1
00:00:06,006 --> 00:00:07,916
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:11,928 --> 00:00:14,008
Herkesin sadece bir hayatı var.

3
00:00:14,097 --> 00:00:17,057
Ama kitaplarda sayısız hayat var.
Sayısız şey var.

4
00:00:17,142 --> 00:00:22,272
Bence muazzam zengin olmanın bir yolu.
Belki bu yüzden parayı hiç umursamadım.

5
00:00:22,355 --> 00:00:25,225
Çünkü okumaya başlar başlamaz
zengin oluyorsunuz.

6
00:00:25,316 --> 00:00:29,896
O derece zengin ki hep okuyabilseniz
para düşünmeye vakit kalmaz.

7
00:00:29,988 --> 00:00:32,158
Para teferruattır, okumak devasadır.

8
00:00:35,660 --> 00:00:39,080
Boğucu bir politik doğruculuk içindeyiz
der misiniz?

9
00:00:39,164 --> 00:00:43,254
Boğucu bir politik doğruculuk içinde
olup olmadığımızı soruyor.

10
00:00:43,334 --> 00:00:45,844
Cevabım şudur, ben rahat nefes alıyorum.

11
00:01:25,627 --> 00:01:26,797
Nereye oturayım?

12
00:01:26,878 --> 00:01:30,088
Masa masa gezeceğiz.
Masayı sen seçeceksin.

13
00:01:30,173 --> 00:01:32,013
Sana en çok hangisi uyarsa.

14
00:01:32,926 --> 00:01:35,346
-Şuraya çekelim. Nasıl oldu?
-Güzel.

15
00:01:36,721 --> 00:01:38,101
Gerçi yemekler berbat.

16
00:01:40,141 --> 00:01:45,691
KÜTÜPHANE HİZMETLERİ

17
00:01:45,772 --> 00:01:48,862
Okumak zevk işidir.
Ben böyle olduğuna inanırım.

18
00:01:48,942 --> 00:01:50,192
Zevk meselesidir.

19
00:01:50,276 --> 00:01:55,816
Elinizin altında kitapların olduğu
bir ortamda büyürseniz

20
00:01:55,907 --> 00:01:58,987
ister evde olsun
ister sizi kütüphaneye götürsünler

21
00:01:59,077 --> 00:02:01,287
veya okulunuzdaki kütüphane olsun,

22
00:02:01,371 --> 00:02:05,501
bazıları okumayı sevebilir,
başlayabilir, bazıları da sevmeyebilir.

23
00:02:06,000 --> 00:02:08,590
Sadece zevk meselesi olduğuna inanıyorum.

24
00:02:08,670 --> 00:02:13,050
Okumak bana, onu öğrenir öğrenmez
inanılmaz bir şey gibi gelmişti.

25
00:02:13,550 --> 00:02:14,930
Dünya âdeta…

26
00:02:15,552 --> 00:02:18,602
Öncesinde de mutluydum.
Çocukluğum çok mutlu geçti.

27
00:02:18,680 --> 00:02:20,140
Ama okumak şey gibiydi…

28
00:02:20,890 --> 00:02:24,440
Dünyam milyarlarca kat büyüdü işte.

29
00:02:24,519 --> 00:02:28,309
Okumanın amacı bir bakıma buydu
ama artık değil.

30
00:02:28,398 --> 00:02:30,438
Artık insanlar hep şöyle diyor…

31
00:02:32,360 --> 00:02:36,530
"Benim gibiler hakkında kitap yok.
Kitapta kendimi bulamıyorum."

32
00:02:36,614 --> 00:02:37,914
Bana göre de şöyle…

33
00:02:37,991 --> 00:02:41,161
"Kitapta kendini buldun mu?"
Ben hep "hayır" diyorum.

34
00:02:41,244 --> 00:02:45,294
Kitabın işlevi ayna olmak değil ki.
Kapı açması gerekiyor.

35
00:02:46,624 --> 00:02:47,504
Bence yani.

36
00:02:47,584 --> 00:02:51,844
Bir kitapta kendimi bulabileceğimi
hiç düşünmedim. Aklımdan bile geçmedi.

37
00:02:54,174 --> 00:02:58,894
Çocukken bile hiç böyle düşünmedim.
Okumayı öğrenince ona âşık oldum.

38
00:02:59,554 --> 00:03:03,934
Eskiden "sıradan okur" diye
hayalî bir kişilik vardı.

39
00:03:05,268 --> 00:03:08,608
-Ne oldu ki ona?
-Yerini "sıradan yazar" aldı.

40
00:03:10,398 --> 00:03:11,818
Sence de öyle değil mi?

41
00:03:11,900 --> 00:03:14,860
Bence insanlar eskiden
kitaplara daha açıktı.

42
00:03:14,944 --> 00:03:17,664
Sence de öyle mi?
Gerçek anlamda soruyorum.

43
00:03:19,741 --> 00:03:22,291
Evet, bence sorun etmezlerdi

44
00:03:22,869 --> 00:03:26,409
veya belki de
alternatif bir dünya veya evren

45
00:03:27,248 --> 00:03:30,168
veya hayal gücü arayışı içindeydiler.

46
00:03:30,251 --> 00:03:35,261
Bunu bana daha önce de söylemiştin
ve sanırım sandığımdan daha doğru.

47
00:03:36,257 --> 00:03:42,097
Çoğu okur gerçekten de
kendi hayatının bir kopyasını arıyor.

48
00:03:42,180 --> 00:03:43,260
Evet, kendisinin.

49
00:03:43,348 --> 00:03:45,808
Bence okur bir bakıma…

50
00:03:45,892 --> 00:03:48,772
Yazdığım kitapların okuru benim.

51
00:03:48,853 --> 00:03:52,653
Sensin ama diğer okurlar değil.
Sana bunu anlatmaya çalışıyorum.

52
00:03:53,566 --> 00:03:55,646
Diğer okurların sen değiller.

53
00:03:56,361 --> 00:03:57,491
Evet, öyleler.

54
00:03:58,696 --> 00:04:04,326
Sen, "biz" diyorsun. Bana şöyle demiştin,
"Fran, sen yazarken 'siz' diyorsun."

55
00:04:04,911 --> 00:04:07,251
Bir yazımı vermiştim, tek öneri yaptın.

56
00:04:07,330 --> 00:04:11,460
"Burada 'siz' demişsin
ama 'siz' dememelisin.

57
00:04:11,542 --> 00:04:13,212
'Biz' demelisin."

58
00:04:13,753 --> 00:04:16,973
"Neden?" dedim.
"Okuru içeriye davet eder." dedin.

59
00:04:17,048 --> 00:04:19,838
"Okuru davet etmek istemiyorum ki." dedim.

60
00:04:20,760 --> 00:04:24,350
"Ben bilerek 'siz' diyorum." dedim.

61
00:04:25,682 --> 00:04:27,392
"Hostes değilim ki!" dedim.

62
00:04:31,813 --> 00:04:34,073
"Hostes değilim, savcıyım." dedim.

63
00:04:35,942 --> 00:04:38,742
Hostes sensin,
okuru davet etmek istiyorsun.

64
00:04:38,820 --> 00:04:40,280
-Evet.
-Evet.

65
00:04:40,363 --> 00:04:42,993
-Çok uğraşıyorum. Gelin!
-Çünkü sence…

66
00:04:43,074 --> 00:04:44,494
Hadi gelin.

67
00:04:55,336 --> 00:04:58,336
Yakın zamanda
bir stenografi sözlüğü satın aldım.

68
00:04:59,716 --> 00:05:02,176
Belirli tür kitapları alabilirsem alırım.

69
00:05:02,260 --> 00:05:05,600
Bir de sözlükleri.
Düzinelerce sözlüğüm var.

70
00:05:06,347 --> 00:05:08,177
Hiç stenografi sözlüğü görmemiştim.

71
00:05:08,766 --> 00:05:12,396
Bildiğimden değil,
bu sözlükten bende olmadığı için aldım.

72
00:05:12,478 --> 00:05:15,608
Bazen buradayken,
aynısı Strand için de geçerli,

73
00:05:15,690 --> 00:05:20,190
eski kitap alınan bu iki yerde de
kitaplar açılırken bulundum.

74
00:05:20,278 --> 00:05:21,608
Bunda da Strand'de de.

75
00:05:21,696 --> 00:05:24,406
Kitabın fiyatını sorduğumda
bana şey derler,

76
00:05:24,490 --> 00:05:26,490
"Bunu nereden buldunuz? Siz…"

77
00:05:26,576 --> 00:05:30,246
"Şu masanın altına girdim."
"Oraya girmemeniz gerekiyor."

78
00:05:30,330 --> 00:05:33,790
Ama stenografi sözlüğünü bulup
tezgâha götürdüğümde

79
00:05:33,875 --> 00:05:36,955
kadın dedi ki,
"Sizin alacağınızı tahmin etmiştim."

80
00:05:37,670 --> 00:05:41,380
Bir kitapçıya gitmekle kitap sipariş etmek
apayrı şeyler.

81
00:05:41,966 --> 00:05:45,006
Bilgisayarım yok
ama bir arkadaştan rica ediyorum,

82
00:05:45,094 --> 00:05:46,684
"Amazon'dan şunu alır mısın?"

83
00:05:46,763 --> 00:05:49,353
Ama kitabı bilmem gerekir ki
aynı şey değil.

84
00:05:49,432 --> 00:05:53,192
Kitapçıda dolandığınızda,
"Bu ne? Şu ne?" diye düşünürsünüz.

85
00:05:53,269 --> 00:05:54,769
Bir şeyler bulursunuz.

86
00:05:54,854 --> 00:05:59,324
Hatırlıyorum da Fourth Avenue'da
bir sürü sahaf vardı eskiden.

87
00:05:59,942 --> 00:06:02,902
Muhtemelen
sahipleri kadar ayakta kalmışlardır

88
00:06:02,987 --> 00:06:06,027
-çünkü o adamlar kitap satmazdı.
-Evet, öyleydi.

89
00:06:06,115 --> 00:06:08,525
Tozlu kitaplarına gömülmüş tozlu adamlar.

90
00:06:08,618 --> 00:06:12,998
Köşede otururlardı.
İçeri girerdin, ters ters bakarlardı.

91
00:06:13,081 --> 00:06:16,581
Mesela eline bir kitap alıp…

92
00:06:16,667 --> 00:06:17,587
"Bu ne kadar?"

93
00:06:19,754 --> 00:06:22,974
Fourth Avenue'da
artık sadece Strand kaldı, başka yok.

94
00:06:24,884 --> 00:06:28,854
Bu bina, bir bakıma bir direniş noktası…
Bina hâlinde direniyor.

95
00:06:29,514 --> 00:06:32,394
Kitapçının da sahibi olan bina sahiplerine

96
00:06:32,475 --> 00:06:35,185
çok büyük paralar teklif ettiklerini
biliyorum.

97
00:06:35,269 --> 00:06:36,649
Milyonlarca dolar.

98
00:06:37,230 --> 00:06:39,520
Kitap satarak o kadar para kazanılmaz,

99
00:06:39,607 --> 00:06:42,107
1925'te satmaya başlamış olsanız bile.

100
00:06:42,193 --> 00:06:43,493
Satmayı reddettiler.

101
00:06:44,779 --> 00:06:47,699
Kitapçılık
asla zenginliğe giden yol olmadı.

102
00:06:47,782 --> 00:06:51,332
İnsanlar kitapları sevdikleri için
kitapçı açıyorlardı.

103
00:06:51,411 --> 00:06:54,661
O yüzden her kitapçının
belirli bir tarzı vardı.

104
00:06:54,747 --> 00:06:58,997
Bilinmesi gereken kitapçılar vardı.
Yasa dışı olduklarından değil,

105
00:06:59,085 --> 00:07:02,125
bir binanın beşinci katında olduklarından.

106
00:07:02,213 --> 00:07:06,183
Biri şey derdi, "12th Street'teki
şu binanın beşinci katında

107
00:07:06,259 --> 00:07:08,139
komünist kitapçı var."

108
00:07:08,761 --> 00:07:13,641
Tamam mı? Bu iş belli ki
asla çok getirisi olan bir iş değildi

109
00:07:13,724 --> 00:07:18,354
ve ben hiç komünist olmadım ama dedim ki,
"Öyle mi? Kitaplarına bir bakayım."

110
00:07:18,438 --> 00:07:20,818
Aldım da çünkü komünist kitabım yoktu.

111
00:07:20,898 --> 00:07:23,648
"Evimde hiç komünist kitap yok."
diye düşündüm.

112
00:07:23,734 --> 00:07:24,614
Sonra okudum.

113
00:07:25,736 --> 00:07:28,446
Komünizm, iyi yazarları yok diye de çöktü.

114
00:07:36,497 --> 00:07:37,617
BİLGİ, IŞIKTIR.

115
00:07:37,707 --> 00:07:41,207
HERHANGİ BİR KONUDAKİ BİR BİLGİ
ÖZÜNDE IŞIKTIR.

116
00:07:47,967 --> 00:07:51,097
KİTAPLAR, DÜNYANIN EN KIYMETLİ ZENGİNLİĞİ

117
00:07:51,179 --> 00:07:55,019
VE NESİLLER İLE ULUSLARA BIRAKILACAK
EN UYGUN MİRASTIR.

118
00:07:55,099 --> 00:07:59,019
EVREN, HİKÂYELERDEN MEYDANA GELİR,
ATOMLARDAN DEĞİL.

119
00:08:13,326 --> 00:08:15,616
İnsanlarda hâlâ kitap olmalı. Artık…

120
00:08:15,703 --> 00:08:18,373
Şöyle bir şey var,
artık kimseye veremiyorsun.

121
00:08:19,624 --> 00:08:21,924
Eskiden her yıl kitaplarımı tarardım.

122
00:08:22,001 --> 00:08:24,711
İstemediklerimi kime versem alırdı.

123
00:08:24,795 --> 00:08:28,295
Her okul, herhangi bir okulun kütüphanesi.

124
00:08:28,841 --> 00:08:32,301
Artık kimse almıyor çünkü yer kaplıyorlar.

125
00:08:32,386 --> 00:08:38,726
Ben kesinlikle, su götürmez şekilde,
herhangi bir kitabı atmaktan acizim.

126
00:08:38,809 --> 00:08:43,399
Hiçbir kitabı atamam.
Benim için bir insanı atmak gibi bir şey.

127
00:08:43,481 --> 00:08:47,571
Kitap yerine atmak isteyeceğim
çok daha fazla insan var bu arada.

128
00:08:47,652 --> 00:08:51,492
Bence bir insana en yakın olan şey
bir kitaptır.

129
00:08:51,572 --> 00:08:53,872
O yüzden kitap atamam.

130
00:08:53,950 --> 00:08:59,830
-Bazen çöpte kitap görüyorum da korkunç!
-Çok fena.

131
00:08:59,914 --> 00:09:03,674
Hakkında berbat şeyler yazmış
bir eleştirmen olsa da veremezsin.

132
00:09:03,751 --> 00:09:06,961
Daha başından kitap olmaması gereken
çöp olsa bile.

133
00:09:07,046 --> 00:09:10,166
Onlardan da alıyorum bu arada,
tepeleme yığıyorum.

134
00:09:10,258 --> 00:09:13,968
Bana kim gelse onlara bakar, ben de…

135
00:09:14,053 --> 00:09:18,143
Evimde bazı kitap tepecikleri var.
"Al. Hangisini istersen, lütfen."

136
00:09:18,224 --> 00:09:20,814
"Bu ilginçmiş." Aslında değil ama "Al!"

137
00:09:21,269 --> 00:09:24,609
-Yeni, genç yazarları çok okur musunuz?
-Okurum.

138
00:09:24,689 --> 00:09:28,189
-Çok okur musunuz?
-Okurum, evet. En çok yaptığım şeydir.

139
00:09:28,276 --> 00:09:29,936
Âdeta bir kitap kurduyum.

140
00:09:30,027 --> 00:09:32,607
Okuyacağınız kitapları nasıl seçiyorsunuz?

141
00:09:32,697 --> 00:09:36,487
Sırf iyilerine bile odaklansanız
okuyamayacağınız kadar çok var.

142
00:09:36,576 --> 00:09:39,036
Gerçi gittikçe zorlaşıyor ama her zaman

143
00:09:39,120 --> 00:09:42,830
"Ne? Onu okumadın mı?" diyen
benden büyük arkadaşlarım olmuştur.

144
00:09:43,332 --> 00:09:44,752
Söylerlerdi, okurdum.

145
00:09:44,834 --> 00:09:48,634
Bir de eskiden kitapçılarda dolaşırdım
ama artık pek kalmadı.

146
00:09:49,630 --> 00:09:53,010
Sürekli aklımda bu soru vardır.
Biri bir kitap önerirse

147
00:09:53,092 --> 00:09:56,052
ve iyi bir öneri olduğunu düşünürsem
onu alırım.

148
00:09:56,137 --> 00:09:57,887
Biri bana bir kitap önerirse

149
00:09:57,972 --> 00:10:00,852
ve ben o kitabı sevmezsem
ya da hiç sevmezsem

150
00:10:00,933 --> 00:10:03,193
önereni bundan mesul tutarım.

151
00:10:03,853 --> 00:10:08,233
Mesela bir defasında birine bağırmıştım,
arayıp bağırmıştım.

152
00:10:08,316 --> 00:10:12,356
Bir kitaba yorum yaptığı için.
Kitabı, o yorum yaptı diye almıştım.

153
00:10:12,445 --> 00:10:14,445
Kitapçıdaydım, kitabı duymamıştım.

154
00:10:14,530 --> 00:10:18,280
Çok iyi bir yazar olan o adamın
yorumunu gördüm. Kitabı aldım.

155
00:10:18,367 --> 00:10:21,247
Kitabı okudum. Korkunç bir kitaptı.

156
00:10:21,329 --> 00:10:25,999
Adamı aradım, "Neyin var senin?
Kitabı şimdi okudum." dedim.

157
00:10:26,083 --> 00:10:28,923
"Yazarını tanıyorum da." demesin mi?

158
00:10:29,003 --> 00:10:29,883
Dedim ki…

159
00:10:31,172 --> 00:10:33,132
Dedim ki, "Bir dahakine beni ara.

160
00:10:33,215 --> 00:10:37,175
'Fran, kitapta yorumumu göreceksin
ama iyi değil.' de."

161
00:10:37,261 --> 00:10:38,641
Bazı kitaplar var.

162
00:10:38,721 --> 00:10:42,891
Özellikle,
ısrarla çok önerilen bazı kitaplar oluyor.

163
00:10:42,975 --> 00:10:45,515
Herkes yazarına dâhi falan diyor.

164
00:10:45,603 --> 00:10:48,363
Kitabı alıyorum. Baskılara boyun eğiyorum.

165
00:10:48,439 --> 00:10:51,439
"Nasıldı?" diyorlar.
"Çok iyi değil mi? Okudun mu?"

166
00:10:51,525 --> 00:10:55,565
O an fark edip diyorum ki, "Bir kısmını."
"Ne? Beğenmedin mi?"

167
00:10:55,655 --> 00:11:00,025
"Hayır." diyorum. "Daha da kötüsü,
okumakta olduğumu unutmuşum."

168
00:11:00,117 --> 00:11:01,487
Bence en kötüsü bu.

169
00:11:01,577 --> 00:11:05,747
Bence okumakta olduğunu unutmak,
öfkeyle kapatmaktan beter.

170
00:11:05,831 --> 00:11:08,081
Ama öfkeyle kapatmadım, kenara koydum.

171
00:11:08,167 --> 00:11:10,957
Telefon çaldı
veya yemek vakti geldi işte neyse,

172
00:11:11,045 --> 00:11:14,125
ve o sırada
kitabı okumakta olduğumu unuttum.

173
00:11:16,008 --> 00:11:17,548
Burası soybilim bölümü mü?

174
00:11:17,635 --> 00:11:18,835
Soybilim, evet.

175
00:11:18,928 --> 00:11:21,718
Ailen buraya ne zaman göçmüş?
Birkaç kitap var.

176
00:11:21,806 --> 00:11:23,466
Italians to America.

177
00:11:23,557 --> 00:11:25,977
1910. 1909.

178
00:11:26,060 --> 00:11:28,810
Nerede olduklarını unutmuşum, çok vardı.

179
00:11:28,896 --> 00:11:31,606
-Norveçliler. Kimin umurunda?
-Kimin umurunda?

180
00:11:32,108 --> 00:11:36,568
40 yaşının altındaki insanların
kesinlikle hiçbir şeyleri yok.

181
00:11:37,363 --> 00:11:39,453
Hiç. Kitap yok, plak yok.

182
00:11:39,532 --> 00:11:42,082
Şu aletlerde tutuyorlar. Hepsi o alette.

183
00:11:42,868 --> 00:11:45,828
Hayır. Nerede gördüm ki onu?

184
00:11:48,249 --> 00:11:51,209
-Mayflower Families.
-Mayflower Families, 12 cilt.

185
00:11:51,919 --> 00:11:54,299
O gemiyi hep küçük hayal etmişimdir.

186
00:11:54,380 --> 00:11:57,930
-Çok küçüktü.
-İçinde birkaç beyaz Anglosakson vardır.

187
00:11:58,008 --> 00:12:00,508
Ailem o yüzden o gemiye binmemiş olmalı.

188
00:12:00,594 --> 00:12:02,304
"Çok kalabalık!" demişlerdir.

189
00:12:02,805 --> 00:12:08,475
"Biz iyisi mi birkaç yüzyıl bekleyelim.
Doğruca Ellis Adası, New York'a gideriz."

190
00:12:09,895 --> 00:12:11,225
Şurası. Nasıl oldu da…

191
00:12:11,313 --> 00:12:12,773
-İşte.
-İtalyanlar mı?

192
00:12:12,857 --> 00:12:15,397
Evet. Italians to America.

193
00:12:16,026 --> 00:12:18,606
-Neredesin?
-1893, 1895.

194
00:12:19,572 --> 00:12:22,872
-Hangi yıl geldiklerini biliyor musun?
-1910 sanırım.

195
00:12:23,826 --> 00:12:27,036
1903, 1904, 1905.

196
00:12:27,830 --> 00:12:28,660
1905.

197
00:12:29,707 --> 00:12:34,747
Maalesef çok yakın zamanda gelmişsiniz.
Daha kayıtlara geçirmemişler.

198
00:12:42,803 --> 00:12:45,853
Bitti. Masa oyunlarına bayılırım efendim.

199
00:12:48,684 --> 00:12:53,814
Sakıncası yoksa, burada bulaşıcı hastalık
ve rahatsızlıklara bakmıyor muydunuz?

200
00:12:55,733 --> 00:13:00,283
Maalesef hanımefendi, zekâ yoksunluğunun
genetik olarak aktarıldığı

201
00:13:00,362 --> 00:13:02,702
bilimsel olarak kanıtlanmış durumda.

202
00:13:02,782 --> 00:13:05,242
Yani bir nevi bulaşıcı hastalık.

203
00:13:06,202 --> 00:13:10,372
Ortalamanın altındakilerin
vatandaşlarımıza karışmasını engelliyoruz.

204
00:13:12,166 --> 00:13:13,496
Pek modern bir vizyon.

205
00:13:15,336 --> 00:13:17,586
-Yeni Dünya filmini bilir misin?
-Evet.

206
00:13:17,671 --> 00:13:19,171
-Çok iyiydi.
-Bence de.

207
00:13:19,256 --> 00:13:22,546
Göçmenler hakkında
bilmediğim pek çok şey öğrendim.

208
00:13:22,635 --> 00:13:27,845
Ellis Adası'ndaki girişin
bu kadar zorlu olduğunu bilmiyordum.

209
00:13:27,932 --> 00:13:30,982
Gerçi büyük büyükbabamın
Rusya'dan geldiğinde

210
00:13:31,644 --> 00:13:33,694
konjonktivit nedeniyle

211
00:13:34,897 --> 00:13:38,477
orada bekletildiğini biliyorum.

212
00:13:39,318 --> 00:13:44,238
Tabii mutlaka o güzelim gemide kapmıştır.
Mayflower'da değil.

213
00:13:44,323 --> 00:13:45,163
Tabii.

214
00:13:45,241 --> 00:13:49,451
O zamanlar antibiyotikle tedavi ediliyor
ama antibiyotik yok.

215
00:13:49,537 --> 00:13:52,617
O yüzden ona,
"Karantinada kalmalısın." demişler.

216
00:13:52,706 --> 00:13:54,626
Bulaşıcı olduğunu biliyorlarmış.

217
00:13:55,125 --> 00:13:58,795
"Şu kadar günde geçerse sorun yok.
Geçmezse geri gidersiniz."

218
00:13:59,380 --> 00:14:00,460
Evet.

219
00:14:00,548 --> 00:14:03,928
Neyse ki iyileşmiş
ve girmesine izin vermişler.

220
00:14:04,009 --> 00:14:06,799
İnsanlar geri çevrilmiş
ve hayatları değişmiş.

221
00:14:06,887 --> 00:14:08,967
-Göz iltihabı gibi şeylerden.
-Evet.

222
00:14:09,723 --> 00:14:10,563
Aşağı bak.

223
00:14:11,267 --> 00:14:12,097
Yukarı bak.

224
00:14:13,018 --> 00:14:13,848
Aşağı.

225
00:14:14,478 --> 00:14:15,308
Yukarı.

226
00:14:15,813 --> 00:14:19,233
Lower East Side'dan
dalgalar hâlinde göçmenler geçmiş.

227
00:14:19,316 --> 00:14:23,026
Sırf Yahudiler de değil.
İtalyanlar ve pek çok başka millet.

228
00:14:23,737 --> 00:14:27,367
Ama şu an Lower East Side'da
Tenement Museum diye bir yer var.

229
00:14:27,449 --> 00:14:32,539
Kötü yaşam şartlarını sergileyen bir müze!
İçinde verem salgını falan mı var? Nedir?

230
00:14:32,621 --> 00:14:35,251
Ne koyarsın ki o müzeye?
Anlatabiliyor muyum?

231
00:14:35,332 --> 00:14:38,672
Kötü yaşam şartları müzesiymiş.
Bu özleniyor mu? Sanmam.

232
00:14:38,752 --> 00:14:42,092
Tamam da o evlerde küvet mutfaktaydı.
Hadi ama…

233
00:14:42,172 --> 00:14:44,802
Yani, bana şey gibi geliyor…

234
00:14:45,593 --> 00:14:48,183
Bilemiyorum. Bana absürt geliyor açıkçası.

235
00:14:48,262 --> 00:14:50,972
İnsanlar elbette ziyaret etsin bu arada.

236
00:14:51,056 --> 00:14:55,266
Bu şartlardan bihaber olan gençler
gidip görse fena mı olur?

237
00:14:55,352 --> 00:14:58,692
Göçmenlerin, büyükannemlerin,
annemlerin yaşamlarını.

238
00:14:58,772 --> 00:15:04,572
Bu dönem hakkında o insanların yazdığı
çok iyi roman ve kitaplar var.

239
00:15:04,653 --> 00:15:09,663
Çok daha zengin bir resmini çiziyorlar.
Tabii hiç resimleri olmasa da.

240
00:15:09,742 --> 00:15:12,332
Müzede görebildikleri için
iyidir herhâlde.

241
00:15:12,912 --> 00:15:15,292
-Evet.
-Yani, bir şeye bakmak

242
00:15:15,372 --> 00:15:18,832
bir şeyi okumaktan daha kolay,
daha rahattır sanırım.

243
00:15:18,918 --> 00:15:21,918
Ama böyle bir müze,
o deneyimin kendisi değildir.

244
00:15:26,926 --> 00:15:28,796
Okumayacağınız yazar var mı?

245
00:15:29,553 --> 00:15:34,023
Henry Roth'ın
kız kardeşiyle yattığı ortaya çıktı.

246
00:15:34,099 --> 00:15:35,849
Korkunç bir şeydi.

247
00:15:36,602 --> 00:15:41,022
Ama bu, onu okumama engel olmaz.
Tabii aynı hissiyatla okuyamazsınız.

248
00:15:41,607 --> 00:15:47,107
Öte yandan, Henry Roth öncesinde de
pastoral şiirler yazan sakin biri değildi.

249
00:15:47,196 --> 00:15:50,946
Şöyle, bir yazarı okuduğumda
ben bilirim ki…

250
00:15:51,033 --> 00:15:56,463
Kurgu yazarı olsa bile, o düşüncelerin
durduk yere çıkmadığını bilirim.

251
00:15:56,538 --> 00:15:59,878
Şöyle değildi,
"Henry Roth ne kadar da iyi bir adam."

252
00:15:59,959 --> 00:16:03,459
Önceden de öyle düşünmüyordum.
Ama bence büyük bir yazardır.

253
00:16:03,545 --> 00:16:05,205
Onu okumayı bırakmam.

254
00:16:06,173 --> 00:16:10,303
Hayatta olsa
belki onunla konuşmayı keserdim.

255
00:16:10,844 --> 00:16:13,104
Ama adam öldü

256
00:16:14,181 --> 00:16:15,981
ve onu yine de okumalısınız.

257
00:16:17,309 --> 00:16:21,229
Yani, mesela James Levine.
Büyük bir sanatçı.

258
00:16:21,313 --> 00:16:23,733
Çok ama çok büyük bir sanatçı.

259
00:16:23,816 --> 00:16:28,696
Suçlamalara inanmadığımı söylemiyorum.
Diyelim ki yüzde yüz doğru olsunlar.

260
00:16:28,779 --> 00:16:34,789
Tamam, işi Metropolitan Opera'yı
yönetmek olan biri olduğundan

261
00:16:34,868 --> 00:16:37,958
evet, onu kovmak zorundalar. Bunu anlarım.

262
00:16:38,038 --> 00:16:41,668
Ama kayıtlarını arşivden çıkarmak zorunda…

263
00:16:41,750 --> 00:16:42,840
Neden?

264
00:16:42,918 --> 00:16:44,668
İşte bunu anlamıyorum.

265
00:16:44,753 --> 00:16:48,093
"Buradan yine para kazanacak."
fikrinden ötürü mü?

266
00:16:48,173 --> 00:16:51,183
Eserleri yine de çok iyi.
Adam çok büyük sanatçı.

267
00:16:51,260 --> 00:16:52,090
İşte…

268
00:16:53,345 --> 00:16:55,555
İnsanları çalıştıkları yerden kovmak…

269
00:16:55,639 --> 00:16:58,019
Kötü şeyler yapan insanlar kovulmalı.

270
00:16:58,100 --> 00:17:00,480
Hele ki onun itham edildiği şeyleri.

271
00:17:01,395 --> 00:17:07,105
Ama insanların kitaplarını okumamak
ya da müziklerini dinlememek ya da…

272
00:17:07,192 --> 00:17:08,072
Bana…

273
00:17:09,486 --> 00:17:10,896
Çok anlamsız geliyor.

274
00:17:12,072 --> 00:17:17,372
"Artık yaptıklarını düşünmeden
kayıtlarını dinleyemezsin." diyorlar.

275
00:17:17,453 --> 00:17:19,543
Siz dinleyemeseniz de ben dinlerim.

276
00:17:24,251 --> 00:17:26,921
Ben daha küçükken, yedi sekiz yaşındayken,

277
00:17:27,004 --> 00:17:29,094
annem bana bunu aldı.

278
00:17:29,173 --> 00:17:31,593
Adı, Six Little Cooks olan bu kitabı.

279
00:17:32,092 --> 00:17:35,602
Bunun bana ait bir şey olacağına
inanamadım.

280
00:17:36,221 --> 00:17:38,681
Bu düşünce beni hâlâ biraz sarsar.

281
00:17:38,766 --> 00:17:42,226
Çünkü gördüğünüz gibi çok hoş, çok güzel.

282
00:17:42,311 --> 00:17:45,861
Ayrıca,
sanırım 1900'de yayımlandığı için de.

283
00:17:45,939 --> 00:17:50,859
Bu kadar önemli gözüken bir şeyin
bana ait olduğuna inanamıyordum.

284
00:17:51,403 --> 00:17:54,203
Bana şu açıdan çok önemli gözüküyordu,

285
00:17:54,281 --> 00:17:57,531
bir müze veya kütüphanede bulunacak
bir şey gibiydi.

286
00:17:58,494 --> 00:18:02,124
Bu kitabı çok seviyorum
ve bu kitabın başına bir şey gelse

287
00:18:02,206 --> 00:18:04,456
kalbim paramparça olur.

288
00:18:05,209 --> 00:18:09,049
Yedi yaşında bir çocuğa ait
mükemmel durumda bir kitap bu.

289
00:18:09,129 --> 00:18:12,089
Kitaplarıma hep böyle özen göstermişimdir.

290
00:18:12,174 --> 00:18:15,764
Hatırlıyorum da bir defasında,
aynı yaşlardayken,

291
00:18:15,844 --> 00:18:20,854
bir Nancy Drew kitabı okurken
onu yere düşürdüm ve yerden alıp öptüm.

292
00:18:21,558 --> 00:18:23,518
Annem, "Ne yaptın öyle?" dedi.

293
00:18:23,602 --> 00:18:26,732
Ben de, "Kitabı yere düşürürsen
öpmen gerekir." dedim.

294
00:18:27,314 --> 00:18:29,444
"Kim söyledi sana bunu?" dedi.

295
00:18:29,525 --> 00:18:31,895
Sinagogda söylemişlerdi.

296
00:18:31,985 --> 00:18:36,155
Dua kitabını düşürürsen, adı neyse işte,
onu öpmen gerekiyordu.

297
00:18:36,240 --> 00:18:38,330
Annem, "Her kitabı değil." dedi.

298
00:18:42,788 --> 00:18:46,578
İlk yazılarınızdan biri
Interview dergisi için bir köşeydi

299
00:18:46,667 --> 00:18:48,627
ve buna bir süre devam edip…

300
00:18:48,710 --> 00:18:51,170
İsmi, I Cover the Waterfront mıydı?

301
00:18:51,255 --> 00:18:54,925
Hayır, Interview için ilk köşem
The Best of the Worst'dü,

302
00:18:55,008 --> 00:18:56,508
film eleştirisi yapardım.

303
00:18:57,052 --> 00:18:59,562
B sınıfı bile denmeyecek filmleri
yazardım.

304
00:18:59,638 --> 00:19:03,268
American International Pictures'ın
filmleriydi çoğu.

305
00:19:03,350 --> 00:19:06,770
Belirli bir tarz filmde uzmandılar,
ben de o tarza âşıktım.

306
00:19:06,854 --> 00:19:09,444
New York'ta dağıtımcılara gösterilirdi.

307
00:19:09,523 --> 00:19:12,783
Bunlara ben de giderdim.
Birkaç yıl bu köşeyi yazdım.

308
00:19:12,860 --> 00:19:15,400
I Cover the Waterfront'a sonra başladım.

309
00:19:16,405 --> 00:19:19,905
Daha kapsayıcıydı.
Her konuda yazıyordum, sırf film değil.

310
00:19:20,450 --> 00:19:21,740
O kitaptan bende var.

311
00:19:22,286 --> 00:19:25,536
-Hangisi?
-70'lerdeki Interview yazılarının olduğu.

312
00:19:25,622 --> 00:19:28,382
-Film eleştirilerim var onda.
-Doğru, evet.

313
00:19:28,458 --> 00:19:31,168
-The Best of the Worst.
-Evet, doğru.

314
00:19:31,253 --> 00:19:33,513
-Bütün o AIP filmleri var.
-Evet.

315
00:19:33,589 --> 00:19:37,839
Onları New York'ta hiç göstermediler.
Belki 42nd Street'te.

316
00:19:37,926 --> 00:19:40,756
Araçla girilen sinema sahiplerine
izletirlerdi.

317
00:19:41,346 --> 00:19:44,636
Çünkü daha çok
o sinemalarda gösterilirlerdi.

318
00:19:44,725 --> 00:19:46,845
1600 Broadway'de gösterim olurdu.

319
00:19:46,935 --> 00:19:49,515
-Hatırlıyor musun o odayı?
-Harika odaydı.

320
00:19:49,605 --> 00:19:53,355
-Çok kirliydi.
-Adımı AIP'nin listesine yazdırmıştım.

321
00:19:53,442 --> 00:19:57,532
Sırf bu filmleri izleyebilmek için.
Sonra hep onları yazmaya başladım.

322
00:19:58,822 --> 00:20:03,702
Çünkü onları yazmak daha eğlenceliydi.
Çünkü derdim eleştirmen olmak değildi.

323
00:20:03,785 --> 00:20:07,075
Derdim,
yazacak eğlenceli bir şeyler bulmaktı.

324
00:20:07,164 --> 00:20:09,084
-Öyleydiler.
-İnanılmazdılar.

325
00:20:09,166 --> 00:20:11,076
-Sen de yaptın bir tane.
-Yaptım.

326
00:20:11,585 --> 00:20:13,415
-Soygun ve Aşk.
-Eleştirmiştim.

327
00:20:13,503 --> 00:20:14,803
-İzledin mi?
-Hayır.

328
00:20:14,880 --> 00:20:17,930
Çok net hatırlıyorum
çünkü Soygun ve Aşk'ı çektiğini

329
00:20:18,008 --> 00:20:21,798
yakın zamanda öğrendiğimde,
"Eleştirmiştim, hatırlıyorum." dedim.

330
00:20:21,887 --> 00:20:23,597
Senin çektiğini bilmiyordum.

331
00:20:24,181 --> 00:20:26,561
-Evet.
-Interview'da yazma deneyiminizden

332
00:20:26,642 --> 00:20:28,812
ve Andy Warhol'dan bahseder misiniz?

333
00:20:29,770 --> 00:20:34,020
Yani, ne diyeceğimi pek bilemiyorum.
Çok uzun zaman önceydi.

334
00:20:34,608 --> 00:20:38,198
Interview'a yazmaya başladığımda
çok gençtim. 20 yaşındaydım.

335
00:20:38,737 --> 00:20:44,737
Interview'a sanırım 11 yıl boyunca yazdım.
Oldukça uzun bir süre.

336
00:20:44,826 --> 00:20:47,576
Andy ile hiç anlaşamazdım.

337
00:20:48,914 --> 00:20:50,424
O da benimle anlaşamazdı.

338
00:20:51,792 --> 00:20:53,792
Öldüğünden beri çok daha başarılı.

339
00:20:58,090 --> 00:21:02,390
Nasıl mı biliyorum? Çünkü ölmeden
iki hafta önce tüm Warhol'larımı sattım.

340
00:21:05,347 --> 00:21:08,727
Dairemin bakım masraflarını
ödemek için sattım.

341
00:21:10,143 --> 00:21:12,983
Yani sadece emlak konusunda
kötü karar almıyorum.

342
00:21:15,232 --> 00:21:18,032
Bana sorarsanız, Andy bence o yüzden öldü.

343
00:21:20,237 --> 00:21:21,777
Bahse varım şöyle dedi…

344
00:21:22,572 --> 00:21:23,662
"Eh!"

345
00:21:24,199 --> 00:21:26,289
Tabii ölür ölmez fiyatlar fırladı.

346
00:21:31,957 --> 00:21:36,667
Bana kalırsa New York'taki değişimin
en sembolik örneği şudur.

347
00:21:36,753 --> 00:21:41,433
Bir zamanlar bütün gece,
günde 24 saat, sonsuza dek açık kalan

348
00:21:41,508 --> 00:21:46,428
Columbus Circle'daki koca gazete standının
şu an bisiklet kiralamacısı olması.

349
00:21:50,767 --> 00:21:53,267
New York'un görünümü tamamen değişti.

350
00:21:53,353 --> 00:21:56,903
Eskiden New York'un her yerinden
basılı gazete fışkırırdı.

351
00:21:57,899 --> 00:22:00,149
Su olukları, çöp kutuları…

352
00:22:00,235 --> 00:22:03,355
Times Square'da
hepsinin biriktiği yeri hatırlasana.

353
00:22:03,447 --> 00:22:06,447
İnsanlar attığı için
tüm şehirden gazete fışkırırdı.

354
00:22:06,533 --> 00:22:09,083
Milyarlarca gazete.
İnsanlar her gün atardı.

355
00:22:09,161 --> 00:22:10,451
Oluklarda birikirdi.

356
00:22:10,537 --> 00:22:12,907
Bütün çöp kutuları gazeteyle dolardı.

357
00:22:12,998 --> 00:22:16,248
Bütün metro koltuklarında olurdu.
Yerlerde gezinirlerdi.

358
00:22:16,335 --> 00:22:19,705
Artık metroda
nadiren gazete okuyan birine rastlıyorsun.

359
00:22:19,796 --> 00:22:22,006
-Eskiden her şey oydu.
-Her şey. Evet.

360
00:22:22,090 --> 00:22:25,390
Ama metroda
gerçek kitap okuyanları görebiliyorsun.

361
00:22:25,469 --> 00:22:29,219
Milyonlarcasını değil
ama bazı insanları görüyorsun

362
00:22:29,306 --> 00:22:30,966
ve bu insanlar genelde genç.

363
00:22:31,058 --> 00:22:33,688
Çoğunlukla
20 yaşlarında gençler diyebilirim.

364
00:22:33,769 --> 00:22:37,149
Çocukları o yaşta olan editörüme sordum.

365
00:22:37,230 --> 00:22:41,530
"Çocukların, Kindle mıdır nedir,
ondan mı kitap okuyor?"

366
00:22:41,610 --> 00:22:44,490
"Hayır, çocuklarım kitap okuyor." dedi.

367
00:22:44,571 --> 00:22:47,281
Dedi ki, "Okuyanlar daha çok…"

368
00:22:47,366 --> 00:22:49,866
Kindle dışında bir şey daha var.
Her neyse.

369
00:22:50,369 --> 00:22:53,659
O aletten okuyanlar
daha çok kırk veya ellilerinde.

370
00:22:53,747 --> 00:22:58,997
Yani, bazen anlayamıyorum.
İnsanlar ne okuyor, hep görmek isterim.

371
00:22:59,086 --> 00:23:02,626
Bu, benim için son derece önemli.
Ne okuyorsun?

372
00:23:03,840 --> 00:23:08,350
Ama herhangi bir kitap olur.
Kitaba bakıp, "Bunu kim okur?" desem bile.

373
00:23:08,428 --> 00:23:09,718
Neyse, kitap okuyor.

374
00:23:11,056 --> 00:23:12,216
Aman oku da…

375
00:23:26,947 --> 00:23:29,237
Merhaba, buradan kitap alan oluyor mu?

376
00:23:29,741 --> 00:23:30,951
Buradan mı? Hayır.

377
00:23:31,034 --> 00:23:32,874
-Hayır. Almazlar tabii.
-Hayır.

378
00:23:32,953 --> 00:23:35,583
Times Square'da kitap satmak
uygun olur mu?

379
00:23:35,664 --> 00:23:38,584
-Kitaba haksızlık olur.
-Evet, öyle.

380
00:23:39,459 --> 00:23:42,379
-Gerçi kitaba laf düşmez sanırım.
-İncitici olur.

381
00:23:43,213 --> 00:23:46,593
Kitap satmıyorsan ki eminim satmıyorsun,
niye buradasın?

382
00:23:46,716 --> 00:23:48,176
Tişört mü satıyorsun?

383
00:23:48,260 --> 00:23:51,560
-Çok çanta satıyoruz. Kitap da satılıyor.
-Evet.

384
00:23:52,431 --> 00:23:55,391
Harika bir kitaptır bu.
Çocuklara hep alırım.

385
00:23:55,475 --> 00:23:56,685
Çok iyi kitaptır.

386
00:23:59,062 --> 00:24:02,022
Hanımlar beyler, karşınızda Fran Lebowitz!

387
00:24:05,944 --> 00:24:08,414
Metropolitan Life mı,
Social Studies mi önce?

388
00:24:08,488 --> 00:24:10,318
-Metropolitan Life.
-Sonra diğeri.

389
00:24:10,407 --> 00:24:14,037
Nükteli denemelerden oluşan
son derece eğlenceli derlemeler.

390
00:24:14,119 --> 00:24:15,409
-İkisi de.
-Doğru.

391
00:24:15,495 --> 00:24:19,245
Peki kaç defa
öyle veya böyle tekrar basıldılar?

392
00:24:19,833 --> 00:24:22,843
-Farklı formatlarda üçer dörder defa.
-Üç veya dört.

393
00:24:22,919 --> 00:24:25,919
-Şimdi de çocuk kitabı. Bir ilk, değil mi?
-Doğru.

394
00:24:26,006 --> 00:24:28,336
Hiç yeni bir şey yazacak mısınız?

395
00:24:28,425 --> 00:24:29,795
-Bu yeni.
-Panda kitabı mı?

396
00:24:29,885 --> 00:24:31,635
-Evet.
-Ama çocuklar için.

397
00:24:31,720 --> 00:24:34,600
-Roman yazıyorum.
-Altı yıl önce de yazıyordunuz.

398
00:24:34,681 --> 00:24:36,431
-Altı yıl önce…
-Hayır.

399
00:24:36,516 --> 00:24:40,516
Roman yazıyor olmam gerekiyordu
ama somurtmak için on yıl ara verdim.

400
00:24:42,397 --> 00:24:44,357
-Somurtmak için on yıl mı?
-Evet.

401
00:24:45,066 --> 00:24:48,646
Peki bu manada
istediklerinizi gerçekleştirebildiniz mi?

402
00:24:48,737 --> 00:24:50,157
Somurtmam bitmek üzere.

403
00:24:50,238 --> 00:24:52,908
-Acaba şeyden muzdarip misiniz?
-Evet.

404
00:24:52,991 --> 00:24:53,831
Peki.

405
00:24:58,830 --> 00:25:02,710
New York Public Library'nin
bir buzdolabı mıknatısında alıntınız var.

406
00:25:03,126 --> 00:25:04,786
-Yarım alıntı.
-Yarım alıntı.

407
00:25:05,295 --> 00:25:08,165
Yarım alıntı şöyle,
"Konuşmadan önce düşün,

408
00:25:08,256 --> 00:25:10,336
düşünmeden önce oku." Gerisi ne?

409
00:25:10,425 --> 00:25:13,465
Çok eski olduğundan
hatırladığım kadarıyla şöyle…

410
00:25:13,553 --> 00:25:17,933
Bu, ta 1978'de
Newsweek için yazdığım bir şey.

411
00:25:18,558 --> 00:25:22,978
Tamam mı? Bu arada Newsweek 1978'de
çok önemli bir yayındı.

412
00:25:23,104 --> 00:25:26,614
Arkasında
Sıra Bende adında bir sayfa vardı.

413
00:25:27,108 --> 00:25:31,028
O sayfaya yazı yazması için
farklı kişilere davet giderdi.

414
00:25:31,112 --> 00:25:34,202
1978'de ilk kitabım çıktıktan sonra
bana davet geldi.

415
00:25:34,282 --> 00:25:37,082
Annemler buna inanamadı. Şey oldular…

416
00:25:38,078 --> 00:25:39,448
"Senden mi istediler?"

417
00:25:41,039 --> 00:25:44,709
Ailem Newsweek alırdı
çünkü çoğu Yahudi Time almazdı.

418
00:25:45,877 --> 00:25:51,587
Çünkü Time'ın sahibi Henry Luce'tu.
Yahudi karşıtlığıyla bilinirdi.

419
00:25:51,675 --> 00:25:55,425
Ama Life alırlardı,
aynı kişiye ait olduğu gözlerinden kaçmış.

420
00:25:55,512 --> 00:25:57,012
Ama Newsweek alırlardı.

421
00:25:57,097 --> 00:26:00,097
Newsweek'in sayfasını
ben yazacağım, dedim.

422
00:26:00,183 --> 00:26:01,643
"Nasıl yani? Sen mi?"

423
00:26:02,435 --> 00:26:04,265
Anlamlandıramıyorlardı.

424
00:26:05,522 --> 00:26:07,022
Ergenlere hitaben yazdım.

425
00:26:07,107 --> 00:26:10,737
Ergenler için
farklı yönlendirmeler içeriyordu.

426
00:26:11,570 --> 00:26:14,160
Yapmaları gereken farklı şeyleri yazdım.

427
00:26:15,073 --> 00:26:17,453
Ve sanırım lafın tamamı şöyleydi…

428
00:26:19,786 --> 00:26:22,536
"Konuşmadan önce düşün.
Düşünmeden önce oku.

429
00:26:22,622 --> 00:26:26,332
Kendi uydurmadığın bir şey üzerine
kafa yorma fırsatı bulursun.

430
00:26:26,418 --> 00:26:30,048
Her yaş için akıllıca bir adım,
özellikle de 17 yaşındaysan

431
00:26:30,130 --> 00:26:33,680
ve sinir bozucu çıkarımlar yapmaya
en müsait dönemindeysen."

432
00:26:35,176 --> 00:26:38,096
TONI MORRISON'UN DEĞERLİ HATIRASINA

433
00:26:50,191 --> 00:26:52,821
Bulunduğumuz mekân olan The Players Club,

434
00:26:52,902 --> 00:26:56,662
kendisi de aktör olan
Edwin Booth tarafından satın alınmış

435
00:26:56,740 --> 00:26:59,530
ve bir noktada
The Players Club'a dönüştürülmüş.

436
00:26:59,618 --> 00:27:02,498
Öldüğünde de binayı kulübe bırakmış.

437
00:27:03,622 --> 00:27:05,672
Ama küçük kardeşi…

438
00:27:06,791 --> 00:27:08,541
John Wilkes Booth'muş.

439
00:27:09,169 --> 00:27:11,759
Yani kardeşi Abraham Lincoln'ı öldürmüş.

440
00:27:12,547 --> 00:27:15,967
Ve yukarıda da bir mektup var…

441
00:27:16,051 --> 00:27:18,721
Mektubun aslı değil, kopyası.

442
00:27:18,803 --> 00:27:21,773
Mektubu bir gazete için kaleme almış.

443
00:27:21,848 --> 00:27:24,308
"Sevgili yurttaşlarım" diye başlıyor.

444
00:27:24,392 --> 00:27:26,902
Kardeşi adına özür diler gibi.

445
00:27:26,978 --> 00:27:29,768
Bu mektubu okurken
kendi kendime şöyle düşündüm.

446
00:27:29,856 --> 00:27:32,776
"Kardeşlerinden şikâyetçi
çok insan tanırım."

447
00:27:32,859 --> 00:27:36,029
Hatta kardeşi olan hemen herkes
şikâyetçidir.

448
00:27:36,112 --> 00:27:38,662
Ama o mektubu okuduğumda şöyle düşündüm,

449
00:27:39,449 --> 00:27:41,619
"Nasıl bir kardeşin olursa olsun…"

450
00:27:42,118 --> 00:27:46,618
Mesela kendine şöyle diyebilirsin,
"Evet, kardeşim borçlarını hiç ödemez."

451
00:27:46,706 --> 00:27:49,416
ya da, "Kardeşim dedikoducudur." vesaire.

452
00:27:49,501 --> 00:27:52,251
Ama her zaman kendine şöyle diyebilirsin,

453
00:27:52,337 --> 00:27:55,337
"Hiç değilse
kardeşim, Abraham Lincoln'ı öldürmedi."

454
00:28:00,053 --> 00:28:04,683
Eminim Edwin Booth da arkadaşlarının
kardeşlerinden yakınmasını dinlemiştir.

455
00:28:04,766 --> 00:28:06,306
Kardeşi, Lincoln'ı öldürene dek.

456
00:28:06,393 --> 00:28:10,863
Eminim ki o andan sonra ne zaman biri,
"Kardeşim para ödünç…" dese,

457
00:28:10,939 --> 00:28:15,609
"Sus. Kardeşi, Lincoln'ı öldürdü.
O konuyu açma." diye araya girmişlerdir.

458
00:28:15,694 --> 00:28:20,624
İşte o yüzden her zaman
daha beter sorunları olan biri vardır.

459
00:28:22,701 --> 00:28:23,871
-Tamam.
-Bitti mi?

460
00:28:23,952 --> 00:28:24,912
-Evet.
-Anladım.

461
00:28:25,537 --> 00:28:28,577
Devam et. Akmaya devam etsin.

462
00:28:30,333 --> 00:28:31,843
İşte böyle devam et.

463
00:28:32,419 --> 00:28:33,459
Soluna kayalım.

464
00:28:34,462 --> 00:28:36,762
Evet, bir köprü daha.

465
00:28:39,259 --> 00:28:40,389
Tamam, atlattın.

466
00:28:41,219 --> 00:28:44,929
Manhattan'dan otoyol geçirecek
şu adama ne oldu peki?

467
00:28:45,014 --> 00:28:48,394
Robert Moses. Burayı o yaptı.
Hepsi onun fikriydi.

468
00:28:48,476 --> 00:28:51,726
-Tamamını mı?
-Robert Moses maketten şaşmamalıymış.

469
00:28:52,564 --> 00:28:56,654
Kendisi farkında değilmiş
ama en iyi yaptığı şey minyatürmüş.

470
00:28:56,735 --> 00:28:57,565
Evet.

471
00:28:58,236 --> 00:29:00,486
Dünya Fuarında gidip buna bakmadım.

472
00:29:01,197 --> 00:29:04,827
Dünya Fuarında o kadar çok
inanılmaz atraksiyon vardı ki

473
00:29:04,909 --> 00:29:07,909
kimin bundan haberi olurdu
veya buna vakti olurdu?

474
00:29:08,413 --> 00:29:10,923
Ama hâlâ burada olduğuna inanamıyorum.

475
00:29:16,379 --> 00:29:18,049
Evet. Tamam.

476
00:29:53,875 --> 00:29:56,745
Alt yazı çevirmeni: Yurdakul Gündoğdu