1
00:00:06,381 --> 00:00:09,931
NETFLIX — ORYGINALNY SERIAL KOMEDIOWY

2
00:00:10,010 --> 00:00:11,680
PRZEMINĘŁO Z WIATREM

3
00:00:11,761 --> 00:00:13,221
Rhett!

4
00:00:15,598 --> 00:00:16,728
Rhett!

5
00:00:16,808 --> 00:00:20,018
Dokąd pójdę, jeśli odejdziesz?
Co ja pocznę?

6
00:00:22,480 --> 00:00:24,610
Nie obchodzi mnie to, do kroćset.

7
00:00:24,816 --> 00:00:27,106
Nie obchodzi mnie to, do diaska.

8
00:00:27,318 --> 00:00:29,778
Nie obchodzi mnie to, do kata.

9
00:00:29,988 --> 00:00:32,658
Nie obchodzi mnie to, do kaduka.

10
00:00:33,658 --> 00:00:36,238
„Do kaduka”?

11
00:00:36,327 --> 00:00:38,457
Ktoś tak naprawdę mówił?

12
00:00:38,955 --> 00:00:42,665
Wyobraźcie sobie, że oglądacie
najsłynniejszy film w dziejach,

13
00:00:42,751 --> 00:00:47,301
czekacie, aż Clark Gable
wypowie najsłynniejszą kwestię,

14
00:00:47,380 --> 00:00:49,170
a zamiast niej słyszycie…

15
00:00:52,010 --> 00:00:54,470
„To już dla mnie zupełnie nieistotne”.

16
00:00:55,346 --> 00:00:56,216
Zgroza.

17
00:00:56,306 --> 00:00:58,136
Ale prawie do tego doszło.

18
00:00:58,808 --> 00:01:03,808
W roku 1939 obowiązywał
Kodeks Produkcji Filmowej,

19
00:01:03,897 --> 00:01:05,397
czyli Kodeks Haysa.

20
00:01:05,482 --> 00:01:10,402
Był to zestaw wytycznych moralnych,
których studia musiały przestrzegać.

21
00:01:10,487 --> 00:01:14,117
W tym czasie słowa „do diabła”
były surowo zakazane.

22
00:01:14,199 --> 00:01:17,539
Tak samo jak wyrażenia
„Boże”, „Jezu”, „Jezu Chryste”,

23
00:01:17,619 --> 00:01:19,829
„Chryste”, „skurwysyn” i „piekielny”.

24
00:01:20,371 --> 00:01:24,921
Filmowcy musieli wymyślić
całą stronę alternatywnych kwestii,

25
00:01:25,001 --> 00:01:26,381
takich jak przytoczone.

26
00:01:26,961 --> 00:01:28,381
Wiem, co sobie myślicie.

27
00:01:28,463 --> 00:01:30,973
„Damn” to praktycznie nie jest wulgaryzm.

28
00:01:31,049 --> 00:01:32,799
Nawet go nie zauważamy.

29
00:01:32,884 --> 00:01:34,974
O w mordę!

30
00:01:35,053 --> 00:01:36,143
Do diabła!

31
00:01:36,221 --> 00:01:37,511
Cholera jasna!

32
00:01:37,597 --> 00:01:40,387
Może to najłagodniejszy z wulgaryzmów,

33
00:01:40,475 --> 00:01:44,345
ale zarazem jedyny,
który występuje w Biblii.

34
00:01:45,021 --> 00:01:47,981
I wciąż potrafi urazić miliony ludzi.

35
00:01:48,066 --> 00:01:50,436
Zanim opowiemy historię tego,

36
00:01:50,527 --> 00:01:54,067
jak udało się zachować „damn”
w Przeminęło z wiatrem,

37
00:01:54,155 --> 00:01:57,115
musimy opowiedzieć historię samego słowa.

38
00:01:59,285 --> 00:02:01,905
„Mam to głęboko w nosie”.

39
00:02:01,996 --> 00:02:04,826
Do diabła! To było najgorsze.

40
00:02:15,051 --> 00:02:19,681
„Damn” nie powinno być na tej liście.
To nie jest wulgaryzm.

41
00:02:19,764 --> 00:02:22,644
To zwykłe słowo. Jak w „dam ci prezent”.

42
00:02:22,725 --> 00:02:23,935
Nieźle.

43
00:02:25,395 --> 00:02:26,805
Wulgaryzm dla cieniasów.

44
00:02:26,896 --> 00:02:29,936
Po prostu „kurczę” albo „kurczę!”.

45
00:02:30,024 --> 00:02:34,244
„Damn” to ta sama liga, co „crap”.

46
00:02:34,320 --> 00:02:35,820
KOMICZKA

47
00:02:35,905 --> 00:02:36,865
„Damn”…

48
00:02:37,448 --> 00:02:40,618
jest bardzo łagodne.

49
00:02:40,702 --> 00:02:43,502
Nie uważam go za wulgaryzm,
ale zabraniam synowi go mówić.

50
00:02:43,580 --> 00:02:44,870
Jestem hipokrytą.

51
00:02:44,956 --> 00:02:48,166
„Damn” to ciekawy wulgaryzm,
bo jest to klątwa.

52
00:02:48,251 --> 00:02:50,091
Nie jest jak „shit” lub „fuck”.

53
00:02:50,170 --> 00:02:53,090
Oznacza posłanie kogoś
do piekła, na potępienie.

54
00:02:53,173 --> 00:02:57,223
W średniowieczu
ludzie naprawdę bali się potępienia.

55
00:02:57,302 --> 00:03:01,562
Mówiąc do kogoś „idź do diabła”,
przeklinamy go.

56
00:03:01,639 --> 00:03:06,849
Jak „damn” zmieniło się z ciężkiej klątwy
w tak niewinne słowo,

57
00:03:06,936 --> 00:03:11,066
że mało kto uważa je teraz za wulgaryzm?

58
00:03:11,149 --> 00:03:15,069
Wierzyliśmy,
a niektórzy ludzie wciąż wierzą,

59
00:03:15,153 --> 00:03:20,243
że użycie terminów religijnych
poza właściwym im kontekstem

60
00:03:20,325 --> 00:03:22,285
to bluźnierstwo.

61
00:03:22,368 --> 00:03:24,538
To właśnie źródło przekleństw.

62
00:03:24,621 --> 00:03:27,291
A nawet źródło słowa „profanity”.

63
00:03:27,373 --> 00:03:29,963
„Profanus” znaczy „poza świątynią”.

64
00:03:30,043 --> 00:03:32,003
„Damn” jest tego przykładem.

65
00:03:32,086 --> 00:03:35,006
Mówiąc: „Niech Bóg go potępi”,

66
00:03:35,089 --> 00:03:39,679
prosisz Boga, żeby kogoś skrzywdził.

67
00:03:39,761 --> 00:03:42,721
Czegoś takiego nie robi się lekką ręką.

68
00:03:43,264 --> 00:03:45,484
Kiedy ludzie naprawdę w to wierzyli,

69
00:03:45,558 --> 00:03:49,188
a religia była zarazem horrorem,

70
00:03:49,270 --> 00:03:52,400
to zrozumiałe, że bali się słowa „damn”.

71
00:03:52,482 --> 00:03:55,032
„Idź do piekła” jest mocne…

72
00:03:56,236 --> 00:03:59,106
o ile wierzy się w piekło.

73
00:03:59,197 --> 00:04:00,777
Jeśli piekło istnieje…

74
00:04:01,950 --> 00:04:05,040
niechaj zginę tu i teraz.

75
00:04:08,998 --> 00:04:09,828
Widzicie?

76
00:04:11,876 --> 00:04:16,706
Moja babcia jest wybitnie kościółkowa,
a mówi słowo „damn”.

77
00:04:16,798 --> 00:04:17,968
A może nie?

78
00:04:18,049 --> 00:04:22,889
Na przykładzie „damn” widać
pełen cykl życiowy przekleństwa.

79
00:04:22,971 --> 00:04:27,431
Na początku było słowem
opisującym czynność potępiania.

80
00:04:27,976 --> 00:04:30,806
Potem stało się wulgaryzmem.

81
00:04:30,895 --> 00:04:35,275
Z czasem społeczeństwo się zmieniło
i „damn” zaczęło dogorywać.

82
00:04:35,358 --> 00:04:39,648
Jest w miejscu, w którym „shit”
pewnie znajdzie się za parę dekad,

83
00:04:39,737 --> 00:04:42,407
a „fuck” z pewnością do końca stulecia.

84
00:04:43,241 --> 00:04:45,911
Wie pani, to jest, za przeproszeniem,

85
00:04:46,619 --> 00:04:48,119
piekielnie dobra kawa.

86
00:04:48,871 --> 00:04:51,291
Jakie były pierwsze znaczenia „damn”?

87
00:04:51,374 --> 00:04:55,304
Na początku „damn” miało dwa znaczenia.

88
00:04:55,378 --> 00:04:58,418
Jest znaczenie religijne,
„skazywać na potępienie”,

89
00:04:58,506 --> 00:05:02,466
i znaczenie prawnicze, „skazać winnego”.

90
00:05:02,552 --> 00:05:06,812
Oba wywodzą się
od łacińskiego czasownika „damnare”,

91
00:05:06,889 --> 00:05:08,639
czyli „uznawać za winnego”.

92
00:05:08,725 --> 00:05:12,595
Jest on spokrewniony
z rzeczownikiem oznaczającym „szkodę”.

93
00:05:12,687 --> 00:05:14,437
Przy innych wulgaryzmach

94
00:05:14,522 --> 00:05:18,782
„damn” jest jak młodszy brat,
który nie chce dać ci spokoju.

95
00:05:18,860 --> 00:05:21,030
„Shit” to szkolny chuligan,

96
00:05:21,112 --> 00:05:24,372
a „damn” przykłada się do nauki,
ale czasem rozrabia.

97
00:05:24,449 --> 00:05:27,369
„Damn” i „fuck” siedzą obok siebie.

98
00:05:27,452 --> 00:05:29,702
Mówisz: „Mogę pogadać?”.

99
00:05:29,787 --> 00:05:32,957
„Fuck” na to: „Spierdalaj”,
a „damn” mówi: „O kurde”.

100
00:05:33,041 --> 00:05:37,341
Ankietowana młodzież uważa to słowo

101
00:05:37,420 --> 00:05:41,340
za równie niewinne jak „kondom”

102
00:05:41,424 --> 00:05:43,764
albo „a niech to”.

103
00:05:44,260 --> 00:05:48,770
Słysząc „fuck”, myślisz:
„Co jest? Może nie da się już mu pomóc”.

104
00:05:48,848 --> 00:05:51,138
A na „damn” mówisz: „Jak ci pomóc?”.

105
00:05:51,225 --> 00:05:55,555
„Damn” jest także używane,
aby dodać emfazy.

106
00:05:55,646 --> 00:05:57,146
Jest dość wszechstronne.

107
00:05:57,231 --> 00:06:00,861
Trzeba je mówić albo wysoko,
albo bardzo nisko.

108
00:06:00,943 --> 00:06:02,703
Mówi się: „Damn”.

109
00:06:03,321 --> 00:06:05,321
Albo: „Damn!”.

110
00:06:05,406 --> 00:06:10,036
Kiedy dodajesz sylabę,
musiało się stać coś poważnego.

111
00:06:10,119 --> 00:06:13,119
Zazwyczaj ktoś czymś oberwał.

112
00:06:13,206 --> 00:06:16,666
Znałem dziewczynę „cholera, cholera”.
Kiedy stała tyłem,

113
00:06:16,751 --> 00:06:19,251
miała niesamowite ciało i tyłek.

114
00:06:19,337 --> 00:06:21,377
I myślę: „Cholera”.

115
00:06:21,464 --> 00:06:24,344
A kiedy widzę jej twarz,
myślę: „Cholera!”.

116
00:06:24,425 --> 00:06:29,465
RAJ DLA PAR

117
00:06:29,555 --> 00:06:30,845
Cholera.

118
00:06:30,932 --> 00:06:34,692
Za dzieciaka nie wiedziało się,
jak się pisze „damn”.

119
00:06:34,769 --> 00:06:37,559
Większość czarnych nie wiedziała,
że tam jest N.

120
00:06:37,647 --> 00:06:40,187
Myśleliśmy, że jest tylko „dam”.

121
00:06:40,274 --> 00:06:43,494
Kiedy zobaczyłem je z N,
pomyślałem: „Co to znaczy?”.

122
00:06:43,569 --> 00:06:46,659
To super, że obok siebie są M i N.

123
00:06:47,490 --> 00:06:49,330
A wymawia się tylko jedno.

124
00:06:49,409 --> 00:06:52,699
Jest tam nieme N.
A ja miałem taką ksywkę w liceum.

125
00:06:52,787 --> 00:06:56,787
To N jest tam dlatego,
że „damn” pochodzi od „damnation”.

126
00:06:56,874 --> 00:06:59,754
Ktoś je tam zostawił.

127
00:07:00,545 --> 00:07:03,205
A kiedy to zrobił, powiedział: „Cholera”.

128
00:07:03,840 --> 00:07:08,890
Przez ostatnie półwiecze liczba osób
chodzących do kościoła w USA malała.

129
00:07:08,970 --> 00:07:11,810
Ale religia jest zakorzeniona
w naszej kulturze.

130
00:07:11,889 --> 00:07:15,889
Jest na pieniądzach,
w sporcie i na samochodach.

131
00:07:16,561 --> 00:07:18,901
„Damn” ma się dobrze.

132
00:07:18,980 --> 00:07:23,690
Jest też jedynym wulgaryzmem,
który od zawsze znaczył to samo.

133
00:07:24,235 --> 00:07:25,695
Potępiać kogoś.

134
00:07:25,778 --> 00:07:27,408
Idźcie do diabła!

135
00:07:28,364 --> 00:07:32,624
Niech was wszystkich piekło pochłonie!

136
00:07:32,702 --> 00:07:34,252
W starożytnym Rzymie

137
00:07:34,328 --> 00:07:38,078
sfery tabu i wulgaryzmy
były podobne do dzisiejszych,

138
00:07:38,166 --> 00:07:40,626
dotyczyły seksu i ekskrementów.

139
00:07:40,710 --> 00:07:43,250
Mieli odpowiedniki „jebania” i „gówna”.

140
00:07:43,337 --> 00:07:49,387
W średniowiecznej Anglii
zaczęły dotyczyć religii i Boga.

141
00:07:49,469 --> 00:07:53,599
Najgorszym przekleństwem
było wtedy „na kości Boga”.

142
00:07:54,682 --> 00:07:56,432
Kości Boga?

143
00:07:57,018 --> 00:08:01,728
Współcześnie trudno nam zrozumieć,
jak to miałoby działać.

144
00:08:01,814 --> 00:08:05,444
W tradycji katolickiej Chrystus ma ciało,

145
00:08:05,526 --> 00:08:07,856
a jeśli powiemy „na kości Boga”,

146
00:08:07,945 --> 00:08:12,325
nasze słowa sięgają do jego ciała
i wyciągają mu kość.

147
00:08:13,576 --> 00:08:17,116
Cholera. Ostro.

148
00:08:17,205 --> 00:08:18,785
To Bóg ma kości?

149
00:08:18,873 --> 00:08:22,343
A kiedy ktoś to mówił,
nie rzucał tego od niechcenia.

150
00:08:22,418 --> 00:08:24,338
Na pewno padał na kolana.

151
00:08:24,420 --> 00:08:26,710
„Na kości Boga”.

152
00:08:26,797 --> 00:08:27,667
Fajnie.

153
00:08:29,050 --> 00:08:30,640
Bluźnierstwo.

154
00:08:31,511 --> 00:08:35,681
Siła religijnych przekleństw
bierze się ze Starego Testamentu.

155
00:08:35,765 --> 00:08:38,805
Bóg obszernie tłumaczy w Biblii,

156
00:08:38,893 --> 00:08:41,403
że ludzie mają na niego przysięgać,

157
00:08:41,479 --> 00:08:42,729
ale nie nadaremno.

158
00:08:45,358 --> 00:08:48,438
Jest też wzmocniona wersja „damn”,

159
00:08:48,528 --> 00:08:53,318
której wciąż nie słyszymy
w telewizji ogólnodostępnej ani kablówce.

160
00:08:53,407 --> 00:08:57,997
Nigdy nie pojawia się w radiu,
a w prasie prawie nigdy.

161
00:08:58,079 --> 00:08:59,209
Wyższa liga.

162
00:08:59,288 --> 00:09:00,868
Goddamn it!

163
00:09:00,957 --> 00:09:06,497
Cząstka „Bóg” wzmacnia przekleństwo
i przywraca mu religijny wydźwięk.

164
00:09:06,587 --> 00:09:11,047
Różnica między „damn”
i „goddamn” jest taka…

165
00:09:11,801 --> 00:09:14,181
że „goddamn” potęguje efekt.

166
00:09:14,262 --> 00:09:19,272
„Damn” można powiedzieć,
kiedy zraniło się kartką papieru.

167
00:09:19,350 --> 00:09:24,110
„Goddamn” ma większą siłę
i przenosi prosto do kościoła.

168
00:09:24,188 --> 00:09:27,568
Nie mówię „goddamn”,
bo nie jestem czarnym z Południa.

169
00:09:28,067 --> 00:09:30,607
JAK UKSZTAŁTOWAŁO SIĘ „DAMN”?

170
00:09:30,695 --> 00:09:33,445
Spekuluje się, że przed XVII wiekiem

171
00:09:33,531 --> 00:09:38,371
Anglicy byli nazywani przez Francuzów
„Les Goddamns”,

172
00:09:38,452 --> 00:09:43,372
bo tak często przeklinali,
powołując się na Boga i potępienie.

173
00:09:43,457 --> 00:09:48,247
Podoba mi się pomysł,
żeby nazywać kultury od wulgaryzmów.

174
00:09:48,337 --> 00:09:51,667
Przekleństwa zdradzają,
co jest dla nas ważne.

175
00:09:54,969 --> 00:09:57,049
A co jest ważne dla innych narodów?

176
00:09:57,555 --> 00:10:00,555
Jeden z popularnych wulgaryzmów
w Rosji brzmi…

177
00:10:00,641 --> 00:10:02,391
Pierchot’ podzałupnaja.

178
00:10:02,476 --> 00:10:04,396
To znaczy „łupież spod napleta”.

179
00:10:06,063 --> 00:10:08,523
Jeśli często o tym mówią,

180
00:10:08,608 --> 00:10:11,568
to Putin jest najmniejszym
z ich problemów.

181
00:10:11,652 --> 00:10:14,492
Dobrzy mieszkańcy Niemiec lubią mawiać…

182
00:10:14,572 --> 00:10:15,912
Arshgeige.

183
00:10:15,990 --> 00:10:19,120
Przysięgam, że to znaczy „dupne skrzypce”.

184
00:10:19,201 --> 00:10:22,711
To ma sens.
Nawet ich wulgaryzmy mają klasę.

185
00:10:22,788 --> 00:10:23,958
Ten to jest coś.

186
00:10:24,040 --> 00:10:27,590
W RPA mają przekleństwo
w języku afrikaans.

187
00:10:27,668 --> 00:10:32,418
Ek wens jou vingers verander in vishoeke,
en jou balle begin te jeuk.

188
00:10:32,506 --> 00:10:35,636
To znaczy: „Oby twoje palce
zmieniły się w haczyki

189
00:10:35,718 --> 00:10:37,598
i zaczęły cię swędzieć jaja”.

190
00:10:37,678 --> 00:10:39,558
Cała historyjka.

191
00:10:39,639 --> 00:10:41,559
DIABŁA WART

192
00:10:41,641 --> 00:10:46,521
W XVI wieku „damn” staje się wulgaryzmem,
ale jeszcze pojawia się w Biblii.

193
00:10:46,604 --> 00:10:51,284
W Biblii króla Jakuba
różne formy „damn” występują 15 razy,

194
00:10:51,359 --> 00:10:56,909
ale w nowym wydaniu Biblii króla Jakuba
z XIX wieku „damn” wycięto.

195
00:10:56,989 --> 00:11:01,539
W 1781 w Pennsylvania Magazine
pierwszy raz pojawia się „darn”.

196
00:11:01,619 --> 00:11:06,079
To jeden z wielu eufemizmów „damn”.

197
00:11:06,874 --> 00:11:09,294
A co to jest „eufemizm”?

198
00:11:09,377 --> 00:11:12,127
Eufemizm to sposób na to,

199
00:11:12,713 --> 00:11:15,803
żeby powiedzieć wulgaryzm, nie mówiąc go.

200
00:11:15,883 --> 00:11:19,553
Zamiast „goddamn it”
można powiedzieć „gosh darn it”

201
00:11:19,637 --> 00:11:23,517
albo „doggone it”, albo „dang”,

202
00:11:23,599 --> 00:11:25,269
albo „consarn it”.

203
00:11:25,351 --> 00:11:28,941
Trochę jak obrzydliwe płatki,
które kupuje ci mama

204
00:11:29,021 --> 00:11:32,071
i okazują się
o wiele gorsze niż oryginały.

205
00:11:32,650 --> 00:11:34,570
Choćby Kurnałaki,

206
00:11:34,652 --> 00:11:36,242
Dodiaskquik,

207
00:11:36,320 --> 00:11:37,860
Cini Holendrinis,

208
00:11:37,947 --> 00:11:39,777
Czort Flakes…

209
00:11:39,865 --> 00:11:43,655
Te akurat są dobre. Czuć w nich to piekło.

210
00:11:43,744 --> 00:11:46,044
To zamiennik dla słowa,

211
00:11:46,706 --> 00:11:48,366
który ma znaczyć to samo.

212
00:11:48,457 --> 00:11:49,747
To…

213
00:11:50,292 --> 00:11:51,212
proteza.

214
00:11:51,794 --> 00:11:55,554
Ale jeśli tego potrzebujesz, to czemu nie.

215
00:11:56,298 --> 00:11:58,548
„Damn” występuje coraz częściej.

216
00:11:58,634 --> 00:12:02,104
Południowcy mówią
o „przeklętych Jankesach”.

217
00:12:02,179 --> 00:12:05,019
Coś może być „diabła warte”.

218
00:12:05,099 --> 00:12:08,809
Jeszcze do początku XX wieku

219
00:12:08,894 --> 00:12:11,984
kiedy ktoś mówił o „bluźnieniu”,

220
00:12:12,064 --> 00:12:14,024
miał na myśli właśnie to.

221
00:12:14,108 --> 00:12:17,188
I tak wróciliśmy
do historii Przeminęło z wiatrem.

222
00:12:17,903 --> 00:12:22,663
W roku 1939 użycie słowa „damn” w filmie
to była poważna sprawa.

223
00:12:22,742 --> 00:12:25,752
Może reszta społeczeństwa
nie miałaby nic przeciwko,

224
00:12:25,828 --> 00:12:28,118
ale twórcy Kodeksu Haysa owszem.

225
00:12:28,205 --> 00:12:30,325
Kodeksu trzeba było przestrzegać.

226
00:12:30,416 --> 00:12:33,836
Zakazane były wulgaryzmy,
ale także wzmianki o używkach,

227
00:12:33,919 --> 00:12:37,629
empatia wobec przestępców
i namiętne pocałunki.

228
00:12:37,715 --> 00:12:39,675
Ale zjawił się David O. Selznick,

229
00:12:39,759 --> 00:12:43,469
producent, który chciał zamienić
bestseller Przeminęło z wiatrem

230
00:12:43,554 --> 00:12:45,264
w wysokobudżetowy film.

231
00:12:45,347 --> 00:12:47,557
Tłumaczył, że musi użyć słowa „damn”,

232
00:12:47,641 --> 00:12:49,771
bo tak kwestia brzmiała w książce.

233
00:12:49,852 --> 00:12:54,112
A jakże mógłby się sprzeciwić
wizji autorki, Margaret Mitchell?

234
00:12:54,774 --> 00:12:56,904
Cenzorzy byli jednak niewzruszeni,

235
00:12:56,984 --> 00:13:00,864
więc Selznick zwrócił się do samego Haysa.

236
00:13:00,946 --> 00:13:04,866
Dalszy ciąg może być faktem,
a może legendą miejską.

237
00:13:04,950 --> 00:13:07,580
Selznick dopiął swego
dzięki sile argumentów

238
00:13:07,661 --> 00:13:12,041
albo dzięki temu,
że wyłożył 5000 dolarów „opłaty”.

239
00:13:12,124 --> 00:13:14,134
Rada przyjęła argumenty.

240
00:13:15,044 --> 00:13:16,464
Zmienili kodeks.

241
00:13:16,545 --> 00:13:18,755
Dopuścili słowa „hell” i „damn”,

242
00:13:18,839 --> 00:13:22,049
o ile wymagała ich wierność historii

243
00:13:22,134 --> 00:13:26,354
lub wymowie artystycznej dzieła,
na którym oparty był film.

244
00:13:26,430 --> 00:13:29,430
W grudniu 1939 r.
ukazało się Przeminęło z wiatrem,

245
00:13:29,517 --> 00:13:32,017
a reszta to już historia.

246
00:13:32,895 --> 00:13:35,145
Nie obchodzi mnie to, do diabła.

247
00:13:37,233 --> 00:13:41,323
Od tego czasu
„damn” przewija się wszędzie.

248
00:13:41,403 --> 00:13:44,703
Wioska przeklętych, Dzieci przeklętych
i moje ulubione:

249
00:13:44,782 --> 00:13:46,912
Aaliyah w Królowej potępionych.

250
00:13:46,992 --> 00:13:51,122
Słynny musical Damn Yankees
podbija Broadway w roku 1955,

251
00:13:51,205 --> 00:13:55,245
a supergrupa Damn Yankees
podbija scenę w Allentown w 1990.

252
00:13:55,334 --> 00:13:58,004
Nawiasem, byłem na tym koncercie.

253
00:13:58,087 --> 00:14:03,047
W 1986 twórcy filmu The Transformers
dodali słowa „damn” i „shit”,

254
00:14:03,133 --> 00:14:05,473
aby uniknąć kategorii „dla wszystkich”.

255
00:14:06,262 --> 00:14:08,262
JAKIE WIELKIE CHWILE MIAŁO „DAMN”?

256
00:14:08,347 --> 00:14:11,977
Jedną z największych chwil „damn”
w czarnej kulturze

257
00:14:12,059 --> 00:14:14,599
był koniec odcinka Good Times,

258
00:14:14,687 --> 00:14:18,767
kiedy Florida Evans po utracie męża

259
00:14:18,858 --> 00:14:21,778
szaleje z rozpaczy w kuchni.

260
00:14:23,654 --> 00:14:26,534
Do diabła!

261
00:14:28,075 --> 00:14:33,075
To było bardzo mocne,
bo wszyscy znaliśmy rodzinę Evansów.

262
00:14:33,163 --> 00:14:37,633
„Damn” jest w tym kontekście słowem,

263
00:14:37,710 --> 00:14:40,670
którego używają starsze czarne kobiety.

264
00:14:40,754 --> 00:14:45,054
Użyła tego samego słowa,
które słyszeliśmy z ust babć.

265
00:14:45,134 --> 00:14:46,934
Czuliśmy to jako widzowie.

266
00:14:47,011 --> 00:14:50,261
Znaliśmy ten ból utraty z własnych rodzin.

267
00:14:50,890 --> 00:14:56,310
Jeśli chodzi o osoby,
które wiodły prym w użyciu „damn”,

268
00:14:56,395 --> 00:15:00,015
wskażę Kendricka Lamara,
który ma genialny album Damn.

269
00:15:00,107 --> 00:15:01,527
„Damn” to nie wulgaryzm.

270
00:15:01,609 --> 00:15:04,609
To tytuł świetnego albumu
Kendricka Lamara.

271
00:15:04,695 --> 00:15:09,065
Udało mu się podbić listy przebojów

272
00:15:09,158 --> 00:15:12,488
i zdobyć Pulitzera albumem rapowym.

273
00:15:12,578 --> 00:15:14,288
To wszystko zmieniło.

274
00:15:14,371 --> 00:15:17,831
Kiedyś w Przeminęło z wiatrem
musieli walczyć o „damn”,

275
00:15:17,917 --> 00:15:22,047
a teraz Kendrick Lamar, świetny raper,
nazwał tak album

276
00:15:22,129 --> 00:15:23,839
i wygrał Pulitzera.

277
00:15:23,923 --> 00:15:26,973
To znaczy, że „damn” jest mądre.

278
00:15:27,051 --> 00:15:30,641
„Damn” przeszło długą drogę
Cholernie długą drogę.

279
00:15:31,847 --> 00:15:35,637
W ostatnich latach
o „damn” było też głośno w polityce.

280
00:15:35,726 --> 00:15:38,226
Posiadacz znakomitej brody Jimmy McMillan

281
00:15:38,312 --> 00:15:42,442
w roku 2005 założył partię
Do Diabła, Czynsze Są Za Wysokie.

282
00:15:42,524 --> 00:15:45,244
Jestem z partii
Do Diabła, Czynsze Są Za Wysokie.

283
00:15:45,319 --> 00:15:48,909
To „do diabła” dodaje emfazy.

284
00:15:48,989 --> 00:15:52,869
To nikogo nie obraża.
Chodzi tylko o to, że są za wysokie.

285
00:15:52,952 --> 00:15:56,332
A „do diabła” pozwala
osiągnąć zamierzony efekt.

286
00:15:56,956 --> 00:15:58,956
Wciąż bywa też kontrowersyjne.

287
00:15:59,041 --> 00:16:03,501
Barack Obama spotkał się z krytyką,
kiedy pastor w jego kościele

288
00:16:03,587 --> 00:16:06,587
wygłosił kazanie „Boże, potęp Amerykę”.

289
00:16:06,674 --> 00:16:09,644
To był kościół w Chicago,
do którego chodził Obama.

290
00:16:09,718 --> 00:16:11,138
Nagranie kazania,

291
00:16:11,220 --> 00:16:14,350
w którym Jeremiah Wright
mówił dużo o przeklinaniu,

292
00:16:14,431 --> 00:16:15,601
podbiło Internet.

293
00:16:15,683 --> 00:16:19,193
Rozumiem pastora,
który mówi „Boże, potęp Amerykę”.

294
00:16:19,269 --> 00:16:21,149
Zwłaszcza ze względu na sposób,

295
00:16:21,230 --> 00:16:24,730
w jaki przez długi czas
traktowało się w tym kraju czarnych.

296
00:16:25,359 --> 00:16:29,739
Ale ubranie tego w te słowa
to pewna przesada.

297
00:16:29,822 --> 00:16:32,742
Bo to dziwne,
kiedy ktoś przeklina w kościele.

298
00:16:32,825 --> 00:16:36,365
Kiedy dołoży się Boga,
słowo robi się bardzo mocne.

299
00:16:36,453 --> 00:16:40,003
Jeśli nie używa się go poprawnie,
a zazwyczaj tak jest…

300
00:16:40,708 --> 00:16:42,458
ludzie mogą się wkurzyć.

301
00:16:42,543 --> 00:16:45,503
Jaka przyszłość czeka „damn”?

302
00:16:45,587 --> 00:16:47,627
Czy ma szansę na przetrwanie

303
00:16:47,715 --> 00:16:50,925
w tym pędzącym,
wulgarnym świecie „fuck” i „shit”?

304
00:16:51,468 --> 00:16:54,598
Jak może rywalizować
ze słowami „pussy” i „dick”?

305
00:16:54,680 --> 00:16:59,100
„Damn” podda się
prawu malejących przychodów.

306
00:16:59,184 --> 00:17:02,524
Będzie tracił na sile oddziaływania,

307
00:17:02,604 --> 00:17:06,284
aż stanie się zwyczajnym przymiotnikiem.

308
00:17:06,358 --> 00:17:09,988
„Damn” ma przyszłość,
bo ludzie wciąż go używają.

309
00:17:10,070 --> 00:17:14,950
Ale wydźwięk słowa „damn”

310
00:17:15,034 --> 00:17:18,914
nigdy nie będzie już tak wulgarny.

311
00:17:18,996 --> 00:17:23,416
Jeśli zapytać dziś młodzież
o najcięższe przekleństwa,

312
00:17:23,500 --> 00:17:24,750
wskażą obelgi.

313
00:17:24,835 --> 00:17:29,375
A pamiętajmy, że dzisiejszy 18-latek
w roku 2042 będzie 40-latkiem.

314
00:17:29,465 --> 00:17:33,755
To oni będą tworzyć prawo i uczyć dzieci.

315
00:17:33,844 --> 00:17:37,104
Dni słów związanych z seksem,
wydalaniem czy religią

316
00:17:37,181 --> 00:17:39,811
są już policzone.

317
00:17:39,892 --> 00:17:43,062
Dziś nawet czterolatek
może tak powiedzieć.

318
00:17:43,145 --> 00:17:47,815
Ciekawe, czy kiedyś czterolatek
będzie mógł powiedzieć „fuck”.

319
00:17:47,900 --> 00:17:51,610
Osoby, które to słowo uraża,
wciąż są najgłośniejsze.

320
00:17:51,695 --> 00:17:53,405
Najbardziej je słychać.

321
00:17:53,989 --> 00:17:55,949
Oni chodzą na wybory.

322
00:17:56,033 --> 00:18:01,043
Jeśli co tydzień chodzą do kościoła,
to zdecydowanie pójdą też do urn.

323
00:18:01,121 --> 00:18:05,131
Dlatego stanowią siłę,
z którą należy się liczyć.

324
00:18:05,626 --> 00:18:10,796
Wulgaryzmy oburzają
sztywnych, nudnych, drętwych ludzi.

325
00:18:10,881 --> 00:18:15,681
- Nie ufam osobom, które nie przeklinają.
- Mnie wulgaryzmy nie oburzają.

326
00:18:15,761 --> 00:18:19,221
One dowodzą,
że ktoś czuje się przy mnie swobodnie.

327
00:18:19,306 --> 00:18:21,676
Są nieodzowne w komunikacji.

328
00:18:21,767 --> 00:18:24,977
Przeklinanie
to jedno z dostępnych narzędzi.

329
00:18:25,062 --> 00:18:28,362
Pozwala wyładować emocje.

330
00:18:28,440 --> 00:18:31,610
Wyrzucić z siebie negatywne emocje,

331
00:18:31,693 --> 00:18:36,283
wyrazić pozytywne emocje
i podzielić się nimi ze światem.

332
00:18:36,365 --> 00:18:37,865
Przynosi ulgę w bólu.

333
00:18:37,950 --> 00:18:41,830
A wielu osobom pozwala się lepiej poczuć.

334
00:18:42,496 --> 00:18:46,706
Historia „damn”
jest historią wszystkich wulgaryzmów,

335
00:18:46,792 --> 00:18:50,052
a tym samym historią naszej kultury.

336
00:18:50,546 --> 00:18:54,756
Tego, jak nasze poglądy i lęki ewoluują,
nawet gdy pozostają takie same.

337
00:18:55,259 --> 00:18:58,969
Wulgaryzmy pokazują,
jakie są nasze wartości

338
00:18:59,054 --> 00:19:00,894
i jak radzimy sobie z napięciem

339
00:19:00,973 --> 00:19:03,983
między komunikacją publiczną
a życiem prywatnym.

340
00:19:04,601 --> 00:19:07,901
W przeklinaniu jest
coś wybitnie ludzkiego.

341
00:19:08,522 --> 00:19:11,072
Znajduje się ono
na piękno-brzydkiej granicy

342
00:19:11,150 --> 00:19:14,400
między świadomym mózgiem
a zwierzęcym ciałem.

343
00:19:14,987 --> 00:19:18,987
Krótko mówiąc,
wulgaryzmy będą przydatne tak długo,

344
00:19:19,074 --> 00:19:21,414
jak długo mamy serca, umysły…

345
00:19:21,493 --> 00:19:22,623
i dupy.

346
00:19:29,042 --> 00:19:30,462
Jestem Nicolas Cage.

347
00:19:31,628 --> 00:19:33,258
Życzę kurewsko dobrej nocy.

348
00:20:09,917 --> 00:20:11,787
Napisy: Juliusz P. Braun