1 00:00:06,631 --> 00:00:08,551 EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIRESERIE 2 00:00:08,633 --> 00:00:12,603 Agent Wilson zal niet vervolgd worden na de dood van Michael Brown. 3 00:00:13,722 --> 00:00:17,392 Het aantal mensen en de intensiteit nemen toe. 4 00:00:17,475 --> 00:00:21,095 Alles verloopt vreedzaam. De politie hoopt dat dat zo blijft. 5 00:00:22,147 --> 00:00:24,977 Op dinsdag werd ik beschoten met traangas. 6 00:00:27,944 --> 00:00:28,904 Niet de laatste… 7 00:00:28,987 --> 00:00:31,407 …maar de eerste keer in Ferguson. 8 00:00:31,489 --> 00:00:34,239 Wat heb je midden in de betoging gezien? 9 00:00:34,325 --> 00:00:36,445 Ik heb veel dingen gezien. 10 00:00:36,536 --> 00:00:40,576 Maar bovenal een gemeenschap in diepe rouw met enorm veel verdriet. 11 00:00:40,665 --> 00:00:42,075 Handen omhoog. Niet schieten. 12 00:00:42,167 --> 00:00:45,377 De leus op straat was: 'Handen omhoog, niet schieten'… 13 00:00:45,462 --> 00:00:50,882 …want we hadden gehoord dat Michael Brown zijn handen omhoog hield toen hij stierf. 14 00:00:50,967 --> 00:00:53,297 Dit is systematisch onrecht. 15 00:00:53,386 --> 00:00:57,056 Dr. King noemde rellen de taal van mensen die niet gehoord worden. 16 00:00:57,140 --> 00:00:58,770 Ik ben het zat. Echt zat. 17 00:00:59,893 --> 00:01:01,393 NIET SCHIETEN 18 00:01:02,937 --> 00:01:06,897 Handen omhoog, niet schieten. Zwarte levens doen ertoe. 19 00:01:06,983 --> 00:01:12,413 Mensen bekijken het protest van nu dat gebaseerd is op protest van vroeger… 20 00:01:12,489 --> 00:01:16,159 …en noemen het wanordelijk en ongeduldig… 21 00:01:16,242 --> 00:01:19,162 …zonder zich te herinneren wat ons voorbeeld was. 22 00:01:21,414 --> 00:01:24,384 Dr. King wilde niet meer hebben dan een ander. 23 00:01:24,459 --> 00:01:27,459 Hij wilde dat we kregen waar we recht op hadden. 24 00:01:27,545 --> 00:01:30,625 We verdienden al die onvervreemdbare rechten. 25 00:01:33,760 --> 00:01:37,310 Wanneer gemarginaliseerde mensen het lef hebben… 26 00:01:37,388 --> 00:01:41,098 …om te knokken voor wat hun toekomt, horen we: 'wacht'. 27 00:01:41,935 --> 00:01:43,475 'Wacht, niet zo snel.' 28 00:01:44,312 --> 00:01:46,562 En dan begin ik mensen te vragen: 29 00:01:46,648 --> 00:01:49,528 'Hoe wil je dat we opkomen voor onze rechten? 30 00:01:49,609 --> 00:01:52,739 Je wilt niet dat we op onze straten protesteren. 31 00:01:53,363 --> 00:01:56,203 Je wilt niet dat we wedstrijden onderbreken… 32 00:01:56,282 --> 00:02:00,332 …het verkeer platleggen of snelwegen blokkeren. 33 00:02:00,411 --> 00:02:05,331 Je wilt niet dat we opkomen voor onze rechten of knielen voor onze rechten. 34 00:02:06,751 --> 00:02:10,001 Er is geen acceptabele manier van betogen… 35 00:02:10,088 --> 00:02:14,128 …als het enige wat je doet, mij zeggen is dat ik moet wachten.' 36 00:02:19,347 --> 00:02:23,807 WACHT 37 00:02:27,856 --> 00:02:33,356 In 1863 ondertekende president Lincoln de Emancipatieproclamatie… 38 00:02:33,862 --> 00:02:36,452 …en bevrijdde alle slaven in het Zuiden. 39 00:02:37,198 --> 00:02:41,078 In 1868 werd het 14e amendement geratificeerd. 40 00:02:41,703 --> 00:02:45,423 Alle burgers van Amerika waren vanaf toen gelijk onder de wet. 41 00:02:46,040 --> 00:02:50,800 Dus technisch gezien waren zwarte Amerikanen volwaardige burgers. 42 00:02:54,883 --> 00:02:57,843 Maar zo is het niet echt gegaan. 43 00:03:00,138 --> 00:03:03,558 Al vanaf de jaren 50 hoorden zwarte Amerikanen… 44 00:03:03,641 --> 00:03:08,151 …die op basis van het 14e amendement vroegen om een eerlijk proces… 45 00:03:08,229 --> 00:03:12,069 …gelijke bescherming of welke vooruitgang dan ook… 46 00:03:12,150 --> 00:03:13,780 …dat ze moesten wachten. 47 00:03:14,944 --> 00:03:16,914 Maar tot wanneer dan wel? 48 00:03:16,988 --> 00:03:18,818 AFSCHAFFING VAN DE SLAVERNIJ 49 00:03:18,907 --> 00:03:20,867 Als iemand je iets belooft… 50 00:03:21,367 --> 00:03:25,367 …en die belofte 100 jaar later nog steeds niet is waargemaakt… 51 00:03:27,081 --> 00:03:28,831 …kan dat frustrerend zijn. 52 00:03:28,917 --> 00:03:33,247 We willen al onze rechten. We willen het hier en we willen het nu. 53 00:03:33,338 --> 00:03:35,168 WACHTKAMER VOOR KLEURLINGEN 54 00:03:35,256 --> 00:03:38,336 Hoe kwam het zover? Het ging als volgt. 55 00:03:38,426 --> 00:03:43,556 Zuidelijke staten probeerden onder het 14e amendement uit te komen… 56 00:03:43,640 --> 00:03:48,900 …en de meest succesvolle poging was het idee van gelijke bescherming… 57 00:03:49,520 --> 00:03:53,570 …te veranderen in gescheiden, maar gelijk. 58 00:03:53,650 --> 00:03:57,700 Zo van: 'We zijn gelijk, maar wel gescheiden van elkaar.' 59 00:03:57,779 --> 00:04:01,449 En het hof bekrachtigde de tekst uit het 14e amendement niet… 60 00:04:01,532 --> 00:04:05,452 …maar was het eens met de regeringen van de zuidelijke staten. 61 00:04:05,536 --> 00:04:08,456 En zo begon het Jim Crow-tijdperk. 62 00:04:08,539 --> 00:04:10,829 VOOR KLEURLINGEN 63 00:04:11,834 --> 00:04:14,304 Gescheiden maar gelijk bestaat niet. 64 00:04:14,379 --> 00:04:16,549 Het heeft nooit bestaan… 65 00:04:16,631 --> 00:04:19,221 …maar dit stelde zuiderlingen in staat… 66 00:04:19,300 --> 00:04:24,010 …een raciaal kastenstelsel op te leggen, een vorm van legale apartheid. 67 00:04:25,807 --> 00:04:28,267 'GESCHEIDEN, MAAR GELIJK' 68 00:04:28,351 --> 00:04:32,061 Gemarginaliseerde zwarte mensen leefden bijna als slaven. 69 00:04:33,314 --> 00:04:36,994 Ze konden niet naar dezelfde restaurants of films. 70 00:04:37,068 --> 00:04:40,408 Hotels, treinen, openbare wachtruimten… 71 00:04:41,030 --> 00:04:44,580 Veel van de goede banen behelsden werk in een fabriek. 72 00:04:44,659 --> 00:04:46,999 Zwarte mensen konden daar niet werken. 73 00:04:47,078 --> 00:04:50,498 Zwarte mensen lijden onder economische ongelijkheid… 74 00:04:50,581 --> 00:04:53,001 …onder beperkte kansen… 75 00:04:53,084 --> 00:04:55,884 …om een baan te krijgen om mee te overleven. 76 00:04:55,962 --> 00:05:01,722 Zuiderlingen proberen de kijk en dynamiek van de tijd van slavernij te herstellen. 77 00:05:02,302 --> 00:05:05,512 Ze zeggen dat er verschillen tussen de rassen zijn. 78 00:05:08,850 --> 00:05:11,480 Veel witte mensen hier zeggen… 79 00:05:11,561 --> 00:05:14,861 …dat zelfs de domste boer ter wereld weet… 80 00:05:14,939 --> 00:05:19,989 …dat als hij witte en zwarte kippen heeft, de zwarte het afzonderlijk beter doen… 81 00:05:20,069 --> 00:05:22,989 …en de witte het afzonderlijk ook beter doen. 82 00:05:23,072 --> 00:05:24,822 Dat geldt voor beide groepen. 83 00:05:27,994 --> 00:05:33,124 We kennen de borden uit de Jim Crow-tijd, de drinkkranen, toiletten, zwembaden… 84 00:05:33,207 --> 00:05:35,837 …maar de gevolgen waren overal te zien. 85 00:05:35,918 --> 00:05:38,498 Ze hoeven niet onderdrukt te worden… 86 00:05:38,588 --> 00:05:40,258 …maar toen ik hierheen kwam… 87 00:05:40,340 --> 00:05:45,180 …was een van de belangrijkste redenen dat het een blanke gemeenschap was. 88 00:05:45,261 --> 00:05:48,721 Door tientallen jaren van geweld, vervallen scholen… 89 00:05:48,806 --> 00:05:52,346 …minder kansen op de arbeidsmarkt, leningen en huizen… 90 00:05:52,435 --> 00:05:57,435 …konden Afro-Amerikanen het kapitaal om de ladder te beklimmen niet opbouwen. 91 00:05:57,523 --> 00:05:59,943 Deze manier van leven is deel van ons. 92 00:06:00,026 --> 00:06:06,316 Hoe meer ze ons ergens toe dwingen, hoe erger de reactie zal zijn. 93 00:06:08,409 --> 00:06:12,119 Segregatie ging dus niet alleen om drinkkranen. 94 00:06:12,205 --> 00:06:15,955 Het was een kooi en wit Amerika wilde de sleutel niet afgeven. 95 00:06:19,045 --> 00:06:23,585 Het 14e amendement was vermorzeld, vernietigd. 96 00:06:23,674 --> 00:06:26,304 Het idee dat we allemaal burgers waren… 97 00:06:26,386 --> 00:06:29,096 …dat we allemaal gelijk waren voor de wet… 98 00:06:29,180 --> 00:06:34,440 …deed een stap terug om het idee te weerspiegelen dat Afro-Amerikanen… 99 00:06:34,519 --> 00:06:37,899 …geen gelijke behandeling mogen verwachten. 100 00:06:38,398 --> 00:06:41,528 Zwarte Amerikanen zijn teleurgesteld… 101 00:06:41,609 --> 00:06:45,949 …over het falen van de belofte van het 14e amendement. 102 00:06:46,030 --> 00:06:51,160 Het idee van gelijkheid, van de rechten uit het 14e amendement… 103 00:06:51,244 --> 00:06:52,504 …kreeg nooit vorm. 104 00:06:52,578 --> 00:06:56,418 We moesten het 14e amendement krachtiger maken. 105 00:06:57,208 --> 00:06:58,538 INGANG VOOR KLEURLINGEN 106 00:06:59,460 --> 00:07:02,550 Thurgood Marshall, de achterkleinzoon van een slaaf… 107 00:07:02,630 --> 00:07:05,680 …de eerste zwarte rechter aan het Hooggerechtshof… 108 00:07:05,758 --> 00:07:08,388 …trekt met hulp van zijn vrouw zijn toga aan. 109 00:07:08,469 --> 00:07:09,889 Marshall is fantastisch. 110 00:07:09,971 --> 00:07:12,141 En hij is zelfverzekerd. Eigenwijs. 111 00:07:12,723 --> 00:07:14,353 Een buitengewone man. 112 00:07:14,434 --> 00:07:19,234 'Het 14e amendement en het grote ideaal van gelijkheid voor de wet… 113 00:07:19,313 --> 00:07:23,783 …hadden niet meer betekenis dan de verschillende generaties ze gaven. 114 00:07:26,237 --> 00:07:29,617 Wat nu essentieel is, is een nieuw soort activisme… 115 00:07:29,699 --> 00:07:32,699 …activisme in een streven naar gerechtigheid.' 116 00:07:33,995 --> 00:07:36,995 Thurgood Marshall komt uit een gesegregeerde staat… 117 00:07:37,081 --> 00:07:42,551 …maar werd de eerste zwarte opperrechter aan het Hooggerechtshof. 118 00:07:42,628 --> 00:07:47,338 Zijn loopbaan is deels te danken aan iets wat voortkwam uit de Reconstructie… 119 00:07:47,425 --> 00:07:48,885 …en het 14e amendement: 120 00:07:49,844 --> 00:07:51,644 Zwarte universiteiten. 121 00:07:53,097 --> 00:07:55,517 Hij kwam uit het westen van Baltimore… 122 00:07:55,600 --> 00:07:58,770 …maar kon niet naar de University of Maryland… 123 00:07:58,853 --> 00:08:00,813 …omdat zwarten niet welkom waren. 124 00:08:00,897 --> 00:08:04,527 En zo belandde Marshall op Howard Law School. 125 00:08:04,609 --> 00:08:08,149 De vicedecaan van de school was Charles Hamilton Houston… 126 00:08:08,237 --> 00:08:10,907 …de briljantste advocaat van de 20e eeuw. 127 00:08:10,990 --> 00:08:16,500 Hij begeleidt een groep jonge Afro-Amerikaanse advocaten. 128 00:08:16,579 --> 00:08:18,709 Hij overtuigt ze van het idee… 129 00:08:18,789 --> 00:08:22,749 …dat ze als jonge zwarte advocaten voor gerechtigheid moeten zorgen. 130 00:08:23,544 --> 00:08:28,224 Houston en Marshall gaan de strijd aan met het idee 'gescheiden maar gelijk'… 131 00:08:28,299 --> 00:08:31,139 …en winnen zaak na zaak bij het Hooggerechtshof. 132 00:08:32,220 --> 00:08:36,810 Ze klagen de University of Missouri aan wegens segregatie en winnen de zaak. 133 00:08:36,891 --> 00:08:39,191 En ze blijven zo doorgaan… 134 00:08:39,810 --> 00:08:43,360 …en klagen de segregatie in het hoger onderwijs aan. 135 00:08:43,439 --> 00:08:47,239 Universiteiten, de School of Pharmacy, rechtenfaculteiten… 136 00:08:51,030 --> 00:08:54,740 Maar al die tijd is het hun uiteindelijke doel… 137 00:08:54,825 --> 00:08:57,495 …segregatie op lagere scholen aan te pakken. 138 00:08:58,621 --> 00:09:01,371 Dit is Larry. Dit is Larry's school. 139 00:09:01,916 --> 00:09:04,166 Ruime gebouwen, een ruim terrein. 140 00:09:04,252 --> 00:09:07,762 En dit is Tad. Hij woont ook in Clarksdale. 141 00:09:07,838 --> 00:09:09,548 Dit is de school van Tad. 142 00:09:10,174 --> 00:09:13,094 Hij is overvol en vervallen. 143 00:09:13,177 --> 00:09:17,887 Een van de belangrijkste obstakels als je segregatie aan wilde pakken… 144 00:09:17,974 --> 00:09:23,194 …was het idee dat het alleen de gevoelens van zwarte mensen krenkte. 145 00:09:25,064 --> 00:09:29,404 Veel mensen bleven volhouden dat zwarte mensen samen wilden zijn… 146 00:09:29,485 --> 00:09:31,065 …en witte mensen ook. 147 00:09:31,153 --> 00:09:36,163 En wat is er nu mis met gescheiden leven zolang men maar gelijk is? 148 00:09:38,744 --> 00:09:42,124 Segregatie was en is… 149 00:09:42,206 --> 00:09:45,536 …een manier waarop een maatschappij… 150 00:09:46,544 --> 00:09:49,264 …een groep laat weten dat hij inferieur is. 151 00:09:50,339 --> 00:09:55,549 Om het Hooggerechtshof te laten zien dat 'gescheiden' nooit 'gelijk' kan zijn… 152 00:09:55,636 --> 00:10:00,426 …moet Marshall de emotionele impact van segregatie aantonen. 153 00:10:00,516 --> 00:10:02,806 Hij gebruikt daarvoor de poppentest. 154 00:10:02,893 --> 00:10:06,863 In de jaren 40 lieten de psychologen Kenneth en Mamie Clark… 155 00:10:06,939 --> 00:10:09,779 …kinderen twee identieke poppen zien… 156 00:10:09,859 --> 00:10:12,949 …maar de ene is wit en de andere zwart. 157 00:10:13,613 --> 00:10:18,203 Ze stelden een eenvoudige vraag: 'Welke pop is stout? Welke is aardig?' 158 00:10:19,535 --> 00:10:21,535 De meeste kinderen, zwart en wit… 159 00:10:21,621 --> 00:10:25,671 …zeiden dat de witte pop aardig is en de zwarte pop stout. 160 00:10:26,542 --> 00:10:28,712 Zo denken kinderen er echt over. 161 00:10:28,794 --> 00:10:33,014 Dit is hoe snel en diep segregatie racisme inwortelt… 162 00:10:33,090 --> 00:10:35,010 …in de hoofden van kinderen. 163 00:10:35,718 --> 00:10:39,098 Deze kinderen vonden zichzelf minderwaardig. 164 00:10:39,180 --> 00:10:44,940 Ze accepteerden de minderwaardigheid als een deel van de realiteit. 165 00:10:45,770 --> 00:10:48,480 Daardoor was ik, zelfs als wetenschapper… 166 00:10:51,275 --> 00:10:52,145 …van slag. 167 00:10:54,153 --> 00:10:56,073 Thurgood Marshall beredeneerde… 168 00:10:56,155 --> 00:11:00,155 …dat als je wilde aantonen dat het 14e amendement werd geschonden… 169 00:11:00,242 --> 00:11:07,002 …je moest kunnen aantonen dat segregatie schadelijke gevolgen had. 170 00:11:07,583 --> 00:11:09,253 Kenneth en Mamie Clark… 171 00:11:09,335 --> 00:11:14,335 …hebben laten zien dat segregatie een minderwaardigheidsgevoel veroorzaakt. 172 00:11:14,423 --> 00:11:18,763 Zwarte schoolkinderen maken zich de boodschap van witte suprematie eigen. 173 00:11:22,556 --> 00:11:29,226 Ze kunnen nu een zaak tegen segregatie op basis- en middelbare scholen beginnen. 174 00:11:37,530 --> 00:11:42,830 'Elke segregatie waarmee men onderscheid op basis van klasse of kaste maakt… 175 00:11:42,910 --> 00:11:46,960 …is op zichzelf een schending van het veertiende amendement.' 176 00:11:47,998 --> 00:11:52,958 Nu is het hof bereid te kijken naar de sociale betekenis van regels… 177 00:11:53,045 --> 00:11:56,215 …waardoor zwart en wit naar gescheiden scholen moeten. 178 00:11:56,298 --> 00:12:00,848 Wat betekent het om zwarte scholen en witte scholen te hebben? 179 00:12:00,928 --> 00:12:02,968 Wat impliceer je daarmee? 180 00:12:03,055 --> 00:12:08,805 Segregatie beïnvloedde de harten en geesten van zwarte schoolkinderen… 181 00:12:08,894 --> 00:12:13,194 …en ondermijnde hun vermogen om deel te nemen aan een democratie. 182 00:12:14,442 --> 00:12:18,702 Dred Scott was een van de beroemdste vonnissen van het Hooggerechtshof. 183 00:12:18,779 --> 00:12:20,909 Het enige nog beroemdere vonnis… 184 00:12:22,032 --> 00:12:24,162 …was Brown vs. Board of Education. 185 00:12:25,411 --> 00:12:30,371 'Onderwijs is tegenwoordig wellicht de belangrijkste rol van de overheid. 186 00:12:30,458 --> 00:12:32,958 Het vormt de basis van goed burgerschap. 187 00:12:33,043 --> 00:12:34,883 Zo'n kans is een recht… 188 00:12:34,962 --> 00:12:38,132 …dat voor iedereen gelijk beschikbaar moet zijn. 189 00:12:38,215 --> 00:12:41,045 We concluderen dat binnen het openbaar onderwijs… 190 00:12:41,135 --> 00:12:44,505 …het principe "gescheiden maar gelijk" niet welkom is. 191 00:12:45,014 --> 00:12:48,894 Gescheiden onderwijsinstanties zijn van nature ongelijk.' 192 00:12:48,976 --> 00:12:50,476 SEGREGATIE IS VERBODEN 193 00:12:50,561 --> 00:12:52,351 HET BESLUIT IS UNANIEM 194 00:12:54,440 --> 00:12:58,150 Dat vonnis leidt tot het afschaffen van segregatiewetten. 195 00:12:58,694 --> 00:13:01,824 Het bevestigt de democratie, het burgerschap. 196 00:13:01,906 --> 00:13:04,576 Brown vs. Board of Education… 197 00:13:04,658 --> 00:13:09,368 …is een revolutie dankzij voornamelijk zwarte advocaten. 198 00:13:09,872 --> 00:13:11,042 ADVOCAAT 199 00:13:11,123 --> 00:13:12,713 BURGERRECHTENADVOCAAT 200 00:13:13,375 --> 00:13:18,125 Ze geloofden dat er binnen de wet altijd een mogelijkheid bestond… 201 00:13:18,214 --> 00:13:24,304 …om gelijke bescherming en gelijk burgerschap terug te krijgen. 202 00:13:24,386 --> 00:13:28,926 Het Hooggerechtshof begint te erkennen dat er een fundamenteel verschil zit… 203 00:13:29,016 --> 00:13:34,016 …tussen de taal van het 14e amendement en wat ze in ons land zien. 204 00:13:34,104 --> 00:13:37,024 HOF VERBIEDT SEGREGATIE OP OPENBARE SCHOLEN 205 00:13:37,107 --> 00:13:40,487 Er was veel te vieren, maar ook veel wat zorgen wekte… 206 00:13:40,569 --> 00:13:42,989 …en die zorgen bleken terecht. 207 00:13:43,823 --> 00:13:46,783 Na het vonnis zegt het Zuiden: 'Geen sprake van.' 208 00:13:46,867 --> 00:13:50,287 De reactie op het vonnis was enorm verzet. 209 00:13:50,371 --> 00:13:54,251 Dat zeg ik niet, zo heette het echt, 'Massive Resistance'. 210 00:13:55,209 --> 00:14:00,169 Jullie zijn het hart en de onbuigzame kern van het verzet. 211 00:14:00,256 --> 00:14:02,586 Er moet rekening mee worden gehouden. 212 00:14:02,675 --> 00:14:05,885 Dit was een verbijsterend moment in dit land. 213 00:14:05,970 --> 00:14:08,890 Vergeet niet dat Prince Edward County in Virginia… 214 00:14:08,973 --> 00:14:14,063 …de openbare scholen vijf jaar lang sloot in plaats van te kiezen voor integratie. 215 00:14:14,645 --> 00:14:20,145 Het Hooggerechtshof kwam met een vonnis en de jurisdicties gingen daar tegenin. 216 00:14:20,234 --> 00:14:22,574 UNIVERSITEIT VOOR WITTE MENSEN 217 00:14:22,653 --> 00:14:26,533 Wat doe je als zelfs een uitspraak van het Hooggerechtshof… 218 00:14:26,615 --> 00:14:28,735 …de beloofde verandering niet geeft? 219 00:14:29,618 --> 00:14:30,488 Wachten? 220 00:14:31,245 --> 00:14:32,075 Dromen? 221 00:14:33,122 --> 00:14:36,632 Of stroop je de mouwen op en eis je je rechten op? 222 00:14:37,126 --> 00:14:39,496 Ook al kan dat je dood worden? 223 00:14:41,797 --> 00:14:45,257 De zaak-Brown is een krachtig argument voor mensen… 224 00:14:45,342 --> 00:14:47,392 …om ergens voor te knokken. 225 00:14:47,469 --> 00:14:50,599 Doodgewone mensen besluiten tot actie over te gaan. 226 00:14:51,140 --> 00:14:54,810 Er ontstaat een krachtige grassrootsbeweging. 227 00:14:55,603 --> 00:14:57,563 Het vonnis stamt uit 1954. 228 00:14:57,646 --> 00:15:03,236 Het jaar erop wordt de 14-jarige Emmett Till door witte mannen gedood… 229 00:15:03,319 --> 00:15:06,239 …omdat hij naar een vrouw gefloten zou hebben. 230 00:15:06,322 --> 00:15:11,542 Ruim 10.000 mensen trokken langs zijn kist die zijn moeder open had gelaten… 231 00:15:11,619 --> 00:15:14,999 …zodat men kon zien wat ze met haar zoon hadden gedaan. 232 00:15:15,080 --> 00:15:18,130 Ik ben Rosa Parks. Ik woon in Montgomery, Alabama. 233 00:15:18,667 --> 00:15:23,877 In 1955 besluit Rosa Parks dat ze haar zitplaats in die bus niet opgeeft… 234 00:15:25,799 --> 00:15:28,089 …en de burgerrechtenbeweging ontstaat. 235 00:15:31,722 --> 00:15:32,852 WEG MET DE NEGERS 236 00:15:32,932 --> 00:15:36,352 Het verliep stroef toen de jaren zestig aanbraken… 237 00:15:36,435 --> 00:15:39,225 …en er moest een doorbraak gemaakt worden. 238 00:15:45,277 --> 00:15:48,447 We weten allemaal wie Rosa Parks is. Ze is een held. 239 00:15:48,530 --> 00:15:52,660 Ze weigert op te staan in de bus, Outkast schreef een liedje over haar… 240 00:15:52,743 --> 00:15:57,043 …ik telde de uh huhs en de yeah, yeahs en de rest was geschiedenis, toch? 241 00:15:57,623 --> 00:15:59,833 Ik zou hier niet zijn als dat zo was. 242 00:16:04,213 --> 00:16:08,843 Ze stapt in de bus en de buschauffeur vraagt haar achterin te gaan zitten. 243 00:16:09,468 --> 00:16:13,808 Hij zegt: 'Dit is Alabama, mevrouw. We hebben hier de Jim Crow-wetten.' 244 00:16:13,889 --> 00:16:17,479 Zij zegt: 'Ik ben het beu. Ik sta niet op. Vergeet het maar.' 245 00:16:19,645 --> 00:16:22,225 En dat was het vonkje. 246 00:16:22,314 --> 00:16:25,824 Sta op als je voor het voorstel bent. 247 00:16:29,863 --> 00:16:32,243 Ze zwepen de zwarte mensen op… 248 00:16:32,324 --> 00:16:35,164 …en het momentum tegen de Jim Crow-wetten groeit. 249 00:16:35,869 --> 00:16:38,659 Haar gezin wordt verstoten. Ze vinden geen werk. 250 00:16:38,747 --> 00:16:43,497 Ze wordt secretaresse in Detroit en wordt bedolven onder oneerlijk beleid. 251 00:16:43,585 --> 00:16:48,215 Ze zegt dat als onze zielen vrij zijn, onze lichamen dat ook zullen zijn. 252 00:16:48,298 --> 00:16:52,178 Ze vertoont dezelfde passie als toen ze bleef zitten in de bus… 253 00:16:52,261 --> 00:16:56,061 …en laat een onuitwisbare indruk achter op ons. 254 00:16:56,890 --> 00:16:58,350 GELIJKE RECHTEN 255 00:17:00,144 --> 00:17:02,444 Ze vroeg ons niet om haar te volgen. 256 00:17:03,939 --> 00:17:07,819 Ze vroeg alleen dat we opkwamen voor wat juist was. 257 00:17:14,533 --> 00:17:17,833 'Segregatie richtte vernieling aan bij de zwarte mens. 258 00:17:17,911 --> 00:17:21,291 Het is soms moeilijk te bepalen wat het ergst is… 259 00:17:21,373 --> 00:17:24,383 …de fysieke wonden of de psychische wonden. 260 00:17:24,460 --> 00:17:29,590 Enkel zwarten weten wat voor sociale lepra segregatie toebrengt. 261 00:17:30,174 --> 00:17:33,224 Elke confrontatie met de opgelegde beperkingen… 262 00:17:33,302 --> 00:17:36,602 …is een nieuwe emotionele strijd in een eindeloze oorlog. 263 00:17:37,139 --> 00:17:40,389 We zullen blijven eisen dat er gerechtigheid heerst… 264 00:17:40,476 --> 00:17:44,186 …want zowel Gods wil als het erfgoed van ons land… 265 00:17:44,271 --> 00:17:46,821 …weerklinken in onze eisen.' 266 00:17:51,695 --> 00:17:55,115 Nadat hij een leider van de busboycot in Montgomery werd… 267 00:17:55,199 --> 00:18:00,449 …komt de 26-jarige Martin Luther King Jr. in de schijnwerpers te staan. 268 00:18:02,372 --> 00:18:06,002 Ondanks zijn jonge leeftijd wijdt hij zijn leven aan de zaak. 269 00:18:06,085 --> 00:18:08,495 Geef deze mensen wat we ze schuldig zijn… 270 00:18:08,587 --> 00:18:13,007 …en waar ze recht op hebben volgens de wet van God en de grondwet. 271 00:18:13,967 --> 00:18:17,507 En in 1963 wordt zijn toewijding op de proef gesteld… 272 00:18:17,596 --> 00:18:21,346 …omdat hij een president van mening moet laten veranderen. 273 00:18:23,102 --> 00:18:25,982 Goedenavond, senator John F. Kennedy. 274 00:18:28,023 --> 00:18:29,073 CAMPAGNE JFK 275 00:18:29,149 --> 00:18:33,739 Ik ben niet tevreden voor elke Amerikaan zijn grondwettelijke rechten heeft. 276 00:18:33,821 --> 00:18:35,161 Het kan beter. 277 00:18:35,239 --> 00:18:39,119 Toen John Kennedy in 1960 presidentskandidaat was… 278 00:18:39,201 --> 00:18:42,791 …dromden zwarte mensen samen rond deze kandidaat… 279 00:18:42,871 --> 00:18:45,921 …omdat hij sympathie had voor de burgerrechtenbeweging. 280 00:18:49,586 --> 00:18:51,166 En bij de verkiezingen… 281 00:18:51,964 --> 00:18:54,634 …stemden ze in groten getale op hem. 282 00:18:55,634 --> 00:18:59,474 Maar al snel na zijn beëdiging begon Kennedy terug te krabbelen. 283 00:19:00,514 --> 00:19:03,024 De Sovjet-Unie had succes in de ruimte… 284 00:19:04,143 --> 00:19:07,443 …en men vroeg zich af of wij wel nummer één waren. 285 00:19:07,521 --> 00:19:11,981 Iedereen die de krant leest en elke Amerikaan moet concluderen… 286 00:19:12,067 --> 00:19:17,567 …dat de VS niet meer hetzelfde imago als een of twee decennia geleden heeft. 287 00:19:17,656 --> 00:19:22,036 John Kennedy was niet zo geïnteresseerd in wat er gebeurde… 288 00:19:22,119 --> 00:19:23,909 …met de burgerrechtenbeweging. 289 00:19:24,496 --> 00:19:30,166 De vraag is of de vrijheid zal zegevieren voor de volgende generatie… 290 00:19:30,252 --> 00:19:32,252 …of dat de communisten winnen? 291 00:19:32,337 --> 00:19:33,547 Dat is de vraag. 292 00:19:34,798 --> 00:19:37,508 Kennedy richtte zich vooral op de Koude Oorlog. 293 00:19:37,593 --> 00:19:41,143 Hij zag de burgerrechtenbeweging als een belemmering… 294 00:19:41,221 --> 00:19:43,061 …op de oorlog die de VS voerde. 295 00:19:43,140 --> 00:19:46,310 In zijn eerste twee jaar aan de macht deed hij weinig. 296 00:19:48,812 --> 00:19:52,112 De zwarten geloofden dat ze Kennedy president maakten… 297 00:19:52,191 --> 00:19:56,321 …en wilden dat Kennedy wat voor hen zou terugdoen. 298 00:19:56,403 --> 00:20:00,203 Het is nu tijd voor de president van de Verenigde Staten… 299 00:20:00,866 --> 00:20:03,076 …om een decreet uit te vaardigen… 300 00:20:03,160 --> 00:20:07,920 …dat segregatie verbiedt of ongrondwettig verklaart… 301 00:20:08,540 --> 00:20:11,710 …op basis van het 14e amendement van de grondwet. 302 00:20:13,670 --> 00:20:16,800 Meer dan tien jaar na het vonnis in de zaak-Brown… 303 00:20:16,882 --> 00:20:21,472 …gingen de meeste zwarte schoolkinderen die te lijden hadden onder segregatie… 304 00:20:21,553 --> 00:20:23,813 …nog steeds naar zwarte scholen. 305 00:20:23,889 --> 00:20:27,809 Het werd dus duidelijk dat dit een strijd was die lang zou duren. 306 00:20:27,893 --> 00:20:31,313 Toen het jaar 1963 aanbrak… 307 00:20:31,396 --> 00:20:34,896 …beseften veel mensen dat er een eeuw was verstreken… 308 00:20:34,983 --> 00:20:38,203 …sinds Lincoln de Emancipatieproclamatie afkondigde. 309 00:20:39,029 --> 00:20:41,409 Martin Luther King wilde dat Kennedy… 310 00:20:41,490 --> 00:20:44,330 …met een tweede Emancipatieproclamatie zou komen… 311 00:20:44,409 --> 00:20:48,369 …die segregatie in het hele land zou verbieden. 312 00:20:48,455 --> 00:20:50,785 Hij kon met een simpele pennenstreek… 313 00:20:50,874 --> 00:20:54,924 …zorgen dat het 14e amendement gerespecteerd zou worden. 314 00:20:56,338 --> 00:21:00,468 Hij speelde die rol die Frederick Douglass in de 19e eeuw al speelde. 315 00:21:00,550 --> 00:21:02,840 Martin Luther King zei op dat moment: 316 00:21:02,928 --> 00:21:06,388 'Je maakt de hoogste idealen niet waar.' 317 00:21:06,473 --> 00:21:10,103 Ik moet zeggen dat president Kennedy niet genoeg heeft gedaan… 318 00:21:10,185 --> 00:21:12,935 …en hem erop wijzen dat wij hem gekozen hebben. 319 00:21:14,189 --> 00:21:17,819 Dr. King wilde Amerikanen eraan herinneren… 320 00:21:17,901 --> 00:21:21,111 …dat we deze dingen al eerder vergeefs hadden gezegd… 321 00:21:21,822 --> 00:21:25,622 …en het nu tijd was om dat opnieuw te doen en wel te slagen. 322 00:21:26,201 --> 00:21:29,831 In 1962 kwam MLK met een model… 323 00:21:29,913 --> 00:21:33,583 …voor een tweede Emancipatieproclamatie voor de president. 324 00:21:34,584 --> 00:21:37,174 JFK weigerde die te ondertekenen. 325 00:21:38,213 --> 00:21:41,053 In veel opzichten vond hij dat te ver gaan. 326 00:21:41,133 --> 00:21:43,973 Hij wilde niet per se zoals Lincoln zijn. 327 00:21:44,678 --> 00:21:47,598 Ze hebben de neiging te wachten… 328 00:21:47,681 --> 00:21:51,771 …en alles op de lange baan te schuiven bij de strijd voor verandering. 329 00:21:51,852 --> 00:21:54,772 King is ervan overtuigd dat wachten gevaarlijk is. 330 00:21:54,855 --> 00:22:01,315 Hij heeft de emotionele en mentale schade van segregatie gezien en gevoeld. 331 00:22:02,362 --> 00:22:03,862 Economische ongelijkheid. 332 00:22:04,781 --> 00:22:06,241 Beperkte kansen. 333 00:22:07,200 --> 00:22:11,960 Elke dag met vertraging voor de burgerrechtenactivisten… 334 00:22:12,039 --> 00:22:14,579 …is een dag waarop zwarte mensen lijden. 335 00:22:20,714 --> 00:22:22,384 WACHT 336 00:22:22,466 --> 00:22:23,966 IK MAG NIET NAAR SCHOOL 337 00:22:24,051 --> 00:22:27,471 Waarom bleef segregatie bestaan als het illegaal was? 338 00:22:27,554 --> 00:22:30,934 Waarom hielden racisten vol? Er moest een reden voor zijn. 339 00:22:32,017 --> 00:22:35,687 Het kwam omdat sommige witte mensen zwarte mensen in die tijd… 340 00:22:35,771 --> 00:22:38,361 …een sociale smet of schande vonden. 341 00:22:38,440 --> 00:22:41,400 Ik leg het uit met behulp van de one-dropregel. 342 00:22:41,485 --> 00:22:46,615 Sociaal en juridisch gezien maakte één druppel zwart bloed je zwart. 343 00:22:46,698 --> 00:22:47,618 Wat betekende dat? 344 00:22:48,450 --> 00:22:52,290 Dat witte kinderen denken dat als ze een zwart persoon aanraken… 345 00:22:52,371 --> 00:22:53,621 …het een smet vormt. 346 00:22:53,705 --> 00:22:56,915 Witte mensen zouden liever zuur in een zwembad gooien… 347 00:22:57,000 --> 00:22:59,210 …dan er zwarte kinderen in laten. 348 00:22:59,920 --> 00:23:05,300 Ze gooien er dus liever echt gif in dan dat ze samenleven met denkbeeldig gif. 349 00:23:05,884 --> 00:23:07,554 Dat is het one-dropbeleid. 350 00:23:07,636 --> 00:23:11,466 Uiteindelijk betekent het dat zwart zijn een smetstof is. 351 00:23:12,349 --> 00:23:16,439 Natuurlijk zijn witte mensen ertegen, ze zijn bang om besmet te raken. 352 00:23:16,520 --> 00:23:21,190 Dat is het probleem met vooroordelen. Ze houden ons iets totaal onjuists voor… 353 00:23:21,274 --> 00:23:23,614 …dat zwart zijn een kwaal is… 354 00:23:23,693 --> 00:23:28,163 …zodat we de echte kwaal niet zien waaronder we al veel te lang lijden. 355 00:23:28,990 --> 00:23:29,830 Racisme. 356 00:23:31,410 --> 00:23:33,200 De echte kwaal is racisme. 357 00:23:33,286 --> 00:23:34,116 Wat? 358 00:23:35,414 --> 00:23:39,254 HET VERGT MOED. WALLACE HEEFT MOED. JIJ OOK? 359 00:23:39,334 --> 00:23:42,504 Een man die dit verzet tegen integratie belichaamt… 360 00:23:42,587 --> 00:23:45,587 …is de gouverneur van Alabama, George Wallace. 361 00:23:45,674 --> 00:23:49,264 Hij is bereid het 14e amendement aan te vallen… 362 00:23:49,344 --> 00:23:51,604 …om de witte suprematie te behouden. 363 00:23:53,306 --> 00:23:54,466 Gouverneur Wallace… 364 00:23:56,518 --> 00:23:58,188 …groet het volk. 365 00:23:58,728 --> 00:24:01,938 George Wallace was een typische populist uit Alabama… 366 00:24:02,023 --> 00:24:04,863 …wat betekende dat hij voor de gewone man was… 367 00:24:04,943 --> 00:24:06,613 …zolang die maar wit was. 368 00:24:07,112 --> 00:24:11,992 Het Zuiden werd aangevallen door carpetbaggers en federale troepen… 369 00:24:12,075 --> 00:24:15,905 …zodat het illegale 14e amendement aangenomen kon worden. 370 00:24:15,996 --> 00:24:21,746 Je mag niet vergeten dat de kijk van het Zuiden op het 14e amendement… 371 00:24:21,835 --> 00:24:26,415 …bestond uit zeggen dat de regering niet kon zeggen wat staten moesten doen. 372 00:24:26,506 --> 00:24:29,426 Ik heb dat in mijn jeugd tientallen keren gehoord. 373 00:24:29,509 --> 00:24:34,429 'Het is op ongeldige wijze aangenomen. Staten hoeven het niet na te leven.' 374 00:24:34,514 --> 00:24:37,274 En ik zeg: segregatie in het hier en nu… 375 00:24:37,350 --> 00:24:39,020 …segregatie in de toekomst… 376 00:24:39,102 --> 00:24:41,102 …en segregatie voor altijd. 377 00:24:42,230 --> 00:24:45,860 Deze bevelen tegen segregatie zijn in strijd met onze rechten. 378 00:24:46,359 --> 00:24:48,029 En hij bepaalde een limiet. 379 00:24:48,111 --> 00:24:52,491 Ze zouden niet meewerken aan de desegregatie van schoolsystemen. 380 00:24:53,492 --> 00:24:59,622 Hij zei dat als iemand die zwart was naar een universiteit in Alabama wilde… 381 00:24:59,706 --> 00:25:02,576 …hij de toegang voor hem zou blokkeren. 382 00:25:06,379 --> 00:25:10,009 Duizenden zwarten stonden in de rij voor hun stemrecht. 383 00:25:10,091 --> 00:25:13,511 Kings organisatoren streden tegen aanhoudende vijandigheid. 384 00:25:13,595 --> 00:25:15,805 Je intimideert deze mensen… 385 00:25:15,889 --> 00:25:19,309 …door ze in de regen te laten staan en niet te registreren. 386 00:25:19,392 --> 00:25:21,142 En we zullen ons registreren… 387 00:25:21,228 --> 00:25:24,438 …want als staatsburgers hebben we daar het recht op. 388 00:25:28,360 --> 00:25:31,320 Geweldloos gedrag leidt tot ontregeling… 389 00:25:31,404 --> 00:25:35,624 …want als iemand je aanvalt, sla je niet terug. 390 00:25:36,826 --> 00:25:42,326 Je plant de dingen zo dat mensen je zullen willen aanvallen. 391 00:25:45,293 --> 00:25:50,093 De kracht van geweldloosheid komt voort uit de confrontatie met onrecht. 392 00:25:50,924 --> 00:25:52,724 Dat maakt het tegenstrijdiger. 393 00:25:52,801 --> 00:25:57,391 Jij probeert verandering teweeg te brengen en zij proberen dat te voorkomen. 394 00:25:57,472 --> 00:26:02,142 Dr. King sprak veel over het feit dat ze wilden dat hij de orde herstelde… 395 00:26:02,227 --> 00:26:07,937 …omdat burgerlijke ongehoorzaamheid chaotisch is, maar het kon niet anders… 396 00:26:08,024 --> 00:26:11,704 …want mensen met privileges gingen over tot de orde van de dag… 397 00:26:11,778 --> 00:26:14,158 …en deden alsof er geen onrecht is. 398 00:26:15,740 --> 00:26:18,370 Je kunt op drie manieren met onrecht omgaan. 399 00:26:18,451 --> 00:26:20,951 Je kunt het gedwee accepteren… 400 00:26:21,037 --> 00:26:23,157 …de wapens oppakken… 401 00:26:23,248 --> 00:26:24,918 …of geweldloos protesteren. 402 00:26:25,000 --> 00:26:26,250 Mijn hemel. 403 00:26:27,669 --> 00:26:30,299 Bayard Rustin was een getalenteerd mens. 404 00:26:30,380 --> 00:26:32,420 King vormde een coalitie. 405 00:26:32,507 --> 00:26:35,757 Hij benaderde andere activisten, zoals Bayard Rustin. 406 00:26:35,844 --> 00:26:41,474 Bayard was een pacifist en was een van de leidende intellectuelen… 407 00:26:41,558 --> 00:26:44,138 …van die tijd in de burgerrechtenbeweging. 408 00:26:44,227 --> 00:26:47,557 Een mens is afhankelijk van zijn lichaam en zijn geest. 409 00:26:47,647 --> 00:26:50,567 Hij gooit ze in de strijd als hij geen keus heeft. 410 00:26:51,067 --> 00:26:53,817 Je hebt vast nooit van Bayard Rustin gehoord. 411 00:26:53,903 --> 00:26:55,953 Hij werkte samen met MLK… 412 00:26:56,031 --> 00:27:00,331 …en liet hem zelfs kennismaken met het idee van geweldloos verzet. 413 00:27:00,869 --> 00:27:02,409 Waarom kennen we hem niet? 414 00:27:03,663 --> 00:27:05,753 Omdat hij openlijk homo was… 415 00:27:05,832 --> 00:27:10,382 …in een tijd waarin dat gezien werd als een psychische kwaal en een misdaad. 416 00:27:10,462 --> 00:27:14,262 Hij werd verbannen uit de beweging waaraan hij zijn leven wijdde. 417 00:27:14,341 --> 00:27:18,971 Bayard zei dat we in elke gemeenschap engelachtige onruststokers nodig hadden… 418 00:27:19,054 --> 00:27:23,894 …en dat onze lijven de wapens zijn waarmee we de raderwerken moeten stoppen. 419 00:27:26,353 --> 00:27:28,903 Bayard was een engelachtige onruststoker. 420 00:27:31,149 --> 00:27:36,239 Het jaar 1963 was erg belangrijk voor het hele land en de hele wereld. 421 00:27:36,321 --> 00:27:42,241 King had te maken met veel weerstand. Hij zou te ver gaan en te snel gaan. 422 00:27:42,327 --> 00:27:45,117 Dat idee dat hij te ver en te snel gaat… 423 00:27:45,205 --> 00:27:48,455 …terwijl de Emancipatieproclamatie 100 jaar geleden was… 424 00:27:48,541 --> 00:27:51,801 …was voor hem een verwarrende contradictie. 425 00:27:51,878 --> 00:27:55,378 Om de beweging op het juiste spoor te zetten… 426 00:27:55,465 --> 00:27:58,715 …moet hij de federale overheid actie laten ondernemen. 427 00:27:58,802 --> 00:28:03,682 Hij wil een situatie creëren waar Kennedy wel op moet reageren. 428 00:28:03,765 --> 00:28:08,185 Hij wil een crisis creëren en gaat naar de plek met de meeste segregatie. 429 00:28:09,354 --> 00:28:12,074 DE POLITIE VAN BIRMINGHAM 430 00:28:12,649 --> 00:28:16,359 De stad Birmingham zet zich op veel manieren in voor burgers. 431 00:28:16,444 --> 00:28:19,454 En niemand zet zich beter in dan de politie. 432 00:28:19,531 --> 00:28:23,581 De agenten van Bull Connor stonden erom bekend erg wreed te zijn. 433 00:28:23,660 --> 00:28:28,750 De hond zal niet stoppen tot zijn taak en het bevel volbracht is. 434 00:28:28,832 --> 00:28:32,422 Ik werd in augustus naar de gevangenis gesleept. 435 00:28:33,044 --> 00:28:36,384 Mijn jurk was gescheurd omdat ze me zo ruw aanpakten. 436 00:28:36,464 --> 00:28:41,264 Birmingham werd het Johannesburg van Amerika genoemd. 437 00:28:41,344 --> 00:28:43,934 Je moet witte en zwarte mensen apart houden. 438 00:28:44,013 --> 00:28:47,353 Laat de politie zijn gang gaan. Daar is hij voor. 439 00:28:47,434 --> 00:28:51,524 Zwarte mensen konden geen baan in winkels in het centrum krijgen. 440 00:28:51,604 --> 00:28:54,984 Zwarte mensen werden erg vaak blootgesteld aan geweld. 441 00:28:55,066 --> 00:28:57,686 Het leven in Birmingham is een hel. 442 00:29:01,364 --> 00:29:04,374 Birmingham wordt Bombing-ham genoemd… 443 00:29:04,451 --> 00:29:09,621 …omdat er zoveel aanslagen plaatsvonden op zwarte families, op zwarte activisten… 444 00:29:09,706 --> 00:29:14,036 …op elke zwarte persoon die te ver gaat volgens witte zuiderlingen. 445 00:29:16,755 --> 00:29:19,125 'Enkele van mijn vroegste herinneringen… 446 00:29:19,215 --> 00:29:21,675 …zijn geluiden van ontploffingen. 447 00:29:22,260 --> 00:29:25,310 Terrorisme maakt deel uit van onze geschiedenis. 448 00:29:25,847 --> 00:29:27,967 Het is niet iets van buitenaf.' 449 00:29:28,558 --> 00:29:29,728 Bull Connor… 450 00:29:30,769 --> 00:29:34,109 …kwam vaak op de radio en kwam met uitspraken als: 451 00:29:34,189 --> 00:29:39,779 'Er wonen negers in een blanke buurt. Verwacht vanavond maar bloedvergieten.' 452 00:29:39,861 --> 00:29:42,241 En ja hoor, er werd bloed vergoten. 453 00:29:45,408 --> 00:29:49,288 Mensen van kleur kennen binnenlands terrorisme maar al te goed. 454 00:29:51,456 --> 00:29:56,626 Als we aandrongen op verandering, brak er van oudsher geweld uit. 455 00:30:02,383 --> 00:30:05,223 Dat was het duidelijkst in Bombing-ham. 456 00:30:07,180 --> 00:30:10,100 De KKK blies huizen en kerken op… 457 00:30:10,183 --> 00:30:13,813 …vanwege de organisatie van burgerrechtenbijeenkomsten. 458 00:30:15,313 --> 00:30:17,073 En geen instantie stopte hen. 459 00:30:17,148 --> 00:30:21,358 De politie niet, het leger niet en de nationale garde niet. 460 00:30:21,986 --> 00:30:27,026 Niets moedigt terroristen meer aan dan een rechtssysteem dat ze negeert. 461 00:30:29,744 --> 00:30:33,374 'Birmingham is een symbool van fel verzet tegen integratie. 462 00:30:33,915 --> 00:30:36,625 Als we daar een doorbraak kunnen krijgen… 463 00:30:36,709 --> 00:30:39,839 …en daar de segregatie echt kunnen aanpakken… 464 00:30:40,338 --> 00:30:45,798 …zal dat het hele Zuiden laten zien dat verzet niet langer mogelijk is.' 465 00:30:46,302 --> 00:30:49,012 BEDANKT VOOR UW BEZOEK AAN BIRMINGHAM 466 00:30:51,015 --> 00:30:51,845 Doorlopen. 467 00:30:51,933 --> 00:30:54,233 Tijdens de protesten in Birmingham… 468 00:30:54,310 --> 00:30:58,110 …pakte Bull Connor mensen op en gooide hij ze in de bak… 469 00:30:58,189 --> 00:31:02,029 …maar de protesten kregen niet de benodigde aandacht… 470 00:31:02,110 --> 00:31:04,570 …om Kennedy op de hoogte te stellen. 471 00:31:05,154 --> 00:31:09,914 Dus bijna uit wanhoop besluit hij dan dat hij zelf de gevangenis in moet. 472 00:31:11,327 --> 00:31:12,497 Hij leidt de mars… 473 00:31:13,746 --> 00:31:14,786 …wordt opgepakt… 474 00:31:16,040 --> 00:31:19,040 …en maakt zich dan zorgen… 475 00:31:19,127 --> 00:31:22,957 …dat de campagne in Birmingham wel eens niet zou kunnen slagen. 476 00:31:25,466 --> 00:31:26,426 BETOGERS OPGEPAKT 477 00:31:26,509 --> 00:31:31,759 Hij leest een reactie op de actie van witte religieuze leiders… 478 00:31:31,848 --> 00:31:34,018 …en is erg van streek. 479 00:31:34,100 --> 00:31:40,020 Hij dacht dat de religieuze leiders een van de bronnen van steun zouden zijn. 480 00:31:40,607 --> 00:31:43,187 'We vragen witte en zwarte burgers… 481 00:31:43,276 --> 00:31:47,276 …de wet na te leven en gezond verstand te gebruiken. 482 00:31:47,947 --> 00:31:53,577 We snappen dat mensen ongeduldig zijn omdat hun hoop nog niet wordt waargemaakt… 483 00:31:53,661 --> 00:31:58,831 …maar we weten zeker dat dit protest onverstandig en voorbarig is.' 484 00:31:59,417 --> 00:32:04,547 De predikanten schrijven die brief en denken dat hij weinig respons krijgt. 485 00:32:05,340 --> 00:32:10,350 Maar ze ontvangen een iconische boodschap met een verzoek om gerechtigheid… 486 00:32:10,428 --> 00:32:12,718 …geschreven vanuit een gevangenis. 487 00:32:14,265 --> 00:32:15,885 'Beste collega-predikanten… 488 00:32:16,935 --> 00:32:19,345 …terwijl ik hier in de gevangenis zit… 489 00:32:19,437 --> 00:32:25,527 …las ik dat jullie mijn activiteiten onverstandig en voorbarig noemden.' 490 00:32:28,655 --> 00:32:31,235 Hij begon op wc-papier te schrijven… 491 00:32:31,824 --> 00:32:33,244 …op stukjes krant. 492 00:32:35,453 --> 00:32:39,963 De cipier gaf hem geen briefpapier voor zijn brief. 493 00:32:41,918 --> 00:32:45,758 Hij had geen boeken om op terug te vallen, enkel zijn geheugen. 494 00:32:50,843 --> 00:32:54,143 'Ik hoor nu al jaren dat we moeten wachten. 495 00:33:03,231 --> 00:33:07,191 Dat woord klinkt elke zwarte akelig vertrouwd in de oren. 496 00:33:10,697 --> 00:33:16,077 Als ze je enkel "neger" en "Boy" noemen, hoe oud je ook bent… 497 00:33:16,160 --> 00:33:18,290 …je achternaam "John" wordt… 498 00:33:18,371 --> 00:33:22,961 …en je vrouw en moeder nooit aangesproken worden met "mevrouw"… 499 00:33:23,042 --> 00:33:29,012 …zul je begrijpen waarom we moeite hebben met wachten. 500 00:33:35,179 --> 00:33:36,309 "Wacht"… 501 00:33:39,392 --> 00:33:41,942 …betekent bijna altijd "nooit".' 502 00:33:43,271 --> 00:33:49,571 De zwarte is niet in staat om het over iets anders te hebben… 503 00:33:49,652 --> 00:33:51,952 …dan volledige integratie. 504 00:33:52,739 --> 00:33:57,949 In deze brief had Dr. King het eveneens over het gevaar van witte gematigden. 505 00:33:58,036 --> 00:34:02,326 Hij zei dat de witte gematigde gevaarlijker was dan de Ku Klux Klan… 506 00:34:02,415 --> 00:34:06,955 …omdat het de witte gematigde is die je zegt dat je moet wachten. 507 00:34:07,045 --> 00:34:12,925 De geleidelijke aanpak is voorlopig op de lange baan geschoven. 508 00:34:13,009 --> 00:34:15,469 We hebben een probleem. Dat weten we. 509 00:34:16,012 --> 00:34:17,852 Het is te snel gegaan. 510 00:34:18,389 --> 00:34:23,189 Witte liberalen zeggen graag 'wacht', want wie 'nee' zegt, is een racist. 511 00:34:23,686 --> 00:34:28,436 Als je 'wacht' zegt, lijk je geduldig, redelijk, bedachtzaam. 512 00:34:32,445 --> 00:34:35,735 Ik denk dat hij die brief aan president Kennedy schrijft… 513 00:34:36,324 --> 00:34:40,244 …en aan iedereen die gelooft dat het moreel gezien juist is… 514 00:34:40,328 --> 00:34:43,498 …om mensen zonder rechten te laten wachten. 515 00:34:45,750 --> 00:34:50,300 'We vinden dat we deze week de zwarte leiders moeten ontmoeten… 516 00:34:50,379 --> 00:34:52,629 …Martin Luther King en nog wat mensen… 517 00:34:52,715 --> 00:34:55,675 …en de stappen bespreken die we willen zetten.' 518 00:34:56,260 --> 00:34:58,890 'Iedereen denkt sowieso dat hij onze gast is. 519 00:34:58,971 --> 00:35:03,391 Ze geven ons de schuld van wat hij doet, dus moeten we goed op hem letten. 520 00:35:03,476 --> 00:35:05,646 King is nu zo controversieel… 521 00:35:05,728 --> 00:35:09,898 …dat ik eerst politici of zakenlui uit het Zuiden wil spreken.' 522 00:35:10,525 --> 00:35:15,735 Hij is politicus en is er dus op uit om zijn politieke macht te behouden. 523 00:35:16,239 --> 00:35:19,579 Hij is ook de meest invloedrijke witte gematigde… 524 00:35:19,659 --> 00:35:24,119 …en als hij ervan overtuigd kan worden dat wat King doet goed is… 525 00:35:24,205 --> 00:35:27,705 …zal King een ongelooflijke overwinning behalen. 526 00:35:29,919 --> 00:35:32,339 De brief van King is krachtig. 527 00:35:32,421 --> 00:35:34,051 Hij vraagt om actie… 528 00:35:34,674 --> 00:35:38,894 …en zet dat even later kracht bij met een radicale nieuwe strategie. 529 00:35:39,387 --> 00:35:42,967 Iets wat niemand kan negeren, zelfs de president niet. 530 00:35:48,104 --> 00:35:49,404 'Ik was niet dapper. 531 00:35:49,480 --> 00:35:51,400 Ik heb nooit gevochten. 532 00:35:51,482 --> 00:35:53,692 Ik pakte alleen wiskundesommen aan… 533 00:35:53,776 --> 00:35:56,066 …dus dit ging niet om moed. 534 00:35:56,571 --> 00:35:59,321 Het ging om een droom van een beter leven.' 535 00:36:00,032 --> 00:36:05,662 Op dat moment waren er jonge tieners die wilden deelnemen aan de demonstraties. 536 00:36:06,539 --> 00:36:07,919 Het waren kinderen. 537 00:36:07,999 --> 00:36:09,999 Onder normale omstandigheden… 538 00:36:10,084 --> 00:36:12,964 …zou King dat te gevaarlijk hebben gevonden. 539 00:36:13,087 --> 00:36:16,667 Wat als een van hen ernstig gewond raakte of gedood werd? 540 00:36:17,258 --> 00:36:20,388 Daaruit bleek hoe wanhopig hij op dat moment was. 541 00:36:20,469 --> 00:36:24,309 Hij moest een overwinning behalen, niet alleen voor zichzelf… 542 00:36:24,390 --> 00:36:26,310 …ook voor deze jonge mensen. 543 00:36:26,392 --> 00:36:31,192 De kindermars begon op 2 mei 1963. 544 00:36:31,272 --> 00:36:35,992 Sommige kinderen waren pas zeven en honderden kinderen werden opgepakt. 545 00:36:36,068 --> 00:36:39,778 Ze werden naar de gevangenis gestuurd in de schoolbussen… 546 00:36:39,864 --> 00:36:41,624 …die ze elke ochtend namen. 547 00:36:42,450 --> 00:36:47,620 Ondanks het gevaar besloten ze deel te nemen aan het geweldloos verzet. 548 00:36:47,705 --> 00:36:51,325 Ze wisten wat ze riskeerden en besloten dat het het waard was. 549 00:36:52,168 --> 00:36:55,088 Kinderen kwamen kerken uit en gingen de straat op. 550 00:36:55,171 --> 00:36:56,591 En ze waren vrolijk. 551 00:36:57,173 --> 00:36:58,803 Bull Connor was niet blij. 552 00:36:59,383 --> 00:37:04,223 Hij zag de kinderen als ongedierte dat hij wilde uitroeien. 553 00:37:10,269 --> 00:37:15,729 Bull Connor besloot ze aan te pakken met honden en brandweerslangen. 554 00:37:22,031 --> 00:37:23,781 Tieners en kinderen. 555 00:37:25,201 --> 00:37:26,741 Ze werden vermorzeld. 556 00:37:26,827 --> 00:37:29,997 De straat door geduwd door een brandweerslang. 557 00:37:33,751 --> 00:37:40,131 King was een meester in communicatie en hij wist dat wit geweld… 558 00:37:41,884 --> 00:37:43,974 …samen met zwarte geweldloosheid… 559 00:37:49,100 --> 00:37:54,900 …een groot aantal witte mensen in Amerika zou dwingen bij zichzelf te rade te gaan. 560 00:38:03,531 --> 00:38:09,121 Dit was precies de reactie waar Martin en de anderen op uit waren. 561 00:38:13,040 --> 00:38:14,710 De hele wereld was geschokt. 562 00:38:16,544 --> 00:38:20,424 Het was gewoon een schande voor de Verenigde Staten. 563 00:38:21,007 --> 00:38:25,047 Dit kan niet zijn waar het 14e amendement voor bedoeld was. 564 00:38:25,636 --> 00:38:28,256 Dit kan de Amerikaanse droom niet zijn. 565 00:38:28,973 --> 00:38:34,693 Dat schouwspel maakte duidelijk wie het was die Amerika wilde redden… 566 00:38:35,187 --> 00:38:38,107 …wie het 14e amendement zinvol wilde maken… 567 00:38:39,150 --> 00:38:40,780 …en wie dat belette. 568 00:38:42,111 --> 00:38:44,411 Op voorpagina's overal ter wereld… 569 00:38:44,488 --> 00:38:49,738 …zag je foto's van politieagenten die jongeren, kinderen aanvielen. 570 00:38:50,244 --> 00:38:54,214 Het maakte de ideologie van de Koude Oorlog belachelijk. 571 00:38:54,290 --> 00:38:57,420 We beweren het land van de vrijheid te zijn… 572 00:38:57,501 --> 00:39:00,301 …maar deze mensen vroegen om echte vrijheid… 573 00:39:00,379 --> 00:39:02,839 …en werden aangevallen door de politie. 574 00:39:02,923 --> 00:39:08,513 Degene die de macht heeft om de Amerikaanse droom waar te maken… 575 00:39:08,596 --> 00:39:10,926 …is iemand die wit is. 576 00:39:11,474 --> 00:39:14,734 De regering van Kennedy zag wat er gaande was… 577 00:39:14,810 --> 00:39:19,570 …en besefte dat er te weinig aandacht aan de raciale verdeeldheid besteed was. 578 00:39:19,648 --> 00:39:24,818 Er waren mensen die contact opnamen met de president en schande spraken. 579 00:39:25,654 --> 00:39:28,954 Voorheen geloofde slechts vijf procent van de Amerikanen… 580 00:39:29,033 --> 00:39:33,333 …dat burgerrechten de belangrijkste nationale kwestie in de VS was. 581 00:39:33,913 --> 00:39:39,093 Na die protesten vond 50 procent burgerrechten wel de voornaamste kwestie. 582 00:39:40,419 --> 00:39:44,919 Hier is een van de grootse sprekers in Amerika, Dr. Martin Luther King. 583 00:39:51,263 --> 00:39:55,683 Van groot belang in de strategie van King was de opkomst van televisie. 584 00:39:56,227 --> 00:40:02,227 We zagen hoe mensen hun leven voor essays, speeches en kranten hadden geriskeerd… 585 00:40:02,316 --> 00:40:04,356 …en hoe lastig het was. 586 00:40:05,152 --> 00:40:09,572 Maar nu komt die boodschap voor het eerst direct aan bij Amerikanen… 587 00:40:09,657 --> 00:40:11,367 …in hun eigen huiskamers. 588 00:40:11,450 --> 00:40:15,750 Geen enkele sociale revolutie kan te allen tijde netjes en correct zijn. 589 00:40:15,830 --> 00:40:19,170 Ze zien op het nieuws wat zwarte Amerikanen overkomt… 590 00:40:19,250 --> 00:40:23,630 …zijn getuige van onrecht in hun land, weten dat dat moet stoppen… 591 00:40:24,171 --> 00:40:29,721 …en niemand belichaamt dat onrecht meer dan de gouverneur van Alabama. 592 00:40:30,302 --> 00:40:35,392 De campus van de University of Alabama wordt streng bewaakt door de politie. 593 00:40:35,474 --> 00:40:38,814 Wallace beloofde zelf de weg te versperren… 594 00:40:38,894 --> 00:40:42,734 …om integratie te voorkomen op de laatste witte universiteit. 595 00:40:43,315 --> 00:40:46,395 Er was een rechterlijk bevel dat van Wallace eiste… 596 00:40:46,485 --> 00:40:50,105 …dat hij zwarte studenten toeliet op de universiteit. 597 00:40:51,031 --> 00:40:53,951 Wallace was vastbesloten om daar tegenin te gaan. 598 00:40:54,034 --> 00:40:58,584 Wallace wil Kennedy en de federale overheid duidelijk maken… 599 00:40:59,248 --> 00:41:02,748 …dat ze zich zullen verzetten met alle mogelijke middelen. 600 00:41:02,835 --> 00:41:05,125 Het werd dus een confrontatie. 601 00:41:11,177 --> 00:41:13,927 Als gouverneur van de staat Alabama… 602 00:41:14,013 --> 00:41:17,983 …vind ik het mijn plicht om hier voor u te staan… 603 00:41:18,476 --> 00:41:21,596 …uit naam van onze rechten en onze soevereiniteit… 604 00:41:21,687 --> 00:41:28,567 …om deze illegale en ongegronde actie van de federale overheid te verbieden. 605 00:41:29,361 --> 00:41:32,361 Wallace loochende alles waar Amerika voor stond… 606 00:41:32,448 --> 00:41:36,538 …zoals de rechten van zwarte studenten op gelijke bescherming… 607 00:41:36,619 --> 00:41:38,249 …die het 14e amendement waarborgde… 608 00:41:38,329 --> 00:41:41,999 …waaronder de mogelijkheid naar de school van je keuze te gaan. 609 00:41:44,210 --> 00:41:47,550 'Het was meer dan een hete dag. Een gevaarlijke dag. 610 00:41:47,630 --> 00:41:49,630 Niemand wist wat er zou gebeuren. 611 00:41:50,299 --> 00:41:54,219 Ik wilde niet naar binnen glippen en stiekem achterom gaan. 612 00:41:54,303 --> 00:41:56,393 Als Wallace de deur blokkeerde… 613 00:41:56,472 --> 00:42:00,272 …had ik het recht hem te trotseren en naar die school te gaan.' 614 00:42:03,229 --> 00:42:09,899 Kennedy had zich nog steeds niet echt met de beweging geïdentificeerd. 615 00:42:09,985 --> 00:42:15,565 Maar toen hij een ambtenaar zwarte mensen zo zag discrimineren… 616 00:42:15,658 --> 00:42:19,498 …overtuigde dat hem ervan dat de overheid moest ingrijpen. 617 00:42:20,120 --> 00:42:24,250 Kennedy erkende op dat moment denk ik dat Wallace te ver was gegaan. 618 00:42:24,333 --> 00:42:27,963 De troepen van de nationale garde kwamen in de middag aan. 619 00:42:28,045 --> 00:42:31,755 Kennedy doet een beroep op de nationale garde van Alabama… 620 00:42:31,840 --> 00:42:35,720 …om Wallace te dwingen zwarte studenten toe te laten. 621 00:42:35,803 --> 00:42:40,643 De generaal confronteert de gouverneur als afgevaardigde van de overheid. 622 00:42:43,561 --> 00:42:45,401 Wallace wist dat het over was. 623 00:42:47,439 --> 00:42:49,649 De federale overheid zou zegevieren. 624 00:42:50,442 --> 00:42:56,622 Dit is het moment waarop gouverneur George Wallace wegloopt bij de deur. 625 00:42:59,118 --> 00:43:00,828 Hij gaf het op, liep weg… 626 00:43:04,373 --> 00:43:06,503 …en de twee studenten waren welkom. 627 00:43:16,051 --> 00:43:18,761 EINDE VAN DE SEGREGATIE OP DE UNIVERSITY OF ALABAMA 628 00:43:19,263 --> 00:43:22,683 Kennedy besloot toen dat hij die avond op tv moest komen. 629 00:43:24,893 --> 00:43:25,943 Een openbaring. 630 00:43:26,020 --> 00:43:29,860 Hij besefte dat dit het moment was waarop hij moest handelen. 631 00:43:30,608 --> 00:43:35,028 En dan nu een toespraak van de president, live vanuit Washington. 632 00:43:37,364 --> 00:43:39,034 Goedenavond, medeburgers. 633 00:43:39,742 --> 00:43:43,542 'Dit land is opgericht door mensen uit verschillende landen. 634 00:43:43,621 --> 00:43:47,171 Het is gebaseerd op het principe dat alle mensen gelijk zijn. 635 00:43:47,916 --> 00:43:49,206 Als ik daaraan denk… 636 00:43:49,293 --> 00:43:55,723 …denk ik aan hoe Lincoln reageerde op de morele kwestie van de Burgeroorlog. 637 00:43:55,799 --> 00:43:59,889 In beide gevallen had je een president die aarzelde… 638 00:43:59,970 --> 00:44:03,600 …om de morele implicaties van de zaken onder ogen te zien… 639 00:44:03,682 --> 00:44:08,022 …die er eindelijk van overtuigd raakten dat ze actie moesten ondernemen. 640 00:44:08,854 --> 00:44:13,074 'Er is honderd jaar verstreken sinds Lincoln de slaven bevrijdde… 641 00:44:13,150 --> 00:44:17,400 …maar hun nageslacht, hun kleinzonen, zijn niet volledig vrij.' 642 00:44:19,948 --> 00:44:22,488 Ze zijn nog niet bevrijd van het onrecht. 643 00:44:23,327 --> 00:44:27,827 Ze zijn nog niet bevrijd van sociale en economische onderdrukking. 644 00:44:28,415 --> 00:44:30,995 Deze natie, ondanks al de hoop… 645 00:44:31,543 --> 00:44:35,383 …zal niet volledig vrij zijn voor alle burgers vrij zijn. 646 00:44:37,007 --> 00:44:40,717 Medeburgers, dit is een probleem dat ons allemaal aangaat. 647 00:44:40,803 --> 00:44:43,313 Dat woord, 'medeburgers'… 648 00:44:43,389 --> 00:44:47,389 …dat hij steeds weer herhaalt alsof het een preek is… 649 00:44:47,476 --> 00:44:52,516 …is waarom King in de eerste plaats een beroep deed op het 14e amendement. 650 00:44:52,606 --> 00:44:55,526 Kennedy roept mensen met privileges op… 651 00:44:55,609 --> 00:45:00,069 …de menselijkheid en het burgerschap van mensen van kleur te erkennen. 652 00:45:00,155 --> 00:45:02,775 Behandel ze zoals jij behandeld wilt worden. 653 00:45:02,866 --> 00:45:07,956 'Wie zou nu blij zijn als hij de plek van een persoon van kleur moest innemen? 654 00:45:08,622 --> 00:45:13,462 Wie zou dan tevreden zijn als er gezegd werd dat je geduld moest hebben?' 655 00:45:14,044 --> 00:45:17,594 'Gezien alle dingen die zwarte mensen zijn overkomen… 656 00:45:17,673 --> 00:45:20,843 …is het tijd om niet langer te wachten.' 657 00:45:20,926 --> 00:45:24,426 En daarom vraag ik het Congres om met wetgeving te komen. 658 00:45:24,513 --> 00:45:28,183 Hij had eindelijk gedaan waar Martin om vroeg… 659 00:45:28,267 --> 00:45:32,057 …lang geleden op de verjaardag van de Emancipatieproclamatie… 660 00:45:32,146 --> 00:45:36,146 …toen hij weigerde om met een Civil Rights Act te komen. 661 00:45:36,650 --> 00:45:41,860 Een van de meest diepgaande toespraken van een president sinds Lincoln. 662 00:45:41,947 --> 00:45:45,697 'Nu is het tijd voor dit land om zijn belofte waar te maken.' 663 00:45:52,499 --> 00:45:55,629 Ik denk dat King verbaasd was toen hij dat hoorde… 664 00:45:55,711 --> 00:46:00,381 …omdat dit iets was waar Kennedy toe gedwongen werd… 665 00:46:00,466 --> 00:46:03,176 …door de beweging in het Zuiden. 666 00:46:03,844 --> 00:46:07,104 Ik vraag daarom het Congres om met wetgeving te komen… 667 00:46:07,806 --> 00:46:12,016 …die alle Amerikanen het recht geeft te profiteren van voorzieningen. 668 00:46:12,102 --> 00:46:17,782 Hotels, restaurants, bioscopen, winkels en dergelijke voorzieningen. 669 00:46:17,858 --> 00:46:19,818 Dit lijkt me een basisrecht. 670 00:46:20,360 --> 00:46:24,620 En zijn Civil Rights Act baseerde zich op het 14e amendement… 671 00:46:24,698 --> 00:46:29,448 …voor een wet die iedereen gelijke toegang tot voorzieningen gaf. 672 00:46:29,536 --> 00:46:32,576 Ik hoop dat elke Amerikaan, waar hij ook woont… 673 00:46:32,664 --> 00:46:34,714 …bij zichzelf te rade zal gaan. 674 00:46:34,792 --> 00:46:36,922 Voor het eerst noemde hij… 675 00:46:37,002 --> 00:46:40,842 …de behoefte aan burgerrechtenhervormingen een morele kwestie. 676 00:46:43,217 --> 00:46:48,177 King bereikte zijn doel en wist de regering van Kennedy in te schakelen. 677 00:46:58,482 --> 00:47:00,112 JFK RICHT ZICH TOT HET VOLK 678 00:47:01,318 --> 00:47:02,688 DE MARS NAAR WASHINGTON 679 00:47:02,778 --> 00:47:06,368 Het momentum groeide en King was daar het symbool van. 680 00:47:06,448 --> 00:47:08,948 Er werd gedemonstreerd in Chicago… 681 00:47:09,034 --> 00:47:14,464 …in de Bay Area van San Francisco en in New York. 682 00:47:14,540 --> 00:47:16,710 De mars was slechts de climax. 683 00:47:20,420 --> 00:47:24,930 Ik was pas 19 en besloot dat ik bij die mars wilde zijn. 684 00:47:25,008 --> 00:47:28,298 Ik kwam uit een stadje met weinig zwarte mensen… 685 00:47:28,387 --> 00:47:31,927 …en ineens zag ik meer zwarte mensen dan ooit tevoren. 686 00:47:32,015 --> 00:47:35,015 Ik had echt het gevoel dat dit iets bijzonders was. 687 00:47:35,644 --> 00:47:39,774 De meeste mensen die gehoord hebben over de speech in Washington… 688 00:47:39,857 --> 00:47:43,857 …denken dat hij ging over hoe zijn kinderen zouden opgroeien… 689 00:47:43,944 --> 00:47:50,334 …en hoe hij wilde dat je karakter en niet je huidskleur bepaalde wie je was… 690 00:47:50,409 --> 00:47:54,539 …en ze zijn waarschijnlijk het eerste deel van de toespraak vergeten. 691 00:47:58,709 --> 00:48:01,589 Honderd jaar geleden… 692 00:48:04,006 --> 00:48:08,886 …ondertekende een grote Amerikaan in wiens symbolische schaduw we nu staan… 693 00:48:09,636 --> 00:48:13,176 …de Emancipatieproclamatie. 694 00:48:14,308 --> 00:48:21,108 Maar 100 jaar later is de zwarte mens nog steeds niet vrij. 695 00:48:22,274 --> 00:48:23,654 Net als veel mensen… 696 00:48:23,734 --> 00:48:27,864 …dacht ik dat het enkel zou gaan om de Civil Rights Act van Kennedy. 697 00:48:27,946 --> 00:48:31,366 Maar King zei dat het om veel meer dingen ging. 698 00:48:32,910 --> 00:48:36,710 'Amerika heeft het zwarte volk een valse cheque gegeven. 699 00:48:37,247 --> 00:48:41,127 Een cheque die geweigerd werd vanwege onvoldoende saldo.' 700 00:48:42,085 --> 00:48:46,415 Maar wij geloven niet dat de rechtbank van gerechtigheid bankroet is. 701 00:48:47,132 --> 00:48:52,932 We wachtten tot de belofte van de Emancipatieproclamatie werd ingelost. 702 00:48:53,013 --> 00:48:56,223 We wachtten tot het 14e amendement toegepast zou worden. 703 00:48:56,308 --> 00:48:59,478 Honderd jaar geduld is wel genoeg. 704 00:48:59,561 --> 00:49:01,101 GELIJKE RECHTEN, EN WEL NU 705 00:49:02,439 --> 00:49:07,439 'Nu is het tijd om de beloftes van de democratie waar te maken.' 706 00:49:07,527 --> 00:49:12,117 Mensen vragen waarom je niet wil wachten of zeggen dat het wel beter wordt. 707 00:49:12,199 --> 00:49:15,869 Je kunt niet wachten. Het is 'de felle urgentie van het nu.' 708 00:49:15,953 --> 00:49:17,703 WE KUNNEN NIET LANGER WACHTEN 709 00:49:17,788 --> 00:49:19,368 WE WACHTEN NIET LANGER 710 00:49:21,166 --> 00:49:22,536 Dit is het moment. 711 00:49:23,543 --> 00:49:27,423 Dr. King begreep dat we het niet lang meer vol konden houden. 712 00:49:27,506 --> 00:49:31,006 Dat de tijd van geduld en zwijgen voorbij was. 713 00:49:31,093 --> 00:49:32,553 Dit is het moment. 714 00:49:34,638 --> 00:49:38,638 'Wachten' betekent bijna altijd 'nooit', echt bijna altijd. 715 00:49:38,725 --> 00:49:42,265 Op 'wachten' volgt 'wachten' en dan nog eens 'wachten'… 716 00:49:42,354 --> 00:49:47,364 …tot je dood bent voor je de rechten waar je voor gestreden hebt ziet. 717 00:49:47,442 --> 00:49:48,942 Dit is het moment 718 00:49:50,112 --> 00:49:55,532 Het was radicaal hoezeer hij aandrong op echte verandering, en wel nu. 719 00:49:55,617 --> 00:49:59,497 'Het zou fataal zijn als we niet zouden zien hoe dringend het is.' 720 00:50:04,876 --> 00:50:08,256 Het was de belofte van gelijke bescherming voor de wet. 721 00:50:08,338 --> 00:50:11,338 De belofte om te doen wat nodig was… 722 00:50:11,425 --> 00:50:15,425 …om nu net datgene te garanderen… 723 00:50:15,512 --> 00:50:19,062 …wat het 14e amendement mogelijk had gemaakt. 724 00:50:19,641 --> 00:50:22,021 Het ging om rechten die al bestonden. 725 00:50:22,102 --> 00:50:24,312 Het ging niet om nieuwe verzoeken. 726 00:50:24,396 --> 00:50:28,476 Het ging niet om een gunst, maar om het waarmaken van de belofte… 727 00:50:28,567 --> 00:50:33,357 …die de basis vormt van de nieuwe Amerikaanse samenleving. 728 00:50:39,411 --> 00:50:42,711 Dr. King zei: 'Ga niet naar bed, ik kan dat ook niet. 729 00:50:42,789 --> 00:50:47,089 Niemand gaat slapen. Niemand gaat slapen tot dit is opgelost.' 730 00:50:47,169 --> 00:50:47,999 IK KRIJG GEEN ADEM 731 00:50:48,086 --> 00:50:50,006 Wachten brengt mijn kinderen in gevaar. 732 00:50:51,339 --> 00:50:53,129 En mijn ouders. 733 00:50:54,718 --> 00:50:56,508 En mijn gemeenschap. 734 00:50:57,929 --> 00:50:59,429 En mijn baan. 735 00:51:00,265 --> 00:51:04,055 En mijn capaciteit om de levensadem in te ademen. 736 00:51:04,144 --> 00:51:06,154 Ik heb geen tijd om te wachten. 737 00:51:12,944 --> 00:51:16,954 'De nieuwe kracht van de beweging zal niet verdwijnen of afzwakken. 738 00:51:20,243 --> 00:51:22,203 We zijn bereid om te lijden… 739 00:51:22,287 --> 00:51:26,327 …en ons leven te riskeren om getuige te worden van de waarheid. 740 00:51:27,501 --> 00:51:29,041 We kunnen opgepakt worden. 741 00:51:29,795 --> 00:51:32,255 We kunnen zelfs sterven. 742 00:51:36,134 --> 00:51:39,894 Maar als ik dat offer moet brengen om mijn kinderen te redden… 743 00:51:39,971 --> 00:51:42,181 …van de permanente dood van de geest… 744 00:51:42,974 --> 00:51:45,194 …zou niets verlossender zijn.' 745 00:51:47,938 --> 00:51:50,398 King is 20 minuten geleden gestorven. 746 00:51:55,278 --> 00:51:58,658 'Zwarten hebben geleerd hoe sterk ze zijn… 747 00:51:58,740 --> 00:52:01,540 …en zullen die kracht steeds weer gebruiken. 748 00:52:02,077 --> 00:52:03,867 Ze leven niet meer in wanhoop. 749 00:52:04,454 --> 00:52:06,674 Ze putten kracht uit hun strijd… 750 00:52:07,332 --> 00:52:09,132 …en of ze nu leven of sterven… 751 00:52:10,210 --> 00:52:13,880 …ze zullen nooit meer door het stof gaan of zich terugtrekken.' 752 00:52:16,842 --> 00:52:19,302 De Civil Rights Act uit 1964… 753 00:52:19,386 --> 00:52:23,716 …is een krachtig antwoord op de eis tot handhaving van het 14e amendement. 754 00:52:24,558 --> 00:52:27,808 De strijd zit er nog niet op, maar het is een mijlpaal… 755 00:52:27,894 --> 00:52:30,564 …op die lange weg naar volledig burgerschap. 756 00:52:31,356 --> 00:52:34,856 Het herinnert ons eraan dat vragen om gerechtigheid… 757 00:52:35,443 --> 00:52:37,493 …nooit kan wachten. 758 00:52:39,239 --> 00:52:40,239 NU 759 00:52:40,323 --> 00:52:44,083 We weten, zoals Dr. King en zoveel anderen ons leerden… 760 00:52:44,161 --> 00:52:49,171 …dat protest voor de druk zorgt waardoor beleid kan worden doorgevoerd. 761 00:52:50,876 --> 00:52:55,046 Als dit over twee weken uit het nieuws is, moeten we samenwerken. 762 00:52:55,130 --> 00:52:59,510 We moeten de politiek overstijgen en ons organiseren in onze gemeenschap. 763 00:53:02,637 --> 00:53:04,597 Want als we weigeren te wachten… 764 00:53:05,932 --> 00:53:08,022 …en zelfgenoegzaamheid bestrijden… 765 00:53:09,519 --> 00:53:11,689 …kunnen we heel veel bereiken. 766 00:53:17,777 --> 00:53:21,567 En kijk wie we nog meer kunnen inspireren om gelijkheid te eisen. 767 00:53:22,741 --> 00:53:25,491 Ik wil vrijheid en gelijkheid voor iedereen… 768 00:53:25,577 --> 00:53:28,787 …en vrouwen worden momenteel erg onderdrukt in de VS. 769 00:53:28,872 --> 00:53:33,002 We willen zelf beslissen over ons lichaam en gelijke kansen. 770 00:53:33,084 --> 00:53:36,214 Het 14e amendement moet ook gelden voor vrouwen. 771 00:56:54,702 --> 00:56:59,712 Ondertiteld door: Robby van den Hoek