1
00:00:09,759 --> 00:00:13,889
‎Các bạn nghĩ gì về nước Mỹ?

2
00:00:18,560 --> 00:00:20,730
‎Quả bóng này bị đè nát rồi.

3
00:00:31,364 --> 00:00:32,664
‎Bạn nghĩ ngay đến gì?

4
00:00:33,324 --> 00:00:34,244
‎Công lý?

5
00:00:34,325 --> 00:00:36,235
‎Tự do? Bình đẳng?

6
00:00:36,327 --> 00:00:38,457
‎Còn quyền công dân thì sao?

7
00:00:38,538 --> 00:00:40,958
‎Gửi đến người bạn Mỹ, người Mỹ mới toanh,

8
00:00:41,041 --> 00:00:45,551
‎các bạn đã đi một hành trình phi thường.

9
00:00:45,628 --> 00:00:51,468
‎Kết cấu của nước Mỹ được lập nên dựa vào
‎chủ đề của các ý tưởng mạnh mẽ này.

10
00:00:52,260 --> 00:00:56,560
‎Người ta đã chiến đấu và ngã xuống
‎vì định nghĩa của những từ này,

11
00:00:56,639 --> 00:00:58,929
‎nhưng chúng thực sự có ý nghĩa gì?

12
00:00:59,559 --> 00:01:00,939
‎LOẠT PHIM TÀI LIỆU CỦA NETFLIX

13
00:01:01,019 --> 00:01:02,399
‎- Ta muốn gì?
‎- Công lý!

14
00:01:02,479 --> 00:01:03,899
‎- Muốn lúc nào?
‎- Ngay!

15
00:01:03,980 --> 00:01:08,740
‎Mỗi ngày là người Mỹ, chúng ta
‎đứng trên di sản của cuộc chiến này.

16
00:01:08,818 --> 00:01:11,148
‎Và mọi giây phút ta đều được thách thức

17
00:01:11,237 --> 00:01:13,987
‎để sống theo lời hứa
‎với những lý tưởng này.

18
00:01:14,074 --> 00:01:16,494
‎Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp…

19
00:01:16,576 --> 00:01:19,496
‎Chúng tôi muốn áp dụng
‎Tu chính án 14 cho phụ nữ.

20
00:01:19,579 --> 00:01:23,209
‎Tu chính án 14 được trích dẫn
‎trong nhiều vụ kiện tụng

21
00:01:23,291 --> 00:01:25,001
‎hơn bất kỳ bản nào.

22
00:01:25,085 --> 00:01:29,835
‎Từ lúc được phê chuẩn cho đến ngày nay,
‎sự thích đáng của nó chưa từng thay đổi.

23
00:01:29,923 --> 00:01:32,633
‎Thế nhưng ta mù mờ về sự tồn tại của nó.

24
00:01:32,717 --> 00:01:36,217
‎Điều khiến tôi ngạc nhiên là bình thường,
‎thường dân Mỹ

25
00:01:36,304 --> 00:01:39,144
‎không bối rối khi nhắc về
‎Tu chính án thứ nhất.

26
00:01:39,224 --> 00:01:41,524
‎Có người Mỹ thấy Tu chính án Thứ hai

27
00:01:41,601 --> 00:01:43,941
‎có vẻ là quan trọng nhất đối với họ.

28
00:01:44,020 --> 00:01:47,900
‎Tuy nhiên, hầu hết chúng ta
‎đều coi mình là người Mỹ,

29
00:01:47,982 --> 00:01:50,572
‎hầu hết những gì chúng ta tự hào nhất,

30
00:01:50,652 --> 00:01:55,532
‎và hầu hết những mặt mà chúng ta tin rằng
‎mình được tự do

31
00:01:55,615 --> 00:01:58,115
‎đều được đưa vào Tu chính án thứ 14.

32
00:01:58,201 --> 00:02:01,451
‎Nên khi biết chuyện,
‎tôi phải nói với các bạn.

33
00:02:01,538 --> 00:02:02,998
‎Đây là lý do ta ở đây.

34
00:02:03,081 --> 00:02:03,921
‎Tập trung.

35
00:02:05,875 --> 00:02:06,915
‎Diễn!

36
00:02:07,752 --> 00:02:10,802
‎Kể lại câu chuyện của ta,
‎kể lại câu chuyện của nó.

37
00:02:10,880 --> 00:02:14,180
‎Câu chuyện về Tu chính án thứ 14.

38
00:02:14,259 --> 00:02:15,799
‎ĐIỀU KHOẢN XIV

39
00:02:21,766 --> 00:02:24,516
‎ĐIỀU KHOẢN XIV

40
00:02:24,602 --> 00:02:25,982
‎Tu chính án thứ 14.

41
00:02:26,062 --> 00:02:27,902
‎Bạn không thuộc cũng không sao,

42
00:02:27,981 --> 00:02:31,901
‎nhưng nó là trung tâm của lời hứa nước Mỹ

43
00:02:31,985 --> 00:02:33,645
‎và nó kiểu như thế này:

44
00:02:33,736 --> 00:02:37,116
‎Nếu bạn sinh ra ở Mỹ,
‎bạn là công dân nước Mỹ.

45
00:02:37,198 --> 00:02:38,198
‎Khá đơn giản nhỉ?

46
00:02:38,283 --> 00:02:39,583
‎Và theo luật,

47
00:02:39,659 --> 00:02:43,999
‎bất cứ ai ở Mỹ đều được bảo vệ bình đẳng.

48
00:02:44,080 --> 00:02:48,380
‎Điều đó nghĩa là chúng ta đều có quyền
‎và được bảo vệ pháp lý như nhau,

49
00:02:48,459 --> 00:02:52,709
‎và không ai có thể tước đi
‎mà không có thủ tục tố tụng.

50
00:02:52,797 --> 00:02:54,627
‎Đó là cơ hội để bạn lên tiếng.

51
00:02:54,716 --> 00:03:00,176
‎Về cơ bản, Tu chính án thứ 14 đề cập
‎chúng ta đều là người chơi cùng một đội.

52
00:03:00,263 --> 00:03:02,313
‎Và dù đơn giản như thế,

53
00:03:02,432 --> 00:03:04,272
‎nó mang tính cách mạng.

54
00:03:04,350 --> 00:03:07,060
‎Giấc mơ Mỹ được tạo nên như thế.

55
00:03:10,440 --> 00:03:12,110
‎Không nhờ Tu chính án 14,

56
00:03:12,192 --> 00:03:14,442
‎tôi sẽ không là công dân của nước Mỹ.

57
00:03:15,862 --> 00:03:18,662
‎Không có Tu chính án thứ 14,
‎hôn nhân bình đẳng

58
00:03:18,740 --> 00:03:20,660
‎có lẽ vẫn không tồn tại.

59
00:03:20,742 --> 00:03:23,082
‎Tôi kết hôn với người đàn ông da trắng,

60
00:03:23,161 --> 00:03:26,831
‎điều sẽ không thực hiện được
‎nếu không có Tu chính án thứ 14.

61
00:03:27,457 --> 00:03:29,877
‎Lời hứa cốt lõi mà Tu chính án thứ 14

62
00:03:29,959 --> 00:03:34,129
‎đưa ra, là lời hứa
‎về một xã hội bình đẳng.

63
00:03:35,089 --> 00:03:36,129
‎Lớn lên ở Philly,

64
00:03:36,216 --> 00:03:40,296
‎gia đình tôi không còn xa lạ
‎với sự bất bình đẳng ở đất nước này,

65
00:03:40,386 --> 00:03:44,636
‎nhưng dù có vất vả, bố mẹ và ông bà tôi

66
00:03:44,724 --> 00:03:47,984
‎hết lòng tin vào lời hứa của nước Mỹ,

67
00:03:48,853 --> 00:03:51,563
‎và tôi đã tận mắt chứng kiến
‎Tu chính án thứ 14

68
00:03:51,648 --> 00:03:54,358
‎nằm trên con đường dẫn tới Giấc mơ Mỹ.

69
00:03:54,943 --> 00:03:57,283
‎Trọng tâm của Tu chính án thứ 14

70
00:03:57,362 --> 00:04:00,112
‎là định nghĩa về quyền công dân ở Mỹ.

71
00:04:01,824 --> 00:04:04,954
‎Thông qua định nghĩa này,
‎mọi quyền chúng ta coi trọng

72
00:04:05,370 --> 00:04:06,870
‎đều được trao và bảo vệ.

73
00:04:06,955 --> 00:04:09,115
‎CÔNG DÂN

74
00:04:10,166 --> 00:04:11,576
‎Để kể câu chuyện này,

75
00:04:12,377 --> 00:04:15,957
‎chúng ta phải quay lại thời điểm
‎trước Tu chính án thứ 14,

76
00:04:16,047 --> 00:04:18,587
‎trước khi chế độ nô lệ bị bãi bỏ tại Mỹ.

77
00:04:19,550 --> 00:04:20,970
‎Bắt đầu với một người,

78
00:04:21,761 --> 00:04:22,801
‎Frederick Douglass.

79
00:04:24,097 --> 00:04:25,767
‎Có thể trước bạn đã biết ông ấy,

80
00:04:25,848 --> 00:04:29,348
‎nhưng ông ấy còn hơn cả
‎mái tóc xoăn rất ngầu kia.

81
00:04:32,063 --> 00:04:34,693
‎Frederick Doulass sinh ra
‎trong chế độ nô lệ

82
00:04:34,774 --> 00:04:37,244
‎vào thời điểm chế độ nô lệ
‎là một phần của vùng đất này

83
00:04:37,318 --> 00:04:39,318
‎gần 200 năm.

84
00:04:44,867 --> 00:04:47,077
‎Không ai trừ Douglass mong
‎ông có được tự do,

85
00:04:47,161 --> 00:04:48,961
‎huống chi dẫn dắt cách mạng.

86
00:04:50,164 --> 00:04:52,834
‎Dù có nguy cơ bị đánh đập hoặc tệ hơn thế,

87
00:04:52,917 --> 00:04:56,167
‎Douglass phá luật bằng cách
‎dạy chính mình đọc,

88
00:04:56,921 --> 00:04:59,801
‎và dù thất bại khi lần đầu
‎cố thoát chế độ nô lệ,

89
00:05:00,967 --> 00:05:02,467
‎ông ấy không từ bỏ.

90
00:05:02,552 --> 00:05:04,512
‎Vào lúc 20 tuổi,

91
00:05:05,221 --> 00:05:07,811
‎ông ấy đã trốn thoát thành công
‎ở New York.

92
00:05:09,100 --> 00:05:10,390
‎Đó là nơi ta gặp ông.

93
00:05:10,476 --> 00:05:12,266
‎DOUGLASS TRỐN THOÁT

94
00:05:12,854 --> 00:05:19,404
‎FREDERICK DOUGLASS
‎NGƯỜI THEO CHỦ NGHĨA BÃI NÔ

95
00:05:19,736 --> 00:05:22,526
‎"Tôi ở thành phố New York to lớn,
‎bình an vô sự.

96
00:05:24,741 --> 00:05:26,581
‎Đi bộ giữa chốn đông đúc vội vã

97
00:05:26,659 --> 00:05:29,199
‎và trố mắt giữa kỳ quan rực rỡ
‎của Broadway.

98
00:05:31,164 --> 00:05:33,174
‎Ước mơ tuổi thơ của tôi giờ đã hoàn thành.

99
00:05:35,543 --> 00:05:37,923
‎Tự do quanh tôi, và tự do dưới chân tôi.

100
00:05:41,132 --> 00:05:42,472
‎Thời khắc thật tuyệt."

101
00:05:42,550 --> 00:05:46,050
‎Khi Frederick Douglass
‎đến trên đường phố Hạ Manhattan,

102
00:05:46,137 --> 00:05:47,427
‎là nô lệ trốn thoát,

103
00:05:47,513 --> 00:05:51,353
‎lần đầu tiên ông cảm nhận được
‎sự phấn khích khó tả này.

104
00:05:51,434 --> 00:05:54,524
‎Lần đầu hít thở không khí tự do
‎trong cuộc đời.

105
00:05:54,604 --> 00:05:56,614
‎Trước ông ấy cố thoát chế độ nô lệ

106
00:05:56,689 --> 00:06:00,109
‎và giờ có vẻ ông ấy đã giành được
‎tự do cho mình.

107
00:06:03,196 --> 00:06:06,736
‎Và ông ta chạm trán với gã này

108
00:06:06,824 --> 00:06:11,334
‎mà ông biết gã đến từ Maryland
‎và cũng bị nô lệ ở đây,

109
00:06:11,412 --> 00:06:13,622
‎Douglass biết gã là Jake.

110
00:06:13,706 --> 00:06:16,826
‎Gã nói "Tôi không còn là chính mình nữa."

111
00:06:16,918 --> 00:06:19,588
‎Gã nói "Tôi là William Dixon ở New York."

112
00:06:19,670 --> 00:06:22,380
‎Ông Dixon nói "Đừng tin ai cả.

113
00:06:22,465 --> 00:06:24,375
‎Đừng tin tôi. Tôi không tin anh.

114
00:06:25,426 --> 00:06:27,256
‎Ở đây ai cũng có thể phản bội."

115
00:06:30,556 --> 00:06:34,346
‎Dixon nhắc Douglass "hãy để mắt đến
‎những kẻ săn nô lệ."

116
00:06:34,435 --> 00:06:35,935
‎"Hãy cảnh giác".

117
00:06:36,896 --> 00:06:40,976
‎Ngoài ra, có lịch sử của số nhẫn
‎săn nô lệ Trắng và Đen.

118
00:06:41,984 --> 00:06:43,074
‎Rất đơn giản.

119
00:06:43,152 --> 00:06:45,032
‎Douglass đáng rất nhiều tiền.

120
00:06:45,613 --> 00:06:47,533
‎Về mặt pháp lý, ai sở hữu họ

121
00:06:47,615 --> 00:06:49,985
‎và về pháp lý, người đó có quyền với họ,

122
00:06:50,076 --> 00:06:53,366
‎có thể cử kẻ săn nô lệ
‎đuổi theo tài sản mà họ sở hữu.

123
00:06:53,454 --> 00:06:55,254
‎Một cái giá với cơ thể họ,

124
00:06:55,331 --> 00:06:57,631
‎một cái giá với mạng sống của họ.

125
00:06:59,085 --> 00:07:00,995
‎Từ giây phút tự do,

126
00:07:02,296 --> 00:07:04,256
‎ông ấy nhận ra mình không tự do.

127
00:07:07,135 --> 00:07:12,135
‎Bây giờ, chỉ vì xã hội và pháp luật
‎không công nhận bạn là công dân,

128
00:07:12,223 --> 00:07:15,063
‎không có nghĩa suốt thời gian đó
‎người kia

129
00:07:15,143 --> 00:07:17,733
‎không tuyên bố rằng họ có quyền đó.

130
00:07:18,938 --> 00:07:23,608
‎Chắc chắn Douglass là một trong số người
‎đã tuyên bố mọi quyền được là công dân

131
00:07:23,693 --> 00:07:27,283
‎mặc dù luật pháp nước này phủ nhận họ.

132
00:07:27,905 --> 00:07:30,405
‎Trước Tu chính án thứ 14,

133
00:07:30,491 --> 00:07:33,741
‎có một câu hỏi mở và có tiếng

134
00:07:33,828 --> 00:07:35,958
‎Điều gì khiến một người
‎trở thành công dân Mỹ?

135
00:07:39,000 --> 00:07:43,500
‎Đối với người Mỹ gốc Phi,
‎quyền công dân được tranh luận sôi nổi,

136
00:07:44,046 --> 00:07:47,336
‎gây tranh cãi và rất hỗn độn.

137
00:07:48,384 --> 00:07:51,054
‎Quyền công dân là quyền được có quyền.

138
00:07:51,137 --> 00:07:53,097
‎Bạn có quyền tham gia,

139
00:07:53,181 --> 00:07:54,521
‎bạn có quyền bầu cử,

140
00:07:54,599 --> 00:07:57,059
‎bạn có quyền kêu gọi chính phủ

141
00:07:57,143 --> 00:07:59,563
‎và cũng được bảo vệ chống lại chính phủ.

142
00:07:59,645 --> 00:08:02,765
‎Tất cả những gì chúng ta
‎coi là lẽ đương nhiên,

143
00:08:02,857 --> 00:08:06,187
‎lợi ích của tất cả luật pháp,
‎bảo vệ khỏi bạo lực,

144
00:08:06,903 --> 00:08:09,363
‎họ bị truy tố nếu làm gì với chúng ta.

145
00:08:09,447 --> 00:08:13,777
‎Nếu bạn không phải công dân,
‎bạn không thể tận dụng chúng.

146
00:08:15,536 --> 00:08:18,036
‎"Tôi đã dành cả ngày hái hoa

147
00:08:18,122 --> 00:08:20,672
‎và đan chúng thành vòng hoa.

148
00:08:20,750 --> 00:08:24,380
‎trong khi thi thể của bố tôi
‎cách tôi cả dặm.

149
00:08:25,421 --> 00:08:27,921
‎Lúc đó điều gì khiến chủ của tôi bận tâm?

150
00:08:28,799 --> 00:08:30,799
‎Ông ấy chỉ là món tài sản.

151
00:08:31,886 --> 00:08:35,096
‎Hơn nữa, họ nghĩ
‎ông ấy đã làm hư con cái họ

152
00:08:36,182 --> 00:08:38,982
‎khi dạy chúng cảm nhận rằng
‎chúng là con người.

153
00:08:39,936 --> 00:08:42,856
‎Đây là học thuyết báng bổ
‎khi được nô lệ dạy.

154
00:08:43,856 --> 00:08:45,476
‎Ông ấy thật táo bạo,

155
00:08:46,275 --> 00:08:48,235
‎và nguy hiểm cho các ông chủ.

156
00:08:50,029 --> 00:08:52,489
‎Bạn chưa bao giờ biết làm nô lệ là gì.

157
00:08:53,449 --> 00:08:56,789
‎Hoàn toàn không được bảo vệ
‎bởi luật pháp hay phong tục.

158
00:08:58,079 --> 00:09:01,249
‎Có luật giảm bớt
‎tình trạng sở hữu tài sản của bạn.

159
00:09:02,333 --> 00:09:05,343
‎Hoàn toàn phải tuân theo ý người khác."

160
00:09:09,257 --> 00:09:13,587
‎Có những người nói "Quyền công dân
‎chỉ thuộc về Người da trắng."

161
00:09:13,678 --> 00:09:16,508
‎Hợp chủng quốc Hoa Kỳ không

162
00:09:16,597 --> 00:09:20,807
‎định đưa người da màu vào định nghĩa đó.

163
00:09:22,061 --> 00:09:26,821
‎Đáng chú ý là các nhà sáng lập
‎không nghĩ nhiều về quyền công dân.

164
00:09:27,858 --> 00:09:30,818
‎Hiến pháp ban đầu khá im hơi lặng tiếng

165
00:09:30,903 --> 00:09:32,283
‎về chủ đề công dân.

166
00:09:32,363 --> 00:09:36,333
‎Nó không tuyên ngôn
‎việc ai đó trở thành công dân ra sao

167
00:09:36,409 --> 00:09:38,739
‎hay ai là công dân hoặc không.

168
00:09:38,828 --> 00:09:42,668
‎Trong không gian thuật ngữ
‎không xác định này tồn tại, công dân,

169
00:09:42,748 --> 00:09:44,828
‎phân biệt chủng tộc được phát triển mạnh.

170
00:09:45,501 --> 00:09:49,511
‎"Mọi người sinh ra đều bình đẳng"
‎là lý tưởng nền tảng

171
00:09:49,589 --> 00:09:51,969
‎của Hiến pháp Hoa Kỳ.

172
00:09:52,049 --> 00:09:56,849
‎Ngày nay chúng ta hiểu rằng
‎đó là lý tưởng được đưa vào Hiến pháp,

173
00:09:56,929 --> 00:09:59,059
‎nhưng không phải là thực tại.

174
00:10:00,182 --> 00:10:02,982
‎Hiến pháp cứ ra rả về sự tự do.

175
00:10:03,060 --> 00:10:05,980
‎Vân vân, tự do, mây mây,
‎liên bang hoàn hảo hơn,

176
00:10:06,063 --> 00:10:08,523
‎nhưng nó cũng có Thỏa hiệp Ba phần Năm.

177
00:10:09,025 --> 00:10:10,105
‎Chuyện bắt đầu ổn.

178
00:10:10,192 --> 00:10:13,282
‎Chúng tôi đại diện
‎dựa trên tổng số người được tự do.

179
00:10:13,362 --> 00:10:14,242
‎Tuyệt.

180
00:10:14,322 --> 00:10:16,912
‎Trừ "Người da đỏ". Không tuyệt.

181
00:10:17,575 --> 00:10:20,075
‎và ba phần năm của tất cả "người khác".

182
00:10:21,287 --> 00:10:25,207
‎"Người khác" là cách Hiến pháp nói
‎"Mỹ gốc Phi".

183
00:10:25,291 --> 00:10:27,751
‎Tưởng tượng đi. Ba phần năm một người?

184
00:10:27,835 --> 00:10:30,545
‎Không, không có gì xem,
‎bọn tôi chỉ phân loại nhân loại.

185
00:10:30,630 --> 00:10:31,800
‎Sao có thể chứ?

186
00:10:31,881 --> 00:10:34,591
‎Chà, miền Nam muốn có thêm đại diện,

187
00:10:34,675 --> 00:10:39,175
‎nên họ cho rằng nô lệ đáng được đại diện,
‎nhưng không xứng đáng có quyền.

188
00:10:40,348 --> 00:10:43,058
‎Ta vừa chiến đấu cách mạng
‎về mớ hỗn độn này.

189
00:10:43,142 --> 00:10:44,982
‎Sao lại không thấy sự mỉa mai trong đó?

190
00:10:45,061 --> 00:10:47,611
‎Đa số 16 tổng thống đầu tiên là chủ nô.

191
00:10:49,607 --> 00:10:52,317
‎Thảo nào chế độ nô lệ không tự diệt vong.

192
00:10:52,401 --> 00:10:55,071
‎Và nó cũng cho các chủ nô lý lẽ hợp pháp

193
00:10:55,154 --> 00:10:57,494
‎rằng Hiến pháp chấp thuận chế độ nô lệ,

194
00:10:57,573 --> 00:11:00,993
‎trước pháp luật coi con người như tài sản.

195
00:11:01,077 --> 00:11:04,367
‎Chúng ta đã xây dựng đất nước
‎dựa trên hai bản Tuyên ngôn Độc lập

196
00:11:04,455 --> 00:11:06,205
‎và chế độ nô lệ.

197
00:11:06,290 --> 00:11:08,670
‎Và đối với người nô lệ, họ là công dân

198
00:11:08,751 --> 00:11:12,171
‎theo nghĩa là người có giá trị đạo đức
‎và nhân phẩm,

199
00:11:12,254 --> 00:11:14,384
‎họ không phải công dân theo pháp lý.

200
00:11:16,425 --> 00:11:19,425
‎Người theo chủ nghĩa bãi nô,
‎như Frederick Douglass,

201
00:11:19,512 --> 00:11:21,812
‎có lý tưởng nguy hiểm

202
00:11:21,889 --> 00:11:25,769
‎rằng người nô lệ thực sự là công dân.

203
00:11:28,562 --> 00:11:29,562
‎Tiếp theo là gì?

204
00:11:31,440 --> 00:11:35,400
‎Họ lên kế hoạch xem có thể khơi dậy
‎sự ủng hộ cho ý tưởng này.

205
00:11:35,986 --> 00:11:39,366
‎Người da màu sinh ra tự do ở miền Bắc,
‎như Frances Harper,

206
00:11:39,448 --> 00:11:43,198
‎chia sẻ câu chuyện về áp bức
‎thông qua các bài luận và thơ ca.

207
00:11:43,953 --> 00:11:47,833
‎"Tất cả chúng ta gắn kết với nhau
‎trong nhóm người lớn,

208
00:11:47,915 --> 00:11:51,285
‎và xã hội không thể chà đạp lên
‎những thành viên yếu nhất

209
00:11:51,794 --> 00:11:54,424
‎mà không nhận lời nguyền
‎trong tâm hồn mình."

210
00:11:54,505 --> 00:11:59,085
‎Họ cũng như Maria Stewart,
‎công khai giảng dạy về chống nô lệ.

211
00:11:59,176 --> 00:12:02,136
‎"Không phải màu da làm nên con người.

212
00:12:02,805 --> 00:12:05,975
‎mà là nguyên tắc
‎được hình thành trong tâm hồn."

213
00:12:06,600 --> 00:12:08,890
‎Harriet Jacobs và em trai John Jacobs

214
00:12:08,978 --> 00:12:11,478
‎đưa ra kinh nghiệm của họ với chế độ nô lệ

215
00:12:11,564 --> 00:12:14,074
‎để kích động người Mỹ hành động.

216
00:12:14,900 --> 00:12:17,320
‎"Mọi người đều sinh ra tự do và bình đẳng

217
00:12:17,403 --> 00:12:19,823
‎và được ban những quyền bất khả xâm phạm.

218
00:12:20,406 --> 00:12:22,866
‎Quyền của người da màu ở đâu
‎trong nước Mỹ ngày nay?"

219
00:12:24,952 --> 00:12:28,582
‎Phong trào bãi nô là một phần hấp dẫn
‎của lịch sử nước Mỹ

220
00:12:28,664 --> 00:12:31,884
‎mà mọi người không hiểu hết,
‎một phần vì nó đa dạng.

221
00:12:31,959 --> 00:12:33,629
‎GẶP MẶT CHỐNG CHẾ ĐỘ NÔ LỆ!

222
00:12:34,503 --> 00:12:39,223
‎Một nhánh của phong trào bãi nô
‎thực sự tin rằng Hiến pháp là xấu xa,

223
00:12:39,300 --> 00:12:41,090
‎Hiến pháp ủng hộ chế độ nô lệ.

224
00:12:41,177 --> 00:12:44,507
‎Họ nói rằng Hiến pháp Hoa Kỳ
‎là giao ước với cái chết

225
00:12:44,597 --> 00:12:45,847
‎và thỏa thuận với Địa ngục.

226
00:12:45,931 --> 00:12:49,691
‎Họ nói điều cần làm là phá hủy Hiến pháp.

227
00:12:50,227 --> 00:12:51,557
‎"Hãy giải tán Liên bang."

228
00:12:52,563 --> 00:12:54,193
‎Nhưng còn một nhánh khác.

229
00:12:54,273 --> 00:12:58,323
‎Và thành viên nổi tiếng nhất của nhánh đó
‎là Frederick Douglass.

230
00:12:58,903 --> 00:13:04,703
‎Cuốn tự truyện đầu tiên của Douglass
‎chắc chắn là một dự án đầy nguy hiểm.

231
00:13:04,784 --> 00:13:08,704
‎Nguy hiểm khi là một người nô lệ,
‎một kẻ đào tẩu,

232
00:13:08,788 --> 00:13:11,078
‎quảng cáo cho chính mình.

233
00:13:11,665 --> 00:13:15,375
‎Theo pháp lý bản thân ông ta
‎vẫn là một nô lệ.

234
00:13:15,878 --> 00:13:19,668
‎Ông ấy là người có giá, hơn là kẻ tự do.

235
00:13:19,757 --> 00:13:20,967
‎TƯỞNG THUẬT CUỘC ĐỜI

236
00:13:21,008 --> 00:13:24,138
‎Nó đã trở thành kinh điển ngay lập tức
‎và giờ vẫn thế.

237
00:13:25,054 --> 00:13:26,394
‎Nó được đọc khắp nơi.

238
00:13:27,932 --> 00:13:29,732
‎Lúc đó rất quan trọng

239
00:13:30,893 --> 00:13:32,693
‎khi có người như Frederick Douglass,

240
00:13:32,770 --> 00:13:34,730
‎một Người da màu từng là nô lệ,

241
00:13:34,814 --> 00:13:37,944
‎người có thể kể chuyện của mình
‎về trải nghiệm nô lệ,

242
00:13:38,025 --> 00:13:40,145
‎có thể kể nó từ khía cạnh con người.

243
00:13:40,778 --> 00:13:44,448
‎Ông ấy thường nói nỗi sợ lớn nhất của ông
‎trong chế độ nô lệ

244
00:13:44,532 --> 00:13:48,872
‎là ít nguy hiểm hơn cho cơ thể ông
‎so với nguy hiểm đối với tâm trí.

245
00:13:48,953 --> 00:13:51,793
‎Tiếp nhận ý tưởng là có những người

246
00:13:51,872 --> 00:13:54,382
‎sinh ra được tự do

247
00:13:54,458 --> 00:13:57,208
‎còn người khác sinh ra để làm nô lệ.

248
00:13:59,922 --> 00:14:02,842
‎Có khoảnh khắc
‎trong cuốn tự truyện đầu tiên

249
00:14:02,925 --> 00:14:05,465
‎khi ông ấy dừng lại, băn khoăn,

250
00:14:06,303 --> 00:14:07,513
‎"Sao mình là nô lệ?"

251
00:14:09,682 --> 00:14:12,482
‎Đó là một câu hỏi xưa lắm rồi.

252
00:14:12,560 --> 00:14:13,770
‎Sao mình là nô lệ?

253
00:14:14,603 --> 00:14:17,113
‎Khi những đứa trẻ da trắng khác mà tôi gặp

254
00:14:17,189 --> 00:14:19,779
‎được tự do lớn lên, tự do có sách,

255
00:14:19,859 --> 00:14:22,859
‎được tự do giáo dục,
‎tự do đi lại và du lịch.

256
00:14:23,571 --> 00:14:24,661
‎Sao mình là nô lệ?

257
00:14:30,828 --> 00:14:32,708
‎Ông ấy cảm thấy như thế,

258
00:14:32,788 --> 00:14:35,418
‎sự tàn bạo của sự nô lệ, sự bóc lột.

259
00:14:35,499 --> 00:14:38,789
‎Ông ấy đã quyết định sẽ chiến đấu.

260
00:14:42,339 --> 00:14:46,139
‎Ông đi khắp thế giới diễn thuyết
‎trải nghiệm làm nô lệ của mình,

261
00:14:46,218 --> 00:14:48,928
‎diễn thuyết về nhu cầu tự do
‎của người da màu.

262
00:14:49,013 --> 00:14:52,023
‎Vậy nên ông ấy cống hiến cả cuộc đời
‎vì việc đó.

263
00:14:52,099 --> 00:14:54,559
‎Ông ấy có tài.
‎Ông ấy có khiếu đứng lên diễn thuyết.

264
00:14:54,643 --> 00:14:57,273
‎Có lẽ là nhà hùng biện vĩ đại nhất
‎thế kỷ 19.

265
00:15:00,482 --> 00:15:04,242
‎Ông ấy ấn tượng đến mức
‎những người biện hộ phía Nam

266
00:15:04,320 --> 00:15:07,030
‎cứ tung tin đồn rằng
‎ông chưa bao giờ là nô lệ.

267
00:15:07,114 --> 00:15:09,454
‎rằng ông được đưa đến từ một nước khác,

268
00:15:09,533 --> 00:15:11,163
‎rằng ông là diễn viên.

269
00:15:11,243 --> 00:15:13,453
‎Không thể nào ông đã viết nó.

270
00:15:16,332 --> 00:15:20,502
‎Từ năm 1848 trở đi, ông tiếp tục củng cố
‎danh tiếng với công chúng.

271
00:15:20,586 --> 00:15:22,086
‎Ông xuất bản ‎The North Star,

272
00:15:22,171 --> 00:15:26,341
‎rất nổi tiếng trong giới bãi nô da trắng.

273
00:15:26,425 --> 00:15:29,135
‎Đây là cuộc tranh luận Douglass tạo ra,

274
00:15:29,219 --> 00:15:33,639
‎và ông sẽ tiếp tục tạo ra,
‎để đưa nô lệ thành công dân.

275
00:15:36,769 --> 00:15:38,519
‎Năm 1852, Frederick Douglass

276
00:15:38,604 --> 00:15:42,074
‎có lẽ là Người da màu
‎nổi tiếng nhất thế giới.

277
00:15:45,069 --> 00:15:48,739
‎Ông hiểu rằng những gì ông nói
‎có hậu quả rất lớn

278
00:15:48,822 --> 00:15:52,492
‎với chiến lược được phong trào
‎chống chế độ nô lệ thực hiện.

279
00:15:53,953 --> 00:15:58,543
‎Ông lập luận rằng Hiến pháp
‎là văn kiện chống chế độ nô lệ,

280
00:15:59,416 --> 00:16:00,746
‎đó là ủng hộ tự do.

281
00:16:00,834 --> 00:16:04,964
‎Ông nghĩ rằng Hoa Kỳ,
‎với Bản Tuyên ngôn Độc lập

282
00:16:05,047 --> 00:16:07,677
‎và với truyền thống cách mạng của nó,

283
00:16:07,758 --> 00:16:10,678
‎chế độ nô lệ không phải là thứ
‎đáng được dung thứ.

284
00:16:11,762 --> 00:16:13,012
‎Theo Douglass,

285
00:16:13,097 --> 00:16:18,597
‎Các nhà Khai Quốc đã không tạo ra
‎văn kiện giải phóng chế độ nô lệ

286
00:16:18,686 --> 00:16:22,936
‎nhưng trên thực tế đã tạo ra văn kiện
‎đảm bảo cho mọi người

287
00:16:23,023 --> 00:16:24,863
‎quyền tự chủ,

288
00:16:25,442 --> 00:16:28,072
‎quyền tự do và quyền con người.

289
00:16:28,153 --> 00:16:30,863
‎Ông ấy đã tin và muốn tin

290
00:16:31,365 --> 00:16:35,905
‎những người như ông thực sự là một phần
‎của cộng đồng quốc gia.

291
00:16:43,168 --> 00:16:44,288
‎DOUGLASS TRỐN THOÁT

292
00:16:45,212 --> 00:16:48,132
‎Hiệp hội Chống chế độ nô lệ của Phụ nữ
‎ở Rochester, New York

293
00:16:48,674 --> 00:16:52,094
‎đã mời Frederick Douglass
‎phát biểu vào ngày 4 tháng 7.

294
00:16:52,845 --> 00:16:57,385
‎Sáu trăm người đã đến
‎Hội trường Corinthian dự sự kiện này.

295
00:17:00,853 --> 00:17:04,523
‎Nhưng khán giả không chỉ là 600 người
‎ở hội trường hôm đó,

296
00:17:04,606 --> 00:17:06,526
‎khán giả của ông là chúng ta.

297
00:17:06,775 --> 00:17:08,605
‎Khán giả của ông là tương lai.

298
00:17:09,486 --> 00:17:10,816
‎Để tôi tạo tiền đề.

299
00:17:10,904 --> 00:17:16,044
‎600 người đó trong những vị khán giả
‎hầu hết là đàn ông và phụ nữ da trắng.

300
00:17:16,118 --> 00:17:18,828
‎Nói chung họ đồng ý
‎với Frederick Douglass.

301
00:17:18,912 --> 00:17:23,382
‎Nhưng Douglass biết có sự khác biệt
‎giữa việc đồng ý trên lý thuyết

302
00:17:23,459 --> 00:17:27,249
‎và hiểu biết sâu sắc về thực tại
‎trong công chúng.

303
00:17:28,213 --> 00:17:30,763
‎Để khiến họ thực sự hiểu,

304
00:17:31,675 --> 00:17:35,635
‎ông ấy phải nói sự thật về chính họ…

305
00:17:37,181 --> 00:17:38,561
‎vào năm 1852.

306
00:17:40,267 --> 00:17:41,557
‎Có thể sẽ thú vị đây.

307
00:17:46,774 --> 00:17:47,864
‎"Các công dân,

308
00:17:50,027 --> 00:17:51,897
‎người ký Tuyên ngôn Độc lập

309
00:17:51,987 --> 00:17:53,067
‎là người dũng cảm.

310
00:17:53,697 --> 00:17:55,317
‎Cha ông các bạn thành công.

311
00:17:55,991 --> 00:17:59,161
‎Và hôm nay, bạn gặt hái thành quả
‎từ thành công đó."

312
00:17:59,953 --> 00:18:02,463
‎Douglass khiến khán giả
‎cảm thấy thoải mái

313
00:18:02,539 --> 00:18:03,959
‎về ngày Bốn tháng Bảy.

314
00:18:04,041 --> 00:18:06,461
‎Ông nói Nhà Khai Quốc là những thiên tài.

315
00:18:06,543 --> 00:18:10,343
‎Họ đã tạo ra thứ đẹp đẽ mang tên
‎Cộng hòa Mỹ.

316
00:18:10,923 --> 00:18:12,513
‎Mở đầu rất bình tĩnh.

317
00:18:14,635 --> 00:18:17,385
‎Và rồi có lúc ông ấy nói "Xin lỗi".

318
00:18:18,388 --> 00:18:20,808
‎"Sao hôm nay tôi được mời đến nói chuyện?

319
00:18:23,143 --> 00:18:27,943
‎Tôi và người tôi đại diện liên quan gì tới
‎nền độc lập quốc gia?

320
00:18:29,900 --> 00:18:32,150
‎Ngày Bốn tháng Bảy là của bạn,
‎không phải của tôi.

321
00:18:32,236 --> 00:18:33,236
‎Có thể bạn vui.

322
00:18:34,822 --> 00:18:35,952
‎Tôi phải than khóc.

323
00:18:37,741 --> 00:18:39,661
‎Các bạn nói công dân để nhạo tôi

324
00:18:40,119 --> 00:18:42,119
‎bằng mời tôi nói chuyện hôm nay?"

325
00:18:45,040 --> 00:18:47,670
‎Rồi ông ấy thét vào mặt khán giả

326
00:18:47,751 --> 00:18:51,381
‎hàng loạt vụ khủng bố
‎và sự ghê rợn của buôn bán nô lệ,

327
00:18:51,463 --> 00:18:53,673
‎đấu giá nô lệ ở miền Nam nước Mỹ.

328
00:18:56,969 --> 00:18:59,599
‎Ông khiến khán giả cảm nhận được ý thức.

329
00:19:00,305 --> 00:19:03,135
‎Ông cho họ biết
‎mùi của hầm tàu nô lệ thế nào.

330
00:19:04,810 --> 00:19:08,400
‎Ông kể với họ âm thanh và cảm xúc
‎của một phụ nữ khóc lóc

331
00:19:08,480 --> 00:19:09,650
‎khi con bà bị bán.

332
00:19:10,566 --> 00:19:15,066
‎Ông đưa họ đến trung tâm kinh tởm
‎của bản chất chế độ nô lệ.

333
00:19:15,154 --> 00:19:18,324
‎"Cướp đi tự do của họ,
‎dùng họ làm việc không lương,

334
00:19:18,407 --> 00:19:21,617
‎dùng gậy gộc đánh họ,
‎dùng roi đánh lòi da thịt họ,

335
00:19:21,702 --> 00:19:24,162
‎đấm gãy răng họ, làm bỏng da họ.

336
00:19:24,246 --> 00:19:26,826
‎Tiếng thét tự do và bình đẳng của các bạn,

337
00:19:26,915 --> 00:19:29,995
‎những bài giảng và lời tạ ơn
‎chỉ là đạo đức giả.

338
00:19:30,085 --> 00:19:32,245
‎Không có quốc gia nào trên trái đất

339
00:19:32,337 --> 00:19:34,297
‎phạm tội gây sốc và máu me

340
00:19:34,381 --> 00:19:37,091
‎hơn người Mỹ vào chính lúc này."

341
00:19:43,682 --> 00:19:45,732
‎Ông ấy diễn thuyết với người…

342
00:19:46,852 --> 00:19:49,982
‎đứng về phía ông và ông nói
‎"Bạn chưa đủ ủng hộ tôi.

343
00:19:50,063 --> 00:19:54,033
‎Bạn chưa hành động đủ
‎để chống chế độ nô lệ.

344
00:19:54,109 --> 00:19:55,359
‎Đó là năm 1852.

345
00:19:55,444 --> 00:19:58,284
‎Tôi được tự do 14 năm,

346
00:19:58,363 --> 00:20:00,123
‎mà chuyện này vẫn tiếp diễn."

347
00:20:00,199 --> 00:20:03,579
‎Đây là quốc gia đáng lẽ được xây dựng
‎dựa trên tự do,

348
00:20:04,369 --> 00:20:06,999
‎trên các khái niệm bình đẳng con người.

349
00:20:08,165 --> 00:20:11,415
‎Chừng nào chế độ nô lệ còn tồn tại,
‎đất nước là dối trá.

350
00:20:11,501 --> 00:20:14,171
‎"Nước Mỹ là sai lầm của quá khứ,
‎sai lầm với hiện tại,

351
00:20:14,254 --> 00:20:17,344
‎và chính thức gắn bản thân
‎sai lầm với tương lai.

352
00:20:22,012 --> 00:20:23,562
‎Cho phép tôi kết luận,

353
00:20:24,223 --> 00:20:26,023
‎tôi không tuyệt vọng về đất nước này.

354
00:20:27,809 --> 00:20:32,019
‎Sự lụy tàn của chế độ nô lệ là chắc chắn
‎do đó tôi dừng nơi tôi bắt đầu.

355
00:20:35,150 --> 00:20:35,980
‎Với hy vọng."

356
00:20:47,162 --> 00:20:49,962
‎Tôi nghĩ ông ấy coi mình là công dân.

357
00:20:50,040 --> 00:20:53,250
‎Câu hỏi là liệu chính phủ
‎có coi ông là công dân.

358
00:20:53,335 --> 00:20:55,045
‎Đó là điều cốt yếu.

359
00:20:55,128 --> 00:20:58,588
‎Tôi nghĩ với rất nhiều người Mỹ gốc Phi,

360
00:20:58,674 --> 00:21:00,974
‎chúng tôi luôn coi mình là công dân,

361
00:21:01,051 --> 00:21:03,801
‎luôn coi nước Mỹ
‎là đất nước của chúng tôi.

362
00:21:03,887 --> 00:21:07,097
‎Vấn đề là liệu đất nước
‎có coi chúng tôi như vậy không.

363
00:21:07,182 --> 00:21:11,442
‎Tòa án Tối cao Hoa Kỳ ngự tại
‎tòa nhà đá cẩm thạch trắng tráng lệ này.

364
00:21:11,520 --> 00:21:13,480
‎Công lý Công bằng Theo Luật.

365
00:21:14,231 --> 00:21:18,491
‎Ngôn ngữ của Hiến pháp
‎không phải lúc nào cũng rõ ràng.

366
00:21:19,152 --> 00:21:21,782
‎Đó là một lý do
‎sao lại có Tòa án Tối cao.

367
00:21:21,863 --> 00:21:24,493
‎Một phần công việc của Tòa là diễn giải,

368
00:21:24,574 --> 00:21:27,414
‎giúp hiểu được ý nghĩa của Hiến pháp

369
00:21:27,494 --> 00:21:30,004
‎sau đó buộc ta phải chịu trách nhiệm.

370
00:21:30,080 --> 00:21:31,830
‎Đó là nhánh thứ ba của chính phủ

371
00:21:31,915 --> 00:21:34,835
‎và là cơ quan quyền lực cao nhất
‎hệ thống tư pháp.

372
00:21:35,460 --> 00:21:38,170
‎Tòa án Tối cao đã nói gì

373
00:21:38,255 --> 00:21:41,755
‎về việc ai đó là công dân Mỹ hay không?

374
00:21:43,719 --> 00:21:47,429
‎Năm 1857, Dred Scott với Sanford.

375
00:21:48,056 --> 00:21:51,056
‎Dred Scott là quyết định tệ nhất
‎của Tòa án Tối cao,

376
00:21:51,143 --> 00:21:53,603
‎tranh luận duy nhất
‎là nó tệ nhất hay tệ thứ hai.

377
00:21:54,521 --> 00:21:57,361
‎Dred Scott làm nô lệ
‎cho một bác sĩ phẫu thuật.

378
00:21:57,441 --> 00:22:02,321
‎Bác sĩ phẫu thuật đã đưa Scott làm việc
‎từ bang nô lệ Missouri

379
00:22:02,404 --> 00:22:05,164
‎vào bang Wisconsin, một bang tự do.

380
00:22:05,240 --> 00:22:07,910
‎Sau đó, trở lại Missouri, bác sĩ đã chết.

381
00:22:07,993 --> 00:22:11,003
‎Cuối cùng, Scott đến Tòa án Tối cao

382
00:22:11,079 --> 00:22:15,039
‎lập luận rằng ông ta đã từng sống
‎ở một bang tự do,

383
00:22:15,125 --> 00:22:18,625
‎và ông không còn là tài sản,
‎trở thành công dân tự do.

384
00:22:18,712 --> 00:22:21,722
‎Nếu Tòa phán quyết có lợi cho Dred Scott,

385
00:22:21,798 --> 00:22:26,138
‎nô lệ sẽ có đường lối rõ ràng
‎để trở thành công dân tự do.

386
00:22:26,219 --> 00:22:29,309
‎Nếu họ phán quyết chống lại,
‎cánh cửa đó sẽ đóng lại.

387
00:22:30,265 --> 00:22:31,845
‎TÓA ÁN CÔNG LÝ TỐI CAO

388
00:22:31,933 --> 00:22:33,773
‎"Chúng tôi nghĩ không tính người da đen,

389
00:22:33,852 --> 00:22:35,692
‎và không định đưa vào

390
00:22:35,771 --> 00:22:38,731
‎theo từ "công dân" trong Hiến pháp,

391
00:22:38,815 --> 00:22:41,315
‎do đó không thể đòi quyền lợi và đặc quyền

392
00:22:41,401 --> 00:22:42,991
‎mà công cụ đó cung cấp

393
00:22:43,070 --> 00:22:45,570
‎và bảo vệ cho công dân Hoa Kỳ."

394
00:22:45,655 --> 00:22:49,985
‎Tòa nói "Chúng ta sẽ quay lại
‎với khung của Hiến pháp

395
00:22:50,077 --> 00:22:54,247
‎và tự hỏi
‎"Những người đó định làm gì vào năm 1787?"

396
00:22:54,331 --> 00:22:55,871
‎Rõ ràng với tôi,

397
00:22:56,792 --> 00:22:57,882
‎Roger B. Taney,

398
00:22:57,959 --> 00:23:00,749
‎không muốn người da màu
‎là một phần của nước họ.

399
00:23:00,837 --> 00:23:04,547
‎Họ không đưa nó vào Hiến pháp
‎vì sẽ không bao giờ có chuyện

400
00:23:04,633 --> 00:23:07,143
‎ai đó sẽ ngu đến mức cho phép
‎người da màu

401
00:23:07,219 --> 00:23:09,639
‎vào đoàn thể chính trị Mỹ.

402
00:23:09,721 --> 00:23:14,481
‎"Hơn một thế kỷ họ bị coi
‎là sinh vật hạ đẳng

403
00:23:14,559 --> 00:23:17,479
‎và hoàn toàn không liên quan
‎chủng tộc da trắng.

404
00:23:17,562 --> 00:23:20,112
‎Và hạ đẳng đến mức họ không có quyền

405
00:23:20,190 --> 00:23:22,440
‎mà Người da trắng phải tôn trọng."

406
00:23:25,654 --> 00:23:28,994
‎Phép tu từ của nó lạnh thấu xương.

407
00:23:29,074 --> 00:23:32,164
‎Người Mỹ gốc Phi thực sự
‎không phải công dân.

408
00:23:32,244 --> 00:23:34,254
‎Chưa từng, và không thể nào.

409
00:23:36,706 --> 00:23:39,576
‎Nó khẳng định ý tưởng dù họ có địa vị gì,

410
00:23:39,668 --> 00:23:43,418
‎tự do hay nô lệ, người da màu
‎không bình đẳng với da trắng.

411
00:23:43,505 --> 00:23:46,465
‎Họ không hoàn toàn là con người.
‎Họ không tiến hóa.

412
00:23:47,634 --> 00:23:49,474
‎Vụ án của Dred Scott tuyên bố

413
00:23:49,553 --> 00:23:52,813
‎người da màu không thể là công dân Mỹ.

414
00:23:52,889 --> 00:23:56,099
‎Chính Dred Scott chưa từng
‎có quyền đi kiện.

415
00:24:01,189 --> 00:24:03,609
‎Frederick Douglass đã khẳng định

416
00:24:03,692 --> 00:24:07,742
‎chính trị chống chế độ nô lệ
‎có thể hoạt động hài hòa với Hiến pháp.

417
00:24:09,322 --> 00:24:12,122
‎Nhưng dường như Tòa án
‎không cho đường tiến.

418
00:24:13,326 --> 00:24:16,076
‎Họ nói "Không, Hiến pháp hoàn toàn
‎ủng hộ chế độ nô lệ."

419
00:24:16,163 --> 00:24:20,333
‎Hiến pháp hoàn toàn chống lại Douglass,
‎nếu các bạn sẽ chống Douglass.

420
00:24:21,460 --> 00:24:25,050
‎Quyền công dân,
‎đó là trung tâm của quyền lợi.

421
00:24:25,964 --> 00:24:27,174
‎Sau Dred Scott,

422
00:24:27,799 --> 00:24:30,509
‎Douglass không thể là một phần
‎của cộng đồng này,

423
00:24:30,969 --> 00:24:33,099
‎không bao giờ là một công dân Mỹ.

424
00:24:35,724 --> 00:24:37,434
‎Sau đó câu hỏi trở thành,

425
00:24:38,101 --> 00:24:39,481
‎"Bước tiếp theo là gì?"

426
00:24:45,066 --> 00:24:47,396
‎TỔNG THỐNG THỨ 16 HỢP CHỦNG QUỐC HOA KỲ

427
00:24:49,029 --> 00:24:53,369
‎Miền Nam muốn có con dấu
‎quốc gia phê chuẩn về chế độ nô lệ.

428
00:24:54,868 --> 00:24:56,328
‎Họ không thể có nó.

429
00:24:56,411 --> 00:24:58,711
‎Lincoln là nhà phê bình lớn của vụ án.

430
00:24:58,788 --> 00:25:00,248
‎Đó là một phần ngài hành động.

431
00:25:00,332 --> 00:25:03,462
‎Nếu không phải vì phản ứng với Dred Scott,

432
00:25:03,543 --> 00:25:06,463
‎nhiều người nghĩ
‎ngài sẽ không thành tổng thống.

433
00:25:06,546 --> 00:25:10,296
‎Và ngài sẽ là tổng thống vĩ đại nhất
‎trong lịch sử của chúng ta.

434
00:25:11,676 --> 00:25:13,636
‎Lincoln cũng chứng kiến đất nước

435
00:25:13,720 --> 00:25:18,230
‎đấu tranh vì câu hỏi
‎về tính hợp pháp của chế độ nô lệ.

436
00:25:18,308 --> 00:25:19,518
‎GIẢI TÁN LIÊN BANG!

437
00:25:26,066 --> 00:25:28,026
‎LINCOLN ĐẮC CỬ TỔNG THỐNG

438
00:25:28,109 --> 00:25:29,689
‎NỘI CHIẾN BẮT ĐẦU

439
00:25:30,862 --> 00:25:33,822
‎Lincoln hiểu rằng chế độ nô lệ là xấu,

440
00:25:33,907 --> 00:25:35,027
‎đó là khởi đầu tốt,

441
00:25:35,116 --> 00:25:36,026
‎nhưng…

442
00:25:37,661 --> 00:25:40,581
‎ngài ấy nói "Nếu tôi có thể cứu Liên bang

443
00:25:40,664 --> 00:25:43,124
‎không giải phóng nô lệ, tôi sẽ làm thế."

444
00:25:44,668 --> 00:25:48,048
‎Nếu Nội Chiến chấm dứt chế độ nô lệ,

445
00:25:48,129 --> 00:25:52,509
‎sao Lincoln không trả tự do
‎cho tất cả những người nô lệ ở miền Nam?

446
00:25:53,677 --> 00:25:56,927
‎Vì mục tiêu của ngài là bảo vệ Liên bang.

447
00:25:57,013 --> 00:25:59,313
‎Miền Nam vừa độc lập.

448
00:25:59,391 --> 00:26:01,731
‎Họ tự gọi mình là Liên minh miền Nam.

449
00:26:01,810 --> 00:26:04,020
‎Lincoln sẽ không trở thành tổng thống

450
00:26:04,104 --> 00:26:06,484
‎mà mất ngay một nửa đất nước.

451
00:26:06,565 --> 00:26:08,645
‎Ngài ấy phải đưa miền Nam trở lại,

452
00:26:09,359 --> 00:26:12,569
‎và vào thời điểm đó,
‎ngài làm mọi thứ để thắng,

453
00:26:12,654 --> 00:26:16,164
‎dù có phải hy sinh người Mỹ da đen.

454
00:26:16,741 --> 00:26:19,201
‎Giữa lúc hỗn loạn,

455
00:26:19,286 --> 00:26:21,826
‎Abraham Lincoln đã mời một nhóm nhỏ

456
00:26:21,913 --> 00:26:24,333
‎các lãnh đạo Mỹ gốc Phi đến Nhà Trắng.

457
00:26:24,958 --> 00:26:28,128
‎Ngài cho các nhà tốc ký và báo chí có mặt
‎để ghi chép,

458
00:26:28,211 --> 00:26:31,011
‎và thực tế, Lincoln không thảo luận gì
‎với họ,

459
00:26:31,089 --> 00:26:32,219
‎ngài giảng giải cho họ.

460
00:26:33,383 --> 00:26:35,393
‎"Theo tôi nghĩ,
‎chủng tộc các ông đang khổ,

461
00:26:35,468 --> 00:26:38,348
‎sai lầm lớn nhất gây ra cho bất cứ ai,

462
00:26:38,430 --> 00:26:40,770
‎ngay cả khi các ông không còn là nô lệ,

463
00:26:41,308 --> 00:26:46,608
‎các ông còn lâu mới bình đẳng
‎với chủng tộc da trắng.

464
00:26:48,690 --> 00:26:50,780
‎Tôi không thích chuyện tới mức này.

465
00:26:51,693 --> 00:26:53,403
‎"Coi điều ta biết là sự thật.

466
00:26:53,486 --> 00:26:56,866
‎Nhưng với chủng tộc các ông,
‎không thể có chiến tranh."

467
00:26:56,948 --> 00:27:01,198
‎Ngài ấy đổ lỗi sự hiện diện
‎của người da màu ở Mỹ

468
00:27:01,286 --> 00:27:02,326
‎gây ra Nội Chiến,

469
00:27:03,204 --> 00:27:05,624
‎và sau đó ngài muốn bắt họ

470
00:27:05,707 --> 00:27:11,377
‎tán thành kế hoạch "thực dân hóa
‎người da màu tự do

471
00:27:11,463 --> 00:27:13,013
‎bên ngoài nước Mỹ".

472
00:27:13,089 --> 00:27:15,549
‎"Có sự miễn cưỡng từ phía dân chúng ta,

473
00:27:15,634 --> 00:27:17,014
‎nghe có vẻ khắc nghiệt,

474
00:27:17,093 --> 00:27:20,143
‎khi giải phóng người da màu
‎ở lại với chúng ta.

475
00:27:20,221 --> 00:27:23,021
‎Nên tách cả hai chúng ta ra là tốt hơn."

476
00:27:23,099 --> 00:27:23,929
‎Hết giờ.

477
00:27:24,768 --> 00:27:28,558
‎Ông là Abraham Lincoln, phải không?
‎Người xuất hiện trên đồng xu?

478
00:27:29,856 --> 00:27:31,016
‎Được, tiếp tục nào.

479
00:27:31,650 --> 00:27:34,110
‎Ngài nói chúng ta đều hiểu

480
00:27:34,194 --> 00:27:37,414
‎bình đẳng là điều mà đất nước này
‎cần phải có,

481
00:27:37,489 --> 00:27:40,909
‎nhưng thực sự, sẽ không có
‎bình đẳng chủng tộc.

482
00:27:40,992 --> 00:27:42,952
‎Làm theo thỏa thuận đi.

483
00:27:43,036 --> 00:27:47,616
‎"Nơi tôi đang xem xét giành lấy
‎cho khu kiều dân là Trung Mỹ."

484
00:27:47,707 --> 00:27:48,537
‎Sao?

485
00:27:48,625 --> 00:27:52,835
‎Đợi đã. Vị tổng thống tiến bộ, sáng suốt,

486
00:27:52,921 --> 00:27:55,511
‎người cuối cùng đã chấm dứt chế độ nô lệ

487
00:27:55,590 --> 00:27:59,050
‎muốn đưa người Mỹ da màu tới Costa Rica?

488
00:28:00,470 --> 00:28:01,430
‎Tại sao?

489
00:28:02,305 --> 00:28:05,345
‎Douglass… Ông đã nổi giận.

490
00:28:06,434 --> 00:28:08,654
‎Một phần trong điều Lincoln làm ở đây

491
00:28:08,728 --> 00:28:13,148
‎là nắm bắt sự bất ổn kéo dài
‎trong người da màu

492
00:28:13,233 --> 00:28:17,283
‎mà có lẽ chúng ta không thể thuộc về
‎đất nước này.

493
00:28:17,362 --> 00:28:21,452
‎Người Mỹ gốc Phi lo
‎điều đó có thể là số phận của họ,

494
00:28:22,033 --> 00:28:24,243
‎nếu thực tế họ không phải công dân.

495
00:28:24,744 --> 00:28:25,754
‎Douglass đáp trả,

496
00:28:25,829 --> 00:28:28,289
‎"Không, không phải do người da màu.

497
00:28:28,373 --> 00:28:32,753
‎Đó là do chế độ nô lệ và quyền lực
‎mà chủ nô có,

498
00:28:32,836 --> 00:28:35,256
‎và cách nó làm đảo lộn cả xã hội.

499
00:28:35,338 --> 00:28:37,048
‎Đó là nguyên nhân Nội Chiến."

500
00:28:41,511 --> 00:28:46,351
‎Chúng ta phải nhớ, đây là tất cả
‎vào giữa cuộc Nội Chiến dốc toàn lực.

501
00:28:51,730 --> 00:28:52,690
‎Mùa hè năm đó,

502
00:28:53,356 --> 00:28:55,316
‎phe của ngài không chiến thắng.

503
00:28:58,945 --> 00:29:02,865
‎Trong một cuộc chiến như thế,
‎có lính nào hay lính đó.

504
00:29:02,949 --> 00:29:06,239
‎Nhưng chính phủ cứ khăng khăng
‎người da màu không thể tham gia dân quân.

505
00:29:06,327 --> 00:29:08,157
‎Họ không thể ở quân chính quy.

506
00:29:10,081 --> 00:29:11,171
‎"Họ là kẻ mọi rợ.

507
00:29:11,249 --> 00:29:12,289
‎Họ sẽ chạy loạn xạ.

508
00:29:12,375 --> 00:29:15,335
‎Cấp vũ khí thì thấy người da trắng
‎là họ giết."

509
00:29:21,509 --> 00:29:23,429
‎"Sao chính phủ từ chối người da đen?

510
00:29:25,305 --> 00:29:26,505
‎Họ không phải người?

511
00:29:29,601 --> 00:29:31,901
‎Tướng quân đang kêu gọi đàn ông.

512
00:29:31,978 --> 00:29:33,768
‎Họ kêu gọi "Gửi thêm đàn ông".

513
00:29:35,732 --> 00:29:38,032
‎Tôi đã kêu gọi quốc gia hiểm nghèo

514
00:29:38,109 --> 00:29:41,109
‎giải phóng phe da màu mạnh mẽ
‎chống quân địch.

515
00:29:41,196 --> 00:29:43,946
‎Tự do người da trắng giành được
‎sẽ mất đi một nửa vinh quang.

516
00:29:44,449 --> 00:29:47,289
‎Ai muốn được tự do sẽ phải đấu tranh sao?"

517
00:29:47,368 --> 00:29:48,868
‎NGƯỜI DA MÀU - CHIẾN ĐẤU!

518
00:29:48,953 --> 00:29:51,413
‎BÂY GIỜ HOẶC KHÔNG BAO GIỜ
‎THẤT BẠI VÀ TỘC TA DIỆT VONG

519
00:29:51,498 --> 00:29:53,078
‎Douglass đã chứng minh

520
00:29:53,708 --> 00:29:56,838
‎nếu người da màu tham chiến
‎và đổ máu cho đất nước họ,

521
00:29:56,920 --> 00:30:00,920
‎họ không bao giờ có thể bị khước từ
‎quyền công dân.

522
00:30:01,007 --> 00:30:02,677
‎Ông ấy nói rõ điều đó.

523
00:30:03,760 --> 00:30:06,390
‎Ông đi khắp đất nước phát biểu.

524
00:30:06,471 --> 00:30:09,391
‎Không thể thắng trận
‎mà không xóa bỏ chế độ nô lệ.

525
00:30:09,474 --> 00:30:12,314
‎Không thể chiến thắng
‎nếu không cho lính da màu tham gia

526
00:30:12,393 --> 00:30:14,523
‎Nội Chiến, vào Quân đội Liên bang.

527
00:30:16,105 --> 00:30:19,275
‎Ông ấy đang cố thao túng Lincoln
‎để mời người da màu

528
00:30:19,359 --> 00:30:21,649
‎tham gia cuộc chiến chống lại chủ nô.

529
00:30:23,196 --> 00:30:26,906
‎Douglass tin rằng họ sẽ chứng minh
‎họ là công dân,

530
00:30:26,991 --> 00:30:29,291
‎họ xứng đáng được có quyền,

531
00:30:29,369 --> 00:30:31,449
‎xứng với sự bình đẳng về pháp lý.

532
00:30:33,748 --> 00:30:36,668
‎Vào thời điểm đó,
‎ngài không thực sự coi nước Mỹ

533
00:30:36,751 --> 00:30:38,631
‎là một xã hội hai chủng tộc

534
00:30:39,254 --> 00:30:43,804
‎nhưng quan điểm của ngài
‎sẽ tiến triển mạnh mẽ.

535
00:30:44,717 --> 00:30:48,007
‎Cuối cùng, nỗ lực của Frederick Douglass
‎cũng thành công.

536
00:30:48,471 --> 00:30:49,761
‎Vô vọng với binh sĩ,

537
00:30:49,848 --> 00:30:52,978
‎Lincoln ký Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ,

538
00:30:53,059 --> 00:30:56,189
‎giải phóng người Mỹ bị nô lệ
‎ở các bang miền Nam.

539
00:30:56,271 --> 00:30:58,611
‎Giờ người da màu có thể gia nhập
‎quân đội Liên bang.

540
00:30:59,274 --> 00:31:01,284
‎Các binh sĩ da màu phải chứng minh

541
00:31:01,359 --> 00:31:03,699
‎điều mà Frederick Douglass đã luôn nói.

542
00:31:03,778 --> 00:31:06,108
‎Họ muốn chiến đấu cho tự do của họ.

543
00:31:14,080 --> 00:31:15,920
‎NGƯỜI DA MÀU! CHIẾN ĐẤU!

544
00:31:17,417 --> 00:31:21,747
‎Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ
‎là bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến,

545
00:31:22,547 --> 00:31:27,837
‎tổng cộng thêm 200.000 người da màu
‎vào Quân đội Liên bang và Hải quân.

546
00:31:29,679 --> 00:31:34,479
‎Đó không chỉ là chiến tranh với trận nhỏ
‎và chiến đấu quân sự thông thường.

547
00:31:34,559 --> 00:31:37,229
‎Đó là quân đội tổng lực, cả Bắc lẫn Nam.

548
00:31:38,354 --> 00:31:42,154
‎Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ được ban hành
‎như mệnh lệnh quân đội.

549
00:31:42,233 --> 00:31:43,823
‎Nó giúp thắng cuộc chiến.

550
00:31:45,445 --> 00:31:48,485
‎Đáng lẽ chúng tôi lười.
‎Đáng lẽ chúng tôi hèn nhát

551
00:31:48,573 --> 00:31:50,073
‎và vô kỷ luật.

552
00:31:50,158 --> 00:31:54,698
‎Và có người Mỹ gốc Phi phục vụ quân đội
‎và phục vụ cấp cao

553
00:31:54,787 --> 00:31:56,747
‎thật là đòn đáp trả mạnh mẽ

554
00:31:56,831 --> 00:31:59,001
‎với những câu chuyện rất cấp tiến.

555
00:32:03,129 --> 00:32:04,759
‎CHIẾN THẮNG LIÊN BANG VĨ ĐẠI!

556
00:32:04,839 --> 00:32:06,259
‎CHI TIẾT THÚ VỊ CỦA CUỘC CHIẾN!

557
00:32:09,302 --> 00:32:14,472
‎Người da màu thật mạnh mẽ
‎khi là tiền tuyến, đổ máu.

558
00:32:17,936 --> 00:32:22,646
‎Quân nhân da màu trong quân đội bắt đầu
‎thay đổi thái độ chủng tộc của da trắng.

559
00:32:22,732 --> 00:32:26,992
‎Nhiều người miền Bắc, những người
‎chưa từng coi người da màu là công dân

560
00:32:27,070 --> 00:32:30,450
‎tin rằng khi phục vụ trong quân đội

561
00:32:30,531 --> 00:32:35,241
‎họ đã có quyền trở thành
‎công dân bình đẳng của Hoa Kỳ.

562
00:32:35,828 --> 00:32:37,708
‎Hai con trai Frederick Douglass nhập ngũ

563
00:32:37,789 --> 00:32:40,419
‎Bộ binh Da màu 54 Massachusetts.

564
00:32:42,502 --> 00:32:46,342
‎Ông ấy thấy được sức mạnh biểu tượng
‎và thực sự to lớn

565
00:32:46,881 --> 00:32:51,181
‎của người da màu, như ông nói,
‎nhãn "Mỹ" trên thắt lưng của họ.

566
00:32:53,346 --> 00:32:54,806
‎"Chúng tôi muốn một đất nước

567
00:32:54,889 --> 00:32:57,349
‎không coi Tuyên ngôn Độc lập là dối trá.

568
00:32:58,559 --> 00:33:01,809
‎Nhiệm vụ của cuộc chiến này
‎là tái tạo đất nước."

569
00:33:02,897 --> 00:33:04,267
‎Từ khi bắt đầu chiến tranh,

570
00:33:04,357 --> 00:33:06,477
‎Douglass nói rằng cuộc chiến

571
00:33:06,567 --> 00:33:09,067
‎không chỉ thay đổi cuộc sống người da màu,

572
00:33:09,153 --> 00:33:11,573
‎mà còn thay đổi toàn bộ nước Mỹ.

573
00:33:11,656 --> 00:33:14,026
‎"Chúng ta không đấu tranh cho Liên bang cũ
‎như trước,

574
00:33:14,450 --> 00:33:16,790
‎mà cho điều quan trọng hơn 10.000 lần.

575
00:33:16,869 --> 00:33:20,959
‎Và điều đó, được thể hiện rõ nét,
‎là đoàn kết quốc gia.

576
00:33:21,833 --> 00:33:24,593
‎Đoàn kết là các nguyên tắc lớn lao
‎về tự do và bình đẳng

577
00:33:24,669 --> 00:33:27,919
‎không phải nô lệ và ưu thế giai cấp
‎là nền tảng."

578
00:33:28,006 --> 00:33:30,126
‎Ông ấy đang định nghĩa Nội Chiến.

579
00:33:30,216 --> 00:33:31,626
‎Đất nước đã có số phận.

580
00:33:31,718 --> 00:33:33,548
‎Thật quan trọng là đất nước

581
00:33:33,636 --> 00:33:37,176
‎phải sống tuân theo nguyên tắc
‎của văn kiện nền tảng.

582
00:33:37,265 --> 00:33:38,425
‎GIẢI PHÓNG NÔ LỆ

583
00:33:39,434 --> 00:33:43,024
‎Chiến tranh phải kết thúc, không chỉ với
‎thất bại của Liên minh miền Nam,

584
00:33:43,104 --> 00:33:47,114
‎mà với một quốc gia mới được thành lập.
‎Quốc gia dựa trên bình đẳng.

585
00:33:50,778 --> 00:33:53,408
‎Một phần khó khăn của Nội Chiến

586
00:33:53,489 --> 00:33:57,449
‎là xem bao nhiêu người thiệt mạng,

587
00:33:58,286 --> 00:34:02,826
‎và Lincoln phải vật lộn
‎với câu hỏi tại sao.

588
00:34:02,915 --> 00:34:04,915
‎TUYÊN NGÔN GIẢI PHÓNG NÔ LỆ

589
00:34:07,295 --> 00:34:08,755
‎"Tám mươi bảy năm trước,

590
00:34:08,838 --> 00:34:12,548
‎cha ông chúng ta đã khai sinh quốc gia mới
‎trên lục địa này

591
00:34:13,301 --> 00:34:14,641
‎thai nghén trong Tự Do

592
00:34:15,511 --> 00:34:19,141
‎và hiến dâng cho chân lý
‎mọi người sinh ra đều bình đẳng."

593
00:34:20,892 --> 00:34:22,312
‎Một cách nghĩ về Gettysburg

594
00:34:22,393 --> 00:34:26,773
‎là nó giống như tiếng vang
‎của những gì Douglass đã nói.

595
00:34:27,356 --> 00:34:31,106
‎Giải phóng là định nghĩa
‎của nỗ lực chiến tranh.

596
00:34:31,944 --> 00:34:35,744
‎"Đất nước dưới Chúa
‎sẽ có sự tái sinh của tự do."

597
00:34:36,449 --> 00:34:39,579
‎Câu nói nổi tiếng nhất của Lincoln
‎là "Tái sinh của tự do."

598
00:34:40,328 --> 00:34:43,748
‎Đó là điều Douglass đã nói
‎từ khi chiến tranh bắt đầu.

599
00:34:44,415 --> 00:34:47,535
‎Và những lời hoa mỹ đó không giống

600
00:34:47,627 --> 00:34:50,877
‎với điều Douglass nhắc đến,
‎sự tái sinh của đất nước,

601
00:34:50,963 --> 00:34:53,133
‎sự tái sinh của tự do.

602
00:34:53,216 --> 00:34:56,796
‎Cả hai đều xem Nội Chiến
‎là tạo ra thứ gì đó mới.

603
00:34:57,345 --> 00:35:02,055
‎"Và chính quyền của nhân dân,
‎do nhân dân, vì nhân dân

604
00:35:03,476 --> 00:35:05,386
‎sẽ không bị diệt vong."

605
00:35:06,979 --> 00:35:08,439
‎Điều ngài làm ở Gettysburg

606
00:35:08,523 --> 00:35:11,443
‎là giúp ngài vật lộn với bi kịch,

607
00:35:11,526 --> 00:35:12,936
‎giá con người trong cuộc chiến.

608
00:35:13,027 --> 00:35:15,947
‎Nếu đây là cuộc chiến Liên bang,

609
00:35:16,030 --> 00:35:19,240
‎thì có lẽ đã quá nhiều người thiệt mạng.

610
00:35:19,325 --> 00:35:23,245
‎Nhưng nếu đây là cuộc chiến giải phóng,
‎nếu là cuộc chiến vì tự do Người da màu,

611
00:35:24,163 --> 00:35:26,713
‎thì có lẽ Gettysburg cũng đáng giá.

612
00:35:30,002 --> 00:35:34,052
‎Tôi nghĩ đây chính là nơi
‎Lincoln trở nên vô cùng thuyết phục.

613
00:35:34,132 --> 00:35:35,972
‎Bạn thực sự thấy được…

614
00:35:37,301 --> 00:35:39,551
‎một người có thể thay đổi nhường nào.

615
00:35:40,346 --> 00:35:43,516
‎Việc Lincoln chuyển từ
‎thúc đẩy thực dân hóa

616
00:35:43,599 --> 00:35:46,889
‎sang bàn về tương lai của người da màu
‎thật phi thường.

617
00:35:48,646 --> 00:35:51,726
‎Tôi nghĩ họ trở nên rất tôn trọng nhau.

618
00:35:54,986 --> 00:35:57,196
‎Họ đều là tự làm nên thành công.

619
00:35:57,280 --> 00:36:00,370
‎Lincoln học một năm chính thức.
‎Douglass thì không.

620
00:36:02,243 --> 00:36:04,953
‎Cả hai đều trở nên lỗi lạc

621
00:36:05,037 --> 00:36:07,707
‎nhờ vào trí tuệ và sự thông minh.

622
00:36:07,790 --> 00:36:10,960
‎Dù họ trở nên thế nào,
‎họ đã khiến bản thân thay đổi

623
00:36:11,043 --> 00:36:14,923
‎và ở mặt đó tôi thấy
‎họ là những tâm hồn đồng điệu.

624
00:36:15,673 --> 00:36:20,303
‎Dou kính đang rất lạc quan rằng
‎ông có thể tiếp tục làm việc với Lincoln

625
00:36:20,386 --> 00:36:22,716
‎hướng tới tương lai người Mỹ da màu.

626
00:36:25,850 --> 00:36:27,600
‎NỘI CHIẾN

627
00:36:28,144 --> 00:36:31,484
‎NỘI CHIẾN KẾT THÚC

628
00:36:31,564 --> 00:36:34,194
‎Vào ngày 9 tháng 4 năm 1865

629
00:36:34,275 --> 00:36:37,445
‎Tướng Lee của Liên minh miền Nam
‎đầu hàng Liên bang,

630
00:36:38,279 --> 00:36:40,909
‎đánh dấu sự khởi đầu của cuộc Nội Chiến.

631
00:36:42,992 --> 00:36:46,412
‎Đôi khi lịch sử chỉ định
‎vài người nhất định, như Douglass,

632
00:36:46,495 --> 00:36:47,865
‎là tiếng nói của phong trào,

633
00:36:48,789 --> 00:36:51,499
‎và khi họ tìm được người ủng hộ
‎như Tổng thống Lincoln,

634
00:36:51,584 --> 00:36:53,504
‎sẵn sàng lắng nghe và thay đổi,

635
00:36:53,586 --> 00:36:57,086
‎thật tuyệt khi thấy điều các lãnh đạo
‎có thể cùng thực hiện.

636
00:36:57,715 --> 00:37:03,215
‎Không may là lịch sử cũng có thể cắt ngang
‎những mối quan hệ đó một cách bi thảm.

637
00:37:04,889 --> 00:37:07,809
‎Để ăn mừng việc đầu hàng của Lee,

638
00:37:07,892 --> 00:37:10,392
‎Lincoln đã phát biểu rằng

639
00:37:10,478 --> 00:37:13,978
‎các binh sĩ Mỹ gốc Phi
‎từng phục vụ trong Quân đội Liên bang

640
00:37:14,065 --> 00:37:15,935
‎nên được trao quyền bầu cử.

641
00:37:16,025 --> 00:37:18,945
‎Một người trong đám đông hôm đó
‎nghe bài phát biểu

642
00:37:19,028 --> 00:37:20,278
‎là John Wilkes Booth.

643
00:37:21,155 --> 00:37:25,195
‎Booth bực bội trước ý tưởng
‎về quyền công dân bình đẳng,

644
00:37:25,284 --> 00:37:28,964
‎và ông quay sang một người bạn và nói,

645
00:37:29,038 --> 00:37:31,418
‎"Đó là bài phát biểu cuối cùng của lão."

646
00:37:31,499 --> 00:37:35,039
‎TÔNG THỐNG TỪ TRẦN!

647
00:38:00,319 --> 00:38:02,659
‎Tám tháng sau vụ ám sát Lincoln,

648
00:38:02,738 --> 00:38:05,068
‎Tu chính án thứ 13 đã được phê chuẩn,

649
00:38:05,866 --> 00:38:07,786
‎cuối cùng đã xóa bỏ chế độ nô lệ

650
00:38:07,868 --> 00:38:11,658
‎và giải phóng vĩnh viễn
‎mọi người nô lệ ở Mỹ.

651
00:38:11,747 --> 00:38:14,247
‎Nhưng tự do không phải cái kết câu chuyện.

652
00:38:15,209 --> 00:38:17,039
‎Chúng tôi coi vụ ám sát Lincoln

653
00:38:17,128 --> 00:38:19,128
‎là bi kịch lớn, và chính là thế,

654
00:38:19,213 --> 00:38:22,013
‎nhưng bi kịch thực sự
‎là vụ ám sát ngài nghĩa là

655
00:38:22,091 --> 00:38:24,761
‎chức tổng thống chuyển cho Andrew Johnson.

656
00:38:29,056 --> 00:38:31,266
‎"Đây là đất nước của Người da trắng,

657
00:38:31,350 --> 00:38:33,940
‎và theo Chúa, miễn là tôi là tổng thống,

658
00:38:34,020 --> 00:38:36,480
‎đây sẽ là chính phủ của Người da trắng."

659
00:38:38,149 --> 00:38:41,609
‎Ông ta phản động, phân biệt chủng tộc,
‎mù quáng.

660
00:38:41,694 --> 00:38:44,614
‎Ông ta khác xa Lincoln
‎như mặt trời với mặt trăng.

661
00:38:45,448 --> 00:38:47,738
‎Ông thích ý tưởng cuộc biểu tình lớn.

662
00:38:47,825 --> 00:38:51,155
‎Ông ta thích đứng lên phát biểu một tràng
‎chủ yếu về bản thân.

663
00:38:51,245 --> 00:38:55,325
‎Có lẽ ta gặp nhân vật chính trị như này
‎ở nhiều thời điểm của lịch sử.

664
00:38:57,126 --> 00:39:00,126
‎Khi trở thành tổng thống,
‎ông ấy ít nhiều nói thẳng

665
00:39:00,212 --> 00:39:04,682
‎rằng mục tiêu của ông là ngăn chặn
‎sự mất chất của quyền công dân.

666
00:39:05,343 --> 00:39:09,513
‎Frederick Douglass đã đến Nhà Trắng
‎để thăm vị tổng thống này.

667
00:39:09,597 --> 00:39:10,807
‎Đó là giây phút tồi tệ.

668
00:39:10,890 --> 00:39:13,230
‎Andrew Johnson đã nói rất rõ

669
00:39:13,309 --> 00:39:15,849
‎ông nghĩ Frederick Douglass ở dưới ông.

670
00:39:15,936 --> 00:39:18,186
‎Ông nghĩ Người da màu nên biết ơn.

671
00:39:18,272 --> 00:39:20,652
‎"Tôi sở hữu nô lệ, và tôi đã mua nô lệ,

672
00:39:20,733 --> 00:39:22,493
‎nhưng tôi chưa từng bán ai.

673
00:39:22,568 --> 00:39:25,818
‎Thực tế, ở chừng mực
‎quan hệ của tôi với nô lệ biến mất,

674
00:39:25,905 --> 00:39:29,115
‎tôi là nô lệ của họ
‎thay vì họ là nô lệ của tôi."

675
00:39:29,700 --> 00:39:31,700
‎Sau lần gặp Frederick Douglass,

676
00:39:31,786 --> 00:39:33,866
‎Johnson đã nói với thư ký của mình,

677
00:39:34,455 --> 00:39:35,785
‎"Tôi rõ tên Douglass đó.

678
00:39:37,333 --> 00:39:38,963
‎Gã như mọi tên da đen khác.

679
00:39:39,585 --> 00:39:41,705
‎Gã thà cắt cổ Người da trắng
‎còn hơn không."

680
00:39:43,297 --> 00:39:45,127
‎Không thể bắt Andrew Johnson

681
00:39:45,216 --> 00:39:49,346
‎ủng hộ việc thực thi quyền
‎của những người nô lệ trước đây,

682
00:39:49,428 --> 00:39:51,508
‎điều mà dĩ nhiên ông ta không làm.

683
00:39:54,016 --> 00:39:56,056
‎Tôi hiểu. Johnson phân biệt chủng tộc,

684
00:39:56,143 --> 00:39:58,403
‎nhưng tổng thống
‎không nên hại Người da màu

685
00:39:58,479 --> 00:40:00,019
‎vì chế độ nô lệ đã bị bỏ.

686
00:40:00,106 --> 00:40:03,436
‎Nếu ghét người da màu
‎thì đừng gia nhập Liên bang.

687
00:40:03,526 --> 00:40:04,356
‎Quá muộn rồi.

688
00:40:05,236 --> 00:40:06,236
‎Nhưng chờ đã,

689
00:40:06,320 --> 00:40:08,820
‎tự do không có nghĩa là có quyền công dân,

690
00:40:08,906 --> 00:40:10,156
‎và không có quyền công dân,

691
00:40:10,241 --> 00:40:13,541
‎người da màu không được truy tố
‎miền Nam tấn công vào tự do của họ.

692
00:40:13,619 --> 00:40:15,449
‎Ngay khi bản 13 được thông qua,

693
00:40:15,538 --> 00:40:18,918
‎cơ quan lập pháp toàn miền Bắc
‎đã thông qua Luật Đen.

694
00:40:18,999 --> 00:40:22,549
‎Và tên Luật đen nghe như
‎chương trình Shonda Rhimes mới,

695
00:40:23,212 --> 00:40:24,132
‎nó không là gì.

696
00:40:24,880 --> 00:40:26,340
‎Ta đang bàn về luật.

697
00:40:26,424 --> 00:40:29,434
‎Nhiều điều luật này yêu cầu
‎chỉ mình người da màu

698
00:40:29,510 --> 00:40:32,100
‎ký hợp đồng lao động dài hạn
‎với chủ lao động da trắng

699
00:40:32,805 --> 00:40:35,345
‎và đánh thuế họ đến 100 đô khi nhận

700
00:40:35,433 --> 00:40:38,103
‎bất cứ việc gì trừ nông dân hay người hầu,

701
00:40:38,644 --> 00:40:42,274
‎và thậm chí họ còn ép trẻ em da màu
‎vào "học nghề" bắt buộc

702
00:40:42,356 --> 00:40:44,606
‎để giữ chúng trong lực lượng lao động.
‎Trẻ em đó!

703
00:40:45,484 --> 00:40:46,994
‎Khi miền Bắc dậy sóng,

704
00:40:47,069 --> 00:40:50,159
‎cơ quan lập pháp miền Nam nói
‎"Các ông nói gì vậy?

705
00:40:50,239 --> 00:40:51,699
‎Luật Đen đâu phải chế độ nô lệ.

706
00:40:51,782 --> 00:40:53,242
‎Đó là từ hoàn toàn khác.

707
00:40:54,076 --> 00:40:55,406
‎Thậm chí là hai từ.

708
00:40:55,494 --> 00:40:57,504
‎Và này. Giờ họ còn được trả tiền."

709
00:40:58,164 --> 00:40:59,004
‎Phải.

710
00:40:59,081 --> 00:41:02,841
‎Nhưng đoán xem người da màu
‎từ chối những hạn chế này thì sao?

711
00:41:02,918 --> 00:41:05,458
‎Họ cố thực hiện quyền tự do thì sao?

712
00:41:05,546 --> 00:41:08,296
‎Chà, họ có thể bị tống vào tù

713
00:41:08,382 --> 00:41:11,262
‎và chà, chà… bị ép lao động…

714
00:41:11,343 --> 00:41:12,553
‎không lương.

715
00:41:13,137 --> 00:41:15,557
‎The New York Herald Tribune
‎còn chạy tiêu đề này:

716
00:41:16,348 --> 00:41:19,938
‎"South Carolina
‎Tái Thiết lập Chế độ nô lệ."

717
00:41:20,019 --> 00:41:21,349
‎Tưởng tượng nổi không?

718
00:41:21,437 --> 00:41:25,107
‎Dân da màu vừa chiến đấu
‎và giành chiến thắng vì tự do của họ,

719
00:41:25,191 --> 00:41:26,731
‎và họ nhận được thứ này ư?

720
00:41:29,945 --> 00:41:31,855
‎Tu chánh án thứ 13 sẽ không ổn.

721
00:41:31,947 --> 00:41:34,067
‎Câu hỏi là, cái gì sẽ ổn?

722
00:41:35,910 --> 00:41:39,710
‎Tiến tới John Bingham, nghị sĩ bang Ohio.

723
00:41:40,539 --> 00:41:42,749
‎Bingham tin vào tự do cho mọi người.

724
00:41:43,459 --> 00:41:44,419
‎Tự do đích thực.

725
00:41:44,919 --> 00:41:48,759
‎"Tôi phản đối việc làm dụng từ "mọi đen".

726
00:41:49,173 --> 00:41:51,803
‎Với tôi nó không biểu thị màu da,

727
00:41:52,343 --> 00:41:57,103
‎mà nó chỉ tầng lớp các sinh vật
‎bằng màu sắc tâm hồn họ.

728
00:41:58,349 --> 00:42:00,889
‎Kẻ đụng chạm tới người không phòng vệ

729
00:42:00,976 --> 00:42:04,146
‎và biến họ thành người
‎mà chúng ta gọi là "nô lệ".

730
00:42:04,730 --> 00:42:06,730
‎Những kẻ buôn người này,

731
00:42:06,815 --> 00:42:09,645
‎mặt dù da của họ có thể trắng như tuyết,

732
00:42:10,277 --> 00:42:11,857
‎chính là mọi đen thực sự."

733
00:42:13,948 --> 00:42:16,078
‎Ông nhìn vào chuyện đang diễn ra
‎ở miền Nam,

734
00:42:16,158 --> 00:42:18,618
‎nói "Mọi người, dưới kia có vẻ không ổn."

735
00:42:19,203 --> 00:42:21,083
‎Ông còn nói "Ta phải làm gì đó.

736
00:42:21,163 --> 00:42:24,333
‎Chúng ta phải sửa đổi Hiến pháp.

737
00:42:25,042 --> 00:42:27,672
‎Cung cấp cho họ quyền công dân bình đẳng."

738
00:42:28,128 --> 00:42:30,918
‎John Bingham, trong số người khác,
‎đã dẫn đường

739
00:42:31,006 --> 00:42:35,386
‎tranh luận và xây dựng điểm cốt lõi
‎của Tu chính án thứ 14.

740
00:42:38,264 --> 00:42:42,104
‎Điều Bingham muốn là làm chính xác
‎những gì Frederick Douglass đã yêu cầu

741
00:42:42,184 --> 00:42:43,814
‎trong bài phát biểu ngày 4 tháng 7.

742
00:42:44,520 --> 00:42:47,570
‎Làm nước Mỹ sống theo lời hứa của mình,

743
00:42:48,357 --> 00:42:51,937
‎để mở rộng quyền công dân Mỹ
‎trong Hiến pháp,

744
00:42:52,027 --> 00:42:54,067
‎để sửa sai lầm của vụ Dred Scott

745
00:42:54,738 --> 00:42:58,908
‎và giữ phước lành bình đẳng
‎cho mọi người bằng văn bản

746
00:42:59,660 --> 00:43:02,000
‎để không ai có thể tước chúng đi.

747
00:43:02,079 --> 00:43:06,329
‎Để làm điều đó, Bingham
‎và một nhóm Cộng hòa cấp tiến

748
00:43:06,417 --> 00:43:11,337
‎xây dựng bản 14 bao gồm nhiều quyền
‎bị khước từ với người Mỹ da màu.

749
00:43:11,422 --> 00:43:15,222
‎Và họ đấu tranh để biến 14
‎thành Tu chính án.

750
00:43:15,884 --> 00:43:17,804
‎Điều đó quan trọng vì họ hiểu

751
00:43:17,886 --> 00:43:19,636
‎không phải lúc nào họ cũng nắm quyền.

752
00:43:19,722 --> 00:43:21,722
‎Người tiếp theo có thể muốn xóa bỏ nó.

753
00:43:21,807 --> 00:43:25,097
‎Giờ rất khó để thông qua sửa đổi,

754
00:43:25,185 --> 00:43:28,225
‎nhưng cũng rất khó để loại bỏ.

755
00:43:28,314 --> 00:43:29,904
‎QUỐC HỘI ĐỀ XUẤT TU CHÍNH ÁN 14

756
00:43:32,610 --> 00:43:35,110
‎THÔNG QUA TU CHÍNH ÁN 14
‎KHI 28 BANG ĐỒNG Ý

757
00:43:35,696 --> 00:43:37,446
‎6 TRÊN 28 BANG CHẤP THUẬN

758
00:43:38,324 --> 00:43:39,834
‎22 BANG CHẤP THUẬN

759
00:43:40,701 --> 00:43:42,371
‎28 BANG CHẤP THUẬN

760
00:43:42,453 --> 00:43:44,463
‎Và Bingham đã thành công.

761
00:43:44,538 --> 00:43:48,418
‎Năm 1868, Tu chính án thứ 14 chính thức
‎trở thành

762
00:43:48,500 --> 00:43:50,000
‎một phần của Hiến pháp.

763
00:43:52,546 --> 00:43:55,336
‎Và nó chứng tỏ rằng Hoa Kỳ đang trên đường

764
00:43:55,424 --> 00:43:59,224
‎thực hiện sứ mệnh bình đẳng mới
‎cho mọi người.

765
00:44:03,432 --> 00:44:07,602
‎"Tất cả những người sinh ra
‎hoặc nhập tịch ở Hoa Kỳ

766
00:44:07,686 --> 00:44:10,646
‎và phải tuân theo xét xử tại Hoa Kỳ,

767
00:44:10,731 --> 00:44:13,031
‎là công dân của Hoa Kỳ

768
00:44:13,108 --> 00:44:15,148
‎và của tiểu bang nơi họ cư trú."

769
00:44:15,944 --> 00:44:18,864
‎Nếu nhìn vào ngôn ngữ thì sẽ rất ấn tượng.

770
00:44:18,947 --> 00:44:21,327
‎Người sinh ra ở Mỹ,

771
00:44:22,034 --> 00:44:23,994
‎và không có giới hạn nào khác.

772
00:44:24,078 --> 00:44:26,958
‎Nó không nói là một người
‎da trắng sinh ra ở Mỹ.

773
00:44:27,039 --> 00:44:32,089
‎Do đó, người gốc Phi là công dân.

774
00:44:34,088 --> 00:44:36,378
‎"Không một bang nào đưa ra
‎hoặc thực thi luật

775
00:44:36,465 --> 00:44:38,045
‎bỏ qua những đặc quyền

776
00:44:38,133 --> 00:44:40,593
‎hoặc miễn trừ của công dân Hoa Kỳ."

777
00:44:40,678 --> 00:44:45,558
‎Điều này nghĩa là, tám sửa đổi đầu tiên
‎của Hiến pháp Hoa Kỳ,

778
00:44:45,641 --> 00:44:47,351
‎gọi là Tuyên ngôn Nhân quyền,

779
00:44:47,434 --> 00:44:49,144
‎mọi công dân đều có quyền đó,

780
00:44:49,228 --> 00:44:50,768
‎chống lại chính quyền bang

781
00:44:50,854 --> 00:44:52,564
‎cũng như chính phủ liên bang.

782
00:44:52,648 --> 00:44:57,148
‎"Không bang nào được tước đoạt sự sống,
‎tự do, hay tài sản của người dân

783
00:44:57,736 --> 00:44:59,736
‎mà không có trình tự pháp lý công bằng."

784
00:45:00,531 --> 00:45:02,621
‎Người da màu, từ Thời Antebellum,

785
00:45:02,700 --> 00:45:05,660
‎đã cố dùng tòa án để có được thứ họ muốn.

786
00:45:05,744 --> 00:45:09,374
‎Họ muốn có thể tự vệ mình khỏi bạo lực.

787
00:45:09,456 --> 00:45:11,496
‎Và giờ Tu chính án thứ 14 đề cập,

788
00:45:12,209 --> 00:45:14,589
‎phải, có chuyện gì cứ ra tòa.

789
00:45:15,796 --> 00:45:18,716
‎"Không khước từ bất kỳ ai
‎trong phạm vi quyền hạn

790
00:45:19,299 --> 00:45:21,799
‎là sự bảo vệ bình đẳng của pháp luật."

791
00:45:29,351 --> 00:45:32,481
‎Quyền công dân được mô tả rõ ràng rằng

792
00:45:32,563 --> 00:45:34,313
‎quyền công dân là tự động,

793
00:45:34,398 --> 00:45:37,778
‎quyền công dân hoàn toàn,
‎không ba phần năm, không điều kiện…

794
00:45:37,860 --> 00:45:41,450
‎Bạn hít hơi thở đầu tiên là không khí Mỹ
‎thì là người Mỹ.

795
00:45:41,530 --> 00:45:46,660
‎Nếu được sinh ra ở đây,
‎bạn được sinh ra với tất cả sự tự do

796
00:45:47,619 --> 00:45:50,499
‎và sự bảo vệ của công dân Hoa Kỳ.

797
00:45:51,498 --> 00:45:53,378
‎Điều đó đảo ngược quyết định Dred Scott,

798
00:45:53,459 --> 00:45:55,589
‎Người da màu không thể là công dân

799
00:45:55,669 --> 00:45:58,959
‎dù họ sinh ra ở đâu,
‎kể cả họ đã ở đây nhiều thế hệ.

800
00:45:59,465 --> 00:46:02,545
‎Tu chính án thứ 14 hoàn toàn then chốt

801
00:46:02,634 --> 00:46:06,974
‎trong việc đưa chúng ta
‎từ một quốc gia đàn ông da trắng

802
00:46:07,556 --> 00:46:10,426
‎vào một tương lai có khả năng

803
00:46:10,517 --> 00:46:13,017
‎đa dạng trong nền dân chủ của chúng ta.

804
00:46:14,062 --> 00:46:18,402
‎Tu chính án thứ 14
‎cũng lần đầu tiên đưa vào từ

805
00:46:18,984 --> 00:46:21,614
‎"bình đẳng" được sử dụng trong Hiến pháp.

806
00:46:24,364 --> 00:46:26,874
‎Và nó được quy định
‎trong Hiến pháp của ta.

807
00:46:27,910 --> 00:46:30,910
‎Theo nhiều mặt, nước ta
‎chưa được lập ra vào năm 1776.

808
00:46:30,996 --> 00:46:34,956
‎Nó được lập ra khi John Bingham
‎và Quốc hội thông qua Tu chính án 14

809
00:46:35,042 --> 00:46:36,922
‎vì đó là Hiến pháp hiện đại.

810
00:46:37,002 --> 00:46:41,552
‎ĐIỀU XIV

811
00:46:42,508 --> 00:46:45,588
‎Douglass và những người khác
‎công nhận Tu chính án 14

812
00:46:45,677 --> 00:46:48,887
‎đã thay đổi cơ chế hoạt động
‎của pháp luật nhà nước.

813
00:46:48,972 --> 00:46:51,182
‎Nó không được coi là thiếu phê bình,

814
00:46:51,266 --> 00:46:54,186
‎mà nó là lý do của sự ăn mừng to lớn.

815
00:46:56,980 --> 00:46:59,070
‎Đây là khoảnh khắc lạc quan lạ thường.

816
00:46:59,983 --> 00:47:03,243
‎Người Mỹ gốc Phi tràn đầy sự phấn khích

817
00:47:03,320 --> 00:47:05,660
‎về ý nghĩa của công dân hoàn toàn.

818
00:47:06,281 --> 00:47:08,281
‎Sau khi thông qua Tu chính án 14,

819
00:47:08,367 --> 00:47:12,997
‎đây là niềm tin và sự phấn khích
‎chúng ta đã nhấn nút khởi động lại

820
00:47:13,580 --> 00:47:16,210
‎trong một dự án quản lý kém,

821
00:47:16,959 --> 00:47:20,299
‎và giờ nước Mỹ đang vào đường lối.

822
00:47:20,379 --> 00:47:24,089
‎Một trong thành công lớn nhất
‎là phát triển của giáo dục da màu.

823
00:47:24,925 --> 00:47:29,675
‎Người dân miền Nam xây dựng
‎các trung tâm giáo dục

824
00:47:29,763 --> 00:47:31,603
‎vì tầm quan trọng của việc học.

825
00:47:31,682 --> 00:47:36,982
‎Người da màu chi vài triệu đô la của mình
‎cho việc học hành,

826
00:47:37,062 --> 00:47:40,522
‎và đây là những người không có tiền
‎ở miền Nam.

827
00:47:47,281 --> 00:47:48,411
‎Frederick Douglass,

828
00:47:48,907 --> 00:47:51,907
‎chỉ cần nói tên ông,
‎với tôi đó là lời cầu nguyện.

829
00:47:52,828 --> 00:47:55,618
‎Ông ấy xuất sắc ở chỗ ông có năng lực

830
00:47:55,706 --> 00:47:57,746
‎không thể kìm lại được.

831
00:47:57,833 --> 00:48:01,673
‎Ông ấy không chỉ muốn người da màu
‎thoát khỏi chế độ nô lệ.

832
00:48:01,753 --> 00:48:04,093
‎Ông muốn họ là công dân hoàn toàn.

833
00:48:04,172 --> 00:48:07,052
‎Đúng là một con người phi thường.

834
00:48:11,138 --> 00:48:13,268
‎"Dường như tôi đang sống ở thế giới mới.

835
00:48:16,977 --> 00:48:18,807
‎Ai mà tưởng nổi điều đã xảy ra?

836
00:48:20,522 --> 00:48:22,402
‎Chiến thắng vĩ đại của công lý và tự do,

837
00:48:22,482 --> 00:48:24,232
‎không chỉ cho nô lệ được giải phóng,

838
00:48:24,943 --> 00:48:27,363
‎mà còn là Luật Nhân quyền, quyền bầu cử.

839
00:48:28,697 --> 00:48:30,777
‎Tất cả vì một tầng lớp trước đây bị kì thị

840
00:48:30,866 --> 00:48:32,576
‎như hàng hóa vô giá trị và tài sản,

841
00:48:33,535 --> 00:48:36,325
‎nhưng giờ được coi là con người,

842
00:48:37,372 --> 00:48:39,292
‎được công nhận trước pháp luật."

843
00:48:44,796 --> 00:48:45,916
‎Frederick Douglass:

844
00:48:47,799 --> 00:48:49,089
‎Người nô lệ,

845
00:48:49,927 --> 00:48:50,757
‎người tị nạn,

846
00:48:51,303 --> 00:48:52,853
‎phi công dân tự do,

847
00:48:53,639 --> 00:48:54,469
‎công dân.

848
00:48:55,557 --> 00:48:57,887
‎Nhưng hành trình phi thường của ông
‎không dừng ở đó.

849
00:48:58,226 --> 00:48:59,476
‎Suốt cuộc đời ông ấy

850
00:48:59,561 --> 00:49:02,061
‎Frederick Douglass sẽ tiếp tục giành quyền

851
00:49:02,147 --> 00:49:05,437
‎cho người Mỹ da màu, phụ nữ
‎và người nhập cư,

852
00:49:05,525 --> 00:49:09,235
‎và tác động cuộc chiến của ông
‎đã vang vọng qua nhiều thế hệ.

853
00:49:11,073 --> 00:49:11,913
‎Kể cả hôm nay.

854
00:49:21,959 --> 00:49:24,749
‎Những hình ảnh này cho thấy
‎cần cẩu và một chiếc xe tải phẳng

855
00:49:24,836 --> 00:49:27,416
‎đang di dời tượng Roger B. Taney

856
00:49:27,506 --> 00:49:29,626
‎sau nửa đêm của sáng thứ Sáu.

857
00:49:39,476 --> 00:49:42,896
‎Ông ấy nói người da màu hạ đẳng đến mức
‎họ "không có quyền

858
00:49:42,980 --> 00:49:44,900
‎người da trắng phải tôn trọng."

859
00:49:46,108 --> 00:49:48,148
‎HẬU DUỆ CỦA TÒA ÁN CÔNG LÝ TỐI CAO

860
00:49:48,235 --> 00:49:50,985
‎Chúng tôi yêu cầu sự tha thứ đêm đó và…

861
00:49:51,905 --> 00:49:53,945
‎nhà Scott đã ôm hôn
‎và tha thứ cho chúng tôi.

862
00:49:54,032 --> 00:49:55,122
‎HẬU DUỆ DRED SCOTT

863
00:49:55,659 --> 00:49:58,409
‎Có những người trong gia đình tôi nói,

864
00:49:59,079 --> 00:50:01,119
‎"Không biết mình có muốn gặp họ."

865
00:50:01,206 --> 00:50:06,706
‎Và lời xin lỗi bất ngờ và ngẫu hứng
‎đã được đưa ra.

866
00:50:07,629 --> 00:50:10,339
‎Anh em họ tôi đang khóc.

867
00:50:10,424 --> 00:50:11,724
‎Khi việc đó bắt đầu xảy ra

868
00:50:11,800 --> 00:50:14,640
‎và bạn đạt được mức độ hiểu biết
‎và giao thiệp,

869
00:50:14,720 --> 00:50:16,260
‎thứ khác trở nên khả thi.

870
00:50:16,346 --> 00:50:17,716
‎Ta có thể làm được hết.

871
00:50:19,224 --> 00:50:20,644
‎CHÚNG TÔI KHÔNG THỞ NỔI

872
00:50:20,726 --> 00:50:21,596
‎NGHE NGƯỜI DA MÀU

873
00:50:21,685 --> 00:50:23,895
‎PHÂN BIỆT ĐỒNG TÍNH LÀ VÔ ĐẠO ĐỨC

874
00:50:23,979 --> 00:50:24,939
‎TÔI LÀ NGƯỜI MỸ

875
00:50:25,022 --> 00:50:25,982
‎ERA CHO PHÉP

876
00:50:29,026 --> 00:50:32,776
‎Nhà Scott và Taney
‎có thể hòa giải, bạn thì sao?

877
00:50:36,116 --> 00:50:38,786
‎Ta hay nhắc về sự bình đẳng ở Mỹ.

878
00:50:38,869 --> 00:50:40,449
‎Ta bàn về công lý.

879
00:50:42,664 --> 00:50:45,714
‎Lời Cam kết Trung thành có những từ đó,

880
00:50:46,793 --> 00:50:51,423
‎và Tu chính án thứ 14 nhằm biến điều đó
‎thành sự thật.

881
00:50:51,506 --> 00:50:53,546
‎Điều chúng tôi chưa tính đến,

882
00:50:54,301 --> 00:50:59,471
‎chúng tôi chưa chuẩn bị kỹ càng
‎để thực sự đón nhận bình đẳng thực sự.

883
00:51:00,223 --> 00:51:01,733
‎Tôi cam kết sẽ không chấp nhận

884
00:51:01,808 --> 00:51:04,978
‎những giáo lý sai lầm
‎mọi chủng tộc đều bình đẳng hoặc như nhau.

885
00:51:06,897 --> 00:51:08,817
‎- Phi công lý!
‎- Phi hòa bình!

886
00:51:11,526 --> 00:51:15,526
‎Điều chúng tôi nói với nước Mỹ là đúng
‎với điều ông nói trên giấy tờ?

887
00:51:20,410 --> 00:51:24,120
‎Ngay khi 14 được phê chuẩn,
‎nó đã bị công kích.

888
00:51:24,206 --> 00:51:27,286
‎Trong tòa án, trên đường phố,
‎thậm chí trong lịch sử chúng ta.

889
00:51:28,126 --> 00:51:31,126
‎Sao ta chưa biết câu chuyện
‎về Tu chính án thứ 14?

890
00:51:31,963 --> 00:51:34,803
‎Vì ngoài kia có nhiều người
‎đã chiến đấu hết mình

891
00:51:34,883 --> 00:51:36,683
‎để đảm bảo ta sẽ không bao giờ biết.

892
00:54:27,389 --> 00:54:32,139
‎Biên dịch: Viet Nguyen