1
00:00:09,634 --> 00:00:15,604
Yüce Mahkeme Yargıçları
200 yıldır ulusumuzun

2
00:00:16,141 --> 00:00:20,311
esas yönetim aracı olarak
işlev gören büyük Anayasa'nın

3
00:00:20,979 --> 00:00:23,609
koruyucularıdır.

4
00:00:23,690 --> 00:00:27,190
Hayallerin canlı kalmasını sağlayan

5
00:00:28,653 --> 00:00:32,703
erkek ve kadınların
azim dolu çabaları olmasaydı

6
00:00:32,782 --> 00:00:35,372
bugün asla burada olamazdım.

7
00:00:35,452 --> 00:00:37,582
Susan B. Anthony,

8
00:00:37,662 --> 00:00:43,252
Elizabeth Cady Stanton
ve Harriet Tubman gibileri geliyor akla.

9
00:00:44,544 --> 00:00:49,634
O cesur insanların geride bıraktıklarını
daha ileriye taşımakla yükümlüyüm.

10
00:00:50,717 --> 00:00:52,087
Vakit geldi!

11
00:00:52,177 --> 00:00:54,597
Adalet yerini bulmalı.

12
00:00:56,139 --> 00:01:00,769
Kadınlar ve erkekler kanun önünde
eşit konum ve itibara sahip kişilerdir

13
00:01:00,852 --> 00:01:06,652
ve 14. Değişikliğin Eşit Koruma Hükmü'nün
doğru yorumlanması hususunda

14
00:01:06,733 --> 00:01:12,783
aktivist bir taraf tutmanın
asla söz konusu olmadığı kanaatindeyim.

15
00:01:18,078 --> 00:01:20,408
Amerika'da her bir neslin

16
00:01:20,497 --> 00:01:24,327
14. Değişiklik vaadini gerçek kılmak için
nasıl mücadele edeceğine

17
00:01:24,417 --> 00:01:26,497
karar vermesi gerekiyor.

18
00:01:26,586 --> 00:01:31,716
Zorlukla kazanılan hakları geri almak için
aralıksız bir saldırı yapılıyor.

19
00:01:34,094 --> 00:01:36,724
Üreme hakları ve üreme kontrolü

20
00:01:36,805 --> 00:01:40,135
kadınların eşit vatandaşlığı için
kesinlikle elzemdir.

21
00:01:40,225 --> 00:01:45,015
Bana "Eşit koruma mı
bireysel özerklik mi?" diye sorarsanız

22
00:01:45,105 --> 00:01:47,475
cevabım "İkisi de." olur.

23
00:01:48,900 --> 00:01:50,740
Geri dönmeyeceğiz.

24
00:01:50,819 --> 00:01:53,989
ABD'de kürtaja erişim
kesintiye uğrayabilir.

25
00:01:54,072 --> 00:01:56,832
Böyle bir dünyaya doğru
gidiyor olabiliriz.

26
00:01:56,908 --> 00:01:58,618
Bu bir adalet komedisi.

27
00:01:58,701 --> 00:02:01,751
Benim bedenim, benim kararım.

28
00:02:01,830 --> 00:02:05,790
Ve bu olduğu takdirde
14. Değişiklik hiç hesaba katmadığımız

29
00:02:05,875 --> 00:02:08,415
bir kısıtlamaya maruz kalacak.

30
00:02:11,422 --> 00:02:15,302
Kadını kontrol eden devlet

31
00:02:16,219 --> 00:02:20,099
hem onun tam özerkliğini

32
00:02:20,181 --> 00:02:23,391
hem de erkeklerle
tam eşitliğini inkâr ediyor.

33
00:02:23,476 --> 00:02:24,806
AMERİKA'YI YÖNETEN ERKEKLER

34
00:02:24,894 --> 00:02:27,064
KADIN HAYATINI KONTROLE
NİYE BU KADAR MERAKLI?

35
00:02:27,147 --> 00:02:30,187
Eşit katılımcı muamelesi için
verilen bu mücadele

36
00:02:30,275 --> 00:02:34,485
gerçekten de daha mükemmel bir birliği
beraberinde getirecektir.

37
00:02:40,076 --> 00:02:42,906
KONTROL

38
00:02:46,666 --> 00:02:48,916
Son yıllarda Kadın Hareketi

39
00:02:49,002 --> 00:02:53,462
kadınların eşitliğine, özgürlüğüne,
hayatlarını kontrol etme hakkına

40
00:02:54,257 --> 00:02:59,137
ve vatandaşlar olarak eşit koşul haklarına
dönük saldırılar nedeniyle canlandı.

41
00:02:59,888 --> 00:03:01,428
Ve bu haklar

42
00:03:01,514 --> 00:03:04,934
ilk olarak 1970'lerde
günümüzdeki kadınlar gibi

43
00:03:05,018 --> 00:03:09,728
14. Değişiklik kapsamında eşitlik
talep eden  kadın gruplarınca elde edildi.

44
00:03:09,814 --> 00:03:12,864
Binlerce erdemli kadın
ansızın caddelere çıktı

45
00:03:12,942 --> 00:03:16,452
ve 60'ların azınlık hareketindeki gibi
protesto düzenleyip

46
00:03:16,529 --> 00:03:18,989
ekonomik hak ve siyasi güç talep ettiler.

47
00:03:19,073 --> 00:03:20,533
Ana talep, eşit haklar.

48
00:03:20,617 --> 00:03:23,037
Eşit iş bulma hakkı, saygı görme…

49
00:03:23,119 --> 00:03:25,119
Bunlar hiç de uçuk talepler değil.

50
00:03:25,205 --> 00:03:27,705
Erkekler bunlara yıllardır sahip.

51
00:03:27,790 --> 00:03:33,000
70'lerin kadınları
Medeni Haklar hareketini temel alır.

52
00:03:33,630 --> 00:03:37,590
14. Değişikliğin kapsamının
ülkede daha önce görülmedik şekilde

53
00:03:37,675 --> 00:03:40,085
genişletilmesini talep ederler.

54
00:03:40,845 --> 00:03:45,055
Ama 70'lerin kadınları 14. Değişiklik'le
eşitlik kazanabilmek için

55
00:03:45,141 --> 00:03:46,561
hayatları, bedenleri

56
00:03:47,185 --> 00:03:50,355
ve biz Amerikalıların,
kadının toplumdaki yerine dair

57
00:03:50,438 --> 00:03:57,358
birbirimize söylediklerimizin üzerinde
kontrol sahibi olması gerekiyor.

58
00:03:57,445 --> 00:03:59,985
Üç atım, üç köpeğim, bir de karım var.

59
00:04:01,491 --> 00:04:03,701
Sıralamayı bir gözden geçirseniz mi?

60
00:04:03,785 --> 00:04:06,195
Yok, o sahip olduğum en güzel hayvandır.

61
00:04:07,872 --> 00:04:10,422
-Sahip mi? Ben gideyim.
-Vay canına!

62
00:04:12,418 --> 00:04:15,338
Devamlı bir kadın ortağım
olsun istemezdim.

63
00:04:15,421 --> 00:04:17,671
İşlerini yapabiliyorlarsa iyi.

64
00:04:17,757 --> 00:04:21,337
Ama kadın bir polisin bir polis memuruyla

65
00:04:21,427 --> 00:04:26,427
ekip arabasında çalışması
bir süre sonra sorun oluşturacaktır.

66
00:04:26,516 --> 00:04:30,936
Bu toplumda erkekler ve kadınlar
uzun zamandır beraber çalışıyor.

67
00:04:31,020 --> 00:04:33,610
Erkeklerin de kadınların da anlayacağı

68
00:04:33,690 --> 00:04:37,150
bir eşitlik tanımı için
mücadele etmeliyiz, bunu biliyoruz.

69
00:04:37,235 --> 00:04:41,235
Biz güçle ilgili bir hareketiz,
halkla ilişkiler hareketi değil.

70
00:04:41,322 --> 00:04:44,582
Güç yapısının mevcut hâline
meydan okuyoruz.

71
00:04:45,368 --> 00:04:50,828
1970'lerde Kadın Hareketi
Anayasa'nın kadınları koruduğunu

72
00:04:50,915 --> 00:04:55,335
Mahkeme'ye kabul ettirmek için
en iyi stratejiyi bulmaya çalışır.

73
00:04:55,420 --> 00:05:00,380
Amerikalı kadınlar 14. Değişiklik'te

74
00:05:00,466 --> 00:05:06,006
eşit koruma için
yeni bir ihtimal görecektir.

75
00:05:07,181 --> 00:05:12,941
14. Değişikliği
cinsiyet yönünden yeniden inceledim

76
00:05:13,646 --> 00:05:18,356
ve medeni haklara ilişkin
emsal kararlardan faydalanmak suretiyle

77
00:05:18,443 --> 00:05:21,363
14. Değişikliğin
cinsiyet nedenli ayrımcılığa

78
00:05:21,446 --> 00:05:27,406
açıkça uygulanabilir
kılınarak kullanılmasını

79
00:05:27,493 --> 00:05:28,493
tavsiye ediyorum.

80
00:05:28,578 --> 00:05:32,118
Pekâlâ, bu kişinin kim olduğunu
bilmiyor olabilirsiniz.

81
00:05:32,206 --> 00:05:33,786
Adı Pauli Murray.

82
00:05:33,875 --> 00:05:37,545
Çağının en parlak hukukçularından biri.

83
00:05:37,628 --> 00:05:42,298
Kadın Hakları Hareketi'nin
çok önemli bir figürü

84
00:05:42,383 --> 00:05:46,103
ve bu alanda bir öncüdür
ama hakkı nadiren teslim edilir.

85
00:05:46,220 --> 00:05:48,140
Bu yüzden onu yüceltmek isterim.

86
00:05:48,681 --> 00:05:50,101
Bir kölenin torunu,

87
00:05:50,183 --> 00:05:52,693
bir köle sahibinin torunun torunu,

88
00:05:52,769 --> 00:05:54,309
olağanüstü bir avukat.

89
00:05:54,937 --> 00:05:59,277
1940'larla 70'ler arasındaki
Medeni Haklar mücadelesi hikâyesinin

90
00:05:59,359 --> 00:06:02,069
hangi silsilesine bakarsanız bakın

91
00:06:02,653 --> 00:06:04,953
en başında hep Pauli çıkar.

92
00:06:08,284 --> 00:06:12,464
Jim Crow Kuzey Carolina'sında büyüyen
Pauli Murray şu düsturla yaşar:

93
00:06:13,122 --> 00:06:15,462
"Öfkelenme, aklını kullan."

94
00:06:16,334 --> 00:06:21,054
Rosa Park'tan 15 yıl önce
otobüste koltuğundan kalkmayı reddeder.

95
00:06:21,589 --> 00:06:26,389
Howard Üniversitesinde okurken
14. Değişiklik hakkında ürettiği tezleri

96
00:06:26,469 --> 00:06:31,889
Thurgood Marshall benimseyip
Brown-Eğitim Kurulu davasında kullanır.

97
00:06:32,558 --> 00:06:37,398
Ama Pauli Murray, Beyaz Amerikalılarla
Siyah Amerikalıların eşitliğiyle yetinmez.

98
00:06:37,939 --> 00:06:41,229
14. Değişikliğin kapsamının genişletilerek

99
00:06:41,317 --> 00:06:44,647
kadınlara erkeklerle
tam eşitlik verilebileceğine inanır.

100
00:06:45,988 --> 00:06:51,538
Cinsiyete dayalı ayrımcılık
ırka dayalı ayrımcılıkla akrabadır, der.

101
00:06:52,328 --> 00:06:56,958
Büyük ölçüde Pauli Murray'in dehası

102
00:06:57,041 --> 00:07:02,631
ve onun oluşturduğu çerçeve vasıtasıyla,
14. Değişiklik'ten kaynaklanan

103
00:07:02,713 --> 00:07:06,223
bir tür Rönesans ihtimali doğar.

104
00:07:06,300 --> 00:07:10,720
Kız kardeşlerimizi özgür bırakın,
benliğimizi özgür bırakın!

105
00:07:10,847 --> 00:07:14,637
Medeni Haklar Hareketi'ni izleyen
bir Kadın Hareketi vardı.

106
00:07:14,725 --> 00:07:17,015
Toplumsal değişim ve huzursuzluk vardı

107
00:07:17,103 --> 00:07:20,523
ve bir an oldu,
değişim zamanı geldi çattı.

108
00:07:20,606 --> 00:07:23,816
14. Değişikliğin
kadınları kapsamasını istiyoruz.

109
00:07:26,279 --> 00:07:28,159
Peki buralara nasıl geldik?

110
00:07:28,239 --> 00:07:32,199
Kadınların Anayasa'nın
bir parçası olduğu ortada değil mi?

111
00:07:33,035 --> 00:07:37,865
Meğer bu mücadele
14. Değişikliğin yaratılmasından öncesine,

112
00:07:38,499 --> 00:07:40,959
ülkemizin kurulmasına kadar gidiyormuş.

113
00:07:43,671 --> 00:07:46,881
AMERİKA'NIN KURULUŞU, 1776

114
00:07:46,966 --> 00:07:51,966
İnsanlar "Anayasa'da şöyle yazıyor,
Anayasa'da böyle yazıyor." demeyi sever.

115
00:07:52,054 --> 00:07:54,274
Aslında Anayasa'da çok şey yazmaz.

116
00:07:54,348 --> 00:07:55,768
HAKLAR BİLDİRGESİ

117
00:07:55,850 --> 00:08:00,650
Anayasa'da kadınlardan,
hele haklarından hiç söz edilmez.

118
00:08:00,730 --> 00:08:01,810
Abigail Adams

119
00:08:01,898 --> 00:08:06,108
kocasına kadınları unutmamasını
tembihler ama onlar unuturlar.

120
00:08:06,194 --> 00:08:09,074
Bu, halk tarafından yönetilen
bir devlet olmalı.

121
00:08:09,155 --> 00:08:12,695
Kadınlar kanun önünde eşit sayılmıyordu.

122
00:08:13,743 --> 00:08:16,083
Kadınlar düpedüz hesaba katılmamıştı.

123
00:08:16,162 --> 00:08:20,422
Kadınlar bunu talep etmemiş,
ses çıkarmamış,  fısıldaşmamış değildi.

124
00:08:20,500 --> 00:08:24,960
Belge, cinsiyet ilişkilerini ters yüz
etmek için tasarlanmamıştı sadece.

125
00:08:27,840 --> 00:08:30,590
14. Değişiklik meclisten geçtiğinde

126
00:08:30,676 --> 00:08:36,306
herkesin aklında
ırk temelli ayrımcılık vardı.

127
00:08:36,390 --> 00:08:41,310
Kadınlar bunun sadece
Afrikalı Amerikalılar değil herkes için

128
00:08:41,395 --> 00:08:42,355
olmasını umuyor.

129
00:08:42,438 --> 00:08:44,568
İç Savaş'tan önce bile,

130
00:08:44,649 --> 00:08:47,779
14. Değişiklik
daha kimsenin aklına gelmemişken

131
00:08:47,860 --> 00:08:50,320
kadınlar itiraz ediyordu.

132
00:08:50,404 --> 00:08:54,704
Kadın Hakları Hareketi evliliği
bir nevi kadın köleliği olarak görür.

133
00:08:54,784 --> 00:08:59,754
Ve söz konusu fikre göre kadınlar kendi
emeklerine ve bedenlerine sahip değiller.

134
00:08:59,830 --> 00:09:06,000
Bu statü ilişkilerinin
14. Değişiklik'le bozulacağını umarlar.

135
00:09:06,837 --> 00:09:10,127
Siyahlarla Beyazlar arasında
eşitlik getirebiliyorsa

136
00:09:10,216 --> 00:09:14,346
kadınlarla erkekler arasında
neden getirmesin?

137
00:09:16,931 --> 00:09:21,311
Korktukları başlarına gelir
ve Değişikliğin kapsamına alınmazlar.

138
00:09:23,354 --> 00:09:25,944
14. Değişikliğin belirli bir amacı vardı.

139
00:09:26,023 --> 00:09:28,323
Kadınlar için eşitliği içermiyordu.

140
00:09:28,985 --> 00:09:31,525
14. Değişiklik onlara hak tanımıyordu.

141
00:09:31,612 --> 00:09:33,492
Statükoyu muhafaza ediyordu.

142
00:09:34,448 --> 00:09:39,868
14. Değişiklik kölelik hukuksuzluğunu
bertaraf etmeye odaklanıyor

143
00:09:39,954 --> 00:09:42,004
ve kadınları dışarıda bırakıyor.

144
00:09:43,124 --> 00:09:48,094
14. Değişikliği tasarlayanlar
feminist değildi.

145
00:09:49,380 --> 00:09:55,550
14. Değişiklik kadın hakları davası için
talihsiz bir başlangıç oldu.

146
00:09:55,636 --> 00:09:57,716
Feministler öfkelendi.

147
00:10:01,392 --> 00:10:03,102
"Kadınlar köleleştirilmedi.

148
00:10:03,185 --> 00:10:05,225
Bilgiden yoksun bırakılmadılar.

149
00:10:05,313 --> 00:10:07,063
Küçük düşürülmediler.

150
00:10:07,148 --> 00:10:10,278
Cinsiyetleri yüzünden
peşin fikir mağduru olmuyorlar.

151
00:10:10,359 --> 00:10:14,569
Aksine, itibar ediliyor,
onurlandırılıyor ve seviliyorlar.

152
00:10:15,364 --> 00:10:16,954
Şayet hak ediyorlarsa."

153
00:10:18,909 --> 00:10:20,749
Kadınların tarihteki rolünü

154
00:10:20,828 --> 00:10:24,208
ve en belirgin
aşağılanma yollarını kavramak için

155
00:10:24,290 --> 00:10:26,500
aile yasalarından başlamak gerek.

156
00:10:26,584 --> 00:10:32,264
Gelenek hukukuna göre evlilikte
karı ve kocanın tüzel kişiliği tektir

157
00:10:32,340 --> 00:10:34,090
ve o tek kişi kocadır.

158
00:10:34,175 --> 00:10:38,345
Koca, karısını himayesi altına alır
ve onun toplumsal yüzü olur.

159
00:10:39,930 --> 00:10:42,770
Yasal hakkınız, dava ehliyetiniz olmazdı.

160
00:10:42,850 --> 00:10:45,810
Hukuki olarak yoktunuz,
mal sahibi olamazdınız.

161
00:10:45,895 --> 00:10:48,105
Jüride görev almanız yasaktı.

162
00:10:48,189 --> 00:10:50,609
Kişisel maaş hakkınız olmazdı.

163
00:10:50,691 --> 00:10:54,781
Hayattaki temel medeni hakların
hiçbirine sahip değildiniz.

164
00:10:54,862 --> 00:10:59,912
Toplumsal alanda çalışmak,
maaş kazanmak erkeğin işidir.

165
00:11:00,660 --> 00:11:04,540
Kadınlar ürkektir.
Ait oldukları yer özel alandır.

166
00:11:04,622 --> 00:11:07,712
Evde çocuklara bakarlar.

167
00:11:09,126 --> 00:11:11,336
Bunlar sadece sosyal tabular değildi.

168
00:11:11,420 --> 00:11:15,720
Kadınlar medeni toplumun kurumlarından da
resmen kısıtlanıyorlardı.

169
00:11:16,258 --> 00:11:19,678
Kadınların alanı
özel alandı, erkeklerinkiyse

170
00:11:20,262 --> 00:11:23,272
toplum, iş yeri, pazar yeri.

171
00:11:30,272 --> 00:11:35,442
Buna rağmen kadınlar 14. Değişikliğin
kendilerini de kapsaması için çok çalıştı.

172
00:11:37,405 --> 00:11:40,275
BRADWELL-ILLINOIS EYALETİ, 1872

173
00:11:41,784 --> 00:11:42,744
YAYINCI/AKTİVİST

174
00:11:42,785 --> 00:11:45,995
"Kadınların birey olarak
düşünüp hareket etme hakkı vardır.

175
00:11:46,080 --> 00:11:48,790
Ulu Tanrı bunun aksini isteseydi

176
00:11:48,874 --> 00:11:52,174
Havva'yı kafese koyup
anahtarı Adem'e verirdi."

177
00:11:52,253 --> 00:11:55,923
Myra Bradwell
Illinois'de yaşayan bir kadındır.

178
00:11:56,006 --> 00:11:58,586
Evlidir ama avukat olmak ister.

179
00:11:59,427 --> 00:12:01,467
Davasını Yüce Mahkemeye taşır

180
00:12:01,554 --> 00:12:06,984
ve baroda asla kadın avukat olamayacağını
ima eden gelenek hukuku kurallarının

181
00:12:07,059 --> 00:12:10,939
14. Değişiklik tarafından
altüst edildiğini iddia eder.

182
00:12:11,021 --> 00:12:15,071
14. Değişikliğin bahşettiği
vatandaşlık imtiyazları

183
00:12:15,151 --> 00:12:18,531
veya bağışıklıklarına göre
avukat olma hakkı olduğunu savunur.

184
00:12:18,612 --> 00:12:19,572
DEĞİŞİKLİK

185
00:12:19,655 --> 00:12:23,575
Tüm vatandaşlara kişisel özgürlük
garanti eden bu yeni değişiklik

186
00:12:23,659 --> 00:12:26,749
Erkek ve kadınlara
Anayasa'da eşit muamele demekti.

187
00:12:28,748 --> 00:12:34,298
Yüce Mahkeme 14. Değişiklik metnini okur
ve durumun öyle olmadığını söyler.

188
00:12:34,378 --> 00:12:40,428
Mahkeme "Hayır." dedi.
"Kadınlar erkeklerden doğal olarak

189
00:12:40,509 --> 00:12:44,559
farklı ve daha ürkek olduğundan,
devletin kadınlara karşı

190
00:12:44,638 --> 00:12:47,888
ayrımcılık yapmaya izni vardır." der.

191
00:12:47,975 --> 00:12:52,095
"Erkek, kadının koruyucusu
ve savunucusudur ya da öyle olmalıdır.

192
00:12:52,188 --> 00:12:56,318
Dişiliğin hem doğal hem de münasip olan
ürkekliği ve narinliği

193
00:12:56,400 --> 00:12:59,650
kadınları medeni yaşamdaki
çoğu iş için uygunsuz kılar.

194
00:12:59,737 --> 00:13:02,777
Kadınların esas kaderi ve vazifesi

195
00:13:02,865 --> 00:13:07,035
eş ve anne olarak ödevlerini
soyluca ve şefkatle icra etmektir.

196
00:13:07,119 --> 00:13:08,909
Bu, Yaradan'ın kanunudur."

197
00:13:10,331 --> 00:13:14,001
Seçmen, işçi vesaire olarak
toplumsal alanda bulunmaya

198
00:13:14,084 --> 00:13:16,754
aslında ihtiyaçları yoktur.

199
00:13:17,505 --> 00:13:21,965
Kendileri için belirlenen şeritte
eş ve anne olarak kalmak zorundadırlar.

200
00:13:22,468 --> 00:13:28,848
Tarih boyunca kadınları önemsiz
veya farklı saymamızın tüm sebeplerinin

201
00:13:28,933 --> 00:13:32,813
tek bir fikirde buluştuğunu görüyorsunuz

202
00:13:32,895 --> 00:13:34,855
ve bu sebeplerin hepsi

203
00:13:34,939 --> 00:13:38,689
kadının eşit haklar talebini
reddetmek için kullanılıyor.

204
00:13:38,776 --> 00:13:44,066
Ben Myra Bradwell olarak,
kadın olduğum için

205
00:13:44,156 --> 00:13:46,076
kaderimin

206
00:13:46,158 --> 00:13:51,748
çocuk yapmak, eş olmak ve evle ilgilenmek
olarak yazıldığını duyduğumda

207
00:13:51,831 --> 00:13:54,291
deliye dönüyorum.

208
00:13:54,375 --> 00:13:56,915
Mahkeme'nin bilfiil yaptığı şey,

209
00:13:57,002 --> 00:14:02,802
son derece ataerkil bir dünya tasavvurunu

210
00:14:02,883 --> 00:14:04,553
Anayasa'ya yazmaktır.

211
00:14:04,635 --> 00:14:08,805
Söyledikleri şey şudur:
"Tanrı'nın niyeti buydu.

212
00:14:08,889 --> 00:14:11,559
Böyle olması gerekiyor

213
00:14:11,642 --> 00:14:15,942
ve kurulu düzeni bozarsak
toplumumuzun sonunu getirmiş oluruz.

214
00:14:16,021 --> 00:14:20,191
Dolayısıyla 14. Değişikliğin
nafile olduğu açıktır."

215
00:14:23,487 --> 00:14:26,117
19. DEĞİŞİKLİK ONAYLANIR, 1920

216
00:14:27,783 --> 00:14:29,873
KADIN OY HAKKI SAVUNUCULARI KAZANIR

217
00:14:32,204 --> 00:14:36,584
26 Ağustos 1920'de
19. Değişiklik resmen onaylandı.

218
00:14:36,667 --> 00:14:41,627
Kadınların oy hakkını kazanması
1920'yi buldu.

219
00:14:41,714 --> 00:14:43,514
Yani evet, biraz uzun sürdü.

220
00:14:44,300 --> 00:14:47,470
Oy hakkının kazanılması en çok,

221
00:14:47,553 --> 00:14:50,893
erkekle hukuken eşit duruma gelen
zayıf cinsiyete yaradı.

222
00:14:50,973 --> 00:14:53,983
Kadın savunucuları 19. Değişikliğin,

223
00:14:54,059 --> 00:14:59,019
kadınların toplumsal hayata katılımının
önündeki engelleri yıkacağına inanır.

224
00:14:59,648 --> 00:15:03,318
Kadınlar evrensel kadın oy hakkı sayesinde

225
00:15:03,402 --> 00:15:06,782
evdeki yerlerini bırakıp
hayallerindeki yere geçebildiler.

226
00:15:09,742 --> 00:15:12,042
Kadınlar oy hakkını kazanır

227
00:15:12,161 --> 00:15:16,621
ama Yüce Mahkemenin 14. Değişiklik
ve yasaların eşit koruması yaklaşımını

228
00:15:16,707 --> 00:15:20,537
gözden geçirmesi için bu yeterli gelmez.

229
00:15:22,296 --> 00:15:26,176
Kadınlar diğer kısıtlamaların da
kaldırılması için mahkemelerde

230
00:15:26,258 --> 00:15:29,008
19. Değişikliğe atıf yaptığında

231
00:15:29,803 --> 00:15:33,433
hemen her yerde geri çevrildiler
ve bu mahkemelerden

232
00:15:33,515 --> 00:15:38,595
"19. Değişiklik size oy hakkı veriyor,
başka hak vermiyor." yanıtını aldılar.

233
00:15:39,188 --> 00:15:40,518
"Sadece oy hakkı."

234
00:15:41,982 --> 00:15:46,952
Mahkemelerden, zamanın değiştiğinin
ve geçen senede kalan ataerkilliğin

235
00:15:48,322 --> 00:15:54,502
reddedilmesi gerektiğini kabul edip
cinsiyet eşitliğini benimsemesi isteniyor.

236
00:15:55,245 --> 00:15:57,915
Ama bu insanların hepsi yaşlı,
Beyaz adamlar.

237
00:16:00,709 --> 00:16:07,169
Demek istediğim
yaşam tarzı belli, yaşlı, Beyaz adamlar.

238
00:16:08,926 --> 00:16:14,006
Bunlar kadınların
mütemadiyen karşı koyduğu fikirler.

239
00:16:14,098 --> 00:16:20,148
Anayasa'da yazılı olan cinsiyetçi,
kadın düşmanı bir dayanak.

240
00:16:20,229 --> 00:16:24,399
Hukukun ve devletin
kadınları koruyabileceğini varsayan mantık

241
00:16:24,483 --> 00:16:27,703
kadınları barlarda
garson olmaktan meneden kararları

242
00:16:27,778 --> 00:16:30,408
gerekçelendirmek için kullanılır.

243
00:16:30,489 --> 00:16:34,159
Gece çalışması,
kadınların fiziksel durumuna zarar verip

244
00:16:34,243 --> 00:16:39,043
kendilerine özgü ve doğal işlevlerini
köreltme tehdidi içerdiğinden

245
00:16:39,164 --> 00:16:43,924
onları gece hayatının tehlikelerine
açık hâle getirmektedir."

246
00:16:44,003 --> 00:16:47,553
Kadınların haftalık mesai saatine
sınırlama getiren

247
00:16:47,631 --> 00:16:51,011
koruyucu iş mevzuatını
gerekçelendirmek için kullanılır.

248
00:16:51,093 --> 00:16:55,473
"Söz konusu zararlı sonuçlar,
organizmaları daha narin olan kadınları

249
00:16:55,556 --> 00:16:57,766
erkeklere göre daha çok etkiler.

250
00:16:58,434 --> 00:17:03,154
Böylece hukukun kadınları resmen
aşağı görmeye devam etmesini sağlayan

251
00:17:03,230 --> 00:17:06,280
bir çifte standart tasdik edilmiş olur.

252
00:17:08,902 --> 00:17:12,112
Mahkeme'yle kadınların arası
bakın ne kadar bozuldu.

253
00:17:12,197 --> 00:17:15,197
Yüce Mahkeme
hep şu andaki yerinde değildi.

254
00:17:15,284 --> 00:17:19,544
1935'te devlet,
yeni binaları için mülk aramaya başladı.

255
00:17:20,164 --> 00:17:23,544
O mülkü almak için
ne yapsalar beğenirsiniz?

256
00:17:24,126 --> 00:17:27,046
Ulusal Kadınlar Partisi
merkez binasına kondular.

257
00:17:27,588 --> 00:17:29,838
ABD yönetimine ait bir fotoğrafta

258
00:17:29,923 --> 00:17:33,183
Ulusal Kadınlar Partisi'nin avukatına
bir çek veriliyor.

259
00:17:34,011 --> 00:17:35,261
Kadın şöyle bakıyor:

260
00:17:35,888 --> 00:17:37,098
"Bu parayı alacağım.

261
00:17:37,222 --> 00:17:39,732
Alacağım ama haksız olduğunu biliyorsun.

262
00:17:42,436 --> 00:17:43,846
Hem de çok haksızsın."

263
00:17:51,904 --> 00:17:53,614
Belki de yakışan oldu

264
00:17:53,697 --> 00:17:58,987
çünkü Yüce Mahkeme tam manasıyla
bu hareketin temeline oturtulmuştur.

265
00:17:59,828 --> 00:18:01,618
"Hangi ülkeye giderseniz gidin

266
00:18:01,747 --> 00:18:05,287
ilerilik düzeyi çoğu zaman
kadınlardan ayrı tutulamaz.

267
00:18:05,375 --> 00:18:09,245
Eğer ilerici bir ülkedeyseniz
kadınlar da ilericidir."

268
00:18:10,214 --> 00:18:15,554
19. Değişiklik bu cinsiyet eşitliği
dünyasını ortaya çıkaramayacaktır.

269
00:18:15,636 --> 00:18:20,426
Bu nedenle 14. Değişikliğe
dönmemiz gerekiyor çünkü başka…

270
00:18:20,516 --> 00:18:23,686
Elde başka ne seçenek var ki?

271
00:18:23,769 --> 00:18:27,649
Eyaletler insanları yasaların
eşit korumasından yoksun bırakamaz, diyen

272
00:18:27,731 --> 00:18:30,981
Eşit Koruma Hükmü'yle
14. Değişiklik gayet hoş duruyor.

273
00:18:31,068 --> 00:18:33,398
YASALARIN EŞİT ÖLÇÜDE KORUMASI

274
00:18:33,487 --> 00:18:38,867
Bu yüzden kadınlar Anayasa'nın
cinsiyetler arası eşitliği şart koştuğunu

275
00:18:38,951 --> 00:18:44,541
iddia etmek için, çok belirsiz olan
bu hükme güvenmek zorunda kalıyor.

276
00:18:45,582 --> 00:18:50,552
Kadın eşitliği konusunda
70'lerin kadınları buna karşı çıkmaktadır.

277
00:18:50,629 --> 00:18:52,759
Pauli Murray bu tarihi biliyordur.

278
00:18:53,340 --> 00:18:56,970
14. Değişikliğin kadınların
hiç işine yaramadığını biliyordur.

279
00:18:57,553 --> 00:19:00,893
1950'li yıllardaki
Medeni Haklar Hareketi döneminde

280
00:19:00,973 --> 00:19:04,273
Jim Crow yasalarını bozmanın
zorluğunu da biliyordu

281
00:19:04,351 --> 00:19:05,641
ama bakın ne yaptı.

282
00:19:06,436 --> 00:19:11,976
Doğru şeyi yaptığından emin olduğunda
mücadeleden kaçmayan bir kadın bu.

283
00:19:13,485 --> 00:19:18,115
Soru şuna döner: Eşit Koruma Hükmü'nün
ırka uygulandığı gibi

284
00:19:18,198 --> 00:19:23,658
cinsiyete de uygulanabileceği
Mahkeme'ye nasıl kabul ettirilecektir?

285
00:19:25,330 --> 00:19:29,750
"Zencilere ayrı, Beyazlara ayrı okulların
doğaları gereği eşit olmaması gibi

286
00:19:29,835 --> 00:19:32,165
cinsiyet temelli sınıflandırmanın da

287
00:19:32,254 --> 00:19:36,764
günümüzde anlamsız
ve ayrımcı olduğu iddia edilebilir."

288
00:19:36,842 --> 00:19:43,062
Irk ve cinsiyet arasında kurulan analoji
bir tartışma konusu hâline gelir.

289
00:19:43,140 --> 00:19:46,940
"Irk ve cinsiyetin
tıpatıp aynı olduğunu söylemiyorum.

290
00:19:47,811 --> 00:19:50,861
Ama benzer özellikleri
olduğunu söylüyorum.

291
00:19:50,939 --> 00:19:53,439
İki grubun da istihdamda ayrımcılık

292
00:19:53,525 --> 00:19:57,735
ve devlette temsil edilememe gibi
ortak sorunları vardır."

293
00:19:58,238 --> 00:20:01,828
Pauli Murray cinsiyet meselesinin

294
00:20:01,909 --> 00:20:08,459
ırk meselesine çok benzediğini çünkü
insanların bu değişmez özelliklerinin

295
00:20:08,540 --> 00:20:12,420
topluma katkı yeteneklerini
pek etkilemediğini söylüyor

296
00:20:12,502 --> 00:20:19,182
ve Ruth Bader Ginsburg da
bu tezi bütünüyle benimsiyor.

297
00:20:23,597 --> 00:20:27,807
RBG'yi layıkıyla tanıtmam zor.

298
00:20:28,977 --> 00:20:32,147
RBG öyle popüler
ve kültürel bir fenomene dönüştü ki

299
00:20:32,231 --> 00:20:35,571
onu böyle büyük bir coşkuyla
tanıtmak gerekiyor.

300
00:20:46,954 --> 00:20:52,294
"14. Değişikliğin esas amacı
besbelli ırk ayrımcılığını yok etmekti.

301
00:20:52,376 --> 00:20:53,286
AVUKAT, 1973

302
00:20:53,377 --> 00:20:57,167
Çünkü insanın ten renginin
yetenekle hiç alakası yoktur.

303
00:20:57,881 --> 00:21:02,431
Cinsiyet de ırk gibi
gözle görülen ve değişmez bir özelliktir

304
00:21:02,511 --> 00:21:05,311
ve yetenekle hiç ilişkisi yoktur."

305
00:21:07,140 --> 00:21:12,810
Brooklyn'li Yahudi Ruth Bader Ginsburg
son derece kararlı bir kadındı.

306
00:21:12,896 --> 00:21:18,236
Harvard Hukuk Okuluna sınıfındaki
dokuz kadından biri olarak girdi.

307
00:21:18,777 --> 00:21:20,567
Hukuk okulundan mezun olunca

308
00:21:20,696 --> 00:21:24,406
ülkede kendisine şans tanıyacak
yargıç bulmakta çok zorlanır

309
00:21:24,491 --> 00:21:29,621
çünkü o dönemde yargıçlar
dairelerinde kadın çalıştırmıyorlardır.

310
00:21:30,664 --> 00:21:34,384
O da cinsiyet ayrımcılığı hakkında
davalar açmaya başlar

311
00:21:34,459 --> 00:21:38,629
ve Mahkeme'nin konusu cinsiyet olan
bu davalara daha yakından bakması

312
00:21:38,714 --> 00:21:42,184
gerçekten de onun emeği sayesindedir.

313
00:21:43,135 --> 00:21:45,095
"Mahkemelerdeki çoğu erkek

314
00:21:45,178 --> 00:21:50,058
olumsuz anlamdaki ayrımcılık ile
kadınlara muameleyi ilişkili bulmuyordu."

315
00:21:50,142 --> 00:21:54,402
Kadınların, yaşayabilecekleri
en iyi dünyada olduklarına inanıyorlardı.

316
00:21:54,938 --> 00:21:58,318
Yapılması gereken,
bu dünyada bir yanlışlık olduğunu

317
00:21:58,400 --> 00:22:01,530
yargıçlara öğretmekti."

318
00:22:01,611 --> 00:22:03,031
1970'li yıllarda

319
00:22:03,113 --> 00:22:06,663
Kadın Hakları'nın açtığı davaların
görüldüğü mahkemelerde

320
00:22:06,742 --> 00:22:09,202
erkekler çoğunlukta oluyordu.

321
00:22:09,911 --> 00:22:11,791
Ruth Bader Ginsburg şöyle der:

322
00:22:11,872 --> 00:22:17,092
Bu erkek Yüce Mahkeme Yargıçlarının
anlayışını ve ilgisini çekmek için

323
00:22:17,169 --> 00:22:22,009
onlara başka birini göstermem
ve farklı bir hikâye anlatmam gerekecek."

324
00:22:22,591 --> 00:22:27,551
Ve cinsiyet ayrımcılığı mağduru olan
erkek davacıları seçer.

325
00:22:29,389 --> 00:22:34,639
1973'te, Frontiero-Richardson
olarak bilinen davada

326
00:22:34,728 --> 00:22:41,688
orduda görev yapan Sharon Frontiero
kocası için iskân izni alamaz.

327
00:22:41,777 --> 00:22:44,357
Oysa erkek memurlar
eşlerine alabiliyordur.

328
00:22:44,446 --> 00:22:48,576
O da sosyal yardım bürosuna gidip
"Arkadaşlar, bu normal değil." der.

329
00:22:48,658 --> 00:22:51,078
Onlar da "Aslında normal Sharon." derler.

330
00:22:51,953 --> 00:22:55,083
Erkek bir
Hava Kuvvetleri mensubunun eşiyseniz

331
00:22:55,165 --> 00:22:57,625
hemen yakın yardımı alıyordunuz.

332
00:22:58,293 --> 00:23:02,173
Ama bir Hava Kuvvetleri mensubuyla
evli olan bir erkekseniz

333
00:23:02,255 --> 00:23:06,215
eşinize bağımlı olduğunuzu
kanıtlamanız gerekiyordu.

334
00:23:07,177 --> 00:23:11,967
Sonuç olarak bir erkek
cinsiyetçi bir yasaya itiraz ederek

335
00:23:12,057 --> 00:23:16,477
14. Değişikliğin Eşit Koruma Hükmü'ne
aykırı olduğunu söylüyordu.

336
00:23:16,561 --> 00:23:18,861
Ve kazandılar.

337
00:23:20,607 --> 00:23:24,737
Mahkeme'nin kararını Yargıç Brennan yazar

338
00:23:24,820 --> 00:23:30,620
ve lafa, Mahkeme'nin cinsiyete ilişkin
geçmiş kararlarına değinerek başlar.

339
00:23:31,535 --> 00:23:35,455
"Kadınların konumunda son birkaç on yıldır
iyileşme olduğu doğru.

340
00:23:36,123 --> 00:23:40,593
Buna rağmen kadınların
eğitim kurumlarımızda, emek piyasasında

341
00:23:40,669 --> 00:23:45,839
ve siyasi arenada hâlâ çok yaygın olarak
ayrımcılığa uğradığına şüphe yok.

342
00:23:46,633 --> 00:23:50,763
Ulusumuzun uzun ve talihsiz
bir cinsel ayrımcılık geçmişi var.

343
00:23:51,680 --> 00:23:57,100
Geleneksel olarak kadın ayrımcılığı için
duygusal bir paternalizm bahane edilirdi

344
00:23:57,811 --> 00:24:01,521
ve bu anlayış kadınları
el üstünde değil bir kafeste tutardı.

345
00:24:03,233 --> 00:24:05,403
Bu hususlar dikkate alındığında

346
00:24:05,485 --> 00:24:08,485
cinsiyete dayalı sınıflandırma da

347
00:24:08,572 --> 00:24:12,742
ırk, yabancılık ya ulusal kökene dayalı
sınıflandırmalar gibi

348
00:24:12,826 --> 00:24:14,446
tabiatında sakıncalıdır."

349
00:24:16,204 --> 00:24:21,424
Böylece Eşit Koruma Hükmü sayesinde
savunucular ülkenin her tarafını gezip

350
00:24:21,501 --> 00:24:26,211
"Erkeklere ve kadınlara sebepsiz yere
farklı muamele edemezsiniz." diyebildiler.

351
00:24:26,298 --> 00:24:29,588
"Çoğu durumda aynı şekilde
muamele görme hakları vardır."

352
00:24:49,779 --> 00:24:56,199
Bu yorum, hukukun
baştan aşağı değişmesine sebep olur.

353
00:24:56,995 --> 00:25:00,705
Ama erkekler ve kadınlar için

354
00:25:00,790 --> 00:25:04,420
şartların aynı olmadığı
pek çok durumu hiç dikkate almaz.

355
00:25:04,503 --> 00:25:09,763
Kadın eşitliği, bir kadının kendi bedenini
kontrol etme yeteneğiyle bağlantılıdır.

356
00:25:09,841 --> 00:25:14,181
Ama mahkeme ne o anda
ne de on yıllardır bunu böyle görmektedir.

357
00:25:14,846 --> 00:25:18,176
14. Değişiklik'le
üreme haklarını elde etmek için

358
00:25:18,266 --> 00:25:21,386
kadınlara yepyeni
bir hukuk stratejisi gerekecektir.

359
00:25:24,189 --> 00:25:27,479
BUCK-BELL, 1927

360
00:25:29,110 --> 00:25:33,410
Çok sayıda üreme hakları davasında

361
00:25:33,490 --> 00:25:36,280
14. Değişikliğe
defalarca atıf yapılmıştır.

362
00:25:37,953 --> 00:25:40,333
Buck-Bell bunların en korkuncu olabilir.

363
00:25:41,289 --> 00:25:44,379
Virginia Eyaleti
Carrie Buck'ı kısırlaştırır,

364
00:25:44,459 --> 00:25:48,629
başka bir deyişle cerrahi işlemle
Carrie Buck'ın tüplerini bağlar.

365
00:25:50,966 --> 00:25:56,256
O da dava açıp rızası alınmadığından
haklarından yoksun bırakıldığını söyler.

366
00:25:58,098 --> 00:26:00,058
Yüce Mahkemenin aldığı karar

367
00:26:00,141 --> 00:26:03,651
modası hiç geçmeyen
ve tepeden bakan bir görüşten ibarettir:

368
00:26:03,728 --> 00:26:06,268
Üremek kadınların yegâne işlevi olduğundan

369
00:26:06,356 --> 00:26:10,776
Eyalet'in kadınların üremesi üzerinde
hüküm verme ve kontrol hakkı vardır.

370
00:26:12,946 --> 00:26:17,366
Aynı zaman zarfında Virginia,
Irk Bütünlüğü Yasası'nı çıkarır.

371
00:26:17,450 --> 00:26:19,410
Virginia Irk Islahı Kurulunca

372
00:26:19,494 --> 00:26:23,164
Beyaz ırkın çıkarının
muhafaza edilmesi amacıyla yazılmıştır.

373
00:26:23,248 --> 00:26:27,668
Beyazların diğer ırklardan insanlarla
evlenmesini yasaklar.

374
00:26:27,752 --> 00:26:29,422
Bu bir ırk ıslahı yasasıdır.

375
00:26:30,630 --> 00:26:34,840
Temelde Zengin, Beyaz,
evli ve mülk sahibi değilseniz

376
00:26:34,926 --> 00:26:37,636
o dönemin ırk ıslahı bilimine göre

377
00:26:37,721 --> 00:26:42,981
sorunlu genler taşıyordunuz,
yani üremenize izin verilmemeliydi.

378
00:26:43,852 --> 00:26:48,272
Ünlü ABD Yüce Mahkeme Yargıcı
Oliver Wendell Holmes

379
00:26:48,898 --> 00:26:51,688
Buck-Bell davasının kararını kaleme alır

380
00:26:51,776 --> 00:26:55,736
ve "Zekâ geriliği olanların
kısırlaştırılmasını emretmesi

381
00:26:55,822 --> 00:26:59,492
Virginia Eyaleti'nin
yetkileri dâhilindedir." der.

382
00:27:02,412 --> 00:27:05,922
Vurdumduymazlığıyla
insanı hayrete düşüren bir karardır bu.

383
00:27:05,999 --> 00:27:09,129
"Üç nesil embesil yeter."

384
00:27:09,210 --> 00:27:10,960
Şimdi bile ağır geliyor.

385
00:27:14,132 --> 00:27:17,342
Carrie Buck'ın
yasal gerekler hakkı ihlal edilmemiştir

386
00:27:17,427 --> 00:27:21,967
ve Yüce Mahkeme
eyaletin bunu yapma izni olduğunu söyler.

387
00:27:22,057 --> 00:27:24,977
14. Değişikliği ihlal etmiyor.

388
00:27:25,644 --> 00:27:29,114
Erkekler kadınların niye
kontrole ve korunmaya muhtaç görüyor?

389
00:27:29,189 --> 00:27:31,189
Çünkü kadınlar mülk sayılıyordu.

390
00:27:31,274 --> 00:27:32,864
Mülk kendini koruyamaz.

391
00:27:32,942 --> 00:27:35,242
Bir şezlong bir hırsızı defedemez.

392
00:27:35,320 --> 00:27:37,610
Erkeklerin biyoloji bahanesi işte.

393
00:27:37,697 --> 00:27:40,907
Kadınları daha küçük
ve daha zayıf görüyorlar.

394
00:27:40,992 --> 00:27:42,912
Zekâları geri, vücutları narin.

395
00:27:42,994 --> 00:27:46,464
Uzun bir süre boyunca
ev dışındaki çoğu iş ağır işti.

396
00:27:46,539 --> 00:27:50,249
Erkekler fiziksel olarak
daha güçlü olduklarını söyleyebilirdi.

397
00:27:50,335 --> 00:27:54,255
Ama 1920'lerde
her şey değişmeye başlar. Neden mi?

398
00:27:55,256 --> 00:27:56,086
Teknoloji.

399
00:27:57,926 --> 00:28:01,006
Teknoloji ilerledikçe
iş artık güç gerektirmez.

400
00:28:02,263 --> 00:28:04,893
Ve erkeklerin
üstünlük bahanesi suya düşer.

401
00:28:06,017 --> 00:28:09,307
Tekstil atölyesinde çalışan bir kadına
mülk diyemezsiniz.

402
00:28:09,396 --> 00:28:11,556
Bir şezlong bunu yapamaz.

403
00:28:11,648 --> 00:28:15,108
Sanayi Devrimi eşitlik için
bir geri sayım başlatır.

404
00:28:15,193 --> 00:28:17,533
Zaten herkes mesaidedir

405
00:28:18,363 --> 00:28:19,613
ve geri sayım durmaz.

406
00:28:19,698 --> 00:28:22,328
Telefonlar, daktilolar, bilgisayarlar.

407
00:28:22,409 --> 00:28:24,909
Evet, ilk bilgisayar mühendislerinin
çoğu kadındı.

408
00:28:25,453 --> 00:28:29,793
Ve en önemli teknolojik ilerleme de
doğum kontrolüdür.

409
00:28:30,500 --> 00:28:34,670
Doğum kontrolünden önce kadınlardan
yaklaşık on gebelik beklenirdi.

410
00:28:35,338 --> 00:28:37,628
On!

411
00:28:38,133 --> 00:28:40,303
Düşününce bayılacak gibi oluyorum.

412
00:28:40,385 --> 00:28:42,675
Biri bana şezlong getirsin lütfen!

413
00:28:43,179 --> 00:28:46,979
Görüyorsunuz ki kadınlar
çocuk sahibi olup olmamayı seçebilince

414
00:28:47,058 --> 00:28:49,728
eşitliğe giden yol açılıyor.

415
00:28:50,437 --> 00:28:52,557
GRISWOLD-CONNECTICUT, 1965

416
00:28:53,231 --> 00:28:59,531
Connecticut'ta gebelik önleyici
kullanımını yasaklayan bir yasa vardı.

417
00:29:00,572 --> 00:29:04,452
Bu yasa 19. yüzyılın
sonlarından beri yürürlükteydi.

418
00:29:05,118 --> 00:29:08,658
Estelle Griswold,
Connecticut Aile Planlaması Liginin

419
00:29:08,747 --> 00:29:11,707
icra direktörü olur.

420
00:29:11,791 --> 00:29:17,671
Çok faaldir ve bu yasayı kaldırtmak için

421
00:29:17,756 --> 00:29:19,416
her şeyi göze alacaktır.

422
00:29:20,467 --> 00:29:25,177
Bir doğum kontrol kliniği açar
ve hemen hararetle çalışmaya başlar.

423
00:29:25,847 --> 00:29:27,717
Dışarıda el ilanları dağıtır.

424
00:29:27,807 --> 00:29:31,387
"Diyafram mı doğum kontrol hapı mı
alırsınız? Hepsi var.

425
00:29:31,478 --> 00:29:34,478
Tavsiye veriyor,
ilaç dağıtıyor, yasayı çiğniyoruz."

426
00:29:34,564 --> 00:29:36,984
Aslında yaptığı tutuklanmaya çalışmaktır.

427
00:29:37,650 --> 00:29:40,900
Bence yasanın uygulanamaz olduğu çok açık.

428
00:29:40,987 --> 00:29:42,527
Devam ediyoruz.

429
00:29:43,406 --> 00:29:44,656
Yasa dışı olabilir

430
00:29:45,200 --> 00:29:48,700
ama eğitim ve yönlendirme programımıza
devam ediyoruz.

431
00:29:49,454 --> 00:29:51,834
Birkaç gün sonra dileği yerine gelir

432
00:29:52,332 --> 00:29:55,172
ve Griswold-Connecticut davası
Yüce Mahkemeye gider.

433
00:29:55,668 --> 00:29:58,958
Yazılı kanunların ayrımcı niteliğinin,

434
00:29:59,047 --> 00:30:04,007
evlilik ilişkisinde
gizliliği ihlal ederek hak mahrumiyetine

435
00:30:04,093 --> 00:30:05,973
yol açtığını iddia ediyoruz.

436
00:30:06,054 --> 00:30:10,524
Mahkeme, Yargıç William O. Douglas'ın
çoğunluk adına yazdığı kararda

437
00:30:10,600 --> 00:30:14,850
evlilik gizliliği mantığını benimser.

438
00:30:14,938 --> 00:30:19,318
"Polisin, evlilerin odalarının
kutsal köşelerinde gebelik önleyici

439
00:30:19,400 --> 00:30:21,490
aramasına izni verir miydik?"

440
00:30:22,153 --> 00:30:26,163
Ve evlilerin yatak odasındaki
Büyük Birader tasavvuru

441
00:30:26,241 --> 00:30:30,701
Mahkeme'yi devletin bunu yapamayacağını
söylemeye teşvik eden şey oldu.

442
00:30:30,787 --> 00:30:33,157
Bu, özel hayatın gizliliğinin doğuşuydu.

443
00:30:33,915 --> 00:30:37,205
Yargıç William O. Douglas kadar
kitap yazan, gezip gören

444
00:30:37,293 --> 00:30:39,503
başka bir yargıç daha yok.

445
00:30:39,587 --> 00:30:41,417
Onun kadar evlenen de.

446
00:30:41,506 --> 00:30:43,966
Şimdiki karısı Cathleen Heffernan.

447
00:30:44,050 --> 00:30:47,720
Evlendiklerinde karısı 23,
kendisi 67 yaşındaymış.

448
00:30:47,804 --> 00:30:51,814
Bu, Douglas'ın dördüncü evliliği.
Son üç eşi kendisinden çok daha gençmiş.

449
00:30:51,891 --> 00:30:55,441
Kongre Üyeleri bu konuda
öfke dolu konuşmalar yaptı.

450
00:30:55,520 --> 00:30:58,770
Douglas ise
"Özel hayatım beni ilgilendirir." diyor.

451
00:31:01,109 --> 00:31:06,819
Yargıç Douglas'ın evlilikte gizliliğe
başvurması pek şaşırtıcı değil.

452
00:31:06,906 --> 00:31:10,786
Sanırım bu üçüncü evliliği
ve evlilikte gizliliğe cidden inanıyor.

453
00:31:13,955 --> 00:31:15,615
Çok vâkıf olduğu bir konu.

454
00:31:16,583 --> 00:31:19,213
Douglas'ın yaşadığı sorunsa,

455
00:31:19,294 --> 00:31:22,514
özel hayatın gizliliğine ilişkin
bu anlayışın

456
00:31:22,589 --> 00:31:25,879
Anayasa'nın hiçbir yerinde yazmaması.

457
00:31:27,135 --> 00:31:30,095
Douglas bu fikir üzerine düşünmeye başlar

458
00:31:30,179 --> 00:31:35,059
ve gizlilik kavramının
Anayasa'ya dâhil edilmesi gerektiğini,

459
00:31:35,143 --> 00:31:38,813
yoksa diğer Anayasal hakların
anlam ifade etmediğini söyler.

460
00:31:38,897 --> 00:31:42,817
3. Değişiklik askerlerin evlerde
iskân edilmesini yasaklıyor.

461
00:31:42,901 --> 00:31:46,651
Bireylerin, evlerinde gizlilik hakkı
olduğunu düşünmüyorsanız

462
00:31:46,738 --> 00:31:50,198
bu hiç mantıklı gelmiyor.

463
00:31:51,117 --> 00:31:55,457
Yüce Mahkeme özel hayatın gizliliğini

464
00:31:55,538 --> 00:31:58,208
14. Değişikliğin
Yasal Gerekler Hükmü'ne bağlıyor.

465
00:31:58,291 --> 00:32:01,961
Şimdi, burası önemli
çünkü Kadın Hakları savunucularının

466
00:32:02,045 --> 00:32:05,165
uğruna mücadele ettiği
ve etmeye devam edeceği şey budur.

467
00:32:05,757 --> 00:32:11,007
Ve bu yeni gizlilik fikri
yepyeni bir şekilde uygulanmak üzeredir.

468
00:32:15,099 --> 00:32:18,649
ROE-WADE, 1973

469
00:32:20,521 --> 00:32:26,151
İlk olarak 70-18 numarayla
Roe-Wade davası.

470
00:32:27,403 --> 00:32:29,663
Norma Jean McCorvey.

471
00:32:29,739 --> 00:32:33,949
Kürtaj olmaya gittiği doktor
ona Teksas'ta kürtaj olamayacağını söyler.

472
00:32:34,035 --> 00:32:35,825
Yasaya aykırıdır bu. Suçtur.

473
00:32:36,829 --> 00:32:38,959
Avukatıyla, 14. Değişikliğe göre

474
00:32:39,040 --> 00:32:44,550
özel hayatın gizliliğini ihlal ettiği
iddiasıyla Teksas Eyaleti'ne dava açar.

475
00:32:45,922 --> 00:32:49,972
Geçmişte Mahkeme özel hayatın gizliliğinin

476
00:32:50,051 --> 00:32:54,061
bireyin kendi adına karar verme hakkı
anlamına geldiğini söyledi.

477
00:32:54,555 --> 00:32:59,515
Jane Roe gebeliği boyunca bir kadının
kürtaj hakkı olduğunu iddia ediyordu.

478
00:32:59,602 --> 00:33:06,072
Yüce Mahkeme kadınların üreme kararlarını
kontrol etmelerindeki menfaatleri ile

479
00:33:06,150 --> 00:33:08,650
bir ceninin menfaatlerini çelişkili buldu.

480
00:33:08,736 --> 00:33:11,486
Elbette cenin kendini ifade edemediğinden

481
00:33:11,572 --> 00:33:15,452
devlet cenini onun adına gözetiyordu.

482
00:33:16,285 --> 00:33:19,825
Bu mahkemeden kürtajın iyi olduğuna
hükmetmesini istemiyoruz.

483
00:33:19,914 --> 00:33:22,464
Burada savunduğumuz şey

484
00:33:22,542 --> 00:33:28,172
bir kadının gebeliğini sürdürmesine
veya sonlandırmasına yönelik kararın

485
00:33:28,256 --> 00:33:31,836
o bireyin vermesi gereken
bir karar olduğudur.

486
00:33:32,885 --> 00:33:38,345
İyi akşamlar. Yüce Mahkeme bugün
tarihî bir kararla kürtajı yasallaştırdı.

487
00:33:38,433 --> 00:33:41,393
Çoğunluk, gebeliği sonlandırma kararının

488
00:33:41,477 --> 00:33:44,727
hükûmete değil
kadına ve doktoruna ait olduğunu söyledi.

489
00:33:46,399 --> 00:33:48,029
MADDE XIV

490
00:33:48,109 --> 00:33:52,279
Özgürlük kavramı her şeyden önemlidir.

491
00:33:52,363 --> 00:33:53,953
HAYAT, ÖZGÜRLÜK VEYA MÜLK

492
00:33:54,032 --> 00:33:56,452
Burada önemli olan, kürtaj hakkının

493
00:33:56,534 --> 00:33:59,834
14. Değişikliğe
basbelli dâhil olması gerektiği değil,

494
00:33:59,912 --> 00:34:03,582
sürecin gitgide ilerleme kaydedilen
bir süreç olması.

495
00:34:03,666 --> 00:34:09,376
İlk olarak Griswold'da ilan edilen
gizlilik mantığı genişletilir.

496
00:34:09,464 --> 00:34:13,474
Ve Yüce Mahkeme
"Yaşamın ne zaman başladığını bilmiyorum.

497
00:34:13,551 --> 00:34:15,801
Bunu kimse bilemez." der.

498
00:34:15,887 --> 00:34:18,637
Mahkeme'nin esasen söylediği şudur:

499
00:34:18,723 --> 00:34:21,983
"Erken gebelik döneminde
özel hayata sahipsiniz.

500
00:34:22,060 --> 00:34:25,480
O zaman bedeninizin kontrolü sizde
ama sonraki dönemde

501
00:34:25,563 --> 00:34:28,693
devlet eğer isterse
bedeninizi kontrol eder."

502
00:34:31,360 --> 00:34:34,530
Böylece evli çiftler için
gebelik önleyicilerden

503
00:34:35,740 --> 00:34:39,620
kürtaj olup olmamayı
seçme hakkına kadar gelmiş olduk.

504
00:34:42,622 --> 00:34:46,712
Her şey adım adım açığa çıkar.

505
00:34:46,793 --> 00:34:52,633
Belli bir güzergâh olarak görünmeyebilir
ama Anayasa hukukunun süreci budur.

506
00:34:54,300 --> 00:34:56,220
Olağanüstü bir etkinlik bu.

507
00:34:56,302 --> 00:35:01,062
Ve bence 22 Ocak 1973
tarihî bir gün olacak.

508
00:35:03,559 --> 00:35:05,349
EKMEK VE GÜLLER

509
00:35:06,479 --> 00:35:11,399
Gebelik önlemeye erişimle
kürtaja erişimin birleşimi

510
00:35:11,484 --> 00:35:13,864
kadınların hayatını değiştirir.

511
00:35:15,530 --> 00:35:18,830
Griswold ve Roe'dan sonraki dönemde

512
00:35:18,908 --> 00:35:21,408
daha çok kadın üniversite mezunu olmaya,

513
00:35:21,494 --> 00:35:26,584
mesleki ve yüksek okullara gitmeye
ve iş gücüne katılmaya başlar.

514
00:35:29,544 --> 00:35:31,594
OY

515
00:35:35,883 --> 00:35:39,053
Kadınların üremelerini kontrol edebilmesi,

516
00:35:39,137 --> 00:35:44,057
eşit vatandaşlar olarak ekonomik yaşama
katılımları açısından kesinlikle elzemdir.

517
00:35:48,229 --> 00:35:53,729
Yani kadınların hayatının
her yönünü kontrol eden devlet

518
00:35:53,818 --> 00:35:57,108
kadınların özgürlüğünü
korumaya başlamaktadır.

519
00:35:57,864 --> 00:36:01,954
Peki bu kazanımları tüm kadınlar
aynı şekilde mi hissetmektedir?

520
00:36:02,034 --> 00:36:07,624
Siyah kadınların Beyaz kadınlarla
protesto ve yürüyüş yapması beklenmezdi.

521
00:36:11,252 --> 00:36:12,502
OY HAKKI HAREKETİ, 1919

522
00:36:14,630 --> 00:36:19,390
Yürürlerse de
kortejin arkalarına geçmeleri gerekirdi.

523
00:36:21,637 --> 00:36:25,467
Kadın Oy Hakkı Hareketi
cinsiyet meselesini öncelemekte,

524
00:36:25,558 --> 00:36:28,188
ırk meselesini aynı netlikle görmemekte

525
00:36:28,269 --> 00:36:32,519
ve bu iki meseleyi
bir araya getirmeyi arzulamamaktadır.

526
00:36:34,400 --> 00:36:37,700
"Sizin meseleye sonra bakarız.
Önünde sonunda bakacağız.

527
00:36:37,778 --> 00:36:42,448
Bırakın biz bir kazanalım.
Sizinki şu anda yolumuza taş koyuyor.

528
00:36:42,533 --> 00:36:44,663
Fazla vakit alıyor. Verimli değil.

529
00:36:44,744 --> 00:36:48,374
Hep sizin sorunlarınızı düşünürsek
asla başarılı olamayız."

530
00:36:49,332 --> 00:36:53,712
Siyah kadınlar,
ırk sorunuyla cinsiyet sorununun kesişimi

531
00:36:53,794 --> 00:36:58,424
diye tabir ettiğimiz yerde yaşıyorlar.

532
00:36:58,507 --> 00:37:01,547
Kesişimsellik yeni bir kavram değil

533
00:37:01,636 --> 00:37:04,136
ama kavramın çerçevesini kurup bize sunan,

534
00:37:04,222 --> 00:37:06,972
Kimberlé Crenshaw adlı
Siyah bir hukukçuydu.

535
00:37:09,268 --> 00:37:13,518
Çoğu insanın bu kavramla yeni tanışmasının
tesadüf olduğunu sanmıyorum

536
00:37:13,606 --> 00:37:15,436
çünkü mucidi Siyah bir kadın.

537
00:37:15,524 --> 00:37:21,614
Kesişimsellik yıllar önce okuduğum
bir davada karşıma çıkmıştı.

538
00:37:21,697 --> 00:37:26,037
Afrikalı Amerikalı kadınlar
istihdamda ayrımcılık iddiasıyla

539
00:37:26,118 --> 00:37:28,868
dava açmaya çalışıyorlardı

540
00:37:28,955 --> 00:37:34,035
ama hem Afrikalı Amerikalı erkekler
hem de Beyaz kadınlar

541
00:37:34,126 --> 00:37:38,626
işe alınıp terfi ettirildiği için

542
00:37:38,714 --> 00:37:41,474
iddiaları ilgili mahkemece reddedildi.

543
00:37:41,550 --> 00:37:44,260
Mahkeme, Siyahlara meşru davranıldığı için

544
00:37:44,345 --> 00:37:49,475
ırk ayrımcılığına dair kanıt yoktur, dedi.
Sadece erkekler mağdur olmuştu.

545
00:37:49,558 --> 00:37:52,398
Cinsiyet ayrımcılığını da
kanıtlayamıyorlardı

546
00:37:52,478 --> 00:37:56,568
çünkü kadınlar işe alınıp
terfi ettirilmişti. Ama kadınlar Beyaz'dı.

547
00:37:56,649 --> 00:38:01,739
Yani sorun, Siyah kadınların tek başlarına
hak iddia edememesiydi.

548
00:38:01,821 --> 00:38:03,411
Bunun sebebi kısmen

549
00:38:03,489 --> 00:38:07,619
Mahkeme'nin, ırkçılıkla
cinsiyetçiliğin etkileşiminin

550
00:38:07,702 --> 00:38:12,212
Siyah kadınlara pek çok sefer
farklı tecrübeler yaşattığını görmemesi.

551
00:38:13,040 --> 00:38:17,300
Üstelik gördüğüm baskı
sadece iki katına çıkmıyor.

552
00:38:17,378 --> 00:38:22,878
O kesişim yerinde sadece Siyah kadınların
karşılaştığı basmakalıp düşünceler

553
00:38:22,967 --> 00:38:24,797
ve zorluklar olur.

554
00:38:25,928 --> 00:38:28,218
Serena bir tenis maçında

555
00:38:28,306 --> 00:38:31,306
veya Michelle Obama
bir konuşmada tutkuya kapılınca

556
00:38:31,392 --> 00:38:33,192
"öfkeli Siyah kadın" oluyoruz.

557
00:38:33,936 --> 00:38:37,976
İki ya da daha fazla
ezilen kimliğe sahip insanlar,

558
00:38:38,482 --> 00:38:42,402
mesela yerli kadınlar,
Asya Pasifik Adalı kadınlar

559
00:38:42,486 --> 00:38:44,236
ve Latin Amerikalı kadınlar

560
00:38:44,947 --> 00:38:50,697
gördükleri baskının toplamına ek olarak
farklı baskı türlerine de maruz kalıyor.

561
00:38:50,786 --> 00:38:54,286
Ve bu kimliklerden
ikiden de fazlasına sahip biriyseniz,

562
00:38:54,373 --> 00:38:56,673
örneğin siyahi bir trans kadınsanız

563
00:38:56,751 --> 00:39:02,131
birden çok sistem hayatınızda kesişerek
benzersiz bir baskıya neden oluyor.

564
00:39:03,341 --> 00:39:06,841
Şahsen iki sorunum var

565
00:39:06,927 --> 00:39:09,557
ve bunlar benliğimden ayrılmaz sorunlar.

566
00:39:10,181 --> 00:39:14,941
Kuramsal olarak olmasa da
her zaman ırk özgürleşmesiyle ilgilenirken

567
00:39:15,019 --> 00:39:20,689
aynı zamanda kişisel olarak
cinsiyet özgürleşmesiyle de ilgilenmeliyim

568
00:39:20,775 --> 00:39:26,275
çünkü hep dediğim gibi bu iki unsur

569
00:39:26,364 --> 00:39:29,834
benim içimde buluşmuş durumdadır.

570
00:39:29,909 --> 00:39:35,619
Bu iki unsur, hem kadın hem de ezilen grup
veya azınlık grubu mensubu her bireyin

571
00:39:35,706 --> 00:39:36,956
içinde buluşur.

572
00:39:38,209 --> 00:39:41,249
Kesişimselliğin timsali Pauli Murray
şunu gördü:

573
00:39:41,337 --> 00:39:45,927
Siyah kadınlar Siyah erkekler gibi
ırk ayrımcılığına ve Beyaz kadınlar gibi

574
00:39:46,008 --> 00:39:48,338
cinsiyet ayrımcılığına maruz kalıyordu.

575
00:39:48,427 --> 00:39:53,387
Hem dünyada yok sayıldıkları bir dönemde
Siyah kadınların hakları için

576
00:39:53,474 --> 00:39:57,064
hem de kendi cinsel kimlik
ve yönelimiyle mücadele etti.

577
00:39:57,853 --> 00:40:02,573
Yetişkinliğinin büyük bölümünde Murray'e
testosteron tedavisi izni verilmedi.

578
00:40:02,650 --> 00:40:04,530
"Aslında erkek olması gereken,

579
00:40:04,610 --> 00:40:08,820
Doğa'nın deneyi olan bir kız"
olup olmadığını sorguluyordu.

580
00:40:08,906 --> 00:40:13,696
Pauli ırk ve cinsiyet ayrımcılığının
hukuken aynı olduğunu

581
00:40:13,786 --> 00:40:17,666
ve 14. Değişikliğin Eşit Koruma Hükmü'nü
ihlal ettiğini fark etti.

582
00:40:18,582 --> 00:40:20,332
Düşündüğümüzden çok benzeriz.

583
00:40:21,836 --> 00:40:25,166
Seni anlıyoruz Pauli Murray.
Seni anlıyoruz.

584
00:40:38,561 --> 00:40:40,561
KADIN ÖZGÜRLÜĞÜ HAREKETİ, 1970'LER

585
00:40:40,646 --> 00:40:44,726
Kadın Hakları Hareketi
birden bire ünlenmiştir.

586
00:40:45,359 --> 00:40:48,279
Ve Afrikalı Amerikalı,
Meksika kökenli Amerikalı,

587
00:40:48,362 --> 00:40:52,492
Asyalı Amerikalı ve yerli kadınlar gibi
bin bir türlü kadın

588
00:40:52,575 --> 00:40:55,405
farklı medeni hak örgütlerinin bünyesinde

589
00:40:55,494 --> 00:41:01,584
o medeni hak aktivizminde cinsiyetin
önemli bir unsur olması için baskı yapar.

590
00:41:02,084 --> 00:41:05,594
Çok heyecan verici
bir şey oluyor gibi görünmektedir.

591
00:41:07,673 --> 00:41:10,303
Kadınlar, onları toplumsal hayattan uzak

592
00:41:10,384 --> 00:41:15,764
ve aile içi alanda tutan
basmakalıp düşüncelere karşı çıkıyorlar.

593
00:41:15,848 --> 00:41:19,228
Birinin karısı, annesi
veya sevgilisi olabilirsiniz.

594
00:41:19,310 --> 00:41:22,060
Birinin bir şeyi olabilir
ama biri olamazsınız.

595
00:41:23,189 --> 00:41:26,859
Kendi bedenlerimizi
ve kaderlerimizi kontrol etmek istiyoruz.

596
00:41:28,527 --> 00:41:35,197
Bir de ikinci dalga feminizm denen
bir hareket ABD'de yükselişe geçer.

597
00:41:36,702 --> 00:41:40,582
Siyah, Raza, Asyalı Amerikalı
ve Amerikan Yerlisi kadınların

598
00:41:40,664 --> 00:41:44,344
bu yasalara karşı çıkıp yok etmek için
çok sebebi var.

599
00:41:45,461 --> 00:41:48,381
Öncelik hakkındaki bu tartışmaya giremeyiz

600
00:41:48,464 --> 00:41:52,384
ve bazı şeyler için değil
her şey için mücadele etmek zorundayız.

601
00:41:52,468 --> 00:41:55,888
70'lerde Kadın Hareketi güçlendikçe

602
00:41:55,971 --> 00:42:01,521
her erkek ve kadının eşit olduğu
bir Amerika hikâyesini anlatmaya başlar.

603
00:42:02,228 --> 00:42:06,108
Ve kadınlar 14. Değişiklik'le
birtakım kazanımlar elde ettiyse de

604
00:42:06,190 --> 00:42:10,860
bu hikâyeyi doğrulatmanın en sağlam yolu,
cinsiyet eşitliğini

605
00:42:10,945 --> 00:42:15,155
Anayasa'ya resmen sokacak
yeni bir değişikliğin onaylatılmasıdır.

606
00:42:15,241 --> 00:42:21,371
Sorun, cinsiyet eşitliğine ilişkin
temel bir taahhüdün

607
00:42:21,455 --> 00:42:23,365
Anayasa'da yazılı olmaması.

608
00:42:23,457 --> 00:42:27,627
Biz bir nevi
14. Değişikliğin üvey çocuklarıyız.

609
00:42:27,711 --> 00:42:30,761
Dolayısıyla kendimize ait
bir eve ihtiyacımız var.

610
00:42:34,009 --> 00:42:36,549
EŞİT HAKLAR DEĞİŞİKLİĞİ, 1970

611
00:42:36,637 --> 00:42:41,057
Oy hakkının kazanılmasının
bu 50'nci yıl dönümünde

612
00:42:41,141 --> 00:42:43,941
kadın özgürleşmesine dönük
bu uzun kampanyanın

613
00:42:44,353 --> 00:42:48,943
hükûmetin eyleme geçmesiyle
son bulacağını ümit ediyoruz.

614
00:42:49,024 --> 00:42:54,954
Kongre'ye getirilen bu tedbiri
an itibarıyla 10 milyon kadın destekliyor.

615
00:42:55,990 --> 00:42:59,830
Bu on milyon kadın, örgütleri aracılığıyla
birlik olan kadınlar.

616
00:42:59,910 --> 00:43:03,210
Ulusal Kadınlar Partisi
kadınlara eşit hak garantisi veren

617
00:43:03,289 --> 00:43:06,329
26. Değişiklik için
lobi faaliyeti yürütüyor.

618
00:43:06,417 --> 00:43:12,047
Bu değişiklik, kadınları ilk kez
hukuki anlamda insan yapacak.

619
00:43:14,508 --> 00:43:16,298
Bize has bir değişiklik lazım.

620
00:43:16,385 --> 00:43:20,595
Muhtemelen 14. Değişiklik'te olduğu gibi

621
00:43:21,265 --> 00:43:24,765
toplumun tekrar birleşip
"Eşit vatandaşlığın korumalarından

622
00:43:24,852 --> 00:43:28,652
kadınları haksız bir şekilde
mahrum bıraktık." diyebileceğimiz

623
00:43:28,731 --> 00:43:31,231
bir anın gelip dayanması gerekiyor.

624
00:43:31,859 --> 00:43:37,989
"Bu, Amerikan vatandaşlığının en esaslı
taahhütlerine aykırı ve düzeltilmelidir."

625
00:43:38,073 --> 00:43:39,163
demeliyiz.

626
00:43:42,286 --> 00:43:46,996
ERA, OYLAMA İÇİN KONGREYE GÖNDERİLİR, 1971

627
00:43:47,583 --> 00:43:51,003
Kadınların ve erkeklerin
Amerika'nın büyüklüğünde

628
00:43:51,086 --> 00:43:53,916
eşit pay sahibi olmasının vakti geldi.

629
00:43:54,590 --> 00:43:56,800
Başlangıç noktası olarak

630
00:43:56,884 --> 00:44:00,434
büyük ölçüde
14. Değişikliğin dili kullanılsa da

631
00:44:00,512 --> 00:44:02,772
ana fikir kadın eşitliğidir

632
00:44:02,848 --> 00:44:07,228
ve kadınların hukuki olarak
eşit olduğu vurgulanır.

633
00:44:07,311 --> 00:44:11,231
Yani 14. Değişikliğin
ırk temelli çerçevesini güncelleyerek

634
00:44:11,315 --> 00:44:13,855
kadınlar için geçerli kılar.

635
00:44:14,777 --> 00:44:17,857
Eşit Haklar Değişikliği
Kongre tarafından onaylanıp

636
00:44:17,946 --> 00:44:22,326
eyaletlere gönderilir
ve Anayasa'nın değiştirilebilmesi için

637
00:44:22,409 --> 00:44:24,869
eyaletlerin dörtte üçünün kabulü şarttır.

638
00:44:24,953 --> 00:44:29,753
Eşit Haklar Anayasa Değişikliği'ni
şimdiye dek 23 eyalet onayladı.

639
00:44:29,833 --> 00:44:33,253
Yasalaşması için
38 eyaletin onaylaması gerekiyor.

640
00:44:33,337 --> 00:44:34,247
ERA'YA EVET!

641
00:44:34,338 --> 00:44:39,548
Böylece ERA ülke geneline yayılır.

642
00:44:39,635 --> 00:44:41,465
Kadınlar organize olur.

643
00:44:41,553 --> 00:44:43,973
Şu anda korku bizi caydırmamalı

644
00:44:44,598 --> 00:44:49,188
çünkü Eşit Haklar Değişikliği en yüksek
Amerikan idealini temsil etmektedir:

645
00:44:49,269 --> 00:44:53,109
Her bireyin değerinin tanınması.

646
00:44:54,108 --> 00:44:56,988
Her erkek gibi her kadının değerinin de.

647
00:45:00,823 --> 00:45:04,373
30 EYALET ONAYLAR,
38 ONAY DAHA GEREKLİDİR, 1973

648
00:45:04,451 --> 00:45:06,581
Kadınlara Eşit Haklar Değişikliği

649
00:45:06,662 --> 00:45:10,422
Anayasa'ya dâhil olmaya
bugün iki adım daha yaklaştı.

650
00:45:10,499 --> 00:45:13,459
Oregon ve Minnesota onayladı.

651
00:45:13,544 --> 00:45:14,924
Değişiklik geçti…

652
00:45:15,003 --> 00:45:18,303
İnanmayacaksınız ama gayet iyi gidiyor.

653
00:45:18,382 --> 00:45:21,592
Bugün Maine,
Eşit Haklar Değişikliği'ni onayladı.

654
00:45:21,677 --> 00:45:25,807
Yedi eyalet daha onaylarsa
Değişiklik Anayasa'ya dâhil olacak.

655
00:45:25,889 --> 00:45:28,639
Sonra geriye son birkaç eyalet kalır

656
00:45:29,226 --> 00:45:31,596
ama işler tersine dönüverir.

657
00:45:31,687 --> 00:45:38,107
"Havva'nın sözüne kanıp elmayı ısıran
Adem'e ne olduğunu size hatırlatırım.

658
00:45:38,193 --> 00:45:40,533
Ülkemiz, devletimiz gayet de güzel.

659
00:45:41,029 --> 00:45:44,029
Ne kusuru var?
Hep bir şeyleri düzeltmemiz şart mı?

660
00:45:44,116 --> 00:45:48,576
Şu anda içeride oturan 16 yaşındaki kızım
bu işe bulaştırılsın istemiyorum.

661
00:45:49,163 --> 00:45:51,293
ERA ivme kazandıkça

662
00:45:51,373 --> 00:45:54,963
karşıtlar farklı bir
kadın eşitliği hikâyesi anlatmaya başlar

663
00:45:55,627 --> 00:45:58,257
ve bu hikâye
pek çok Amerikalı için makuldür.

664
00:45:58,964 --> 00:46:00,514
Peki en etkili yanı nedir?

665
00:46:01,300 --> 00:46:04,430
Bu yeni hikâyeyi
yalnızca erkekler anlatmamaktadır.

666
00:46:05,095 --> 00:46:06,715
Kadınlar da anlatmaktadır.

667
00:46:07,264 --> 00:46:13,564
Ve bir kadının hiç değilse yüzeysel olarak
önderlik ettiği bir tepki bu.

668
00:46:14,146 --> 00:46:16,476
İnsanlara eşit davranmıyoruz

669
00:46:16,565 --> 00:46:20,525
ve onlara eşit davranmak
vahim bir haksızlık olurdu.

670
00:46:22,196 --> 00:46:24,566
Eşit Haklar Değişikliği karşıtı
mücadelenin önderi

671
00:46:24,656 --> 00:46:28,156
altı çocuk sahibi ev hanımı
Illinois'li Phyllis Schlafly.

672
00:46:28,243 --> 00:46:30,413
Alton, Illinois'li Phyllis Schlafly.

673
00:46:32,080 --> 00:46:36,080
Phyllis Schlafly.

674
00:46:37,669 --> 00:46:38,549
Boş verin.

675
00:46:39,755 --> 00:46:41,415
Ben Alçak Phyllis diyeceğim.

676
00:46:41,965 --> 00:46:45,635
Ülkemizin yasaları evli kadınlara
harika bir statü vermiştir.

677
00:46:45,719 --> 00:46:49,639
Mesela kocaları tarafından desteklenmek
yasal haklarıdır.

678
00:46:49,723 --> 00:46:53,063
Phyllis Schlafly "Kadınlar
eşit olmaktansa korunmalıdır."

679
00:46:53,143 --> 00:46:55,853
diyen fikrin peşinden
asırlar öncesine gidiyor.

680
00:46:55,938 --> 00:47:00,148
Amerikalı kadınlar
gelmiş geçmiş en talihli sınıftır.

681
00:47:00,234 --> 00:47:04,614
"Koca, karısını desteklemeli." diyen
eyalet yasalarıyla evlenebiliyorlar.

682
00:47:04,696 --> 00:47:10,406
ERA, kadınlara şu anda sahip oldukları
hiçbir hak, fayda veya fırsatı sunmuyor.

683
00:47:11,119 --> 00:47:11,949
Phyllis.

684
00:47:13,705 --> 00:47:17,245
Eşit Haklar Değişikliği'ne karşı çıkarken

685
00:47:17,334 --> 00:47:21,004
tüm kadınların istediğinin
bu olmadığını açıkça ifade etti.

686
00:47:21,088 --> 00:47:25,178
Cinsiyet rollerini umursamıyorlardı.
Hayatlarından memnunlardı.

687
00:47:25,259 --> 00:47:28,889
Ve Eşit Haklar Değişikliği
aile karşıtı, çocuk karşıtı

688
00:47:28,971 --> 00:47:31,771
ve kadınların
geleneksel rollerine karşıydı.

689
00:47:31,849 --> 00:47:34,059
Mektuplar ve telefonlar çoğunlukla

690
00:47:34,142 --> 00:47:37,312
yaşlı, orta gelirli
ve muhafazakâr kadınlardan geldi.

691
00:47:37,396 --> 00:47:42,186
Çocuklarım babalarını örnek alıp onun
evin reisi olarak bizi koruyabileceğini

692
00:47:42,276 --> 00:47:43,436
bilsin istiyorum.

693
00:47:43,527 --> 00:47:46,697
O yüzden bizimle.
Beni koruması için evlendim onunla.

694
00:47:46,780 --> 00:47:49,530
Birçok kadın
"Bizi fazla eşit yapar." dediği

695
00:47:49,616 --> 00:47:52,656
Değişikliği istemiyor
ve daha meclise sunulmadığı

696
00:47:52,744 --> 00:47:56,584
eyaletlerde onaylamayı
durdurmaya çalışıyorlar.

697
00:47:56,665 --> 00:47:59,625
Şahsi görüşüme göre bir değişiklik

698
00:48:00,127 --> 00:48:06,677
kadınların kendi lehine ve münasip olan
ayrımcılıkları yitirmesine yol açabilir.

699
00:48:06,758 --> 00:48:12,308
Cumhuriyetçi Parti 1980 seçimlerinde
parti programındaki desteğini geri çekti.

700
00:48:12,389 --> 00:48:14,059
Siyasi rüzgâr yön değiştirdi

701
00:48:14,600 --> 00:48:18,560
ve sonunda üç eyalet farkla kaybedildi.

702
00:48:20,063 --> 00:48:22,693
ERA YETERLİ ONAYI ALAMAZ, 1982

703
00:48:22,774 --> 00:48:25,444
Eşit Haklar Değişikliği'ni
onaylatma mücadelesi

704
00:48:25,527 --> 00:48:27,947
on yıl sonra dün sona erdi.

705
00:48:28,030 --> 00:48:32,080
Beyaz Saray'ın önünde toplanan
Eşit Haklar Değişikliği destekçileri

706
00:48:32,159 --> 00:48:34,159
hezimetin acısını paylaşıyor.

707
00:48:37,956 --> 00:48:38,826
ERA

708
00:48:38,916 --> 00:48:41,706
Muazzam zorluklara rağmen
müthiş bir zafer!

709
00:48:42,336 --> 00:48:45,086
Peki ya ERA'nın geleceği?

710
00:48:45,923 --> 00:48:47,803
ERA'nın geleceği yok.

711
00:48:54,514 --> 00:48:58,564
ERA'nın onaylanmamasının sonucunda,

712
00:48:58,644 --> 00:49:03,484
erkek ve kadın vatandaşların tamamen
eşit görülmesini zorunlu kılmayan

713
00:49:03,565 --> 00:49:05,105
bir Anayasamız var hâlâ.

714
00:49:05,192 --> 00:49:07,402
Kürtaj sorunu ile

715
00:49:07,486 --> 00:49:11,196
Eşit Haklar Değişikliği arasındaki
bağlantıyı açıklar mısınız?

716
00:49:12,324 --> 00:49:17,584
Öncelikle, ERA'ya destek verenlerle
kürtaja destek verenlerin

717
00:49:17,663 --> 00:49:19,753
yaklaşık %98'i aynı insanlar.

718
00:49:19,831 --> 00:49:21,381
Amerika için iyimserim.

719
00:49:21,458 --> 00:49:24,088
İlk olarak şunu söylemek isterim ki

720
00:49:25,504 --> 00:49:29,514
Amerika bilhassa
içinde bulunduğumuz 1980'li yıllarda

721
00:49:30,592 --> 00:49:34,262
ahlaki ve ruhani
bir yeniden doğuş yaşamaktadır.

722
00:49:34,346 --> 00:49:37,386
1980'lerde işler
iç karartıcı bir hâl almaya başlar.

723
00:49:37,474 --> 00:49:40,984
Ronald Regan'ın 1980'de
başkan seçilmesiyle

724
00:49:41,061 --> 00:49:43,061
Yeni Sağ iktidara gelir.

725
00:49:43,146 --> 00:49:45,186
Çok güçlü bir tepki hareketi var.

726
00:49:45,273 --> 00:49:51,153
60'larda ve 70'lerde talep edilen hakların
bir kısmını geri alarak

727
00:49:51,238 --> 00:49:54,028
başarıya ulaşan bir Yeni Sağ oluştu.

728
00:49:54,116 --> 00:49:56,276
Ancak mesele gitgide büyüyor.

729
00:49:56,368 --> 00:49:59,958
Washington'da yarım mili kapsayan
100.000 kişilik yürüyüş

730
00:50:00,038 --> 00:50:03,668
Amerika'daki en büyük
kürtaj karşıtı gösteriyi temsil ediyor.

731
00:50:03,750 --> 00:50:10,720
Kürtaj kısıtlamalarının sayısı
son 25 yılda artmış bulunuyor.

732
00:50:10,799 --> 00:50:14,589
Bazı yetki bölgelerinde
sadece bir kürtaj kliniği kalmış

733
00:50:14,678 --> 00:50:19,268
ve eyaletlerin kırsal kesimlerindeki
kadınlar için hiç sağlayıcı kalmamıştır.

734
00:50:19,349 --> 00:50:22,729
Ve çoğu kürtaj sağlayıcı
sırf kürtaj hizmeti vermez,

735
00:50:22,811 --> 00:50:26,691
kadınlar için
standart sağlık hizmeti de sunarlar.

736
00:50:26,773 --> 00:50:31,533
Yani bir kürtaj kliniği kapandığında
yalnızca kürtaj hizmetinden değil

737
00:50:31,611 --> 00:50:33,701
temel sağlık hizmetlerinden de olunuyor.

738
00:50:33,780 --> 00:50:40,700
Ayrıca kürtaj sağlayıcılarını
ortadan kaldırmaya yönelik bir planla

739
00:50:40,787 --> 00:50:46,497
bu sağlayıcıların faaliyetini zorlaştıran
ve pahalılaştıran birçok yasa çıkarıldı.

740
00:50:46,585 --> 00:50:47,875
KÜRTAJI HEMEN DURDURUN

741
00:50:47,961 --> 00:50:52,671
İki kızım var ve kızlarım etraflarında
olup bitenlerin çok farkındadır.

742
00:50:52,758 --> 00:50:55,508
İşimden dolayı
siyaset konusunda bilinçliler

743
00:50:55,594 --> 00:51:01,564
ve ben çözüm önerileri sunmakta,
iyimserlik aşılamakta zorlanıyorum.

744
00:51:01,641 --> 00:51:05,441
Ama her gün onlara şöyle diyorum:
"Her gün mücadele edeceğim.

745
00:51:05,520 --> 00:51:08,400
Neler olur, zaman neler getirir bilmiyorum

746
00:51:08,482 --> 00:51:13,652
ama hem siz hem de ABD'deki her kız için
mücadele edeceğim."

747
00:51:14,529 --> 00:51:19,199
KONTROL ALTINDA

748
00:51:20,827 --> 00:51:22,747
"Bu, tarihimizin bir parçasıdır.

749
00:51:24,289 --> 00:51:28,129
Üzücü olsa da tarihimizin
hiç şüphesiz bir parçası şudur ki,

750
00:51:28,210 --> 00:51:32,880
bu ulusta çok şeyi değiştiren
o büyük 14. Değişiklik

751
00:51:32,964 --> 00:51:36,894
kadınların statüsünü
değiştirmek amacıyla hazırlanmamıştı.

752
00:51:37,594 --> 00:51:42,564
Ülkemizde hüküm sürmesine izin verdiği
sistemde kadınlar seçip seçilemiyordu.

753
00:51:42,641 --> 00:51:45,521
Evlenirlerse kendi adlarına
mülk edinemiyorlardı.

754
00:51:49,481 --> 00:51:53,491
Bu nedenle Eşit Haklar Değişikliği'ni
savunmaya devam ediyorum.

755
00:51:53,568 --> 00:51:56,658
Bir kızım bir de kız torunum var.

756
00:51:56,738 --> 00:51:58,448
Ben geçmişimizi biliyorum.

757
00:51:58,532 --> 00:52:01,702
Bu ülkenin ve tüm eyaletlerin
yasa yapıcılarından da

758
00:52:01,785 --> 00:52:05,035
kalkıp 'Geçmişimizi biliyoruz.
Kadınların ve erkeklerin

759
00:52:06,331 --> 00:52:10,751
kanun önünde eşit olduğunu
duyurmak istiyoruz.' demelerini diliyorum.

760
00:52:10,836 --> 00:52:12,336
PAZAR SAAT ÜÇTE BEYAZ SARAY'A

761
00:52:12,420 --> 00:52:16,630
Bu ifadenin Anayasa'da
aynı bu şekilde yer almasını istiyorum."

762
00:52:16,716 --> 00:52:21,216
KONTROL EDİLEMEZ

763
00:52:23,014 --> 00:52:26,604
Biz Amerikalılar
ilerlemenin doğrusal olmasını bekliyoruz.

764
00:52:30,272 --> 00:52:32,822
Kötü gidip yerine iyi gelecek sanıyoruz.

765
00:52:34,442 --> 00:52:39,202
Ama bence son 100 yıl bize gösterdi ki
mücadeleler yeni biçimlere bürünür,

766
00:52:39,781 --> 00:52:42,081
farklı yerlerden destek alınır.

767
00:52:42,659 --> 00:52:45,119
Tepki gelir, ilerleme kaydedilir.

768
00:52:45,203 --> 00:52:49,583
Karmaşık, daima değişen,
daima evrim geçiren bir durumdur bu.

769
00:52:51,668 --> 00:52:55,708
Ayrıca bana göre mücadele en az
100 yıl öncesindeki kadar büyük.

770
00:52:55,797 --> 00:52:57,007
Sadece değişti.

771
00:52:58,091 --> 00:53:00,141
Bence mahkemeleri,

772
00:53:00,218 --> 00:53:04,598
kadınların imdadına koşan Beyaz şövalyeler
olarak görmeyi bırakmalıyız.

773
00:53:05,724 --> 00:53:08,314
Üreme haklarını önemsiyorsanız

774
00:53:08,393 --> 00:53:13,523
kısıtlayıcı kürtaj yasalarının çoğu
kısıtlayıcı eyaletlerden geliyor.

775
00:53:13,607 --> 00:53:16,227
Kürtaj olabilecek
olgunlukta olup olmadığıma

776
00:53:16,318 --> 00:53:19,908
karar vermesi için
bir yargıcın huzuruna çıkmam gerekti.

777
00:53:23,283 --> 00:53:28,463
Kürtaj hakkım ve geleceğim, bir başkasının
benimle ilgili görüşüne bağlıydı.

778
00:53:29,122 --> 00:53:33,082
Uzun ve yorucu bir yargılamaydı
ve daha da gülünç olansa

779
00:53:33,168 --> 00:53:36,378
kızımı 15 yaşında doğurduğumda
bunun gerekmemesiydi.

780
00:53:36,463 --> 00:53:41,803
Neden eyalet düzeyinde daha çok kadının
yer almasına odaklanmıyoruz?

781
00:53:43,929 --> 00:53:47,969
Bu tür kısıtlayıcı yasalar
eyalet meclislerinden hiç geçemesin diye

782
00:53:48,058 --> 00:53:50,558
daha tedbirli davranmalıyız.

783
00:53:50,644 --> 00:53:52,854
Evet, evet demektir. Hayır da, hayır!

784
00:53:52,938 --> 00:53:57,148
Ben De, şimdiye dek
hukuk yoluyla yaptıklarımızın

785
00:53:57,234 --> 00:53:59,074
yetersiz olduğunu söylüyor.

786
00:53:59,152 --> 00:54:01,452
Rıza alınmaması her zaman yanlıştı.

787
00:54:02,030 --> 00:54:07,450
Ama Ben De, insanlara "Bu, yanlış."
diyebilecekleri bir siper sağladı.

788
00:54:07,535 --> 00:54:11,745
Şiddeti durdurun, tecavüzü durdurun!

789
00:54:11,831 --> 00:54:15,131
Ben De Hareketi
hukukun başarısızlığına dikkat çekip

790
00:54:15,210 --> 00:54:18,420
hukuk dışı yeni çözümler talep ediyor.

791
00:54:18,505 --> 00:54:22,125
Ben De tamamen
sosyal medya ortamında meydana geliyor.

792
00:54:22,217 --> 00:54:24,677
Hukuki zeminde değil.

793
00:54:26,012 --> 00:54:30,562
Erkekler kadınlara eşit haklar verilmesi
için neden yaygara koparmıyor?

794
00:54:30,642 --> 00:54:34,482
Çünkü erkekler de
ataerkilliğin içinde yaşadı.

795
00:54:34,562 --> 00:54:39,282
Erkeklere "Sahip olduğunuz gücün birazını
bize verebilir misiniz?" diyoruz.

796
00:54:39,359 --> 00:54:43,359
Onlar da "Emin değilim.
Seninle paylaşmak ister miyim bilmiyorum.

797
00:54:43,446 --> 00:54:45,066
Gücü ne yapacaksın?" diyor.

798
00:54:45,156 --> 00:54:48,786
Ve umuyorum ki erkeklere,
biz iktidara geldiğimizde

799
00:54:48,868 --> 00:54:52,618
herkesin hayatını iyileştireceğimizin
güvencesini verebilirim.

800
00:54:52,706 --> 00:54:59,376
-Onun bedeni, onun kararı.
-Benim bedenim, benim kararım.

801
00:54:59,462 --> 00:55:03,432
-Onun bedeni, onun kararı.
-Benim bedenim, benim kararım.

802
00:55:03,508 --> 00:55:08,048
Eğer bedeninizi
dâhilinde kontrol edemezseniz

803
00:55:08,138 --> 00:55:11,388
haricinde de kontrol edemezsiniz.

804
00:55:11,474 --> 00:55:13,814
Hayatınızı kontrol edemezsiniz.

805
00:55:13,893 --> 00:55:16,983
Bu bir kadın yürüyüşüdür.

806
00:55:17,564 --> 00:55:24,244
Ve bu kadın yürüyüşü
ırkçılık, İslamofobi, antisemitizm

807
00:55:24,321 --> 00:55:27,661
ve kadın düşmanlığına karşı

808
00:55:27,741 --> 00:55:34,711
hepimizi direnişe çağıran feminizmin,

809
00:55:35,790 --> 00:55:40,090
kapsayıcı ve kesişimsel feminizmin vaadini

810
00:55:40,670 --> 00:55:42,210
temsil ediyor.

811
00:55:42,297 --> 00:55:48,177
Müdana etmeyen bir Müslüman Amerikalı
olarak karşınızda duruyorum.

812
00:55:50,847 --> 00:55:54,677
Müdana etmeyen
bir Filistinli Amerikalı olarak.

813
00:55:55,352 --> 00:56:01,902
Doğru yolda ilerleyip ilerlemediğinizi
bilmek istiyorsanız

814
00:56:02,734 --> 00:56:05,654
siyahi kadınların
izinden gidin kardeşlerim.

815
00:56:05,737 --> 00:56:11,277
Ne yöne gitmemiz gerektiğini
ve adaletin nerede olduğunu biliyoruz

816
00:56:11,368 --> 00:56:13,788
çünkü biz adalet mücadelemizi

817
00:56:13,870 --> 00:56:18,290
tüm insanlar için,
tüm topluluklarımız için veriyoruz.

818
00:56:18,375 --> 00:56:21,955
Bugün Virginia,
cinsiyete temelli ayrımcılığı yasaklayan

819
00:56:22,045 --> 00:56:25,585
1972 Eşit Haklar Değişikliğini onaylayan

820
00:56:25,673 --> 00:56:28,513
38'inci eyalet olarak
can alıcı bir rol oynadı.

821
00:56:28,593 --> 00:56:33,103
Ölmeden önce kadınların Anayasa'ya
dâhil olduğunu görürsem

822
00:56:33,181 --> 00:56:34,971
büyük bir gurur duyarım.

823
00:56:35,058 --> 00:56:39,398
ERA için uzun bir süre boyunca,
onlarca yıl mücadele verildi.

824
00:56:39,479 --> 00:56:42,269
Bu uğurda mücadele vermiş,

825
00:56:42,357 --> 00:56:45,817
kimilerinin yaşı
artık ilerlemiş olan kadınların,

826
00:56:45,902 --> 00:56:49,612
emeklerinin meyvesini görmesi
çok hoş ve ilham verici olur.

827
00:56:49,697 --> 00:56:55,077
Ayrıca gelecek nesillerin kadınlarına
bir hediye vermiş oluruz.

828
00:56:55,161 --> 00:56:58,291
ERA'yı Anayasa'ya dâhil etmek

829
00:56:58,373 --> 00:57:02,343
ulusal eşitlik hikâyemizde atılan
çok büyük bir adım olur.

830
00:57:03,169 --> 00:57:05,759
Bu, 14. Değişikliğin doğal ilerleyişidir

831
00:57:06,339 --> 00:57:11,299
çünkü en nihayetinde kadınlar
birbirlerinin üzerinde kontrol değil,

832
00:57:11,386 --> 00:57:14,006
erkeklerin üzerinde kontrol hiç değil,

833
00:57:14,681 --> 00:57:18,231
sadece kendi yaşamları
üzerinde kontrol istiyorlar.

834
00:57:19,978 --> 00:57:22,978
Çoğu Amerikalı'nın
kadın eşitliğine karşı koyması

835
00:57:23,064 --> 00:57:26,694
kısmen geleneksel evlilik rollerinden,

836
00:57:27,235 --> 00:57:31,655
yani bir kadının hayatını kocasının
belirleyeceği görüşünden kaynaklanıyor.

837
00:57:32,365 --> 00:57:36,695
Gelgelelim kadınlar haklarını kazandıkça
evlilik anlayışımız değişti,

838
00:57:37,579 --> 00:57:39,119
değişmeye de devam ediyor.

839
00:57:39,664 --> 00:57:44,594
Evlilik tanımının genişletilmesiyle,
14. Değişikliğin kapsayıcılık için

840
00:57:45,128 --> 00:57:49,668
daha da büyük bir güç olabileceğini
ortaya koyan bir mücadele daha doğuyor.

841
00:57:50,425 --> 00:57:51,505
Hatta sevgi için.

842
01:01:17,924 --> 01:01:22,934
Alt yazı çevirmeni: Arda Barişta