1 00:00:06,923 --> 00:00:09,593 EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIRESERIE 2 00:00:13,930 --> 00:00:18,140 Als we het over het veertiende amendement in mijn leven hebben… 3 00:00:18,226 --> 00:00:23,476 …is er geen belangrijker moment dan Loving vs. Virginia. 4 00:00:23,565 --> 00:00:28,315 Dag, ik ben Martha Jones, hoogleraar geschiedenis aan Johns Hopkins University. 5 00:00:29,529 --> 00:00:32,199 In 1967 werden in 18 staten… 6 00:00:32,282 --> 00:00:38,462 …huwelijken tussen witte en 'niet-witte' mensen niet erkend. 7 00:00:38,538 --> 00:00:43,078 Loving vs. Virginia vormde het moment waarop het Hooggerechtshof… 8 00:00:43,168 --> 00:00:48,088 …eindelijk afrekende met zogeheten antimiscegenatiewetten. 9 00:00:52,135 --> 00:00:52,965 Maar… 10 00:00:54,345 --> 00:00:59,425 …mijn ouders waren getrouwd in 1957, tien jaar eerder. 11 00:01:00,977 --> 00:01:06,397 Mijn moeder, een witte Amerikaanse vrouw, en mijn vader, een Afro-Amerikaanse man… 12 00:01:07,025 --> 00:01:11,645 …konden niet trouwen in zijn thuisstaat en zijn in New York getrouwd. 13 00:01:12,530 --> 00:01:15,490 Ze werden verguisd en bespot. 14 00:01:16,618 --> 00:01:20,288 En als hun kinderen werden we uitgemaakt… 15 00:01:20,371 --> 00:01:22,831 …voor ellendelingen en erger. 16 00:01:23,958 --> 00:01:28,628 Ik ben een kind van Loving vs. Virginia, wat wil zeggen… 17 00:01:30,090 --> 00:01:35,260 …dat terwijl ik probeer de zaken in mijn leven op een rijtje te zetten… 18 00:01:36,513 --> 00:01:37,393 Verdorie. 19 00:01:38,306 --> 00:01:40,096 Je had me nog zo gewaarschuwd. 20 00:01:46,898 --> 00:01:47,768 Momentje. 21 00:01:48,983 --> 00:01:50,403 ARTIKEL XIV 22 00:01:50,485 --> 00:01:52,235 GELIJKE BESCHERMING 23 00:01:52,320 --> 00:01:54,910 Dat vonnis danken we aan het 14e amendement. 24 00:01:55,573 --> 00:02:00,123 De Gelijke Beschermingsclausule werd als middel gebruikt… 25 00:02:00,203 --> 00:02:03,373 …om het te hebben over ongelijkheid voor de wet. 26 00:02:03,456 --> 00:02:06,746 De zaak geeft mijn familie een soort van… 27 00:02:08,044 --> 00:02:09,004 …legitimiteit. 28 00:02:12,507 --> 00:02:14,967 Dus als ik aan mijn eigen verhaal denk… 29 00:02:15,760 --> 00:02:19,430 …denk ik aan die mensen die die onvermoeibare… 30 00:02:19,514 --> 00:02:24,814 …en vaak ondankbare campagnes voerden om de grondwet te voorzien… 31 00:02:24,894 --> 00:02:29,574 …van een idee dat me helpt om mijn eigen leven te begrijpen. 32 00:02:32,527 --> 00:02:33,737 Dat is mijn verhaal. 33 00:02:42,412 --> 00:02:44,082 We zijn hier vandaag samen… 34 00:02:44,164 --> 00:02:47,464 …om het huwelijk te vieren van het 14e amendement… 35 00:02:48,084 --> 00:02:49,844 …en het huwelijk. 36 00:02:50,420 --> 00:02:55,880 Het huwelijk is een symbool van je liefde, je toewijding en een wettelijk verbond. 37 00:02:55,967 --> 00:02:59,847 De staat gelooft dat het zo cruciaal is voor onze samenleving… 38 00:02:59,929 --> 00:03:03,729 …dat man en vrouw voordelen en wettelijke bescherming krijgen… 39 00:03:03,808 --> 00:03:05,348 …omwille van het gezin. 40 00:03:06,936 --> 00:03:12,526 Het huwelijk en het 14e amendement zijn al lang met elkaar verweven. 41 00:03:13,276 --> 00:03:17,906 Voor de Burgeroorlog mochten tot slaaf gemaakte mensen niet trouwen. 42 00:03:17,989 --> 00:03:20,069 Zonder die wettelijke erkenning… 43 00:03:20,158 --> 00:03:23,748 …konden ze weggehaald worden bij hun vrouw en kinderen. 44 00:03:23,828 --> 00:03:27,998 Pas na het einde van de slavernij en beschermd door het 14e amendement… 45 00:03:28,082 --> 00:03:31,542 …konden tot slaaf gemaakte mensen eindelijk trouwen. 46 00:03:41,095 --> 00:03:45,225 Toen het Hooggerechtshof in 2015 over het homohuwelijk moest beslissen… 47 00:03:45,308 --> 00:03:47,388 …ging het niet alleen om liefde. 48 00:03:47,477 --> 00:03:51,227 Ze wilden door de regering erkend en geaccepteerd worden… 49 00:03:51,314 --> 00:03:54,284 …als volwaardige en gelijkwaardige burgers. 50 00:03:54,901 --> 00:03:58,531 De huidige wet biedt je de keus heteroseksueel en legaal te zijn… 51 00:03:58,613 --> 00:04:00,823 …of homoseksueel en illegaal. 52 00:04:00,907 --> 00:04:04,907 Weet je nog hoe je je voelde toen je besefte dat je homoseksueel was? 53 00:04:04,994 --> 00:04:06,254 Doodsbang. 54 00:04:06,329 --> 00:04:07,999 Ik wilde niet anders zijn. 55 00:04:09,290 --> 00:04:10,790 Ik wilde niet opvallen. 56 00:04:12,001 --> 00:04:14,381 Ik wilde alles wat al de anderen hadden. 57 00:04:20,426 --> 00:04:21,926 Niets meer, niets minder. 58 00:04:22,428 --> 00:04:26,638 LIEFDE 59 00:04:34,107 --> 00:04:38,737 De eerste keer dat ik begon te beseffen dat ik anders was… 60 00:04:38,820 --> 00:04:41,570 …was waarschijnlijk toen ik acht of negen was. 61 00:04:41,656 --> 00:04:46,786 Ik weet nog dat nadat de familie de kledingcatalogussen had doorgebladerd… 62 00:04:46,869 --> 00:04:48,329 …en ze weggegooid had… 63 00:04:48,413 --> 00:04:51,083 …ik die catalogussen uit de container haalde. 64 00:04:51,165 --> 00:04:54,875 Omdat ik de pagina's met mannenondergoed wilde uitknippen. 65 00:04:54,961 --> 00:04:58,841 Ik wist niet waarom, maar ik wilde die pagina's echt hebben. 66 00:04:58,923 --> 00:05:00,473 Ze betekenden wat voor me. 67 00:05:01,426 --> 00:05:03,716 Maar ik besefte ook… 68 00:05:04,679 --> 00:05:08,019 …dat ik me schaamde en dat het fout was om dat te doen. 69 00:05:08,099 --> 00:05:11,139 Dat schaamtegevoel kreeg uiteindelijk de overhand… 70 00:05:11,728 --> 00:05:15,728 …en ik verbrandde die foto's in een koffieblik in de kelder. 71 00:05:17,233 --> 00:05:22,823 Op de middelbare zong ik in het koor, speelde ik in musicals, echte homodingen. 72 00:05:22,905 --> 00:05:24,695 Ik deed niet aan sport. 73 00:05:24,782 --> 00:05:28,162 Een van die kinderen die aan veel stereotypes voldeed. 74 00:05:28,244 --> 00:05:30,164 'O, hij is vast homo.' 75 00:05:30,663 --> 00:05:35,133 Toen ik ouder werd, begon ik een beetje uit de kast te komen… 76 00:05:35,209 --> 00:05:37,629 …maar ik sloot die deur snel weer… 77 00:05:37,712 --> 00:05:41,012 …want ik had mijn homoseksualiteit nog niet geaccepteerd. 78 00:05:45,845 --> 00:05:46,755 SCHRIJVER / ACTIVIST 79 00:05:46,846 --> 00:05:49,966 'Je geaardheid ontdekken hoeft geen trauma te zijn. 80 00:05:51,017 --> 00:05:54,477 Het is er een omdat dit zo'n getraumatiseerde wereld is.' 81 00:05:55,146 --> 00:05:58,106 Je weet maar nooit of je 'n homoseksueel tegenkomt. 82 00:05:58,191 --> 00:06:02,861 Hij lijkt normaal en het kan te laat zijn als je ontdekt dat hij geestesziek is. 83 00:06:02,945 --> 00:06:06,235 Een ziekte die niet zichtbaar is, zoals pokken… 84 00:06:06,324 --> 00:06:10,374 …maar even gevaarlijk en besmettelijk, een ziekte van de geest. 85 00:06:11,287 --> 00:06:16,627 Als de seksualiteit van een man weg is, is de kans en hoop op liefde ook weg. 86 00:06:17,251 --> 00:06:21,051 'De zogeheten hetero is niet veiliger dan ik ben. 87 00:06:21,130 --> 00:06:22,510 Van iemand houden… 88 00:06:22,590 --> 00:06:26,300 …iemand hebben die van je houdt, is een enorm gevaar… 89 00:06:26,969 --> 00:06:28,929 …een hele verantwoordelijkheid.' 90 00:06:29,514 --> 00:06:32,644 Het is een reis die beide mensen moeten maken. 91 00:06:33,351 --> 00:06:34,771 Met elkaar. 92 00:06:37,355 --> 00:06:40,815 Ik ontmoette John enkele maanden voor ik uit de kast kwam… 93 00:06:40,900 --> 00:06:45,950 …en hij voelde zich zo op z'n gemak als homo dat ik daar bang voor was. 94 00:06:46,030 --> 00:06:50,370 Ik was nog niet uit de kast gekomen, dus was het een vluchtige ontmoeting. 95 00:06:50,451 --> 00:06:52,541 We kletsten wat en dat was het dan. 96 00:06:52,620 --> 00:06:56,750 Op dat moment was ik niet in staat om toe te geven dat ik homo was. 97 00:06:56,833 --> 00:07:00,213 Bij onze tweede ontmoeting raakten we in gesprek… 98 00:07:00,294 --> 00:07:05,174 …en op een gegeven moment zei John: 'Je zou nooit met iemand als ik uitgaan.' 99 00:07:05,675 --> 00:07:11,345 Ik weet nog steeds niet waar ik de humor en moed vandaan haalde voor mijn antwoord… 100 00:07:11,431 --> 00:07:14,431 …maar ik zei: 'Je hebt het me nooit gevraagd.' 101 00:07:15,017 --> 00:07:18,227 Maar dat deed hij niet. Dat was de tweede ontmoeting. 102 00:07:18,980 --> 00:07:22,280 De derde keer was ik in Cincinnati voor de feestdagen… 103 00:07:23,192 --> 00:07:25,742 …en gaf John een nieuwjaarsfeest. 104 00:07:26,362 --> 00:07:30,162 Ik ging naar zijn feestje, ontmoette hem voor de derde keer… 105 00:07:30,950 --> 00:07:32,030 …en bleef bij hem. 106 00:07:34,078 --> 00:07:39,418 We zeiden altijd dat het geen liefde op het eerste, maar het derde gezicht was. 107 00:07:42,670 --> 00:07:46,130 Ik ontmoette Jim en ik vond Jim echt leuk… 108 00:07:46,924 --> 00:07:50,854 …maar wat me het meest van hem liet houden… 109 00:07:50,928 --> 00:07:55,928 …was dat ik John in zijn hele leven nog nooit zo gelukkig had gezien. 110 00:07:56,017 --> 00:08:00,557 We hadden gewoon een gelukkig leven. We woonden in Cincinnati… 111 00:08:00,646 --> 00:08:03,516 …waren een stel en maakten nieuwe vrienden. 112 00:08:04,567 --> 00:08:05,737 Vreselijk saai. 113 00:08:10,698 --> 00:08:14,448 Maar op dat moment was Cincinnati geen geweldige plek… 114 00:08:14,535 --> 00:08:17,905 …voor de LHBTI-gemeenschap en iedereen die anders was. 115 00:08:17,997 --> 00:08:19,367 GOD IS TEGEN HOMO'S 116 00:08:19,457 --> 00:08:21,827 Op het vlak van LHBTI-rechten… 117 00:08:21,918 --> 00:08:26,628 …leek het Cincinnati uit de jaren 80 en 90 veel op de stad uit de jaren 50… 118 00:08:26,714 --> 00:08:30,224 …of iedere andere grote stad in de VS in die tijd. 119 00:08:30,301 --> 00:08:34,971 De boodschap aan de LHBTI-burgers is: wees stil… 120 00:08:35,556 --> 00:08:37,426 …blijf in de kast of vertrek. 121 00:08:38,309 --> 00:08:42,559 Amerika, je bent op je best 122 00:08:42,647 --> 00:08:46,027 Amerika, je bent op je best in Cincinnati 123 00:08:47,401 --> 00:08:52,071 Ik zeg al 40 jaar tegen studenten die burgerrechtenadvocaten willen worden… 124 00:08:52,865 --> 00:08:56,195 …dat wie veel werk wil hebben naar het Midwesten moet. 125 00:08:57,578 --> 00:09:01,748 Toen we naar Cincinnati verhuisden, betoogde de KKK nog… 126 00:09:01,832 --> 00:09:03,582 …en verbrandden ze kruizen. 127 00:09:03,668 --> 00:09:08,258 Een galeriehouder uit Cincinnati werd vandaag berecht voor obsceniteit. 128 00:09:08,339 --> 00:09:11,259 De Mapplethorpe-tentoonstelling was een voorbeeld… 129 00:09:11,342 --> 00:09:14,142 …van hoe het eraan toeging in Cincinnati. 130 00:09:14,679 --> 00:09:17,059 Het ging te ver voor de stad. 131 00:09:18,641 --> 00:09:21,561 Het waren heel zware tijden. 132 00:09:21,644 --> 00:09:25,524 En ik vond dat ik als beginnende burgerrechtenadvocaat… 133 00:09:25,606 --> 00:09:27,816 …veel werk te doen had. 134 00:09:27,900 --> 00:09:32,860 Ik verdedigde mensen met lage inkomens op het vlak van sociale bijstand. 135 00:09:32,947 --> 00:09:37,027 We hadden een werkgelegenheidsproject om mensen aan werk te helpen. 136 00:09:37,118 --> 00:09:41,288 Ik wilde dat de Amerikaanse droom voor iedereen toegankelijk was. 137 00:09:44,125 --> 00:09:48,245 Na een aantal jaar begon ik mensen te ontmoeten… 138 00:09:48,337 --> 00:09:52,007 …die ontslagen waren enkel en alleen omdat ze gay waren. 139 00:09:52,842 --> 00:09:56,472 Ik spande de ene na de andere zaak aan om manieren te vinden… 140 00:09:56,554 --> 00:09:59,854 …om gelijke bescherming volgens de wet te garanderen. 141 00:10:00,516 --> 00:10:02,176 En ik verloor al die zaken. 142 00:10:03,185 --> 00:10:08,565 Dus toen besloten we aan te kloppen bij de gemeenteraad van Cincinnati. 143 00:10:09,108 --> 00:10:11,148 We namen al die cliënten mee… 144 00:10:11,235 --> 00:10:15,485 …en ze legden uit hoe zo'n ontslag voelde waar je niets aan kon doen. 145 00:10:15,573 --> 00:10:16,533 DE RAAD STEMT IN 146 00:10:16,616 --> 00:10:21,696 En we overtuigden de raad ervan een mensenrechtenverordening aan te nemen. 147 00:10:22,288 --> 00:10:23,368 Dat was enorm. 148 00:10:23,456 --> 00:10:27,036 Je mag iemand niet ontslaan alleen omdat diegene gay is. 149 00:10:27,126 --> 00:10:29,706 Het was een geweldige dag. Er werd gefeest. 150 00:10:30,713 --> 00:10:36,513 Maar toen wij daar onze overwinning aan het vieren waren… 151 00:10:36,594 --> 00:10:41,564 …hing de donkere wolk boven ons van Citizens for Community Values. 152 00:10:41,641 --> 00:10:46,351 De Civil Rights Act van 1964 identificeerde personen op basis van… 153 00:10:46,937 --> 00:10:50,477 …iets wat je kon zien en identificeren, en niet van gedrag. 154 00:10:50,566 --> 00:10:54,946 Als iemand op basis van gedrag een minderheidsstatus opeist… 155 00:10:55,780 --> 00:10:58,820 …heeft dat grote gevolgen en is het hek van de dam. 156 00:10:58,908 --> 00:11:03,828 De mensen die het tegen ons opnamen, stelden een nieuw amendement voor. 157 00:11:04,664 --> 00:11:05,754 Artikel 12. 158 00:11:07,333 --> 00:11:10,423 Het voorgestelde amendement luidt als volgt: 159 00:11:10,503 --> 00:11:15,683 de stad Cincinnati mag geen verordeningen, regels of beleid uitvaardigen… 160 00:11:15,758 --> 00:11:19,718 …waarbinnen de homoseksuele geaardheid je de gelegenheid geeft… 161 00:11:19,804 --> 00:11:22,104 …een voorkeursbehandeling op te eisen. 162 00:11:23,391 --> 00:11:26,981 Artikel 12 werd aangenomen met 64 procent van de stemmen… 163 00:11:27,061 --> 00:11:30,561 …de mensenrechtenverordening werd ingetrokken… 164 00:11:30,648 --> 00:11:36,448 …en het verbood de stad om welke bescherming dan ook te bieden… 165 00:11:37,405 --> 00:11:43,865 …voor wat ze homoseksuelen, biseksuelen of lesbiennes noemden, en voor altijd. 166 00:11:46,080 --> 00:11:50,420 We werden officieel de vijandigste stad voor homoseksuelen in het land. 167 00:11:51,377 --> 00:11:54,337 Het was afschuwelijk dat dat amendement er kwam… 168 00:11:54,422 --> 00:11:59,552 …en dat onze medeburgers vonden dat we geen enkele bescherming verdienden. 169 00:11:59,635 --> 00:12:03,755 Ze winden zich op omdat ze enkele privileges en rechten niet krijgen. 170 00:12:03,848 --> 00:12:07,688 Er is iets mis met hen. Ik vind het niet normaal. 171 00:12:07,768 --> 00:12:14,358 Er was veel woede en discriminatie jegens de LHBTI-gemeenschap. 172 00:12:14,442 --> 00:12:18,992 Het is walgelijk als je weet dat iemand homo of lesbisch is. 173 00:12:19,071 --> 00:12:22,121 Zoiets moet binnenshuis blijven. Absoluut. 174 00:12:22,700 --> 00:12:27,080 Men verwachtte van LHBTI's dat we zwegen… 175 00:12:27,163 --> 00:12:30,293 …geen herrie schopten en ons aanpasten. 176 00:12:30,374 --> 00:12:35,344 Als je een bepaald uiterlijk hebt en bepaald gedrag vertoont, ben je oké. 177 00:12:35,421 --> 00:12:39,431 Wij waren oké omdat we niet onze eigen Pride-vlag uithingen. 178 00:12:39,508 --> 00:12:45,138 We sloten aan op het beeld dat de mensen van twee witte jongemannen hadden. 179 00:12:45,222 --> 00:12:48,772 Het was een vreselijke tijd om homo te zijn in die stad. 180 00:12:50,478 --> 00:12:53,058 Het was de enige stad in Amerika… 181 00:12:53,647 --> 00:12:58,187 …met een officiële verklaring waaruit die haat tegen homo's bleek. 182 00:12:58,277 --> 00:13:03,367 Hoe kon zoiets legaal zijn in Amerika? 183 00:13:04,200 --> 00:13:07,370 Toen we onze staat voor de tweede keer oprichtten… 184 00:13:08,037 --> 00:13:10,327 …ten tijde van het 14e amendement… 185 00:13:10,915 --> 00:13:16,625 …zeiden we dat iedereen recht heeft op gelijke bescherming voor de wet. 186 00:13:17,379 --> 00:13:23,929 Dus begonnen we een zaak omdat artikel 12 tegen de grondwet was. 187 00:13:27,765 --> 00:13:29,095 VIJFUURNIEUWS 188 00:13:29,183 --> 00:13:33,403 Goedenavond. De strijd voor homorechten eindigde niet met de stemming. 189 00:13:33,479 --> 00:13:36,519 Veel juridische experts denken dat deze wetgeving… 190 00:13:36,607 --> 00:13:39,817 …niet in overeenstemming met de grondwet is. 191 00:13:40,444 --> 00:13:44,954 Er is een enorme uitdaging bij de zaak waarover we het nog niet hebben gehad. 192 00:13:45,574 --> 00:13:48,584 In 1986… 193 00:13:48,661 --> 00:13:53,831 …had het Hooggerechtshof uitspraak gedaan in de zaak Bowers vs. Hardwick. 194 00:13:54,500 --> 00:13:58,750 Opperrechter, met alle respect, deze zaak roept de vraag op… 195 00:13:58,838 --> 00:14:05,758 …of men het recht heeft om over te gaan tot consensuele homoseksuele sodomie. 196 00:14:08,806 --> 00:14:13,266 Discuteren ze nu echt over consensuele seksuele activiteit? 197 00:14:13,352 --> 00:14:15,942 Ik bedoel, als iemand je wil zeggen… 198 00:14:16,021 --> 00:14:20,151 …dat wat jij en je partner in je slaapkamer doen illegaal is… 199 00:14:20,234 --> 00:14:23,534 …denk ik dat je daar ook pissig om zou zijn. 200 00:14:33,080 --> 00:14:36,500 Weet je hoe in romantische komedies soms alles misgaat? 201 00:14:37,501 --> 00:14:39,751 Het meisje morst latte over de man… 202 00:14:39,837 --> 00:14:43,547 …of de man verklaart zijn liefde vlak voor het meisje trouwt. 203 00:14:44,633 --> 00:14:48,223 Voor Michael Hardwick liep de romantische komedie echt fout… 204 00:14:48,304 --> 00:14:53,734 …toen een agent getuige was van hoe hij en zijn vriend kroelden. 205 00:14:55,311 --> 00:14:56,941 En in 1982 in Georgia… 206 00:14:57,646 --> 00:15:02,606 …stond er op sommige privéaangelegenheden wel twintig jaar gevangenisstraf. 207 00:15:03,235 --> 00:15:07,655 De aanklacht werd ingetrokken, maar voor Michael begon de strijd pas net. 208 00:15:08,282 --> 00:15:12,542 Hij klaagde Georgia aan en de zaak ging naar het Hooggerechtshof. 209 00:15:12,620 --> 00:15:18,170 Ze stelden dat het 14e amendement recht op privacy garandeerde… 210 00:15:18,250 --> 00:15:21,380 …en je slaapkamer valt daar ongetwijfeld onder. 211 00:15:23,589 --> 00:15:24,759 Hoe kwam het zover? 212 00:15:24,840 --> 00:15:27,260 Bekijk sectie 1 van het 14e amendement. 213 00:15:27,343 --> 00:15:32,723 Het argument was dat een wet die seks een misdaad maakte… 214 00:15:32,806 --> 00:15:37,266 …het individu van zijn vrijheid beroofde zonder een eerlijk proces. 215 00:15:37,811 --> 00:15:42,021 Het gaat erom dat je het recht hebt om te bepalen wie je liefhebt. 216 00:15:42,775 --> 00:15:48,405 Dat is zo belangrijk dat we aannemen dat het opgenomen is in de grondwet. 217 00:15:51,158 --> 00:15:54,238 Het hof besloot met een stemming van vijf tegen vier… 218 00:15:54,328 --> 00:15:59,958 …dat het recht van homo's op sodomie niet opgenomen was in de grondwet. 219 00:16:00,960 --> 00:16:05,590 White vroeg zich af of het hof zo overspel en incest zou moeten goedkeuren. 220 00:16:05,673 --> 00:16:10,223 Het Hooggerechtshof concludeerde dat onder het 14e amendement… 221 00:16:10,302 --> 00:16:13,642 …dit geen rechten zijn die opgenomen zijn in de grondwet. 222 00:16:13,722 --> 00:16:18,562 Ik ben naar Vietnam gestuurd en ze zeggen dat de grondwet niet voor mij geldt. 223 00:16:18,644 --> 00:16:20,694 Wat een onzin. 224 00:16:20,771 --> 00:16:23,981 Veel mensen vergeleken het met Plessy of Dred Scott… 225 00:16:24,066 --> 00:16:29,566 …een uitspraak van het Hooggerechtshof waardoor ze tweederangsburgers werden. 226 00:16:29,655 --> 00:16:31,445 Gelijke rechten voor de wet. 227 00:16:31,532 --> 00:16:33,032 Die hebben we nu niet. 228 00:16:33,117 --> 00:16:36,247 Het hof zei dat homoseksuelen geen bescherming kregen. 229 00:16:36,328 --> 00:16:38,038 Ze konden in de cel belanden… 230 00:16:39,206 --> 00:16:41,076 …voor geslachtsgemeenschap. 231 00:16:41,166 --> 00:16:45,706 Een van de schandelijkste uitspraken van de twintigste eeuw. 232 00:16:46,505 --> 00:16:49,335 Michael Hardwick uit Atlanta werd ook opgepakt. 233 00:16:50,009 --> 00:16:52,969 Bowers was een enorme rem op vooruitgang. 234 00:16:53,053 --> 00:16:55,143 Het gaf onze overheid… 235 00:16:55,222 --> 00:16:59,392 …toestemming om homoseksuelen te discrimineren. 236 00:17:00,102 --> 00:17:05,982 En elke keer dat ik met het verzoek kwam om gelijke rechten voor homoseksuelen… 237 00:17:06,066 --> 00:17:08,606 …werd er gewezen op Bowers. 238 00:17:08,694 --> 00:17:13,704 En, wat een verrassing, dat gebeurde ook bij het hof van cassatie. 239 00:17:16,702 --> 00:17:18,162 'Meneer Gerhardstein… 240 00:17:18,704 --> 00:17:22,124 …sinds Bowers heeft elk gerechtshof op dit vlak… 241 00:17:22,207 --> 00:17:27,337 …besloten dat homo's geen recht hebben op speciale grondwettelijke bescherming… 242 00:17:27,421 --> 00:17:32,971 …omdat het lastig is om te identificeren of iemand homoseksueel is, nietwaar? 243 00:17:33,052 --> 00:17:36,102 Hoe kunnen we achterhalen wie ze zijn?' 244 00:17:37,598 --> 00:17:40,138 Die discussie herinner ik me nog. 245 00:17:41,018 --> 00:17:47,478 En ik herinner me de moeite die de rechter met die kwestie had, alsof… 246 00:17:48,067 --> 00:17:49,817 Ze wilde weten… 247 00:17:50,986 --> 00:17:52,486 …wie ze waren. 248 00:17:53,030 --> 00:17:56,660 'Veel homoseksuelen weten hun geaardheid goed te verbergen… 249 00:17:56,742 --> 00:17:59,952 …en omdat ze niet zichtbaar te onderscheiden zijn… 250 00:18:00,037 --> 00:18:03,167 …tenzij ze besluiten bepaald gedrag te vertonen… 251 00:18:03,749 --> 00:18:06,169 …kunnen ze geen speciale klasse vormen.' 252 00:18:07,252 --> 00:18:10,512 Ik heb me dit deel van de discussie opnieuw voorgesteld… 253 00:18:10,589 --> 00:18:12,929 …en ik wil het overdoen… 254 00:18:13,550 --> 00:18:16,510 …want ik wil graag… 255 00:18:22,476 --> 00:18:25,846 Ik wil me tot het publiek richten. De rechtszaal zat vol. 256 00:18:29,566 --> 00:18:32,066 En ik wil alle homo's vragen op te staan. 257 00:18:47,501 --> 00:18:49,211 Ze zaten om haar heen. 258 00:18:50,504 --> 00:18:54,804 Ik dacht: dat is niet eerlijk. We hadden nog te lijden onder Bowers. 259 00:18:54,883 --> 00:18:58,103 Wellicht bracht enkel de identificatie ze al in gevaar. 260 00:18:58,178 --> 00:19:01,928 We hadden geen enkele bescherming voor die mensen verkregen. 261 00:19:05,561 --> 00:19:11,861 Als je zo'n belangrijke zaak verliest, als je een stad zo weerloos laat… 262 00:19:12,693 --> 00:19:15,363 …als je mensen zo eenzaam achterlaat… 263 00:19:19,700 --> 00:19:21,620 …vat je dat persoonlijk op. 264 00:19:30,836 --> 00:19:32,126 Onzichtbaar. 265 00:19:32,713 --> 00:19:35,423 Gemarginaliseerde groepen voelen zich zo vaak. 266 00:19:35,507 --> 00:19:39,467 Onze huidskleur maakt ons van oudsher zo onzichtbaar… 267 00:19:39,553 --> 00:19:43,523 …dat we op straat moesten schrijven dat we bestonden. 268 00:19:43,599 --> 00:19:49,609 De LHBTI-gemeenschap is echter onzichtbaar omdat die zich gedwongen moest verbergen. 269 00:19:49,688 --> 00:19:52,398 Wie niet in de kast bleef, werd vervolgd… 270 00:19:52,482 --> 00:19:56,492 …opgepakt, ontslagen, verbannen uit hun familie of nog erger. 271 00:19:56,570 --> 00:20:00,660 En omdat ze zich moesten verstoppen, zei men dat ze niet bestonden. 272 00:20:00,741 --> 00:20:04,581 Kunst van LHBTI-mensen werd onderdrukt of gecodeerd… 273 00:20:05,621 --> 00:20:08,711 …hun identiteit werd uit de geschiedenis gewist. 274 00:20:08,790 --> 00:20:12,250 Zoals LHBTI-dichter en -essayist Adrienne Rich zei: 275 00:20:12,336 --> 00:20:18,426 'Als je geen deel uitmaakt van de wereld, ontstaat er een geestelijke onbalans… 276 00:20:18,508 --> 00:20:21,258 …alsof je in de spiegel kijkt en niets ziet.' 277 00:20:22,846 --> 00:20:24,256 Kun je je dat inbeelden? 278 00:20:24,973 --> 00:20:28,063 Het trieste is dat te veel mensen dat wel kunnen. 279 00:20:38,570 --> 00:20:43,620 Verbazend genoeg begon Cincinnati echt te veranderen begin jaren 2000. 280 00:20:44,284 --> 00:20:49,044 Men stond langzaam maar zeker positiever tegenover de LHBTI-gemeenschap. 281 00:20:49,122 --> 00:20:53,672 Ik denk dat er steeds meer progressieve mensen kwamen… 282 00:20:53,752 --> 00:20:56,672 …die van Cincinnati een betere stad wilden maken. 283 00:20:56,797 --> 00:21:00,677 Maar John en ik waren nooit activisten. 284 00:21:00,759 --> 00:21:02,799 We deden niet mee aan campagnes. 285 00:21:02,886 --> 00:21:05,346 We voerden geen campagne namens anderen. 286 00:21:05,430 --> 00:21:07,020 Die dingen deden we niet. 287 00:21:07,099 --> 00:21:09,979 Ik denk dat we wat buiten de realiteit leefden… 288 00:21:10,060 --> 00:21:14,860 …omdat we niet zo politiek betrokken waren als we wellicht hadden moeten zijn. 289 00:21:15,440 --> 00:21:20,360 Maar in zekere zin vind ik dat openlijk leven als een homopaar… 290 00:21:20,445 --> 00:21:22,195 …een politieke daad is. 291 00:21:22,781 --> 00:21:25,911 Door gewoon jezelf zijn, help je mensen leren zeggen: 292 00:21:25,993 --> 00:21:31,333 'Hé, LHBTI-mensen zijn niet echt anders dan ik. 293 00:21:31,415 --> 00:21:36,795 Ik dacht dat ze eng en vreselijk waren, maar nee, ze leven gewoon hun leven. 294 00:21:36,878 --> 00:21:38,758 En ook al zijn het twee mannen… 295 00:21:38,839 --> 00:21:41,799 …hun leven is niet echt anders dan mijn leven.' 296 00:21:44,886 --> 00:21:48,636 Sommige mensen vinden dat de LHBTI-beweging snel ging. 297 00:21:49,349 --> 00:21:50,599 Heel snel. 298 00:21:50,684 --> 00:21:51,774 Dat snap ik wel. 299 00:21:52,978 --> 00:21:57,478 Maar of mensen dat nu beseffen of niet, het kwam niet uit de lucht vallen. 300 00:21:58,108 --> 00:22:01,818 Mensen hebben zich tientallen jaren voor de beweging ingezet. 301 00:22:02,779 --> 00:22:08,949 Begin jaren 2000 begonnen Amerikanen meer LHBTI-mensen op tv te zien. 302 00:22:09,036 --> 00:22:10,036 Ik ben lesbisch. 303 00:22:10,829 --> 00:22:13,539 Het nieuws had het over LHBTI-mensen. 304 00:22:13,623 --> 00:22:15,833 En in het privéleven van mensen… 305 00:22:15,917 --> 00:22:18,747 …kwamen vrienden en familieleden uit de kast. 306 00:22:19,629 --> 00:22:23,429 Dus als iemand zegt dat de LHBTI-beweging te snel verliep… 307 00:22:23,508 --> 00:22:28,808 …bedenk dan dat LHBTI-activisten jarenlang voor erkenning gevochten hebben. 308 00:22:28,889 --> 00:22:31,479 Nu plukken we daar allemaal de vruchten van. 309 00:22:31,558 --> 00:22:34,848 HETERO, MAAR NIET BEKROMPEN 310 00:22:39,483 --> 00:22:41,153 De zaak Lawrence vs. Texas. 311 00:22:41,234 --> 00:22:43,404 In '86, bij Bowers vs. Hardwick… 312 00:22:43,487 --> 00:22:47,987 …zei het hof dat staten seks tussen mensen van hetzelfde geslacht mochten verbieden. 313 00:22:48,075 --> 00:22:51,365 Dan gaan we vooruit in de tijd naar Lawrence vs. Texas. 314 00:22:51,453 --> 00:22:55,963 Bij Lawrence ging het om twee volwassenen die opgepakt en aangeklaagd werden… 315 00:22:56,041 --> 00:22:59,461 …omdat ze privé seksuele gemeenschap hadden… 316 00:22:59,544 --> 00:23:03,844 …en de staat Texas zei dat hij dat strafbaar mocht stellen. 317 00:23:03,924 --> 00:23:06,804 Bij Lawrence kijkt het hof naar wetgeving… 318 00:23:06,885 --> 00:23:10,175 …die erg lijkt op die van Bowers versus Hardwick. 319 00:23:10,764 --> 00:23:12,604 En de vraag voor het hof is nu… 320 00:23:12,682 --> 00:23:16,812 …of deze wet je geen vrijheid ontneemt zonder een eerlijk proces. 321 00:23:18,939 --> 00:23:23,029 In 2003 heeft het Hooggerechtshof vier liberale rechters… 322 00:23:23,693 --> 00:23:25,703 …en vijf conservatieve rechters. 323 00:23:26,696 --> 00:23:29,026 Maar een van hen, Anthony Kennedy… 324 00:23:29,116 --> 00:23:34,536 …heeft een iets andere kijk op het 14e amendement dan zijn collega's. 325 00:23:35,288 --> 00:23:38,498 'De eisers hebben recht op respect voor hun privéleven. 326 00:23:38,583 --> 00:23:43,553 Het recht op vrijheid geeft ze het recht om zich te gedragen zoals ze willen… 327 00:23:43,630 --> 00:23:45,670 …zonder optreden van de overheid.' 328 00:23:45,757 --> 00:23:49,757 Kennedy schrijft het vonnis en doet iets interessants en afwijkends. 329 00:23:49,845 --> 00:23:55,095 Hij zegt dat we aandacht moeten besteden aan de waardigheid van het individu. 330 00:23:55,183 --> 00:24:00,023 We concluderen dat bepaald moet worden of de eisers als volwassenen vrij waren… 331 00:24:00,105 --> 00:24:03,105 …om dit privé te doen omdat ze daar vrij in staan… 332 00:24:03,191 --> 00:24:05,991 …gezien de clausule in het 14e amendement. 333 00:24:06,486 --> 00:24:11,696 Het hof zei dat je het liefdesleven van mensen niet mag verbieden… 334 00:24:11,783 --> 00:24:13,163 …omdat je het afkeurt. 335 00:24:13,243 --> 00:24:16,043 Je moet aantonen dat het de samenleving schaadt… 336 00:24:16,121 --> 00:24:19,791 …en daarvoor is geen bewijs, want homo's zijn zoals iedereen. 337 00:24:19,875 --> 00:24:23,035 Het is onze plicht de vrijheid te garanderen… 338 00:24:23,128 --> 00:24:25,588 …niet om morele wetten op te leggen. 339 00:24:26,715 --> 00:24:31,135 Bowers was onjuist ten tijde van het vonnis en nu nog steeds. 340 00:24:31,219 --> 00:24:33,309 Het hoort geen precedent te vormen. 341 00:24:34,681 --> 00:24:37,601 De uitspraak is nu herroepen. 342 00:24:38,226 --> 00:24:43,646 Het is een van de zeldzame momenten waarop het hof terugkomt op een precedent. 343 00:24:43,732 --> 00:24:45,282 Het zegt voor het eerst… 344 00:24:45,358 --> 00:24:50,988 …dat het recht om je partner te kiezen een van die grondrechten is… 345 00:24:51,072 --> 00:24:55,292 …die de Due Process-clausule in het 14e amendement garandeert. 346 00:24:55,911 --> 00:24:59,121 FLIKKERHOF 347 00:24:59,206 --> 00:25:02,746 Maar er was onenigheid binnen het hof. 348 00:25:02,834 --> 00:25:05,424 Rechter Scalia heeft een afwijkende mening… 349 00:25:05,504 --> 00:25:07,134 Scalia nam het woord… 350 00:25:07,214 --> 00:25:12,434 …iets wat rechters alleen doen als ze erg ontevreden zijn over het vonnis. 351 00:25:13,094 --> 00:25:17,024 'Veel Amerikanen willen geen homo's als partners in hun bedrijf… 352 00:25:17,098 --> 00:25:19,978 …als leiding bij de scouting of als huurders. 353 00:25:20,727 --> 00:25:23,397 Ze willen zichzelf en hun gezin beschermen… 354 00:25:23,480 --> 00:25:27,110 …tegen een levensstijl die ze immoreel en destructief vinden.' 355 00:25:27,192 --> 00:25:32,362 Het hof is zo doordrenkt van de anti-antihomoseksuele cultuur… 356 00:25:32,447 --> 00:25:37,577 '…dat het niet beseft dat de houding van die cultuur iets afwijkends is.' 357 00:25:37,661 --> 00:25:41,211 Hij zei dat het hof gekidnapt was door moralistische mensen… 358 00:25:41,289 --> 00:25:43,919 …door de homoseksuele agenda… 359 00:25:44,000 --> 00:25:46,880 …en buiten de cultuuroorlog moest blijven. 360 00:25:47,379 --> 00:25:50,719 'Laat duidelijk zijn dat ik niets tegen homoseksuelen… 361 00:25:50,799 --> 00:25:54,139 …of tegen andere groepen heb die opkomen voor hun mening… 362 00:25:54,219 --> 00:25:56,849 …maar je medeburgers overtuigen is één ding… 363 00:25:57,430 --> 00:26:01,100 …en je mening opleggen zonder democratische meerderheid…' 364 00:26:01,184 --> 00:26:02,854 'Is iets anders.' 365 00:26:02,936 --> 00:26:05,356 Scalia zei in de jaren na de uitspraak… 366 00:26:05,438 --> 00:26:10,898 …dat als hij geen wetten tegen immoreel gedrag kan doorvoeren… 367 00:26:10,986 --> 00:26:13,106 …hij geen rechter kan zijn… 368 00:26:13,196 --> 00:26:16,576 …omdat de wet gebaseerd moet zijn op sociale moraliteit. 369 00:26:17,117 --> 00:26:19,697 De uitspraak in de zaak-Lawrence… 370 00:26:20,453 --> 00:26:25,003 …veegde die sociale afkeuring van de tafel. 371 00:26:25,083 --> 00:26:30,093 Toen eenmaal was vastgesteld dat die relaties gelijkwaardig zijn… 372 00:26:30,171 --> 00:26:34,341 …aan relaties tussen man en vrouw… 373 00:26:34,426 --> 00:26:39,006 …werd de volgende vraag waarom homoparen niet mochten trouwen. 374 00:26:40,599 --> 00:26:44,349 Een korte geschiedenis van het homohuwelijk in de VS. 375 00:26:44,436 --> 00:26:48,566 De activistische studenten Richard Baker en James Michael McConnell… 376 00:26:48,648 --> 00:26:51,108 …wilden trouwen in Minnesota. 377 00:26:51,901 --> 00:26:54,821 De gemeente en de rechtbanken weigerden… 378 00:26:55,488 --> 00:26:58,828 …maar in Colorado deed de ambtenaar Clela Rorex… 379 00:26:58,908 --> 00:27:01,698 …wiens naam even uniek is als haar geschiedenis… 380 00:27:01,786 --> 00:27:02,996 …het ondenkbare. 381 00:27:03,079 --> 00:27:04,209 Haar werk. 382 00:27:04,914 --> 00:27:07,214 Een van de huwelijken die ze voltrok… 383 00:27:07,292 --> 00:27:13,262 …was dat van Richard Adams, een Amerikaan, en Tony Sullivan, een Australiër zoals ik. 384 00:27:13,340 --> 00:27:17,090 Maar zelfs nu hij getrouwd was, kreeg Tony nog geen Green Card. 385 00:27:17,177 --> 00:27:20,347 Volgens de federale regering: 'Konden ze niet aantonen… 386 00:27:20,430 --> 00:27:25,560 …dat een werkelijke huwelijksrelatie tussen twee flikkers mogelijk was.' 387 00:27:26,895 --> 00:27:31,265 Als reactie op die prachtige brief begonnen Tony en Richard de eerste zaak… 388 00:27:31,358 --> 00:27:34,148 …voor erkenning van het homohuwelijk. 389 00:27:34,235 --> 00:27:35,065 Ze verloren. 390 00:27:35,654 --> 00:27:37,664 En toen kwamen de jaren 90. 391 00:27:38,365 --> 00:27:41,365 Clinton ondertekende de Defense of Marriage Act… 392 00:27:41,451 --> 00:27:44,661 …en verbood de erkenning van alle homohuwelijken. 393 00:27:45,330 --> 00:27:50,420 Uiteindelijk veranderde hij van gedachten. Helaas was dat pas na zijn ambtstermijn. 394 00:27:50,919 --> 00:27:54,339 Op landelijk niveau zette Bush hetzelfde beleid voort… 395 00:27:54,422 --> 00:27:59,762 …maar de staten dachten er anders over en zetten zich in voor het homohuwelijk. 396 00:27:59,844 --> 00:28:02,144 Alle huwelijken zijn nu gelijk. 397 00:28:02,222 --> 00:28:06,942 Ondanks de wet besloten rechtbanken in Massachusetts en Hawaii… 398 00:28:07,018 --> 00:28:10,268 …zich uit te spreken ten gunste van homohuwelijken… 399 00:28:10,355 --> 00:28:11,975 …maar er volgde tegenstand. 400 00:28:12,065 --> 00:28:18,565 In 2004 namen 13 staten in het hele land wetten tegen homohuwelijken aan… 401 00:28:19,239 --> 00:28:24,829 …waaronder Oregon, Michigan, Kentucky, Utah, Louisiana en Ohio. 402 00:28:27,247 --> 00:28:31,747 In 2011 waren we achttien jaar samen. 403 00:28:31,835 --> 00:28:36,045 We waren het gewend om ringen voor zulke momenten te kopen… 404 00:28:36,131 --> 00:28:39,091 …en dat begon toen we zeven weken samen waren. 405 00:28:39,175 --> 00:28:40,585 John gaf me een ring. 406 00:28:41,803 --> 00:28:44,933 Hij wist dat we voor eeuwig samen zouden blijven. 407 00:28:45,849 --> 00:28:50,809 In de eerste twee jaar van onze relatie hadden we het over trouwen. 408 00:28:50,895 --> 00:28:55,565 Vrienden beloofden elkaar officieel trouw, maar dat waren geen huwelijken. 409 00:28:56,401 --> 00:28:57,901 Wij wilden trouwen. 410 00:28:59,279 --> 00:29:02,779 We vonden dat het een echt huwelijk moest zijn… 411 00:29:02,866 --> 00:29:05,236 …en meer dan een symbolisch gebaar. 412 00:29:05,326 --> 00:29:07,746 We wilden dat het voor de wet zou gelden. 413 00:29:07,829 --> 00:29:10,999 We wilden dat de overheid zou zeggen: 414 00:29:11,082 --> 00:29:14,252 'Jullie tellen mee, jullie bestaan. We zien jullie.' 415 00:29:15,003 --> 00:29:18,263 Maar de staat vertelde ons dat we niet konden trouwen… 416 00:29:18,339 --> 00:29:21,379 …en dat als we in een andere staat zouden trouwen… 417 00:29:21,468 --> 00:29:26,808 …en een huwelijksakte konden tonen, de staat Ohio die niet zou erkennen. 418 00:29:28,099 --> 00:29:30,059 Maar John en ik waren hoopvol. 419 00:29:32,729 --> 00:29:37,029 In januari 2011 zag ik dat er iets anders was… 420 00:29:38,610 --> 00:29:40,530 …aan de manier waarop John liep. 421 00:29:41,070 --> 00:29:42,610 Het klonk anders. 422 00:29:43,323 --> 00:29:46,583 Net of de ene voet harder tegen de grond sloeg. 423 00:29:47,994 --> 00:29:52,624 Zoiets onbeduidends, enkel een andere klank van stappen… 424 00:29:53,374 --> 00:29:54,794 …en dat hield maar aan. 425 00:29:54,876 --> 00:29:59,046 Ik wist hem ervan te overtuigen om naar de dokter te gaan. 426 00:29:59,589 --> 00:30:03,179 Ik zei dat Jim me moest bellen zodra hij de uitslag had. 427 00:30:03,259 --> 00:30:04,429 Dat zou hij doen. 428 00:30:05,053 --> 00:30:06,643 En hij belde maar niet. 429 00:30:06,721 --> 00:30:10,931 Dus belde ik hem maar en toen begon Jim te huilen. 430 00:30:11,017 --> 00:30:13,807 Hij zei: 'Sorry dat ik dit over de telefoon zeg. 431 00:30:13,895 --> 00:30:16,355 Het spijt me, maar het is ALS.' 432 00:30:17,941 --> 00:30:23,491 En het voelde alsof iemand met een honkbalknuppel op m'n borst sloeg. 433 00:30:24,781 --> 00:30:28,451 Hij kreeg de diagnose ALS, de ziekte van Charcot. 434 00:30:28,535 --> 00:30:29,785 Dat was het begin. 435 00:30:29,869 --> 00:30:34,869 De linkervoet, daarna de linkerhand en daarna volgde de rechterkant. 436 00:30:35,667 --> 00:30:37,627 Naarmate John zieker werd… 437 00:30:38,211 --> 00:30:41,051 …zat Jim daar liefdevol naar hem te kijken. 438 00:30:41,798 --> 00:30:44,588 Hij was continu bij hem. 439 00:30:44,676 --> 00:30:48,806 We besteedden onze tijd aan tv-kijken… 440 00:30:50,598 --> 00:30:51,978 …handen vasthouden… 441 00:30:53,101 --> 00:30:56,601 …wetende dat het eind eraan kwam, maar niet wanneer. 442 00:30:58,982 --> 00:31:03,192 Op 26 juni 2013 was ik aan het werk aan de eettafel… 443 00:31:03,278 --> 00:31:05,858 …en riep John naar me vanuit zijn kamer: 444 00:31:06,573 --> 00:31:07,703 'Jim, kom hier.' 445 00:31:08,199 --> 00:31:12,119 Ik kwam zijn kamer in en hij was naar het nieuws aan het kijken. 446 00:31:12,871 --> 00:31:17,001 Het Hooggerechtshof heeft zojuist de Defense of Marriage Act ontbonden. 447 00:31:17,083 --> 00:31:18,133 O, mijn God. 448 00:31:25,300 --> 00:31:28,930 Wie getrouwd is, krijgt meestal hogere uitkeringen. 449 00:31:29,012 --> 00:31:32,852 En je krijgt misschien belastingvoordelen, zoals Edie Windsor. 450 00:31:32,932 --> 00:31:37,602 Als haar huwelijk niet erkend zou worden, zou er 300.000 dollar geheven worden. 451 00:31:37,687 --> 00:31:40,607 Als het erkend zou worden, betaalde ze niets... 452 00:31:40,690 --> 00:31:43,610 …dus stond er veel geld op het spel. 453 00:31:43,693 --> 00:31:48,163 Toen mijn prachtige Thea stierf, werd ik overmand door verdriet. 454 00:31:48,239 --> 00:31:53,579 En ik besefte dat de federale overheid ons als vreemden behandelde. 455 00:31:53,661 --> 00:31:59,331 De Defense of Marriage Act werd ontbonden door het Hooggerechtshof. 456 00:32:00,251 --> 00:32:04,301 Ik las dat en dacht: dit is enorm. 457 00:32:04,881 --> 00:32:10,091 Ik wilde echt een poging wagen met het argument van het huwelijk. 458 00:32:12,305 --> 00:32:15,215 Ik stond naast Johns bed en hield zijn hand vast. 459 00:32:15,725 --> 00:32:20,935 Ik boog voorover, omhelsde en kuste John en zei: 'Laten we trouwen.' 460 00:32:23,775 --> 00:32:25,855 De telefoon ging en het was Jim. 461 00:32:25,944 --> 00:32:30,204 Hij vroeg wat ik de week erop te doen had en ik vroeg wat er was. 462 00:32:31,282 --> 00:32:34,332 We woonden zes straten van het gerechtsgebouw. 463 00:32:34,410 --> 00:32:38,210 Idealiter had ik John in zijn rolstoel meegenomen… 464 00:32:38,289 --> 00:32:40,749 …maar dat kon niet in Ohio. 465 00:32:41,334 --> 00:32:45,964 We hadden maar één keus. Een gecharterd medisch vliegtuig. 466 00:32:47,131 --> 00:32:48,761 En we kozen voor Maryland. 467 00:32:49,258 --> 00:32:52,218 Het was een stille vlucht. We praatten weinig. 468 00:32:54,222 --> 00:32:58,102 We landden in Baltimore en parkeerden op de landingsbaan. 469 00:32:59,060 --> 00:33:01,190 Dit is een gedenkwaardige dag. 470 00:33:01,270 --> 00:33:07,400 In het leven van twee van de liefdevolste en bijzonderste mannen die ik ken… 471 00:33:08,194 --> 00:33:13,124 …maar ook in het leven van iedereen die hen kent, liefheeft en respecteert… 472 00:33:14,409 --> 00:33:16,449 …en in ruimere zin… 473 00:33:16,536 --> 00:33:22,166 …voor de Amerikanen die wachtten tot ze gelijkwaardig werden voor de wet… 474 00:33:22,750 --> 00:33:24,250 …en in de liefde. 475 00:33:24,752 --> 00:33:27,342 Het was een erg korte ceremonie… 476 00:33:28,464 --> 00:33:33,264 …maar in het begin zei ik dat ze elkaars handen moesten vastpakken… 477 00:33:33,344 --> 00:33:38,184 …en toen besefte ik dat ze de hele tijd elkaars handen al vasthielden. 478 00:33:38,266 --> 00:33:39,806 Doe het andersom. 479 00:33:39,892 --> 00:33:42,852 We konden iets doen wat we nooit verwacht hadden. 480 00:33:43,688 --> 00:33:46,318 Elkaars hand pakken en het jawoord geven. 481 00:33:46,399 --> 00:33:49,939 Met het respect van de wet van ons grootse land… 482 00:33:50,486 --> 00:33:53,986 …verklaar ik jullie nu tot man en man… 483 00:33:54,073 --> 00:33:56,703 …tot de dood jullie scheidt. 484 00:33:56,784 --> 00:34:00,504 Moge de liefde en de goede wil aan jullie kant staan. 485 00:34:01,080 --> 00:34:02,710 Laten we dit vieren. 486 00:34:06,294 --> 00:34:08,304 Ik voel me… 487 00:34:09,005 --> 00:34:11,295 …de allergelukkigste vent… 488 00:34:12,550 --> 00:34:14,340 …op aarde. 489 00:34:14,427 --> 00:34:15,757 Ik ben gewoon blij. 490 00:34:17,096 --> 00:34:18,596 Meer kan ik niet zeggen. 491 00:34:18,681 --> 00:34:23,271 Het was een vrolijk moment. Echt een vrolijk moment. 492 00:34:23,811 --> 00:34:27,901 Ik ben er nooit trotser op geweest dat ik een Amerikaan ben. 493 00:34:27,982 --> 00:34:29,982 Hoe is het gegaan? -Goed. Geweldig. 494 00:34:34,322 --> 00:34:38,532 Dat John die trip maakte, dat hij dat deed… 495 00:34:38,618 --> 00:34:42,708 …dat was de essentie van wie ze waren als paar… 496 00:34:42,789 --> 00:34:45,039 …en wat ze voor elkaar betekenden. 497 00:34:45,124 --> 00:34:46,424 EINDELIJK MAN EN MAN 498 00:34:47,168 --> 00:34:50,548 Door die beloftes en geloften openbaar en legaal te maken… 499 00:34:51,464 --> 00:34:52,804 …veranderde alles. 500 00:34:53,466 --> 00:34:57,846 Ik geloof dat John en ik elke dag duizenden keren 'echtgenoot' zeiden. 501 00:34:57,929 --> 00:34:59,969 'Wil je iets drinken, echtgenoot?' 502 00:35:01,140 --> 00:35:03,100 'Staat hij hard zat, echtgenoot?' 503 00:35:03,184 --> 00:35:04,854 'Ik hou van je, echtgenoot.' 504 00:35:15,071 --> 00:35:19,241 Ik was op een picknick en we hadden het over het nieuws van die dag… 505 00:35:19,325 --> 00:35:21,365 …waaronder de zaak-Windsor… 506 00:35:21,452 --> 00:35:24,042 …en iemand zei dat hij goede vrienden had… 507 00:35:24,122 --> 00:35:27,172 …die zo blij waren met de uitspraak in die zaak… 508 00:35:27,250 --> 00:35:31,050 …dat ze naar het vliegveld van Baltimore vlogen… 509 00:35:31,504 --> 00:35:34,924 …om daar op de landingsbaan te trouwen. 510 00:35:35,007 --> 00:35:38,217 'Het komt op zondag in de krant.' Het was vrijdag. 511 00:35:38,761 --> 00:35:41,181 Ik zei: 'Dat is opwindend. 512 00:35:41,264 --> 00:35:42,974 Ik ben heel blij voor hen. 513 00:35:43,641 --> 00:35:48,021 Maar weet je, ze hebben een probleem.' 514 00:35:48,688 --> 00:35:51,608 Vijf dagen na ons huwelijk kwam Al bij ons thuis. 515 00:35:51,691 --> 00:35:56,611 Ik had maar één document meegenomen. Een niet-ingevulde overlijdensakte. 516 00:35:57,238 --> 00:36:00,278 Hij zei: 'Dit hebben jullie niet besproken… 517 00:36:00,366 --> 00:36:03,866 …want waarom zou je nu aan een overlijdensakte denken? 518 00:36:03,953 --> 00:36:09,133 Maar snappen jullie dat als John sterft, zijn laatste document fout zal zijn? 519 00:36:09,208 --> 00:36:12,748 Ohio zal zeggen dat hij ongehuwd en vrijgezel was… 520 00:36:12,837 --> 00:36:15,797 …en Jim zal niet genoemd worden als echtgenoot.' 521 00:36:15,882 --> 00:36:17,472 En ze waren woedend. 522 00:36:17,550 --> 00:36:19,590 Dat geef ik toe. Ik was pissig. 523 00:36:19,677 --> 00:36:22,307 Ze wilden meer weten, en wat kon ik doen? 524 00:36:22,388 --> 00:36:26,808 We konden ook zo'n zaak beginnen en Windsor achterna gaan… 525 00:36:26,893 --> 00:36:30,273 …en de zaak op dezelfde manier voeren als zij dat deden. 526 00:36:30,354 --> 00:36:34,404 Ik kan niets garanderen, enkel dat ik mijn best zal doen… 527 00:36:34,483 --> 00:36:36,283 …maar we maken kans. 528 00:36:36,861 --> 00:36:39,531 John vond dat de juiste stap… 529 00:36:39,614 --> 00:36:43,124 …ook al begrepen we dat ik weg zou zijn bij John… 530 00:36:43,201 --> 00:36:47,081 …om tijd te besteden aan rechtszaken en vergaderingen. 531 00:36:47,163 --> 00:36:49,373 We wilden dit absoluut doen. 532 00:36:49,457 --> 00:36:53,837 John en ik bespraken het en besloten snel dat we het wilden doen. 533 00:36:53,920 --> 00:36:56,050 'We doen mee en gaan ons best doen.' 534 00:36:57,215 --> 00:37:02,295 Drie dagen later dienden we de zaak in. Vergeet niet dat ik advocaat ben. 535 00:37:02,887 --> 00:37:04,217 Ik los problemen op. 536 00:37:04,764 --> 00:37:09,734 Het probleem van mijn cliënten was dat ze geen goede overlijdensakte konden krijgen. 537 00:37:09,810 --> 00:37:12,400 Meer niet. Dat zou simpel moeten zijn. 538 00:37:12,480 --> 00:37:17,240 Geen spraakmakende, sexy, vreemde, ongewone dingen… 539 00:37:17,318 --> 00:37:18,988 …in het goede oude Ohio. 540 00:37:19,070 --> 00:37:23,870 We proberen enkel het precedent van het hof te gebruiken, meer niet. 541 00:37:24,742 --> 00:37:29,002 Was dat alles? -Nee, maar het was de eerste stap. 542 00:37:29,497 --> 00:37:32,997 Het homohuwelijk is legaal in Maryland. En hier dus ook. 543 00:37:33,793 --> 00:37:35,633 Na afloop van de zitting… 544 00:37:36,504 --> 00:37:39,514 …was ik een paar uur later weer thuis bij John… 545 00:37:39,590 --> 00:37:41,680 …en tante Tootie was er. 546 00:37:41,759 --> 00:37:47,929 De telefoon ging, Jim hing op en ik zal nooit vergeten dat hij zei: 547 00:37:48,015 --> 00:37:50,635 'Het ziet ernaar uit dat we hebben gewonnen.' 548 00:37:50,726 --> 00:37:54,306 Het is niet niets om te zien dat iemand het feit viert… 549 00:37:54,397 --> 00:37:59,277 …dat op zijn overlijdensakte te zien is dat hij getrouwd is. 550 00:37:59,986 --> 00:38:01,066 Een goede dag. 551 00:38:01,153 --> 00:38:05,323 Een van de gelukkigste momenten tegen het einde van Johns leven. 552 00:38:06,575 --> 00:38:10,745 John leefde op de dag af nog drie maanden na dat besluit. 553 00:38:11,330 --> 00:38:15,420 Op een avond las ik een van zijn favoriete boeken voor… 554 00:38:16,002 --> 00:38:17,842 …Weefwereld van Clive Barker… 555 00:38:18,462 --> 00:38:21,762 …en de uren daarna werd hij steeds stiller… 556 00:38:22,967 --> 00:38:24,507 …en viel hij in slaap. 557 00:38:27,972 --> 00:38:30,392 Ik herinner me de laatste zin die ik las. 558 00:38:31,142 --> 00:38:34,192 'Leeuwen. Hij zou leeuwen meenemen.' 559 00:38:47,283 --> 00:38:50,663 Het was een prachtig liefdesverhaal. Echt waar. 560 00:38:50,745 --> 00:38:55,875 Een prachtig liefdesverhaal voor hij ziek werd en daarna nog steeds. 561 00:39:00,588 --> 00:39:04,048 John is gestorven op 22 oktober 2013… 562 00:39:04,967 --> 00:39:08,257 …en we vroegen de overlijdensakte aan. 563 00:39:08,346 --> 00:39:10,306 Er stonden de juiste termen op… 564 00:39:11,182 --> 00:39:13,892 …en we kregen wat we wilden. 565 00:39:14,643 --> 00:39:20,523 Ohio zei: 'Als we in hoger beroep winnen, veranderen we dit allemaal weer. 566 00:39:20,608 --> 00:39:25,648 We respecteren het besluit van het volk toen het homohuwelijk verboden werd. 567 00:39:25,738 --> 00:39:27,698 Deze zaak is nog niet voorbij.' 568 00:39:29,283 --> 00:39:31,373 Hun gevecht begint pas net. 569 00:39:32,870 --> 00:39:38,000 De zaak Obergefell vs. Hodges gaat helemaal tot aan het Hooggerechtshof. 570 00:39:38,501 --> 00:39:41,211 Ze krijgen steun van paren uit heel Amerika… 571 00:39:41,295 --> 00:39:44,415 …die willen dat hun staat hun huwelijk erkent… 572 00:39:44,507 --> 00:39:48,837 …of die willen dat hun staat het verbod op homohuwelijken afschaft. 573 00:39:49,470 --> 00:39:50,470 Dit is serieus. 574 00:39:50,971 --> 00:39:54,391 Dit is waar het 14e amendement voor bedoeld is. 575 00:39:55,226 --> 00:39:59,396 Of zal het Hooggerechtshof ze dit mensenrecht ontzeggen? 576 00:40:00,981 --> 00:40:04,821 In januari 2015 kregen we te horen dat het Hooggerechtshof zei: 577 00:40:04,902 --> 00:40:09,242 'Ja, we accepteren deze zaak en hij heet nu Obergefell vs. Hodges.' 578 00:40:09,990 --> 00:40:13,370 De vraag was dus of het 14e amendement… 579 00:40:13,452 --> 00:40:18,252 …van staten vereist dat ze mensen van hetzelfde geslacht laten trouwen. 580 00:40:18,916 --> 00:40:21,876 Ik moest in die rechtszaal zijn om alles te horen. 581 00:40:23,003 --> 00:40:25,673 We kwamen daar aan om zeven uur 's ochtends. 582 00:40:25,756 --> 00:40:28,006 De hele sfeer… 583 00:40:28,092 --> 00:40:32,012 Er waren daar mensen die opkwamen voor homorechten… 584 00:40:32,096 --> 00:40:35,176 …en er waren mensen die ertegen waren. 585 00:40:35,266 --> 00:40:37,726 Het was echt iets bijzonders. 586 00:40:38,519 --> 00:40:40,689 Eenmaal in de rechtszaal… 587 00:40:40,771 --> 00:40:43,821 …lieten ze ons links van de rechters zitten. 588 00:40:44,650 --> 00:40:50,410 Ze lieten niet iedereen binnen, want het was geen grote rechtszaal. 589 00:40:50,489 --> 00:40:52,659 De zaal was kleiner dan verwacht. 590 00:40:52,741 --> 00:40:56,501 Ik stelde me een enorme, gigantische rechtszaal voor. 591 00:40:58,998 --> 00:41:01,668 En toen kwamen de opperrechters binnen. 592 00:41:02,168 --> 00:41:05,628 Vanochtend behandelen we zaak 14-556… 593 00:41:05,713 --> 00:41:10,133 …Obergefell vs. Hodges en de aanverwante zaken. 594 00:41:10,217 --> 00:41:12,677 Ruth Bader Ginsburg is een held van me… 595 00:41:12,761 --> 00:41:18,771 …en ze is zo klein dat als ze achter het podium zit… 596 00:41:18,851 --> 00:41:22,271 …alleen haar hals en hoofd zichtbaar zijn. 597 00:41:22,354 --> 00:41:27,694 Maar als ze wat vraagt, is wel duidelijk dat ze sterk aanwezig is. 598 00:41:27,776 --> 00:41:30,696 Ons beeld van het huwelijk is veranderd. 599 00:41:30,779 --> 00:41:34,069 Het huwelijk was een verbintenis van een dominante man… 600 00:41:34,158 --> 00:41:36,618 …en een ondergeschikte vrouw. 601 00:41:36,702 --> 00:41:39,752 Zou dat een keus zijn die een staat zou mogen maken? 602 00:41:39,830 --> 00:41:42,540 Nee. -Vasthouden aan het huwelijk van vroeger? 603 00:41:42,625 --> 00:41:43,535 Absoluut niet. 604 00:41:43,626 --> 00:41:46,496 De rechters onderbreken hen constant. 605 00:41:46,587 --> 00:41:48,627 U hebt mijn vraag niet beantwoord. 606 00:41:48,714 --> 00:41:49,724 Beide kanten. 607 00:41:49,798 --> 00:41:51,878 Dit staat los van artikel 4. 608 00:41:51,967 --> 00:41:54,547 Het is een stroom van vragen en antwoorden. 609 00:41:54,637 --> 00:41:57,767 Het Congres mag de vrijheid van religie niet beperken. 610 00:41:57,848 --> 00:42:00,598 Nee. En ik… -Daarom blijft de vraag bestaan. 611 00:42:00,684 --> 00:42:02,854 Het is echt geweldig om te zien. 612 00:42:05,397 --> 00:42:09,647 Ik was daar voor de argumentatie van Obergefell… 613 00:42:09,735 --> 00:42:12,735 …en ik weet nog hoe de openbaar aanklager… 614 00:42:12,821 --> 00:42:15,951 …de wetten tegen het homohuwelijk verdedigde. 615 00:42:16,033 --> 00:42:19,873 Hij wordt gevraagd door rechter Kennedy, die zoals iedereen weet… 616 00:42:19,954 --> 00:42:21,794 …de doorslaggevende stem heeft: 617 00:42:21,872 --> 00:42:24,922 'En het respect voor de waardigheid van het stel?' 618 00:42:25,543 --> 00:42:28,213 En de advocaat-generaal van Michigan zegt: 619 00:42:28,295 --> 00:42:31,665 'De staat heeft geen interesse in hun waardigheid.' 620 00:42:31,757 --> 00:42:36,467 En de mensen, waaronder ik, dat moet gezegd, stonden paf. 621 00:42:37,805 --> 00:42:39,305 Het hof trekt zich terug. 622 00:42:39,390 --> 00:42:42,140 Dus de pleidooien zijn voorbij… 623 00:42:42,226 --> 00:42:46,186 …en je weet niet echt wanneer de rechtbank uitspraak zal doen. 624 00:42:46,772 --> 00:42:52,152 Dus ging Jim twee maanden lang naar elke dag waarop ze uitspraken deden. 625 00:42:52,236 --> 00:42:57,066 Als je een paar jaar geleden gevraagd had wat het 14e amendement was… 626 00:42:57,658 --> 00:42:59,028 …had ik dat niet geweten. 627 00:42:59,118 --> 00:43:02,578 Mijn kennis van de grondwet was zoals die van veel mensen. 628 00:43:02,663 --> 00:43:05,673 Ik kende een aantal amendementen uit mijn hoofd. 629 00:43:05,749 --> 00:43:08,499 Of wat ze inhielden, niet per se de cijfers… 630 00:43:08,586 --> 00:43:11,086 …maar ik kende de grondwet niet echt. 631 00:43:11,171 --> 00:43:14,841 Maar deze beslissing is gestut op het 14e amendement. 632 00:43:17,344 --> 00:43:20,644 UITSPRAAK IN OBERGEFELL VS. HODGES 633 00:43:21,765 --> 00:43:24,765 De opperrechter laat Kennedy het vonnis voorlezen. 634 00:43:24,852 --> 00:43:30,732 Rechter Kennedy leest ons vonnis voor in zaak 14-556, Obergefell tegen Hodges. 635 00:43:30,816 --> 00:43:33,106 Ik schoot omhoog in mijn stoel… 636 00:43:33,777 --> 00:43:36,987 …pakte mijn vriend vast en dacht: oké, hier komt het. 637 00:43:39,491 --> 00:43:44,001 'De aard van onrecht is dat we het niet altijd in het hier en nu beseffen. 638 00:43:45,414 --> 00:43:49,714 De generaties die de Bill of Rights en het 14e amendement schreven… 639 00:43:49,793 --> 00:43:54,843 …veronderstelden niet alle dimensies van de vrijheid te kennen… 640 00:43:55,799 --> 00:43:59,639 …dus vertrouwden ze de toekomstige generaties… 641 00:43:59,720 --> 00:44:04,600 …een handvest toe dat ieders recht om van vrijheid te genieten beschermt… 642 00:44:05,309 --> 00:44:07,229 …terwijl we leren wat dat is.' 643 00:44:11,940 --> 00:44:13,360 Iedereen wist… 644 00:44:15,194 --> 00:44:16,704 …hoe belangrijk… 645 00:44:17,821 --> 00:44:19,281 …die gebeurtenis was. 646 00:44:20,824 --> 00:44:22,454 'Er is geen dieper verbond. 647 00:44:22,534 --> 00:44:25,334 Het huwelijk belichaamt het hoogste ideaal… 648 00:44:25,412 --> 00:44:30,132 …op het vlak van liefde, trouw, toewijding, opoffering en familie. 649 00:44:30,793 --> 00:44:32,753 Door een huwelijk aan te gaan… 650 00:44:33,337 --> 00:44:37,047 …vormen twee mensen iets groters dan ze zelf ooit waren. 651 00:44:37,800 --> 00:44:40,760 Zoals sommige eisers in deze zaken laten blijken… 652 00:44:40,844 --> 00:44:44,394 …is het een liefde die zelfs na de dood kan blijven bestaan. 653 00:44:45,224 --> 00:44:50,604 Je zou je vergissen als je zou zeggen dat ze het huwelijk niet respecteren. 654 00:44:50,688 --> 00:44:51,648 Hun pleidooi… 655 00:44:53,107 --> 00:44:54,937 …is dat ze het wel respecteren… 656 00:44:55,651 --> 00:45:00,281 …en wel dusdanig dat ze dat huwelijk voor zichzelf najagen. 657 00:45:01,907 --> 00:45:04,077 Hun onveranderlijke aard vereist… 658 00:45:05,577 --> 00:45:10,037 …dat het homohuwelijk hun enige weg is om deze gelofte in te lossen. 659 00:45:12,084 --> 00:45:16,094 Ze vragen om gelijke waardigheid voor de wet. 660 00:45:16,672 --> 00:45:19,682 De grondwet geeft hun dat recht.' 661 00:45:22,302 --> 00:45:26,642 Ik weet nog dat ik naar buiten keek en de gezichten van die mensen zag. 662 00:45:26,724 --> 00:45:30,734 Sommige huilden als kinderen, met tranen die over hun wangen rolden. 663 00:45:32,604 --> 00:45:37,784 Niemand is ongevoelig wanneer er zoiets intens gebeurt. 664 00:45:39,069 --> 00:45:42,449 Het was een van de mooiste dingen die ik ooit gezien heb. 665 00:45:42,531 --> 00:45:45,911 Ik zal mijn kinderen en kleinkinderen vertellen… 666 00:45:45,993 --> 00:45:48,123 …dat ik erbij was toen het hof zei: 667 00:45:48,203 --> 00:45:52,963 'De deur is open, ga naar buiten als volwaardige leden van de samenleving.' 668 00:46:04,344 --> 00:46:07,564 Allereerst dacht ik: John, ik mis je. Was je maar hier. 669 00:46:07,639 --> 00:46:10,849 Ik wou dat je dit geweten had en meegemaakt had. 670 00:46:14,188 --> 00:46:15,108 En die… 671 00:46:16,064 --> 00:46:22,454 …emotie, dat gevoel werd snel gevolgd door een verrassend besef. 672 00:46:23,906 --> 00:46:26,616 Het was de eerste keer in mijn leven als homo… 673 00:46:28,494 --> 00:46:30,454 …dat ik me gelijkwaardig voelde. 674 00:46:33,540 --> 00:46:35,920 We gaan terug naar het Hooggerechtshof. 675 00:46:36,001 --> 00:46:39,091 We zien stagiairs met het vonnis naar buiten rennen. 676 00:46:39,171 --> 00:46:41,921 Hier komt onze stagiair met de beslissing. 677 00:46:42,007 --> 00:46:44,967 Het hof heeft uitspraak gedaan. Hier is het. 678 00:46:45,052 --> 00:46:50,892 Het 14e amendement vereist dat een staat twee mensen van hetzelfde geslacht huwt… 679 00:46:50,974 --> 00:46:55,484 …en een huwelijk te erkennen tussen twee mensen van hetzelfde geslacht… 680 00:46:55,562 --> 00:46:58,862 Ik zat in de rechtszaal tussen mijn vrienden… 681 00:46:58,941 --> 00:47:02,241 …en wist dat de mensen buiten op de hoogte waren… 682 00:47:02,319 --> 00:47:04,029 …en dat er gefeest werd… 683 00:47:04,112 --> 00:47:05,662 …dat ze het vierden. 684 00:47:05,739 --> 00:47:08,659 En ik wilde snel naar hen toe. 685 00:47:12,079 --> 00:47:15,209 Al en ik liepen arm in arm voorop in de groep… 686 00:47:15,290 --> 00:47:17,840 …en de menigte splitste zich op voor ons. 687 00:47:18,669 --> 00:47:23,879 We zetten een stap en ze maakten plaats en mensen huilden en juichten… 688 00:47:23,966 --> 00:47:26,216 …zongen en vierden feest. 689 00:47:26,301 --> 00:47:30,641 We kwamen op het bordes en zagen al de demonstranten… 690 00:47:30,722 --> 00:47:32,982 …die koren die zongen… 691 00:47:33,058 --> 00:47:37,348 …en een hoop kabaal, met al die geluiden tegelijk… 692 00:47:37,437 --> 00:47:39,267 …en heel de pers om hem heen… 693 00:47:39,356 --> 00:47:41,936 …met Jim die in 25 microfoons praat. 694 00:47:42,025 --> 00:47:43,935 Ik wil mijn advocaten bedanken. 695 00:47:44,027 --> 00:47:48,617 En vooral Al Gerhardstein, die me bijstond tijdens elke stap. 696 00:47:48,699 --> 00:47:50,119 En de president belde. 697 00:47:50,200 --> 00:47:52,370 Spreek ik met Jim? -Ja, president. 698 00:47:52,452 --> 00:47:54,582 Ik wil je feliciteren. 699 00:47:54,663 --> 00:47:58,673 En terwijl hij met Obama praat, komt Biden op de voicemail. 700 00:47:58,750 --> 00:48:01,630 Je was een geweldig voorbeeld voor mensen… 701 00:48:01,712 --> 00:48:04,842 …en je brengt een verandering teweeg in dit land. 702 00:48:04,923 --> 00:48:05,843 Ja. Bedankt. 703 00:48:05,924 --> 00:48:08,394 Dat was een van die momenten… 704 00:48:08,468 --> 00:48:12,308 …die je niet over kunt doen en niet over wilt doen. 705 00:48:14,474 --> 00:48:19,024 Het was super om door die menigte te lopen en de liefde te voelen. 706 00:48:19,646 --> 00:48:23,606 Liefde is liefde. 707 00:48:24,234 --> 00:48:28,664 De dag eindigt in Cincinnati met homoparen die trouwen… 708 00:48:28,739 --> 00:48:31,409 …en het feest begint. 709 00:48:31,491 --> 00:48:35,751 Gezien de macht die het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten ons gaf… 710 00:48:35,829 --> 00:48:39,499 …zijn we hier vandaag samen om de kracht van liefde te vieren. 711 00:48:39,583 --> 00:48:41,673 Bevestig je gelofte met een kus. 712 00:48:47,633 --> 00:48:50,683 En de dag erop ging dat door met de Gay Pride. 713 00:48:54,723 --> 00:48:59,733 Hoeveel zaken eindigen nu met een parade door het centrum van de stad… 714 00:48:59,811 --> 00:49:01,861 …en mensen die uit hun dak gaan? 715 00:49:02,648 --> 00:49:04,608 Fijne Pride. 716 00:49:04,691 --> 00:49:08,781 Er stonden zoveel jonge mensen op de stoep… 717 00:49:08,862 --> 00:49:13,282 …die Jim aankeken en stilletjes fluisterden: 718 00:49:13,367 --> 00:49:15,697 'Bedankt.' 719 00:49:16,286 --> 00:49:21,576 Honderden mensen die zeggen dat dit is zoals het hoort te zijn. 720 00:49:22,167 --> 00:49:26,757 Zo door die stad trekken die zo drastisch was veranderd… 721 00:49:26,838 --> 00:49:29,008 …van de meest homofobische stad… 722 00:49:29,675 --> 00:49:33,045 …tot deze prachtige, gastvrije plek. 723 00:49:35,847 --> 00:49:37,097 Dat vergeet ik nooit. 724 00:49:38,433 --> 00:49:42,903 John zou het vast ongelooflijk hilarisch hebben gevonden. 725 00:49:43,605 --> 00:49:50,445 Als je hem had gezegd dat zijn ziekte tot een historische omslag had geleid… 726 00:49:50,529 --> 00:49:52,859 …in het Amerikaanse rechtssysteem… 727 00:49:53,407 --> 00:49:55,487 …zou hij zo hebben gekeken. 728 00:49:55,575 --> 00:49:58,405 Zo van: 'Moet je horen.' 729 00:49:58,495 --> 00:50:00,155 Zo'n soort blik. 730 00:50:00,247 --> 00:50:01,787 Maar ik zie hem al zeggen: 731 00:50:01,873 --> 00:50:05,503 'Tante Tootie, het draait echt allemaal om liefde. 732 00:50:06,795 --> 00:50:08,295 Daar draait het om.' 733 00:50:08,380 --> 00:50:10,090 Snap je? Hij legt het me uit. 734 00:50:10,173 --> 00:50:15,053 Ik denk dat hij dat zou hebben gezegd. 735 00:50:15,137 --> 00:50:18,057 Ik denk dat hij er ongelooflijk trots op zou zijn… 736 00:50:18,140 --> 00:50:21,230 …dat zijn huwelijk daaraan bijgedragen heeft. 737 00:50:22,853 --> 00:50:26,773 DE ZAAK IS ROND 738 00:50:33,155 --> 00:50:37,025 WAARDIGHEID VOOR IEDEREEN HOMOHUWELIJK IN ALLE STATEN LEGAAL 739 00:50:37,117 --> 00:50:41,197 Er bleek opnieuw dat gewetensvolle pogingen… 740 00:50:41,288 --> 00:50:45,538 …om de regels van de grondwet op onze levens in de VS toe te passen… 741 00:50:45,625 --> 00:50:48,045 …tot buitengewone momenten kunnen leiden. 742 00:50:48,962 --> 00:50:53,052 Dat is de kern van het 14e amendement, de betekenis van burgerrechten… 743 00:50:53,133 --> 00:50:57,143 …de rechten die je als persoon echt moet hebben… 744 00:50:57,220 --> 00:51:00,970 …om volledig deel uit te maken van de maatschappij. 745 00:51:01,516 --> 00:51:06,516 Door dit idee omtrent burgerrechten, de mensenrechten te erkennen… 746 00:51:07,314 --> 00:51:10,114 We zijn nu 150 jaar verder… 747 00:51:10,192 --> 00:51:14,112 …en zijn nu nog steeds aan het leren wat dat betekent. 748 00:51:15,906 --> 00:51:20,576 Lang geleden kon ik je niets vertellen over het 14e amendement… 749 00:51:21,369 --> 00:51:22,749 …maar nu ken ik het… 750 00:51:22,829 --> 00:51:28,089 …en begrijp ik waarom dat amendement zo'n belangrijk instrument is… 751 00:51:28,168 --> 00:51:30,838 …om gelijke behandeling te garanderen. 752 00:51:30,921 --> 00:51:36,221 Het helpt ons richting de Amerikaanse waarde 'Wij het volk'… 753 00:51:36,301 --> 00:51:40,681 …en aan die verplichtingen voldoen is een van de meest zinvolle dingen. 754 00:51:41,181 --> 00:51:44,431 Dat dreef me. Ik moest mijn beloftes aan John nakomen. 755 00:51:45,018 --> 00:51:47,308 Ik deed het omdat ik van hem hield. 756 00:51:49,106 --> 00:51:50,226 De liefde wint. 757 00:51:50,315 --> 00:51:51,645 Die dag in elk geval. 758 00:51:54,736 --> 00:51:57,856 DE LIEFDE WINT 759 00:51:57,948 --> 00:52:03,618 Het is gebleken dat het 14e amendement een baken van inclusiviteit kan zijn… 760 00:52:03,703 --> 00:52:08,293 …een brug naar een Amerika dat onze liefde voor elkaar eert. 761 00:52:08,959 --> 00:52:10,669 Dankzij het 14e amendement… 762 00:52:10,752 --> 00:52:16,802 …wordt de LHBTI-gemeenschap niet meer gevreesd… 763 00:52:16,883 --> 00:52:19,263 …maar behandeld als mensen… 764 00:52:19,845 --> 00:52:24,345 …als levende, ademende mensen die gelijke rechten verdienen. 765 00:52:25,642 --> 00:52:26,812 En net als hen… 766 00:52:27,310 --> 00:52:33,480 …is er nog een groep die streed om als mensen erkend te worden. 767 00:52:33,567 --> 00:52:38,107 Ze zagen het 14e amendement ook als een weg naar de Amerikaanse droom… 768 00:52:38,780 --> 00:52:41,530 …maar ze stuitten op een muur. 769 00:53:12,939 --> 00:53:17,939 Ondertiteld door: Robby van den Hoek