1
00:00:06,027 --> 00:00:07,945
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:11,949 --> 00:00:14,035
Herkesin sadece bir hayatı var.

3
00:00:14,118 --> 00:00:17,079
Ama kitaplarda sayısız hayat var.
Sayısız şey var.

4
00:00:17,163 --> 00:00:22,293
Bence muazzam zengin olmanın bir yolu.
Belki bu yüzden parayı hiç umursamadım.

5
00:00:22,376 --> 00:00:25,254
Çünkü okumaya başlar başlamaz
zengin oluyorsunuz.

6
00:00:25,337 --> 00:00:29,925
O derece zengin ki hep okuyabilseniz
para düşünmeye vakit kalmaz.

7
00:00:30,009 --> 00:00:32,178
Para teferruattır, okumak devasadır.

8
00:00:35,681 --> 00:00:39,101
Boğucu bir politik doğruculuk içindeyiz
der misiniz?

9
00:00:39,185 --> 00:00:43,272
Boğucu bir politik doğruculuk içinde
olup olmadığımızı soruyor.

10
00:00:43,355 --> 00:00:45,858
Cevabım şudur, ben rahat nefes alıyorum.

11
00:01:25,648 --> 00:01:26,816
Nereye oturayım?

12
00:01:26,899 --> 00:01:30,111
Masa masa gezeceğiz.
Masayı sen seçeceksin.

13
00:01:30,194 --> 00:01:32,029
Sana en çok hangisi uyarsa.

14
00:01:32,947 --> 00:01:35,366
-Şuraya çekelim. Nasıl oldu?
-Güzel.

15
00:01:36,742 --> 00:01:38,119
Gerçi yemekler berbat.

16
00:01:40,162 --> 00:01:45,709
KÜTÜPHANE HİZMETLERİ

17
00:01:45,793 --> 00:01:48,879
Okumak zevk işidir.
Ben böyle olduğuna inanırım.

18
00:01:48,963 --> 00:01:50,214
Zevk meselesidir.

19
00:01:50,297 --> 00:01:55,845
Elinizin altında kitapların olduğu
bir ortamda büyürseniz

20
00:01:55,928 --> 00:01:59,014
ister evde olsun
ister sizi kütüphaneye götürsünler

21
00:01:59,098 --> 00:02:01,308
veya okulunuzdaki kütüphane olsun,

22
00:02:01,392 --> 00:02:05,521
bazıları okumayı sevebilir,
başlayabilir, bazıları da sevmeyebilir.

23
00:02:06,021 --> 00:02:08,607
Sadece zevk meselesi olduğuna inanıyorum.

24
00:02:08,691 --> 00:02:13,070
Okumak bana, onu öğrenir öğrenmez
inanılmaz bir şey gibi gelmişti.

25
00:02:13,571 --> 00:02:14,947
Dünya âdeta…

26
00:02:15,573 --> 00:02:18,617
Öncesinde de mutluydum.
Çocukluğum çok mutlu geçti.

27
00:02:18,701 --> 00:02:20,161
Ama okumak şey gibiydi…

28
00:02:20,911 --> 00:02:24,456
Dünyam milyarlarca kat büyüdü işte.

29
00:02:24,540 --> 00:02:28,335
Okumanın amacı bir bakıma buydu
ama artık değil.

30
00:02:28,419 --> 00:02:30,462
Artık insanlar hep şöyle diyor…

31
00:02:32,381 --> 00:02:36,552
"Benim gibiler hakkında kitap yok.
Kitapta kendimi bulamıyorum."

32
00:02:36,635 --> 00:02:37,928
Bana göre de şöyle…

33
00:02:38,012 --> 00:02:41,182
"Kitapta kendini buldun mu?"
Ben hep "hayır" diyorum.

34
00:02:41,265 --> 00:02:45,311
Kitabın işlevi ayna olmak değil ki.
Kapı açması gerekiyor.

35
00:02:46,645 --> 00:02:47,521
Bence yani.

36
00:02:47,605 --> 00:02:51,859
Bir kitapta kendimi bulabileceğimi
hiç düşünmedim. Aklımdan bile geçmedi.

37
00:02:54,195 --> 00:02:58,908
Çocukken bile hiç böyle düşünmedim.
Okumayı öğrenince ona âşık oldum.

38
00:02:59,575 --> 00:03:03,954
Eskiden "sıradan okur" diye
hayalî bir kişilik vardı.

39
00:03:05,289 --> 00:03:08,626
-Ne oldu ki ona?
-Yerini "sıradan yazar" aldı.

40
00:03:10,419 --> 00:03:11,837
Sence de öyle değil mi?

41
00:03:11,921 --> 00:03:14,882
Bence insanlar eskiden
kitaplara daha açıktı.

42
00:03:14,965 --> 00:03:17,676
Sence de öyle mi?
Gerçek anlamda soruyorum.

43
00:03:19,762 --> 00:03:22,306
Evet, bence sorun etmezlerdi

44
00:03:22,890 --> 00:03:26,435
veya belki de
alternatif bir dünya veya evren

45
00:03:27,269 --> 00:03:30,189
veya hayal gücü arayışı içindeydiler.

46
00:03:30,272 --> 00:03:35,277
Bunu bana daha önce de söylemiştin
ve sanırım sandığımdan daha doğru.

47
00:03:36,278 --> 00:03:42,117
Çoğu okur gerçekten de
kendi hayatının bir kopyasını arıyor.

48
00:03:42,201 --> 00:03:43,285
Evet, kendisinin.

49
00:03:43,369 --> 00:03:45,829
Bence okur bir bakıma…

50
00:03:45,913 --> 00:03:48,791
Yazdığım kitapların okuru benim.

51
00:03:48,874 --> 00:03:52,670
Sensin ama diğer okurlar değil.
Sana bunu anlatmaya çalışıyorum.

52
00:03:53,587 --> 00:03:55,673
Diğer okurların sen değiller.

53
00:03:56,382 --> 00:03:57,508
Evet, öyleler.

54
00:03:58,717 --> 00:04:04,348
Sen, "biz" diyorsun. Bana şöyle demiştin,
"Fran, sen yazarken 'siz' diyorsun."

55
00:04:04,932 --> 00:04:07,268
Bir yazımı vermiştim, tek öneri yaptın.

56
00:04:07,351 --> 00:04:11,480
"Burada 'siz' demişsin
ama 'siz' dememelisin.

57
00:04:11,563 --> 00:04:13,232
'Biz' demelisin."

58
00:04:13,774 --> 00:04:16,986
"Neden?" dedim.
"Okuru içeriye davet eder." dedin.

59
00:04:17,069 --> 00:04:19,863
"Okuru davet etmek istemiyorum ki." dedim.

60
00:04:20,781 --> 00:04:24,368
"Ben bilerek 'siz' diyorum." dedim.

61
00:04:25,703 --> 00:04:27,413
"Hostes değilim ki!" dedim.

62
00:04:31,834 --> 00:04:34,086
"Hostes değilim, savcıyım." dedim.

63
00:04:35,963 --> 00:04:38,757
Hostes sensin,
okuru davet etmek istiyorsun.

64
00:04:38,841 --> 00:04:40,301
-Evet.
-Evet.

65
00:04:40,384 --> 00:04:43,012
-Çok uğraşıyorum. Gelin!
-Çünkü sence…

66
00:04:43,095 --> 00:04:44,513
Hadi gelin.

67
00:04:55,357 --> 00:04:58,360
Yakın zamanda
bir stenografi sözlüğü satın aldım.

68
00:04:59,737 --> 00:05:02,197
Belirli tür kitapları alabilirsem alırım.

69
00:05:02,281 --> 00:05:05,617
Bir de sözlükleri.
Düzinelerce sözlüğüm var.

70
00:05:06,368 --> 00:05:08,203
Hiç stenografi sözlüğü görmemiştim.

71
00:05:08,787 --> 00:05:12,416
Bildiğimden değil,
bu sözlükten bende olmadığı için aldım.

72
00:05:12,499 --> 00:05:15,627
Bazen buradayken,
aynısı Strand için de geçerli,

73
00:05:15,711 --> 00:05:20,215
eski kitap alınan bu iki yerde de
kitaplar açılırken bulundum.

74
00:05:20,299 --> 00:05:21,633
Bunda da Strand'de de.

75
00:05:21,717 --> 00:05:24,428
Kitabın fiyatını sorduğumda
bana şey derler,

76
00:05:24,511 --> 00:05:26,513
"Bunu nereden buldunuz? Siz…"

77
00:05:26,597 --> 00:05:30,267
"Şu masanın altına girdim."
"Oraya girmemeniz gerekiyor."

78
00:05:30,351 --> 00:05:33,812
Ama stenografi sözlüğünü bulup
tezgâha götürdüğümde

79
00:05:33,896 --> 00:05:36,982
kadın dedi ki,
"Sizin alacağınızı tahmin etmiştim."

80
00:05:37,691 --> 00:05:41,403
Bir kitapçıya gitmekle kitap sipariş etmek
apayrı şeyler.

81
00:05:41,987 --> 00:05:45,032
Bilgisayarım yok
ama bir arkadaştan rica ediyorum,

82
00:05:45,115 --> 00:05:46,700
"Amazon'dan şunu alır mısın?"

83
00:05:46,784 --> 00:05:49,370
Ama kitabı bilmem gerekir ki
aynı şey değil.

84
00:05:49,453 --> 00:05:53,207
Kitapçıda dolandığınızda,
"Bu ne? Şu ne?" diye düşünürsünüz.

85
00:05:53,290 --> 00:05:54,792
Bir şeyler bulursunuz.

86
00:05:54,875 --> 00:05:59,338
Hatırlıyorum da Fourth Avenue'da
bir sürü sahaf vardı eskiden.

87
00:05:59,963 --> 00:06:02,925
Muhtemelen
sahipleri kadar ayakta kalmışlardır

88
00:06:03,008 --> 00:06:06,053
-çünkü o adamlar kitap satmazdı.
-Evet, öyleydi.

89
00:06:06,136 --> 00:06:08,555
Tozlu kitaplarına gömülmüş tozlu adamlar.

90
00:06:08,639 --> 00:06:13,018
Köşede otururlardı.
İçeri girerdin, ters ters bakarlardı.

91
00:06:13,102 --> 00:06:16,605
Mesela eline bir kitap alıp…

92
00:06:16,688 --> 00:06:17,606
"Bu ne kadar?"

93
00:06:19,775 --> 00:06:22,986
Fourth Avenue'da
artık sadece Strand kaldı, başka yok.

94
00:06:24,905 --> 00:06:28,867
Bu bina, bir bakıma bir direniş noktası…
Bina hâlinde direniyor.

95
00:06:29,535 --> 00:06:32,413
Kitapçının da sahibi olan bina sahiplerine

96
00:06:32,496 --> 00:06:35,207
çok büyük paralar teklif ettiklerini
biliyorum.

97
00:06:35,290 --> 00:06:36,667
Milyonlarca dolar.

98
00:06:37,251 --> 00:06:39,545
Kitap satarak o kadar para kazanılmaz,

99
00:06:39,628 --> 00:06:42,131
1925'te satmaya başlamış olsanız bile.

100
00:06:42,214 --> 00:06:43,507
Satmayı reddettiler.

101
00:06:44,800 --> 00:06:47,719
Kitapçılık
asla zenginliğe giden yol olmadı.

102
00:06:47,803 --> 00:06:51,348
İnsanlar kitapları sevdikleri için
kitapçı açıyorlardı.

103
00:06:51,432 --> 00:06:54,685
O yüzden her kitapçının
belirli bir tarzı vardı.

104
00:06:54,768 --> 00:06:59,022
Bilinmesi gereken kitapçılar vardı.
Yasa dışı olduklarından değil,

105
00:06:59,106 --> 00:07:02,151
bir binanın beşinci katında olduklarından.

106
00:07:02,234 --> 00:07:06,196
Biri şey derdi, "12th Street'teki
şu binanın beşinci katında

107
00:07:06,280 --> 00:07:08,157
komünist kitapçı var."

108
00:07:08,782 --> 00:07:13,662
Tamam mı? Bu iş belli ki
asla çok getirisi olan bir iş değildi

109
00:07:13,745 --> 00:07:18,375
ve ben hiç komünist olmadım ama dedim ki,
"Öyle mi? Kitaplarına bir bakayım."

110
00:07:18,459 --> 00:07:20,836
Aldım da çünkü komünist kitabım yoktu.

111
00:07:20,919 --> 00:07:23,672
"Evimde hiç komünist kitap yok."
diye düşündüm.

112
00:07:23,755 --> 00:07:24,631
Sonra okudum.

113
00:07:25,757 --> 00:07:28,469
Komünizm, iyi yazarları yok diye de çöktü.

114
00:07:36,518 --> 00:07:37,644
BİLGİ, IŞIKTIR.

115
00:07:37,728 --> 00:07:41,231
HERHANGİ BİR KONUDAKİ BİR BİLGİ
ÖZÜNDE IŞIKTIR.

116
00:07:47,988 --> 00:07:51,116
KİTAPLAR, DÜNYANIN EN KIYMETLİ ZENGİNLİĞİ

117
00:07:51,200 --> 00:07:55,037
VE NESİLLER İLE ULUSLARA BIRAKILACAK
EN UYGUN MİRASTIR.

118
00:07:55,120 --> 00:07:59,041
EVREN, HİKÂYELERDEN MEYDANA GELİR,
ATOMLARDAN DEĞİL.

119
00:08:13,347 --> 00:08:15,641
İnsanlarda hâlâ kitap olmalı. Artık…

120
00:08:15,724 --> 00:08:18,393
Şöyle bir şey var,
artık kimseye veremiyorsun.

121
00:08:19,645 --> 00:08:21,939
Eskiden her yıl kitaplarımı tarardım.

122
00:08:22,022 --> 00:08:24,733
İstemediklerimi kime versem alırdı.

123
00:08:24,816 --> 00:08:28,320
Her okul, herhangi bir okulun kütüphanesi.

124
00:08:28,862 --> 00:08:32,324
Artık kimse almıyor çünkü yer kaplıyorlar.

125
00:08:32,407 --> 00:08:38,747
Ben kesinlikle, su götürmez şekilde,
herhangi bir kitabı atmaktan acizim.

126
00:08:38,830 --> 00:08:43,418
Hiçbir kitabı atamam.
Benim için bir insanı atmak gibi bir şey.

127
00:08:43,502 --> 00:08:47,589
Kitap yerine atmak isteyeceğim
çok daha fazla insan var bu arada.

128
00:08:47,673 --> 00:08:51,510
Bence bir insana en yakın olan şey
bir kitaptır.

129
00:08:51,593 --> 00:08:53,887
O yüzden kitap atamam.

130
00:08:53,971 --> 00:08:59,851
-Bazen çöpte kitap görüyorum da korkunç!
-Çok fena.

131
00:08:59,935 --> 00:09:03,689
Hakkında berbat şeyler yazmış
bir eleştirmen olsa da veremezsin.

132
00:09:03,772 --> 00:09:06,984
Daha başından kitap olmaması gereken
çöp olsa bile.

133
00:09:07,067 --> 00:09:10,195
Onlardan da alıyorum bu arada,
tepeleme yığıyorum.

134
00:09:10,279 --> 00:09:13,991
Bana kim gelse onlara bakar, ben de…

135
00:09:14,074 --> 00:09:18,161
Evimde bazı kitap tepecikleri var.
"Al. Hangisini istersen, lütfen."

136
00:09:18,245 --> 00:09:20,831
"Bu ilginçmiş." Aslında değil ama "Al!"

137
00:09:21,290 --> 00:09:24,626
-Yeni, genç yazarları çok okur musunuz?
-Okurum.

138
00:09:24,710 --> 00:09:28,213
-Çok okur musunuz?
-Okurum, evet. En çok yaptığım şeydir.

139
00:09:28,297 --> 00:09:29,965
Âdeta bir kitap kurduyum.

140
00:09:30,048 --> 00:09:32,634
Okuyacağınız kitapları nasıl seçiyorsunuz?

141
00:09:32,718 --> 00:09:36,513
Sırf iyilerine bile odaklansanız
okuyamayacağınız kadar çok var.

142
00:09:36,597 --> 00:09:39,057
Gerçi gittikçe zorlaşıyor ama her zaman

143
00:09:39,141 --> 00:09:42,853
"Ne? Onu okumadın mı?" diyen
benden büyük arkadaşlarım olmuştur.

144
00:09:43,353 --> 00:09:44,771
Söylerlerdi, okurdum.

145
00:09:44,855 --> 00:09:48,650
Bir de eskiden kitapçılarda dolaşırdım
ama artık pek kalmadı.

146
00:09:49,651 --> 00:09:53,030
Sürekli aklımda bu soru vardır.
Biri bir kitap önerirse

147
00:09:53,113 --> 00:09:56,074
ve iyi bir öneri olduğunu düşünürsem
onu alırım.

148
00:09:56,158 --> 00:09:57,909
Biri bana bir kitap önerirse

149
00:09:57,993 --> 00:10:00,871
ve ben o kitabı sevmezsem
ya da hiç sevmezsem

150
00:10:00,954 --> 00:10:03,206
önereni bundan mesul tutarım.

151
00:10:03,874 --> 00:10:08,253
Mesela bir defasında birine bağırmıştım,
arayıp bağırmıştım.

152
00:10:08,337 --> 00:10:12,382
Bir kitaba yorum yaptığı için.
Kitabı, o yorum yaptı diye almıştım.

153
00:10:12,466 --> 00:10:14,468
Kitapçıdaydım, kitabı duymamıştım.

154
00:10:14,551 --> 00:10:18,305
Çok iyi bir yazar olan o adamın
yorumunu gördüm. Kitabı aldım.

155
00:10:18,388 --> 00:10:21,266
Kitabı okudum. Korkunç bir kitaptı.

156
00:10:21,350 --> 00:10:26,021
Adamı aradım, "Neyin var senin?
Kitabı şimdi okudum." dedim.

157
00:10:26,104 --> 00:10:28,940
"Yazarını tanıyorum da." demesin mi?

158
00:10:29,024 --> 00:10:29,900
Dedim ki…

159
00:10:31,193 --> 00:10:33,153
Dedim ki, "Bir dahakine beni ara.

160
00:10:33,236 --> 00:10:37,199
'Fran, kitapta yorumumu göreceksin
ama iyi değil.' de."

161
00:10:37,282 --> 00:10:38,659
Bazı kitaplar var.

162
00:10:38,742 --> 00:10:42,913
Özellikle,
ısrarla çok önerilen bazı kitaplar oluyor.

163
00:10:42,996 --> 00:10:45,540
Herkes yazarına dâhi falan diyor.

164
00:10:45,624 --> 00:10:48,377
Kitabı alıyorum. Baskılara boyun eğiyorum.

165
00:10:48,460 --> 00:10:51,463
"Nasıldı?" diyorlar.
"Çok iyi değil mi? Okudun mu?"

166
00:10:51,546 --> 00:10:55,592
O an fark edip diyorum ki, "Bir kısmını."
"Ne? Beğenmedin mi?"

167
00:10:55,676 --> 00:11:00,055
"Hayır." diyorum. "Daha da kötüsü,
okumakta olduğumu unutmuşum."

168
00:11:00,138 --> 00:11:01,515
Bence en kötüsü bu.

169
00:11:01,598 --> 00:11:05,769
Bence okumakta olduğunu unutmak,
öfkeyle kapatmaktan beter.

170
00:11:05,852 --> 00:11:08,105
Ama öfkeyle kapatmadım, kenara koydum.

171
00:11:08,188 --> 00:11:10,982
Telefon çaldı
veya yemek vakti geldi işte neyse,

172
00:11:11,066 --> 00:11:14,152
ve o sırada
kitabı okumakta olduğumu unuttum.

173
00:11:16,029 --> 00:11:17,572
Burası soybilim bölümü mü?

174
00:11:17,656 --> 00:11:18,865
Soybilim, evet.

175
00:11:18,949 --> 00:11:21,743
Ailen buraya ne zaman göçmüş?
Birkaç kitap var.

176
00:11:21,827 --> 00:11:23,495
Italians to America.

177
00:11:23,578 --> 00:11:25,997
1910. 1909.

178
00:11:26,081 --> 00:11:28,834
Nerede olduklarını unutmuşum, çok vardı.

179
00:11:28,917 --> 00:11:31,628
-Norveçliler. Kimin umurunda?
-Kimin umurunda?

180
00:11:32,129 --> 00:11:36,591
40 yaşının altındaki insanların
kesinlikle hiçbir şeyleri yok.

181
00:11:37,384 --> 00:11:39,469
Hiç. Kitap yok, plak yok.

182
00:11:39,553 --> 00:11:42,097
Şu aletlerde tutuyorlar. Hepsi o alette.

183
00:11:42,889 --> 00:11:45,851
Hayır. Nerede gördüm ki onu?

184
00:11:48,270 --> 00:11:51,231
-Mayflower Families.
-Mayflower Families, 12 cilt.

185
00:11:51,940 --> 00:11:54,317
O gemiyi hep küçük hayal etmişimdir.

186
00:11:54,401 --> 00:11:57,946
-Çok küçüktü.
-İçinde birkaç beyaz Anglosakson vardır.

187
00:11:58,029 --> 00:12:00,532
Ailem o yüzden o gemiye binmemiş olmalı.

188
00:12:00,615 --> 00:12:02,325
"Çok kalabalık!" demişlerdir.

189
00:12:02,826 --> 00:12:08,498
"Biz iyisi mi birkaç yüzyıl bekleyelim.
Doğruca Ellis Adası, New York'a gideriz."

190
00:12:09,916 --> 00:12:11,251
Şurası. Nasıl oldu da…

191
00:12:11,334 --> 00:12:12,794
-İşte.
-İtalyanlar mı?

192
00:12:12,878 --> 00:12:15,422
Evet. Italians to America.

193
00:12:16,047 --> 00:12:18,633
-Neredesin?
-1893, 1895.

194
00:12:19,593 --> 00:12:22,888
-Hangi yıl geldiklerini biliyor musun?
-1910 sanırım.

195
00:12:23,847 --> 00:12:27,058
1903, 1904, 1905.

196
00:12:27,851 --> 00:12:28,685
1905.

197
00:12:29,728 --> 00:12:34,775
Maalesef çok yakın zamanda gelmişsiniz.
Daha kayıtlara geçirmemişler.

198
00:12:42,824 --> 00:12:45,869
Bitti. Masa oyunlarına bayılırım efendim.

199
00:12:48,705 --> 00:12:53,835
Sakıncası yoksa, burada bulaşıcı hastalık
ve rahatsızlıklara bakmıyor muydunuz?

200
00:12:55,754 --> 00:13:00,300
Maalesef hanımefendi, zekâ yoksunluğunun
genetik olarak aktarıldığı

201
00:13:00,383 --> 00:13:02,719
bilimsel olarak kanıtlanmış durumda.

202
00:13:02,803 --> 00:13:05,263
Yani bir nevi bulaşıcı hastalık.

203
00:13:06,223 --> 00:13:10,393
Ortalamanın altındakilerin
vatandaşlarımıza karışmasını engelliyoruz.

204
00:13:12,187 --> 00:13:13,522
Pek modern bir vizyon.

205
00:13:15,357 --> 00:13:17,609
-Yeni Dünya filmini bilir misin?
-Evet.

206
00:13:17,692 --> 00:13:19,194
-Çok iyiydi.
-Bence de.

207
00:13:19,277 --> 00:13:22,572
Göçmenler hakkında
bilmediğim pek çok şey öğrendim.

208
00:13:22,656 --> 00:13:27,869
Ellis Adası'ndaki girişin
bu kadar zorlu olduğunu bilmiyordum.

209
00:13:27,953 --> 00:13:30,997
Gerçi büyük büyükbabamın
Rusya'dan geldiğinde

210
00:13:31,665 --> 00:13:33,708
konjonktivit nedeniyle

211
00:13:34,918 --> 00:13:38,505
orada bekletildiğini biliyorum.

212
00:13:39,339 --> 00:13:44,261
Tabii mutlaka o güzelim gemide kapmıştır.
Mayflower'da değil.

213
00:13:44,344 --> 00:13:45,178
Tabii.

214
00:13:45,262 --> 00:13:49,474
O zamanlar antibiyotikle tedavi ediliyor
ama antibiyotik yok.

215
00:13:49,558 --> 00:13:52,644
O yüzden ona,
"Karantinada kalmalısın." demişler.

216
00:13:52,727 --> 00:13:54,646
Bulaşıcı olduğunu biliyorlarmış.

217
00:13:55,146 --> 00:13:58,817
"Şu kadar günde geçerse sorun yok.
Geçmezse geri gidersiniz."

218
00:13:59,401 --> 00:14:00,485
Evet.

219
00:14:00,569 --> 00:14:03,947
Neyse ki iyileşmiş
ve girmesine izin vermişler.

220
00:14:04,030 --> 00:14:06,825
İnsanlar geri çevrilmiş
ve hayatları değişmiş.

221
00:14:06,908 --> 00:14:08,994
-Göz iltihabı gibi şeylerden.
-Evet.

222
00:14:09,744 --> 00:14:10,579
Aşağı bak.

223
00:14:11,288 --> 00:14:12,122
Yukarı bak.

224
00:14:13,039 --> 00:14:13,874
Aşağı.

225
00:14:14,499 --> 00:14:15,333
Yukarı.

226
00:14:15,834 --> 00:14:19,254
Lower East Side'dan
dalgalar hâlinde göçmenler geçmiş.

227
00:14:19,337 --> 00:14:23,049
Sırf Yahudiler de değil.
İtalyanlar ve pek çok başka millet.

228
00:14:23,758 --> 00:14:27,387
Ama şu an Lower East Side'da
Tenement Museum diye bir yer var.

229
00:14:27,470 --> 00:14:32,559
Kötü yaşam şartlarını sergileyen bir müze!
İçinde verem salgını falan mı var? Nedir?

230
00:14:32,642 --> 00:14:35,270
Ne koyarsın ki o müzeye?
Anlatabiliyor muyum?

231
00:14:35,353 --> 00:14:38,690
Kötü yaşam şartları müzesiymiş.
Bu özleniyor mu? Sanmam.

232
00:14:38,773 --> 00:14:42,110
Tamam da o evlerde küvet mutfaktaydı.
Hadi ama…

233
00:14:42,193 --> 00:14:44,821
Yani, bana şey gibi geliyor…

234
00:14:45,614 --> 00:14:48,199
Bilemiyorum. Bana absürt geliyor açıkçası.

235
00:14:48,283 --> 00:14:50,994
İnsanlar elbette ziyaret etsin bu arada.

236
00:14:51,077 --> 00:14:55,290
Bu şartlardan bihaber olan gençler
gidip görse fena mı olur?

237
00:14:55,373 --> 00:14:58,710
Göçmenlerin, büyükannemlerin,
annemlerin yaşamlarını.

238
00:14:58,793 --> 00:15:04,591
Bu dönem hakkında o insanların yazdığı
çok iyi roman ve kitaplar var.

239
00:15:04,674 --> 00:15:09,679
Çok daha zengin bir resmini çiziyorlar.
Tabii hiç resimleri olmasa da.

240
00:15:09,763 --> 00:15:12,349
Müzede görebildikleri için
iyidir herhâlde.

241
00:15:12,933 --> 00:15:15,310
-Evet.
-Yani, bir şeye bakmak

242
00:15:15,393 --> 00:15:18,855
bir şeyi okumaktan daha kolay,
daha rahattır sanırım.

243
00:15:18,939 --> 00:15:21,942
Ama böyle bir müze,
o deneyimin kendisi değildir.

244
00:15:26,947 --> 00:15:28,823
Okumayacağınız yazar var mı?

245
00:15:29,574 --> 00:15:34,037
Henry Roth'ın
kız kardeşiyle yattığı ortaya çıktı.

246
00:15:34,120 --> 00:15:35,872
Korkunç bir şeydi.

247
00:15:36,623 --> 00:15:41,044
Ama bu, onu okumama engel olmaz.
Tabii aynı hissiyatla okuyamazsınız.

248
00:15:41,628 --> 00:15:47,133
Öte yandan, Henry Roth öncesinde de
pastoral şiirler yazan sakin biri değildi.

249
00:15:47,217 --> 00:15:50,971
Şöyle, bir yazarı okuduğumda
ben bilirim ki…

250
00:15:51,054 --> 00:15:56,476
Kurgu yazarı olsa bile, o düşüncelerin
durduk yere çıkmadığını bilirim.

251
00:15:56,559 --> 00:15:59,896
Şöyle değildi,
"Henry Roth ne kadar da iyi bir adam."

252
00:15:59,980 --> 00:16:03,483
Önceden de öyle düşünmüyordum.
Ama bence büyük bir yazardır.

253
00:16:03,566 --> 00:16:05,235
Onu okumayı bırakmam.

254
00:16:06,194 --> 00:16:10,323
Hayatta olsa
belki onunla konuşmayı keserdim.

255
00:16:10,865 --> 00:16:13,118
Ama adam öldü

256
00:16:14,202 --> 00:16:15,996
ve onu yine de okumalısınız.

257
00:16:17,330 --> 00:16:21,251
Yani, mesela James Levine.
Büyük bir sanatçı.

258
00:16:21,334 --> 00:16:23,753
Çok ama çok büyük bir sanatçı.

259
00:16:23,837 --> 00:16:28,717
Suçlamalara inanmadığımı söylemiyorum.
Diyelim ki yüzde yüz doğru olsunlar.

260
00:16:28,800 --> 00:16:34,806
Tamam, işi Metropolitan Opera'yı
yönetmek olan biri olduğundan

261
00:16:34,889 --> 00:16:37,976
evet, onu kovmak zorundalar. Bunu anlarım.

262
00:16:38,059 --> 00:16:41,688
Ama kayıtlarını arşivden çıkarmak zorunda…

263
00:16:41,771 --> 00:16:42,856
Neden?

264
00:16:42,939 --> 00:16:44,691
İşte bunu anlamıyorum.

265
00:16:44,774 --> 00:16:48,111
"Buradan yine para kazanacak."
fikrinden ötürü mü?

266
00:16:48,194 --> 00:16:51,197
Eserleri yine de çok iyi.
Adam çok büyük sanatçı.

267
00:16:51,281 --> 00:16:52,115
İşte…

268
00:16:53,366 --> 00:16:55,577
İnsanları çalıştıkları yerden kovmak…

269
00:16:55,660 --> 00:16:58,038
Kötü şeyler yapan insanlar kovulmalı.

270
00:16:58,121 --> 00:17:00,498
Hele ki onun itham edildiği şeyleri.

271
00:17:01,416 --> 00:17:07,130
Ama insanların kitaplarını okumamak
ya da müziklerini dinlememek ya da…

272
00:17:07,213 --> 00:17:08,089
Bana…

273
00:17:09,507 --> 00:17:10,925
Çok anlamsız geliyor.

274
00:17:12,093 --> 00:17:17,390
"Artık yaptıklarını düşünmeden
kayıtlarını dinleyemezsin." diyorlar.

275
00:17:17,474 --> 00:17:19,559
Siz dinleyemeseniz de ben dinlerim.

276
00:17:24,272 --> 00:17:26,941
Ben daha küçükken, yedi sekiz yaşındayken,

277
00:17:27,025 --> 00:17:29,110
annem bana bunu aldı.

278
00:17:29,194 --> 00:17:31,613
Adı, Six Little Cooks olan bu kitabı.

279
00:17:32,113 --> 00:17:35,617
Bunun bana ait bir şey olacağına
inanamadım.

280
00:17:36,242 --> 00:17:38,703
Bu düşünce beni hâlâ biraz sarsar.

281
00:17:38,787 --> 00:17:42,248
Çünkü gördüğünüz gibi çok hoş, çok güzel.

282
00:17:42,332 --> 00:17:45,877
Ayrıca,
sanırım 1900'de yayımlandığı için de.

283
00:17:45,960 --> 00:17:50,882
Bu kadar önemli gözüken bir şeyin
bana ait olduğuna inanamıyordum.

284
00:17:51,424 --> 00:17:54,219
Bana şu açıdan çok önemli gözüküyordu,

285
00:17:54,302 --> 00:17:57,555
bir müze veya kütüphanede bulunacak
bir şey gibiydi.

286
00:17:58,515 --> 00:18:02,143
Bu kitabı çok seviyorum
ve bu kitabın başına bir şey gelse

287
00:18:02,227 --> 00:18:04,479
kalbim paramparça olur.

288
00:18:05,230 --> 00:18:09,067
Yedi yaşında bir çocuğa ait
mükemmel durumda bir kitap bu.

289
00:18:09,150 --> 00:18:12,112
Kitaplarıma hep böyle özen göstermişimdir.

290
00:18:12,195 --> 00:18:15,782
Hatırlıyorum da bir defasında,
aynı yaşlardayken,

291
00:18:15,865 --> 00:18:20,870
bir Nancy Drew kitabı okurken
onu yere düşürdüm ve yerden alıp öptüm.

292
00:18:21,579 --> 00:18:23,540
Annem, "Ne yaptın öyle?" dedi.

293
00:18:23,623 --> 00:18:26,751
Ben de, "Kitabı yere düşürürsen
öpmen gerekir." dedim.

294
00:18:27,335 --> 00:18:29,462
"Kim söyledi sana bunu?" dedi.

295
00:18:29,546 --> 00:18:31,923
Sinagogda söylemişlerdi.

296
00:18:32,006 --> 00:18:36,177
Dua kitabını düşürürsen, adı neyse işte,
onu öpmen gerekiyordu.

297
00:18:36,261 --> 00:18:38,346
Annem, "Her kitabı değil." dedi.

298
00:18:42,809 --> 00:18:46,604
İlk yazılarınızdan biri
Interview dergisi için bir köşeydi

299
00:18:46,688 --> 00:18:48,648
ve buna bir süre devam edip…

300
00:18:48,731 --> 00:18:51,192
İsmi, I Cover the Waterfront mıydı?

301
00:18:51,276 --> 00:18:54,946
Hayır, Interview için ilk köşem
The Best of the Worst'dü,

302
00:18:55,029 --> 00:18:56,531
film eleştirisi yapardım.

303
00:18:57,073 --> 00:18:59,576
B sınıfı bile denmeyecek filmleri
yazardım.

304
00:18:59,659 --> 00:19:03,288
American International Pictures'ın
filmleriydi çoğu.

305
00:19:03,371 --> 00:19:06,791
Belirli bir tarz filmde uzmandılar,
ben de o tarza âşıktım.

306
00:19:06,875 --> 00:19:09,460
New York'ta dağıtımcılara gösterilirdi.

307
00:19:09,544 --> 00:19:12,797
Bunlara ben de giderdim.
Birkaç yıl bu köşeyi yazdım.

308
00:19:12,881 --> 00:19:15,425
I Cover the Waterfront'a sonra başladım.

309
00:19:16,426 --> 00:19:19,929
Daha kapsayıcıydı.
Her konuda yazıyordum, sırf film değil.

310
00:19:20,471 --> 00:19:21,764
O kitaptan bende var.

311
00:19:22,307 --> 00:19:25,560
-Hangisi?
-70'lerdeki Interview yazılarının olduğu.

312
00:19:25,643 --> 00:19:28,396
-Film eleştirilerim var onda.
-Doğru, evet.

313
00:19:28,479 --> 00:19:31,191
-The Best of the Worst.
-Evet, doğru.

314
00:19:31,274 --> 00:19:33,526
-Bütün o AIP filmleri var.
-Evet.

315
00:19:33,610 --> 00:19:37,864
Onları New York'ta hiç göstermediler.
Belki 42nd Street'te.

316
00:19:37,947 --> 00:19:40,783
Araçla girilen sinema sahiplerine
izletirlerdi.

317
00:19:41,367 --> 00:19:44,662
Çünkü daha çok
o sinemalarda gösterilirlerdi.

318
00:19:44,746 --> 00:19:46,873
1600 Broadway'de gösterim olurdu.

319
00:19:46,956 --> 00:19:49,542
-Hatırlıyor musun o odayı?
-Harika odaydı.

320
00:19:49,626 --> 00:19:53,379
-Çok kirliydi.
-Adımı AIP'nin listesine yazdırmıştım.

321
00:19:53,463 --> 00:19:57,550
Sırf bu filmleri izleyebilmek için.
Sonra hep onları yazmaya başladım.

322
00:19:58,843 --> 00:20:03,723
Çünkü onları yazmak daha eğlenceliydi.
Çünkü derdim eleştirmen olmak değildi.

323
00:20:03,806 --> 00:20:07,101
Derdim,
yazacak eğlenceli bir şeyler bulmaktı.

324
00:20:07,185 --> 00:20:09,103
-Öyleydiler.
-İnanılmazdılar.

325
00:20:09,187 --> 00:20:11,105
-Sen de yaptın bir tane.
-Yaptım.

326
00:20:11,606 --> 00:20:13,441
-Soygun ve Aşk.
-Eleştirmiştim.

327
00:20:13,524 --> 00:20:14,817
-İzledin mi?
-Hayır.

328
00:20:14,901 --> 00:20:17,946
Çok net hatırlıyorum
çünkü Soygun ve Aşk'ı çektiğini

329
00:20:18,029 --> 00:20:21,824
yakın zamanda öğrendiğimde,
"Eleştirmiştim, hatırlıyorum." dedim.

330
00:20:21,908 --> 00:20:23,618
Senin çektiğini bilmiyordum.

331
00:20:24,202 --> 00:20:26,579
-Evet.
-Interview'da yazma deneyiminizden

332
00:20:26,663 --> 00:20:28,831
ve Andy Warhol'dan bahseder misiniz?

333
00:20:29,791 --> 00:20:34,045
Yani, ne diyeceğimi pek bilemiyorum.
Çok uzun zaman önceydi.

334
00:20:34,629 --> 00:20:38,216
Interview'a yazmaya başladığımda
çok gençtim. 20 yaşındaydım.

335
00:20:38,758 --> 00:20:44,764
Interview'a sanırım 11 yıl boyunca yazdım.
Oldukça uzun bir süre.

336
00:20:44,847 --> 00:20:47,600
Andy ile hiç anlaşamazdım.

337
00:20:48,935 --> 00:20:50,436
O da benimle anlaşamazdı.

338
00:20:51,813 --> 00:20:53,815
Öldüğünden beri çok daha başarılı.

339
00:20:58,111 --> 00:21:02,407
Nasıl mı biliyorum? Çünkü ölmeden
iki hafta önce tüm Warhol'larımı sattım.

340
00:21:05,368 --> 00:21:08,746
Dairemin bakım masraflarını
ödemek için sattım.

341
00:21:10,164 --> 00:21:13,001
Yani sadece emlak konusunda
kötü karar almıyorum.

342
00:21:15,253 --> 00:21:18,047
Bana sorarsanız, Andy bence o yüzden öldü.

343
00:21:20,258 --> 00:21:21,801
Bahse varım şöyle dedi…

344
00:21:22,593 --> 00:21:23,678
"Eh!"

345
00:21:24,220 --> 00:21:26,306
Tabii ölür ölmez fiyatlar fırladı.

346
00:21:31,978 --> 00:21:36,691
Bana kalırsa New York'taki değişimin
en sembolik örneği şudur.

347
00:21:36,774 --> 00:21:41,446
Bir zamanlar bütün gece,
günde 24 saat, sonsuza dek açık kalan

348
00:21:41,529 --> 00:21:46,451
Columbus Circle'daki koca gazete standının
şu an bisiklet kiralamacısı olması.

349
00:21:50,788 --> 00:21:53,291
New York'un görünümü tamamen değişti.

350
00:21:53,374 --> 00:21:56,919
Eskiden New York'un her yerinden
basılı gazete fışkırırdı.

351
00:21:57,920 --> 00:22:00,173
Su olukları, çöp kutuları…

352
00:22:00,256 --> 00:22:03,384
Times Square'da
hepsinin biriktiği yeri hatırlasana.

353
00:22:03,468 --> 00:22:06,471
İnsanlar attığı için
tüm şehirden gazete fışkırırdı.

354
00:22:06,554 --> 00:22:09,098
Milyarlarca gazete.
İnsanlar her gün atardı.

355
00:22:09,182 --> 00:22:10,475
Oluklarda birikirdi.

356
00:22:10,558 --> 00:22:12,935
Bütün çöp kutuları gazeteyle dolardı.

357
00:22:13,019 --> 00:22:16,272
Bütün metro koltuklarında olurdu.
Yerlerde gezinirlerdi.

358
00:22:16,356 --> 00:22:19,734
Artık metroda
nadiren gazete okuyan birine rastlıyorsun.

359
00:22:19,817 --> 00:22:22,028
-Eskiden her şey oydu.
-Her şey. Evet.

360
00:22:22,111 --> 00:22:25,406
Ama metroda
gerçek kitap okuyanları görebiliyorsun.

361
00:22:25,490 --> 00:22:29,243
Milyonlarcasını değil
ama bazı insanları görüyorsun

362
00:22:29,327 --> 00:22:30,995
ve bu insanlar genelde genç.

363
00:22:31,079 --> 00:22:33,706
Çoğunlukla
20 yaşlarında gençler diyebilirim.

364
00:22:33,790 --> 00:22:37,168
Çocukları o yaşta olan editörüme sordum.

365
00:22:37,251 --> 00:22:41,547
"Çocukların, Kindle mıdır nedir,
ondan mı kitap okuyor?"

366
00:22:41,631 --> 00:22:44,509
"Hayır, çocuklarım kitap okuyor." dedi.

367
00:22:44,592 --> 00:22:47,303
Dedi ki, "Okuyanlar daha çok…"

368
00:22:47,387 --> 00:22:49,889
Kindle dışında bir şey daha var.
Her neyse.

369
00:22:50,390 --> 00:22:53,684
O aletten okuyanlar
daha çok kırk veya ellilerinde.

370
00:22:53,768 --> 00:22:59,023
Yani, bazen anlayamıyorum.
İnsanlar ne okuyor, hep görmek isterim.

371
00:22:59,107 --> 00:23:02,652
Bu, benim için son derece önemli.
Ne okuyorsun?

372
00:23:03,861 --> 00:23:08,366
Ama herhangi bir kitap olur.
Kitaba bakıp, "Bunu kim okur?" desem bile.

373
00:23:08,449 --> 00:23:09,742
Neyse, kitap okuyor.

374
00:23:11,077 --> 00:23:12,245
Aman oku da…

375
00:23:26,968 --> 00:23:29,262
Merhaba, buradan kitap alan oluyor mu?

376
00:23:29,762 --> 00:23:30,972
Buradan mı? Hayır.

377
00:23:31,055 --> 00:23:32,890
-Hayır. Almazlar tabii.
-Hayır.

378
00:23:32,974 --> 00:23:35,601
Times Square'da kitap satmak
uygun olur mu?

379
00:23:35,685 --> 00:23:38,604
-Kitaba haksızlık olur.
-Evet, öyle.

380
00:23:39,480 --> 00:23:42,400
-Gerçi kitaba laf düşmez sanırım.
-İncitici olur.

381
00:23:43,234 --> 00:23:46,612
Kitap satmıyorsan ki eminim satmıyorsun,
niye buradasın?

382
00:23:46,737 --> 00:23:48,197
Tişört mü satıyorsun?

383
00:23:48,281 --> 00:23:51,576
-Çok çanta satıyoruz. Kitap da satılıyor.
-Evet.

384
00:23:52,452 --> 00:23:55,413
Harika bir kitaptır bu.
Çocuklara hep alırım.

385
00:23:55,496 --> 00:23:56,706
Çok iyi kitaptır.

386
00:23:59,083 --> 00:24:02,044
Hanımlar beyler, karşınızda Fran Lebowitz!

387
00:24:05,965 --> 00:24:08,426
Metropolitan Life mı,
Social Studies mi önce?

388
00:24:08,509 --> 00:24:10,344
-Metropolitan Life.
-Sonra diğeri.

389
00:24:10,428 --> 00:24:14,056
Nükteli denemelerden oluşan
son derece eğlenceli derlemeler.

390
00:24:14,140 --> 00:24:15,433
-İkisi de.
-Doğru.

391
00:24:15,516 --> 00:24:19,270
Peki kaç defa
öyle veya böyle tekrar basıldılar?

392
00:24:19,854 --> 00:24:22,857
-Farklı formatlarda üçer dörder defa.
-Üç veya dört.

393
00:24:22,940 --> 00:24:25,943
-Şimdi de çocuk kitabı. Bir ilk, değil mi?
-Doğru.

394
00:24:26,027 --> 00:24:28,362
Hiç yeni bir şey yazacak mısınız?

395
00:24:28,446 --> 00:24:29,822
-Bu yeni.
-Panda kitabı mı?

396
00:24:29,906 --> 00:24:31,657
-Evet.
-Ama çocuklar için.

397
00:24:31,741 --> 00:24:34,619
-Roman yazıyorum.
-Altı yıl önce de yazıyordunuz.

398
00:24:34,702 --> 00:24:36,454
-Altı yıl önce…
-Hayır.

399
00:24:36,537 --> 00:24:40,541
Roman yazıyor olmam gerekiyordu
ama somurtmak için on yıl ara verdim.

400
00:24:42,418 --> 00:24:44,378
-Somurtmak için on yıl mı?
-Evet.

401
00:24:45,087 --> 00:24:48,674
Peki bu manada
istediklerinizi gerçekleştirebildiniz mi?

402
00:24:48,758 --> 00:24:50,176
Somurtmam bitmek üzere.

403
00:24:50,259 --> 00:24:52,929
-Acaba şeyden muzdarip misiniz?
-Evet.

404
00:24:53,012 --> 00:24:53,846
Peki.

405
00:24:58,851 --> 00:25:02,730
New York Public Library'nin
bir buzdolabı mıknatısında alıntınız var.

406
00:25:03,147 --> 00:25:04,815
-Yarım alıntı.
-Yarım alıntı.

407
00:25:05,316 --> 00:25:08,194
Yarım alıntı şöyle,
"Konuşmadan önce düşün,

408
00:25:08,277 --> 00:25:10,363
düşünmeden önce oku." Gerisi ne?

409
00:25:10,446 --> 00:25:13,491
Çok eski olduğundan
hatırladığım kadarıyla şöyle…

410
00:25:13,574 --> 00:25:17,954
Bu, ta 1978'de
Newsweek için yazdığım bir şey.

411
00:25:18,579 --> 00:25:23,000
Tamam mı? Bu arada Newsweek 1978'de
çok önemli bir yayındı.

412
00:25:23,125 --> 00:25:26,629
Arkasında
Sıra Bende adında bir sayfa vardı.

413
00:25:27,129 --> 00:25:31,050
O sayfaya yazı yazması için
farklı kişilere davet giderdi.

414
00:25:31,133 --> 00:25:34,220
1978'de ilk kitabım çıktıktan sonra
bana davet geldi.

415
00:25:34,303 --> 00:25:37,098
Annemler buna inanamadı. Şey oldular…

416
00:25:38,099 --> 00:25:39,475
"Senden mi istediler?"

417
00:25:41,060 --> 00:25:44,730
Ailem Newsweek alırdı
çünkü çoğu Yahudi Time almazdı.

418
00:25:45,898 --> 00:25:51,612
Çünkü Time'ın sahibi Henry Luce'tu.
Yahudi karşıtlığıyla bilinirdi.

419
00:25:51,696 --> 00:25:55,449
Ama Life alırlardı,
aynı kişiye ait olduğu gözlerinden kaçmış.

420
00:25:55,533 --> 00:25:57,034
Ama Newsweek alırlardı.

421
00:25:57,118 --> 00:26:00,121
Newsweek'in sayfasını
ben yazacağım, dedim.

422
00:26:00,204 --> 00:26:01,664
"Nasıl yani? Sen mi?"

423
00:26:02,456 --> 00:26:04,292
Anlamlandıramıyorlardı.

424
00:26:05,543 --> 00:26:07,044
Ergenlere hitaben yazdım.

425
00:26:07,128 --> 00:26:10,756
Ergenler için
farklı yönlendirmeler içeriyordu.

426
00:26:11,591 --> 00:26:14,176
Yapmaları gereken farklı şeyleri yazdım.

427
00:26:15,094 --> 00:26:17,471
Ve sanırım lafın tamamı şöyleydi…

428
00:26:19,807 --> 00:26:22,560
"Konuşmadan önce düşün.
Düşünmeden önce oku.

429
00:26:22,643 --> 00:26:26,355
Kendi uydurmadığın bir şey üzerine
kafa yorma fırsatı bulursun.

430
00:26:26,439 --> 00:26:30,067
Her yaş için akıllıca bir adım,
özellikle de 17 yaşındaysan

431
00:26:30,151 --> 00:26:33,696
ve sinir bozucu çıkarımlar yapmaya
en müsait dönemindeysen."

432
00:26:35,197 --> 00:26:38,117
TONI MORRISON'UN DEĞERLİ HATIRASINA

433
00:26:50,212 --> 00:26:52,840
Bulunduğumuz mekân olan The Players Club,

434
00:26:52,923 --> 00:26:56,677
kendisi de aktör olan
Edwin Booth tarafından satın alınmış

435
00:26:56,761 --> 00:26:59,555
ve bir noktada
The Players Club'a dönüştürülmüş.

436
00:26:59,639 --> 00:27:02,516
Öldüğünde de binayı kulübe bırakmış.

437
00:27:03,643 --> 00:27:05,686
Ama küçük kardeşi…

438
00:27:06,812 --> 00:27:08,564
John Wilkes Booth'muş.

439
00:27:09,190 --> 00:27:11,776
Yani kardeşi Abraham Lincoln'ı öldürmüş.

440
00:27:12,568 --> 00:27:15,988
Ve yukarıda da bir mektup var…

441
00:27:16,072 --> 00:27:18,741
Mektubun aslı değil, kopyası.

442
00:27:18,824 --> 00:27:21,786
Mektubu bir gazete için kaleme almış.

443
00:27:21,869 --> 00:27:24,330
"Sevgili yurttaşlarım" diye başlıyor.

444
00:27:24,413 --> 00:27:26,916
Kardeşi adına özür diler gibi.

445
00:27:26,999 --> 00:27:29,794
Bu mektubu okurken
kendi kendime şöyle düşündüm.

446
00:27:29,877 --> 00:27:32,797
"Kardeşlerinden şikâyetçi
çok insan tanırım."

447
00:27:32,880 --> 00:27:36,050
Hatta kardeşi olan hemen herkes
şikâyetçidir.

448
00:27:36,133 --> 00:27:38,678
Ama o mektubu okuduğumda şöyle düşündüm,

449
00:27:39,470 --> 00:27:41,639
"Nasıl bir kardeşin olursa olsun…"

450
00:27:42,139 --> 00:27:46,644
Mesela kendine şöyle diyebilirsin,
"Evet, kardeşim borçlarını hiç ödemez."

451
00:27:46,727 --> 00:27:49,438
ya da, "Kardeşim dedikoducudur." vesaire.

452
00:27:49,522 --> 00:27:52,274
Ama her zaman kendine şöyle diyebilirsin,

453
00:27:52,358 --> 00:27:55,361
"Hiç değilse
kardeşim, Abraham Lincoln'ı öldürmedi."

454
00:28:00,074 --> 00:28:04,704
Eminim Edwin Booth da arkadaşlarının
kardeşlerinden yakınmasını dinlemiştir.

455
00:28:04,787 --> 00:28:06,330
Kardeşi, Lincoln'ı öldürene dek.

456
00:28:06,414 --> 00:28:10,876
Eminim ki o andan sonra ne zaman biri,
"Kardeşim para ödünç…" dese,

457
00:28:10,960 --> 00:28:15,631
"Sus. Kardeşi, Lincoln'ı öldürdü.
O konuyu açma." diye araya girmişlerdir.

458
00:28:15,715 --> 00:28:20,636
İşte o yüzden her zaman
daha beter sorunları olan biri vardır.

459
00:28:22,722 --> 00:28:23,889
-Tamam.
-Bitti mi?

460
00:28:23,973 --> 00:28:24,932
-Evet.
-Anladım.

461
00:28:25,558 --> 00:28:28,602
Devam et. Akmaya devam etsin.

462
00:28:30,354 --> 00:28:31,856
İşte böyle devam et.

463
00:28:32,440 --> 00:28:33,482
Soluna kayalım.

464
00:28:34,483 --> 00:28:36,777
Evet, bir köprü daha.

465
00:28:39,280 --> 00:28:40,406
Tamam, atlattın.

466
00:28:41,240 --> 00:28:44,952
Manhattan'dan otoyol geçirecek
şu adama ne oldu peki?

467
00:28:45,035 --> 00:28:48,414
Robert Moses. Burayı o yaptı.
Hepsi onun fikriydi.

468
00:28:48,497 --> 00:28:51,751
-Tamamını mı?
-Robert Moses maketten şaşmamalıymış.

469
00:28:52,585 --> 00:28:56,672
Kendisi farkında değilmiş
ama en iyi yaptığı şey minyatürmüş.

470
00:28:56,756 --> 00:28:57,590
Evet.

471
00:28:58,257 --> 00:29:00,509
Dünya Fuarında gidip buna bakmadım.

472
00:29:01,218 --> 00:29:04,847
Dünya Fuarında o kadar çok
inanılmaz atraksiyon vardı ki

473
00:29:04,930 --> 00:29:07,933
kimin bundan haberi olurdu
veya buna vakti olurdu?

474
00:29:08,434 --> 00:29:10,936
Ama hâlâ burada olduğuna inanamıyorum.

475
00:29:16,400 --> 00:29:18,068
Evet. Tamam.

476
00:29:53,896 --> 00:29:56,774
Alt yazı çevirmeni: Yurdakul Gündoğdu