1
00:00:09,634 --> 00:00:13,894
Amerika deyince aklınıza neler geliyor?

2
00:00:18,560 --> 00:00:20,730
Top neredeyse parçalanacaktı.

3
00:00:31,239 --> 00:00:32,659
Hangi sözcükler geliyor?

4
00:00:33,324 --> 00:00:34,244
Adalet mi?

5
00:00:34,325 --> 00:00:36,235
Özgürlük mü? Eşitlik mi?

6
00:00:36,327 --> 00:00:38,457
Peki ya vatandaşlık?

7
00:00:38,538 --> 00:00:40,958
Yurttaşlarım, en yeni Amerikalılarımız,

8
00:00:41,041 --> 00:00:45,551
hepiniz olağanüstü bir yolculuğu
geride bıraktınız.

9
00:00:45,628 --> 00:00:51,468
Amerika'nın çatısını ayakta tutan
bu güçlü fikirlerdir.

10
00:00:52,218 --> 00:00:56,558
Bu sözcüklerin tanımları uğruna
insanlar savaştı ve hayatlarını kaybetti.

11
00:00:56,639 --> 00:00:58,929
İyi ama gerçek anlamları ne?

12
00:01:00,685 --> 00:01:02,395
-Ne istiyoruz?
-Adalet!

13
00:01:02,479 --> 00:01:03,899
-Ne zaman?
-Şimdi!

14
00:01:03,980 --> 00:01:08,690
Amerikalılar olarak her gün bu mücadelenin
mirasının üzerinde duruyoruz.

15
00:01:08,777 --> 00:01:13,987
Ve bu idealleri yaşatabilmek için
aralıksız bir çaba göstermemiz gerekiyor.

16
00:01:14,074 --> 00:01:16,494
Anayasa'daki 14. Değişiklik…

17
00:01:16,576 --> 00:01:19,496
14. Değişikliğin
kadınları kapsamasını istiyoruz.

18
00:01:19,579 --> 00:01:25,089
Tüm değişikliklerin içinde
davalarda en çok anılanı, 14. Değişiklik.

19
00:01:25,168 --> 00:01:29,838
Arz ettiği önem
onaylanmasından günümüze dek hiç azalmadı

20
00:01:29,923 --> 00:01:32,223
ama var olduğunu neredeyse bilmiyoruz.

21
00:01:32,717 --> 00:01:36,217
Beni en çok hayrete düşüren,
sıradan Amerikalıların

22
00:01:36,304 --> 00:01:39,144
1. Değişiklik haklarından
çekinmeden söz etmesi.

23
00:01:39,224 --> 00:01:43,944
Bazı Amerikalılar var ki
onlar için en önemlisi 2. Değişiklik.

24
00:01:44,020 --> 00:01:47,900
Ama kendimizi
Amerikalı olarak görmemizin sebepleri,

25
00:01:47,982 --> 00:01:50,572
en çok gurur duyduğumuz şeyler

26
00:01:50,652 --> 00:01:55,532
ve özgür olduğumuzu farklı açılardan
düşünmemizi sağlayan şeyler

27
00:01:55,615 --> 00:01:58,115
büyük ölçüde 14. Değişiklik'te yer alıyor.

28
00:01:58,201 --> 00:02:01,451
Bunu öğrendiğimde
size anlatmam gerektiğini düşündüm.

29
00:02:01,538 --> 00:02:02,998
Bunun için buradayız.

30
00:02:03,081 --> 00:02:03,921
Hazır.

31
00:02:05,875 --> 00:02:06,915
Motor!

32
00:02:07,627 --> 00:02:10,797
Hikâyemizi anlatmak için.
Hikâyesini anlatmak için.

33
00:02:10,880 --> 00:02:14,180
14. Değişikliğin hikâyesini.

34
00:02:14,259 --> 00:02:15,799
MADDE XIV

35
00:02:21,766 --> 00:02:24,516
MADDE XIV

36
00:02:24,602 --> 00:02:25,982
14. Değişiklik.

37
00:02:26,062 --> 00:02:27,902
Ezbere bilmemeniz önemli değil

38
00:02:27,981 --> 00:02:31,901
ama vadedilen Amerika'nın temelini
o oluşturuyor.

39
00:02:31,985 --> 00:02:33,645
Şöyle bir şey:

40
00:02:33,736 --> 00:02:37,116
ABD'de doğduysanız vatandaşsınızdır.

41
00:02:37,198 --> 00:02:38,158
Basit, değil mi?

42
00:02:38,241 --> 00:02:44,291
Ve yasalara göre Amerika'daki herkes
eşit koruma denen bir hakka sahip.

43
00:02:44,372 --> 00:02:48,382
Yani hepimiz aynı haklara
ve aynı yasal korumaya sahibiz

44
00:02:48,459 --> 00:02:53,009
ve yasal gerekler yerine getirilmeden
onları kimse elimizden alamaz.

45
00:02:53,089 --> 00:02:54,589
Bunlar sizin haklarınız.

46
00:02:54,674 --> 00:03:00,184
Esasen 14. Değişiklik aynı takımdaki
eşit oyuncular olduğumuzu söylüyor.

47
00:03:00,263 --> 00:03:04,273
Her ne kadar basit gibi dursa da
devrim niteliğinde.

48
00:03:04,350 --> 00:03:07,060
Amerikan Rüyası'nı var eden şey o.

49
00:03:10,315 --> 00:03:14,435
14. Değişiklik olmasaydı
ben ABD vatandaşı olamazdım.

50
00:03:15,862 --> 00:03:20,662
14. Değişiklik olmasaydı
evlilik eşitliği muhtemelen var olmazdı.

51
00:03:20,742 --> 00:03:23,082
Beyaz bir adamla evliyim,

52
00:03:23,161 --> 00:03:26,831
ve 14. Değişiklik olmasaydı
bu asla mümkün olmazdı.

53
00:03:27,415 --> 00:03:34,125
14. Değişiklik'te bize esas vadedilen,
eşit bireylerden oluşan bir toplum.

54
00:03:35,089 --> 00:03:40,299
Benim ailem de çocukluğumun geçtiği
Philadelphia'da eşitsizliğe maruz kaldı.

55
00:03:40,386 --> 00:03:44,636
Ama çektikleri sıkıntılara rağmen
annem, babam, büyükannem ve büyükbabam

56
00:03:44,724 --> 00:03:48,774
vadedilen Amerika'ya
canıgönülden inanıyorlardı

57
00:03:48,853 --> 00:03:54,363
ve 14. Değişikliğin Amerikan Rüyası'nı
mümkün kıldığını ben şahsen gördüm.

58
00:03:54,943 --> 00:04:00,663
14. Değişikliğin özünde
Amerika'daki vatandaşlığın tanımı yatar.

59
00:04:01,824 --> 00:04:06,874
Değer verdiğimiz tüm haklar
bu tanım sayesinde verilir ve savunulur.

60
00:04:06,955 --> 00:04:09,995
VATANDAŞ

61
00:04:10,083 --> 00:04:11,583
Bu hikâyeyi anlatmak için

62
00:04:12,377 --> 00:04:15,957
14. Değişikliğin
ve Amerika'da köleliğin kaldırılışının

63
00:04:16,047 --> 00:04:18,587
öncesine gitmemiz gerekiyor.

64
00:04:19,550 --> 00:04:20,890
Bir adamla başlıyoruz:

65
00:04:21,719 --> 00:04:22,849
Frederick Douglass.

66
00:04:24,138 --> 00:04:25,768
Adını duymuş olabilirsiniz

67
00:04:25,848 --> 00:04:29,348
ama kendisi
havalı Afro saçından çok daha fazlası.

68
00:04:32,021 --> 00:04:34,691
Frederick Douglass
köleliğin hemen 200 yıldır

69
00:04:34,774 --> 00:04:39,324
bu topraklarda hüküm sürdüğü
bir dönemde dünyaya gelir.

70
00:04:44,867 --> 00:04:48,957
Devrim önderliği şöyle dursun,
özgürlüğünü kazanması bile beklenmezdi.

71
00:04:50,164 --> 00:04:52,834
Dayak veya daha ciddi risklere rağmen

72
00:04:52,917 --> 00:04:56,167
kendi kendine
okumayı öğrenerek yasayı çiğner.

73
00:04:56,921 --> 00:04:59,801
Kölelikten ilk kaçma denemeleri
başarısız olsa da

74
00:05:00,967 --> 00:05:02,467
pes etmez.

75
00:05:02,552 --> 00:05:04,512
20 yaşında geldiğinde

76
00:05:05,221 --> 00:05:07,811
New York City'e kaçmayı başarır.

77
00:05:09,100 --> 00:05:10,440
Karşımıza orada çıkar.

78
00:05:10,518 --> 00:05:12,268
DOUGLASS KAÇAR, 1838

79
00:05:12,854 --> 00:05:19,404
KÖLELİK KARŞITI, 1838

80
00:05:19,944 --> 00:05:22,534
"Muhteşem şehir New York'a
sağ salim geldim.

81
00:05:24,741 --> 00:05:29,001
Aceleci kalabalığın içinde, Broadway'in
harikalarına baka baka yürüyorum.

82
00:05:31,164 --> 00:05:33,174
Çocukluk hayallerim gerçek oldu.

83
00:05:35,460 --> 00:05:38,170
Çevremdeki eyalet, altımdaki toprak özgür.

84
00:05:41,049 --> 00:05:42,049
Ne güzel bir an."

85
00:05:42,550 --> 00:05:46,050
Frederick Douglass
aşağı Manhattan'ın caddelerine vardığında

86
00:05:46,137 --> 00:05:51,347
bir köle kaçağı olarak ilk önce
tarifi imkânsız bir coşku hissine kapılır.

87
00:05:51,434 --> 00:05:54,524
Hayatında ilk kez
özgürce nefes almaktadır.

88
00:05:54,604 --> 00:05:56,564
Kaçmayı daha önce de denemiştir

89
00:05:56,647 --> 00:06:00,107
ve şimdi özgürlüğüne
nihayet kavuşmuş gibi görünmektedir.

90
00:06:03,196 --> 00:06:06,736
Maryland'den tanıdığı

91
00:06:06,824 --> 00:06:11,334
ve orada kendisi gibi
köleleştirilmiş olan biriyle karşılaşır.

92
00:06:11,412 --> 00:06:13,622
Douglass onu Jake olarak tanıyordur.

93
00:06:13,706 --> 00:06:16,826
Adam "Artık ben o değilim." der.

94
00:06:16,918 --> 00:06:19,588
"New York'ta William Dixon'ım." der.

95
00:06:19,670 --> 00:06:24,380
O Bay Dixon ona "Kimseye güvenme.
Bana güvenme. Ben sana güvenmiyorum." der.

96
00:06:25,385 --> 00:06:27,175
"Burada herkes hain olabilir."

97
00:06:30,556 --> 00:06:34,346
Dixon, Douglass'a
"Köle avcılarına karşı tetikte ol." der.

98
00:06:34,435 --> 00:06:36,055
"Gözünü dört aç."

99
00:06:36,896 --> 00:06:40,976
Geçmişte Siyah ve Beyaz
köle avcısı şebekeler de var.

100
00:06:41,984 --> 00:06:43,074
Çok basit.

101
00:06:43,152 --> 00:06:45,032
Douglass çok para etmektedir.

102
00:06:45,613 --> 00:06:47,533
Kanunen sahipleri var.

103
00:06:47,615 --> 00:06:49,985
Onların üzerinde hak iddia edebiliyor

104
00:06:50,076 --> 00:06:53,366
ve köle avcılarını
mülklerinin peşine takabiliyorlar.

105
00:06:53,454 --> 00:06:55,254
Bedenlerine biçilen bir fiyat.

106
00:06:55,331 --> 00:06:57,631
Varlıklarına biçilen bir fiyat.

107
00:06:59,085 --> 00:07:00,995
Özgür kaldığı andan itibaren

108
00:07:02,296 --> 00:07:04,256
özgür olmadığını fark eder.

109
00:07:07,135 --> 00:07:12,135
Şimdi, toplumunuzun ve yasaların
sizi vatandaş olarak tanımaması

110
00:07:12,223 --> 00:07:17,733
bir insanın o haklara sahip olduğunu
iddia edemeyeceği anlamına gelmiyor.

111
00:07:18,938 --> 00:07:23,608
Douglass, bu ülkenin yasalarınca
tanınmamalarına rağmen

112
00:07:23,693 --> 00:07:27,283
vatandaş olarak tüm haklarını
talep edenlerden biridir.

113
00:07:27,822 --> 00:07:30,412
14. Değişikliğe gelmeden önce

114
00:07:30,491 --> 00:07:33,741
sorulması gereken açık
ve meşhur bir soru var:

115
00:07:33,828 --> 00:07:35,958
Bireyleri ABD vatandaşı yapan nedir?

116
00:07:39,000 --> 00:07:43,500
Afrikalı Amerikalılar için
vatandaşlık son derece tartışmalı

117
00:07:44,046 --> 00:07:47,626
ve yanıtlanması güç bir sorudur.

118
00:07:48,384 --> 00:07:51,054
Vatandaşlık, haklara sahip olma hakkıdır.

119
00:07:51,137 --> 00:07:54,517
Katılım hakkınız vardır,
oy verme hakkınız vardır,

120
00:07:54,599 --> 00:07:59,559
hükûmete talepte bulunma, ayrıca
hükûmete karşı korunma hakkınız vardır.

121
00:07:59,645 --> 00:08:02,765
Doğal olduğunu kanıksadığımız her şey,

122
00:08:02,857 --> 00:08:06,187
tüm yasaların sunduğu faydalar,
şiddetten korunma…

123
00:08:06,903 --> 00:08:09,363
Bize bir şey yaptıklarında
insanlar dava açardı.

124
00:08:09,447 --> 00:08:13,777
Vatandaş değilseniz
bunlardan faydalanamazsınız.

125
00:08:15,536 --> 00:08:20,666
"Bugünü çiçek toplayıp
onlardan çelenk yaparak geçirdim.

126
00:08:20,750 --> 00:08:24,380
Bu esnada babamın ölü bedeni
bir mil ötemde uzanıyordu.

127
00:08:25,421 --> 00:08:27,921
Sahiplerimin umurunda mıydı bu?

128
00:08:28,883 --> 00:08:30,803
O bir mülk parçasıydı sadece.

129
00:08:31,886 --> 00:08:35,096
Dahası, onun çocuklarını
şımarttığını düşünüyorlardı.

130
00:08:36,182 --> 00:08:38,982
İnsan olduklarını hissetmeyi öğretti diye.

131
00:08:39,936 --> 00:08:42,856
Bir kölenin öğretemeyeceği
kâfirce bir şeydi bu.

132
00:08:43,856 --> 00:08:45,476
O bir küstahtı

133
00:08:46,275 --> 00:08:48,235
ve efendileri için tehlikeliydi.

134
00:08:49,570 --> 00:08:52,490
Köleliğin nasıl bir şey
olduğunu bilemezdiniz.

135
00:08:53,449 --> 00:08:56,789
Hukuk da gelenekler de
sizi tamamen sahipsiz bırakmıştır.

136
00:08:58,079 --> 00:09:01,039
Yasalarda bir eşya
mertebesine alçaltılmışsınızdır.

137
00:09:02,208 --> 00:09:05,628
Tamamen başka birinin iradesine tabi
bir eşya mertebesine."

138
00:09:09,257 --> 00:09:13,587
"Vatandaşlık sadece Beyazlara aittir."
diyen insanlar vardı.

139
00:09:13,678 --> 00:09:16,508
Amerika Birleşik Devletleri

140
00:09:16,597 --> 00:09:20,807
siyahilerin bu tanıma
dâhil edilmesini istemedi.

141
00:09:22,061 --> 00:09:26,821
Kurucuların vatandaşlığa
pek kafa yormaması dikkate değerdir.

142
00:09:27,858 --> 00:09:32,278
İlk Anayasa vatandaşlık konusunda
pek bir şey söylemiyor.

143
00:09:32,363 --> 00:09:36,333
Birinin nasıl vatandaş olacağına,
kimin vatandaş olduğuna

144
00:09:36,409 --> 00:09:38,739
kimin olmadığına dair bir açıklama yok.

145
00:09:38,828 --> 00:09:42,668
Vatandaşlık teriminin
tanımsız oluşunun getirdiği bu boşluk

146
00:09:42,748 --> 00:09:45,418
ırkçılığın gelişmesine alan açtı.

147
00:09:45,501 --> 00:09:51,971
"Tüm insanlar eşit yaratılmıştır." ifadesi
ABD Anayasası'nın bir kuruluş idealidir.

148
00:09:52,049 --> 00:09:56,849
Bugün bunun
Anayasa'da yer alan bir ideal olduğunu

149
00:09:56,929 --> 00:09:59,059
ama gerçek olmadığını biliyoruz.

150
00:10:00,141 --> 00:10:02,981
Anayasa'da özgürlüğe dair
büyük laflar ediliyor.

151
00:10:03,060 --> 00:10:05,980
Özgürlük, daha kusursuz bir birlik
falan filan.

152
00:10:06,063 --> 00:10:08,523
Ama Beşte Üç Uzlaşması'nı da içeriyor.

153
00:10:09,108 --> 00:10:10,108
Başları iyi.

154
00:10:10,192 --> 00:10:14,242
Toplam özgür kişi sayısına göre
temsilciler belirleniyor. Gayet iyi.

155
00:10:14,322 --> 00:10:16,912
Yerliler hariç. Bu iyi değil.

156
00:10:17,575 --> 00:10:20,075
Tüm "diğer kişilerin" beşte üçü de hariç.

157
00:10:21,287 --> 00:10:25,207
"Diğer kişiler"
"şehirli" demenin anayasal yoludur.

158
00:10:25,291 --> 00:10:27,751
Düşünsenize. Bir kişinin beşte üçü mü?

159
00:10:27,835 --> 00:10:30,545
Mühim bir şey yok,
insanlığı bölüyoruz sadece.

160
00:10:30,630 --> 00:10:31,800
Bu nasıl oldu?

161
00:10:31,881 --> 00:10:34,591
Şöyle ki, Güney daha fazla temsilci istedi

162
00:10:34,675 --> 00:10:39,175
ve kölelerin temsil edilmeyi hak edip
haklara layık olmadığını ileri sürdü.

163
00:10:40,348 --> 00:10:44,978
Bu keşmekeş uğruna daha yeni devrimci
bir savaş vermişsiniz. İroniye baksanıza.

164
00:10:45,061 --> 00:10:48,231
İlk 16 başkanın çoğu köle sahibiydi.

165
00:10:49,607 --> 00:10:52,317
Köleliğin kendi kendine
kalkmamasına şaşmamalı.

166
00:10:52,401 --> 00:10:57,491
Ve bu nedenle köle sahipleri
Anayasa'nın köleliği onayladığını,

167
00:10:57,573 --> 00:11:00,993
kanunen insanların
mülk sayılabileceğini iddia edebildi.

168
00:11:01,077 --> 00:11:04,367
Ülkenin temellerinde
hem Bağımsızlık Bildirgesi

169
00:11:04,455 --> 00:11:08,665
hem de kölelik kavramı var.
Yani köleleştirilmiş insanlar ahlaki değer

170
00:11:08,751 --> 00:11:12,211
ve haysiyet sahibi insanlar olmak
bakımından vatandaştılar

171
00:11:12,296 --> 00:11:14,376
ama kanunen vatandaş değildiler.

172
00:11:16,425 --> 00:11:19,425
Frederick Douglass gibi
bazı kölelik karşıtları

173
00:11:19,512 --> 00:11:21,812
köleleştirilmiş insanların

174
00:11:21,889 --> 00:11:25,769
aslında vatandaş olduğuna ilişkin
tehlikeli bir görüşe sahiptir.

175
00:11:28,562 --> 00:11:29,562
Sonra ne mi olur?

176
00:11:31,399 --> 00:11:35,359
Bu görüş için halkın desteğini
almak üzere yola çıkarlar.

177
00:11:35,986 --> 00:11:39,366
Frances Harper gibi
Kuzey'de özgür doğan Siyahlar

178
00:11:39,448 --> 00:11:43,198
deneme yazıları ve şiirlerle
zulüm hikâyelerini paylaşırlar.

179
00:11:43,953 --> 00:11:47,833
"Hepimiz tek bir insanlık demeti hâlinde
birbirimize bağlıyız

180
00:11:47,915 --> 00:11:51,285
ve toplum, en zayıf mensuplarını
ruhu lanetlenmeksizin

181
00:11:51,794 --> 00:11:54,424
ayakları altında çiğneyemez."

182
00:11:54,505 --> 00:11:59,085
Maria Stewart gibi, kölelik karşıtı
konuşmalarla halka seslenirler.

183
00:11:59,176 --> 00:12:02,136
"İnsanı insan yapan teninin rengi değil,

184
00:12:02,805 --> 00:12:05,975
ruhunun içinde biçimlenen ilkelerdir."

185
00:12:06,600 --> 00:12:08,890
Harriet Jacobs ve kardeşi John Jacobs

186
00:12:08,978 --> 00:12:14,068
Amerikalıları harekete geçirmek için
kölelikle ilgili tecrübelerini anlatırlar.

187
00:12:14,817 --> 00:12:17,237
"Tüm insanlar özgür ve eşit yaratılmıştır

188
00:12:17,319 --> 00:12:19,569
ve devredilemez haklara sahiptir.

189
00:12:20,406 --> 00:12:22,866
Bugün ABD'de Siyahların hakları nerede?"

190
00:12:24,910 --> 00:12:28,580
Kölelik karşıtı hareket
Amerikan tarihindeki müthiş bir olaydır

191
00:12:28,664 --> 00:12:31,884
ama çok yönlü olduğundan
insanlar onu tam anlamamıştır.

192
00:12:34,503 --> 00:12:41,093
Kölelik karşıtlarının bir cenahına göre
Anayasa art niyetli ve kölelik yanlısıdır.

193
00:12:41,177 --> 00:12:45,847
"ABD Anayasası ölümle bir anlaşma
ve cehennemle bir mutabakattır." dediler.

194
00:12:45,931 --> 00:12:49,691
Anayasa'nın ortadan kaldırılması
gerektiğini söylediler.

195
00:12:50,227 --> 00:12:51,557
"Birliği dağıtalım."

196
00:12:52,563 --> 00:12:54,193
Ama bir cenah daha vardı.

197
00:12:54,273 --> 00:12:58,323
Ve o cenahın en ünlü üyesi
Frederick Douglass'tı.

198
00:12:58,903 --> 00:13:04,703
Douglass'ın ilk otobiyografisi
şüphesiz riskli bir çalışma.

199
00:13:04,784 --> 00:13:11,084
Köleleştirilmiş biri kişinin, bir kaçağın
kendisini tanıtması risk içeriyordu.

200
00:13:11,665 --> 00:13:15,375
Kendisi hâlâ hukuk nezdinde
resmen bir köledir.

201
00:13:15,878 --> 00:13:19,668
Özgür bir adam değil
fiyat biçilmiş bir insandır.

202
00:13:21,008 --> 00:13:23,838
Bir çırpıda klasik oldu. Hâlâ da öyledir.

203
00:13:25,054 --> 00:13:26,394
Tüm dünyada okunuyor.

204
00:13:27,932 --> 00:13:29,892
Frederick Douglass gibi

205
00:13:30,851 --> 00:13:34,731
kölelikten gelen bir Siyah'ın
kölelik tecrübelerini anlatması

206
00:13:34,814 --> 00:13:37,944
ve konuyu insani bir yönden
ele alarak bunu yapması

207
00:13:38,025 --> 00:13:40,145
o dönemde çok eleştirildi.

208
00:13:40,736 --> 00:13:44,446
Bedeninden ziyade
zihninin tehlike altında olmasının

209
00:13:44,532 --> 00:13:48,872
kölelik sırasındaki en büyük korkusu
olduğunu sıklıkla dile getirdi.

210
00:13:48,953 --> 00:13:51,793
Korkusu, bazı insanların her nasılsa özgür

211
00:13:51,872 --> 00:13:57,212
diğerlerinin köle olarak doğduğu
düşüncesinin içselleşmesiydi.

212
00:14:00,297 --> 00:14:05,467
İlk otobiyografisinde bir yerde
aniden durup şöyle soruyor:

213
00:14:06,303 --> 00:14:07,513
"Ben neden köleyim?"

214
00:14:09,682 --> 00:14:12,482
Eski zamandan kalma bir varoluş sorusu.

215
00:14:12,560 --> 00:14:13,770
"Ben neden köleyim?

216
00:14:14,645 --> 00:14:19,775
Beyaz olan diğer çocuklara bakıyorum,
büyümekte, kitaplara sahip olmakta

217
00:14:19,859 --> 00:14:22,859
eğitim görmekte,
dolaşıp seyahat etmekte özgürler.

218
00:14:23,571 --> 00:14:24,861
Ben neden köleyim?"

219
00:14:30,786 --> 00:14:35,416
Köleleştirilme ve sömürü gaddarlığının
nasıl bir şey olduğunu hissetmiştir.

220
00:14:35,499 --> 00:14:38,789
Mücadele etmeye karar verir.

221
00:14:42,339 --> 00:14:46,139
Dünyanın dört bir yanını gezip
bir köle olarak yaşadıklarını,

222
00:14:46,218 --> 00:14:48,848
Siyahların özgürlük gereksinimini anlatır.

223
00:14:48,929 --> 00:14:52,019
Ömrünü adadığı dava budur.

224
00:14:52,099 --> 00:14:54,599
Yetenekliydi. Hitabete yatkındı.

225
00:14:54,685 --> 00:14:57,265
19. yüzyılın en iyi hatibiydi muhtemelen.

226
00:15:00,482 --> 00:15:04,242
O kadar etkileyiciydi ki Güneyliler
onun hiç köle olmadığına,

227
00:15:04,320 --> 00:15:07,030
başka bir ülkeden getirildiğine,

228
00:15:07,114 --> 00:15:11,164
numaracının teki olduğuna dair
söylentiler çıkarıp duruyorlardı.

229
00:15:11,243 --> 00:15:13,453
Eseri onun yazdığına şüphe yok.

230
00:15:16,332 --> 00:15:20,502
1848'den itibaren
halkın gözündeki profilini kuvvetlendirir.

231
00:15:20,586 --> 00:15:22,086
The North Star'ı basar.

232
00:15:22,171 --> 00:15:26,341
Gazete, kölelik karşıtı Beyazlar
arasında büyük ün yapar.

233
00:15:26,425 --> 00:15:28,635
Douglass'ın öne sürdüğü

234
00:15:28,719 --> 00:15:33,639
ve öne sürmeye devam edeceği tez
kölelikten vatandaşlığa geçişti.

235
00:15:36,769 --> 00:15:38,519
1852'de Frederick Douglass

236
00:15:38,604 --> 00:15:42,074
muhtemelen dünyanın
en ünlü Siyah insanıdır.

237
00:15:45,027 --> 00:15:48,737
Sözlerinin, kölelik karşıtı hareketin
izleyeceği stratejiyi

238
00:15:48,822 --> 00:15:52,492
muazzam ölçüde etkileyeceğini anlamıştı.

239
00:15:53,953 --> 00:15:58,543
Onun iddiasına göre
Anayasa kölelik karşıtı bir belgeydi.

240
00:15:59,416 --> 00:16:00,746
Özgürlük yanlısıydı.

241
00:16:00,834 --> 00:16:04,964
Bağımsızlık Bildirgesi'yle
ve devrimci geleneğiyle

242
00:16:05,047 --> 00:16:10,677
Amerika'nın köleliğe
tahammül etmemesi gerektiğini düşünüyordu.

243
00:16:11,762 --> 00:16:18,602
Douglass'a göre Kurucular, köleliği
güvence altına alan bir belge değil,

244
00:16:18,686 --> 00:16:24,856
her insana öz yönetim hakkı,
özgürlük hakkı ve insan haklarının

245
00:16:25,442 --> 00:16:28,072
garanti edildiği bir belge hazırlamıştı.

246
00:16:28,153 --> 00:16:30,863
Onun gibi insanların

247
00:16:31,365 --> 00:16:35,905
ulusal toplumun bir parçası olduğuna
inanıyor ve inanmak istiyordu.

248
00:16:45,170 --> 00:16:48,590
New York'taki Rochester
Kadınlar Kölelikle Mücadele Derneği

249
00:16:48,674 --> 00:16:52,184
Frederick Douglass'ı
4 Temmuz'da konuşma yapmaya davet etti.

250
00:16:52,845 --> 00:16:57,385
Bu etkinlik için
600 kişi Corinthian Hall'a geldi.

251
00:17:00,853 --> 00:17:04,523
Ama o günkü dinleyicileri
600 kişiden ibaret değildi.

252
00:17:04,606 --> 00:17:06,686
Dinleyicileri bizdik.

253
00:17:06,775 --> 00:17:08,605
Dinleyicileri gelecekti.

254
00:17:09,486 --> 00:17:10,816
Size tarif edeyim.

255
00:17:10,904 --> 00:17:15,994
O 600 dinleyicinin çoğu
Beyaz erkek ve kadınlardır.

256
00:17:16,076 --> 00:17:18,826
Genel anlamda Douglass'la hemfikirlerdir.

257
00:17:18,912 --> 00:17:23,382
Ama Douglass teoride
hemfikir olmakla sahadaki gerçekliği

258
00:17:23,459 --> 00:17:27,249
derinden derine
anlamak arasında fark olduğunu bilir.

259
00:17:28,213 --> 00:17:30,973
Bu farkı görmelerini sağlamak için

260
00:17:31,675 --> 00:17:35,635
onlara kendileriyle ilgili hakikati
söylemek zorundadır.

261
00:17:37,181 --> 00:17:38,561
1852'de.

262
00:17:40,267 --> 00:17:41,687
İşte bu ilginç olabilir.

263
00:17:47,191 --> 00:17:48,531
"Yurttaşlarım,

264
00:17:49,985 --> 00:17:53,195
Bağımsızlık Bildirgesi'ni imzalayanlar
cesur adamlardı.

265
00:17:53,697 --> 00:17:55,237
Atalarınız başarılı oldu.

266
00:17:55,949 --> 00:17:59,449
Bugün de bu başarının
meyvelerini topluyorsunuz."

267
00:17:59,953 --> 00:18:03,963
Douglass 4 Temmuz konusunda
dinleyicilerini rahat hissettirir.

268
00:18:04,041 --> 00:18:06,631
Kurucuların birer dâhi olduğunu söyler.

269
00:18:06,710 --> 00:18:10,340
Amerika Cumhuriyeti denen
bu güzelim şeyi yarattılar, der.

270
00:18:10,923 --> 00:18:12,513
Çok sakin bir açılış.

271
00:18:14,635 --> 00:18:17,385
Bir yerde de şöyle der: "Affedersiniz.

272
00:18:18,430 --> 00:18:20,930
Bugün burada konuşmak için
neden çağrıldım?

273
00:18:23,143 --> 00:18:27,943
Benim veya benim temsil ettiğim kişilerin
ulusal bağımsızlığınızla ne ilgisi var?

274
00:18:29,900 --> 00:18:33,240
4 Temmuz sizin, benim değil.
Bayram edebilirsiniz.

275
00:18:34,822 --> 00:18:36,242
Ben yas tutmalıyım.

276
00:18:37,741 --> 00:18:42,451
Yurttaşlar, benden bugün burada konuşmamı
isteyerek benimle alay mı ediyorsunuz?"

277
00:18:45,040 --> 00:18:47,670
Sonra dinleyicilerine avaz avaz bağırarak

278
00:18:47,751 --> 00:18:51,381
Amerika'nın güneyindeki
köle ticaretinin, köle müzayedelerinin

279
00:18:51,463 --> 00:18:54,133
korku ve dehşeti üzerine bir nutuk çeker.

280
00:18:56,969 --> 00:18:59,599
Dinleyicilerinin duyularına hitap eder.

281
00:19:00,305 --> 00:19:03,225
Bir köle gemisinin ambarının
kokusunu anlatır.

282
00:19:04,977 --> 00:19:09,647
Çocuğu satılırken ağlayan bir annenin
seslerini ve hislerini anlatır.

283
00:19:10,566 --> 00:19:15,066
Köleliğin gerçek yüzünü onlara gösterir.

284
00:19:15,154 --> 00:19:18,324
"Özgürlüklerini ellerinden almak,
ücretsiz çalıştırmak

285
00:19:18,407 --> 00:19:21,617
sopalarla dövmek,
kırbaçla derilerini yüzmek,

286
00:19:21,702 --> 00:19:24,162
dişlerini dökmek, etlerini yakmak.

287
00:19:24,246 --> 00:19:26,826
Özgürlük ve eşitlik naralarınız,

288
00:19:26,915 --> 00:19:29,995
vaazlarınız ve ettiğiniz şükürler
safi ikiyüzlülük.

289
00:19:30,085 --> 00:19:32,415
An itibarıyla dünyada ABD halkı dışında

290
00:19:32,504 --> 00:19:37,094
böylesi iğrenç ve kanlı icraatlardan
sorumlu başka bir halk daha yoktur."

291
00:19:43,682 --> 00:19:45,732
Hitap ettiği insanlar

292
00:19:46,852 --> 00:19:49,982
ondan yanadır ama o
"Yeterince benden yana değilsiniz.

293
00:19:50,063 --> 00:19:54,033
Kölelikle savaşmak için
elinizden geleni yapmıyorsunuz.

294
00:19:54,109 --> 00:20:00,119
1852'deyiz, 14 yıldır özgürüm
ama bu hâlâ devam ediyor.

295
00:20:00,199 --> 00:20:03,579
Bu ülkenin özgürlük ve insan eşitliğini

296
00:20:04,369 --> 00:20:06,999
merkeze alan bir ülke olması gerekiyor.

297
00:20:08,207 --> 00:20:11,417
Kölelik devam ettiği sürece
bu ulus palavradır." diyor.

298
00:20:11,501 --> 00:20:14,171
"Amerika geçmişine,
bugününe ihanet etmekte,

299
00:20:14,254 --> 00:20:17,344
kendisini geleceğine de
ihanet etmeye adamaktadır."

300
00:20:22,012 --> 00:20:23,562
Şunu söyleyerek bitireyim,

301
00:20:24,223 --> 00:20:25,893
bu ülkeden ümidimi kesmedim.

302
00:20:27,809 --> 00:20:32,059
Köleliğin kıyameti kaçınılmaz.
Bu sebeple başladığım şekilde bitiriyorum.

303
00:20:35,150 --> 00:20:35,980
Umutla."

304
00:20:47,162 --> 00:20:49,962
Bence kendisini vatandaş olarak görüyor.

305
00:20:50,040 --> 00:20:53,250
Mesele, devletin onu
vatandaş olarak görüp görmediği.

306
00:20:53,335 --> 00:20:54,995
Püf noktası burası.

307
00:20:55,087 --> 00:20:58,587
Ben ve benim gibi
birçok Afrikalı Amerikalı

308
00:20:58,674 --> 00:21:03,804
kendimizi hep vatandaş olarak görüp
hep Amerika'nın ülkemiz olduğunu düşündük.

309
00:21:03,887 --> 00:21:07,097
Ama soru şu: "Ülke de
bizim hakkımızda böyle düşünüyor mu?"

310
00:21:07,182 --> 00:21:11,442
ABD Yüce Mahkemesi bu görkemli,
beyaz mermer binada bulunuyor.

311
00:21:11,520 --> 00:21:13,480
Kanun önünde eşit adalet.

312
00:21:14,231 --> 00:21:18,651
Anayasa'nın dili
her zaman çok net değildir.

313
00:21:19,152 --> 00:21:21,782
Yüce Mahkeme de bu sebeple var.

314
00:21:21,863 --> 00:21:24,493
Yüce Mahkemenin bazı görevleri

315
00:21:24,574 --> 00:21:27,414
Anayasa'nın anlaşılmasını
sağlamak, yorumlamak

316
00:21:27,494 --> 00:21:30,004
ve bizi onun karşısında sorumlu kılmaktır.

317
00:21:30,080 --> 00:21:34,960
Devletimizin üçüncü dalı ve yargı
sistemimizin en yetkili kurumudur.

318
00:21:35,460 --> 00:21:38,170
Bakalım Yüce Mahkeme

319
00:21:38,255 --> 00:21:41,755
kimin Amerikan vatandaşı olup
olmadığı konusunda ne dedi?

320
00:21:43,719 --> 00:21:47,559
Sene 1857. Dred Scott, Sanford'a karşı.

321
00:21:48,056 --> 00:21:51,016
Dred Scott tarihteki en kötü
Yüce Mahkeme kararı.

322
00:21:51,101 --> 00:21:53,601
Taş çatlasın
en kötü ikinci karar olabilir.

323
00:21:54,521 --> 00:21:57,361
Dred Scott bir cerrahın kölesidir.

324
00:21:57,441 --> 00:22:02,321
Cerrah, Scott'ı köle eyaleti Missouri'den

325
00:22:02,404 --> 00:22:05,164
özgür bir eyalet olan
Wisconsin'e getirmiştir.

326
00:22:05,240 --> 00:22:07,910
Sonraları doktor Missouri'de ölür.

327
00:22:07,993 --> 00:22:11,003
Sonunda Scott Yüce Mahkemeye gider

328
00:22:11,079 --> 00:22:15,039
ve bir zamanlar
özgür bir eyalette yaşamış olduğundan

329
00:22:15,125 --> 00:22:18,625
artık mülk değil
özgür bir vatandaş olduğunu iddia eder.

330
00:22:18,712 --> 00:22:21,722
Mahkeme Dred Scott'ın
lehinde bir karar verirse

331
00:22:21,798 --> 00:22:26,138
köleleştirilmiş insanların özgür
vatandaşlar olmalarının yolu açılacaktır.

332
00:22:26,219 --> 00:22:29,219
Aleyhinde bir karar çıkarsa
kapı kapanacaktır.

333
00:22:29,848 --> 00:22:31,848
ABD YÜCE MAHKEME YARGICI, 1836-1864

334
00:22:31,933 --> 00:22:35,693
"Anayasa'daki 'vatandaş' sözcüğünün
zencileri kapsamadığı

335
00:22:35,771 --> 00:22:38,611
ve kapsamasının
amaçlanmadığı görüşündeyiz.

336
00:22:38,690 --> 00:22:42,990
Dolayısıyla zenciler
bu belgenin ABD vatandaşlarına sağladığı

337
00:22:43,070 --> 00:22:45,570
hiçbir hak ve imtiyazdan faydalanamazlar."

338
00:22:45,655 --> 00:22:49,985
Mahkeme şöyle der:
"Anayasa'nın düzenlenişine geri dönüp

339
00:22:50,077 --> 00:22:54,247
kendimize 'Bu insanlar 1787'de
neyi amaçlıyordu?' diye soracağız."

340
00:22:54,331 --> 00:22:55,871
Roger B. Taney der ki

341
00:22:56,792 --> 00:23:00,752
"Siyahları ülkelerinin bir parçası olarak
istemedikleri açık.

342
00:23:00,837 --> 00:23:04,547
Anayasa'ya sokmadılar çünkü kimsenin,
Amerikan siyasal yapısına

343
00:23:04,633 --> 00:23:07,143
Beyaz olmayanların girmesine
göz yumacak kadar

344
00:23:07,219 --> 00:23:09,639
aptal olabileceğini düşünmediler bile."

345
00:23:09,721 --> 00:23:14,481
"Bir asırdan uzun süredir aşağı dereceden
ve Beyaz ırkla ilişki kurmak bakımından

346
00:23:14,559 --> 00:23:17,479
uygun olmadıkları düşünüldü.

347
00:23:17,562 --> 00:23:22,442
Öyle aşağılardı ki Beyazların
itibar edeceği hiçbir hakları yoktu."

348
00:23:25,654 --> 00:23:28,994
Retoriği insanın tüylerini ürpertiyor.

349
00:23:29,074 --> 00:23:32,164
"Afrikalı Amerikalılar
aslında vatandaş değildir.

350
00:23:32,244 --> 00:23:34,254
Asla olmadılar, olamazlar da."

351
00:23:36,706 --> 00:23:39,576
İster köle
ister özgür statüsünde olsunlar,

352
00:23:39,668 --> 00:23:43,418
Siyahların Beyazlarla
eşit olmadığı fikri onaylanmış oldu.

353
00:23:43,505 --> 00:23:46,465
Tam olarak insan değillerdi.
Evrim geçirmemişlerdi.

354
00:23:47,634 --> 00:23:52,814
Dred Scott davasıyla Siyahların asla
ABD vatandaşı olamayacağı ilan edildi.

355
00:23:52,889 --> 00:23:56,099
Dred Scott'ın şahsen
dava açma hakkı bile yoktu.

356
00:24:01,189 --> 00:24:03,609
Douglass ısrarla şunu söylemişti:

357
00:24:03,692 --> 00:24:07,742
Kölelik karşıtı politikalar
Anayasa'yla uyumlu olabilirdi.

358
00:24:09,406 --> 00:24:12,196
Oysa anlaşılan
Mahkeme açık kapı bırakmıyordu.

359
00:24:13,326 --> 00:24:16,076
Anayasa büsbütün
kölelik yanlısıdır, dediler.

360
00:24:16,163 --> 00:24:20,333
Hatta Anayasa bütünüyle
Douglass'a karşıdır bile diyebiliriz.

361
00:24:21,460 --> 00:24:25,050
Vatandaşlık, hakların özüdür.

362
00:24:25,964 --> 00:24:27,174
Dred Scott'tan sonra

363
00:24:27,799 --> 00:24:30,389
Douglass bu topluluğun asla bir parçası,

364
00:24:30,969 --> 00:24:33,099
asla bir Amerikan vatandaşı olamaz.

365
00:24:35,724 --> 00:24:37,434
Sonra soru şuna dönüştü:

366
00:24:38,101 --> 00:24:39,351
"Sıradaki adım ne?"

367
00:24:45,066 --> 00:24:47,396
ABD'NİN 16. BAŞKANI

368
00:24:49,029 --> 00:24:53,369
Güney, kölelik için
ulus çapında resmî onay istiyor.

369
00:24:54,826 --> 00:24:56,326
Alamazlar.

370
00:24:56,411 --> 00:25:00,251
Lincoln o davayı kınıyordu.
Tanınmasını kısmen buna borçluydu.

371
00:25:00,332 --> 00:25:03,462
Çoğu insan,
Dred Scott davasına tepkisini koymasa

372
00:25:03,543 --> 00:25:06,463
onun başkan olmayacağını düşünüyor.

373
00:25:06,546 --> 00:25:10,006
Ve tarihimizin
en önemli başkanı olacaksınız.

374
00:25:11,676 --> 00:25:13,636
Lincoln ülkenin,

375
00:25:13,720 --> 00:25:18,230
köleliğin yasallığı üzerine
bir kavgaya sürüklendiğini de gördü.

376
00:25:18,308 --> 00:25:19,518
BİRLİK DAĞILDI!

377
00:25:26,066 --> 00:25:28,026
LINCOLN BAŞKAN SEÇİLİR, 1860

378
00:25:28,109 --> 00:25:29,689
İÇ SAVAŞ BAŞLAR, 1861

379
00:25:30,862 --> 00:25:33,872
Lincoln köleliğin
kötü bir şey olduğunu kabul eder.

380
00:25:33,949 --> 00:25:36,029
Bu iyi bir başlangıç. Ama…

381
00:25:37,661 --> 00:25:43,121
"ABD'yi tek bir köleye özgürlük vermeden
kurtarabilecek olsam bunu yapardım." der.

382
00:25:44,668 --> 00:25:48,048
İç Savaş kölelik yüzünden olduysa

383
00:25:48,129 --> 00:25:52,509
Lincoln neden Güney'deki köleleştirilmiş
insanları hemen özgür bırakmaz?

384
00:25:53,677 --> 00:25:56,927
Çünkü amacı Birliği korumaktır.

385
00:25:57,013 --> 00:25:59,313
Güney yeni ayrılmıştır.

386
00:25:59,391 --> 00:26:01,731
Artık Konfederasyon adını almışlardır.

387
00:26:01,810 --> 00:26:06,480
Lincoln ülkenin yarısını
kaybeden başkan olmayacaktır.

388
00:26:06,565 --> 00:26:08,645
Güney'i geri almak zorundadır

389
00:26:09,359 --> 00:26:12,569
ve bu noktada
Siyah Amerikalıların pahasına olsa bile

390
00:26:12,654 --> 00:26:16,164
kazanmak için ne gerekiyorsa yapacaktır.

391
00:26:16,741 --> 00:26:19,201
Abraham Lincoln bütün bu kaosun ortasında

392
00:26:19,286 --> 00:26:24,326
Afrikalı Amerikalı liderlerden oluşan
küçük bir grubu Beyaz Saray'a davet etti.

393
00:26:24,958 --> 00:26:28,128
Kâtiplere ve basına
görüşmeyi kayıt altına aldırdı

394
00:26:28,211 --> 00:26:31,011
ve işin aslı, Lincoln onlarla görüşmedi.

395
00:26:31,089 --> 00:26:32,219
Onlara nutuk çekti.

396
00:26:33,383 --> 00:26:38,353
"Kanaatimce ırkınız bir halkın
uğrayabileceği en büyük haksızlığa uğradı

397
00:26:38,430 --> 00:26:40,640
ama köleliğiniz sona erdiğinde bile

398
00:26:41,224 --> 00:26:46,614
Beyaz ırkla eşit bir konuma gelmekten
çok uzak olacaksınız.

399
00:26:48,607 --> 00:26:50,397
Bu gidişat hoşuma gitmedi.

400
00:26:51,735 --> 00:26:53,395
"Bildiklerimizi gerçek addedin.

401
00:26:53,486 --> 00:26:56,816
Ama sizin ırkınız yüzünden
aramızda bir savaş olamaz."

402
00:26:56,906 --> 00:27:02,326
Temelde İç Savaş'ın suçunu Amerika'daki
varlıklarından dolayı Siyahlara yüklüyor,

403
00:27:03,204 --> 00:27:05,624
sonra da özgürleştirilmiş Siyahların

404
00:27:05,707 --> 00:27:11,377
ABD'nin dışarısında koloni hâline
getirilmesine yönelik bir planı

405
00:27:11,463 --> 00:27:13,013
onlara onaylatmak istiyor.

406
00:27:13,089 --> 00:27:16,969
"Ne kadar nahoş olsa da
halkımızda, siz özgür siyahilerin

407
00:27:17,052 --> 00:27:20,142
bizimle kalması konusunda
bir gönülsüzlük söz konusu.

408
00:27:20,221 --> 00:27:23,021
Ayrılmamız iki taraf için de daha iyi."

409
00:27:23,099 --> 00:27:24,639
Bir dakika. Mola.

410
00:27:24,726 --> 00:27:28,516
Sen Abraham Lincoln'sın, değil mi?
Paranın üzerindeki adam.

411
00:27:29,856 --> 00:27:31,146
Peki, devam et.

412
00:27:31,650 --> 00:27:37,410
Yani bu ülkede eşitliğin büyük önem
taşıması gerektiğini hepimiz biliyoruz

413
00:27:37,489 --> 00:27:40,909
ama gerçekte ırk eşitliği asla olmayacak.

414
00:27:40,992 --> 00:27:42,952
Siz programı kabul edin, diyor.

415
00:27:43,036 --> 00:27:47,616
"Koloni kurmayı
düşündüğüm yer Orta Amerika."

416
00:27:47,707 --> 00:27:48,537
Ne?

417
00:27:48,625 --> 00:27:55,505
Bir dakika. En sonunda
köleliğe son veren aydın, ilerici başkan

418
00:27:55,590 --> 00:27:59,140
başta Siyah Amerikalıları
Kosta Rika'ya göndermek mi istemiş?

419
00:28:00,387 --> 00:28:01,347
Por que?

420
00:28:02,305 --> 00:28:06,305
Douglass öfkeden deliye döner.

421
00:28:06,393 --> 00:28:08,523
Lincoln'ın kısmen yapmaya çalıştığı

422
00:28:08,603 --> 00:28:13,153
aslında bu ülkeye ait olamayacağız
diye düşünen Siyahların

423
00:28:13,233 --> 00:28:17,283
kafasını kurcalayan
bu belirsizliği ortadan kaldırmak.

424
00:28:17,362 --> 00:28:21,452
Afrikalı Amerikalılar
şayet vatandaş değillerse

425
00:28:22,033 --> 00:28:24,243
kaderlerinin bu olmasından korkuyorlardı.

426
00:28:24,744 --> 00:28:28,294
Douglass şöyle yanıtladı:
"Hayır, Siyahların varlığı değil,

427
00:28:28,373 --> 00:28:35,303
kölelik, köle sahiplerinin elindeki güç
ve bunun toplumu çarpıklaştırması

428
00:28:35,380 --> 00:28:37,050
İç Savaş'ın sebebidir."

429
00:28:41,511 --> 00:28:46,351
Unutmayalım ki bunlar topyekûn İç Savaş
sırasında olup bitiyordu.

430
00:28:51,730 --> 00:28:55,150
Ve o yaz, savaşı kazanmakta olan
kendi tarafı değildir.

431
00:28:58,945 --> 00:29:02,865
Öylesi bir savaşta
bulabileceğiniz her asker size lazımdır.

432
00:29:02,949 --> 00:29:06,239
Ama devlet Siyahların
milis veya düzenli ordu mensubu

433
00:29:06,327 --> 00:29:08,037
olamayacağında ısrarcıydı.

434
00:29:10,081 --> 00:29:12,291
"Onlar vahşi. Sağa sola saldırırlar.

435
00:29:12,375 --> 00:29:15,335
Silah verdin mi
gördükleri her Beyazı katlederler."

436
00:29:21,509 --> 00:29:23,469
"Devlet Zenci'yi niye reddediyor?

437
00:29:25,346 --> 00:29:26,506
İnsan değil mi o?

438
00:29:29,601 --> 00:29:33,771
Generallerimiz erkekleri çağırıyor.
Bağırıyorlar: 'Erkekleri gönderin.'

439
00:29:35,732 --> 00:29:41,112
Tehlike altındaki ulustan, düşmana karşı
o kuvvetli Siyah elini çözmesini diledim.

440
00:29:41,196 --> 00:29:43,696
Beyazların kazanacağı özgürlük
sönük kalır.

441
00:29:44,365 --> 00:29:47,285
Özgürlüğünü kim kazanacaksa
darbeyi o vurmalıdır."

442
00:29:47,368 --> 00:29:51,208
SİYAHİLER, SAVAŞA! YA ŞİMDİ YA HİÇ
YENİLGİ IRKIMIZIN SONU OLUR

443
00:29:51,289 --> 00:29:52,869
Douglass şunu demektedir:

444
00:29:53,750 --> 00:29:56,840
Siyahlar savaşa katılıp kan dökerse

445
00:29:56,920 --> 00:30:00,920
vatandaşlığın getirdiği haklardan
asla mahrum bırakılamayacaktır.

446
00:30:01,007 --> 00:30:02,677
Bunu açıkça belirtir.

447
00:30:03,760 --> 00:30:06,390
Ülkeyi gezerek konuşmalar yaptı.

448
00:30:06,471 --> 00:30:09,391
Kölelik kaldırılmadan savaş kazanılamazdı.

449
00:30:09,474 --> 00:30:12,234
Siyah askerler İç Savaş için

450
00:30:12,310 --> 00:30:15,100
Birlik Ordusu'na alınmadan
savaş kazanılamazdı.

451
00:30:16,105 --> 00:30:19,275
Lincoln'ı, köle sahiplerine
karşı verilen savaşa

452
00:30:19,359 --> 00:30:21,649
Siyahları davet ettirmeye çalışır.

453
00:30:23,112 --> 00:30:26,912
Douglass onların vatandaş olduklarını,
haklara ve yasal eşitliğe

454
00:30:26,991 --> 00:30:31,451
sahip olmaya layık olduklarını
kanıtlayacaklarından emindir.

455
00:30:33,748 --> 00:30:38,628
Bu aşamada ABD'yi
iki ırklı bir toplum olarak görememektedir

456
00:30:39,212 --> 00:30:43,802
ama fikirleri çarpıcı bir şekilde
ilerlemeye başlayacaktır.

457
00:30:44,717 --> 00:30:47,927
Frederick Douglass'ın gayreti
nihayet sonuç verir.

458
00:30:48,429 --> 00:30:52,979
Askerlere muhtaç olan Lincoln
Özgürlük Bildirgesi'ni imzalayarak

459
00:30:53,059 --> 00:30:55,769
Güney eyaletlerindeki
köleleri özgürleştirir.

460
00:30:56,271 --> 00:30:58,771
Siyahlar Birlik Ordusuna katılabilecektir.

461
00:30:59,274 --> 00:31:03,284
Siyah askerler Douglass'ın
hep söylediği şeyi kanıtlama şansı bulur.

462
00:31:03,778 --> 00:31:06,198
Özgürlükleri için savaşmak istiyorlardır.

463
00:31:14,080 --> 00:31:15,920
SİYAHİLER! SAVAŞA! YA ŞİMDİ YA HİÇ

464
00:31:17,417 --> 00:31:21,747
Özgürlük Bildirgesi
savaşta önemli bir dönüm noktasıdır.

465
00:31:22,547 --> 00:31:27,837
Sonuç itibarıyla 200.000 Siyah erkek
Birlik Ordusuna katılır.

466
00:31:29,679 --> 00:31:34,479
Küçük muharebelerden oluşan
ve bir düzenli ordu savaşı değildi.

467
00:31:34,559 --> 00:31:37,229
Kuzey de Güney de kitlesel ordulardı.

468
00:31:38,605 --> 00:31:42,145
Özgürlük Bildirgesi
askerî bir emir olarak düzenlenmiştir.

469
00:31:42,233 --> 00:31:43,823
Savaşı kazanmak içindir.

470
00:31:45,445 --> 00:31:50,065
Hesapta tembeldik.
Hesapta korkak ve başıbozuktuk.

471
00:31:50,158 --> 00:31:54,698
Dolayısıyla Afrikalı Amerikalıların
orduda yiğitçe görev alması

472
00:31:54,787 --> 00:31:58,997
söylenenlere karşı verilen
çok kuvvetli bir cevaptı.

473
00:32:03,129 --> 00:32:06,259
BÜYÜK BİRLİK ZAFERİ!

474
00:32:07,967 --> 00:32:09,217
BİR BİRLİK ZAFERİ DAHA!

475
00:32:09,302 --> 00:32:14,472
Siyahların cephede yer alıp
kan dökmesi büyük etki yarattı.

476
00:32:17,936 --> 00:32:22,646
Orduda Siyahların görev almasıyla
Beyaz ırkın tutumu değişmeye başladı.

477
00:32:22,732 --> 00:32:26,992
Siyahları vatandaş olarak
hiç görmemiş birçok Kuzeyli

478
00:32:27,070 --> 00:32:30,450
ordudaki hizmetlerinden ötürü

479
00:32:30,531 --> 00:32:35,831
onların eşit ABD vatandaşı olmaya
hak kazandıklarına inanırlar.

480
00:32:35,912 --> 00:32:40,422
Douglass'ın iki oğlu 54. Massachusetts
Piyade Birliğinde görev alır.

481
00:32:42,502 --> 00:32:46,342
Kendi deyişiyle, Siyah askerlerin
kemerlerine ABD arması takmasını

482
00:32:46,881 --> 00:32:51,761
son derece gerçek
ve sembolik bir güç olarak gördü.

483
00:32:53,262 --> 00:32:57,562
"Bağımsızlık Bildirgesi'ni yalan olarak
damgalamayacak bir ülke istiyoruz.

484
00:32:58,559 --> 00:33:01,809
Bu savaşın göreceği görev
ulusal yenilenmedir."

485
00:33:01,896 --> 00:33:02,936
ULUSAL YENİLENME

486
00:33:03,022 --> 00:33:04,272
Savaşın başından beri

487
00:33:04,357 --> 00:33:09,027
Douglass savaşın
Siyahların hayatını değiştirmekle kalmayıp

488
00:33:09,112 --> 00:33:11,572
Amerika'yı tümden dönüştüreceğini söyler.

489
00:33:11,656 --> 00:33:16,786
"Biz eski Birlik değil, ondan 10.000 kat
değerli bir şey uğruna savaşıyoruz.

490
00:33:16,869 --> 00:33:20,959
O şey de çok kati bir şekilde
tesis edilecek ulusal birliktir.

491
00:33:21,833 --> 00:33:24,593
Köleliğin ve sınıf üstünlüğünün değil

492
00:33:24,669 --> 00:33:27,919
özgürlük ve eşitliğin
mihenk taşı olduğu bir birlik."

493
00:33:28,006 --> 00:33:31,626
İç Savaş'ın tanımını yapıyor.
Ülkenin kaderi tayin edilmiştir.

494
00:33:31,718 --> 00:33:37,178
Ülkenin, kuruluş belgesindeki amentüyü
yerine getirmesi elzemdir.

495
00:33:37,265 --> 00:33:39,345
KÖLELERE ÖZGÜRLÜK

496
00:33:39,434 --> 00:33:43,024
Savaş yalnızca
Konfederasyon'un yenilgisiyle değil

497
00:33:43,104 --> 00:33:47,114
artık eşitliğe dayanan yeni bir ulusun
oluşmasıyla sona ermelidir.

498
00:33:50,778 --> 00:33:53,408
İç Savaş'ın zorluklarından biri

499
00:33:53,489 --> 00:33:57,449
gözünüzün önünde
çok sayıda insanın hayatını kaybetmesidir

500
00:33:58,286 --> 00:34:02,826
ve Lincoln "Neden?" sorusuyla
boğuşmak zorunda kalmıştır.

501
00:34:02,915 --> 00:34:04,915
ÖZGÜRLÜK BİLDİRGESİ, 1863

502
00:34:05,626 --> 00:34:07,336
GETTYSBURG KONUŞMASI, 1863

503
00:34:07,420 --> 00:34:12,220
"87 yıl önce bu kıtada bütün insanların

504
00:34:13,301 --> 00:34:14,341
özgürlük içinde

505
00:34:15,511 --> 00:34:19,181
eşit yaratıldığı ilkesine inanarak
yeni bir ulus yarattılar."

506
00:34:20,892 --> 00:34:26,772
Gettysburg'ü Douglass'ın sözlerinin
bir yankısı olarak düşünebilirsiniz.

507
00:34:27,356 --> 00:34:31,106
Özgürleşme, savaş uğruna
harcanan gayretin tanımıdır.

508
00:34:31,944 --> 00:34:35,784
Tanrı'nın şahitliğindeki bu ülke
yeni bir özgürlük doğuşu yaşasın.

509
00:34:36,449 --> 00:34:39,579
Lincoln'ın en ünlü sözü:
"Yeni bir özgürlük doğuşu."

510
00:34:40,328 --> 00:34:43,918
Savaşın başından beri
Douglass'ın söylediği bir şeydi bu.

511
00:34:44,415 --> 00:34:50,875
Bu ifade Douglass'ın dile getirdiği
"ulusal yenilenme"den çok da farklı değil.

512
00:34:50,963 --> 00:34:53,093
"Yeni bir özgürlük doğuşu".

513
00:34:53,174 --> 00:34:56,804
Artık ikisi de İç Savaş'la
yeni bir şeyin oluşacağı görüşünde.

514
00:34:57,345 --> 00:35:02,055
"Ve halkın, halk tarafından halk için
yönetimi olduğu bu devlet

515
00:35:03,476 --> 00:35:05,386
yeryüzünden silinmesin."

516
00:35:06,979 --> 00:35:08,439
Gettysburg'de yaptığı,

517
00:35:08,523 --> 00:35:12,943
savaşın insani bedelinin yaşattığı
trajediyle boğuşmaya çalışmak.

518
00:35:13,027 --> 00:35:15,947
Eğer bu Birlik'le ilgili bir savaşsa

519
00:35:16,030 --> 00:35:19,240
o zaman belki de çok fazla insan ölmüştür.

520
00:35:19,325 --> 00:35:23,575
Ama özgürleşmeyle ilgili, Siyahların
özgürlüğü uğruna verilen bir savaşsa

521
00:35:24,163 --> 00:35:26,713
belki de Gettysburg buna değecektir.

522
00:35:30,002 --> 00:35:34,052
Burada Lincoln
çok ilgi çekici bir süreçten geçiyor.

523
00:35:34,132 --> 00:35:35,972
Bir insanın ne kadar

524
00:35:37,301 --> 00:35:39,551
değişebileceğini görüyorsunuz.

525
00:35:40,346 --> 00:35:43,516
Lincoln'ın koloni kurma ısrarından

526
00:35:43,599 --> 00:35:46,889
Siyahların geleceği hakkında
konuşmaya geçişi inanılmaz.

527
00:35:48,646 --> 00:35:52,016
Bence birbirlerine
çok büyük bir saygı duymaya başladılar.

528
00:35:54,986 --> 00:35:57,196
İkisi de kendi kendini yetiştirmişti.

529
00:35:57,280 --> 00:36:00,370
Lincoln bir yıl örgün eğitim almıştı.
Douglass hiç almamıştı.

530
00:36:02,243 --> 00:36:07,713
İkisi de aklıyla, zekâsıyla sivrilmişti.

531
00:36:07,790 --> 00:36:10,960
Her kim oldularsa
kendi kendilerine başardılar

532
00:36:11,043 --> 00:36:14,923
ve bence bu bakımdan
bir nevi kafadarlardı.

533
00:36:15,673 --> 00:36:20,303
Douglass, bir Siyah Amerikan geleceği için
Lincoln'la birlikte çalışabileceği

534
00:36:20,386 --> 00:36:22,716
konusunda çok iyimserdir.

535
00:36:25,850 --> 00:36:27,600
İÇ SAVAŞ (1861-1865)

536
00:36:28,144 --> 00:36:31,484
İÇ SAVAŞ SONA ERER, 1865

537
00:36:31,564 --> 00:36:34,194
9 Nisan 1865'te

538
00:36:34,275 --> 00:36:37,485
Konfederasyon'dan General Lee
Birliğe teslim olur

539
00:36:38,279 --> 00:36:40,909
Bu, İç Savaş'ın sonunun başlangıcıdır.

540
00:36:43,075 --> 00:36:47,865
Bazen tarih Douglass gibi belli insanları
bir hareketin sesi olarak tayin eder.

541
00:36:48,789 --> 00:36:53,669
Lincoln gibi dinlemeye ve değişmeye
hevesli bir destekçi bulabildiklerinde de

542
00:36:53,753 --> 00:36:56,963
birlikte başarabileceklerini
görmek inanılmazdır.

543
00:36:57,465 --> 00:37:02,965
Ne yazık ki tarih bu ilişkileri
trajik bir şekilde kısa kesebilir de.

544
00:37:04,889 --> 00:37:10,389
Lee'nin teslim oluşunun kutlamasında
Lincoln bir konuşma yaptı

545
00:37:10,478 --> 00:37:13,938
ve Birlik'te görev yapmış olan
Afrikalı Amerikalı askerlere

546
00:37:14,023 --> 00:37:16,073
oy hakkı verilmeli, dedi.

547
00:37:16,150 --> 00:37:20,280
O günkü konuşmayı dinleyenlerin arasında
John Wilkes Booth da vardı.

548
00:37:21,155 --> 00:37:25,195
Eşit vatandaşlık düşüncesi
Booth'u sinirlendirmişti

549
00:37:25,284 --> 00:37:28,964
ve Booth arkadaşına dönüp şöyle dedi:

550
00:37:29,038 --> 00:37:31,418
"Bu, yapacağı son konuşma."

551
00:37:31,499 --> 00:37:35,039
BAŞKAN HAYATINI KAYBETTİ!

552
00:38:00,236 --> 00:38:05,066
Lincoln'ın suikastından sekiz ay sonra
13. Değişiklik onaylanarak

553
00:38:05,866 --> 00:38:07,736
nihayet kölelik kalkar

554
00:38:07,827 --> 00:38:11,657
ve Amerika'daki tüm köleleştirilmiş
insanlar temelli özgür kalır.

555
00:38:11,747 --> 00:38:14,167
Fakat özgürlük hikâyenin sonu değildir.

556
00:38:15,209 --> 00:38:19,129
Lincoln'ın suikastını
büyük bir facia olarak görüyoruz, ki öyle

557
00:38:19,213 --> 00:38:24,763
ama asıl facia, onun suikastıyla
başkanlığın Andrew Johnson'a geçmesi.

558
00:38:29,056 --> 00:38:31,266
"Bu ülke Beyazlar içindir

559
00:38:31,350 --> 00:38:36,480
ve Tanrı şâhidimdir, Başkan olduğum sürece
Beyazlar için bir devlet olacak."

560
00:38:38,149 --> 00:38:41,609
Gerici, ırkçı, bağnaz biridir.

561
00:38:41,694 --> 00:38:44,614
Lincoln'la aralarında
dağlar kadar fark vardır.

562
00:38:45,448 --> 00:38:47,738
Büyük mitinglere bayılıyordu.

563
00:38:47,825 --> 00:38:51,155
Kendisiyle ilgili
uzun uzun konuşmaya bayılırdı.

564
00:38:51,245 --> 00:38:55,325
Kanımca tarihin çeşitli noktalarında
böyle siyasi figürler gördük.

565
00:38:57,126 --> 00:39:00,126
Başkan olduktan sonra hemen hemen peşinen

566
00:39:00,212 --> 00:39:04,682
amacının vatandaşlık kavramının
sulandırılmasını önlemek olduğunu söyler.

567
00:39:05,259 --> 00:39:09,509
Frederick Douglass, Başkan'ı
ziyaret etmek için Beyaz Saray'a gitti.

568
00:39:09,597 --> 00:39:10,807
Korkunç bir andı.

569
00:39:10,890 --> 00:39:15,850
Andrew Johnson, Douglass'ı kendisinden
aşağı gördüğünü açıkça belirtir.

570
00:39:15,936 --> 00:39:18,186
Siyahlar ona minnettar olmalıydı.

571
00:39:18,272 --> 00:39:20,652
"Köle sahibi oldum ve köle satın aldım

572
00:39:20,733 --> 00:39:22,533
ama hiç köle satmadım.

573
00:39:22,610 --> 00:39:25,820
Fiilen kölelerle olan bağlantım
ortadan kalktığına göre

574
00:39:25,905 --> 00:39:29,115
onlar benim kölem olmamış,
ben onların kölesi olmuşum.

575
00:39:29,700 --> 00:39:33,870
Frederick Douglass'la görüştükten sonra
Johnson sekreterine şöyle dedi:

576
00:39:33,954 --> 00:39:35,924
"O kahrolası Douglas'ı tanıyorum.

577
00:39:37,333 --> 00:39:39,003
Diğer zencilerden farkı yok.

578
00:39:39,627 --> 00:39:42,127
İlk fırsatta bir Beyaz'ın boğazını keser."

579
00:39:43,130 --> 00:39:45,130
Andrew Johnson'ın

580
00:39:45,216 --> 00:39:49,346
eski kölelerin haklarının uygulanmasına
destek vermesini beklemek güç.

581
00:39:49,428 --> 00:39:51,098
Zaten elbette bunu yapmadı.

582
00:39:53,933 --> 00:39:56,063
Anlıyorum, Johnson bir ırkçı.

583
00:39:56,143 --> 00:40:00,023
Ama kölelik kaldırılmış.
Irkçı bir başkan Siyahları incitememeli.

584
00:40:00,106 --> 00:40:03,436
Siyahlardan nefret ediyorsan
Birlik'e katılmasaydın.

585
00:40:03,526 --> 00:40:04,356
Artık çok geç.

586
00:40:05,236 --> 00:40:08,816
Ama bir dakika.
Özgür olunca vatandaş olmuyorsunuz.

587
00:40:08,906 --> 00:40:13,536
Vatandaş olmayınca da Güneyliler Siyah
özgürlüğüne rahatça saldırabiliyordu.

588
00:40:13,619 --> 00:40:15,409
13. Değişiklik geçer geçmez

589
00:40:15,496 --> 00:40:18,916
Güney'deki eyalet meclisleri
Siyahiler Yasaları'nı onaylar.

590
00:40:18,999 --> 00:40:22,709
Siyahiler Yasası güzel bir
Shonda Rhimes programını andırsa da

591
00:40:23,212 --> 00:40:24,132
hiç öyle değil.

592
00:40:24,880 --> 00:40:26,340
Yasalardan bahsediyoruz.

593
00:40:26,424 --> 00:40:29,434
Bu yasaların çoğu
sadece ve sadece Siyahların

594
00:40:29,510 --> 00:40:32,720
Beyaz işverenlerle
yıllık iş akdi yapmasını

595
00:40:32,805 --> 00:40:35,345
ve çiftçi veya hizmetçi harici
çalışanlar olarak

596
00:40:35,433 --> 00:40:38,103
100 dolara kadar vergi vermesini
şart koşuyor.

597
00:40:38,644 --> 00:40:44,614
Hatta Siyah çocuklara
mecburi çıraklık yaptırıyorlar. Çocuklara!

598
00:40:45,484 --> 00:40:46,994
Kuzey öfkelenir.

599
00:40:47,069 --> 00:40:51,699
Güneyli meclislerse "Ne alakası var?
Siyahiler Yasası kölelik değildir."

600
00:40:51,782 --> 00:40:53,582
Apayrı bir sözcük bu." der.

601
00:40:54,076 --> 00:40:55,406
"Hatta iki sözcük.

602
00:40:55,494 --> 00:40:57,504
Hem bakın, artık para alıyorlar."

603
00:40:58,164 --> 00:40:59,004
Tabii ya!

604
00:40:59,081 --> 00:41:02,841
Ama bir Siyah
bu yeni kısıtlamaları reddeder,

605
00:41:02,918 --> 00:41:05,458
özgürlüğünü ifa etmeye çalışırsa
ne oluyordu dersiniz?

606
00:41:05,546 --> 00:41:08,296
Hapse atılabiliyorlardı,

607
00:41:08,382 --> 00:41:11,262
ve sürprize bakın,
zorla çalıştırılabiliyorlardı.

608
00:41:11,343 --> 00:41:12,553
Ücretsiz olarak.

609
00:41:13,137 --> 00:41:15,557
The New York Herald Tribune dahi
şu manşeti atar:

610
00:41:16,348 --> 00:41:19,938
"Güney Carolina
Köleliği Yeniden Tesis Ediyor."

611
00:41:20,019 --> 00:41:21,229
Bir düşünsenize.

612
00:41:21,312 --> 00:41:25,152
Siyahlar özgürlükleri için
savaşıp galip gelmişler

613
00:41:25,232 --> 00:41:26,732
ve gördükleri muamele bu.

614
00:41:29,945 --> 00:41:31,855
13. Değişiklik kâfi gelmez.

615
00:41:31,947 --> 00:41:34,067
Soru, neyin kâfi geleceğidir.

616
00:41:35,868 --> 00:41:39,708
Sahneye bir Ohio Kongre Üyesi olan
John Bingham çıkar.

617
00:41:40,539 --> 00:41:43,039
Bingham herkes için
özgürlüğe inanmaktadır.

618
00:41:43,542 --> 00:41:44,842
Gerçek özgürlüğe.

619
00:41:44,919 --> 00:41:48,669
"'Zenci' sözcüğünün
kullanılmasına itirazım var.

620
00:41:49,173 --> 00:41:51,803
Bana göre bu sözcük
ten rengini belirtmiyor,

621
00:41:52,343 --> 00:41:57,103
daha ziyade bir varlıklar sınıfını
ruhlarının rengine göre isimlendiriyor.

622
00:41:58,349 --> 00:42:00,889
Savunmasız insanlara zulmedip

623
00:42:00,976 --> 00:42:04,146
onları 'köle' denen şeye
dönüştüren bir sınıf bu.

624
00:42:04,730 --> 00:42:06,730
Bu insan hırsızları

625
00:42:06,815 --> 00:42:09,645
derileri sütten çıkmış
ak kaşık kadar Beyaz'sa da

626
00:42:10,236 --> 00:42:11,486
gerçek zencilerdir."

627
00:42:13,948 --> 00:42:18,618
Güney'de olup bitenlere bakıp
"Orada durum iyi durmuyor." diyor.

628
00:42:19,203 --> 00:42:24,333
"Bir şeyler yapmalıyız.
Anayasa'yı değiştirmeliyiz." diyor.

629
00:42:25,000 --> 00:42:27,670
"Onlara eşit vatandaşlık vermeliyiz."

630
00:42:28,254 --> 00:42:30,924
John Bingham
ve onun gibilerin önderliğinde

631
00:42:31,006 --> 00:42:36,006
14. Değişikliğin esası
savunuldu ve meydana getirildi.

632
00:42:38,264 --> 00:42:42,104
Bingham tam olarak Douglass'ın
4 Temmuz konuşmasındaki çağrısını

633
00:42:42,184 --> 00:42:43,894
yerine getirmek istemektedir.

634
00:42:44,520 --> 00:42:47,570
Amerika'nın sözünü yerine getirmesini,

635
00:42:48,357 --> 00:42:51,937
vatandaşlığın Anayasa'daki
kapsamının genişletilmesini,

636
00:42:52,027 --> 00:42:54,237
Scott haksızlığının düzeltilmesini

637
00:42:54,738 --> 00:42:58,908
ve kimse asla geri alamasın diye
herkes için eşitliğin

638
00:42:59,660 --> 00:43:02,000
kâğıda dökülerek
güvence altına alınmasını.

639
00:43:02,079 --> 00:43:06,329
Bunun için Bingham
ve bir grup radikal Cumhuriyetçi

640
00:43:06,417 --> 00:43:11,337
Siyah Amerikalıların mahrum bırakıldığı
çoğu hakkı 14. Değişiklik'te birleştirir

641
00:43:11,422 --> 00:43:15,222
ve onun anayasal bir değişiklik
olması için mücadele ederler.

642
00:43:15,884 --> 00:43:19,644
Bu önemlidir çünkü daima
yönetimde kalmayacaklarını bilirler.

643
00:43:19,722 --> 00:43:21,722
Sonrakiler kaldırmaya çalışabilir.

644
00:43:21,807 --> 00:43:25,097
Değişikliklerin meclisten geçmesi
son derece zordur

645
00:43:25,185 --> 00:43:28,225
ama onlardan kurtulmak da çok zordur.

646
00:43:28,314 --> 00:43:29,904
KONGRE 14. DEĞİŞİKLİĞİ SUNAR, 1866

647
00:43:32,610 --> 00:43:34,990
DEĞİŞİKLİĞİN GEÇMESİ İÇİN
28 EYALETİN ONAYI LAZIMDIR.

648
00:43:35,613 --> 00:43:37,533
28 EYALETİN ALTISI ONAYLAR, 1866

649
00:43:38,324 --> 00:43:39,834
22 EYALET ONAYLAR, 1867

650
00:43:40,492 --> 00:43:42,372
28 EYALET ONAYLAR, 1868

651
00:43:42,453 --> 00:43:44,463
Ve Bingham başarıya ulaşır.

652
00:43:44,538 --> 00:43:49,998
1868'de 14. Değişiklik
resmen Anayasa'ya dâhil edilir.

653
00:43:52,546 --> 00:43:59,216
Böylelikle ABD'nin herkes için eşitlik
vazifesini üstlendiği kanıtlanmış olur.

654
00:44:03,432 --> 00:44:07,602
"ABD'de doğmuş veya ABD uyruğuna geçmiş

655
00:44:07,686 --> 00:44:10,646
ve ABD yetkisine tabi olan herkes

656
00:44:10,731 --> 00:44:15,151
ABD'nin ve ikamet etmekte oldukları
eyaletin vatandaşıdır."

657
00:44:15,944 --> 00:44:18,864
Dile bakarsanız çok dikkat çekicidir.

658
00:44:18,947 --> 00:44:21,327
ABD'de doğmuş bir insan, deniyor.

659
00:44:22,034 --> 00:44:23,994
Ve başka hiç kısıtlama yok.

660
00:44:24,078 --> 00:44:26,958
ABD'de doğmuş Beyaz bir insan, denmiyor.

661
00:44:27,039 --> 00:44:32,089
Sonuç olarak
Afrika asıllı insanlar birer vatandaştır.

662
00:44:34,088 --> 00:44:36,378
"Hiç bir eyalet ABD vatandaşlarının

663
00:44:36,465 --> 00:44:40,585
imtiyaz ve bağışıklıklarını kısıtlayacak
yasa yapmayacak veya uygulamayacaktır."

664
00:44:40,678 --> 00:44:45,638
Bunun anlamı şu:
ABD Anayasası'ndaki ilk sekiz değişikliğe

665
00:44:45,724 --> 00:44:47,354
yani Haklar Bildirgesine göre

666
00:44:47,434 --> 00:44:50,854
tüm vatandaşlar
eyalet ve federal hükûmetlerin karşısında

667
00:44:50,938 --> 00:44:52,558
bu haklara sahiptir.

668
00:44:52,648 --> 00:44:57,148
"Hiç bir eyalet yasal gerekler yerine
getirilmeden bir kişiyi yaşamından,

669
00:44:57,736 --> 00:44:59,736
özgürlüğünden veya malından
yoksun edemez."

670
00:45:00,531 --> 00:45:02,621
Siyahlar İç Savaş öncesi dönemden beri

671
00:45:02,700 --> 00:45:05,660
istediklerini almak için
hukuki yolları denemiştir.

672
00:45:05,744 --> 00:45:09,374
Kendilerini şiddete karşı
savunabilmek istiyorlar.

673
00:45:09,456 --> 00:45:11,576
Ve şimdi 14. Değişiklik şöyle diyor:

674
00:45:12,209 --> 00:45:14,589
"Bir şey olursa dava açabilirsiniz."

675
00:45:15,796 --> 00:45:18,716
"Ya da kendi yargı yetkisi içindeki
bir kişiyi

676
00:45:19,299 --> 00:45:21,799
yasaların eşit koruması
dışında bırakamaz."

677
00:45:29,351 --> 00:45:32,601
Vatandaşlık son derece
açık bir şekilde tarif edilir.

678
00:45:32,688 --> 00:45:34,308
Vatandaşlık otomatiktir.

679
00:45:34,398 --> 00:45:37,778
Koşullu, beşte üç vatandaşlık değil.
Tam vatandaşlık.

680
00:45:37,860 --> 00:45:41,450
Amerika'da ilk nefesinizi
aldığınız anda Amerikalısınızdır.

681
00:45:41,530 --> 00:45:46,660
Burada doğduysanız
Amerikan vatandaşlığının sağladığı

682
00:45:47,619 --> 00:45:50,499
tüm özgürlük
ve korumalara sahip olursunuz.

683
00:45:51,498 --> 00:45:55,588
Doğum yerleri ne olursa olsun,
isterse nesillerdir burada olsunlar

684
00:45:55,669 --> 00:45:58,959
Siyahları vatandaş görmeyen
Scott kararı bozulmuş olur.

685
00:45:59,465 --> 00:46:02,545
14. Değişiklik
bizi Beyaz, erkek bir ulustan

686
00:46:02,634 --> 00:46:06,974
demokrasimizde çeşitliliğin mümkün olduğu

687
00:46:07,556 --> 00:46:13,016
bir geleceğe taşıması açısından
kesinlikle son derece önemlidir.

688
00:46:14,062 --> 00:46:18,402
Ayrıca 14. Değişiklik
Anayasa'da "eşit" sözcüğünün

689
00:46:18,984 --> 00:46:21,614
ilk defa kullanıldığı yerdir.

690
00:46:24,364 --> 00:46:26,914
Ve Anayasamızda
güvence altına alınmış olur.

691
00:46:27,910 --> 00:46:30,910
Birçok açıdan ülkemiz 1776'da kurulmadı.

692
00:46:30,996 --> 00:46:34,916
John Bingham ve Kongre
14. Değişikliği onaylatınca kuruldu.

693
00:46:35,000 --> 00:46:36,920
Çünkü modern anayasa bu.

694
00:46:37,002 --> 00:46:41,552
MADDE XIV

695
00:46:42,508 --> 00:46:45,588
Douglass ve arkadaşları 14. Değişikliğin

696
00:46:45,677 --> 00:46:48,887
ülkenin yasalarının işleyişini
değiştireceğini anlar.

697
00:46:48,972 --> 00:46:51,182
Eleştirilmiyor değil

698
00:46:51,266 --> 00:46:54,186
ama muazzam bir kutlamayı
beraberinde getirir.

699
00:46:56,980 --> 00:46:59,070
İnanılmaz bir iyimserlik anı bu.

700
00:46:59,983 --> 00:47:05,663
Afrikalı Amerikalılar
tam vatandaş olmanın heyecanını yaşar.

701
00:47:06,281 --> 00:47:08,281
14. Değişiklik geçtikten sonra

702
00:47:08,367 --> 00:47:12,957
kötü yönetilmiş bir projede
yeniden başlatma düğmesine bastığımıza

703
00:47:13,580 --> 00:47:16,460
ve Amerika'nın artık
doğru yolda olduğuna yönelik

704
00:47:16,959 --> 00:47:20,339
bir inanç ve heyecan oluşur.

705
00:47:20,420 --> 00:47:24,090
En büyük başarılardan biri
Siyahların eğitiminin gelişimidir.

706
00:47:24,925 --> 00:47:31,595
Güney'dekiler okuryazarlığın önemini
kavrayıp eğitim kurumları kurarlar.

707
00:47:31,682 --> 00:47:36,982
Siyahlar eğitim için kendi paralarından
birkaç milyon dolar harcar

708
00:47:37,062 --> 00:47:40,522
ve bunlar Güney'deki
hiç parası olmayan insanlardır.

709
00:47:47,281 --> 00:47:48,411
Frederick Douglass.

710
00:47:48,907 --> 00:47:51,787
Adını duyduğumda
dua işitmiş kadar oluyorum.

711
00:47:52,828 --> 00:47:57,748
Zapt edilmesi mümkün olmayan
doğuştan bir yeteneği vardı.

712
00:47:57,833 --> 00:48:01,673
Siyahların sırf
kölelikten kurtulmasını istemedi.

713
00:48:01,753 --> 00:48:04,093
Tam vatandaş olmalarını da istedi.

714
00:48:04,172 --> 00:48:07,052
Ne olağanüstü bir insan.

715
00:48:11,138 --> 00:48:13,268
"Yeni bir dünyada yaşıyor gibiyim.

716
00:48:16,977 --> 00:48:19,147
Olanları kim hayal edebilirdi ki?

717
00:48:20,606 --> 00:48:24,436
Bu adalet ve özgürlük zaferi
sadece özgürleşen köleler için değil.

718
00:48:24,943 --> 00:48:27,573
Medeni Haklar yasası geçti,
oy hakkı alındı.

719
00:48:28,530 --> 00:48:32,700
Hepsi de, kısa süre önce değersiz birer
mal ve mülk olarak damgalanmış

720
00:48:33,535 --> 00:48:36,325
ama artık hukuk nezdinde
insan olarak görülen

721
00:48:37,372 --> 00:48:39,292
ve tanınan bir sınıf için."

722
00:48:44,671 --> 00:48:45,801
Frederick Douglass.

723
00:48:47,799 --> 00:48:49,339
Köleleştirilmiş bir insan,

724
00:48:49,927 --> 00:48:50,757
kaçak,

725
00:48:51,303 --> 00:48:52,853
özgür ama vatandaş değil,

726
00:48:53,680 --> 00:48:54,510
vatandaş.

727
00:48:55,599 --> 00:48:58,139
Ama bu inanılmaz yolculuğu orada bitmez.

728
00:48:58,226 --> 00:49:02,056
Uzun ömrü boyunca
Frederick Douglass Siyah Amerikalıların,

729
00:49:02,147 --> 00:49:05,437
kadınların ve göçmenlerin haklarını
savunmaya devam eder

730
00:49:05,525 --> 00:49:09,235
ve mücadelesinin yankıları
sonraki nesillere kadar ulaşmıştır.

731
00:49:11,073 --> 00:49:11,913
Günümüze bile.

732
00:49:22,042 --> 00:49:24,752
Ekrana gelen görüntüler Cuma sabahı

733
00:49:24,836 --> 00:49:29,626
Roger B. Taney'in heykelini sökmekte olan
bir vinç ve açık kasa kamyona ait.

734
00:49:39,476 --> 00:49:44,896
Siyahların, Beyazların itibar edeceği
hiçbir hakkının olmadığını söylemişti.

735
00:49:44,982 --> 00:49:48,152
YÜCE MAHKEME YARGICI
ROGER B. TANEY'İN TORUNU

736
00:49:48,235 --> 00:49:50,985
O akşam kendilerinden af diledik ve

737
00:49:51,989 --> 00:49:53,819
Scott ailesi de bizi affetti.

738
00:49:53,907 --> 00:49:55,117
DRED SCOTT'IN TORUNU

739
00:49:55,200 --> 00:49:58,410
"Onlarla görüşmek
istediğimden emin değilim."

740
00:49:59,079 --> 00:50:01,119
diyenler vardı ailemde.

741
00:50:01,206 --> 00:50:06,706
Sonra beklenmedik ve bizi
hazırlıksız yakalayan o özür dilendi.

742
00:50:07,629 --> 00:50:10,339
Bazı kuzenlerim gözyaşlarına boğuldu.

743
00:50:10,424 --> 00:50:14,264
Bu yola girildiğinde
ve bir anlayış ve ilişki geliştiğinde

744
00:50:14,803 --> 00:50:17,933
başka şeyler de mümkün olur.
Bunu hepimiz yapabiliriz.

745
00:50:19,224 --> 00:50:20,644
NEFES ALAMIYORUZ

746
00:50:20,726 --> 00:50:21,596
SİYAHLARI DUYUN

747
00:50:23,979 --> 00:50:24,939
BEN AMERİKALIYIM

748
00:50:25,022 --> 00:50:25,982
EŞİT HAKLARA EVET

749
00:50:29,026 --> 00:50:32,776
Scott'lar ve Taney'ler uzlaşabiliyorsa
siz de uzlaşamaz mısınız?

750
00:50:36,116 --> 00:50:38,786
Amerika'da eşitlik hakkında
çok konuşuyoruz.

751
00:50:38,869 --> 00:50:40,539
Adalet hakkında konuşuyoruz.

752
00:50:42,664 --> 00:50:45,714
Bağlılık Yeminimiz bu sözcükleri içeriyor.

753
00:50:46,793 --> 00:50:51,423
14. Değişiklik'le de
bu hayali gerçekleştirmek amaçlanıyordu.

754
00:50:51,506 --> 00:50:53,546
Hesaba katmadığımız şey

755
00:50:54,134 --> 00:50:59,474
gerçek eşitliği tam anlamıyla
benimsemeye hazır olmadığımız.

756
00:51:00,223 --> 00:51:04,983
Tüm ırklar eşit veya aynıdır diyen hiçbir
öğretiyi kabul etmeyeceğime ant içerim.

757
00:51:06,897 --> 00:51:08,817
-Adalet yok!
-Barış yok!

758
00:51:11,526 --> 00:51:15,526
Amerika'ya tek sözümüz şu:
"Kâğıda döktüklerinize sadık olun."

759
00:51:20,368 --> 00:51:24,118
14. Değişiklik
onaylanır onaylanmaz saldırıya uğrar.

760
00:51:24,206 --> 00:51:27,286
Mahkemelerde, sokaklarda,
hatta tarih kitaplarımızda.

761
00:51:28,126 --> 00:51:31,126
14. Değişikliğin hikâyesini
neden öğrenmedik?

762
00:51:31,963 --> 00:51:36,553
Çünkü hiç bilmemeniz için
canla başla mücadele eden çok kişi var.

763
00:54:27,389 --> 00:54:32,139
Alt yazı çevirmeni: Arda Barişta