1
00:00:06,006 --> 00:00:07,916
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:22,188 --> 00:00:23,018
Evet?

3
00:00:23,106 --> 00:00:25,276
Sokaktakiler… Gıcık olur musunuz…

4
00:00:25,358 --> 00:00:26,188
Evet.

5
00:00:30,196 --> 00:00:33,116
İnsanların trafiğin ortasında durup

6
00:00:33,199 --> 00:00:35,369
haritaya bakmasına veya…

7
00:00:38,663 --> 00:00:41,503
Maalesef bu soruyu
yanıtlayacak kadar vaktim yok.

8
00:00:42,125 --> 00:00:45,795
Sokaktakiler beni rahatsız eder mi?
Evet, eder. Sebebi de şu.

9
00:00:45,879 --> 00:00:49,509
Bir bildirge yazsam yeridir.
Eskiden bir yazardım.

10
00:00:51,301 --> 00:00:53,551
Adı da şey olurdu…

11
00:00:53,636 --> 00:00:56,676
Sözünü ettiğiniz kişilere
bir tavsiye niteliğinde.

12
00:00:56,765 --> 00:01:01,055
Şehirde Olduğunuzu Varsayın.
Tamam mı? Şehirde Olduğunuzu Varsayın.

13
00:01:01,144 --> 00:01:05,364
Bir an duracak ya da sigara içerek
bir yerin önünde duracak olsam

14
00:01:05,440 --> 00:01:08,190
on kişi bana yol sormaya kalkıyor.

15
00:01:08,276 --> 00:01:12,316
Buna şaşıyorum. "Gerçekten mi?
Konuşkan birine benziyor muyum?"

16
00:01:30,381 --> 00:01:32,931
New York'un zemininde bir sürü şey var.

17
00:01:33,802 --> 00:01:38,142
Bir sürü yaya geçidi var.
Benden başka kimse onlara riayet etmiyor.

18
00:01:38,223 --> 00:01:40,733
Arabalara bağırırım. "Burası yaya geçidi!"

19
00:01:41,518 --> 00:01:43,518
Sanki umurlarında.

20
00:01:46,356 --> 00:01:50,106
Yerde grafitiler var. Reklamlar var.

21
00:01:52,070 --> 00:01:55,240
Ayrıca New York'un pek çok yerinde

22
00:01:55,323 --> 00:01:57,953
zemine sabitlenmiş levhalar var.

23
00:01:58,034 --> 00:02:00,954
Buna tek kelimeyle bayılıyorum

24
00:02:01,037 --> 00:02:05,377
çünkü birisinin buna bakacağını
umdukları anlamına geliyor.

25
00:02:05,875 --> 00:02:08,915
Şöyle düşünmemişlerdir tabii,
"Bir tek Fran bakar.

26
00:02:09,629 --> 00:02:11,669
Diğerleri telefonuyla ilgilenir.

27
00:02:11,756 --> 00:02:15,546
Sadece Fran bakar ama buna değer.
Onun için o levhaları koyalım."

28
00:02:15,635 --> 00:02:20,055
KAMU YARARINA AYRILMAMIŞ
HESS MÜLKÜ

29
00:02:23,476 --> 00:02:26,516
Kütüphanenin yakınında
yazarlar için olanlar var.

30
00:02:26,604 --> 00:02:29,324
HALK KÜTÜPHANESİ
DÜNYA EDEBİYATI ONURUNA YAPTIRMIŞTIR.

31
00:02:29,399 --> 00:02:31,939
Bir de yazarlardan bazı alıntılar var.

32
00:02:32,777 --> 00:02:36,867
İnsanların alıntıları okuyacağını
düşünmek iyimserlik bence.

33
00:02:36,948 --> 00:02:39,158
BAZI KİTAPLAR TADILIR, BAZILARI YUTULUR,
PEK AZI DA SİNDİRİLİR.

34
00:02:43,371 --> 00:02:46,711
PUBLIC SPEAKING - BİZZAT FRAN LEBOWITZ!

35
00:02:46,791 --> 00:02:48,541
Evet? Siz, arkadaki.

36
00:02:48,626 --> 00:02:51,626
Selam Fran.
Aslında ismini hiç duymamıştım.

37
00:02:51,713 --> 00:02:53,803
Sohbet böyle başlatılır işte.

38
00:02:59,721 --> 00:03:01,931
-Evet?
-Yaşam tarzını tanımlar mısın?

39
00:03:02,640 --> 00:03:04,230
Yaşam tarzımı mı?

40
00:03:04,309 --> 00:03:06,689
Emin olun, ben "yaşam tarzı" demezdim.

41
00:03:10,023 --> 00:03:10,863
Bravo.

42
00:03:10,940 --> 00:03:12,940
Böyle tanımlarım işte.

43
00:03:20,658 --> 00:03:22,408
Sizi New York'ta tutan ne?

44
00:03:22,493 --> 00:03:24,833
Bana "Neden hâlâ buradasın?" diyorlar.

45
00:03:24,913 --> 00:03:27,083
Peki, siz nereyi önerirsiniz?

46
00:03:27,874 --> 00:03:30,134
Tamam, olay şu.

47
00:03:30,210 --> 00:03:33,670
Aklıma gelen başka bir yer olsa
oraya giderdim.

48
00:03:37,133 --> 00:03:39,643
-Tamam. Ne dersin? İşte bu.
-Peki.

49
00:03:39,719 --> 00:03:41,259
Tamam. Hadi yapalım.

50
00:03:44,682 --> 00:03:46,272
-Al işte.
-Tanrım. Pardon.

51
00:03:46,351 --> 00:03:50,271
Hatırlıyor musun? Arabanda
ya da dairende çekim yaptırma demiştim.

52
00:03:50,355 --> 00:03:54,475
Arabamı mahvetmelerinden sonra söyledin.
Arabadan şikâyet ettiğimde.

53
00:03:54,567 --> 00:03:59,607
ŞEHİRDE OLDUĞUNUZU VARSAYIN

54
00:04:31,771 --> 00:04:34,111
Şikâyet etmek bir şeyi değiştiriyor mu?

55
00:04:34,190 --> 00:04:36,030
-Yani işe yarıyor mu?
-Evet.

56
00:04:37,277 --> 00:04:41,657
Şikâyet edersem şikâyet ettiğim şeyler
değişir mi diye mi soruyorsun?

57
00:04:41,739 --> 00:04:42,569
Evet.

58
00:04:42,657 --> 00:04:45,737
Şimdiye dek olmadı.
Tabii ben genç bir kadınım.

59
00:04:46,327 --> 00:04:51,367
Bir partide bir psikiyatristle
tanışmıştım, ona şöyle dedim,

60
00:04:52,792 --> 00:04:55,462
"Psikiyatriden daha sıkıcı bir iş olamaz."

61
00:04:55,545 --> 00:04:58,205
O da dedi ki, "14 yıl okuduktan sonra

62
00:04:58,923 --> 00:05:02,393
bütün gün insanların
gürültüden şikâyet etmesini dinlemenin

63
00:05:02,468 --> 00:05:05,468
nasıl bir şey olduğunu bilemezsin."

64
00:05:07,181 --> 00:05:10,481
Demek ki New York'ta
psikiyatrist olmak böyle bir şey.

65
00:05:10,560 --> 00:05:14,610
Ülkenin geri kalanında
millet annesini, kocasını falan anlatır.

66
00:05:14,689 --> 00:05:15,899
Burada konu gürültü.

67
00:05:15,982 --> 00:05:20,242
Geliyorlar. 500 dolar falan veriyorlar
ve gürültüden şikâyet ediyorlar.

68
00:05:20,320 --> 00:05:22,910
New York asla sıkıcı değil.

69
00:05:22,989 --> 00:05:26,279
Şöyle anlatayım,
bir yerde oturmuş bir şey bekliyorum,

70
00:05:26,367 --> 00:05:28,407
diyelim ki metroyu bekliyorum

71
00:05:28,494 --> 00:05:33,124
ya da metroda oturmuşum
kalkmasını bekliyorum…

72
00:05:34,584 --> 00:05:39,304
Çoğu kişi telefonla meşgul.
Birkaç kişi okuyor ama ben hiç okumam.

73
00:05:39,380 --> 00:05:43,300
Orada oturur ve etrafımdakilere bakarım.

74
00:05:43,885 --> 00:05:48,965
Ve bu çoğu zaman epey ilginçtir.
Fazlasıyla ilginç.

75
00:05:49,057 --> 00:05:50,847
New York'ta gördüğün şey bu.

76
00:05:50,933 --> 00:05:52,693
Ben geçmeye çalışırken

77
00:05:52,769 --> 00:05:56,309
yürüyüp mesajlaşan
veya kaldırımda duranlar değil sadece.

78
00:05:56,814 --> 00:06:01,034
Asla aklıma gelmeyecek şeyler yapan
insanlar da var.

79
00:06:01,110 --> 00:06:03,990
Demem o ki,
telefonum yok, hiç mesaj atmadım

80
00:06:04,072 --> 00:06:07,202
ama telefonum olsaydı ve mesaj atsaydım

81
00:06:07,283 --> 00:06:09,873
bunu yürürken yapmak asla aklıma gelmezdi.

82
00:06:09,952 --> 00:06:12,542
Birkaç ay önce… Bunu çok görmedim

83
00:06:12,622 --> 00:06:15,712
ama aklımda yer eden bir kombinasyondu.

84
00:06:16,709 --> 00:06:19,629
Yedinci Cadde'de bisiklete binen
bir çocuk gördüm.

85
00:06:20,546 --> 00:06:22,546
Bir eliyle mesaj yazıyordu,

86
00:06:22,632 --> 00:06:24,762
diğer eliyle pizza yiyordu

87
00:06:24,842 --> 00:06:27,512
ve bisikletini dirsekleriyle sürüyordu.

88
00:06:27,595 --> 00:06:28,965
Dirsekleriyle.

89
00:06:29,055 --> 00:06:32,345
Tabii az kalsın beni eziyordu.
Farkında bile değildi.

90
00:06:32,433 --> 00:06:35,693
Onu böyle fark ettim ve şöyle düşündüm,

91
00:06:35,770 --> 00:06:40,570
"Ben her gün karşıdan karşıya geçerken
ezilme ihtimali olduğuna inanan biriyim.

92
00:06:41,067 --> 00:06:44,317
O ise başına hiçbir şey gelmeyeceğine
inanan biri."

93
00:06:44,404 --> 00:06:47,534
Mesajlaşmayı ve pizzayı elinden alsan bile
yine de…

94
00:06:47,615 --> 00:06:50,275
Bir de dirsekle bisiklet sürmesi var.

95
00:06:50,368 --> 00:06:53,958
Bisikletim olsa elimde hiçbir şey olmazdı,
gidonu tutardım

96
00:06:54,038 --> 00:06:58,748
ve Yedinci Cadde'de bisiklete binmezdim.
Bisiklet sürebiliyorum ama yapmazdım.

97
00:06:58,835 --> 00:06:59,915
Tüm bunlar olurken

98
00:07:00,002 --> 00:07:05,512
New York sokaklarında her gün on binlerce
kişinin katledilmemesine şaşıyorum.

99
00:07:05,591 --> 00:07:07,511
Nasıl oluyor, anlamıyorum.

100
00:07:07,593 --> 00:07:10,973
Bu şaşırtıcı bir şey
çünkü milyonlarca insan var.

101
00:07:11,597 --> 00:07:14,017
Nereye gittiğine bakan tek kişi benim.

102
00:07:14,517 --> 00:07:18,687
Tüm şehirde,
gittiği yere dikkat eden tek kişi benim.

103
00:07:18,771 --> 00:07:20,901
En kötü şeylerden biri…

104
00:07:20,982 --> 00:07:22,782
Korkunç birçok şey var

105
00:07:22,859 --> 00:07:27,069
ama en kötü şeylerden biri şu,
New Yorklular nasıl yürüneceğini unuttu.

106
00:07:27,697 --> 00:07:30,277
New York'la ilgili
iyi şeylerden biri şuydu,

107
00:07:30,366 --> 00:07:32,986
evet, sokakta
bir milyar korkunç insan vardı

108
00:07:33,077 --> 00:07:35,907
ama sokaktaki herkes

109
00:07:36,497 --> 00:07:39,327
diğer insanlara doğru yürürken bilirdi ki,

110
00:07:39,417 --> 00:07:41,837
biraz sen çekilirsin, biraz o çekilir.

111
00:07:41,919 --> 00:07:45,629
Tamam mı?
Bu sayede sonuçta herkes hayatta kalırdı.

112
00:07:50,470 --> 00:07:53,060
Şimdi insanlar bunu yapmıyor.

113
00:07:53,931 --> 00:07:55,521
Artık şöyle yapıyorum…

114
00:07:55,600 --> 00:07:58,900
Onlar yapmıyor çünkü ya telefondalar

115
00:07:58,978 --> 00:08:01,768
ya da kendi dünyalarında yaşıyorlar.

116
00:08:02,273 --> 00:08:06,573
Bazen de…
Biriyle çarpıştım çünkü dikkat etmiyordu.

117
00:08:06,652 --> 00:08:09,492
"Bırakacağım, bana doğru gelsin."
diye düşündüm.

118
00:08:09,572 --> 00:08:11,122
Bir hışım başını kaldırdı,

119
00:08:11,199 --> 00:08:14,659
"Otel lobisinde başkaları da var.
İlginç, değil mi?" dedim.

120
00:08:15,203 --> 00:08:19,253
Yani bu… Bu yüzden
"Şehirde olduğunuzu varsayın." diyorum.

121
00:08:19,332 --> 00:08:22,042
Etrafta başkaları da var.

122
00:08:22,126 --> 00:08:26,376
İnsanların sadece gezmeye çıkmadığı
bir şehirde olduğunuzu varsayın.

123
00:08:26,881 --> 00:08:31,471
Bir yerlere gitmeleri gerekiyor,
randevuları var.

124
00:08:31,552 --> 00:08:34,642
Görmeye geldiğiniz
ıvır zıvırın parası böyle çıkıyor.

125
00:08:42,355 --> 00:08:44,935
Times Meydanı dünyanın en kötü mahallesi.

126
00:08:45,441 --> 00:08:47,531
Ama nadiren oraya gitmek gerekir.

127
00:08:47,610 --> 00:08:51,320
Oraya genellikle tiyatro izlemeye gidilir.

128
00:08:51,405 --> 00:08:55,365
Şöyle dersin, "Oyunu görmem lazım,
Times Meydanı'nda,

129
00:08:55,451 --> 00:08:59,121
o yüzden insanlarla
yüz kere kavgaya tutuşmadan

130
00:08:59,205 --> 00:09:02,165
oraya varmaya çalışacağım, zira…"

131
00:09:02,250 --> 00:09:04,340
Bazen şunu hesaplarım,

132
00:09:04,418 --> 00:09:08,968
Times Meydanı'nda tiyatroya giderken
meydanı nasıl daha az kullanırım?

133
00:09:09,048 --> 00:09:12,298
Yolu uzatmam gerekse bile bunu yaparım.

134
00:09:12,385 --> 00:09:16,465
"125. Sokak'a kadar çıkıp
ta oradan mı insem?" derim.

135
00:09:16,556 --> 00:09:20,346
"O zaman oyunu kaçırabilirim.
Yol uzar ama buna değer."

136
00:09:23,229 --> 00:09:25,899
OPERADAKİ HAYALET

137
00:09:28,150 --> 00:09:31,780
Operadaki Hayalet'in galasında
AIDS yardım etkinliği vardı.

138
00:09:32,446 --> 00:09:37,576
Ben de komitedeydim
ama ne olduğunu hatırlamıyorum.

139
00:09:38,077 --> 00:09:43,747
Açılış için biletlerim vardı,
ben de annemi davet ettim.

140
00:09:44,250 --> 00:09:47,170
Koltuklarımızın yeri harikaydı.

141
00:09:47,253 --> 00:09:50,013
Çoğu kişi için iyi yer önde, ortadadır.

142
00:09:50,089 --> 00:09:52,759
Bana göreyse
koridora yakın arka sıralardır

143
00:09:52,842 --> 00:09:54,552
çünkü kolay çıkarsın.

144
00:09:54,635 --> 00:09:58,505
Tiyatroya girer girmez çıkışı planlarım.

145
00:09:58,598 --> 00:10:04,598
New York'ta bu eserle ilgili
bir şey okumamış tek kişi ben olmalıyım,

146
00:10:04,687 --> 00:10:06,357
ama çok tantana koparmıştı.

147
00:10:06,439 --> 00:10:10,359
Tavandan avize düştüğünde
üzerimize düştüğünü sandım.

148
00:10:10,443 --> 00:10:13,653
-Fran, yok artık.
-Çığlık attım, tam bir yaygara…

149
00:10:13,738 --> 00:10:16,738
O dönemde internet olsa görebilirdin.

150
00:10:16,824 --> 00:10:19,124
-Fran, filmleri de mi izlemedin?
-Yok.

151
00:10:19,201 --> 00:10:21,751
Sandım ki… Tam üstümüzden geçti.

152
00:10:21,829 --> 00:10:24,499
Ama annem biliyordu tabii çünkü o…

153
00:10:24,582 --> 00:10:28,292
Annem dedi ki,
"Bu çocuk hep bela oldu. Hâlâ başa bela."

154
00:10:28,377 --> 00:10:32,667
Çılgına döndüm çünkü böyle geldi.
Düşüyor sandım.

155
00:10:35,176 --> 00:10:37,966
Operadaki Hayalet'ten
en çok bu kaldı aklımda.

156
00:10:38,054 --> 00:10:40,974
Ayrıca inanılmaz derecede
korkunç bulmuştum.

157
00:10:41,057 --> 00:10:43,557
"Bu inanılmaz derecede korkunç."

158
00:10:43,643 --> 00:10:48,363
Bu tam olarak
nefret ettiğim türden bir şey. Evita gibi.

159
00:10:48,439 --> 00:10:51,899
Robert Stigwood bir parti verdi.

160
00:10:52,443 --> 00:10:55,243
Evita'nın yapımcısıydı.

161
00:10:55,321 --> 00:10:58,371
Ve birkaç kişiyi…

162
00:10:58,449 --> 00:11:01,949
yaklaşık 25 kişiyi
Plaza Hotel'e davet etmişti.

163
00:11:02,036 --> 00:11:05,826
O sırada hâlâ Plaza Hotel'di,
içinde küçük bir tiyatro vardı.

164
00:11:05,915 --> 00:11:08,455
Ben de gittim ve izledim,

165
00:11:08,542 --> 00:11:11,502
sonra Stigwood bana
ne düşündüğümü sordu, dedim ki,

166
00:11:11,587 --> 00:11:15,717
"Sen aklını mı kaçırdın?
Eva Perón'la ilgili bir müzikal mi?

167
00:11:16,217 --> 00:11:21,557
New York'ta herkes sana güler!
Yapma bunu!" Bunu söyledim.

168
00:11:21,639 --> 00:11:24,889
İşte bu yüzden
tiyatrodan asla çok para kazanamam.

169
00:11:24,975 --> 00:11:29,555
Ama Eva Perón'la ilgili
bir müzikal konusunda haklıydım.

170
00:11:30,189 --> 00:11:31,689
Tamamen haklıydım.

171
00:11:31,774 --> 00:11:36,114
Sonra bir gece
Arjantinli iki erkekle izlemeye gittim,

172
00:11:36,195 --> 00:11:40,735
o kadar gülüyorlardı ki
az kalsın tiyatrodan atılacaktık.

173
00:11:41,659 --> 00:11:44,999
Sanırım Evita artık oynamıyor.
Ama uzun süre oynadı.

174
00:11:45,079 --> 00:11:48,789
Sonradan Stigwood'u her gördüğümde
şöyle dedim,

175
00:11:50,251 --> 00:11:51,631
"Bence haklıydım."

176
00:11:52,128 --> 00:11:54,458
Dakikada bir milyon dolar kazanıyordu.

177
00:11:55,464 --> 00:11:57,804
İnsanları küçümseme eğiliminde misin?

178
00:11:57,883 --> 00:12:00,433
İnsanları küçümser miyim?
Züppe miyim yani?

179
00:12:01,137 --> 00:12:04,097
Kötü olduğunu düşündüğüm
bazı züppelikler var.

180
00:12:04,181 --> 00:12:07,311
Tabii ki bunlar
benim züppeliklerim değil. Tamam mı?

181
00:12:07,393 --> 00:12:10,523
Şu züppeliklerle işim olmaz,

182
00:12:10,604 --> 00:12:14,364
"Baban kim? Nerede okudun?
Nerede büyüdün?"

183
00:12:14,442 --> 00:12:18,032
Daha ziyade
"Bu konuda bana katılıyor musun?"

184
00:12:18,821 --> 00:12:21,951
Böyle şeyler işte.
Ya da "Sence öyle mi? Hayır."

185
00:12:22,032 --> 00:12:25,542
Biliyorum ki insanlar sık sık…

186
00:12:25,619 --> 00:12:29,039
Gıcık olmak değil. Bu hafif kalır.
Bana öfkeleniyorlar.

187
00:12:29,123 --> 00:12:31,713
Bu beni şaşırtıyor çünkü ne var yani?

188
00:12:32,209 --> 00:12:34,749
Ben kimim ki?
Biri adına karar mı veriyorum?

189
00:12:35,254 --> 00:12:37,054
Hiçbir şeyin başında değilim.

190
00:12:37,131 --> 00:12:40,931
"İnsanlar bunu yapmalı."
ya da "Böyle olmalı." dediğimde

191
00:12:41,010 --> 00:12:44,720
bir şeyi değiştirebileceğimi sanıyorlarsa
kızmalarını anlıyorum.

192
00:12:44,805 --> 00:12:47,475
Ama değiştirebilsem
o kadar öfkeli olmazdım.

193
00:12:47,975 --> 00:12:53,395
Bir sürü fikrim var ama yetkim yok,
ben buna öfkeliyim.

194
00:12:57,193 --> 00:13:00,243
Metrolar çok bakımsız.
Üstelik tehlikeli de.

195
00:13:01,030 --> 00:13:03,030
İtilip kakılıyorsunuz.

196
00:13:03,115 --> 00:13:07,365
Bazen metroda güpegündüz soyuluyorsunuz.

197
00:13:11,332 --> 00:13:16,052
Eskiden toplu taşıma New York'un
gurur duyduğu şeylerden biriydi.

198
00:13:16,128 --> 00:13:17,458
Ne oldu?

199
00:13:18,464 --> 00:13:22,184
New York bugün ilk geldiğin döneme göre
daha iyi mi, kötü mü?

200
00:13:23,093 --> 00:13:26,603
1970'lerde New York'un
ne kadar korkunç olduğunu duyardın.

201
00:13:26,680 --> 00:13:31,140
New York iflasın eşiğinde, derlerdi.
Benim bundan haberim yoktu. Çünkü…

202
00:13:31,227 --> 00:13:34,807
Eğleniyordun. Sıçan görmek,
parktaki kırık banklar, grafiti.

203
00:13:34,897 --> 00:13:37,147
-New York buydu.
-"Çok eğleniyorum."

204
00:13:37,233 --> 00:13:38,073
Şey, çünkü…

205
00:13:38,150 --> 00:13:41,820
"Sarhoşum. Otobüse biniyorum.
Üstündeki grafitiler dert değil."

206
00:13:41,904 --> 00:13:44,954
Geldiğinde öyle görünce
öyle kabul ediyorsun.

207
00:13:45,032 --> 00:13:49,252
Şimdi gelenler diyor ki, "New York,
Times Meydanı'nda şezlong demek."

208
00:13:49,328 --> 00:13:52,748
Onları kaldırsalar
bu sefer de şöyle diyecekler,

209
00:13:52,832 --> 00:13:55,292
"Hani şezlonglar? Gerçek New York buydu."

210
00:14:00,005 --> 00:14:04,835
Sence sokağın ortasındaki
Times Square Café hâlâ var mıdır?

211
00:14:04,927 --> 00:14:08,007
Farkında mısın bilmem Marty
çünkü biliyorum ki sen…

212
00:14:08,097 --> 00:14:10,057
57'nin altına inmiyorum, hayır.

213
00:14:10,140 --> 00:14:13,600
Pekâlâ, yani beş dakika öncesine kadar

214
00:14:13,686 --> 00:14:19,436
günün 24 saati
şu beton zımbırtıları yeniliyorlardı.

215
00:14:19,525 --> 00:14:22,815
Times Meydanı'nın ortasındaki
adaları, evet.

216
00:14:22,903 --> 00:14:25,743
Ve Bloomberg'in
görevden ayrılmadan hemen önce

217
00:14:25,823 --> 00:14:31,703
nihayet "Artık bunlar kalıcı!"
dediğini gördüm.

218
00:14:32,621 --> 00:14:35,251
Ben de "Kalıcı mı? Seni hödük." dedim.

219
00:14:35,332 --> 00:14:40,212
New York'ta kalıcı olan nedir?
Gerçekten mi? Kalıcıymış! Kalıcı değiller.

220
00:14:40,296 --> 00:14:43,966
Ancak öğrendim ki…
Ne kadara mal olmuş? 40 milyon dolar.

221
00:14:44,592 --> 00:14:47,722
40 milyon dolar.
Bloomberg'in ikramı da değildi.

222
00:14:47,803 --> 00:14:51,353
Tamam mı? 40 milyon dolar,
vergi mükelleflerinin parası.

223
00:14:51,432 --> 00:14:56,772
40 milyon dolar. Tamam mı?
Bir sürü New Yorklu şunu demiş,

224
00:14:56,854 --> 00:14:59,864
"Ne fena.
Times Meydanı'nda uzanacak yer yok."

225
00:14:59,940 --> 00:15:02,360
Tabii. Ne fena.

226
00:15:02,443 --> 00:15:04,653
-"Dayanılmaz!"
-Evet.

227
00:15:04,737 --> 00:15:07,237
"Gidiyoruz. Artık bıçak kemiğe dayandı."

228
00:15:10,326 --> 00:15:14,786
Sokaklar bu korkunç şeylerle doldu.

229
00:15:14,872 --> 00:15:18,082
Onlara ne deniyor, saksı gibi şeyler…

230
00:15:18,167 --> 00:15:21,547
Yapay bitkiler var, belki de sahici.
Bilemiyorum.

231
00:15:21,629 --> 00:15:25,629
Gerçek ya da yapay, hiç fikrim yok.
Times Meydanı'nda ne işleri var?

232
00:15:27,134 --> 00:15:30,474
Sadece Times Meydanı da değil.
Bowery'de. Tüm şehirde.

233
00:15:30,554 --> 00:15:34,934
Her yerdeler.
Bitkiler, şezlonglar. Ivır zıvır.

234
00:15:35,017 --> 00:15:37,347
Gerçekten ninemin dairesine benziyor.

235
00:15:41,065 --> 00:15:47,945
Torunların küçük fotoğraflarını,
şeker dolu kâseleri görmeyi bekliyorsun.

236
00:15:49,615 --> 00:15:52,115
New Yorklular bütçe indirimlerini duyunca

237
00:15:52,201 --> 00:15:55,451
New York batıyor mu diye merak edecek.

238
00:15:55,537 --> 00:15:58,827
-Acaba New York…
-New York batmıyor.

239
00:15:58,916 --> 00:16:02,286
Belediyenin daha verimsiz,
sokakların daha kirli olacağı

240
00:16:02,378 --> 00:16:07,678
ve vatandaşların yangından,
suçlulardan daha az korunacağı doğru mu?

241
00:16:07,758 --> 00:16:12,298
New York'un batmadığını söylemiştim.
New York yerinde duruyor.

242
00:16:12,388 --> 00:16:13,348
BELEDİYE BAŞKANI

243
00:16:13,430 --> 00:16:18,140
Hâlâ dünyanın en muazzam şehri
ve bundan sonra bile

244
00:16:18,227 --> 00:16:23,437
sakinlerine dünyanın herhangi bir
şehrinden daha çok hizmet veriyor.

245
00:16:24,108 --> 00:16:26,938
New York Belediye Başkanı olmak isterdim

246
00:16:27,027 --> 00:16:31,487
ama bu işin kötü yanlarından biri,
gerçekten zor bir iş olması…

247
00:16:31,573 --> 00:16:34,623
Ülkenin en zor ikinci işi.

248
00:16:34,702 --> 00:16:36,292
Sabah erkenden başlıyor.

249
00:16:36,370 --> 00:16:39,750
O yüzden ikiye bölünsün,
ben gece belediye başkanı olurum.

250
00:16:41,333 --> 00:16:43,963
Gönüllüyüm.
Gündüz başkanı başkası olabilir.

251
00:16:44,044 --> 00:16:45,554
Ben gece başkanı olurum.

252
00:16:46,588 --> 00:16:50,128
Saat 16.00 gibi başlarım,
gerekirse gece boyu devam ederim.

253
00:16:50,217 --> 00:16:54,137
New York'un olayı,
gece geç saatlerde çok şey olması.

254
00:16:54,638 --> 00:16:59,598
Gündüz başkanı uyurken
New York'ta geceleyin neyi değiştirirdin?

255
00:16:59,685 --> 00:17:04,055
New York'ta değiştireceğim ilk şey,
ki bunda yalnız olmam, metro sistemi.

256
00:17:04,565 --> 00:17:07,775
Tamam mı?
New York'ta ilk değiştireceğim şey bu.

257
00:17:07,860 --> 00:17:11,700
Birkaç hafta önce
dinlediğim radyoyu açtım. WNS News.

258
00:17:11,780 --> 00:17:15,660
"L treni." dediler,
Brooklyn'den gelen metro hattı yani,

259
00:17:15,743 --> 00:17:20,543
"L treni bugün çalışmayacak
çünkü kötü bir koku var."

260
00:17:20,622 --> 00:17:21,622
Bütün gün sürdü.

261
00:17:21,707 --> 00:17:26,997
On dakikada bir, "L treninde
korkunç bir koku var. Kapandı." dediler.

262
00:17:27,087 --> 00:17:31,377
Şöyle düşündüm,
"Korkunç koktuğu için metro kapalı mı?"

263
00:17:32,551 --> 00:17:34,971
Bu ne demek şimdi?

264
00:17:35,054 --> 00:17:39,144
Her zamankinden
ne kadar daha kötü kokabilir?

265
00:17:39,224 --> 00:17:41,774
Ne… Neden kaynaklandığını bilmiyorlar.

266
00:17:41,852 --> 00:17:46,152
"Kim fark etmiş acaba?" dedim.
Kısacası, tren berbat kokuyor.

267
00:17:46,648 --> 00:17:50,688
Biri çıkıp "Tren her zamankinden de
kötü kokuyor." mu demiş?

268
00:17:50,778 --> 00:17:55,948
Sanki daha önce koku
morsalkım gibiydi, burası da Alp köyüydü.

269
00:17:56,033 --> 00:18:00,373
Bütün gün "Bu kokunun
ne olduğunu öğrenemeyiz." diye düşündüm.

270
00:18:00,454 --> 00:18:03,464
Gün ilerledikçe…
L treni beş saat kapalı kaldı.

271
00:18:03,540 --> 00:18:08,340
Denetimciler gidip şöyle demiştir,
"Artık o kadar kötü kokmuyor."

272
00:18:08,420 --> 00:18:10,920
Tabii kokmaz. Beş saattir boş.

273
00:18:11,006 --> 00:18:15,136
L treninde neyin kötü koktuğunu
söyleyeyim. Yolcular!

274
00:18:15,219 --> 00:18:20,389
Tamam mı? Sonunda
motor yağı sızıntısı olduğunu söylediler.

275
00:18:20,474 --> 00:18:23,854
Haberlerde de bir yorum vardı,

276
00:18:23,936 --> 00:18:27,106
test edilmiş, zararlı değilmiş.

277
00:18:27,189 --> 00:18:29,529
Aldıkları koku, iyi bir motor yağıymış.

278
00:18:29,608 --> 00:18:32,858
11 Eylül'deki gibi. Olaydan bir saat sonra

279
00:18:32,945 --> 00:18:36,695
o zaman Çevre Koruma Dairesi'nin başındaki
Christine Whitman

280
00:18:36,782 --> 00:18:40,542
"Sorun yok. Hava iyi." demişti.

281
00:18:40,619 --> 00:18:44,959
Herkese şöyle demiştim,
"Bu nasıl olabilir? Tabii ki yalan."

282
00:18:45,040 --> 00:18:50,000
Ve bu… George Bush başkandı,
o yüzden bir miktar yalana alışmıştık

283
00:18:50,087 --> 00:18:52,087
ama dedim ki "Bu imkânsız."

284
00:18:52,172 --> 00:18:57,802
Herkesin "toz" dediği şeyin kokusu
80 sokak öteden duyuluyordu.

285
00:18:57,886 --> 00:19:00,716
Anlatabildim mi?
Ama sorun olmadığını söyledi.

286
00:19:00,806 --> 00:19:05,016
Ve tabii ki binlerce kişi kanser oldu

287
00:19:05,102 --> 00:19:08,062
çünkü her şeyden önce toz değildi

288
00:19:08,772 --> 00:19:11,402
ve bal gibi bir sorundu.

289
00:19:13,777 --> 00:19:18,447
-Şehri bu kadar sakin görmek güzel…
-Sakin çünkü kimse yok.

290
00:19:20,284 --> 00:19:23,004
New York bu kadar sessizse
bir şey olmuştur.

291
00:19:24,246 --> 00:19:27,456
11 Eylül'de
şehrin sessizliğini hiç unutmam.

292
00:19:27,541 --> 00:19:30,921
Yani şeyden sonra…
Tam orada oturmuyorsan tabii.

293
00:19:31,545 --> 00:19:34,005
New York bir kez daha böyle sessiz oldu.

294
00:19:34,089 --> 00:19:36,719
Merkezde oturuyordum. Hiç sessiz olmazdı.

295
00:19:36,800 --> 00:19:39,720
Mahkeme OJ Simpson kararını açıklayacaktı.

296
00:19:39,803 --> 00:19:42,563
Bütün şehir televizyon izliyor olmalıydı

297
00:19:42,639 --> 00:19:45,389
çünkü ölüm sessizliği hâkimdi.

298
00:19:47,227 --> 00:19:48,937
Karar açıklanana dek.

299
00:19:49,938 --> 00:19:54,568
-İstediğin diğer şey neydi?
-Diğeri, kauçuk Godzilla kıyafetiydi.

300
00:19:57,029 --> 00:20:00,199
Ishirō Honda filmi!
Şehrin her yanını adımlayacağız.

301
00:20:00,282 --> 00:20:03,082
Pekâlâ, yürüyorsun… Hudson mı o?

302
00:20:03,160 --> 00:20:05,660
East River. Gözüne bir şey çarparsa…

303
00:20:06,163 --> 00:20:10,713
Bir şeyin bana çarpmasındansa ben
bir şeye çarparım diye endişeleniyorum.

304
00:20:11,585 --> 00:20:16,835
Bu maketle New York'un şimdiki hâli
arasında fark var mı? Acaba bir şey…

305
00:20:16,924 --> 00:20:21,224
Buraya ilk geldiğimde, ki geleli
çok olmadı, oturduğum binayı aradım.

306
00:20:21,303 --> 00:20:23,933
Bu maket yapıldığı sırada oturduğum bina

307
00:20:24,014 --> 00:20:30,234
apartmana çevrilmiş üç depoydu
ve onları bulabilmiştim.

308
00:20:31,271 --> 00:20:34,941
Hep aynı şeyi düşünüyorsun.
"On tane almalıydım."

309
00:20:36,568 --> 00:20:40,198
Bir arkadaşın kızını
buraya dönmeye ikna etmeye çalışıyordum.

310
00:20:40,280 --> 00:20:43,330
"New York'a dönmek istiyorum
ama geçinemem." dedi.

311
00:20:43,408 --> 00:20:48,118
Dedim ki, "New York'a dön. Şunu bil ki,
burada yaşamaya kimsenin parası yetmez."

312
00:20:48,205 --> 00:20:52,165
New York herkes için pahalı.
Yine de sekiz milyon insan burada.

313
00:20:54,378 --> 00:20:57,458
-Bunu nasıl yapıyoruz? Bilmiyoruz!
-Bilmiyoruz!

314
00:20:58,340 --> 00:20:59,720
Bu bir muamma.

315
00:21:02,970 --> 00:21:04,220
Hiçbir fikrimiz yok.

316
00:21:05,347 --> 00:21:08,847
Durum bu. Bilmiyoruz ama hâlâ buradayız.

317
00:21:09,810 --> 00:21:13,360
Yani burada nasıl yaşayacağını bilmeden
buraya gelebilirsin

318
00:21:13,438 --> 00:21:16,778
ve bir şekilde geçinmene yetecek
bir şeyler yaparsın.

319
00:21:17,359 --> 00:21:18,739
Bu kadar basit.

320
00:21:19,611 --> 00:21:20,451
Budur.

321
00:21:21,488 --> 00:21:23,028
New York'tan ayrılırsan

322
00:21:23,115 --> 00:21:28,245
ya da bir süre başka bir yerde kalırsan
günlük hayatın rahatlığına alışamazsın.

323
00:21:28,745 --> 00:21:33,285
Mesela bir daireye taşındığında dersin ki,

324
00:21:34,668 --> 00:21:36,838
"Kuru temizleyici nerede acaba?"

325
00:21:36,920 --> 00:21:39,920
Bazen hiç bulamazsın.
Bazen bir tane bile yoktur!

326
00:21:40,007 --> 00:21:41,427
Bazen de…

327
00:21:41,508 --> 00:21:44,968
Dersin ki,
"Artık üç ay böyle bir kavgaya girişmem,

328
00:21:45,053 --> 00:21:47,013
bir daha buradan içeri giremem."

329
00:21:47,514 --> 00:21:49,814
Sonra şöyle düşünürsün, bazı insanlar

330
00:21:49,891 --> 00:21:53,851
eşyalarını alıp kuru temizlemeciye
gidebildikleri yerlerde yaşıyor.

331
00:21:53,937 --> 00:21:56,017
Basit bir iş halleder gibi.

332
00:21:56,773 --> 00:22:00,743
Ama New York'ta her şey
Wagner'in Yüzük Serisi gibi.

333
00:22:00,819 --> 00:22:05,409
New York'ta her şey operaya benziyor.
Çetin bir problem.

334
00:22:05,490 --> 00:22:09,830
Yani şunu fark ediyorsun,
New York'ta yaşamak o kadar zor ki,

335
00:22:09,911 --> 00:22:14,751
"Neden New York'ta yaşıyorsun?"
diye sorulduğunda cevap veremiyorsun.

336
00:22:14,833 --> 00:22:19,303
Bunu yapacak cesareti olmayanları da
hor görüyorsun.

337
00:22:19,796 --> 00:22:24,426
"Her şeyin kolayca yapıldığı,
insanların sana iyi davrandığı,

338
00:22:24,509 --> 00:22:27,549
her an kazıklamaya çalışmadığı
bir yerde yaşıyorsun.

339
00:22:27,637 --> 00:22:29,887
Sen buna yetişkin hayatı mı diyorsun?"

340
00:22:30,849 --> 00:22:36,859
Şaşırtıcı olan şu ki, yirmili yaşlarında
çok kişi sokakta yanıma gelip şöyle diyor,

341
00:22:36,938 --> 00:22:41,488
"Keşke 1970'lerin New York'unda
yaşasaydım. Çok eğlenceli görünüyor."

342
00:22:41,568 --> 00:22:43,448
Emin olduğum bir şey var.

343
00:22:43,528 --> 00:22:46,738
Yirmili yaşlarımdayken
benim yaşımdaki birine yanaşıp

344
00:22:46,823 --> 00:22:50,743
"1930'larda New York'ta yaşasaydım."
demezdim. Hiç aklıma gelmezdi.

345
00:22:50,827 --> 00:22:54,787
Yani demek istiyorum ki,
o dönemde burada olduğumu biliyorlar.

346
00:22:55,791 --> 00:22:57,211
Görgü tanığı sayılırım.

347
00:22:57,292 --> 00:23:00,382
Sanırım bir İç Savaş tutkunu olsan

348
00:23:00,462 --> 00:23:04,422
ve Abraham Lincoln'ı görsen
"Oradaydı. Ona sorayım." derdin.

349
00:23:05,675 --> 00:23:08,095
Rezervasyonunuz yoksa dışarıda bekleyin.

350
00:23:09,096 --> 00:23:13,926
Şimdiki şarkımız
New York'taki bir gençle ilgili.

351
00:23:16,978 --> 00:23:20,728
Malî durumu bana benzeyen
çoğu tanıdığım için

352
00:23:20,816 --> 00:23:23,816
ısıtma büyük bir sorundu,
bunu çok konuşurduk.

353
00:23:23,902 --> 00:23:26,862
Max's'a gider,
orada tanıştığım biriyle çıkacaksam

354
00:23:26,947 --> 00:23:29,237
önce "Isıtman var mı?" diye sorardım.

355
00:23:29,950 --> 00:23:32,870
Bu çok cazip gelen bir şey olurdu.

356
00:23:32,953 --> 00:23:37,923
O kişi birden genç bir Brigitte Bardot'ya
dönüşürdü. "Isıtman mı var? Gidelim."

357
00:24:01,773 --> 00:24:05,493
The New York Dolls grubu harikaydı,
çok az kişi onları gördü.

358
00:24:05,569 --> 00:24:08,069
Mercer'da sahne alıyorlardı, bir gün…

359
00:24:10,198 --> 00:24:12,448
Orası yıkılıverdi. New York böyleydi.

360
00:24:12,534 --> 00:24:15,794
Mercer Sanat Merkezi'nde
Dolls'u ve diğerlerini izlerdik

361
00:24:15,871 --> 00:24:17,751
ama özellikle Dolls'u izlerdik.

362
00:24:18,331 --> 00:24:21,081
Sonra birden çöktü.

363
00:24:22,127 --> 00:24:25,507
Bina çöküverdi. O kadar ihmal edilmişti.

364
00:24:25,589 --> 00:24:28,219
"Mercer Sanat Merkezi çöktü." dendiğinde

365
00:24:28,300 --> 00:24:31,090
kimse "Nasıl yani?" demedi. "Ha, çökmüş."

366
00:24:31,178 --> 00:24:34,178
O yıl çöken üç bina vardı.

367
00:24:34,723 --> 00:24:38,393
Kimse ilgilenmediği için yıkıldılar. Yani…

368
00:24:38,477 --> 00:24:41,187
Öyleydi. Hiç düşünmedim.

369
00:24:41,271 --> 00:24:44,771
New York'un iyiye gideceğini
hiç düşünmedim.

370
00:24:44,858 --> 00:24:47,028
New York harikaydı. O yüzden geldim!

371
00:24:47,110 --> 00:24:49,860
Ama temiz diye gelmedim.

372
00:24:50,697 --> 00:24:55,077
Temiz bir yerden geldim. "New York'a
gitmek istiyorum. Tertemiz." demedim.

373
00:24:55,160 --> 00:25:00,170
Güvenli diye gelmedim. Güvenli bir yerden
geldim, tehlikesiz diye gelmedim.

374
00:25:00,248 --> 00:25:04,038
Tehlikede olmaktan mutlu değildim
ama hemen alıştım.

375
00:25:04,127 --> 00:25:06,587
70'lerdeki alışkanlıklarımı koruyorum.

376
00:25:06,671 --> 00:25:11,221
Mesela metroda oturuyorum, millet
çantasını yana koyup orada bırakıyor.

377
00:25:11,301 --> 00:25:14,101
"Deli misiniz?" diyorum.
Onu çalasım geliyor.

378
00:25:14,846 --> 00:25:21,096
Elimde ne olursa olsun…
Kurşunkalem bile olabilir.

379
00:25:21,186 --> 00:25:24,356
Ölesiye yapışıyorum.
"Bu kalemi benden alamazsın."

380
00:25:25,482 --> 00:25:28,652
Yanıma hiçbir şey koymam. Asla!

381
00:25:29,653 --> 00:25:35,283
Bomba sanılır diye değil,
biri onu alır diye! Tabii ki alırlar.

382
00:25:35,367 --> 00:25:37,447
-Elbette.
-Olan bu.

383
00:25:37,536 --> 00:25:40,746
1971 falandı.

384
00:25:40,830 --> 00:25:44,790
Biri arabamın ön camını kırıp…

385
00:25:44,876 --> 00:25:47,336
Liseden beri aynı arabayı kullanıyordum.

386
00:25:47,837 --> 00:25:50,507
Kontrol panelinin üstünden

387
00:25:50,590 --> 00:25:53,890
bir elma ve bir paket sigara almış.

388
00:25:54,719 --> 00:25:57,099
Bir paket sigara o zamanlar 50 sentti.

389
00:25:58,056 --> 00:26:00,096
Bir elma, tek bir elma, on sent.

390
00:26:01,560 --> 00:26:03,350
Polisi aradım.

391
00:26:03,436 --> 00:26:06,816
Aradım çünkü o zamanlar hâlâ sokaktaydılar
ve şöyle dedim,

392
00:26:06,898 --> 00:26:11,488
"Biri ön camımı kırıp
kontrol panelimin üstündekileri almış."

393
00:26:11,570 --> 00:26:13,360
Polis "Ne çalmış?" diye sordu.

394
00:26:13,446 --> 00:26:16,026
"Bir elma
ve bir paket sigara vardı." dedim.

395
00:26:16,116 --> 00:26:18,156
"Ya ne olacaktı?" dedi.

396
00:26:22,414 --> 00:26:26,254
"Bu değerli şeyleri göz önünde bırakırsan

397
00:26:26,334 --> 00:26:29,714
arabanın ön camını kırarlar!
Bunu kim yapmaz?

398
00:26:30,213 --> 00:26:31,593
Geri zekâlı mısın sen?"

399
00:26:37,053 --> 00:26:39,683
Haklı olduğu için onunla tartışmadım.

400
00:26:40,849 --> 00:26:42,979
"Evet, ne olacaktı ki?" dedim.

401
00:26:43,685 --> 00:26:46,435
Şöyle bir manşet atılmıştı,

402
00:26:47,314 --> 00:26:50,194
"Başkan'dan New York'a: Canın cehenneme."

403
00:26:50,275 --> 00:26:52,235
"Ford'dan New York'a: Geber."

404
00:26:52,861 --> 00:26:54,201
Ama kim öldü?

405
00:27:50,543 --> 00:27:53,963
New York eskisi gibi olmasa da

406
00:27:54,047 --> 00:27:57,177
başka yerde yaşamama
izin vereceklerini düşünemiyorum.

407
00:27:58,343 --> 00:28:02,013
Bence bir araya gelirler,
belediye meclisi toplanır

408
00:28:02,097 --> 00:28:06,557
ve derler ki, "Gitmeniz gerektiğini
söylemeye geldik. Burada kalamazsınız."

409
00:28:06,643 --> 00:28:10,693
-Bana böyle yaparlar.
-"Kusura bakma. Gitme vaktin geldi."

410
00:28:59,904 --> 00:29:01,744
Alt yazı çevirmeni: Selen Akhuy