dat zowel mens als natuur gedijen. 436 00:45:51,648 --> 00:45:54,567 We weten dat als schepen langzamer varen… 437 00:45:54,651 --> 00:45:58,363 …en in groepen varen, ze minder impact op de natuur hebben. 438 00:45:58,446 --> 00:46:01,449 Dit beschermt de akoestiek onder water, en daarmee de walvissen. 439 00:46:02,325 --> 00:46:05,078 We doen aanbevelingen aan de autoriteiten… 440 00:46:05,161 --> 00:46:10,458 …om goed gedrag bij toeristen en gidsen te stimuleren… 441 00:46:10,542 --> 00:46:13,002 …zodat deze dieren zullen overleven. 442 00:46:14,087 --> 00:46:18,424 Het afgelopen jaar, het jaar waarin de aarde is veranderd… 443 00:46:19,008 --> 00:46:22,762 …heeft ons laten zien dat we dieren kunnen helpen… 444 00:46:23,555 --> 00:46:30,186 …en ervoor kunnen kiezen om de hele planeet gezonder te maken. 445 00:46:31,396 --> 00:46:33,565 Het is hoog tijd… 446 00:46:33,648 --> 00:46:37,986 …dat we er alles aan doen om vervuiling te beperken. 447 00:46:38,736 --> 00:46:42,323 We hebben gezien dat mens en natuur… 448 00:46:44,117 --> 00:46:48,746 …onderling verweven zijn… 449 00:46:48,830 --> 00:46:51,332 …op een wezenlijke, verrassende manier. 450 00:46:53,376 --> 00:46:55,837 Om onze toekomst veilig te stellen… 451 00:46:55,920 --> 00:46:58,923 …is het cruciaal dat we nu… 452 00:46:59,757 --> 00:47:02,594 …manieren vinden om onze planeet te delen… 453 00:47:04,512 --> 00:47:06,890 …met al het leven op aarde. 454 00:48:11,538 --> 00:48:13,540 Vertaling: Jenneke Takens