1
00:00:06,027 --> 00:00:07,945
SEBUAH SIRI DOKUMENTARI ASLI NETFLIX

2
00:00:22,209 --> 00:00:23,044
Ya?

3
00:00:23,127 --> 00:00:25,296
Adakah orang di jalanan mengganggu…

4
00:00:25,379 --> 00:00:26,213
Ya.

5
00:00:30,217 --> 00:00:33,220
Jika orang berhenti
di tengah-tengah kesesakan jalan

6
00:00:33,304 --> 00:00:35,389
dan melihat peta mereka atau…

7
00:00:38,809 --> 00:00:41,687
Malangnya, saya takkan cukup masa
untuk menjawab.

8
00:00:42,146 --> 00:00:44,648
Orang di jalanan ganggu saya?
Memang betul.

9
00:00:44,732 --> 00:00:45,816
Inilah sebabnya.

10
00:00:45,900 --> 00:00:49,570
Saya rasa saya patut tulis manifesto.
Saya pernah jadi penulis.

11
00:00:51,322 --> 00:00:53,532
Judulnya ialah,

12
00:00:53,616 --> 00:00:56,702
dan ini ialah nasihat
kepada orang yang disebut tadi,

13
00:00:56,786 --> 00:00:58,162
Pretend It's a City.

14
00:00:59,080 --> 00:01:01,082
Okey? Pretend It's a City.

15
00:01:01,165 --> 00:01:05,377
Saya tak boleh berhenti sekejap
atau berdiri di mana-mana sambil merokok

16
00:01:05,461 --> 00:01:08,172
tanpa sepuluh orang
terus datang bertanya arah.

17
00:01:08,255 --> 00:01:10,674
Saya terkejut dan selalu fikir, "Betul?

18
00:01:10,758 --> 00:01:12,510
Saya nampak mesra bagi awak?"

19
00:01:30,402 --> 00:01:32,947
Ada banyak benda di atas jalan New York.

20
00:01:33,823 --> 00:01:38,160
Ada banyak lintasan pejalan kaki.
Cuma saya saja yang mematuhinya.

21
00:01:38,244 --> 00:01:40,621
Saya selalu jerit pada kereta,
"Awak di lintasan!"

22
00:01:41,539 --> 00:01:43,541
Awak tahu, macamlah mereka peduli.

23
00:01:46,377 --> 00:01:50,131
Ada grafiti di atas jalan.
Ada iklan di atas jalan.

24
00:01:52,091 --> 00:01:55,261
Tapi ada banyak tempat di New York

25
00:01:55,344 --> 00:01:57,972
yang diletakkan plak di atas jalan.

26
00:01:58,055 --> 00:02:00,975
Ia sesuatu yang saya amat sukai

27
00:02:01,058 --> 00:02:05,396
kerana ia bererti mereka berharap
seseorang akan melihatnya.

28
00:02:05,896 --> 00:02:08,941
Saya rasa mereka tak fikir,
"Cuma Fran yang tengok.

29
00:02:09,650 --> 00:02:11,694
Orang lain melihat telefon.

30
00:02:11,777 --> 00:02:15,573
Fran saja, tapi ia berbaloi.
Mari letak plak ini untuknya."

31
00:02:15,656 --> 00:02:20,077
HARTA ESTET HESS YANG TIDAK DIPERUNTUKKAN
UNTUK KEGUNAAN AWAM

32
00:02:23,497 --> 00:02:26,625
Dekat perpustakaan,
ada plak berbeza untuk penulis.

33
00:02:26,709 --> 00:02:29,336
JALAN PERPUSTAKAAN
MERAIKAN SASTERA TERHEBAT DUNIA

34
00:02:29,420 --> 00:02:31,964
Kemudian ada petikan daripada penulis.

35
00:02:32,756 --> 00:02:37,469
Saya rasa agak optimistik untuk fikir
bahawa orang akan baca petikannya.

36
00:02:43,392 --> 00:02:46,729
UCAPAN AWAM OLEH FRAN LEBOWITZ!

37
00:02:46,812 --> 00:02:48,564
Ya? Di belakang.

38
00:02:48,647 --> 00:02:51,650
Hai, Fran.
Saya tak pernah dengar tentang awak.

39
00:02:51,734 --> 00:02:53,819
Itu cara yang baik untuk mula.

40
00:02:59,742 --> 00:03:01,952
- Ya?
- Boleh gambarkan gaya hidup awak?

41
00:03:02,661 --> 00:03:04,246
Gambarkan gaya hidup saya?

42
00:03:04,330 --> 00:03:06,707
Saya jamin, saya tak sebut "gaya hidup".

43
00:03:10,044 --> 00:03:10,878
Tahniah.

44
00:03:10,961 --> 00:03:12,963
Begitulah gambaran saya.

45
00:03:20,679 --> 00:03:22,431
Kenapa awak di New York?

46
00:03:22,514 --> 00:03:24,850
Orang tanya, "Kenapa masih di sini?"

47
00:03:24,934 --> 00:03:27,102
Mana lagi awak mahu cadangkan?

48
00:03:27,895 --> 00:03:30,147
Okey, begini ceritanya.

49
00:03:30,231 --> 00:03:33,692
Jika saya boleh fikirkan tempat lain,
saya akan ke sana.

50
00:03:37,154 --> 00:03:39,657
- Okey. Bagaimana? Inilah dia.
- Boleh.

51
00:03:39,740 --> 00:03:41,283
Baiklah. Mari kita mula.

52
00:03:44,703 --> 00:03:46,288
- Itu dia.
- Alamak. Maaf.

53
00:03:46,372 --> 00:03:50,292
Awak ingat saya kata, jangan benarkan
rakaman dalam kereta atau apartmen awak.

54
00:03:50,376 --> 00:03:54,505
Awak beritahu saya selepas saya merungut
mereka rosakkan kereta saya.

55
00:04:31,792 --> 00:04:34,128
Adakah rungutan mengubah apa-apa?

56
00:04:34,211 --> 00:04:36,171
- Maksud awak, ia membantu?
- Ya.

57
00:04:37,298 --> 00:04:41,677
Jika saya merungut tentang sesuatu,
adakah perkara itu akan berubah?

58
00:04:41,760 --> 00:04:42,594
Ya.

59
00:04:42,678 --> 00:04:45,764
Setakat ini tidak. Tapi saya masih muda.

60
00:04:46,348 --> 00:04:48,684
Saya jumpa pakar psikiatri di parti

61
00:04:48,767 --> 00:04:51,395
dan saya kata kepadanya,

62
00:04:52,813 --> 00:04:55,482
"Tiada kerja lain lebih bosan
daripada kerja awak."

63
00:04:55,566 --> 00:04:58,235
Dia kata, "Awak tak tahu

64
00:04:58,944 --> 00:05:02,406
perasaannya untuk ke sekolah
selama 14 tahun

65
00:05:02,489 --> 00:05:05,492
dan dengar rungutan seharian
tentang bunyi bising.

66
00:05:07,202 --> 00:05:10,497
Itulah rasanya
menjadi pakar psikiatri di New York.

67
00:05:10,581 --> 00:05:14,626
Di tempat lain, orang merungut
tentang ibu dan suami mereka.

68
00:05:14,710 --> 00:05:18,172
Di New York, bunyi bising.
Mereka masuk. Bayar $500.

69
00:05:18,255 --> 00:05:20,257
Mereka merungut tentang bising.

70
00:05:20,341 --> 00:05:22,926
New York tak pernah membosankan.

71
00:05:23,010 --> 00:05:26,305
Dalam erti kata lain,
jika saya sedang menunggu sesuatu,

72
00:05:26,388 --> 00:05:28,432
contohnya kereta api bawah tanah,

73
00:05:28,515 --> 00:05:33,145
atau jika saya duduk dalam kereta api
dan menunggu ia bergerak,

74
00:05:34,605 --> 00:05:36,065
orang melihat telefon.

75
00:05:36,148 --> 00:05:39,318
Beberapa orang membaca, tapi bukan saya.

76
00:05:39,401 --> 00:05:43,322
Saya duduk di sana
dan hanya memerhatikan orang lain.

77
00:05:43,906 --> 00:05:48,994
Kebanyakan masanya, ia menarik.
Amat menarik.

78
00:05:49,078 --> 00:05:50,871
Awak nampak ini di New York.

79
00:05:50,954 --> 00:05:55,626
Orang bukan saja berjalan dan hantar mesej
atau berdiri di tengah jalan saya.

80
00:05:56,835 --> 00:06:01,048
Tapi awak nampak orang buat sesuatu
yang tak pernah saya fikirkan.

81
00:06:01,131 --> 00:06:04,009
Saya tiada telefon
dan tak pernah hantar mesej,

82
00:06:04,093 --> 00:06:07,304
tapi saya yakin
jika saya ada telefon dan hantar mesej,

83
00:06:07,388 --> 00:06:09,890
saya takkan buat begini semasa berjalan.

84
00:06:09,973 --> 00:06:11,308
Beberapa bulan lalu…

85
00:06:11,392 --> 00:06:15,729
Saya tak selalu melihatnya,
tapi ia menonjol di fikiran saya.

86
00:06:16,730 --> 00:06:19,566
Saya nampak budak berbasikal
di Lebuh Ketujuh.

87
00:06:20,567 --> 00:06:22,569
Hantar mesej dengan satu tangan,

88
00:06:22,653 --> 00:06:24,780
makan pizza dengan tangan satu lagi,

89
00:06:24,863 --> 00:06:27,491
dan mengawal basikal dengan sikunya.

90
00:06:27,574 --> 00:06:28,992
Dia gunakan sikunya.

91
00:06:29,076 --> 00:06:31,078
Pastinya, dia hampir langgar saya.

92
00:06:31,161 --> 00:06:33,622
Dia tak sedar, itu sebabnya saya perasan.

93
00:06:33,705 --> 00:06:37,876
Saya terfikir,
"Saya seorang yang setiap hari percaya,

94
00:06:37,960 --> 00:06:41,004
kemungkinan besar
saya akan mati ketika melintas."

95
00:06:41,088 --> 00:06:44,341
Orang ini percaya
tiada apa-apa akan jadi kepadanya."

96
00:06:44,425 --> 00:06:47,553
Jika ketepikan mesej dan piza itu,
saya tetap tak…

97
00:06:47,636 --> 00:06:50,305
Siku yang mengawal basikal itu juga.

98
00:06:50,389 --> 00:06:54,059
Jika saya berbasikal tanpa pegang apa-apa
dan tangan di hendal,

99
00:06:54,143 --> 00:06:57,187
saya takkan berbasikal di Lebuh Ketujuh.
Saya tahu berbasikal.

100
00:06:57,271 --> 00:06:58,772
Saya takkan buat begitu.

101
00:06:58,856 --> 00:07:03,902
Ia mengejutkan saya kerana setiap hari,
berpuluh ribu orang

102
00:07:03,986 --> 00:07:07,531
tak terbunuh di jalanan New York.
Saya tak tahu sebabnya.

103
00:07:07,614 --> 00:07:10,784
Ia menakjubkan
kerana ada berjuta-juta orang.

104
00:07:11,618 --> 00:07:14,037
Saya saja yang melihat arah tuju saya.

105
00:07:14,538 --> 00:07:18,709
Saya saja di seluruh bandar
yang memerhatikan arah saya.

106
00:07:18,792 --> 00:07:20,919
Salah satu perkara terburuk…

107
00:07:21,003 --> 00:07:22,796
Ada banyak perkara yang buruk,

108
00:07:22,880 --> 00:07:27,134
tapi salah satu perkara terburuk
ialah orang New York lupa cara berjalan.

109
00:07:27,676 --> 00:07:30,304
Perkara paling hebat
di New York dahulu ialah

110
00:07:30,387 --> 00:07:33,015
ya, ada ramai orang teruk di jalanan,

111
00:07:33,098 --> 00:07:35,934
tapi setiap orang di jalanan tahu,

112
00:07:36,518 --> 00:07:39,354
jika awak berjalan
menuju ke arah orang lain,

113
00:07:39,438 --> 00:07:41,857
awak ke tepi sikit, mereka ke tepi sikit.

114
00:07:41,940 --> 00:07:45,652
Itu sebabnya semua orang masih hidup
di penghujung hari.

115
00:07:50,491 --> 00:07:53,076
Sekarang, orang tak buat begitu.

116
00:07:53,952 --> 00:07:55,537
Sekarang, saya buat…

117
00:07:55,621 --> 00:07:58,916
Mereka tak buat
kerana sama ada mereka guna telefon

118
00:07:58,999 --> 00:08:01,793
atau mereka mementingkan diri sendiri.

119
00:08:02,294 --> 00:08:06,590
Kadangkala, saya langgar orang
kerana mereka tak beri perhatian.

120
00:08:06,673 --> 00:08:09,510
Saya fikir, "Biar saja dia langgar saya."

121
00:08:09,593 --> 00:08:11,136
Mereka mendongak marah,

122
00:08:11,220 --> 00:08:14,765
saya kata, "Orang lain di lobi hotel.
Bukankah menakjubkan?"

123
00:08:15,224 --> 00:08:16,767
Macam itulah…

124
00:08:16,850 --> 00:08:22,147
Itu sebabnya saya kata,
anggap ia bandar yang ada orang lain.

125
00:08:22,231 --> 00:08:26,401
Anggap ia bandar yang ada orang
selain daripada pelancong.

126
00:08:26,902 --> 00:08:30,572
Orang yang perlu ke sesuatu tempat.

127
00:08:30,656 --> 00:08:34,368
Ke janji temu, agar mereka boleh taja
semua tempat pelancongan.

128
00:08:42,376 --> 00:08:45,379
Times Square
ialah kawasan paling teruk di dunia.

129
00:08:45,462 --> 00:08:47,548
Awak jarang pergi ke Times Square.

130
00:08:47,631 --> 00:08:51,343
Awak ke Times Square
selalunya untuk menonton teater.

131
00:08:51,426 --> 00:08:55,389
Awak fikir, "Saya perlu menonton teater
di Times Square,

132
00:08:55,472 --> 00:08:59,142
jadi saya akan cuba sampai di teater

133
00:08:59,226 --> 00:09:02,187
tanpa bertengkar dengan 75 orang."

134
00:09:02,271 --> 00:09:04,439
Kadangkala saya akan fikir,

135
00:09:04,523 --> 00:09:08,986
apa caranya untuk ke Times Square
tanpa perlu jalan lama di sana

136
00:09:09,069 --> 00:09:12,322
walaupun terpaksa
berjalan mengelilinginya.

137
00:09:12,406 --> 00:09:16,493
"Bagaimana jika saya guna Jalan Ke-125
dan jalan ke bawah?

138
00:09:16,577 --> 00:09:20,372
Saya boleh mengelaknya.
Itu jauh, tapi ia berbaloi."

139
00:09:28,171 --> 00:09:31,800
Pembukaan Phantom of the Opera
merupakan majlis amal AIDS.

140
00:09:32,467 --> 00:09:37,598
Saya jadi ahli jawatankuasanya,
tapi saya tak ingat tugasnya.

141
00:09:38,098 --> 00:09:43,770
Saya dapat tiket pembukaan itu,
jadi saya jemput ibu saya untuk pergi.

142
00:09:44,271 --> 00:09:47,190
Kami dapat tempat duduk yang hebat.

143
00:09:47,274 --> 00:09:50,027
Orang fikir ia hebat.
Di tengah barisan depan.

144
00:09:50,110 --> 00:09:52,779
Saya suka tempat duduk hujung di belakang

145
00:09:52,863 --> 00:09:54,573
supaya mudah keluar.

146
00:09:54,656 --> 00:09:58,535
Jadi apabila saya masuk teater,
saya cari jalan nak keluar.

147
00:09:58,619 --> 00:10:02,456
Tentu saya satu-satunya orang di New York

148
00:10:02,539 --> 00:10:06,376
yang tak baca tentang hal ini
kerana ia sangat penting.

149
00:10:06,460 --> 00:10:08,712
Ketika candelier jatuh dari siling

150
00:10:08,795 --> 00:10:12,341
saya sangka ia jatuh ke atas kami
dan saya menjerit.

151
00:10:12,424 --> 00:10:16,762
Jika Internet wujud ketika itu,
pasti awak boleh melihatnya.

152
00:10:16,845 --> 00:10:20,140
- Fran, awak tak tengok filemnya?
- Tak. Saya fikir…

153
00:10:20,223 --> 00:10:21,767
Ia betul-betul di atas.

154
00:10:21,850 --> 00:10:24,519
Tentu sekali, ibu saya tahu.

155
00:10:24,603 --> 00:10:28,315
Ibu saya kata, "Budak ini
selalu buat masalah. Sampai sekarang."

156
00:10:28,398 --> 00:10:31,318
Saya buat bising, kerana ia jatuh begini.

157
00:10:31,401 --> 00:10:33,028
Saya sangka ia jatuh.

158
00:10:35,155 --> 00:10:37,991
Itu yang saya ingat tentang
Phantom of the Opera,

159
00:10:38,075 --> 00:10:40,994
selain memikirkan betapa teruknya ia.

160
00:10:41,078 --> 00:10:43,580
Awak tahu, "Teruk betul teater ini."

161
00:10:43,664 --> 00:10:48,377
Inilah benda yang saya benci.
Ia seperti Evita.

162
00:10:48,460 --> 00:10:51,922
Robert Stigwood mengadakan acara.

163
00:10:52,464 --> 00:10:55,008
Dia penerbit Evita.

164
00:10:55,092 --> 00:11:00,514
Dia jemput beberapa orang,
lebih kurang 25 orang

165
00:11:00,597 --> 00:11:05,852
ke Hotel Plaza yang ada teater kecil dulu,
bukan macam sekarang.

166
00:11:05,936 --> 00:11:07,396
Saya pergi menontonnya,

167
00:11:07,979 --> 00:11:11,525
dan kemudian, Sigwood tanya pendapat saya
dan saya cakap,

168
00:11:11,608 --> 00:11:12,818
"Awak gila?

169
00:11:13,527 --> 00:11:15,737
Muzikal tentang Eva Perón?

170
00:11:16,238 --> 00:11:18,699
Orang di New York akan ketawakan awak!"

171
00:11:18,782 --> 00:11:19,700
Jangan buat!"

172
00:11:20,409 --> 00:11:21,576
Saya kata begitu.

173
00:11:21,660 --> 00:11:24,913
Inilah sebabnya
saya tak boleh buat duit dalam teater.

174
00:11:24,996 --> 00:11:28,667
Jika kita fikir tentang muzikal Eva Perón,

175
00:11:28,750 --> 00:11:31,670
saya sangat betul.

176
00:11:31,753 --> 00:11:36,133
Saya menontonnya pada satu malam
dengan dua lelaki dari Argentina

177
00:11:36,216 --> 00:11:40,679
dan mereka ketawa begitu kuat
hingga kami hampir diusir keluar.

178
00:11:41,680 --> 00:11:45,016
Saya rasa Evita tak dimainkan lagi.
Tapi ia lama bermain.

179
00:11:45,100 --> 00:11:49,020
Saya pasti setiap kali saya nampak
Stigwood selepas itu, saya kata,

180
00:11:50,272 --> 00:11:52,065
"Saya tetap rasa saya betul."

181
00:11:52,149 --> 00:11:54,484
Untungnya satu juta dolar seminit.

182
00:11:55,485 --> 00:11:57,904
Awak selalu pandang rendah kepada orang?

183
00:11:57,988 --> 00:12:01,074
Pandang rendah?
Maksud awak, adakah saya angkuh?

184
00:12:01,158 --> 00:12:04,119
Ada beberapa keangkuhan
yang saya rasa buruk.

185
00:12:04,202 --> 00:12:07,330
Tentu sekali,
saya tiada keangkuhan itu. Okey?

186
00:12:07,414 --> 00:12:10,542
Keangkuhan yang saya miliki
tiada kaitan dengan,

187
00:12:10,625 --> 00:12:14,379
"Siapa ayah awak?
Awak ke sekolah mana? Membesar di mana?"

188
00:12:14,463 --> 00:12:18,049
Ia berkaitan dengan,
"Awak setuju dengan saya?"

189
00:12:18,842 --> 00:12:21,970
Itulah kaitannya.
Atau, "Awak fikir begitu? Tak."

190
00:12:22,053 --> 00:12:25,557
Walaupun saya tahu orang selalu rasa…

191
00:12:25,640 --> 00:12:29,060
Bukan menyampah, itu terlalu ringan.
Marah terhadap saya.

192
00:12:29,144 --> 00:12:31,730
Ia mengejutkan saya kerana saya tak kisah.

193
00:12:32,230 --> 00:12:35,192
Siapa saya?
Saya buat keputusan untuk awak?

194
00:12:35,275 --> 00:12:37,068
Saya tak berkuasa di sini.

195
00:12:37,152 --> 00:12:40,113
Saya faham orang marah apabila saya kata,

196
00:12:40,197 --> 00:12:44,701
"Buat begini," atau "Ini patut berlaku,"
jika orang fikir saya boleh ubah ia.

197
00:12:44,785 --> 00:12:47,496
Jika saya boleh mengubahnya,
saya takkan marah.

198
00:12:47,996 --> 00:12:53,418
Saya marah kerana saya tiada kuasa,
tapi saya ada banyak pendapat.

199
00:12:57,214 --> 00:13:00,258
Kereta api bawah tanah teruk,
dan ia berbahaya.

200
00:13:01,051 --> 00:13:03,011
Awak ditolak. Awak diasak.

201
00:13:03,094 --> 00:13:07,390
Kadangkala, awak dirompak
dalam kereta api bawah pada siang hari.

202
00:13:11,353 --> 00:13:16,066
Saya masih ingat ketika pengangkutan awam
menjadi kebanggaan New York.

203
00:13:16,149 --> 00:13:17,484
Apa yang berlaku?

204
00:13:18,443 --> 00:13:22,280
Adakah New York lebih baik atau teruk
berbanding waktu awak tiba?

205
00:13:23,073 --> 00:13:26,701
Pada tahun 70-an, awak selalu dengar
betapa teruknya New York.

206
00:13:26,785 --> 00:13:31,164
New York akan muflis.
Saya tak tahu ia sedang berlaku.

207
00:13:31,248 --> 00:13:34,876
Awak seronok. Nampak tikus,
bangku berkecai di taman, grafiti.

208
00:13:34,960 --> 00:13:37,170
- Itulah New York!
- "Seronoknya."

209
00:13:37,254 --> 00:13:38,171
Sebabnya ialah…

210
00:13:38,255 --> 00:13:41,842
"Saya mabuk. Saya nak naik bas itu.
Tak kisah ada grafiti."

211
00:13:41,925 --> 00:13:44,970
Itu rupanya ketika awak tiba,
jadi itulah New York.

212
00:13:45,053 --> 00:13:49,266
Orang tiba sekarang dan fikir,
"New York, kerusi lipat di Times Square."

213
00:13:49,349 --> 00:13:50,767
Apabila ia dikeluarkan,

214
00:13:50,851 --> 00:13:55,313
orang akan fikir, "Mana kerusi lipat?
Itulah New York sebenar."

215
00:14:00,026 --> 00:14:04,865
Awak rasa mereka masih akan ada
Kafe Times Square di tengah jalan?

216
00:14:04,948 --> 00:14:08,034
- Saya tak pasti jika awak tahu, Marty.
- Tak.

217
00:14:08,118 --> 00:14:10,078
Saya tak keluar dari Jalan Ke-57.

218
00:14:10,161 --> 00:14:15,083
Baiklah, 24 jam setiap hari
hinggalah sekarang,

219
00:14:15,166 --> 00:14:19,462
mereka menurap semula
simen yang ada di sana.

220
00:14:19,546 --> 00:14:22,841
Ya, pulau pembahagi
di tengah-tengah Times Square.

221
00:14:22,924 --> 00:14:25,760
Akhirnya, sebelum dia dibuang pejabat,

222
00:14:25,844 --> 00:14:31,725
saya nampak Bloomberg kata,
"Kini, ia kekal!"

223
00:14:32,642 --> 00:14:35,270
Saya fikir, "Kekal? Bodohnya awak."

224
00:14:35,353 --> 00:14:40,233
Apa yang kekal di New York?
Betulkah? Kekal! Ia takkan kekal.

225
00:14:40,317 --> 00:14:43,987
Namun, itulah hari saya dapat tahu.
Berapa harganya? $40 juta.

226
00:14:44,613 --> 00:14:47,741
$40 juta. Bukan Bloomberg yang bayar pun.

227
00:14:47,824 --> 00:14:51,369
Okey? $40 juta, wang pembayar cukai.

228
00:14:51,453 --> 00:14:56,791
$40 juta untuk itu. Okey?
Sebabnya ramai orang New York kata,

229
00:14:56,875 --> 00:14:59,878
"Tak cukup tempat
untuk baring di Times Square."

230
00:14:59,961 --> 00:15:02,380
Ya, mereka bencikannya.

231
00:15:02,464 --> 00:15:04,674
- "Tak tahan!"
- Ya.

232
00:15:04,758 --> 00:15:07,260
"Kami akan pergi.
Kami dah tak tahan lagi."

233
00:15:10,347 --> 00:15:14,809
Jadi jalan-jalan dipenuhi dengan

234
00:15:14,893 --> 00:15:18,104
pasu pokok yang buruk.
Saya tak pasti namanya.

235
00:15:18,188 --> 00:15:21,566
Pokok palsu atau mungkin pokok betul.
Saya pun tak tahu.

236
00:15:21,650 --> 00:15:25,654
Pokok betul, pokok palsu, entahlah.
Kenapa ada pokok di Times Square?

237
00:15:27,155 --> 00:15:30,492
Bukan Times Square saja.
The Bowery. Di seluruh bandar.

238
00:15:30,575 --> 00:15:34,955
Ia di merata-rata tempat.
Pokok, kerusi lipat, hiasan.

239
00:15:35,038 --> 00:15:37,374
Nampak macam apartmen nenek saya.

240
00:15:41,086 --> 00:15:44,464
Awak pun tercari-cari gambar cucunya dan…

241
00:15:46,007 --> 00:15:47,968
piring kecil berisi gula-gula.

242
00:15:49,636 --> 00:15:52,138
Apabila orang New York
tahu tentang potongan belanjawan,

243
00:15:52,222 --> 00:15:55,183
mereka mahu tahu
jika Bandar New York akan hancur.

244
00:15:55,266 --> 00:15:58,853
- Bolehkah kita kata…
- New York takkan hancur.

245
00:15:58,937 --> 00:16:02,315
Bolehkah kita kata
kerajaan New York akan kurang efisien,

246
00:16:02,399 --> 00:16:07,696
jalan lebih kotor, rakyat kurang selamat
daripada kebakaran dan jenayah?

247
00:16:07,779 --> 00:16:12,450
Saya kata Bandar New York takkan musnah.
Bandar New York akan kekal.

248
00:16:13,118 --> 00:16:15,495
Ia masih bandar paling hebat di dunia

249
00:16:15,578 --> 00:16:18,164
dan selepas ini pun, ia tetap memberikan

250
00:16:18,248 --> 00:16:23,461
lebih banyak perkhidmatan kepada rakyatnya
berbanding bandar lain di seluruh dunia.

251
00:16:24,129 --> 00:16:26,965
Saya nak jadi Datuk Bandar New York,

252
00:16:27,048 --> 00:16:29,676
tapi keburukan
menjadi datuk bandar New York

253
00:16:29,759 --> 00:16:31,511
ialah ia tugas yang sukar.

254
00:16:31,594 --> 00:16:34,639
Ia tugas kedua paling sukar di negara ini.

255
00:16:34,723 --> 00:16:36,307
Ia bermula pada awal pagi.

256
00:16:36,391 --> 00:16:39,769
Ia patut dibahagi dua,
saya akan jadi datuk bandar malam.

257
00:16:41,312 --> 00:16:42,605
Saya menawarkan diri.

258
00:16:42,689 --> 00:16:45,525
Orang lain jadi datuk bandar siang.
Saya waktu malam.

259
00:16:46,276 --> 00:16:50,071
Saya mula pada pukul empat petang,
saya kerja sepanjang malam.

260
00:16:50,155 --> 00:16:53,950
Di New York,
banyak perkara berlaku pada lewat malam.

261
00:16:54,576 --> 00:16:57,287
Apa awak akan ubah
tentang New York waktu malam

262
00:16:57,370 --> 00:16:59,622
semasa datuk bandar siang tidur?

263
00:16:59,706 --> 00:17:01,791
Perkara pertama saya akan ubah

264
00:17:01,875 --> 00:17:04,085
ialah sistem kereta api bawah tanah.

265
00:17:04,586 --> 00:17:07,797
Ini perkara pertama
saya akan ubah tentang New York.

266
00:17:07,881 --> 00:17:11,718
Beberapa minggu lalu,
saya pasang stesen radio saya, Berita WNS.

267
00:17:11,801 --> 00:17:15,680
Ada berita tentang kereta api L
iaitu kereta api dari Brooklyn.

268
00:17:15,764 --> 00:17:20,560
"Kereta api L ditutup hari ini
kerana ada bau busuk dalam kereta api L."

269
00:17:20,643 --> 00:17:21,644
Sepanjang hari.

270
00:17:21,728 --> 00:17:24,314
Setiap sepuluh minit, mereka asyik kata,

271
00:17:24,397 --> 00:17:27,025
"Ada bau busuk di kereta api L.
Ia ditutup."

272
00:17:27,108 --> 00:17:31,404
Saya terfikir, "Kereta api bawah tanah
ditutup kerana bau busuk?"

273
00:17:32,572 --> 00:17:34,991
Apakah maksudnya? Okey?

274
00:17:35,075 --> 00:17:39,162
Macam mana ia lebih teruk
daripada baunya yang biasa?

275
00:17:39,245 --> 00:17:41,790
Apakah maksudnya?
Mereka tak tahu puncanya.

276
00:17:41,873 --> 00:17:46,169
Saya terfikir, "Siapa perasan?"
Dalam erti kata lain, kereta api busuk.

277
00:17:46,669 --> 00:17:51,091
Ada orang kata, "Awak tahu, bau kereta api
lebih teruk daripada biasa"?

278
00:17:51,174 --> 00:17:55,970
Mereka berlagak seperti sebelum ini,
baunya macam wisteria di perkampungan Alp.

279
00:17:56,054 --> 00:18:00,391
Sepanjang hari,
"Kami tak jumpa punca bau ini."

280
00:18:00,475 --> 00:18:03,478
Hari semakin berlalu,
sudah lima jam ia ditutup.

281
00:18:03,561 --> 00:18:08,358
Mereka turun untuk uji dan cakap,
"Baunya tak seteruk sebelum ini."

282
00:18:08,441 --> 00:18:10,944
Sudah tentulah. Dah lima jam ia kosong.

283
00:18:11,027 --> 00:18:15,156
Biar saya beritahu punca bau busuk
dalam kereta api L. Penumpangnya!

284
00:18:15,240 --> 00:18:20,411
Okey? Akhirnya, mereka turun
dan kata ada minyak motor bocor.

285
00:18:20,495 --> 00:18:25,041
Ada komen di berita juga
tentang ujian yang mereka jalankan

286
00:18:25,125 --> 00:18:27,127
bahawa ia tak berbahaya.

287
00:18:27,210 --> 00:18:29,546
Tak. Mereka bau minyak motor bagus.

288
00:18:29,629 --> 00:18:32,882
Ia seperti selepas 11 September,
satu jam kemudian,

289
00:18:32,966 --> 00:18:36,719
apabila Christine Whitman
iaitu ketua EPA waktu itu

290
00:18:36,803 --> 00:18:40,557
pergi ke sana dan dia kata,
"Ini okey. Udara ini okey."

291
00:18:40,640 --> 00:18:43,434
Saya ingat saya cakap,
"Bagaimana udaranya okey?

292
00:18:43,518 --> 00:18:44,978
Itu satu penipuan."

293
00:18:45,061 --> 00:18:46,229
Itu bukan…

294
00:18:46,312 --> 00:18:50,024
George Bush ialah presiden,
jadi kita dah biasa dengan penipuan,

295
00:18:50,108 --> 00:18:52,110
tapi saya kata, "Itu mustahil."

296
00:18:52,193 --> 00:18:57,824
Awak boleh bau debu yang orang sebut itu
sejauh 80 blok.

297
00:18:57,907 --> 00:19:00,743
Awak tahu? Tapi dia kata udaranya okey.

298
00:19:00,827 --> 00:19:05,039
Sekarang,
beribu-ribu orang menghidap barah

299
00:19:05,123 --> 00:19:08,084
kerana pertama sekali, ia bukannya debu,

300
00:19:08,793 --> 00:19:11,421
dan ia tak okey.

301
00:19:13,798 --> 00:19:18,469
- Seronok melihat bandar tenang…
- Ia tenang kerana tiada orang.

302
00:19:20,305 --> 00:19:23,391
Bandar New York senyap begini?
Ada sesuatu berlaku.

303
00:19:24,267 --> 00:19:27,562
Saya ingat betapa sunyinya
bandar ini pada 11 September.

304
00:19:27,645 --> 00:19:30,940
Maksud saya,
jika awak tak tinggal di sana.

305
00:19:31,566 --> 00:19:34,027
Selain itu, Bandar New York hanya senyap…

306
00:19:34,110 --> 00:19:36,779
Saya tinggal di Midtown.
Ia tak pernah senyap.

307
00:19:36,863 --> 00:19:39,741
Ia ketika mereka umumkan
keputusan OJ Simpson.

308
00:19:39,824 --> 00:19:42,577
Seluruh bandar sedang menonton televisyen,

309
00:19:42,660 --> 00:19:45,413
dan seluruh bandar senyap sunyi…

310
00:19:47,248 --> 00:19:48,958
hingga keputusan diumumkan.

311
00:19:49,918 --> 00:19:51,336
Apa benda lain awak nak?

312
00:19:51,419 --> 00:19:54,881
Saya mahu ada sut getah Godzilla
yang kami nak buat.

313
00:19:57,050 --> 00:20:00,220
Ishirō Honda!
Kita akan pijak seluruh bandar.

314
00:20:00,303 --> 00:20:02,055
Baik, awak berjalan-jalan…

315
00:20:02,138 --> 00:20:06,100
Itu Sungai Hudson? Itu Sungai Timur.
Jadi jika apa-apa langgar awak…

316
00:20:06,184 --> 00:20:10,730
Saya lebih risau jika saya langgar,
bukan benda lain langgar saya.

317
00:20:11,606 --> 00:20:15,693
Ada perbezaan antara model ini
berbanding New York sekarang?

318
00:20:15,777 --> 00:20:16,861
Ada apa-apa…

319
00:20:16,945 --> 00:20:19,697
Semasa saya tiba di sini tak lama dahulu,

320
00:20:19,781 --> 00:20:22,200
saya cari bangunan kediaman saya.

321
00:20:22,283 --> 00:20:23,952
Ketika ia dibina,

322
00:20:24,035 --> 00:20:26,788
bangunan kediaman saya ialah tiga gudang

323
00:20:26,871 --> 00:20:30,250
yang dijadikan apartmen
dan saya berjaya menjumpainya.

324
00:20:31,292 --> 00:20:34,963
Awak rasa apa yang awak selalu rasa.
Saya patut beli sepuluh.

325
00:20:36,589 --> 00:20:40,301
Saya pujuk anak kawan saya
untuk pindah balik ke New York dari LA.

326
00:20:40,385 --> 00:20:43,346
Dia kata, "Saya nak pindah semula,
tapi tak mampu."

327
00:20:43,429 --> 00:20:44,973
Saya kata, "Pindah balik.

328
00:20:45,056 --> 00:20:48,142
Percayalah.
Tiada siapa mampu tinggal di New York."

329
00:20:48,226 --> 00:20:52,188
Tiada siapa mampu tinggal di New York.
Namun, ada lapan juta orang.

330
00:20:54,399 --> 00:20:56,734
Macam mana kami buat? Kami tak tahu!

331
00:20:58,361 --> 00:20:59,737
Ia misteri bagi kami.

332
00:21:02,991 --> 00:21:04,242
Kami tak tahu.

333
00:21:05,368 --> 00:21:08,871
Itulah masalahnya.
Kami tak tahu, namun kami masih di sini.

334
00:21:09,831 --> 00:21:13,376
Jadi awak boleh pindah
tanpa tahu cara untuk hidup di sini

335
00:21:13,459 --> 00:21:16,796
dan awak akan buat
apa-apa saja untuk tinggal di sini.

336
00:21:17,380 --> 00:21:18,756
Ia semudah itu.

337
00:21:19,632 --> 00:21:20,466
Okey.

338
00:21:21,509 --> 00:21:25,930
Apabila meninggalkan New York
atau jika tinggal di tempat lain sebentar,

339
00:21:26,014 --> 00:21:28,683
awak sedar betapa mudahnya hidupan harian.

340
00:21:28,766 --> 00:21:33,229
Pada mulanya,
awak pindah ke apartmen, awak fikir,

341
00:21:34,689 --> 00:21:36,858
"Mana kedai dobi? Boleh saya cari?"

342
00:21:36,941 --> 00:21:39,944
Kadangkala tak pernah jumpa.
Kadangkala tak ada!

343
00:21:40,028 --> 00:21:41,446
Kadangkala awak pergi…

344
00:21:41,529 --> 00:21:44,991
Saya tahu saya hanya perlu bergaduh
tiga bulan lagi,

345
00:21:45,074 --> 00:21:47,452
saya tak boleh masuk ke sini lagi.

346
00:21:47,535 --> 00:21:49,829
Kemudian awak fikir, di tempat lain,

347
00:21:49,912 --> 00:21:53,833
orang cuma ambil cucian mereka
dan pergi ke kedai dobi.

348
00:21:53,916 --> 00:21:56,044
Ia cuma tugasan kecil.

349
00:21:56,794 --> 00:22:00,757
Tapi semuanya di New York
sentiasa berterusan.

350
00:22:00,840 --> 00:22:03,760
Semuanya di New York adalah satu operasi.

351
00:22:03,843 --> 00:22:05,428
Ia masalah luar biasa.

352
00:22:05,511 --> 00:22:09,849
Jadi awak sedar
betapa sukarnya untuk tinggal di New York

353
00:22:09,932 --> 00:22:13,061
hingga apabila ditanya,
"Kenapa tinggal di New York?"

354
00:22:13,144 --> 00:22:14,771
awak tak boleh jawab,

355
00:22:14,854 --> 00:22:19,317
tapi awak pandang hina terhadap orang
yang tak berani tinggal di sini.

356
00:22:19,817 --> 00:22:22,820
"Awak tinggal
di tempat yang semuanya mudah,

357
00:22:22,904 --> 00:22:25,073
orang melayan awak dengan baik,

358
00:22:25,156 --> 00:22:27,575
tiada sesiapa cuba menipu awak.

359
00:22:27,658 --> 00:22:29,577
Itu kehidupan dewasa bagi awak?"

360
00:22:30,870 --> 00:22:34,832
Saya terkejut kerana ramai orang
yang berusia 20-an sekarang

361
00:22:35,333 --> 00:22:37,001
datang kepada saya dan kata,

362
00:22:37,085 --> 00:22:41,506
"Fran, saya mahu tinggal di New York
pada tahun 70-an. Nampak seronok."

363
00:22:41,589 --> 00:22:43,466
Saya tahu dengan pasti.

364
00:22:43,549 --> 00:22:47,387
Pada usia 20-an, saya tak menemui
orang lebih tua dan kata,

365
00:22:47,470 --> 00:22:52,433
"Saya nak tinggal di New York
pada tahun 30-an." Tak pernah. Jadi…

366
00:22:52,517 --> 00:22:54,811
Mereka tahu saya di sini ketika itu,

367
00:22:55,812 --> 00:22:57,230
saya jadi seperti saksi.

368
00:22:57,313 --> 00:23:01,818
Jika awak meminati Perang Saudara
dan nampak Abraham Lincoln,

369
00:23:01,901 --> 00:23:04,445
awak fikir, "Dia ada. Biar saya tanya."

370
00:23:05,696 --> 00:23:08,116
Jika anda tiada tempahan, tunggu di luar.

371
00:23:09,117 --> 00:23:13,955
Kami akan menyanyi
tentang budak lelaki di New York.

372
00:23:16,999 --> 00:23:20,670
Bagi kebanyakan orang
yang taraf kewangannya seperti saya,

373
00:23:20,753 --> 00:23:23,840
pemanasan ialah isu besar.
Kami selalu bincangkannya.

374
00:23:23,923 --> 00:23:26,884
Saya akan pergi ke kelab Max's
untuk bertemu orang.

375
00:23:26,968 --> 00:23:29,429
Tapi saya tanya, "Ada sistem pemanasan?"

376
00:23:29,971 --> 00:23:32,890
Saya anggap itu
sesuatu yang amat menggoda.

377
00:23:32,974 --> 00:23:35,768
Tiba-tiba,
dia bertukar menjadi Brigitte Bardot.

378
00:23:35,852 --> 00:23:38,396
"Ada sistem pemanasan? Mari kita pergi."

379
00:24:01,794 --> 00:24:05,506
New York Dolls hebat
dan tak ramai yang menonton mereka.

380
00:24:05,590 --> 00:24:08,092
Mereka menyanyi
di Pusat Seni Mercer yang tiba-tiba…

381
00:24:10,136 --> 00:24:12,472
telah roboh. Begitulah keadaan New York.

382
00:24:12,555 --> 00:24:16,601
Kami selalu ke Pusat Seni Mercer
untuk melihat Dolls dan orang lain

383
00:24:16,684 --> 00:24:17,810
tapi terutamanya Dolls.

384
00:24:18,352 --> 00:24:21,105
Kemudian, suatu hari, ia tiba-tiba roboh.

385
00:24:22,148 --> 00:24:25,526
Bangunan itu runtuh.
Itulah tahap pengabaiannya.

386
00:24:25,610 --> 00:24:28,279
Apabila orang kata,
"Pusat Seni Mercer roboh,"

387
00:24:28,362 --> 00:24:31,240
tiada orang kata, "Apa?"
Mereka kata, "Ia roboh."

388
00:24:31,324 --> 00:24:34,202
Tiga bangunan roboh pada tahun itu.

389
00:24:34,744 --> 00:24:38,414
- Ia roboh kerana ia tidak dijaga.
- Tidak dijaga, ya.

390
00:24:38,498 --> 00:24:41,209
Itu perkara biasa.
Saya tak pernah terfikir.

391
00:24:41,292 --> 00:24:44,795
Banyak yang saya fikir,
tapi bukannya New York semakin baik.

392
00:24:44,879 --> 00:24:47,798
New York hebat, itu sebabnya saya datang!

393
00:24:47,882 --> 00:24:49,884
Saya tak datang kerana ia bersih.

394
00:24:50,635 --> 00:24:53,012
Tempat asal saya bersih. Saya tak fikir,

395
00:24:53,095 --> 00:24:55,097
"Saya nak ke New York. Ia bersih."

396
00:24:55,181 --> 00:24:57,266
Saya tak datang kerana ia selamat.

397
00:24:57,350 --> 00:25:00,269
Tempat asal saya selamat.
Saya tak datang kerana ia bahaya.

398
00:25:00,353 --> 00:25:04,023
Saya tak gembira berada dalam bahaya,
tapi saya biasakan diri.

399
00:25:04,106 --> 00:25:06,609
Saya ada semua tabiat
daripada tahun 70-an.

400
00:25:06,692 --> 00:25:08,486
Contohnya, saya dalam kereta api,

401
00:25:08,569 --> 00:25:11,239
nampak orang tinggalkan beg
di sebelah mereka.

402
00:25:11,322 --> 00:25:14,283
Saya fikir, "Awak gila?"
Saya pun mahu mencurinya.

403
00:25:14,867 --> 00:25:21,123
Tak kira apa-apa pun
yang saya pegang, mungkin pensel.

404
00:25:21,207 --> 00:25:24,377
Saya genggam.
"Awak tak dapat ambil pensel ini."

405
00:25:25,503 --> 00:25:28,756
Saya takkan tinggalkan
apa-apa di sebelah saya. Takkan!

406
00:25:29,674 --> 00:25:33,135
Bukan kerana saya takut
orang fikir ia bom,

407
00:25:33,219 --> 00:25:36,055
tapi seseorang akan mengambilnya!
Sudah tentu.

408
00:25:36,138 --> 00:25:37,473
Itulah yang berlaku.

409
00:25:37,557 --> 00:25:40,768
Pada tahun 1971 atau sekitar waktu itu,

410
00:25:40,851 --> 00:25:44,689
ada orang pecahkan
cermin depan kereta saya

411
00:25:44,772 --> 00:25:47,400
yang saya masih miliki
dari sekolah menengah.

412
00:25:47,858 --> 00:25:50,528
Dia ambil dari papan pemuka

413
00:25:50,611 --> 00:25:54,115
sebiji epal dan sepaket rokok
yang ada di atas papan pemuka.

414
00:25:54,740 --> 00:25:57,118
Sepaket rokok berharga 50 sen dahulu.

415
00:25:58,077 --> 00:26:00,121
Sebiji epal, sepuluh sen.

416
00:26:01,581 --> 00:26:03,374
Saya panggil polis.

417
00:26:03,457 --> 00:26:06,836
Saya panggil mereka
kerana mereka meronda dan saya kata,

418
00:26:06,919 --> 00:26:11,465
"Ada orang pecahkan cermin
dan curi barang dari papan pemuka saya."

419
00:26:11,549 --> 00:26:13,384
Polis tanya, "Apa yang dicuri?"

420
00:26:13,467 --> 00:26:16,053
Saya jawab, "Epal dan sepaket rokok."

421
00:26:16,137 --> 00:26:18,264
Dia kata, "Apa yang awak jangkakan?

422
00:26:22,435 --> 00:26:26,272
Jika awak tinggalkan barang berharga
di tempat yang boleh dilihat,

423
00:26:26,355 --> 00:26:30,151
tentulah mereka pecahkan cermin awak!
Siapa yang tak pecahkan?

424
00:26:30,234 --> 00:26:31,611
Awak bodoh?"

425
00:26:37,074 --> 00:26:39,869
Dia betul,
jadi saya tak bertengkar dengannya.

426
00:26:40,870 --> 00:26:43,080
Saya sedar, "Ya, apa awak jangkakan?"

427
00:26:43,706 --> 00:26:46,459
Ada tajuk utama berita yang menyebut,

428
00:26:47,335 --> 00:26:50,212
"Presiden kepada New York: Pergi jahanam."

429
00:26:50,296 --> 00:26:52,256
Ya. "Ford kepada New York: Pergi mati."

430
00:26:52,882 --> 00:26:54,216
Sekarang, siapa mati?

431
00:27:50,564 --> 00:27:53,984
Saya juga rasa,
walaupun New York tak seperti dulu,

432
00:27:54,068 --> 00:27:57,029
mereka takkan benarkan
saya tinggal di tempat lain.

433
00:27:58,364 --> 00:28:02,034
Mereka akan bermesyuarat,
tubuhkan majlis perbandaran

434
00:28:02,118 --> 00:28:06,580
dan beritahu saya, "Awak perlu pergi.
Awak tak boleh tinggal di sini."

435
00:28:06,664 --> 00:28:10,710
- Saya dibuat begitu.
- "Maaf. Masa untuk awak pergi."

436
00:28:59,925 --> 00:29:02,219
Terjemahan sari kata oleh Liyana Osman