1
00:00:06,680 --> 00:00:10,120
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:24,520 --> 00:00:28,960
Dünya, milyonlarca türün evi.

3
00:00:33,640 --> 00:00:36,800
Peki ötesinde neler yaşıyor olabilir?

4
00:00:42,280 --> 00:00:45,600
Gök bilimciler Güneş sistemimizin dışında

5
00:00:45,760 --> 00:00:47,680
binlerce gezegen keşfetti.

6
00:00:50,680 --> 00:00:53,480
Ve trilyonlarcası daha olabilir.

7
00:00:56,960 --> 00:01:00,280
Sadece bir kısmında bile hayat varsa...

8
00:01:01,560 --> 00:01:05,960
...o zaman evren, yaşıyor olabilir.

9
00:01:15,880 --> 00:01:19,560
Tüm canlıların ihtiyaçları aynıdır.

10
00:01:22,360 --> 00:01:23,320
Beslenmek.

11
00:01:30,320 --> 00:01:31,480
Üremek.

12
00:01:36,280 --> 00:01:37,400
Evrimleşmek.

13
00:01:41,040 --> 00:01:43,680
Dünya'daki hayatın yasalarını

14
00:01:44,200 --> 00:01:46,280
evrenin geri kalanına uygularsak...

15
00:01:48,040 --> 00:01:51,680
...uzaylıların dünyalarında
nelerin yaşıyor olabileceğini...

16
00:01:53,320 --> 00:01:55,280
...tahmin edebiliriz.

17
00:02:28,760 --> 00:02:32,120
Gök bilimci olmak
sohbet malzemesi olmak gibidir.

18
00:02:33,960 --> 00:02:36,920
Hep iki soru sorulur.
"Kara deliğin içinde ne var?"

19
00:02:37,760 --> 00:02:40,000
Bir de insanların asıl ilgilendiği,

20
00:02:40,080 --> 00:02:42,400
"Peki ya evrenin başka yerinde yaşam?"

21
00:02:46,160 --> 00:02:49,520
Sonra neredeyse her seferinde
buraya geliyoruz.

22
00:02:52,400 --> 00:02:54,440
51. BÖLGE
ABD

23
00:02:54,520 --> 00:02:57,520
GİZLİ

24
00:03:06,000 --> 00:03:07,680
DUR

25
00:03:07,840 --> 00:03:11,760
51. Bölge,
gizli bir ABD Hava Kuvvetleri üssüdür.

26
00:03:13,440 --> 00:03:18,960
Varlığı ancak 2013'te resmen tanınmıştır.

27
00:03:24,760 --> 00:03:26,800
Peki orada gerçekten ne oluyor?

28
00:03:27,000 --> 00:03:29,640
Kimse bilmiyor.

29
00:03:29,880 --> 00:03:31,960
Tabii bazıları bildiğini sanıyor.

30
00:03:32,160 --> 00:03:35,360
İnananlar ve komplo teorisyenleri

31
00:03:35,520 --> 00:03:38,840
uzaylı cesetlerinin
orada olduğunu düşünüyor.

32
00:03:38,920 --> 00:03:43,000
Düşen uzay gemilerindeki tüm ölü uzaylılar
burada bir yerde

33
00:03:43,360 --> 00:03:46,400
ve buzdolabı
ya da çözücü gibi şeylerde tutuluyormuş

34
00:03:46,480 --> 00:03:49,240
ya da uzaylı cesedi için ne lazımsa işte.

35
00:03:49,760 --> 00:03:52,680
Bilmemizi istemedikleri tüm sırlar

36
00:03:52,760 --> 00:03:55,400
işte burada saklanıyormuş.

37
00:03:57,080 --> 00:04:00,760
51. BÖLGE

38
00:04:04,600 --> 00:04:08,280
Bu görüntüler, 51. Bölge'de gerçekleşen

39
00:04:08,960 --> 00:04:11,200
sözde bir otopsiyi gösteriyor.

40
00:04:17,080 --> 00:04:18,720
Ama bu video sahte.

41
00:04:21,720 --> 00:04:25,440
Uzaylıların aramızda olduğu fikrini
sürdürmek için yapılmış.

42
00:04:29,200 --> 00:04:32,600
KÜÇÜK UZAYLI OTELİMİZE
HOŞ GELDİNİZ DÜNYALILAR

43
00:04:35,040 --> 00:04:39,320
Ufolojinin çoğu zaman
bilim kurguya benzeme sebebi

44
00:04:39,720 --> 00:04:41,320
zaten bilim kurgu olması.

45
00:04:54,160 --> 00:04:57,280
Ama ufoloji saçma olsa da

46
00:04:57,640 --> 00:05:02,000
evrende hayat olduğuna inanıyorum.

47
00:05:02,080 --> 00:05:05,400
Ve bilim insanı olarak
bana mantıklı geliyor

48
00:05:05,480 --> 00:05:09,080
çünkü sayıların
bizi oraya götürdüğüne inanıyorum.

49
00:05:09,600 --> 00:05:13,360
DÜŞÜK İRTİFALI UÇAK

50
00:05:18,560 --> 00:05:21,000
Birkaç yıl önce bir meslektaşımla

51
00:05:21,440 --> 00:05:24,520
elimizde olan tüm müthiş verileri aldık

52
00:05:24,920 --> 00:05:27,640
ve bir uygarlığa sahip olabilecek

53
00:05:28,080 --> 00:05:32,760
toplam gezegen sayısını hesaplamak için

54
00:05:32,840 --> 00:05:34,640
bir denklem yazdık.

55
00:05:35,240 --> 00:05:40,080
Bulduğumuz sonuca göre, on milyar...

56
00:05:41,240 --> 00:05:42,080
...trilyon...

57
00:05:43,040 --> 00:05:44,120
...gezegende...

58
00:05:45,520 --> 00:05:50,040
...hayat ve muhtemelen uygarlıkların
oluşması mümkün.

59
00:05:57,520 --> 00:06:00,560
Bu gezegenlerin her biri esasen bir deney.

60
00:06:00,800 --> 00:06:04,160
Ve bizimki dışında hiçbirinde
uygarlık olmaması...

61
00:06:05,200 --> 00:06:06,600
...pek olası değil.

62
00:06:14,240 --> 00:06:18,000
Uzaylı uygarlıklar
istatistiksel olarak bu kadar mümkünse

63
00:06:18,720 --> 00:06:21,280
neden gök bilimciler onları bulamadı?

64
00:06:25,120 --> 00:06:26,520
Herkes nerede?

65
00:06:29,240 --> 00:06:30,200
Şöyle düşünün.

66
00:06:30,560 --> 00:06:35,880
Pasifik Okyanusu'nda
708 milyon milyar litre su var.

67
00:06:36,040 --> 00:06:39,680
Şimdi bu kovayı alıp suya atsam...

68
00:06:43,400 --> 00:06:44,680
...ve geri çekip...

69
00:06:45,800 --> 00:06:46,920
...içine baksam...

70
00:06:49,240 --> 00:06:51,400
Pekâlâ. Ne görüyoruz?

71
00:06:53,240 --> 00:06:54,080
Hiçbir şey.

72
00:06:55,840 --> 00:06:58,280
Pasifik Okyanusu'nda hayat yok demem için

73
00:06:58,360 --> 00:07:00,560
kovamda hayat olmaması yeterli midir?

74
00:07:00,760 --> 00:07:03,880
Saçma olur, değil mi? Okyanus hayat dolu.

75
00:07:03,960 --> 00:07:07,360
Su samurları, balinalar,
ahtapotlar, denizanaları

76
00:07:07,440 --> 00:07:09,240
ve Tanrı bilir daha neler var.

77
00:07:10,080 --> 00:07:11,520
Sadece bu kovada yoklar.

78
00:07:14,320 --> 00:07:19,000
Bence dünya dışı yaşam arayışı için
mükemmel bir metafor.

79
00:07:22,040 --> 00:07:26,040
Tek bir yıldıza her bakışımız
okyanusa bir kova atmak gibi.

80
00:07:28,840 --> 00:07:31,280
Bir sürü yıldıza bakmamız

81
00:07:31,360 --> 00:07:33,800
ve bir sürü veriyi taramamız gerek.

82
00:07:35,080 --> 00:07:38,880
Ancak o zaman başka bir uygarlığa ait
bir ipucu bulabiliriz.

83
00:07:53,440 --> 00:07:59,520
Uzayın sonsuzluğunda
nasıl uzaylı uygarlıkları olabilir?

84
00:08:06,000 --> 00:08:12,800
Bir düşünün, dokuz milyar yıllık,
Dünya'dan iki kat yaşlı bir gezegen.

85
00:08:14,120 --> 00:08:18,600
Çok ileri bir zekânın evrilebilmesi için
yeterli yaşta olsun.

86
00:08:22,440 --> 00:08:24,480
Bu, Terra.

87
00:08:31,880 --> 00:08:34,440
Bir zamanlar bereketli bir dünyaydı.

88
00:08:36,320 --> 00:08:38,080
Artık çorak.

89
00:08:39,720 --> 00:08:42,600
Ama yine de yapay kubbelerin içinde...

90
00:08:45,120 --> 00:08:47,280
...yaşam gelişebilir.

91
00:08:57,640 --> 00:09:01,000
Bitkiler Güneş ışığını
glikoz enerjisine çevirir...

92
00:09:03,400 --> 00:09:05,920
...ve Terra sakinlerini besler.

93
00:09:16,520 --> 00:09:21,920
Her kutunun içinde
süper zeki bir varlığın beyni var.

94
00:09:24,440 --> 00:09:28,040
Zamanla evrilmişler
ve vücutlarına ihtiyaç duymuyorlar.

95
00:09:30,520 --> 00:09:33,160
Sadece sinir dokusu olarak varlar.

96
00:09:38,920 --> 00:09:40,120
Asla yaşlanmıyorlar.

97
00:09:40,680 --> 00:09:41,680
Asla ölmüyorlar.

98
00:09:42,480 --> 00:09:45,440
Robotlar tarafından izlenip korunuyorlar.

99
00:09:49,760 --> 00:09:51,360
Her biri birer birey.

100
00:09:53,240 --> 00:09:56,200
Ama tek bir zihin gibi düşünüyorlar.

101
00:09:57,200 --> 00:09:58,640
Kolektif bir bilinç.

102
00:10:02,240 --> 00:10:05,960
Bu, aşırı gelişmiş bir uygarlık.

103
00:10:14,440 --> 00:10:21,200
Dünya'da sadece insan
herhangi bir uygarlık kurabilmiştir.

104
00:10:25,400 --> 00:10:29,200
Niye diğer zeki canlılar da
aynı şeyi yapmadı?

105
00:10:29,640 --> 00:10:33,240
ABD

106
00:10:38,520 --> 00:10:42,080
Gezegenimizde uzaylı bir zekâya
en yakın canlı

107
00:10:42,160 --> 00:10:44,200
ahtapottur.

108
00:10:52,200 --> 00:10:54,680
Ahtapotlar kafadan bacaklı grubuna aittir.

109
00:10:57,120 --> 00:10:59,960
Ve tamamen farklı şekilde evrilmişlerdir.

110
00:11:04,640 --> 00:11:08,520
Ahtapotun her kolunda
farklı bir sinir sistemi vardır.

111
00:11:09,880 --> 00:11:12,440
Yani her kolda
yaklaşık 14 milyon nöron var.

112
00:11:13,480 --> 00:11:16,120
Ve her kol bağımsız kararlar verebilir.

113
00:11:17,000 --> 00:11:21,200
Ahtapotun dokuz ayrı beyni var denebilir.

114
00:11:25,400 --> 00:11:27,200
Uzanıp ona dokunmak istiyorum.

115
00:11:33,480 --> 00:11:35,880
Lego'ları ayırmak çok zordur.

116
00:11:37,080 --> 00:11:40,160
Ama onları açıp açamayacağını
merak ediyoruz.

117
00:12:07,800 --> 00:12:10,240
Ahtapotlar gerçekten zekidir.

118
00:12:13,600 --> 00:12:17,360
Ama zeki olmak uygarlık kurmaya yetmez.

119
00:12:28,160 --> 00:12:30,400
İşin sırrı iş birliği...

120
00:12:32,200 --> 00:12:33,520
...fikir paylaşımı...

121
00:12:35,920 --> 00:12:41,040
...ve elde edilen bilgilerin
bir nesilden diğerine aktarımıdır.

122
00:12:45,240 --> 00:12:47,400
Kültürümüz sürekli gelişiyor.

123
00:12:48,680 --> 00:12:51,760
Birbirimizin icatlarının üstüne koyuyoruz.

124
00:12:56,040 --> 00:12:56,880
Pekâlâ.

125
00:13:00,440 --> 00:13:01,760
Mesela bu taksi.

126
00:13:03,040 --> 00:13:06,080
Tekerlek icat edileli 5.500 yılı geçti.

127
00:13:07,120 --> 00:13:10,560
Demir 4.500 yıl önce eritildi.

128
00:13:12,440 --> 00:13:16,640
Vulkanize kauçuk
180 yıldır lastiklerde kullanılıyor.

129
00:13:19,600 --> 00:13:20,440
Tüm bu icatlar

130
00:13:20,520 --> 00:13:24,120
bu araba gibi karmaşık bir şey için
gerekli oldu.

131
00:13:24,640 --> 00:13:27,280
SARI

132
00:13:27,680 --> 00:13:31,720
Buna karşılık, bir ahtapot
her şeyi kendi başına çözmeli.

133
00:13:33,880 --> 00:13:37,040
Önceki çözümleri geliştirip
üstüne koyamaz.

134
00:13:37,920 --> 00:13:40,600
Ve bu, dokuz beyni olsa da
çok sınırlayıcıdır.

135
00:13:44,760 --> 00:13:48,440
Uygarlıklar milyonlarca bağlantısı olan...

136
00:13:50,240 --> 00:13:52,640
...canlı organizmalar gibidir.

137
00:13:55,920 --> 00:13:57,560
Büyümelerini sağlayan

138
00:13:58,280 --> 00:14:00,120
bu bağlantıdır.

139
00:14:06,400 --> 00:14:09,480
YILDIZ YOĞUNLUĞU

140
00:14:12,240 --> 00:14:16,080
Ama Terra'daki uygarlık tehlikede.

141
00:14:19,600 --> 00:14:22,760
Yıldızı, bizim güneşimizden iki kat yaşlı.

142
00:14:28,080 --> 00:14:32,680
Yıldızlar yaşlandıkça büyür
ve daha çok ışık saçar.

143
00:14:37,640 --> 00:14:42,040
Önünde sonunda Terra yanarak yok olacak.

144
00:14:49,000 --> 00:14:51,760
O yüzden bir kaçış planı yapıldı...

145
00:14:56,480 --> 00:15:00,200
...ve aynı sistemdeki başka bir gezegende
koloni kurulacak.

146
00:15:03,000 --> 00:15:05,360
Yıldıza Terra'dan daha uzak bir gezegen.

147
00:15:12,960 --> 00:15:16,640
Bu dünyada buz var ama atmosfer yok.

148
00:15:19,640 --> 00:15:22,200
Yapay olarak oluşturulmalı.

149
00:15:33,840 --> 00:15:37,680
Bu, gezegen çapında bir mühendislik.

150
00:15:42,320 --> 00:15:45,160
Dev makineler buz tabakalarını eritip...

151
00:15:46,080 --> 00:15:48,280
...buhar ve gaz açığa çıkarıyor...

152
00:15:52,960 --> 00:15:56,680
...ve gezegeni ısıtmaya yetecek
bir atmosfer yaratıyor.

153
00:16:00,920 --> 00:16:05,840
Böyle devasa bir proje için gereken
muazzam enerji miktarı...

154
00:16:08,520 --> 00:16:11,840
...doğrudan yaşlı yıldızdan geliyor.

155
00:16:24,240 --> 00:16:30,120
Enerjiden faydalanma,
uygarlığın temelini oluşturur.

156
00:16:39,400 --> 00:16:43,280
MARAKEŞ
FAS

157
00:16:45,120 --> 00:16:47,720
İşimin bir parçası da
geleceği tahmin etmek.

158
00:16:48,760 --> 00:16:52,960
Ve geçmişe bakıp
bir sürü fikir edinebilirsiniz.

159
00:16:54,280 --> 00:16:59,280
Ama yaklaşan şeyleri tahmin etmek için
temel bazı eğilimler de var.

160
00:17:00,440 --> 00:17:03,360
Yaşam süresi, refah, nüfus boyutu gibi.

161
00:17:04,040 --> 00:17:08,360
Ve en anlamlılarından biri,
uygarlıkların kullandığı enerji miktarı.

162
00:17:11,360 --> 00:17:14,640
Bir uygarlık ne kadar enerjiye sahipse

163
00:17:15,440 --> 00:17:17,560
o kadar güçlü olur.

164
00:17:20,120 --> 00:17:22,480
Taş Devri'nden bugüne dek...

165
00:17:24,040 --> 00:17:26,720
...ilerlemenin sırrı bu olmuştur.

166
00:17:39,400 --> 00:17:42,400
Odun kömüründeki ısıyı ve enerjiyi
açığa çıkararak

167
00:17:42,480 --> 00:17:45,880
metalleri eritebilecek sıcaklığı elde edip

168
00:17:46,160 --> 00:17:48,040
aletler ve silahlar yapabildik.

169
00:17:52,040 --> 00:17:56,680
Daha sonra kömür ve gaz gibi
fosil yakıtlarını kullanarak

170
00:17:57,200 --> 00:18:00,600
dünyayı hiç olmadığımız kadar

171
00:18:00,680 --> 00:18:03,480
hızlı şekilde katedecek araçlar yaptık.

172
00:18:11,240 --> 00:18:16,080
Ama en büyük enerji kaynağı
elbette yıldızımız.

173
00:18:36,720 --> 00:18:42,880
Noor Enerji Santrali,
türünün en büyük güneş enerjisi kompleksi.

174
00:18:48,160 --> 00:18:52,480
Sahra Çölü'nün ucunda
yarım milyon ayna var.

175
00:19:00,880 --> 00:19:03,840
Buradakiler helyostat,

176
00:19:04,280 --> 00:19:06,840
Güneş'in gökteki hareketini takip ediyor

177
00:19:07,240 --> 00:19:11,000
ve tüm enerjisini o kuleye odaklıyorlar.

178
00:19:16,520 --> 00:19:18,920
Bu enerji de dünyaya yayılıyor

179
00:19:19,000 --> 00:19:20,920
ve modern uygarlığa güç veriyor.

180
00:19:24,480 --> 00:19:26,000
Ulaşımımıza, ışıklarımıza

181
00:19:26,760 --> 00:19:28,840
ve tarımımıza giderek güç veriyor.

182
00:19:28,920 --> 00:19:31,480
Ve buraya çok uygun olan klimaya da.

183
00:19:32,520 --> 00:19:34,480
Özetle bizi güvende tutan,

184
00:19:34,560 --> 00:19:38,480
çalışıp eğlenmemizi sağlayan her şey
elektrikten geliyor.

185
00:19:38,560 --> 00:19:40,560
Ve bu elektrik giderek daha çok

186
00:19:41,000 --> 00:19:44,000
buna benzer
güneş enerjisi santrallerinden geliyor.

187
00:19:49,800 --> 00:19:56,080
Ama insanlar Güneş'ten gelen enerjinin
sadece küçük bir kısmını kullanıyor.

188
00:19:58,080 --> 00:20:04,480
Güneş'ten Dünya'ya her saatte
430 kentilyon jullük enerji düşüyor.

189
00:20:05,040 --> 00:20:10,040
Bu da kabaca her saniyede
2.000 Hiroşima bombası demek.

190
00:20:10,800 --> 00:20:12,880
Epey enerji. Ne kadar kullanıyoruz?

191
00:20:12,960 --> 00:20:19,040
Tüm insanlık bir yıl içinde
400 kentilyon jul kullanıyor.

192
00:20:21,000 --> 00:20:23,000
Yani bir yıl içinde

193
00:20:23,080 --> 00:20:26,720
Güneş'in bir saatte gönderdiği enerjiyi
kullanamıyoruz.

194
00:20:28,440 --> 00:20:33,360
Tüm bu enerjiyi yakalamayı başarıp
uygarlığımız için kullandığımızı düşünün.

195
00:20:35,040 --> 00:20:37,520
Nasıl mucizeler başarabilirdik?

196
00:20:37,960 --> 00:20:40,240
Bununla nasıl yerler keşfedebilirdik?

197
00:20:44,160 --> 00:20:46,200
Astrofizikçilere göre,

198
00:20:46,520 --> 00:20:51,880
gerçekten gelişmiş her uygarlık
tüm enerjisini...

199
00:20:53,360 --> 00:20:55,360
...doğrudan yıldızlardan alabilir.

200
00:21:03,560 --> 00:21:09,040
Bu ölçüye göre, Terra'daki uygarlık
fevkalade gelişmiştir.

201
00:21:14,720 --> 00:21:17,280
Uzayda güneş panelleri yaptı

202
00:21:18,000 --> 00:21:19,600
ve maksimum etki için...

203
00:21:22,800 --> 00:21:24,400
...yıldızın yakınına koydu.

204
00:21:38,240 --> 00:21:40,880
Ama yıldız büyüyüp parlaklaştıkça...

205
00:21:43,960 --> 00:21:46,800
...daha da dengesizleşiyor.

206
00:21:53,040 --> 00:21:54,320
Bir güneş patlaması.

207
00:22:10,880 --> 00:22:15,480
Er geç Terra'nın kaderi de böyle olacak.

208
00:22:18,280 --> 00:22:21,680
Güneşinin gücüyle yok olacak.

209
00:22:28,080 --> 00:22:33,400
Çözüm, yeni gezegende
olabildiğince çabuk koloni kurmak.

210
00:22:39,160 --> 00:22:40,880
Burada yaşam yok.

211
00:22:42,560 --> 00:22:45,040
Tüm işi makineler yapıyor.

212
00:22:51,160 --> 00:22:55,920
Kendi başlarına düşünüp
karar verebilirler.

213
00:22:59,880 --> 00:23:02,240
Yapay zekâya sahipler.

214
00:23:11,440 --> 00:23:14,200
İnsanlar uzayda koloni kuracaksa

215
00:23:14,640 --> 00:23:17,440
ön hazırlık yine bu şekilde yapılacak.

216
00:23:20,240 --> 00:23:21,560
Robotlarla.

217
00:23:26,160 --> 00:23:28,240
Ve bu robotları tasarlayanlar...

218
00:23:29,280 --> 00:23:31,400
...Philip Metzger gibileri olacak.

219
00:23:33,960 --> 00:23:37,800
Tüm hayatı
uzay programı içinde ve çevresinde geçti.

220
00:23:40,640 --> 00:23:42,640
Babam eskiden bu binada çalışırdı.

221
00:23:42,720 --> 00:23:44,920
İnsanları Ay'a götürecek büyüklükteki

222
00:23:45,160 --> 00:23:48,000
Saturn V roketlerinin yapımında çalıştı.

223
00:23:48,680 --> 00:23:51,400
Apollo 11, Fırlatma Kontrol konuşuyor.

224
00:23:51,520 --> 00:23:54,000
İyi şanslar diliyoruz, yolunuz açık olsun.

225
00:23:54,880 --> 00:23:57,040
Çok sağ olun. İyi olacağına eminiz.

226
00:24:03,480 --> 00:24:06,160
Apollo 11 uçuşunu asla unutmayacağım.

227
00:24:09,360 --> 00:24:10,720
Yedi yaşındaydım.

228
00:24:11,880 --> 00:24:14,720
Fırlatmayı nehrin karşısından izliyordum.

229
00:24:16,120 --> 00:24:17,960
Etrafta helikopterler uçuyordu.

230
00:24:19,080 --> 00:24:20,880
Dünyanın her yerinden insanlar

231
00:24:21,400 --> 00:24:23,120
fırlatmayı izlemeye gelmişti.

232
00:24:24,800 --> 00:24:25,800
Müthişti.

233
00:24:25,880 --> 00:24:29,320
Astronotlar gayet iyi.
20 saniye ve devam ediyor.

234
00:24:31,280 --> 00:24:34,080
15 saniye, kumanda içeride.

235
00:24:34,920 --> 00:24:36,640
12, 11,

236
00:24:36,720 --> 00:24:38,840
on, dokuz,

237
00:24:38,920 --> 00:24:40,520
ateşleme başlıyor,

238
00:24:40,600 --> 00:24:46,120
altı, beş, dört, üç, iki, bir...

239
00:24:46,720 --> 00:24:47,560
sıfır.

240
00:24:51,000 --> 00:24:51,960
Kalkış!

241
00:24:52,040 --> 00:24:53,360
Kalkış gerçekleşti.

242
00:25:01,640 --> 00:25:06,080
Gökyüzüne çıkarken o uzun ve güzel alev,

243
00:25:06,360 --> 00:25:08,360
suyun üstünde parlıyordu.

244
00:25:11,400 --> 00:25:12,360
Saçak kalktı.

245
00:25:13,760 --> 00:25:15,200
Anlaşıldı, saçak kalktı.

246
00:25:17,960 --> 00:25:22,400
O yüzden küçükken
roket bilimcisi olmak isterdim.

247
00:25:36,600 --> 00:25:39,000
Philip NASA'da bilim insanı oldu.

248
00:25:40,800 --> 00:25:42,880
Ama roket tasarımı yerine...

249
00:25:44,280 --> 00:25:46,000
...robot teknolojisini seçti.

250
00:25:52,160 --> 00:25:56,880
Uzayda muhteşem bir şey yapmak istiyorsak
robotlara ihtiyacımız var.

251
00:26:05,760 --> 00:26:09,360
RASSOR, zorlu gezegen yüzeylerinde
çalışmak üzere tasarlandı.

252
00:26:12,120 --> 00:26:13,840
Kayalara tırmanabilir.

253
00:26:14,360 --> 00:26:17,560
Sıkışırsa kendini çıkarabilir.

254
00:26:20,000 --> 00:26:23,240
Baş aşağı dönerse kendini düzeltebilir.

255
00:26:24,320 --> 00:26:27,000
Her durumda kendini kurtarabilir.

256
00:26:29,680 --> 00:26:33,240
Bir gezegenden çıkarabileceğimiz
en basit şey regolittir.

257
00:26:33,880 --> 00:26:36,680
Yani gezegen yüzeyini kaplayan toprak.

258
00:26:38,720 --> 00:26:40,920
Regolitten metal çıkarılabilir.

259
00:26:42,720 --> 00:26:47,520
Elektrik sistemlerini yalıtmak için
regolitten seramik de yapılabilir.

260
00:26:48,520 --> 00:26:50,200
Roket yakıtı da yapılabilir.

261
00:26:53,600 --> 00:26:56,280
Ama madencilik zekâ ister.

262
00:26:58,240 --> 00:27:00,720
Nereye gidip neyi keseceğini bilmelisin.

263
00:27:01,400 --> 00:27:04,480
Kaybolmamalısın
ve sıkışınca kurtulabilmelisin.

264
00:27:04,560 --> 00:27:07,240
Bu yüzden uzay endüstrisine başlamak için

265
00:27:07,440 --> 00:27:09,720
RASSOR gibi zeki bir makine gerek.

266
00:27:12,320 --> 00:27:15,880
Robot biliminin en üst noktası
kendini kopyalamaktır.

267
00:27:17,760 --> 00:27:20,280
Kendini kopyalayıp çoğalan bir makine.

268
00:27:23,480 --> 00:27:26,480
Bu, RASSOR'un yedek tekeri.

269
00:27:27,520 --> 00:27:33,600
Bir robot, uzay malzemeleri kullanarak
başka bir robot için robot parçası yaptı.

270
00:27:34,680 --> 00:27:37,600
Uzayda kendi kendine çoğalan robotlar olan

271
00:27:37,680 --> 00:27:44,360
tamamen kapalı bir robot ekolojisine doğru
nasıl gittiğimizin erken bir örneği bu.

272
00:27:50,520 --> 00:27:54,840
Kendini kopyalayan robotlar yaptık mı
her yere gidebiliriz.

273
00:27:56,040 --> 00:27:57,600
Bence bunun sınırı yok.

274
00:28:11,920 --> 00:28:14,600
Hiçbir yaşam formunun girdisi olmadan...

275
00:28:15,920 --> 00:28:18,600
...robotlar bir gezegeni
yeniden tasarlıyor...

276
00:28:21,520 --> 00:28:23,640
...ve kolonileşmeye hazırlıyor.

277
00:28:34,840 --> 00:28:37,480
Şimdi, Terra'yı terk etme zamanı.

278
00:28:41,320 --> 00:28:44,240
Her bir kubbe bu an için tasarlandı.

279
00:28:47,200 --> 00:28:48,600
Yörüngeye çıkmak için.

280
00:28:53,840 --> 00:28:57,080
Buradan yeni yuvalarına gidecekler.

281
00:29:12,160 --> 00:29:15,560
Her kubbe
kendi yaşam destek sistemine sahip.

282
00:29:17,880 --> 00:29:19,080
Ama ne yazık ki...

283
00:29:20,040 --> 00:29:23,320
...yüksek enerjili güneş ışınımına
karşı koyamazlar.

284
00:29:48,960 --> 00:29:53,320
Uzay boşluğunda yaşamak için evrimleşmiş
hiçbir şey yoktur.

285
00:29:59,200 --> 00:30:02,960
Bu, uzaylılar kadar
insanlar için de geçerlidir.

286
00:30:11,400 --> 00:30:15,520
Michael Foale
uzay yolculuğunun tehlikelerini biliyor.

287
00:30:20,120 --> 00:30:26,520
1997'de Rus Mir Uzay İstasyonu'nda
konuk astronottu...

288
00:30:29,800 --> 00:30:32,720
...ve uzaydaki ilk çarpışmada oradaydı.

289
00:30:37,960 --> 00:30:41,920
Rus komutan Vasily ile ekip arkadaşı

290
00:30:42,120 --> 00:30:44,760
yedi tonluk bir yük gemisini kontrol edip

291
00:30:44,840 --> 00:30:49,520
radarsız, hız ve mesafe ölçümü yapmadan

292
00:30:49,960 --> 00:30:51,760
istasyona yanaştırmak istedi.

293
00:31:07,160 --> 00:31:08,200
Resmen hissettim.

294
00:31:08,720 --> 00:31:12,840
Hissetmedim, istasyon etrafımda döndü
ve bir çarpma sesi duydum.

295
00:31:19,960 --> 00:31:23,960
O noktada "Herhâlde burada öleceğim."
diye düşündüm.

296
00:31:24,080 --> 00:31:26,000
Çünkü gözüm cıvatalardaydı

297
00:31:26,360 --> 00:31:28,360
ve dağılmalarını bekliyordum,

298
00:31:28,680 --> 00:31:31,440
her şey yarılacak
ve uzay boşluğu görünecekti.

299
00:31:38,680 --> 00:31:45,320
Ve sonra tüm fanlar, ışıklar
ve bilgisayarlar bozulup sustu.

300
00:31:49,760 --> 00:31:52,560
Tamamen sessiz bir istasyondaydık

301
00:31:53,160 --> 00:31:54,440
ve içerisi soğuyordu.

302
00:31:59,400 --> 00:32:01,760
Gücü kaybettik.

303
00:32:03,200 --> 00:32:06,800
Basınç 602'de.

304
00:32:09,520 --> 00:32:11,680
Sonra kulaklarım tıkanmaya başladı.

305
00:32:13,560 --> 00:32:15,200
Basıncın düştüğünü anladım.

306
00:32:16,560 --> 00:32:19,000
Yani uzay istasyonu hava kaçırıyordu.

307
00:32:20,760 --> 00:32:22,920
Eğer sızıntıyı engelleyemezsek

308
00:32:23,000 --> 00:32:25,520
en fazla 23 dakika yaşayabilecektik.

309
00:32:26,960 --> 00:32:29,160
Sasha'yla kabloları sökmeye başladık.

310
00:32:31,000 --> 00:32:35,080
Dev kabloları sökmek saatler sürer sandım
ama altı dakikada yaptık.

311
00:32:35,720 --> 00:32:39,440
Deliğe bir kapak yerleştirdik
ve onu çekip şöyle yaptı...

312
00:32:40,280 --> 00:32:41,960
O an sızıntıyı durdurduk.

313
00:32:47,320 --> 00:32:50,160
Ve camın dışında galaksiyi görüyordum.

314
00:32:51,680 --> 00:32:52,520
Dedim ki...

315
00:32:53,320 --> 00:32:57,880
..."Kötü bir gün olduğunu biliyorum
ama manzara gerçekten inanılmaz."

316
00:33:01,240 --> 00:33:05,880
Evrendeki tüm varlıkları hissediyor,
hissetmeye çalışıyorsun.

317
00:33:14,440 --> 00:33:19,240
Michael Foale
toplam altı uzay görevine gitti.

318
00:33:19,680 --> 00:33:21,360
Eyvah, biraz daha saç gitti.

319
00:33:24,120 --> 00:33:26,560
Ama dünya dışında geçirdiği her saniye...

320
00:33:27,560 --> 00:33:29,720
...daha çok radyasyona maruz kaldı.

321
00:33:33,520 --> 00:33:35,520
Dünya'da radyasyona maruz kalırız.

322
00:33:36,640 --> 00:33:38,240
Ama yörüngeye çıkınca

323
00:33:38,480 --> 00:33:41,480
radyasyonun dozu binlerce kat artar.

324
00:33:44,080 --> 00:33:47,640
Ve bu radyasyon,
DNA'ya daha hızlı zarar verir.

325
00:33:48,680 --> 00:33:51,840
Geliştirdiğimiz tamir mekanizmaları da

326
00:33:52,480 --> 00:33:53,760
bununla baş edemez.

327
00:34:14,680 --> 00:34:16,920
Uzay uçuşlarımdan döndüğümde

328
00:34:17,480 --> 00:34:22,560
akyuvarlarımın yüzde dördünde
DNA mutasyonu buldular.

329
00:34:28,120 --> 00:34:31,960
Mutasyona uğrayan çoğu hücre
vücuttaki akyuvarlarca öldürülür.

330
00:34:34,280 --> 00:34:36,440
Ama maalesef bazıları ölmez.

331
00:34:37,800 --> 00:34:41,320
Çoğalıp mutasyona uğrarlar
ve kansere dönüşürler.

332
00:34:42,720 --> 00:34:45,600
Bu, astronotlar için temel bir risktir.

333
00:34:53,040 --> 00:34:55,520
Ve yıldızlara gitmeyi düşünüyorsak

334
00:34:56,000 --> 00:34:59,880
100 gemi içinden
sadece biri başarabilir demektir.

335
00:35:12,520 --> 00:35:15,920
Uzun mesafeli uzay yolculuğu
daima risklidir...

336
00:35:18,120 --> 00:35:20,200
...zeki uzaylılar için bile.

337
00:35:22,640 --> 00:35:26,240
Ani bir yıldız ışınımı patlamasına karşı
koruma yoktur.

338
00:35:35,600 --> 00:35:38,320
Ama sonuna kadar dayanabilenler için...

339
00:35:39,440 --> 00:35:40,920
...bir ödül var.

340
00:35:43,840 --> 00:35:45,080
Yeni bir Terra.

341
00:35:56,480 --> 00:35:59,320
Farklı bir dünyaya uyum sağlamak yerine...

342
00:36:00,840 --> 00:36:03,800
...eski dünyalarının kopyasını yarattılar.

343
00:36:08,040 --> 00:36:11,560
İşte gelişmiş bir uygarlığın faydaları.

344
00:36:22,040 --> 00:36:24,760
Ama bu iyi hâl ne kadar sürecek?

345
00:36:28,920 --> 00:36:32,600
Yıldız büyüyor, genişliyor
ve daha çok parlayıp...

346
00:36:34,280 --> 00:36:36,120
...daha çok radyasyon saçıyor.

347
00:36:42,440 --> 00:36:47,160
Er geç yeni gezegeni de
Terra gibi cansız hâle getirecek.

348
00:36:57,360 --> 00:36:59,720
Ve sonra tekrar yıldızdan uzağa...

349
00:37:01,080 --> 00:37:04,000
...başka bir gezegene taşınacaklar.

350
00:37:15,400 --> 00:37:18,160
Bu da mobil olmanın avantajı.

351
00:37:20,520 --> 00:37:23,880
Dünyadan dünyaya geçmek

352
00:37:24,440 --> 00:37:27,240
ve yeniden yuva yapmak mümkün.

353
00:37:39,480 --> 00:37:44,640
Belki de şu an Dünya'ya doğru gelen
bir uzaylı uygarlık vardır.

354
00:37:48,240 --> 00:37:50,640
Öyleyse onlardan saklanalım mı...

355
00:37:51,480 --> 00:37:53,440
...yoksa kendimizi gösterelim mi?

356
00:37:57,600 --> 00:37:58,440
Pekâlâ.

357
00:37:59,840 --> 00:38:01,880
Son olarak diyeyim ki...

358
00:38:03,200 --> 00:38:07,200
Son olarak söyleyeceğim,
neden sinyal yollamaya başlamamız

359
00:38:07,280 --> 00:38:09,760
ve neden bunu hemen yapmamız gerektiği.

360
00:38:16,960 --> 00:38:21,480
Doug Vakoch'un amacı
radyo sinyalleri yollayarak...

361
00:38:22,520 --> 00:38:24,960
...potansiyel uzaylılarla diyalog kurmak.

362
00:38:37,640 --> 00:38:40,720
Ama önce gök bilimcilere
iyi bir fikir olduğunu...

363
00:38:42,040 --> 00:38:43,480
...kanıtlaması gerek.

364
00:38:51,800 --> 00:38:53,160
Her şey burada başladı.

365
00:38:55,800 --> 00:38:59,280
Dünya'nın en büyük radyo teleskobu.

366
00:39:00,840 --> 00:39:05,160
ARECIBO GÖZLEMEVİ
PORTO RİKO

367
00:39:13,240 --> 00:39:15,280
Burası, çok etkileyici bir yer.

368
00:39:16,560 --> 00:39:18,720
Bu mükemmellik, bu ölçek...

369
00:39:27,160 --> 00:39:32,120
Burası, 1974'te insanlığın ilk mesajını
uzaya gönderdiğimiz yer.

370
00:39:40,840 --> 00:39:45,720
Birden ona kadar sayan atımlarla başlıyor.

371
00:39:49,080 --> 00:39:51,280
Nasıl saydığımızı gösterdikten sonra

372
00:39:51,360 --> 00:39:53,280
bu sayıları kullanarak

373
00:39:53,440 --> 00:39:56,240
yaşam için gerekli
bazı elementleri anlatıyoruz.

374
00:39:58,520 --> 00:39:59,480
Sonra sırada...

375
00:40:01,040 --> 00:40:02,560
...nasıl göründüğümüz...

376
00:40:03,640 --> 00:40:05,280
...kaç tane insan olduğu...

377
00:40:06,120 --> 00:40:07,200
...ve boyumuz var.

378
00:40:09,120 --> 00:40:11,880
Ondan sonra Güneş sistemimizin temsili.

379
00:40:13,440 --> 00:40:18,280
En sonda da mesajı gönderen teleskobun
temsili var.

380
00:40:21,680 --> 00:40:24,000
Arecibo mesajının atımları

381
00:40:24,280 --> 00:40:29,080
zeki uzaylılara
Dünya'daki yaşamı anlatmak için

382
00:40:29,320 --> 00:40:31,280
piktogram hâline getirilebilirdi.

383
00:40:38,600 --> 00:40:40,080
Ama tek seferlikti

384
00:40:41,000 --> 00:40:45,800
ve 25.000 ışık yılı uzaktaki
bir yıldız kümesini hedef almıştı.

385
00:40:50,160 --> 00:40:52,600
Arecibo mesajıyla aynı zamanlarda

386
00:40:52,680 --> 00:40:54,840
yakındaki yıldızlara mesaj göndersek

387
00:40:55,080 --> 00:40:59,400
bugün binlerce yıldızın birinden
cevap alabilirdik.

388
00:41:00,720 --> 00:41:03,200
Ama göndermedik ve karanlıktayız.

389
00:41:06,400 --> 00:41:10,600
Daha fazla mesaj göndermedik
çünkü korkmuştuk.

390
00:41:11,760 --> 00:41:14,960
Çünkü gişe rekortmeni olan
bilim kurgu filmlerinde

391
00:41:15,200 --> 00:41:17,880
uzaylılar hep gelip bizi yok eder.

392
00:41:20,920 --> 00:41:22,760
O yüzden öyle olacağını sandık.

393
00:41:27,240 --> 00:41:32,240
Bence en belirgin zorluk
bazı insanların sahip olduğu,

394
00:41:32,720 --> 00:41:37,520
kasıtlı mesajlar göndermenin
uzaylı istilasına yol açacağı endişesi.

395
00:41:38,000 --> 00:41:41,800
Ve buna en kolay cevap da şu,
gezegenimiz iki milyar yıldır

396
00:41:41,880 --> 00:41:44,240
yaşama dair kanıt sunuyor.

397
00:41:44,800 --> 00:41:47,240
Yani rekabeti yok etmek isteyen

398
00:41:47,320 --> 00:41:49,400
paranoyak uzaylılar gerçekten varsa

399
00:41:49,600 --> 00:41:52,200
buraya çok önce gelebilirlerdi ama yoklar.

400
00:41:56,480 --> 00:41:59,400
Doug'ın planı,
uzaya arada mesaj yollamaktansa...

401
00:42:00,440 --> 00:42:03,440
...Arecibo teleskobunun
kapalı olduğu zamanlarda...

402
00:42:05,880 --> 00:42:08,680
...binlerce mesaj yollamak.

403
00:42:12,680 --> 00:42:15,240
Radyo astronomi ile
her saat yollayabiliriz.

404
00:42:16,320 --> 00:42:18,600
Ama geceyi tercih ederim.

405
00:42:21,560 --> 00:42:23,920
Kafein, gök bilimciler için esastır.

406
00:42:24,760 --> 00:42:27,720
Gözlemevinde uzun geceler çok
ve tetikte olmalıyız.

407
00:42:36,480 --> 00:42:37,320
Ayda bir kez,

408
00:42:37,840 --> 00:42:41,520
Arecibo yeni asteroitleri gözden geçirir.

409
00:42:44,120 --> 00:42:46,800
Çoğunlukla bir saatlik bir boşluk olur

410
00:42:46,880 --> 00:42:50,280
ve o sırada verici
rastgele bir yere sinyal yollar.

411
00:42:56,760 --> 00:43:01,320
Benim teklifim,
Arecibo'nun o planlı boşluklarda

412
00:43:02,040 --> 00:43:05,240
yakındaki yıldızlara mesaj yollaması.

413
00:43:05,480 --> 00:43:08,880
Belki o yıldızın çevresinde
dünya dışı yaşam vardır.

414
00:43:13,240 --> 00:43:17,240
Her ay, zeki hayatı barındırabilecek

415
00:43:17,680 --> 00:43:20,080
yaklaşık 50 yıldızı hedef alabiliriz.

416
00:43:20,160 --> 00:43:22,600
Benim için gayet açık. Bence yapmalıyız.

417
00:43:26,240 --> 00:43:30,680
Bazen bunu "galaktik kulübe katılmak"
olarak düşünüyorum.

418
00:43:31,720 --> 00:43:36,760
Ve bu benzetmeyle ilgili
bana çok garip gelen bir şey var,

419
00:43:37,200 --> 00:43:40,160
kimse aidattan
ya da başvurmaktan bahsetmiyor.

420
00:43:40,400 --> 00:43:43,360
Dünya dışı zekâyla mesajlaşmak
bence budur işte.

421
00:43:43,800 --> 00:43:46,480
İlk teması bu şekilde kurabiliriz.

422
00:43:46,960 --> 00:43:47,800
Teşekkürler.

423
00:43:47,880 --> 00:43:50,760
Bu ilginç sunum için çok sağ ol Douglas.

424
00:44:00,120 --> 00:44:04,000
Diğer yıldızlara ulaştığımızda,
onlara mesaj yolladığımızda...

425
00:44:05,640 --> 00:44:10,600
...en iyi ihtimalle on ya da 20 yıl içinde
cevap alırız.

426
00:44:12,760 --> 00:44:16,360
Ama gerçekçi olmak gerekirse
binlerce yıl da sürebilir.

427
00:44:21,040 --> 00:44:23,360
Yani bu yaptığımız

428
00:44:23,800 --> 00:44:28,360
kendimiz için değil,
çocuklarımız ve torunlarımız için.

429
00:44:29,600 --> 00:44:31,080
Ve hatta uzaylılar için.

430
00:44:34,320 --> 00:44:36,920
Sekiz, yedi, altı,

431
00:44:37,240 --> 00:44:39,960
beş, dört, üç,

432
00:44:40,720 --> 00:44:42,280
iki, bir.

433
00:44:43,560 --> 00:44:45,160
Ateşleme ve kalkış.

434
00:44:52,640 --> 00:44:58,800
2018'de gezegen avcısı son teleskop
yörüngeye yerleşti.

435
00:45:07,880 --> 00:45:10,600
Gece gökyüzünde yeni dünyalara ait...

436
00:45:11,960 --> 00:45:13,760
...kanıtlar toplayacak.

437
00:45:23,520 --> 00:45:26,280
Uzaylı yaşam formlarının keşfi

438
00:45:26,920 --> 00:45:30,040
gök bilimcilerine göre an meselesi.

439
00:45:35,480 --> 00:45:39,280
Belki aralarında zeki varlıklar da vardır.

440
00:45:45,200 --> 00:45:47,760
Bir gün emin olacağız.

441
00:45:51,920 --> 00:45:57,800
O zamana dek uzayda sadece
kimin ve neyin olduğunu tahmin edebiliriz.

442
00:46:34,640 --> 00:46:36,680
Alt yazı çevirmeni: Can Rendeci