1
00:00:07,298 --> 00:00:09,928
NETFLIX — ORYGINALNY SERIAL KOMEDIOWY

2
00:00:10,010 --> 00:00:13,850
Witajcie w Historii wulgaryzmów, suki.

3
00:00:15,140 --> 00:00:18,350
Dziwnie się czuję, mówiąc „suka”,

4
00:00:18,435 --> 00:00:21,395
bo aspiruję do miana
prawdziwego dżentelmena.

5
00:00:22,147 --> 00:00:23,937
Na szczęście są sposoby,

6
00:00:24,024 --> 00:00:27,614
aby użyć słowa „bitch”,
nie obrażając przy tym kobiet.

7
00:00:28,194 --> 00:00:29,704
Mógłbym powiedzieć:

8
00:00:29,779 --> 00:00:32,659
„Lubimy psioczyć na podróże samolotem,

9
00:00:32,741 --> 00:00:36,041
ale jak o tym pomyśleć,
to samoloty są zajebiste!”.

10
00:00:36,119 --> 00:00:37,329
- Leć!
- Nie mogę!

11
00:00:37,412 --> 00:00:39,042
BEZ TWARZY

12
00:00:39,122 --> 00:00:40,042
Leć, dziwko!

13
00:00:41,708 --> 00:00:46,588
Ale nie można zaprzeczyć,
że słowo to ma wielką siłę,

14
00:00:46,671 --> 00:00:49,841
a to oznacza wielką odpowiedzialność.

15
00:00:51,468 --> 00:00:52,508
JESTEŚ SUKĄ.

16
00:00:52,594 --> 00:00:53,644
To wyzwisko.

17
00:00:53,720 --> 00:00:57,470
Powiedziałem:
„Suko, ja tu jestem głową rodziny”.

18
00:00:57,557 --> 00:01:00,097
Nazywa się tak kobiety,
które nie są uległe,

19
00:01:00,185 --> 00:01:01,845
są za głośne i stanowcze.

20
00:01:01,936 --> 00:01:03,606
Nikt mnie tak nie nazwał.

21
00:01:03,688 --> 00:01:05,068
„Ty suko!”

22
00:01:05,148 --> 00:01:06,268
Może za plecami.

23
00:01:06,357 --> 00:01:10,197
To może być bolesne,
mizoginistyczne, raniące słowo.

24
00:01:10,779 --> 00:01:12,159
Nazwałeś żonę suką?

25
00:01:12,238 --> 00:01:13,738
Darryl! Gdzie oni są?

26
00:01:13,823 --> 00:01:17,703
Radzę wszystkim facetom hetero,
żeby nie nazywali tak kobiet.

27
00:01:17,786 --> 00:01:20,206
Nie używam go. Mówię „słowo na B”.

28
00:01:20,288 --> 00:01:22,958
Potrafi odbierać siłę,
ale także dawać siłę.

29
00:01:23,041 --> 00:01:27,341
Tak, mówię o sobie „suka”.
Koleżanki też mogą mnie tak nazywać.

30
00:01:27,420 --> 00:01:30,300
Moja babcia też by mogła, gdyby chciała.

31
00:01:30,381 --> 00:01:32,591
Ale jeśli facet nazwie mnie suką,

32
00:01:32,675 --> 00:01:34,835
to mu, kurwa, spalę dom.

33
00:01:34,928 --> 00:01:36,218
SUKI DOPINAJĄ SWEGO

34
00:01:36,304 --> 00:01:39,524
Udajmy się w podróż,
w której poznamy to słowo,

35
00:01:40,016 --> 00:01:42,846
jego pochodzenie i znaczenie kulturowe.

36
00:01:54,114 --> 00:01:55,124
„Bitch”.

37
00:01:55,740 --> 00:01:59,910
Może być seksistowskie, rasistowskie,
inspirujące, obraźliwe, zabawne.

38
00:01:59,994 --> 00:02:02,004
To słowo potrafi wszystko.

39
00:02:02,455 --> 00:02:04,665
JAK UŻYWA SIĘ TEGO SŁOWA?

40
00:02:04,749 --> 00:02:08,589
Obecnie słowa „bitch”
używa się z różnych powodów.

41
00:02:08,670 --> 00:02:13,050
Wciąż stanowi wyzwisko,
a więc służy do urągania kobietom.

42
00:02:13,133 --> 00:02:15,223
Ty cholerna suko!

43
00:02:15,301 --> 00:02:18,181
Do dyskredytowania kobiet.

44
00:02:18,263 --> 00:02:20,973
Chce być niedojrzałą suką
i wszystkim obciągać.

45
00:02:21,057 --> 00:02:25,437
Określa się tak również
nikczemne, apodyktyczne kobiety.

46
00:02:25,520 --> 00:02:29,520
Jaka zimna suka bez serca
zrobiłaby to ukochanemu?

47
00:02:29,607 --> 00:02:33,487
Nazywam się Mireille Miller-Young,
jestem profesorką nauk feministycznych

48
00:02:33,570 --> 00:02:35,320
na Uniwersytecie Kalifornijskim.

49
00:02:35,405 --> 00:02:39,655
Moją specjalizacją są seksualność i rasa.

50
00:02:39,742 --> 00:02:42,502
Słowo „bitch” ma osłabiać pozycję kobiet.

51
00:02:42,579 --> 00:02:46,919
Kiedy nazywa się kogoś suką,
odbiera się mu siłę i głos.

52
00:02:47,000 --> 00:02:48,210
Zamyka się mu usta.

53
00:02:48,293 --> 00:02:52,713
Kobiety nie znoszą tego określenia,
bo jest bardzo protekcjonalne.

54
00:02:52,797 --> 00:02:57,177
Stanowi karę za to,
że staramy się walczyć o swoje.

55
00:02:57,260 --> 00:03:02,850
Kiedy słowo „bitch” określa kobietę,
jest to oczywiście uwłaczające.

56
00:03:02,932 --> 00:03:04,392
Kiedy określa mężczyznę…

57
00:03:04,475 --> 00:03:07,555
Jesteś najgorszą dziwką
i brzydzę się tobą.

58
00:03:07,645 --> 00:03:10,475
…urąga temu mężczyźnie.

59
00:03:10,565 --> 00:03:14,985
Jesteś zły, ale w sposób,
który upodabnia cię do kobiety.

60
00:03:15,069 --> 00:03:19,369
A więc obraża mężczyznę,
ale obraża też ogół kobiet,

61
00:03:19,449 --> 00:03:22,789
bo być kobietą znaczy być złym.

62
00:03:23,494 --> 00:03:28,174
To słowo działa jak śrutówka.
Wszyscy obrywają.

63
00:03:28,249 --> 00:03:29,709
KAREN TO SUKA!

64
00:03:29,792 --> 00:03:33,632
Co przychodzi ci na myśl,
kiedy słyszysz słowo „bitch”?

65
00:03:35,381 --> 00:03:37,511
Może nie mów jej imienia na głos.

66
00:03:37,592 --> 00:03:39,472
A może to w ogóle nie kobieta.

67
00:03:39,552 --> 00:03:43,932
Mężczyzn też się tak określa,
kiedy chcemy pozbawić ich męskości.

68
00:03:44,015 --> 00:03:45,675
Ale jak to słowo stało się

69
00:03:45,767 --> 00:03:49,477
najpowszechniejszym wyzwiskiem
dla określonej płci w angielskim?

70
00:03:49,979 --> 00:03:51,939
JAK STAŁO SIĘ WYZWISKIEM?

71
00:03:52,023 --> 00:03:53,233
To stare słowo.

72
00:03:53,316 --> 00:03:57,736
Pojawiło się w okolicach roku 1000,
a więc ma jakieś 1000 lat.

73
00:03:57,820 --> 00:04:03,240
Pochodzi od staroangielskiego „bicce”,
które oznacza samicę psa.

74
00:04:03,326 --> 00:04:05,446
Każdy z nas przechodził taki okres,

75
00:04:05,536 --> 00:04:09,916
kiedy na widok każdej samicy psa
mówił: „Patrzcie na tę sukę”.

76
00:04:09,999 --> 00:04:10,919
I myślał:

77
00:04:11,000 --> 00:04:13,880
„Nie zamkniecie mnie za to!
Tak się mówi!”.

78
00:04:13,962 --> 00:04:15,092
Lubię psy.

79
00:04:15,171 --> 00:04:18,221
Więc nie mam problemu z „suką”.

80
00:04:18,299 --> 00:04:19,469
Mój pies jest suką.

81
00:04:20,009 --> 00:04:23,469
Dosłownie. To samica.
Ale nie nazywam jej suką.

82
00:04:25,640 --> 00:04:26,720
Nazywam ją pizdą.

83
00:04:27,225 --> 00:04:30,015
Ale ewolucja od psa do kobiety

84
00:04:30,103 --> 00:04:34,153
to dopiero początek
tej skomplikowanej historii.

85
00:04:34,232 --> 00:04:40,032
Uważamy, że słowo „bitch”
przeniosło się z psów na ludzi

86
00:04:40,738 --> 00:04:43,568
poprzez koncepcję suk w rui.

87
00:04:43,658 --> 00:04:48,578
Nowe znaczenie pojawiło się
w okolicach XV wieku.

88
00:04:48,663 --> 00:04:51,543
Mamy więc sukę w rui.

89
00:04:51,624 --> 00:04:55,714
Wystarczy dodać grę słów,
dodać hermetyczny dowcip

90
00:04:55,795 --> 00:05:00,835
i łatwo zrozumieć,
jak „suka” może się odnosić do kobiet,

91
00:05:00,925 --> 00:05:04,595
które uważa się za niemoralne,
które za bardzo chcą seksu.

92
00:05:04,679 --> 00:05:08,309
A potem słowo zyskuje inne znaczenie

93
00:05:08,391 --> 00:05:11,441
odnoszące się do nieuległej kobiety,

94
00:05:11,519 --> 00:05:14,979
która jest zbyt głośna i stanowcza.

95
00:05:15,064 --> 00:05:17,654
Użycie słowa „bitch” wzrasta

96
00:05:17,734 --> 00:05:20,904
w czasie ruchu sufrażystek w XX wieku.

97
00:05:20,987 --> 00:05:25,527
Potem w czasie feminizmu drugiej fali,
w latach 60. i 70.,

98
00:05:25,616 --> 00:05:27,286
widzimy drugi wielki wzrost,

99
00:05:27,368 --> 00:05:32,118
a słowo „bitch” zaczyna być stosowane
konkretnie wobec feministek.

100
00:05:32,206 --> 00:05:35,336
Bo: „Same powiedziałyście,
że możemy was tak nazywać”.

101
00:05:36,794 --> 00:05:39,804
Z czasem definicja słowa „bitch”

102
00:05:39,881 --> 00:05:43,551
zaczęła obejmować każdą kobietę,
której nie lubimy.

103
00:05:44,135 --> 00:05:45,345
To wyraz seksizmu.

104
00:05:45,803 --> 00:05:48,393
JAK UNIKNĄĆ BYCIA NAZWANĄ „SUKĄ”?

105
00:05:48,473 --> 00:05:51,103
To naprawdę nie jest trudne.

106
00:05:51,184 --> 00:05:55,694
Wystarczy tylko się nie uśmiechać,
nie odzywać…

107
00:05:55,772 --> 00:05:59,282
…nie być za ładną,
nie wzywać managera restauracji,

108
00:05:59,359 --> 00:06:00,819
nie odrzucać zalotów…

109
00:06:00,902 --> 00:06:02,992
…nie chodzić pewnym krokiem,

110
00:06:03,071 --> 00:06:05,571
nie pracować, nie zajmować się dziećmi…

111
00:06:05,656 --> 00:06:08,236
…nie być głośną, nie być cichą…

112
00:06:08,326 --> 00:06:11,366
…nie być wredną, nie walczyć o swoje…

113
00:06:11,454 --> 00:06:13,794
…być kongresmenką, nie być kongresmenką…

114
00:06:13,873 --> 00:06:18,713
…nie wstawać, nie siadać,
nie prowadzić, nie jadać…

115
00:06:18,795 --> 00:06:19,995
Zaczęłam rymować?

116
00:06:22,882 --> 00:06:23,882
„Suka.

117
00:06:24,634 --> 00:06:25,974
Samica psa”.

118
00:06:26,969 --> 00:06:31,469
Ani wzmianki o tym,
jak używa tego słowa 99,99% osób.

119
00:06:31,557 --> 00:06:33,477
Z którego to roku? Z 1885?

120
00:06:33,559 --> 00:06:35,269
Nie, z 2015.

121
00:06:35,353 --> 00:06:36,193
Zgadza się.

122
00:06:36,270 --> 00:06:40,900
Słownik Merriam-Webster
oznaczył słowo „bitch” jako „obelżywe”

123
00:06:40,983 --> 00:06:43,903
dopiero w roku,
w którym dodał słowo „twerk”.

124
00:06:44,529 --> 00:06:45,449
SŁOWNIK

125
00:06:45,530 --> 00:06:49,080
Zadaniem leksykografów
jest nie tylko dodawanie nowych słów,

126
00:06:49,158 --> 00:06:52,998
ale i dbanie o to, aby słowa,
które są już w słowniku,

127
00:06:53,079 --> 00:06:55,999
wskazywały wszystkie
używane znaczenia słów.

128
00:06:56,082 --> 00:06:59,712
Pracując w Merriam-Webster,
zauważyłam, że hasło „bitch”

129
00:06:59,794 --> 00:07:02,924
w jednym z naszych słowników
nie ma kwalifikatorów.

130
00:07:03,005 --> 00:07:08,925
Były tylko znaczenia „samica psa”
i „apodyktyczna kobieta”.

131
00:07:09,804 --> 00:07:16,444
Nic o tym, że to słowo jest obraźliwe,
nacechowane negatywnie czy pogardliwe.

132
00:07:16,519 --> 00:07:20,939
To pchnęło mnie do badania hasła „bitch”

133
00:07:21,023 --> 00:07:25,903
i tego, jak to się stało,
że w słowniku nie było kwalifikatora.

134
00:07:25,987 --> 00:07:27,447
Teraz jest. Dodałam go.

135
00:07:27,530 --> 00:07:29,570
SŁOWO OBRAŹLIWE

136
00:07:29,657 --> 00:07:33,697
To był najwyższy czas, aby uznać
prawdziwe znaczenie słowa „bitch”.

137
00:07:34,287 --> 00:07:38,117
Od ponad tysiąca lat
określaliśmy tak nielubianych ludzi.

138
00:07:39,125 --> 00:07:45,665
Uczcijmy więc pamięć
niektórych historycznych suk.

139
00:07:46,674 --> 00:07:50,264
Nefertiti, królowa Kemetu,
XIV wiek przed naszą erą.

140
00:07:50,344 --> 00:07:52,014
Słynna suka na tronie.

141
00:07:52,096 --> 00:07:55,266
Jedna z najbardziej znienawidzonych
kobiet w dziejach.

142
00:07:55,892 --> 00:07:58,442
Elżbieta Batory. Słynna szalona suka.

143
00:07:58,519 --> 00:08:01,309
Ta węgierska szlachcianka
zabiła więcej ludzi

144
00:08:01,397 --> 00:08:03,647
niż fikcyjny Drakula Brama Stokera,

145
00:08:04,192 --> 00:08:05,942
a jakoś się nie przechwala.

146
00:08:06,527 --> 00:08:07,397
Lizzie Borden.

147
00:08:07,487 --> 00:08:10,317
Mordowała ludzi siekierą
i została uniewinniona.

148
00:08:10,406 --> 00:08:11,946
Niezła sucz.

149
00:08:12,450 --> 00:08:13,620
Anna Wintour.

150
00:08:13,701 --> 00:08:16,911
Legendarna redaktorka Vogue’a
i zimna suka.

151
00:08:17,914 --> 00:08:19,874
CZY MOŻNA PRZEJĄĆ WYZWISKO?

152
00:08:19,957 --> 00:08:22,337
„Bitch” to jedno z niewielu wyzwisk,

153
00:08:22,418 --> 00:08:24,548
które są obecnie przejmowane.

154
00:08:24,629 --> 00:08:28,129
Reapropriacja języka
ma na celu inspirowanie kobiet

155
00:08:28,216 --> 00:08:32,136
poprzez ich doświadczenia
represji i dyskryminacji.

156
00:08:32,220 --> 00:08:37,390
Przyjaciółki mogą mnie nazywać suką,
o ile robią to z miłością.

157
00:08:37,475 --> 00:08:41,935
Na przykład kiedy dostanę awans,
mogą mówić: „Brawo, suko!”.

158
00:08:42,021 --> 00:08:47,901
Pamiętam, jak pierwszy raz
nazwałam ze sceny grupę kobiet sukami.

159
00:08:47,985 --> 00:08:51,155
Ktoś powiedział mi:
„Nazwij je tak. Będą zachwycone”.

160
00:08:51,239 --> 00:08:53,319
Ja na to: „Nie będą”.

161
00:08:53,407 --> 00:08:54,697
Ale jednak były.

162
00:08:54,784 --> 00:08:56,044
„Hej, suki!”

163
00:08:56,118 --> 00:08:57,788
„Zróbcie hałas, suki!”

164
00:08:58,371 --> 00:09:01,541
Kiedy odkrywałam
swoje poczucie feminizmu, myślałam:

165
00:09:01,624 --> 00:09:03,294
„Nie będę używać tego słowa

166
00:09:03,376 --> 00:09:07,706
i nigdy nikomu nie pozwolę
o nikim tak powiedzieć”.

167
00:09:07,797 --> 00:09:10,127
A teraz używam go bez przerwy.

168
00:09:10,216 --> 00:09:14,966
Jest potężne, feministyczne,
seksowne, szybkie, dynamiczne.

169
00:09:15,054 --> 00:09:17,814
Zmienia wydźwięk,
kiedy dostawi się coś obok.

170
00:09:17,890 --> 00:09:21,520
Angielski potrzebuje słowa „bitch”.
Nie pozbywajmy się go.

171
00:09:21,602 --> 00:09:22,902
Gdy mówisz tak o sobie…

172
00:09:22,979 --> 00:09:24,479
- Jestem suką.
- Złą suką.

173
00:09:24,564 --> 00:09:25,404
Jestem suką.

174
00:09:25,481 --> 00:09:30,861
…osoby w twoim otoczeniu myślą:
„To jednak nie takie brzydkie słowo”.

175
00:09:30,945 --> 00:09:35,985
Mężczyzna nazywa kobietę szmatą,
kiedy zaczyna widzieć, że sam jest szmatą.

176
00:09:36,075 --> 00:09:38,115
Ale z ciebie szmata.

177
00:09:38,202 --> 00:09:39,372
Moim zdaniem

178
00:09:39,453 --> 00:09:43,333
wyzwiska mają w sobie dziwną magię,

179
00:09:43,416 --> 00:09:47,336
która sprawia, że tylko osoby,
wobec których się ich używa,

180
00:09:47,420 --> 00:09:50,420
mają prawo bawić się nimi
i przekuć je w coś innego.

181
00:09:51,966 --> 00:09:54,966
W XX wieku słowo „bitch”
było używane w nierówny,

182
00:09:55,052 --> 00:09:57,892
niekoniecznie negatywny sposób.

183
00:09:57,972 --> 00:10:02,772
Ernest Hemingway określił tak matkę,
aby podkreślić jej siłę.

184
00:10:02,852 --> 00:10:07,322
Dla Hemingwaya słowo „bitch”
służyło rozróżnieniu mężczyzn i kobiet.

185
00:10:07,398 --> 00:10:12,358
„Mężczyźni są tacy i tacy,
a kobiety bywają sukami”.

186
00:10:12,445 --> 00:10:16,155
Ale może to też być połączenie
sfer sacrum i profanum:

187
00:10:16,240 --> 00:10:17,450
bogini suka.

188
00:10:17,533 --> 00:10:20,583
To stało się niemal
jego znakiem rozpoznawczym.

189
00:10:20,661 --> 00:10:24,211
Był to jego sposób
na uznanie twojej obecności.

190
00:10:24,290 --> 00:10:27,380
Tego, że masz siłę,
że w pewien sposób go rozpalasz.

191
00:10:27,460 --> 00:10:28,590
Suka to suka.

192
00:10:28,669 --> 00:10:31,419
Był tak przywiązany do koncepcji

193
00:10:31,505 --> 00:10:36,085
dominacji ideału amerykańskiej męskości,

194
00:10:36,177 --> 00:10:38,387
że nic nie mogło się z nim równać.

195
00:10:38,471 --> 00:10:42,641
Przy czym chodziło tu
o amerykańską męskość białych.

196
00:10:42,725 --> 00:10:45,645
Wszystko inne było
co najmniej poziom niżej.

197
00:10:45,728 --> 00:10:48,228
Być boginią suką to wyróżnienie.

198
00:10:48,314 --> 00:10:52,574
Zestawieniem „bogini suka”
zaczęto określać wszystko,

199
00:10:52,652 --> 00:10:54,402
co zmienne i nieokiełznane.

200
00:10:54,487 --> 00:10:56,817
Często nazywano tak los.

201
00:10:56,906 --> 00:11:02,616
Ale to też użycia ukute przez mężczyzn,
którzy używali tego słowa jako wyzwiska.

202
00:11:02,703 --> 00:11:04,753
Nie jest to przejęcie słowa.

203
00:11:04,830 --> 00:11:08,630
Raczej ustanowienie uzusu,
który będzie podstawą przejęcia.

204
00:11:08,709 --> 00:11:10,419
Najwcześniejsze przykłady

205
00:11:10,503 --> 00:11:13,423
pozytywnego użycia
słowa „bitch” przez kobiety

206
00:11:13,506 --> 00:11:14,796
pochodzą z muzyki.

207
00:11:14,882 --> 00:11:18,972
W czarnej społeczności
wulgaryzmy funkcjonują od pokoleń.

208
00:11:19,053 --> 00:11:22,013
Na rogach ulic, w klubach jazzowych.

209
00:11:22,098 --> 00:11:24,598
Nawet w latach 20. i 30.

210
00:11:24,684 --> 00:11:27,654
to były oazy wolności wypowiedzi.

211
00:11:27,728 --> 00:11:30,018
A w ramach tej wolności

212
00:11:30,106 --> 00:11:34,936
kobiety używały słowa „bitch”
i dawały wyraz swojej seksualności.

213
00:11:35,027 --> 00:11:37,197
Chociażby Lucille Bogan.

214
00:11:37,279 --> 00:11:40,319
Wiedzą, że jestem suką z Baltimore

215
00:11:40,408 --> 00:11:44,698
Każdy prawdziwy fan bluesa ją zna
i śpiewał jej piosenki.

216
00:11:44,787 --> 00:11:48,287
Ostatni wers piosenki
„Start Me Up” The Rolling Stones,

217
00:11:48,374 --> 00:11:50,044
„Z tobą nawet trup dojdzie”,

218
00:11:50,126 --> 00:11:53,586
to nawiązanie do jej piosenki
„When the Cows Come Home”.

219
00:11:53,671 --> 00:11:56,091
Możesz pieprzyć moją cipkę
I ssać moją cipkę

220
00:11:56,173 --> 00:11:58,723
Aż krowy wrócą do domu, kotku

221
00:11:58,801 --> 00:12:03,061
Po piosence Lucille Bogan
człowiekowi aż chce się zapalić.

222
00:12:03,139 --> 00:12:06,809
Była absolutnie pewna siebie.

223
00:12:06,892 --> 00:12:09,772
Pokazywała, kim jest
i do czego jest zdolna.

224
00:12:09,854 --> 00:12:14,154
Possij moją cipkę, kotku
A possę ci kutasa

225
00:12:14,233 --> 00:12:18,073
Będę to z tobą robić
Aż się zesrasz

226
00:12:18,571 --> 00:12:20,201
Z którego to jest roku?

227
00:12:20,281 --> 00:12:23,201
Jakbym słuchała mojej babci
nagrywającej porno.

228
00:12:23,284 --> 00:12:25,664
Od tego Cardi B by się zarumieniła!

229
00:12:25,745 --> 00:12:28,905
Jeśli „suka” znaczyło „rozwiązła”,
to to była suka.

230
00:12:28,998 --> 00:12:31,708
Rżnij mnie, aż wstanie nowy dzień

231
00:12:34,420 --> 00:12:39,090
Reapropriacja słowa „bitch”
rozpoczęła się na dobre w latach 60.

232
00:12:39,175 --> 00:12:43,885
W roku 1968 Jo Freeman
publikuje Manifest suki o tym,

233
00:12:43,971 --> 00:12:49,021
co to znaczy być suką
i należeć do społeczności suk.

234
00:12:49,101 --> 00:12:51,651
W latach 90. i dwutysięcznych

235
00:12:51,729 --> 00:12:54,439
słowo „bitch” zaczyna mieć
pozytywny wydźwięk

236
00:12:54,523 --> 00:12:56,863
w telewizji i w muzyce.

237
00:12:57,651 --> 00:13:00,651
Piosenka „Bitch” Meredith Brooks

238
00:13:00,738 --> 00:13:02,868
była niezwykle ekscytująca.

239
00:13:02,948 --> 00:13:05,868
„Jestem suką, kochanką,
jestem dzieckiem, matką,

240
00:13:05,951 --> 00:13:07,791
jestem grzesznicą, świętą,

241
00:13:07,870 --> 00:13:11,210
twoim piekłem, twoim snem
i niczym pomiędzy”.

242
00:13:11,290 --> 00:13:13,000
To inteligentna piosenka.

243
00:13:13,083 --> 00:13:15,543
Nie napisałbym jej w wieku 19 lat.

244
00:13:15,628 --> 00:13:18,758
Można było to powiedzieć
i rodzice nie mogli krzyczeć,

245
00:13:18,839 --> 00:13:20,969
bo to przecież tekst piosenki.

246
00:13:21,050 --> 00:13:26,350
Jeśli nie chcesz być nazywaną suką,
nie słuchaj rapu ani rocka z lat 90.

247
00:13:26,430 --> 00:13:32,560
Większość rapu z lat 90. i dwutysięcznych
przyjmowała perspektywę mężczyzn.

248
00:13:32,645 --> 00:13:36,645
Hip-hop jest traktowany zbyt pobłażliwie

249
00:13:36,732 --> 00:13:38,982
w kwestii używania takiego języka.

250
00:13:39,068 --> 00:13:41,948
Każda piosenka Snoop Dogga i Tupaca.

251
00:13:42,029 --> 00:13:43,569
„Przypierdolę mojej suce”.

252
00:13:44,281 --> 00:13:46,951
Czemu to przyszło mi do głowy?
To brutalne.

253
00:13:47,493 --> 00:13:51,003
Nie pochwalam tej piosenki.
Jest okropna! Zła!

254
00:13:51,080 --> 00:13:55,170
Mężczyźni używają słowa „bitch”,
żeby zaznaczyć władzę nad kobietą.

255
00:13:55,251 --> 00:13:58,171
W tym sensie często jest mizoginistyczne.

256
00:13:58,254 --> 00:14:01,724
Teksty piosenek hip-hopowych
często są uwłaczające.

257
00:14:01,799 --> 00:14:05,429
Słowo na B bywa uwłaczające.

258
00:14:05,511 --> 00:14:09,721
Osoby, które nie godziłyby się
na użycie takiego języka

259
00:14:09,807 --> 00:14:14,017
w żadnym innym medium
czy rodzaju konwersacji,

260
00:14:14,103 --> 00:14:15,693
akceptują to w hip-hopie.

261
00:14:15,771 --> 00:14:18,821
Czuję się z tym nie w porządku.

262
00:14:18,899 --> 00:14:23,279
Bo nie wiem, czy to przyzwolenie
nie zasadza się na rasizmie.

263
00:14:23,362 --> 00:14:26,322
Nie jestem osobą, która poniża kobiety.

264
00:14:26,407 --> 00:14:29,447
Czasem trzeba potraktować to
jako część hip-hopu.

265
00:14:29,535 --> 00:14:33,455
Chciałbym rzucić artystom wyzwanie,
żeby od tego odeszli.

266
00:14:33,539 --> 00:14:36,079
Kobiety w hip-hopie bardzo szybko…

267
00:14:36,834 --> 00:14:38,294
znalazły swoje miejsce.

268
00:14:38,377 --> 00:14:43,507
Feministyczny rap z lat 90.
dąży do przejęcia słowa „bitch”.

269
00:14:43,591 --> 00:14:45,761
To popycha proces naprzód.

270
00:14:45,843 --> 00:14:50,143
Moje najwcześniejsze wspomnienie z „bitch”
to „U.N.I.T.Y.” Queen Latifah.

271
00:14:50,222 --> 00:14:54,232
Jest tam mocny tekst:
„Kogo nazywasz suką?”.

272
00:14:54,310 --> 00:14:57,560
A ja: „Tak jest!”.
Byłam młoda, ale to mnie oburzało.

273
00:14:57,646 --> 00:15:03,026
Od Queen Latifah aż do dziś
użycie słowa „bitch” ewoluuje.

274
00:15:03,110 --> 00:15:06,320
Lubię być nazywana suką,
kiedy ktoś jest na mnie zły,

275
00:15:06,405 --> 00:15:09,115
bo to znaczy, że się postawiłam.

276
00:15:09,199 --> 00:15:13,659
Zrobiłam sobie test DNA
Wyszło mi, że w 100% jestem tą suką

277
00:15:13,746 --> 00:15:16,616
Lizzo śpiewa, że jest w 100% „tą suką”.

278
00:15:16,707 --> 00:15:19,627
Gdyby była „w 100% suką”, to byłoby źle.

279
00:15:19,710 --> 00:15:23,010
Bo „być suką” to źle,
ale „być tą suką” to dobrze.

280
00:15:23,088 --> 00:15:25,468
Dostałam wyniki testu DNA.

281
00:15:25,549 --> 00:15:29,049
W 92% jestem tą suką,

282
00:15:29,136 --> 00:15:35,136
a w 8% jestem pełna empatii,
miła, troskliwa, urocza i czarująca.

283
00:15:35,225 --> 00:15:39,145
W 50% jestem tą suką. Super.

284
00:15:39,229 --> 00:15:42,479
W 30% jestem jakąś kurwą.

285
00:15:42,983 --> 00:15:46,033
A w 20% Czirokezką.

286
00:15:46,612 --> 00:15:49,782
Boże, nie miałam pojęcia! Super!

287
00:15:49,865 --> 00:15:51,275
LEKCJE ŻYCIOWE SUK

288
00:15:51,367 --> 00:15:54,407
Słowo to zostało przejęte
również przez gejów.

289
00:15:54,495 --> 00:15:57,205
Zmienili słowo,
którym dawniej im ubliżano,

290
00:15:57,289 --> 00:16:01,379
w sposób budowy więzi i przyjaźni.

291
00:16:02,503 --> 00:16:05,013
W dzieciństwie
ciągle nazywali mnie dziwką.

292
00:16:05,089 --> 00:16:09,929
Wiele osób się do niego uciekało,
kiedy nie chciało nazwać mnie pedałem.

293
00:16:10,010 --> 00:16:11,890
W społeczności gejów

294
00:16:11,971 --> 00:16:15,221
w ostatnich 40 latach
słowo „bitch” stało się wyjątkowe.

295
00:16:15,307 --> 00:16:19,187
Stało się między gejami
żartobliwym wyrazem czułości.

296
00:16:19,269 --> 00:16:22,059
Jakbyśmy mówili: „Rozumiem cię.

297
00:16:22,147 --> 00:16:26,107
W dzieciństwie przechodziliśmy to samo.

298
00:16:26,193 --> 00:16:28,573
I ciebie, i mnie nazywali dziwką”.

299
00:16:28,654 --> 00:16:34,124
Wielu z moich kumpli gejów
po prostu ubóstwia kobiety.

300
00:16:34,201 --> 00:16:35,911
Mają tylko idolki.

301
00:16:35,995 --> 00:16:40,285
Wszyscy moi przyjaciele to dziwki.
„Jesteś niesamowity, dziwko”.

302
00:16:40,374 --> 00:16:44,044
„Twoja firma ma szczęście,
że codziennie tam jesteś, dziwko”.

303
00:16:44,128 --> 00:16:47,458
Nie ma nic lepszego niż gej,
który nazywa cię dziwką.

304
00:16:47,548 --> 00:16:50,178
Słowo „bitch” przebyło ciekawą podróż

305
00:16:50,259 --> 00:16:52,049
wraz z rozwojem feminizmu.

306
00:16:52,136 --> 00:16:56,216
Toczą się wewnętrzne debaty o tym,
jak można je przejąć.

307
00:16:56,306 --> 00:16:59,596
Mam synka i córeczkę.
Oboje ciągle używają słowa „suka”.

308
00:16:59,685 --> 00:17:00,725
„Ty suko!”

309
00:17:00,811 --> 00:17:02,651
Nazywają tak kolegów.

310
00:17:02,730 --> 00:17:06,480
Dla mnie to wciąż wulgaryzm
i nie należy tak nazywać kobiet.

311
00:17:06,567 --> 00:17:09,107
Starsze pokolenie ma z nim problem.

312
00:17:09,194 --> 00:17:12,614
Te osoby czują,
że musiały walczyć o szacunek,

313
00:17:12,698 --> 00:17:16,948
a słowo „bitch”
wiąże się z brakiem szacunku.

314
00:17:17,036 --> 00:17:20,326
Nie sądzę, żeby udało nam się
w pełni przejąć to słowo,

315
00:17:20,414 --> 00:17:22,214
bo żyjemy w męskim świecie.

316
00:17:22,291 --> 00:17:24,001
My będziemy świętować sukces,

317
00:17:24,084 --> 00:17:27,714
a oni zbiorą się w grupce facetów
i będą go używać.

318
00:17:27,796 --> 00:17:32,176
Ale tacy jak Lizzo i ja robią wszystko,
żeby brzmiało dobrze.

319
00:17:32,760 --> 00:17:34,090
NAJLEPSZE SUKI

320
00:17:34,178 --> 00:17:38,388
Więc na czym stanęło?
Możemy go używać czy nie?

321
00:17:38,932 --> 00:17:41,232
Czy ktoś może to wyjaśnić?

322
00:17:41,810 --> 00:17:43,770
CZY NAJWAŻNIEJSZY JEST KONTEKST?

323
00:17:43,854 --> 00:17:47,694
Zjawiskiem reapropriacji słów
zajmuje się semiotyka.

324
00:17:47,775 --> 00:17:51,065
Kluczowe są intencja nadawcy

325
00:17:51,153 --> 00:17:53,073
i interpretacja odbiorcy.

326
00:17:53,155 --> 00:17:56,405
„Bitch” może znaczyć jedno
wypowiedziane przez kogoś

327
00:17:56,492 --> 00:18:00,162
w jednym kontekście do jednego odbiorcy,

328
00:18:00,245 --> 00:18:04,665
a zupełnie co innego
wypowiedziane przez tę samą osobę,

329
00:18:04,750 --> 00:18:07,920
w tym samym kontekście, do innej osoby.

330
00:18:08,003 --> 00:18:10,843
Mogę powiedzieć do przyjaciółki:

331
00:18:10,923 --> 00:18:13,473
„Muszę ci coś powiedzieć, suko”.

332
00:18:13,550 --> 00:18:15,510
Ale gdyby nieznajoma kobieta

333
00:18:15,594 --> 00:18:19,184
podeszła pogadać i powiedziała:
„Słuchaj, suko…”,

334
00:18:19,264 --> 00:18:22,184
to zareaguję: „Ja pani nie znam”.

335
00:18:22,267 --> 00:18:25,397
My możemy używać tego słowa między sobą

336
00:18:25,479 --> 00:18:27,439
i czerpać z tego siłę,

337
00:18:27,523 --> 00:18:31,153
ale mężczyźni nigdy nie będą mogli
po prostu nas tak nazwać

338
00:18:31,235 --> 00:18:34,315
i usłyszeć w odpowiedzi: „Dzięki, John!”.

339
00:18:35,906 --> 00:18:38,616
Wydaje mi się, że „bitch” to nie słowo.

340
00:18:39,201 --> 00:18:41,581
To chwila. To doświadczenie.

341
00:18:41,662 --> 00:18:44,582
Inne wulgaryzmy,
jak „shit”, „fuck” czy „damn”,

342
00:18:44,665 --> 00:18:46,915
są reakcyjne i uniwersalne.

343
00:18:47,501 --> 00:18:50,301
Ale „bitch” może być używane jak broń.

344
00:18:51,338 --> 00:18:52,548
I jest osobiste.

345
00:18:52,631 --> 00:18:57,051
Wciąż używam słowa „bitch”,
ale znacznie rzadziej niż kiedyś.

346
00:18:57,136 --> 00:18:58,886
Język to schemat.

347
00:18:58,971 --> 00:19:01,181
Jeśli wyuczyło się schematu,

348
00:19:01,265 --> 00:19:03,515
według którego „bitch” to wyzwisko,

349
00:19:03,600 --> 00:19:07,060
oduczenie się tego
wymaga wiele świadomego wysiłku.

350
00:19:07,146 --> 00:19:10,516
Nawet jeśli jest się
adresatem tego wyzwiska.

351
00:19:10,607 --> 00:19:15,777
Zamiast mówić „suki”,
wolę nazywać kobiety „królowymi”.

352
00:19:15,863 --> 00:19:18,453
Ale zgadzam się,
że „suka” ma inny wydźwięk.

353
00:19:18,532 --> 00:19:22,742
Kiedy w samolocie wybuchnie bójka,
powiesz: „Suko, ale się lali”.

354
00:19:22,828 --> 00:19:26,418
Nie powiesz: „Królowo, ale się lali”.
To nie działa.

355
00:19:26,498 --> 00:19:29,998
Rozumiecie? Trzeba umieć ocenić sytuację.

356
00:19:31,211 --> 00:19:33,011
Jeśli będę miała córkę,

357
00:19:33,088 --> 00:19:37,588
wolałabym, żeby identyfikowała się
jako suka niż jako miła dziewczynka.

358
00:19:37,676 --> 00:19:41,676
Najlepiej by było, gdyby była miłą suką.

359
00:19:41,763 --> 00:19:42,893
Jak Malala.

360
00:19:43,390 --> 00:19:47,770
Czy w rozmowie grupowej 11 gejów,
z czego siedmiu mnie nienawidzi,

361
00:19:47,853 --> 00:19:50,943
a trzech to przyjaciele,
będę używał tego słowa?

362
00:19:51,023 --> 00:19:52,273
Tak, pewnie tak.

363
00:19:52,357 --> 00:19:54,147
To słowo przeszło długą drogę.

364
00:19:54,234 --> 00:19:56,404
Od samicy psa…

365
00:19:56,904 --> 00:19:59,704
przez zdzirowatą kobietę

366
00:19:59,781 --> 00:20:02,241
po wspaniałą kobietę, taką jak ja.

367
00:20:02,326 --> 00:20:06,706
Podoba mi się! Niezła podróż.
Ono naprawdę wzrosło.

368
00:20:06,788 --> 00:20:08,168
To się nazywa wzrost.

369
00:20:08,248 --> 00:20:09,458
Brawo, suko!

370
00:20:09,541 --> 00:20:12,171
Zaczęłaś jako pies,
a teraz jesteś Cardi B.

371
00:20:12,252 --> 00:20:13,252
Brawo!

372
00:20:45,911 --> 00:20:47,791
Napisy: Juliusz P. Braun