1 00:00:07,341 --> 00:00:10,061 EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIRESERIE 2 00:00:25,661 --> 00:00:30,221 De aarde, waar miljoenen soorten wezens leven. 3 00:00:34,661 --> 00:00:38,061 Maar wat zou erbuiten kunnen leven? 4 00:00:43,541 --> 00:00:46,301 Astronomen hebben duizenden planeten ontdekt... 5 00:00:46,901 --> 00:00:48,901 ...buiten ons zonnestelsel. 6 00:00:51,741 --> 00:00:54,661 Ze geloven dat er biljoenen meer zijn. 7 00:00:59,461 --> 00:01:02,581 Als er ook maar leven bestaat op een fractie van ze... 8 00:01:04,061 --> 00:01:08,301 ...dan moet het universum levend zijn. 9 00:01:18,941 --> 00:01:22,221 Alle levende dingen hebben dezelfde behoeften: 10 00:01:25,141 --> 00:01:26,101 zich voeden... 11 00:01:32,941 --> 00:01:34,061 ...voortplanten... 12 00:01:38,741 --> 00:01:39,701 ...en evolueren. 13 00:01:43,421 --> 00:01:46,341 Door de wetten van leven op aarde toe te passen... 14 00:01:46,901 --> 00:01:49,021 ...op de rest van het universum... 15 00:01:50,701 --> 00:01:55,021 ...is het mogelijk ons in te beelden wat voor leven er mogelijk is... 16 00:01:55,941 --> 00:01:57,941 ...op buitenaardse werelden. 17 00:02:26,941 --> 00:02:30,381 De meeste planeten die we kennen zijn zo hels... 18 00:02:31,941 --> 00:02:35,221 ...dat het onmogelijk lijkt dat er iets op kan leven. 19 00:02:37,341 --> 00:02:41,141 Maar het is geweldig waar er leven kan vormen. 20 00:02:44,741 --> 00:02:48,981 Mijn moeder vertelt me al zo lang ik kan herinneren dat ik een alien ben. 21 00:02:50,861 --> 00:02:54,781 Omdat ik meteen al vanaf het begin met mijn hoofd in de ruimte zat. 22 00:02:57,861 --> 00:03:01,541 Ik wist altijd al dat ik het universum wilde verkennen. 23 00:03:08,741 --> 00:03:13,821 DANAKILDEPRESSIE ETHIOPIË 24 00:03:16,021 --> 00:03:17,381 O, mijn god. 25 00:03:18,421 --> 00:03:22,661 KENNDA LUNCH ASTROBIOLOOG 26 00:03:23,141 --> 00:03:26,061 Dit is de geweldigste plek die ik ooit heb gezien. 27 00:03:27,461 --> 00:03:30,701 Ik denk dat andere planeten er zo uitzien. 28 00:03:31,661 --> 00:03:32,981 Ongelooflijk. 29 00:03:34,381 --> 00:03:35,501 Dus, ja. 30 00:03:40,461 --> 00:03:45,021 De Danakildepressie staat bekend als 'de poort naar de hel'. 31 00:03:48,821 --> 00:03:52,541 Honderdtwintig meter onder de zeespiegel en vulkanisch. 32 00:03:54,861 --> 00:03:57,261 Het is de heetste plek op aarde. 33 00:04:00,941 --> 00:04:04,501 We zitten op 79 graden, 82. 34 00:04:04,981 --> 00:04:07,421 Hij komt uit op 87. 35 00:04:12,941 --> 00:04:14,941 Als hier leven kan bestaan... 36 00:04:16,661 --> 00:04:20,501 ...kan het ook op verscheidene werelden in het universum bestaan. 37 00:04:24,461 --> 00:04:29,181 Andere planeten hebben ook scheikunde. Of dat precies zoals hier is? 38 00:04:29,261 --> 00:04:32,221 We weten het niet. Maar de scheikunde helpt ze leven. 39 00:04:32,661 --> 00:04:35,661 Die scheikunde zal aan grenzen gebonden zijn. 40 00:04:37,141 --> 00:04:41,901 Al het leven bestaat uit cellen die biomoleculen bevatten... 41 00:04:41,981 --> 00:04:44,541 ...waardoor ze kunnen functioneren, leven en werken. 42 00:04:44,861 --> 00:04:48,021 Dat is de machine die voor de scheikunde zorgt... 43 00:04:48,101 --> 00:04:49,821 ...die het leven levend houdt. 44 00:04:50,141 --> 00:04:53,581 We willen begrijpen hoe die machine werkt. 45 00:04:54,301 --> 00:04:56,941 En wat die machine doet afbreken. 46 00:05:01,981 --> 00:05:07,461 Tot voor kort werd aangenomen dat Danakil te extreem was om in te kunnen leven. 47 00:05:10,421 --> 00:05:16,421 Maar astrobiologen komen hier om eencellige microben te onderzoeken... 48 00:05:18,581 --> 00:05:20,861 ...genaamd extremofielen. 49 00:05:34,101 --> 00:05:36,781 Je kunt microben niet zien met het blote oog. 50 00:05:36,861 --> 00:05:39,901 Je kunt niet zomaar water uit een meer halen... 51 00:05:39,981 --> 00:05:42,861 ...het onder een microscoop doen en beestjes zien. 52 00:05:50,141 --> 00:05:53,341 Je kunt extremofielen alleen maar detecteren... 53 00:05:54,861 --> 00:05:58,461 ...door sporen van hun DNA te vinden... 54 00:06:00,141 --> 00:06:03,101 ...met behulp van een genetische sequencer. 55 00:06:05,661 --> 00:06:09,061 Dit kleine apparaat is zeer gevoelig voor temperatuur... 56 00:06:09,141 --> 00:06:12,301 ...en we zijn op een van de heetste plekken ter wereld. 57 00:06:13,461 --> 00:06:15,661 We hebben hier een koelblok... 58 00:06:15,741 --> 00:06:18,941 ...om het te koelen. Onze kanalen staan aan. 59 00:06:21,661 --> 00:06:22,661 En we hebben... 60 00:06:24,381 --> 00:06:26,901 We hebben sequencing. 61 00:06:27,501 --> 00:06:29,941 Er is daadwerkelijk sequencing. 62 00:06:30,661 --> 00:06:32,621 Er zit hier DNA in. 63 00:06:34,741 --> 00:06:35,581 Uitstekend. 64 00:06:38,221 --> 00:06:41,061 DNA-sequencing levert bewijs... 65 00:06:41,141 --> 00:06:46,141 ...dat extremofielen kunnen overleven in het zuurrijke water van Danakil. 66 00:06:48,821 --> 00:06:53,341 Deze knapen zijn de superhelden onder de microben en het is geweldig... 67 00:06:53,421 --> 00:06:57,861 ...nu we meer leren over verschillende strategieën en mechanismen... 68 00:06:57,941 --> 00:07:01,381 ...die ze bedenken om te overleven in dit soort omgevingen. 69 00:07:04,661 --> 00:07:09,501 Door hier levende dingen te vinden, ontstaat er een interessante mogelijkheid. 70 00:07:10,661 --> 00:07:15,581 Dat sommige levensvormen sterk genoeg zijn om overal te overleven. 71 00:07:19,021 --> 00:07:22,461 Zelfs in de diepste uithoeken van de ruimte. 72 00:07:31,661 --> 00:07:33,621 Een rode dwergster. 73 00:07:39,461 --> 00:07:42,461 De meest voorkomende ster in ons sterrenstelsel. 74 00:07:56,261 --> 00:07:57,861 Stel je een planeet voor... 75 00:07:57,941 --> 00:08:03,381 ...in zo'n korte baan van de ster dat hij niet om zijn as draait. 76 00:08:06,101 --> 00:08:09,461 Dus dezelfde zijde is altijd naar de zon gericht. 77 00:08:18,861 --> 00:08:21,181 Dit is Janus. 78 00:08:29,661 --> 00:08:33,381 Hoe zou het leven zich aanpassen op zo'n extreme wereld? 79 00:08:40,141 --> 00:08:43,821 Aan de ene kant van de planeet is het altijd dag... 80 00:08:44,141 --> 00:08:45,701 ...een brandende woestijn. 81 00:08:51,061 --> 00:08:53,981 Aan de andere kant is het altijd nacht... 82 00:08:54,421 --> 00:08:56,421 ...een bevroren schaduwland. 83 00:09:03,781 --> 00:09:09,261 Tussen de twee, een stukje eeuwige schemering. 84 00:09:18,261 --> 00:09:22,141 Bevroren smeltwater stroomt van de koude kant... 85 00:09:22,901 --> 00:09:25,621 ...en kerft ravijnen door het landschap. 86 00:09:28,501 --> 00:09:32,061 Zelfs hier, waar de planeet het meest bewoonbaar is... 87 00:09:32,541 --> 00:09:34,141 ...is er weinig begroeiing. 88 00:09:39,941 --> 00:09:41,861 Maar diep in deze ravijnen... 89 00:09:42,261 --> 00:09:45,101 ...leeft een buitengewoon vijfpotig wezen... 90 00:09:46,901 --> 00:09:47,861 ...een pentapod. 91 00:09:52,941 --> 00:09:54,501 Niet groter dan een kat... 92 00:09:54,941 --> 00:09:57,621 ...is het de dominante levensvorm op Janus. 93 00:09:59,861 --> 00:10:02,821 Hij kan zich aanpassen aan alle omstandigheden. 94 00:10:10,461 --> 00:10:11,941 Op de koude zijde... 95 00:10:12,341 --> 00:10:14,781 ...zijn ze stevig en behaard. 96 00:10:20,661 --> 00:10:25,661 Aan de hete zijde zijn ze glimmend, slank en schichtig. 97 00:10:27,701 --> 00:10:30,621 Pentapods kunnen worden wat ze moeten worden... 98 00:10:31,381 --> 00:10:32,941 ...om te overleven. 99 00:10:42,261 --> 00:10:46,941 Op aarde passen alle dieren zich op hun omgeving aan. 100 00:10:51,061 --> 00:10:54,101 Maar sommige zijn daar beter in dan andere. 101 00:11:00,861 --> 00:11:05,541 ARIMA-VALLEI TRINIDAD 102 00:11:08,341 --> 00:11:10,941 Dit pad dat ik hier tegenkwam... 103 00:11:11,021 --> 00:11:13,101 ...is een prachtig aangelegd pad. 104 00:11:13,181 --> 00:11:17,301 Je zou denken dat het gemaakt is door een groot dier of zelfs een mens. 105 00:11:17,901 --> 00:11:19,541 Het is gemaakt door mieren. 106 00:11:22,221 --> 00:11:24,421 In het bijzonder de bladsnijdersmier. 107 00:11:27,421 --> 00:11:28,781 Het lijkt rustig. 108 00:11:28,861 --> 00:11:30,421 MAGDALENA SORGER ENTOMOLOOG 109 00:11:30,501 --> 00:11:32,701 In de nacht verandert dit in een mierensnelweg. 110 00:11:32,781 --> 00:11:36,181 Met bladeren die richting hun nest stromen. 111 00:11:50,501 --> 00:11:51,741 Moet je zien. 112 00:11:54,461 --> 00:11:56,501 Dit is het mierennest. 113 00:11:58,861 --> 00:12:03,781 Je kunt in het hart van de kolonie kijken. Er is veel gaande. 114 00:12:07,541 --> 00:12:11,101 Voor bladsnijdersmieren zijn er verschillende kasten. 115 00:12:12,981 --> 00:12:14,221 Er zijn soldaten... 116 00:12:14,981 --> 00:12:16,901 ...verschillende werksters... 117 00:12:17,661 --> 00:12:18,941 ...de koningin. 118 00:12:19,021 --> 00:12:22,381 Zij is de enige die eieren legt en er is maar één koningin. 119 00:12:22,461 --> 00:12:24,581 Zonder haar zou dit er niet zijn. 120 00:12:27,261 --> 00:12:30,901 Een mierenkolonie is afhankelijk van de taakverdeling. 121 00:12:33,301 --> 00:12:36,141 Verschillende kasten hebben verschillende taken... 122 00:12:36,221 --> 00:12:39,101 ...en ze komen in allerlei soorten en maten. 123 00:12:43,541 --> 00:12:48,621 Ik heb een soldaat en een kleine werkster gepakt. 124 00:12:48,701 --> 00:12:53,021 Het is niet de kleinste werkster van de kolonie, maar 't scheelt niet veel. 125 00:12:53,101 --> 00:12:56,021 Ik kan de soldaat maar nauwelijks vasthouden. 126 00:12:56,141 --> 00:12:57,861 Het is moeilijk. Ze is sterk. 127 00:12:57,941 --> 00:13:01,461 Ik voel dat ze wil ontsnappen. Haar kaken staan wijd open. 128 00:13:02,061 --> 00:13:04,261 Het verschil is ongelooflijk... 129 00:13:04,341 --> 00:13:08,741 ...vooral als je bedenkt dat ze allemaal uit dezelfde larve voortkomen. 130 00:13:12,141 --> 00:13:15,421 Alle mieren in een kolonie zijn nauw verwant. 131 00:13:17,461 --> 00:13:19,821 Ze delen veel van dezelfde genen. 132 00:13:21,741 --> 00:13:27,301 Maar als ze opgroeien worden sommige genen aangezet en andere uitgeschakeld. 133 00:13:28,301 --> 00:13:31,221 Het is afhankelijk van het voedsel dat ze krijgen. 134 00:13:32,461 --> 00:13:37,821 Ze kunnen allemaal werksters, verzamelaars of soldaten worden. 135 00:13:41,661 --> 00:13:46,301 Het vermogen om verschillende vormen uit dezelfde blauwdruk te maken... 136 00:13:47,061 --> 00:13:49,261 ...heet polymorfisme. 137 00:13:49,341 --> 00:13:52,861 'Poly' betekent veel en 'morfisme' is vormen. 138 00:14:00,941 --> 00:14:05,661 De spin deed precies wat ik de hele nacht probeerde te vermijden. 139 00:14:05,981 --> 00:14:10,101 Ze liep precies op het pad van de bladsnijders. 140 00:14:10,461 --> 00:14:12,821 Dat is geen goed nieuws. 141 00:14:13,861 --> 00:14:17,821 Je ziet hier echt de kracht van de soldaten en hun kaken. 142 00:14:18,941 --> 00:14:21,221 Als iets de kolonie verstoort... 143 00:14:22,661 --> 00:14:26,141 ...is het hun taak om het te pakken. En dat deden ze. 144 00:14:42,741 --> 00:14:44,661 Ik word al aangevallen. 145 00:14:45,381 --> 00:14:48,781 Dat gaat pijn doen. Nu komen ze voor mij. 146 00:14:54,261 --> 00:14:58,381 Elk wezen dat net zo snel als mieren kan veranderen en reageren... 147 00:14:58,461 --> 00:15:01,221 ...op verandering in hun omgeving... 148 00:15:01,301 --> 00:15:04,341 ...heeft een geweldig voordeel om niet alleen te overleven... 149 00:15:04,421 --> 00:15:06,621 ...maar ook zijn wereld te domineren. 150 00:15:15,941 --> 00:15:19,101 TEMPERATUURBEREIK 151 00:15:21,861 --> 00:15:22,821 Op Janus... 152 00:15:23,501 --> 00:15:26,461 ...zijn pentapods meesters van het polymorfisme. 153 00:15:30,061 --> 00:15:33,901 Net als mieren kunnen ze zich in verschillende vormen ontwikkelen. 154 00:15:37,141 --> 00:15:40,341 Maar ze beginnen het leven allemaal op dezelfde plek: 155 00:15:42,861 --> 00:15:44,581 de schemerzone. 156 00:15:52,621 --> 00:15:55,421 Een paar volwassenen is klaar om te paren. 157 00:15:58,261 --> 00:16:01,181 Ze zijn zowel mannelijk als vrouwelijk. 158 00:16:02,741 --> 00:16:04,101 Hermafrodieten. 159 00:16:06,141 --> 00:16:08,621 Ze kunnen beide nakomelingen produceren... 160 00:16:09,901 --> 00:16:12,221 ...wat hun kans op succes verdubbelt. 161 00:16:28,061 --> 00:16:32,701 Na de paring verlaat een pentapod de beschutting van het ravijn. 162 00:16:36,341 --> 00:16:39,261 Het klimt naar een hoge plek... 163 00:16:41,421 --> 00:16:43,221 ...klaar om te paaien. 164 00:16:51,261 --> 00:16:57,421 Bovenaan waait een constante wind tussen de koude en hete kant van de planeet. 165 00:17:09,541 --> 00:17:14,621 Maar de wind biedt een kans om hun larven te verspreiden. 166 00:17:19,261 --> 00:17:22,701 Zo kunnen ze de planeet koloniseren. 167 00:17:35,341 --> 00:17:39,021 Aan de hete kant is water schaars… 168 00:17:42,301 --> 00:17:45,461 ...het condenseert alleen in schaduwrijke gebieden. 169 00:17:55,941 --> 00:17:58,781 Als er niets te eten is, gaan ze verder. 170 00:18:10,261 --> 00:18:14,541 Met vijf poten kunnen ze alle kanten op. 171 00:18:17,341 --> 00:18:18,821 En met tien ogen... 172 00:18:19,341 --> 00:18:21,821 ...ontgaat ze vrijwel niets. 173 00:18:30,261 --> 00:18:31,981 Als ze een maaltijd voelen... 174 00:18:32,781 --> 00:18:35,901 ...gebruiken ze voelsprieten om het naar boven te halen. 175 00:18:41,261 --> 00:18:44,741 Ze moeten elke kans benutten. 176 00:18:57,221 --> 00:19:01,421 VALLEY OF FIRE NEVADA, VS 177 00:19:02,861 --> 00:19:05,621 Het leven in elke woestijn is een beproeving. 178 00:19:06,741 --> 00:19:08,701 Alleen de sterke overleven. 179 00:19:10,861 --> 00:19:14,621 En in de natuurlijke wereld is er niet veel sterker... 180 00:19:15,861 --> 00:19:17,181 ...dan een schorpioen. 181 00:19:23,901 --> 00:19:26,341 Zie je iets? -Ik denk het niet. 182 00:19:32,021 --> 00:19:34,861 Mijn eerste jeugdherinnering aan de schorpioen... 183 00:19:34,941 --> 00:19:39,781 ...ik was tien jaar oud en ik zag een enorme schorpioen. 184 00:19:41,261 --> 00:19:42,621 Ik riep om mijn moeder. 185 00:19:43,341 --> 00:19:46,941 Ze kwam me te hulp en zei: 'Wat is er gebeurd?' 186 00:19:47,021 --> 00:19:48,861 CARLOS SANTIBÁÑEZ-LÓPEZ EVOLUTIEBIOLOOG 187 00:19:48,941 --> 00:19:52,621 Ik wees naar de schorpioen en zei: 'Dat gaat me opeten.' 188 00:19:53,301 --> 00:19:57,381 Ze zei: 'Rustig maar. Het is maar een schorpioen.' 189 00:19:58,621 --> 00:20:01,781 Dus als lieve Mexicaanse moeder... 190 00:20:02,021 --> 00:20:08,061 ...pakte ze haar slipper en sloeg ze het kleine ettertje ermee. 191 00:20:17,461 --> 00:20:22,621 Carlos Santibáñez-López is nu een schorpioenen-expert... 192 00:20:24,141 --> 00:20:26,821 ...gespecialiseerd in de studie van hun gif. 193 00:20:28,741 --> 00:20:32,461 Ik ga 's nachts en gebruik uv-licht... 194 00:20:32,741 --> 00:20:35,981 ...omdat dat schorpioenen doet opgloeien. 195 00:20:36,541 --> 00:20:39,221 Ze hebben een speciaal eiwit in hun plaat. 196 00:20:40,741 --> 00:20:43,581 Laten we deze eens bekijken. 197 00:20:47,981 --> 00:20:49,341 Moet je zien. 198 00:20:49,421 --> 00:20:50,741 Het zijn er veel. 199 00:20:51,341 --> 00:20:52,381 Dit is geweldig. 200 00:20:56,021 --> 00:21:00,581 Schorpioenen zijn om 400 miljoen jaar nauwelijks veranderd. 201 00:21:01,781 --> 00:21:04,901 Ze zijn perfect aangepast op het leven in de woestijn. 202 00:21:06,461 --> 00:21:10,661 Schorpioenen hebben een zeer trage stofwisseling. 203 00:21:11,421 --> 00:21:15,581 Ze kunnen lange periodes zonder eten of water doorbrengen. 204 00:21:16,941 --> 00:21:20,621 We hebben gegevens van een soort die het één jaar volhield... 205 00:21:21,381 --> 00:21:22,941 ...zonder iets te eten. 206 00:21:24,341 --> 00:21:30,741 En ze hebben net genoeg energie om essentiële functies in stand te houden. 207 00:21:32,341 --> 00:21:38,301 Ze moeten zorgen dat de volgende keer dat eten beschikbaar is, ze het vangen. 208 00:21:40,221 --> 00:21:45,701 Ze hebben veel wapens ontwikkeld waarmee ze op prooi kunnen jagen... 209 00:21:47,021 --> 00:21:49,541 ...waaronder het belangrijkste wapen… 210 00:21:51,461 --> 00:21:52,301 ...gif. 211 00:22:09,741 --> 00:22:11,821 Om schorpioengif te bestuderen... 212 00:22:12,701 --> 00:22:16,221 ...moet Carlos het uit de klieren in de staart halen. 213 00:22:18,741 --> 00:22:25,261 Gif is een krachtige cocktail van mineralen, zouten... 214 00:22:25,341 --> 00:22:29,141 ...en honderden eiwitten met een andere functie. 215 00:22:30,261 --> 00:22:32,421 Probeer zo snel mogelijk te zijn. 216 00:22:34,741 --> 00:22:38,221 We gebruiken elektriciteit om de spieren te stimuleren. 217 00:22:40,941 --> 00:22:44,301 We krijgen maar kleine hoeveelheden. 218 00:22:44,381 --> 00:22:46,181 Een klein druppeltje. 219 00:22:46,461 --> 00:22:50,061 Maar dat is zo waardevol, dat we het niet willen verliezen. 220 00:22:52,341 --> 00:22:53,941 Geef hem een fijne massage. 221 00:22:54,461 --> 00:22:57,061 Dat is een druppeltje. 222 00:22:58,461 --> 00:22:59,621 Het gaat goed. 223 00:22:59,701 --> 00:23:01,621 Het werkt. We hebben gif. 224 00:23:02,581 --> 00:23:05,781 Daar zit het, maar het is maar een klein druppeltje. 225 00:23:06,781 --> 00:23:08,061 Klopt. -Zie je het? 226 00:23:08,661 --> 00:23:11,021 Het is net een druppel water. 227 00:23:21,501 --> 00:23:24,061 Gif is zo'n effectief wapen... 228 00:23:24,661 --> 00:23:28,501 ...dat het wordt gebruikt door reptielen, insecten en vissen. 229 00:23:30,341 --> 00:23:34,621 Het is afzonderlijk van elkaar minstens 30 keer geëvolueerd. 230 00:23:38,861 --> 00:23:42,701 Hoe vaker een eigenschap als gif zich op aarde heeft ontwikkeld... 231 00:23:44,141 --> 00:23:47,661 ...hoe groter de kans dat het op andere planeten bestaat. 232 00:24:01,461 --> 00:24:03,261 Aan de hete zijde van Janus... 233 00:24:03,861 --> 00:24:06,941 ...gebruiken pentapods gif om hun prooi te vangen. 234 00:24:16,741 --> 00:24:19,101 Maar alleen jagen is riskant. 235 00:24:31,341 --> 00:24:34,821 Zelfs een giftig roofdier is machteloos... 236 00:24:35,421 --> 00:24:36,821 ...tegen een zwerm. 237 00:24:54,541 --> 00:24:58,661 Aan de koude zijde van de planeet is het net zo zwaar. 238 00:25:02,941 --> 00:25:07,501 Hoe kan in eeuwige duisternis, zonder energie van de zon... 239 00:25:09,941 --> 00:25:12,021 ...iets overleven? 240 00:25:22,341 --> 00:25:26,541 Op aarde is bijna al het leven afhankelijk van zonlicht. 241 00:25:29,701 --> 00:25:32,781 Planten zetten zonne-energie om in voedsel... 242 00:25:34,141 --> 00:25:36,301 ...wat andere levensvormen voedt. 243 00:25:39,541 --> 00:25:42,421 Maar er zijn bijzondere plekken op aarde... 244 00:25:42,661 --> 00:25:46,141 ...waar het leven zonder licht is geëvolueerd. 245 00:25:57,061 --> 00:26:01,141 Als ik overweeg om in zo'n grot te gaan, weet ik dat... 246 00:26:01,221 --> 00:26:03,221 ...het een vreemde omgeving is. 247 00:26:03,301 --> 00:26:04,501 Hij beslaat. 248 00:26:05,461 --> 00:26:08,021 Hij zit vol goede manieren om te sterven. 249 00:26:09,181 --> 00:26:13,221 Een groot risico in deze grot is dat er veel waterstofsulfide is. 250 00:26:13,301 --> 00:26:14,781 DIANA NORTHUP MICROBIOLOOG 251 00:26:15,981 --> 00:26:17,941 Waterstofsulfide kan je doden. 252 00:26:18,021 --> 00:26:18,981 Klaar? 253 00:26:19,741 --> 00:26:24,101 Mijn man gaat dus mee als veiligheidsbeambte. 254 00:26:26,101 --> 00:26:30,781 Hij schroomt niet om te zeggen: 'Tijd om te gaan, je hebt genoeg gehad.' 255 00:26:49,061 --> 00:26:53,421 Cueva De Villa Luz is een doolhof van kalksteenkamers. 256 00:26:57,701 --> 00:27:01,941 Waterstofsulfide borrelt op vanuit de aardkorst. 257 00:27:04,181 --> 00:27:08,181 Als het mengt met zuurstof, vormt het zwavelzuur... 258 00:27:08,261 --> 00:27:10,421 ...wat het water melkwit maakt. 259 00:27:13,741 --> 00:27:16,981 En toch overleven sommige levensvormen... 260 00:27:17,541 --> 00:27:20,221 ...en gedijen ze zelfs in deze omstandigheden. 261 00:27:25,621 --> 00:27:26,861 Snottieten... 262 00:27:30,301 --> 00:27:32,821 ...druipende kolonies van bacteriën. 263 00:27:38,061 --> 00:27:42,061 Er zitten veel organismen in één snottiet. 264 00:27:44,101 --> 00:27:46,901 In plaats van te vertrouwen op fotosynthese... 265 00:27:47,541 --> 00:27:50,981 ...voeden ze zich met waterstofsulfide... 266 00:27:52,181 --> 00:27:55,701 ...en gebruiken ze het als energiebron. 267 00:28:01,261 --> 00:28:02,901 Klaar om te branden? 268 00:28:04,301 --> 00:28:06,221 Maak het maar goed steriel. 269 00:28:07,501 --> 00:28:09,581 Kun je dit dichtdoen? 270 00:28:13,821 --> 00:28:15,621 Laten we voor deze gaan. 271 00:28:18,421 --> 00:28:20,701 Eén snottiet. 272 00:28:23,541 --> 00:28:26,261 Dit zijn de beste snottieten ter wereld. 273 00:28:27,221 --> 00:28:28,301 Zo zuur. 274 00:28:29,101 --> 00:28:31,621 Zuurder dan het loodzuur van een autoaccu. 275 00:28:36,461 --> 00:28:39,301 Er is een heel ecosysteem geëvolueerd... 276 00:28:40,061 --> 00:28:42,421 ...dat zich van de snottieten voedt. 277 00:28:44,461 --> 00:28:47,261 Wezens die nog nooit daglicht hebben gezien. 278 00:28:55,261 --> 00:28:56,181 Zie je die? 279 00:28:58,141 --> 00:28:58,981 Ja. 280 00:29:00,621 --> 00:29:03,221 Daar rechts zitten heel grote. 281 00:29:05,101 --> 00:29:12,101 Als je een van die witte bacteriën ziet, zie je er een vis achteraan gaan. 282 00:29:13,861 --> 00:29:17,701 Daar komen er nog meer. Zie je? Daar komt een grote. 283 00:29:18,381 --> 00:29:20,781 Hij komt. Hij heeft hem. 284 00:29:24,981 --> 00:29:28,101 Het bestuderen van leven in totale duisternis... 285 00:29:28,181 --> 00:29:33,941 ...heeft hoe we naar leven op andere plekken in het universum uitgebreid. 286 00:29:34,461 --> 00:29:38,341 Het liet ons denken over het feit dat we leven konden vinden... 287 00:29:38,581 --> 00:29:41,141 ...op plekken die we nooit overwogen hadden. 288 00:29:43,381 --> 00:29:45,301 Vijfentwintig. -Vijfentwintig. 289 00:29:45,661 --> 00:29:47,221 Het wordt behoorlijk hoog. 290 00:29:47,301 --> 00:29:50,341 Goed. Denk je dat hier weg moeten? 291 00:30:04,901 --> 00:30:07,821 Al het leven heeft een vorm van energie nodig. 292 00:30:10,061 --> 00:30:13,941 Op de hete zijde van Janus komt die van het sterrenlicht. 293 00:30:17,661 --> 00:30:22,101 Op de koude zijde, komt het van binnenuit. 294 00:30:29,021 --> 00:30:31,341 Geothermische activiteit. 295 00:30:35,741 --> 00:30:39,581 Als vulkanische druk water naar de oppervlakte dwingt... 296 00:30:40,541 --> 00:30:43,021 ...ontstaat er een vlaag van nieuw leven... 297 00:30:45,141 --> 00:30:47,821 ...die pentapods in actie brengt. 298 00:31:01,581 --> 00:31:05,821 Ze zoeken larven die uit geothermische poelen komen. 299 00:31:10,261 --> 00:31:11,941 Maar dat is niet makkelijk. 300 00:31:17,741 --> 00:31:20,301 De larven hebben een verdediging ontwikkeld. 301 00:31:21,261 --> 00:31:24,501 Ze springen en geven andere een waarschuwingssignaal. 302 00:31:27,341 --> 00:31:30,301 Ze doen zich voor als eenheid om levend te blijven. 303 00:31:46,141 --> 00:31:50,381 Op aarde gebruiken sommige dieren licht op dezelfde manier. 304 00:31:51,141 --> 00:31:52,621 Om signalen te sturen. 305 00:31:54,941 --> 00:32:00,461 STAATSBOS ALLEGHENY PENNSYLVANIA, VS 306 00:32:01,541 --> 00:32:04,821 Elk lichtpunt dat je ziet is een vuurvlieg. 307 00:32:07,301 --> 00:32:10,101 Als de zon ondergaat, zie je ze opkomen. 308 00:32:11,261 --> 00:32:13,101 Als kleine vonken die opstijgen. 309 00:32:13,181 --> 00:32:14,261 AVALON OWENS ENTOMOLOOG 310 00:32:14,341 --> 00:32:16,781 Het wordt alleen maar beter als het donkerder wordt. 311 00:32:26,101 --> 00:32:29,061 Vuurvliegjes flitsen als een vorm van communicatie. 312 00:32:29,981 --> 00:32:33,301 Ze zijn een van de weinige landdieren... 313 00:32:33,381 --> 00:32:35,821 ...die communiceren met hun eigen licht. 314 00:32:39,421 --> 00:32:42,581 Bioluminescentie evolueerde onder vuurvliegjes... 315 00:32:42,861 --> 00:32:45,141 ...als waarschuwing voor roofdieren... 316 00:32:45,621 --> 00:32:50,421 ...dat ze vol giftige stoffen zitten en totaal vermeden moeten worden. 317 00:32:53,861 --> 00:32:55,221 Hetzelfde mechanisme... 318 00:32:55,861 --> 00:32:58,381 ...wordt nu gebruikt om een partner te vinden. 319 00:33:02,061 --> 00:33:07,501 Dus de vuurvlieg produceert licht van een orgaan op zijn buik, de lantaarn. 320 00:33:08,301 --> 00:33:11,021 En dit orgaan heeft een enzym... 321 00:33:11,101 --> 00:33:15,021 ...dat licht produceert. De chemische reactie heeft te maken met zuurstof. 322 00:33:15,101 --> 00:33:18,421 Door de zuurstofstroom naar hun lantaarn te sturen... 323 00:33:18,701 --> 00:33:22,941 ...produceren ze flitsen. Ze kunnen de chemische reactie reguleren... 324 00:33:23,021 --> 00:33:27,021 ...om zo met de flitsen met elkaar te communiceren. 325 00:33:35,541 --> 00:33:39,741 De mannetjes vliegen rond en maken reclame. 326 00:33:39,821 --> 00:33:43,181 Flitsen die zeggen: 'Dit ben ik, kom maar eens kijken.' 327 00:33:46,061 --> 00:33:49,381 De vrouwtjes wachten op de grond en kijken omhoog. 328 00:33:51,541 --> 00:33:54,781 Als ze iemand zien die ze leuk vinden, flitsen ze terug. 329 00:33:57,861 --> 00:34:00,421 Dan komt de man erop af, en flitst weer. 330 00:34:00,501 --> 00:34:03,101 Ze flitst terug en ze komen samen en paren. 331 00:34:04,181 --> 00:34:10,541 Dit is dus een enorme flirterige dans die we hier achter ons zien. 332 00:34:13,461 --> 00:34:18,621 Elke soort gebruikt een eigen taal om elkaar te vinden in het donker. 333 00:34:20,341 --> 00:34:24,461 Maar met licht communiceren is riskant. 334 00:34:26,461 --> 00:34:31,221 Sommige soorten hebben nepsignalen ontwikkeld. 335 00:34:34,941 --> 00:34:39,741 Dit is een roofzuchtige, vrouwelijke photuris. 336 00:34:39,901 --> 00:34:43,061 Ook wel femme fatales genoemd, want ze staan bekend... 337 00:34:43,141 --> 00:34:46,821 ...om het lokken en opeten van andere soorten mannetjes. 338 00:34:47,741 --> 00:34:52,581 Ze kunnen de communicatie tussen een mannetje en een vrouwtje hacken... 339 00:34:52,661 --> 00:34:54,621 ...en dat in haar voordeel gebruiken. 340 00:34:56,341 --> 00:34:59,221 Je ziet dat dit een roofzuchtig vuurvliegje is... 341 00:34:59,421 --> 00:35:02,621 ...omdat haar lantaarn een andere vorm heeft. 342 00:35:03,661 --> 00:35:07,821 Er branden twee kleine lijntjes, als een gelijkteken. 343 00:35:08,541 --> 00:35:12,181 Dus het mannetje vliegt rond, op zoek naar een partner. 344 00:35:12,381 --> 00:35:15,141 Als de mannetjes flitsen, flitsen zij terug... 345 00:35:15,221 --> 00:35:17,941 ...alsof ze een vrouwtje van die soort zijn. 346 00:35:18,021 --> 00:35:20,461 Ze imiteren de andere soort... 347 00:35:20,621 --> 00:35:24,301 ...om het mannetje te lokken, maar ze willen niet paren. 348 00:35:25,461 --> 00:35:27,821 Ze wil dat mannetje opeten. 349 00:35:30,421 --> 00:35:34,501 En ze doet dat op een extreem gewelddadige manier. 350 00:35:39,541 --> 00:35:43,821 Dit is een klassiek voorbeeld van een roofdier dat mimicry gebruikt. 351 00:35:48,141 --> 00:35:51,501 De ene soort kopieert het gedrag van een andere... 352 00:35:52,861 --> 00:35:54,221 ...om hem te doden. 353 00:35:58,981 --> 00:36:03,421 Leugens en bedrog komen vrij vaak voor in het dierenrijk. 354 00:36:04,741 --> 00:36:07,741 Ik denk dat dat op elke planeet ook zo zou zijn. 355 00:36:23,101 --> 00:36:27,021 Op Janus gebruiken de larven licht om in leven te blijven. 356 00:36:32,061 --> 00:36:35,261 Maar hun systeem wordt zo meteen gehackt. 357 00:36:47,061 --> 00:36:52,621 Door larven te vangen, absorberen de pentapods hun bioluminescentie... 358 00:36:56,141 --> 00:36:58,821 ...en bootsen ze hun waarschuwingssignalen na. 359 00:37:04,661 --> 00:37:08,701 De larven springen instinctief weg van flitsende lichten. 360 00:37:10,541 --> 00:37:12,621 Maar ditmaal, is het een val. 361 00:37:15,861 --> 00:37:19,021 De pentapods hebben ze waar ze ze willen. 362 00:37:24,141 --> 00:37:29,221 Nogmaals, aanpassingsvermogen is het geheim van hun voortbestaan. 363 00:37:42,461 --> 00:37:44,621 Maar voor alle wezens op Janus... 364 00:37:45,421 --> 00:37:49,221 ...hangt het bestaan af van één belangrijk ingrediënt. 365 00:37:53,021 --> 00:37:56,621 Of het nu in de hete, koude of schemerwereld is. 366 00:38:00,021 --> 00:38:00,861 Water. 367 00:38:12,821 --> 00:38:17,501 GEOTHERMISCH GEBIED HVERIR IJSLAND 368 00:38:20,261 --> 00:38:23,701 Iedereen kent het verhaal van 'Goudlokje en de drie beren'. 369 00:38:26,461 --> 00:38:29,821 Ze sluipt hun huis binnen en probeert hun pap op te eten. 370 00:38:33,661 --> 00:38:35,141 De eerste kom is te heet. 371 00:38:39,661 --> 00:38:41,781 De tweede kom is ijskoud. 372 00:38:46,461 --> 00:38:49,741 Pas als ze de derde kom probeert, is ze gelukkig. 373 00:38:54,861 --> 00:38:58,421 'Deze,' zegt Goudlokje, 'is precies goed.' 374 00:39:01,221 --> 00:39:04,141 Als we in het universum zoeken naar leven... 375 00:39:04,221 --> 00:39:07,541 ...zoeken we naar omstandigheden die 'precies goed' zijn. 376 00:39:13,661 --> 00:39:15,981 En 'precies goed' wordt in dit geval... 377 00:39:16,541 --> 00:39:21,141 ...bepaald door de aanwezigheid van dit spul: water. 378 00:39:27,741 --> 00:39:32,141 Water transporteert al het essentiële voor het leven op de planeet... 379 00:39:34,781 --> 00:39:37,021 ...en voor elk levend lijf. 380 00:39:41,541 --> 00:39:45,141 Het is de belangrijkste stof in het universum. 381 00:39:52,981 --> 00:39:54,821 Omdat water ons zo bekend is... 382 00:39:54,901 --> 00:39:58,861 ...besef je pas hoe raar het is als je er goed over nadenkt. 383 00:39:58,941 --> 00:40:00,381 DONATO GIOVANNELLI MICROBIOLOOG 384 00:40:00,461 --> 00:40:03,341 Water bestaat uit één zuurstofatoom... 385 00:40:05,461 --> 00:40:07,061 ...en twee waterstofatomen. 386 00:40:08,181 --> 00:40:11,621 Vanwege de aard van de elementen en de manier waarop ze gebonden zijn... 387 00:40:11,701 --> 00:40:15,021 ...hebben we een negatieve lading aan de zuurstofkant... 388 00:40:15,101 --> 00:40:16,981 ...en is waterstof positief. 389 00:40:17,061 --> 00:40:19,461 Daarom kan waterstof in een molecuul... 390 00:40:19,541 --> 00:40:22,981 ...interageren met zuurstof in de moleculen ernaast. 391 00:40:23,701 --> 00:40:27,421 Repliceer deze aantrekking voor miljarden naburige moleculen... 392 00:40:27,501 --> 00:40:29,421 ...en je krijgt een plakkerige stof. 393 00:40:31,821 --> 00:40:34,661 Watermoleculen trekken niet alleen elkaar aan... 394 00:40:34,741 --> 00:40:38,221 ...ze trekken bijna elke molecuul aan waar ze mee in contact komen. 395 00:40:41,101 --> 00:40:43,421 Ze trekken andere stoffen uit elkaar... 396 00:40:44,061 --> 00:40:46,501 ...breken ze af en lossen ze op. 397 00:40:59,541 --> 00:41:05,261 Water is het universele oplosmiddel vanwege zijn unieke vermogen... 398 00:41:05,341 --> 00:41:08,101 ...om voedingsstoffen en chemicaliën op te lossen. 399 00:41:15,861 --> 00:41:21,701 De eerste vonk van het leven op aarde gebeurde niet op het land... 400 00:41:24,061 --> 00:41:25,301 ...maar in het water. 401 00:41:31,661 --> 00:41:34,221 Diep onder water, in de oerzeeën... 402 00:41:34,381 --> 00:41:37,821 ...wervelden de chemische ingrediënten voor het leven rond. 403 00:41:40,461 --> 00:41:44,021 Er was een plek nodig om deze ingrediënten te concentreren... 404 00:41:45,941 --> 00:41:49,941 ...waardoor de chemische reactie die tot leven zou leiden plaatsvond. 405 00:41:52,461 --> 00:41:55,901 Die plek zou een hydrothermale bron kunnen zijn geweest. 406 00:41:59,821 --> 00:42:03,141 Water interageert met hete stenen diep onder de grond. 407 00:42:04,221 --> 00:42:09,541 Het komt terug in het ijskoude zeewater met voedingsstoffen en chemicaliën. 408 00:42:11,381 --> 00:42:12,901 Kleine bubbels van leven. 409 00:42:17,461 --> 00:42:21,021 De link tussen water en leven is zo sterk... 410 00:42:21,941 --> 00:42:26,061 ...dat het moeilijk is voor te stellen dat er leven in het universum... 411 00:42:26,421 --> 00:42:28,101 ...zonder bestaat. 412 00:42:37,541 --> 00:42:39,061 Verbijsterend... 413 00:42:39,141 --> 00:42:42,221 ...hoe het leven een manier vindt op extreme plekken. 414 00:42:42,621 --> 00:42:46,501 Heel heet, heel koud. En uiteindelijk draait het om het water. 415 00:42:46,581 --> 00:42:49,021 Als er vloeibaar water is, vind je leven. 416 00:43:00,141 --> 00:43:02,901 Water op Janus is schaars. 417 00:43:05,861 --> 00:43:08,181 Het bevriest tot ijs... 418 00:43:11,261 --> 00:43:13,501 ...of verdampt in de wind. 419 00:43:18,261 --> 00:43:20,621 Maar er is net genoeg vloeibaar water... 420 00:43:21,341 --> 00:43:23,301 ...om leven mogelijk te maken... 421 00:43:26,341 --> 00:43:28,861 ...en het de sterkste wezens mogelijk te maken... 422 00:43:29,461 --> 00:43:31,901 ...zich aan te passen en te overleven. 423 00:43:42,661 --> 00:43:44,701 Er is een gezegde bij NASA: 424 00:43:46,261 --> 00:43:47,821 'Als je leven wil vinden… 425 00:43:49,061 --> 00:43:50,341 ...volg het water.' 426 00:43:59,861 --> 00:44:03,101 Hoe zou het leven zich aanpassen op een andere wereld? 427 00:44:04,541 --> 00:44:06,461 Een wereld met twee sterren. 428 00:44:09,501 --> 00:44:12,221 Waar er meer energie is dan op aarde. 429 00:44:15,821 --> 00:44:19,221 Een planeet die perfect is voor het leven. 430 00:44:48,821 --> 00:44:50,781 Ondertiteld door: Joey Meeuwisse