1
00:00:06,027 --> 00:00:07,945
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:22,209 --> 00:00:23,044
Evet?

3
00:00:23,127 --> 00:00:25,296
Sokaktakiler… Gıcık olur musunuz…

4
00:00:25,379 --> 00:00:26,213
Evet.

5
00:00:30,217 --> 00:00:33,137
İnsanların trafiğin ortasında durup

6
00:00:33,220 --> 00:00:35,389
haritaya bakmasına veya…

7
00:00:38,684 --> 00:00:41,520
Maalesef bu soruyu
yanıtlayacak kadar vaktim yok.

8
00:00:42,146 --> 00:00:45,816
Sokaktakiler beni rahatsız eder mi?
Evet, eder. Sebebi de şu.

9
00:00:45,900 --> 00:00:49,528
Bir bildirge yazsam yeridir.
Eskiden bir yazardım.

10
00:00:51,322 --> 00:00:53,574
Adı da şey olurdu…

11
00:00:53,657 --> 00:00:56,702
Sözünü ettiğiniz kişilere
bir tavsiye niteliğinde.

12
00:00:56,786 --> 00:01:01,082
Şehirde Olduğunuzu Varsayın.
Tamam mı? Şehirde Olduğunuzu Varsayın.

13
00:01:01,165 --> 00:01:05,377
Bir an duracak ya da sigara içerek
bir yerin önünde duracak olsam

14
00:01:05,461 --> 00:01:08,214
on kişi bana yol sormaya kalkıyor.

15
00:01:08,297 --> 00:01:12,343
Buna şaşıyorum. "Gerçekten mi?
Konuşkan birine benziyor muyum?"

16
00:01:30,402 --> 00:01:32,947
New York'un zemininde bir sürü şey var.

17
00:01:33,823 --> 00:01:38,160
Bir sürü yaya geçidi var.
Benden başka kimse onlara riayet etmiyor.

18
00:01:38,244 --> 00:01:40,746
Arabalara bağırırım. "Burası yaya geçidi!"

19
00:01:41,539 --> 00:01:43,541
Sanki umurlarında.

20
00:01:46,377 --> 00:01:50,131
Yerde grafitiler var. Reklamlar var.

21
00:01:52,091 --> 00:01:55,261
Ayrıca New York'un pek çok yerinde

22
00:01:55,344 --> 00:01:57,972
zemine sabitlenmiş levhalar var.

23
00:01:58,055 --> 00:02:00,975
Buna tek kelimeyle bayılıyorum

24
00:02:01,058 --> 00:02:05,396
çünkü birisinin buna bakacağını
umdukları anlamına geliyor.

25
00:02:05,896 --> 00:02:08,941
Şöyle düşünmemişlerdir tabii,
"Bir tek Fran bakar.

26
00:02:09,650 --> 00:02:11,694
Diğerleri telefonuyla ilgilenir.

27
00:02:11,777 --> 00:02:15,573
Sadece Fran bakar ama buna değer.
Onun için o levhaları koyalım."

28
00:02:15,656 --> 00:02:20,077
KAMU YARARINA AYRILMAMIŞ
HESS MÜLKÜ

29
00:02:23,497 --> 00:02:26,542
Kütüphanenin yakınında
yazarlar için olanlar var.

30
00:02:26,625 --> 00:02:29,336
HALK KÜTÜPHANESİ
DÜNYA EDEBİYATI ONURUNA YAPTIRMIŞTIR.

31
00:02:29,420 --> 00:02:31,964
Bir de yazarlardan bazı alıntılar var.

32
00:02:32,798 --> 00:02:36,886
İnsanların alıntıları okuyacağını
düşünmek iyimserlik bence.

33
00:02:36,969 --> 00:02:39,180
BAZI KİTAPLAR TADILIR, BAZILARI YUTULUR,
PEK AZI DA SİNDİRİLİR.

34
00:02:43,392 --> 00:02:46,729
PUBLIC SPEAKING - BİZZAT FRAN LEBOWITZ!

35
00:02:46,812 --> 00:02:48,564
Evet? Siz, arkadaki.

36
00:02:48,647 --> 00:02:51,650
Selam Fran.
Aslında ismini hiç duymamıştım.

37
00:02:51,734 --> 00:02:53,819
Sohbet böyle başlatılır işte.

38
00:02:59,742 --> 00:03:01,952
-Evet?
-Yaşam tarzını tanımlar mısın?

39
00:03:02,661 --> 00:03:04,246
Yaşam tarzımı mı?

40
00:03:04,330 --> 00:03:06,707
Emin olun, ben "yaşam tarzı" demezdim.

41
00:03:10,044 --> 00:03:10,878
Bravo.

42
00:03:10,961 --> 00:03:12,963
Böyle tanımlarım işte.

43
00:03:20,679 --> 00:03:22,431
Sizi New York'ta tutan ne?

44
00:03:22,514 --> 00:03:24,850
Bana "Neden hâlâ buradasın?" diyorlar.

45
00:03:24,934 --> 00:03:27,102
Peki, siz nereyi önerirsiniz?

46
00:03:27,895 --> 00:03:30,147
Tamam, olay şu.

47
00:03:30,231 --> 00:03:33,692
Aklıma gelen başka bir yer olsa
oraya giderdim.

48
00:03:37,154 --> 00:03:39,657
-Tamam. Ne dersin? İşte bu.
-Peki.

49
00:03:39,740 --> 00:03:41,283
Tamam. Hadi yapalım.

50
00:03:44,703 --> 00:03:46,288
-Al işte.
-Tanrım. Pardon.

51
00:03:46,372 --> 00:03:50,292
Hatırlıyor musun? Arabanda
ya da dairende çekim yaptırma demiştim.

52
00:03:50,376 --> 00:03:54,505
Arabamı mahvetmelerinden sonra söyledin.
Arabadan şikâyet ettiğimde.

53
00:03:54,588 --> 00:03:59,635
ŞEHİRDE OLDUĞUNUZU VARSAYIN

54
00:04:31,792 --> 00:04:34,128
Şikâyet etmek bir şeyi değiştiriyor mu?

55
00:04:34,211 --> 00:04:36,046
-Yani işe yarıyor mu?
-Evet.

56
00:04:37,298 --> 00:04:41,677
Şikâyet edersem şikâyet ettiğim şeyler
değişir mi diye mi soruyorsun?

57
00:04:41,760 --> 00:04:42,594
Evet.

58
00:04:42,678 --> 00:04:45,764
Şimdiye dek olmadı.
Tabii ben genç bir kadınım.

59
00:04:46,348 --> 00:04:51,395
Bir partide bir psikiyatristle
tanışmıştım, ona şöyle dedim,

60
00:04:52,813 --> 00:04:55,482
"Psikiyatriden daha sıkıcı bir iş olamaz."

61
00:04:55,566 --> 00:04:58,235
O da dedi ki, "14 yıl okuduktan sonra

62
00:04:58,944 --> 00:05:02,406
bütün gün insanların
gürültüden şikâyet etmesini dinlemenin

63
00:05:02,489 --> 00:05:05,492
nasıl bir şey olduğunu bilemezsin."

64
00:05:07,202 --> 00:05:10,497
Demek ki New York'ta
psikiyatrist olmak böyle bir şey.

65
00:05:10,581 --> 00:05:14,626
Ülkenin geri kalanında
millet annesini, kocasını falan anlatır.

66
00:05:14,710 --> 00:05:15,919
Burada konu gürültü.

67
00:05:16,003 --> 00:05:20,257
Geliyorlar. 500 dolar falan veriyorlar
ve gürültüden şikâyet ediyorlar.

68
00:05:20,341 --> 00:05:22,926
New York asla sıkıcı değil.

69
00:05:23,010 --> 00:05:26,305
Şöyle anlatayım,
bir yerde oturmuş bir şey bekliyorum,

70
00:05:26,388 --> 00:05:28,432
diyelim ki metroyu bekliyorum

71
00:05:28,515 --> 00:05:33,145
ya da metroda oturmuşum
kalkmasını bekliyorum…

72
00:05:34,605 --> 00:05:39,318
Çoğu kişi telefonla meşgul.
Birkaç kişi okuyor ama ben hiç okumam.

73
00:05:39,401 --> 00:05:43,322
Orada oturur ve etrafımdakilere bakarım.

74
00:05:43,906 --> 00:05:48,994
Ve bu çoğu zaman epey ilginçtir.
Fazlasıyla ilginç.

75
00:05:49,078 --> 00:05:50,871
New York'ta gördüğün şey bu.

76
00:05:50,954 --> 00:05:52,706
Ben geçmeye çalışırken

77
00:05:52,790 --> 00:05:56,335
yürüyüp mesajlaşan
veya kaldırımda duranlar değil sadece.

78
00:05:56,835 --> 00:06:01,048
Asla aklıma gelmeyecek şeyler yapan
insanlar da var.

79
00:06:01,131 --> 00:06:04,009
Demem o ki,
telefonum yok, hiç mesaj atmadım

80
00:06:04,093 --> 00:06:07,221
ama telefonum olsaydı ve mesaj atsaydım

81
00:06:07,304 --> 00:06:09,890
bunu yürürken yapmak asla aklıma gelmezdi.

82
00:06:09,973 --> 00:06:12,559
Birkaç ay önce… Bunu çok görmedim

83
00:06:12,643 --> 00:06:15,729
ama aklımda yer eden bir kombinasyondu.

84
00:06:16,730 --> 00:06:19,650
Yedinci Cadde'de bisiklete binen
bir çocuk gördüm.

85
00:06:20,567 --> 00:06:22,569
Bir eliyle mesaj yazıyordu,

86
00:06:22,653 --> 00:06:24,780
diğer eliyle pizza yiyordu

87
00:06:24,863 --> 00:06:27,533
ve bisikletini dirsekleriyle sürüyordu.

88
00:06:27,616 --> 00:06:28,992
Dirsekleriyle.

89
00:06:29,076 --> 00:06:32,371
Tabii az kalsın beni eziyordu.
Farkında bile değildi.

90
00:06:32,454 --> 00:06:35,707
Onu böyle fark ettim ve şöyle düşündüm,

91
00:06:35,791 --> 00:06:40,587
"Ben her gün karşıdan karşıya geçerken
ezilme ihtimali olduğuna inanan biriyim.

92
00:06:41,088 --> 00:06:44,341
O ise başına hiçbir şey gelmeyeceğine
inanan biri."

93
00:06:44,425 --> 00:06:47,553
Mesajlaşmayı ve pizzayı elinden alsan bile
yine de…

94
00:06:47,636 --> 00:06:50,305
Bir de dirsekle bisiklet sürmesi var.

95
00:06:50,389 --> 00:06:53,976
Bisikletim olsa elimde hiçbir şey olmazdı,
gidonu tutardım

96
00:06:54,059 --> 00:06:58,772
ve Yedinci Cadde'de bisiklete binmezdim.
Bisiklet sürebiliyorum ama yapmazdım.

97
00:06:58,856 --> 00:06:59,940
Tüm bunlar olurken

98
00:07:00,023 --> 00:07:05,529
New York sokaklarında her gün on binlerce
kişinin katledilmemesine şaşıyorum.

99
00:07:05,612 --> 00:07:07,531
Nasıl oluyor, anlamıyorum.

100
00:07:07,614 --> 00:07:10,993
Bu şaşırtıcı bir şey
çünkü milyonlarca insan var.

101
00:07:11,618 --> 00:07:14,037
Nereye gittiğine bakan tek kişi benim.

102
00:07:14,538 --> 00:07:18,709
Tüm şehirde,
gittiği yere dikkat eden tek kişi benim.

103
00:07:18,792 --> 00:07:20,919
En kötü şeylerden biri…

104
00:07:21,003 --> 00:07:22,796
Korkunç birçok şey var

105
00:07:22,880 --> 00:07:27,092
ama en kötü şeylerden biri şu,
New Yorklular nasıl yürüneceğini unuttu.

106
00:07:27,718 --> 00:07:30,304
New York'la ilgili
iyi şeylerden biri şuydu,

107
00:07:30,387 --> 00:07:33,015
evet, sokakta
bir milyar korkunç insan vardı

108
00:07:33,098 --> 00:07:35,934
ama sokaktaki herkes

109
00:07:36,518 --> 00:07:39,354
diğer insanlara doğru yürürken bilirdi ki,

110
00:07:39,438 --> 00:07:41,857
biraz sen çekilirsin, biraz o çekilir.

111
00:07:41,940 --> 00:07:45,652
Tamam mı?
Bu sayede sonuçta herkes hayatta kalırdı.

112
00:07:50,491 --> 00:07:53,076
Şimdi insanlar bunu yapmıyor.

113
00:07:53,952 --> 00:07:55,537
Artık şöyle yapıyorum…

114
00:07:55,621 --> 00:07:58,916
Onlar yapmıyor çünkü ya telefondalar

115
00:07:58,999 --> 00:08:01,793
ya da kendi dünyalarında yaşıyorlar.

116
00:08:02,294 --> 00:08:06,590
Bazen de…
Biriyle çarpıştım çünkü dikkat etmiyordu.

117
00:08:06,673 --> 00:08:09,510
"Bırakacağım, bana doğru gelsin."
diye düşündüm.

118
00:08:09,593 --> 00:08:11,136
Bir hışım başını kaldırdı,

119
00:08:11,220 --> 00:08:14,681
"Otel lobisinde başkaları da var.
İlginç, değil mi?" dedim.

120
00:08:15,224 --> 00:08:19,269
Yani bu… Bu yüzden
"Şehirde olduğunuzu varsayın." diyorum.

121
00:08:19,353 --> 00:08:22,064
Etrafta başkaları da var.

122
00:08:22,147 --> 00:08:26,401
İnsanların sadece gezmeye çıkmadığı
bir şehirde olduğunuzu varsayın.

123
00:08:26,902 --> 00:08:31,490
Bir yerlere gitmeleri gerekiyor,
randevuları var.

124
00:08:31,573 --> 00:08:34,660
Görmeye geldiğiniz
ıvır zıvırın parası böyle çıkıyor.

125
00:08:42,376 --> 00:08:44,962
Times Meydanı dünyanın en kötü mahallesi.

126
00:08:45,462 --> 00:08:47,548
Ama nadiren oraya gitmek gerekir.

127
00:08:47,631 --> 00:08:51,343
Oraya genellikle tiyatro izlemeye gidilir.

128
00:08:51,426 --> 00:08:55,389
Şöyle dersin, "Oyunu görmem lazım,
Times Meydanı'nda,

129
00:08:55,472 --> 00:08:59,142
o yüzden insanlarla
yüz kere kavgaya tutuşmadan

130
00:08:59,226 --> 00:09:02,187
oraya varmaya çalışacağım, zira…"

131
00:09:02,271 --> 00:09:04,356
Bazen şunu hesaplarım,

132
00:09:04,439 --> 00:09:08,986
Times Meydanı'nda tiyatroya giderken
meydanı nasıl daha az kullanırım?

133
00:09:09,069 --> 00:09:12,322
Yolu uzatmam gerekse bile bunu yaparım.

134
00:09:12,406 --> 00:09:16,493
"125. Sokak'a kadar çıkıp
ta oradan mı insem?" derim.

135
00:09:16,577 --> 00:09:20,372
"O zaman oyunu kaçırabilirim.
Yol uzar ama buna değer."

136
00:09:23,250 --> 00:09:25,919
OPERADAKİ HAYALET

137
00:09:28,171 --> 00:09:31,800
Operadaki Hayalet'in galasında
AIDS yardım etkinliği vardı.

138
00:09:32,467 --> 00:09:37,598
Ben de komitedeydim
ama ne olduğunu hatırlamıyorum.

139
00:09:38,098 --> 00:09:43,770
Açılış için biletlerim vardı,
ben de annemi davet ettim.

140
00:09:44,271 --> 00:09:47,190
Koltuklarımızın yeri harikaydı.

141
00:09:47,274 --> 00:09:50,027
Çoğu kişi için iyi yer önde, ortadadır.

142
00:09:50,110 --> 00:09:52,779
Bana göreyse
koridora yakın arka sıralardır

143
00:09:52,863 --> 00:09:54,573
çünkü kolay çıkarsın.

144
00:09:54,656 --> 00:09:58,535
Tiyatroya girer girmez çıkışı planlarım.

145
00:09:58,619 --> 00:10:04,625
New York'ta bu eserle ilgili
bir şey okumamış tek kişi ben olmalıyım,

146
00:10:04,708 --> 00:10:06,376
ama çok tantana koparmıştı.

147
00:10:06,460 --> 00:10:10,380
Tavandan avize düştüğünde
üzerimize düştüğünü sandım.

148
00:10:10,464 --> 00:10:13,675
-Fran, yok artık.
-Çığlık attım, tam bir yaygara…

149
00:10:13,759 --> 00:10:16,762
O dönemde internet olsa görebilirdin.

150
00:10:16,845 --> 00:10:19,139
-Fran, filmleri de mi izlemedin?
-Yok.

151
00:10:19,222 --> 00:10:21,767
Sandım ki… Tam üstümüzden geçti.

152
00:10:21,850 --> 00:10:24,519
Ama annem biliyordu tabii çünkü o…

153
00:10:24,603 --> 00:10:28,315
Annem dedi ki,
"Bu çocuk hep bela oldu. Hâlâ başa bela."

154
00:10:28,398 --> 00:10:32,694
Çılgına döndüm çünkü böyle geldi.
Düşüyor sandım.

155
00:10:35,197 --> 00:10:37,991
Operadaki Hayalet'ten
en çok bu kaldı aklımda.

156
00:10:38,075 --> 00:10:40,994
Ayrıca inanılmaz derecede
korkunç bulmuştum.

157
00:10:41,078 --> 00:10:43,580
"Bu inanılmaz derecede korkunç."

158
00:10:43,664 --> 00:10:48,377
Bu tam olarak
nefret ettiğim türden bir şey. Evita gibi.

159
00:10:48,460 --> 00:10:51,922
Robert Stigwood bir parti verdi.

160
00:10:52,464 --> 00:10:55,258
Evita'nın yapımcısıydı.

161
00:10:55,342 --> 00:10:58,387
Ve birkaç kişiyi…

162
00:10:58,470 --> 00:11:01,973
yaklaşık 25 kişiyi
Plaza Hotel'e davet etmişti.

163
00:11:02,057 --> 00:11:05,852
O sırada hâlâ Plaza Hotel'di,
içinde küçük bir tiyatro vardı.

164
00:11:05,936 --> 00:11:08,480
Ben de gittim ve izledim,

165
00:11:08,563 --> 00:11:11,525
sonra Stigwood bana
ne düşündüğümü sordu, dedim ki,

166
00:11:11,608 --> 00:11:15,737
"Sen aklını mı kaçırdın?
Eva Perón'la ilgili bir müzikal mi?

167
00:11:16,238 --> 00:11:21,576
New York'ta herkes sana güler!
Yapma bunu!" Bunu söyledim.

168
00:11:21,660 --> 00:11:24,913
İşte bu yüzden
tiyatrodan asla çok para kazanamam.

169
00:11:24,996 --> 00:11:29,584
Ama Eva Perón'la ilgili
bir müzikal konusunda haklıydım.

170
00:11:30,210 --> 00:11:31,712
Tamamen haklıydım.

171
00:11:31,795 --> 00:11:36,133
Sonra bir gece
Arjantinli iki erkekle izlemeye gittim,

172
00:11:36,216 --> 00:11:40,762
o kadar gülüyorlardı ki
az kalsın tiyatrodan atılacaktık.

173
00:11:41,680 --> 00:11:45,016
Sanırım Evita artık oynamıyor.
Ama uzun süre oynadı.

174
00:11:45,100 --> 00:11:48,812
Sonradan Stigwood'u her gördüğümde
şöyle dedim,

175
00:11:50,272 --> 00:11:51,648
"Bence haklıydım."

176
00:11:52,149 --> 00:11:54,484
Dakikada bir milyon dolar kazanıyordu.

177
00:11:55,485 --> 00:11:57,821
İnsanları küçümseme eğiliminde misin?

178
00:11:57,904 --> 00:12:00,449
İnsanları küçümser miyim?
Züppe miyim yani?

179
00:12:01,158 --> 00:12:04,119
Kötü olduğunu düşündüğüm
bazı züppelikler var.

180
00:12:04,202 --> 00:12:07,330
Tabii ki bunlar
benim züppeliklerim değil. Tamam mı?

181
00:12:07,414 --> 00:12:10,542
Şu züppeliklerle işim olmaz,

182
00:12:10,625 --> 00:12:14,379
"Baban kim? Nerede okudun?
Nerede büyüdün?"

183
00:12:14,463 --> 00:12:18,049
Daha ziyade
"Bu konuda bana katılıyor musun?"

184
00:12:18,842 --> 00:12:21,970
Böyle şeyler işte.
Ya da "Sence öyle mi? Hayır."

185
00:12:22,053 --> 00:12:25,557
Biliyorum ki insanlar sık sık…

186
00:12:25,640 --> 00:12:29,060
Gıcık olmak değil. Bu hafif kalır.
Bana öfkeleniyorlar.

187
00:12:29,144 --> 00:12:31,730
Bu beni şaşırtıyor çünkü ne var yani?

188
00:12:32,230 --> 00:12:34,775
Ben kimim ki?
Biri adına karar mı veriyorum?

189
00:12:35,275 --> 00:12:37,068
Hiçbir şeyin başında değilim.

190
00:12:37,152 --> 00:12:40,947
"İnsanlar bunu yapmalı."
ya da "Böyle olmalı." dediğimde

191
00:12:41,031 --> 00:12:44,743
bir şeyi değiştirebileceğimi sanıyorlarsa
kızmalarını anlıyorum.

192
00:12:44,826 --> 00:12:47,496
Ama değiştirebilsem
o kadar öfkeli olmazdım.

193
00:12:47,996 --> 00:12:53,418
Bir sürü fikrim var ama yetkim yok,
ben buna öfkeliyim.

194
00:12:57,214 --> 00:13:00,258
Metrolar çok bakımsız.
Üstelik tehlikeli de.

195
00:13:01,051 --> 00:13:03,053
İtilip kakılıyorsunuz.

196
00:13:03,136 --> 00:13:07,390
Bazen metroda güpegündüz soyuluyorsunuz.

197
00:13:11,353 --> 00:13:16,066
Eskiden toplu taşıma New York'un
gurur duyduğu şeylerden biriydi.

198
00:13:16,149 --> 00:13:17,484
Ne oldu?

199
00:13:18,485 --> 00:13:22,197
New York bugün ilk geldiğin döneme göre
daha iyi mi, kötü mü?

200
00:13:23,114 --> 00:13:26,618
1970'lerde New York'un
ne kadar korkunç olduğunu duyardın.

201
00:13:26,701 --> 00:13:31,164
New York iflasın eşiğinde, derlerdi.
Benim bundan haberim yoktu. Çünkü…

202
00:13:31,248 --> 00:13:34,835
Eğleniyordun. Sıçan görmek,
parktaki kırık banklar, grafiti.

203
00:13:34,918 --> 00:13:37,170
-New York buydu.
-"Çok eğleniyorum."

204
00:13:37,254 --> 00:13:38,088
Şey, çünkü…

205
00:13:38,171 --> 00:13:41,842
"Sarhoşum. Otobüse biniyorum.
Üstündeki grafitiler dert değil."

206
00:13:41,925 --> 00:13:44,970
Geldiğinde öyle görünce
öyle kabul ediyorsun.

207
00:13:45,053 --> 00:13:49,266
Şimdi gelenler diyor ki, "New York,
Times Meydanı'nda şezlong demek."

208
00:13:49,349 --> 00:13:52,769
Onları kaldırsalar
bu sefer de şöyle diyecekler,

209
00:13:52,853 --> 00:13:55,313
"Hani şezlonglar? Gerçek New York buydu."

210
00:14:00,026 --> 00:14:04,865
Sence sokağın ortasındaki
Times Square Café hâlâ var mıdır?

211
00:14:04,948 --> 00:14:08,034
Farkında mısın bilmem Marty
çünkü biliyorum ki sen…

212
00:14:08,118 --> 00:14:10,078
57'nin altına inmiyorum, hayır.

213
00:14:10,161 --> 00:14:13,623
Pekâlâ, yani beş dakika öncesine kadar

214
00:14:13,707 --> 00:14:19,462
günün 24 saati
şu beton zımbırtıları yeniliyorlardı.

215
00:14:19,546 --> 00:14:22,841
Times Meydanı'nın ortasındaki
adaları, evet.

216
00:14:22,924 --> 00:14:25,760
Ve Bloomberg'in
görevden ayrılmadan hemen önce

217
00:14:25,844 --> 00:14:31,725
nihayet "Artık bunlar kalıcı!"
dediğini gördüm.

218
00:14:32,642 --> 00:14:35,270
Ben de "Kalıcı mı? Seni hödük." dedim.

219
00:14:35,353 --> 00:14:40,233
New York'ta kalıcı olan nedir?
Gerçekten mi? Kalıcıymış! Kalıcı değiller.

220
00:14:40,317 --> 00:14:43,987
Ancak öğrendim ki…
Ne kadara mal olmuş? 40 milyon dolar.

221
00:14:44,613 --> 00:14:47,741
40 milyon dolar.
Bloomberg'in ikramı da değildi.

222
00:14:47,824 --> 00:14:51,369
Tamam mı? 40 milyon dolar,
vergi mükelleflerinin parası.

223
00:14:51,453 --> 00:14:56,791
40 milyon dolar. Tamam mı?
Bir sürü New Yorklu şunu demiş,

224
00:14:56,875 --> 00:14:59,878
"Ne fena.
Times Meydanı'nda uzanacak yer yok."

225
00:14:59,961 --> 00:15:02,380
Tabii. Ne fena.

226
00:15:02,464 --> 00:15:04,674
-"Dayanılmaz!"
-Evet.

227
00:15:04,758 --> 00:15:07,260
"Gidiyoruz. Artık bıçak kemiğe dayandı."

228
00:15:10,347 --> 00:15:14,809
Sokaklar bu korkunç şeylerle doldu.

229
00:15:14,893 --> 00:15:18,104
Onlara ne deniyor, saksı gibi şeyler…

230
00:15:18,188 --> 00:15:21,566
Yapay bitkiler var, belki de sahici.
Bilemiyorum.

231
00:15:21,650 --> 00:15:25,654
Gerçek ya da yapay, hiç fikrim yok.
Times Meydanı'nda ne işleri var?

232
00:15:27,155 --> 00:15:30,492
Sadece Times Meydanı da değil.
Bowery'de. Tüm şehirde.

233
00:15:30,575 --> 00:15:34,955
Her yerdeler.
Bitkiler, şezlonglar. Ivır zıvır.

234
00:15:35,038 --> 00:15:37,374
Gerçekten ninemin dairesine benziyor.

235
00:15:41,086 --> 00:15:47,968
Torunların küçük fotoğraflarını,
şeker dolu kâseleri görmeyi bekliyorsun.

236
00:15:49,636 --> 00:15:52,138
New Yorklular bütçe indirimlerini duyunca

237
00:15:52,222 --> 00:15:55,475
New York batıyor mu diye merak edecek.

238
00:15:55,558 --> 00:15:58,853
-Acaba New York…
-New York batmıyor.

239
00:15:58,937 --> 00:16:02,315
Belediyenin daha verimsiz,
sokakların daha kirli olacağı

240
00:16:02,399 --> 00:16:07,696
ve vatandaşların yangından,
suçlulardan daha az korunacağı doğru mu?

241
00:16:07,779 --> 00:16:12,325
New York'un batmadığını söylemiştim.
New York yerinde duruyor.

242
00:16:12,409 --> 00:16:13,368
BELEDİYE BAŞKANI

243
00:16:13,451 --> 00:16:18,164
Hâlâ dünyanın en muazzam şehri
ve bundan sonra bile

244
00:16:18,248 --> 00:16:23,461
sakinlerine dünyanın herhangi bir
şehrinden daha çok hizmet veriyor.

245
00:16:24,129 --> 00:16:26,965
New York Belediye Başkanı olmak isterdim

246
00:16:27,048 --> 00:16:31,511
ama bu işin kötü yanlarından biri,
gerçekten zor bir iş olması…

247
00:16:31,594 --> 00:16:34,639
Ülkenin en zor ikinci işi.

248
00:16:34,723 --> 00:16:36,307
Sabah erkenden başlıyor.

249
00:16:36,391 --> 00:16:39,769
O yüzden ikiye bölünsün,
ben gece belediye başkanı olurum.

250
00:16:41,354 --> 00:16:43,982
Gönüllüyüm.
Gündüz başkanı başkası olabilir.

251
00:16:44,065 --> 00:16:45,567
Ben gece başkanı olurum.

252
00:16:46,609 --> 00:16:50,155
Saat 16.00 gibi başlarım,
gerekirse gece boyu devam ederim.

253
00:16:50,238 --> 00:16:54,159
New York'un olayı,
gece geç saatlerde çok şey olması.

254
00:16:54,659 --> 00:16:59,622
Gündüz başkanı uyurken
New York'ta geceleyin neyi değiştirirdin?

255
00:16:59,706 --> 00:17:04,085
New York'ta değiştireceğim ilk şey,
ki bunda yalnız olmam, metro sistemi.

256
00:17:04,586 --> 00:17:07,797
Tamam mı?
New York'ta ilk değiştireceğim şey bu.

257
00:17:07,881 --> 00:17:11,718
Birkaç hafta önce
dinlediğim radyoyu açtım. WNS News.

258
00:17:11,801 --> 00:17:15,680
"L treni." dediler,
Brooklyn'den gelen metro hattı yani,

259
00:17:15,764 --> 00:17:20,560
"L treni bugün çalışmayacak
çünkü kötü bir koku var."

260
00:17:20,643 --> 00:17:21,644
Bütün gün sürdü.

261
00:17:21,728 --> 00:17:27,025
On dakikada bir, "L treninde
korkunç bir koku var. Kapandı." dediler.

262
00:17:27,108 --> 00:17:31,404
Şöyle düşündüm,
"Korkunç koktuğu için metro kapalı mı?"

263
00:17:32,572 --> 00:17:34,991
Bu ne demek şimdi?

264
00:17:35,075 --> 00:17:39,162
Her zamankinden
ne kadar daha kötü kokabilir?

265
00:17:39,245 --> 00:17:41,790
Ne… Neden kaynaklandığını bilmiyorlar.

266
00:17:41,873 --> 00:17:46,169
"Kim fark etmiş acaba?" dedim.
Kısacası, tren berbat kokuyor.

267
00:17:46,669 --> 00:17:50,715
Biri çıkıp "Tren her zamankinden de
kötü kokuyor." mu demiş?

268
00:17:50,799 --> 00:17:55,970
Sanki daha önce koku
morsalkım gibiydi, burası da Alp köyüydü.

269
00:17:56,054 --> 00:18:00,391
Bütün gün "Bu kokunun
ne olduğunu öğrenemeyiz." diye düşündüm.

270
00:18:00,475 --> 00:18:03,478
Gün ilerledikçe…
L treni beş saat kapalı kaldı.

271
00:18:03,561 --> 00:18:08,358
Denetimciler gidip şöyle demiştir,
"Artık o kadar kötü kokmuyor."

272
00:18:08,441 --> 00:18:10,944
Tabii kokmaz. Beş saattir boş.

273
00:18:11,027 --> 00:18:15,156
L treninde neyin kötü koktuğunu
söyleyeyim. Yolcular!

274
00:18:15,240 --> 00:18:20,411
Tamam mı? Sonunda
motor yağı sızıntısı olduğunu söylediler.

275
00:18:20,495 --> 00:18:23,873
Haberlerde de bir yorum vardı,

276
00:18:23,957 --> 00:18:27,127
test edilmiş, zararlı değilmiş.

277
00:18:27,210 --> 00:18:29,546
Aldıkları koku, iyi bir motor yağıymış.

278
00:18:29,629 --> 00:18:32,882
11 Eylül'deki gibi. Olaydan bir saat sonra

279
00:18:32,966 --> 00:18:36,719
o zaman Çevre Koruma Dairesi'nin başındaki
Christine Whitman

280
00:18:36,803 --> 00:18:40,557
"Sorun yok. Hava iyi." demişti.

281
00:18:40,640 --> 00:18:44,978
Herkese şöyle demiştim,
"Bu nasıl olabilir? Tabii ki yalan."

282
00:18:45,061 --> 00:18:50,024
Ve bu… George Bush başkandı,
o yüzden bir miktar yalana alışmıştık

283
00:18:50,108 --> 00:18:52,110
ama dedim ki "Bu imkânsız."

284
00:18:52,193 --> 00:18:57,824
Herkesin "toz" dediği şeyin kokusu
80 sokak öteden duyuluyordu.

285
00:18:57,907 --> 00:19:00,743
Anlatabildim mi?
Ama sorun olmadığını söyledi.

286
00:19:00,827 --> 00:19:05,039
Ve tabii ki binlerce kişi kanser oldu

287
00:19:05,123 --> 00:19:08,084
çünkü her şeyden önce toz değildi

288
00:19:08,793 --> 00:19:11,421
ve bal gibi bir sorundu.

289
00:19:13,798 --> 00:19:18,469
-Şehri bu kadar sakin görmek güzel…
-Sakin çünkü kimse yok.

290
00:19:20,305 --> 00:19:23,016
New York bu kadar sessizse
bir şey olmuştur.

291
00:19:24,267 --> 00:19:27,478
11 Eylül'de
şehrin sessizliğini hiç unutmam.

292
00:19:27,562 --> 00:19:30,940
Yani şeyden sonra…
Tam orada oturmuyorsan tabii.

293
00:19:31,566 --> 00:19:34,027
New York bir kez daha böyle sessiz oldu.

294
00:19:34,110 --> 00:19:36,738
Merkezde oturuyordum. Hiç sessiz olmazdı.

295
00:19:36,821 --> 00:19:39,741
Mahkeme OJ Simpson kararını açıklayacaktı.

296
00:19:39,824 --> 00:19:42,577
Bütün şehir televizyon izliyor olmalıydı

297
00:19:42,660 --> 00:19:45,413
çünkü ölüm sessizliği hâkimdi.

298
00:19:47,248 --> 00:19:48,958
Karar açıklanana dek.

299
00:19:49,959 --> 00:19:54,589
-İstediğin diğer şey neydi?
-Diğeri, kauçuk Godzilla kıyafetiydi.

300
00:19:57,050 --> 00:20:00,220
Ishirō Honda filmi!
Şehrin her yanını adımlayacağız.

301
00:20:00,303 --> 00:20:03,097
Pekâlâ, yürüyorsun… Hudson mı o?

302
00:20:03,181 --> 00:20:05,683
East River. Gözüne bir şey çarparsa…

303
00:20:06,184 --> 00:20:10,730
Bir şeyin bana çarpmasındansa ben
bir şeye çarparım diye endişeleniyorum.

304
00:20:11,606 --> 00:20:16,861
Bu maketle New York'un şimdiki hâli
arasında fark var mı? Acaba bir şey…

305
00:20:16,945 --> 00:20:21,241
Buraya ilk geldiğimde, ki geleli
çok olmadı, oturduğum binayı aradım.

306
00:20:21,324 --> 00:20:23,952
Bu maket yapıldığı sırada oturduğum bina

307
00:20:24,035 --> 00:20:30,250
apartmana çevrilmiş üç depoydu
ve onları bulabilmiştim.

308
00:20:31,292 --> 00:20:34,963
Hep aynı şeyi düşünüyorsun.
"On tane almalıydım."

309
00:20:36,589 --> 00:20:40,218
Bir arkadaşın kızını
buraya dönmeye ikna etmeye çalışıyordum.

310
00:20:40,301 --> 00:20:43,346
"New York'a dönmek istiyorum
ama geçinemem." dedi.

311
00:20:43,429 --> 00:20:48,142
Dedim ki, "New York'a dön. Şunu bil ki,
burada yaşamaya kimsenin parası yetmez."

312
00:20:48,226 --> 00:20:52,188
New York herkes için pahalı.
Yine de sekiz milyon insan burada.

313
00:20:54,399 --> 00:20:57,485
-Bunu nasıl yapıyoruz? Bilmiyoruz!
-Bilmiyoruz!

314
00:20:58,361 --> 00:20:59,737
Bu bir muamma.

315
00:21:02,991 --> 00:21:04,242
Hiçbir fikrimiz yok.

316
00:21:05,368 --> 00:21:08,871
Durum bu. Bilmiyoruz ama hâlâ buradayız.

317
00:21:09,831 --> 00:21:13,376
Yani burada nasıl yaşayacağını bilmeden
buraya gelebilirsin

318
00:21:13,459 --> 00:21:16,796
ve bir şekilde geçinmene yetecek
bir şeyler yaparsın.

319
00:21:17,380 --> 00:21:18,756
Bu kadar basit.

320
00:21:19,632 --> 00:21:20,466
Budur.

321
00:21:21,509 --> 00:21:23,052
New York'tan ayrılırsan

322
00:21:23,136 --> 00:21:28,266
ya da bir süre başka bir yerde kalırsan
günlük hayatın rahatlığına alışamazsın.

323
00:21:28,766 --> 00:21:33,313
Mesela bir daireye taşındığında dersin ki,

324
00:21:34,689 --> 00:21:36,858
"Kuru temizleyici nerede acaba?"

325
00:21:36,941 --> 00:21:39,944
Bazen hiç bulamazsın.
Bazen bir tane bile yoktur!

326
00:21:40,028 --> 00:21:41,446
Bazen de…

327
00:21:41,529 --> 00:21:44,991
Dersin ki,
"Artık üç ay böyle bir kavgaya girişmem,

328
00:21:45,074 --> 00:21:47,035
bir daha buradan içeri giremem."

329
00:21:47,535 --> 00:21:49,829
Sonra şöyle düşünürsün, bazı insanlar

330
00:21:49,912 --> 00:21:53,875
eşyalarını alıp kuru temizlemeciye
gidebildikleri yerlerde yaşıyor.

331
00:21:53,958 --> 00:21:56,044
Basit bir iş halleder gibi.

332
00:21:56,794 --> 00:22:00,757
Ama New York'ta her şey
Wagner'in Yüzük Serisi gibi.

333
00:22:00,840 --> 00:22:05,428
New York'ta her şey operaya benziyor.
Çetin bir problem.

334
00:22:05,511 --> 00:22:09,849
Yani şunu fark ediyorsun,
New York'ta yaşamak o kadar zor ki,

335
00:22:09,932 --> 00:22:14,771
"Neden New York'ta yaşıyorsun?"
diye sorulduğunda cevap veremiyorsun.

336
00:22:14,854 --> 00:22:19,317
Bunu yapacak cesareti olmayanları da
hor görüyorsun.

337
00:22:19,817 --> 00:22:24,447
"Her şeyin kolayca yapıldığı,
insanların sana iyi davrandığı,

338
00:22:24,530 --> 00:22:27,575
her an kazıklamaya çalışmadığı
bir yerde yaşıyorsun.

339
00:22:27,658 --> 00:22:29,911
Sen buna yetişkin hayatı mı diyorsun?"

340
00:22:30,870 --> 00:22:36,876
Şaşırtıcı olan şu ki, yirmili yaşlarında
çok kişi sokakta yanıma gelip şöyle diyor,

341
00:22:36,959 --> 00:22:41,506
"Keşke 1970'lerin New York'unda
yaşasaydım. Çok eğlenceli görünüyor."

342
00:22:41,589 --> 00:22:43,466
Emin olduğum bir şey var.

343
00:22:43,549 --> 00:22:46,761
Yirmili yaşlarımdayken
benim yaşımdaki birine yanaşıp

344
00:22:46,844 --> 00:22:50,765
"1930'larda New York'ta yaşasaydım."
demezdim. Hiç aklıma gelmezdi.

345
00:22:50,848 --> 00:22:54,811
Yani demek istiyorum ki,
o dönemde burada olduğumu biliyorlar.

346
00:22:55,812 --> 00:22:57,230
Görgü tanığı sayılırım.

347
00:22:57,313 --> 00:23:00,400
Sanırım bir İç Savaş tutkunu olsan

348
00:23:00,483 --> 00:23:04,445
ve Abraham Lincoln'ı görsen
"Oradaydı. Ona sorayım." derdin.

349
00:23:05,696 --> 00:23:08,116
Rezervasyonunuz yoksa dışarıda bekleyin.

350
00:23:09,117 --> 00:23:13,955
Şimdiki şarkımız
New York'taki bir gençle ilgili.

351
00:23:16,999 --> 00:23:20,753
Malî durumu bana benzeyen
çoğu tanıdığım için

352
00:23:20,837 --> 00:23:23,840
ısıtma büyük bir sorundu,
bunu çok konuşurduk.

353
00:23:23,923 --> 00:23:26,884
Max's'a gider,
orada tanıştığım biriyle çıkacaksam

354
00:23:26,968 --> 00:23:29,262
önce "Isıtman var mı?" diye sorardım.

355
00:23:29,971 --> 00:23:32,890
Bu çok cazip gelen bir şey olurdu.

356
00:23:32,974 --> 00:23:37,937
O kişi birden genç bir Brigitte Bardot'ya
dönüşürdü. "Isıtman mı var? Gidelim."

357
00:24:01,794 --> 00:24:05,506
The New York Dolls grubu harikaydı,
çok az kişi onları gördü.

358
00:24:05,590 --> 00:24:08,092
Mercer'da sahne alıyorlardı, bir gün…

359
00:24:10,219 --> 00:24:12,472
Orası yıkılıverdi. New York böyleydi.

360
00:24:12,555 --> 00:24:15,808
Mercer Sanat Merkezi'nde
Dolls'u ve diğerlerini izlerdik

361
00:24:15,892 --> 00:24:17,768
ama özellikle Dolls'u izlerdik.

362
00:24:18,352 --> 00:24:21,105
Sonra birden çöktü.

363
00:24:22,148 --> 00:24:25,526
Bina çöküverdi. O kadar ihmal edilmişti.

364
00:24:25,610 --> 00:24:28,237
"Mercer Sanat Merkezi çöktü." dendiğinde

365
00:24:28,321 --> 00:24:31,115
kimse "Nasıl yani?" demedi. "Ha, çökmüş."

366
00:24:31,199 --> 00:24:34,202
O yıl çöken üç bina vardı.

367
00:24:34,744 --> 00:24:38,414
Kimse ilgilenmediği için yıkıldılar. Yani…

368
00:24:38,498 --> 00:24:41,209
Öyleydi. Hiç düşünmedim.

369
00:24:41,292 --> 00:24:44,795
New York'un iyiye gideceğini
hiç düşünmedim.

370
00:24:44,879 --> 00:24:47,048
New York harikaydı. O yüzden geldim!

371
00:24:47,131 --> 00:24:49,884
Ama temiz diye gelmedim.

372
00:24:50,718 --> 00:24:55,097
Temiz bir yerden geldim. "New York'a
gitmek istiyorum. Tertemiz." demedim.

373
00:24:55,181 --> 00:25:00,186
Güvenli diye gelmedim. Güvenli bir yerden
geldim, tehlikesiz diye gelmedim.

374
00:25:00,269 --> 00:25:04,065
Tehlikede olmaktan mutlu değildim
ama hemen alıştım.

375
00:25:04,148 --> 00:25:06,609
70'lerdeki alışkanlıklarımı koruyorum.

376
00:25:06,692 --> 00:25:11,239
Mesela metroda oturuyorum, millet
çantasını yana koyup orada bırakıyor.

377
00:25:11,322 --> 00:25:14,116
"Deli misiniz?" diyorum.
Onu çalasım geliyor.

378
00:25:14,867 --> 00:25:21,123
Elimde ne olursa olsun…
Kurşunkalem bile olabilir.

379
00:25:21,207 --> 00:25:24,377
Ölesiye yapışıyorum.
"Bu kalemi benden alamazsın."

380
00:25:25,503 --> 00:25:28,673
Yanıma hiçbir şey koymam. Asla!

381
00:25:29,674 --> 00:25:35,304
Bomba sanılır diye değil,
biri onu alır diye! Tabii ki alırlar.

382
00:25:35,388 --> 00:25:37,473
-Elbette.
-Olan bu.

383
00:25:37,557 --> 00:25:40,768
1971 falandı.

384
00:25:40,851 --> 00:25:44,814
Biri arabamın ön camını kırıp…

385
00:25:44,897 --> 00:25:47,358
Liseden beri aynı arabayı kullanıyordum.

386
00:25:47,858 --> 00:25:50,528
Kontrol panelinin üstünden

387
00:25:50,611 --> 00:25:53,906
bir elma ve bir paket sigara almış.

388
00:25:54,740 --> 00:25:57,118
Bir paket sigara o zamanlar 50 sentti.

389
00:25:58,077 --> 00:26:00,121
Bir elma, tek bir elma, on sent.

390
00:26:01,581 --> 00:26:03,374
Polisi aradım.

391
00:26:03,457 --> 00:26:06,836
Aradım çünkü o zamanlar hâlâ sokaktaydılar
ve şöyle dedim,

392
00:26:06,919 --> 00:26:11,507
"Biri ön camımı kırıp
kontrol panelimin üstündekileri almış."

393
00:26:11,591 --> 00:26:13,384
Polis "Ne çalmış?" diye sordu.

394
00:26:13,467 --> 00:26:16,053
"Bir elma
ve bir paket sigara vardı." dedim.

395
00:26:16,137 --> 00:26:18,180
"Ya ne olacaktı?" dedi.

396
00:26:22,435 --> 00:26:26,272
"Bu değerli şeyleri göz önünde bırakırsan

397
00:26:26,355 --> 00:26:29,734
arabanın ön camını kırarlar!
Bunu kim yapmaz?

398
00:26:30,234 --> 00:26:31,611
Geri zekâlı mısın sen?"

399
00:26:37,074 --> 00:26:39,702
Haklı olduğu için onunla tartışmadım.

400
00:26:40,870 --> 00:26:42,997
"Evet, ne olacaktı ki?" dedim.

401
00:26:43,706 --> 00:26:46,459
Şöyle bir manşet atılmıştı,

402
00:26:47,335 --> 00:26:50,212
"Başkan'dan New York'a: Canın cehenneme."

403
00:26:50,296 --> 00:26:52,256
"Ford'dan New York'a: Geber."

404
00:26:52,882 --> 00:26:54,216
Ama kim öldü?

405
00:27:50,564 --> 00:27:53,984
New York eskisi gibi olmasa da

406
00:27:54,068 --> 00:27:57,196
başka yerde yaşamama
izin vereceklerini düşünemiyorum.

407
00:27:58,364 --> 00:28:02,034
Bence bir araya gelirler,
belediye meclisi toplanır

408
00:28:02,118 --> 00:28:06,580
ve derler ki, "Gitmeniz gerektiğini
söylemeye geldik. Burada kalamazsınız."

409
00:28:06,664 --> 00:28:10,710
-Bana böyle yaparlar.
-"Kusura bakma. Gitme vaktin geldi."

410
00:28:59,925 --> 00:29:01,761
Alt yazı çevirmeni: Selen Akhuy