1
00:00:06,640 --> 00:00:10,000
SIRI DOKUMENTARI ASLI NETFLIX

2
00:00:24,480 --> 00:00:28,920
Bumi, rumah bagi berjuta-juta spesies.

3
00:00:33,520 --> 00:00:36,800
Tetapi apa yang mungkin hidup, di luar?

4
00:00:42,320 --> 00:00:45,680
Ahli astronomi telah temui beribu planet

5
00:00:45,760 --> 00:00:47,760
di luar sistem solar kita.

6
00:00:50,640 --> 00:00:53,840
Mereka yakin ada trilion lagi.

7
00:00:56,920 --> 00:01:00,280
Jika kehidupan ini cuma
sebahagian kecil daripadanya,

8
00:01:01,520 --> 00:01:06,120
maka alam semesta pasti hidup.

9
00:01:16,320 --> 00:01:19,560
Semua makhluk hidup
mempunyai keperluan yang sama.

10
00:01:22,320 --> 00:01:23,160
Untuk makan,

11
00:01:30,200 --> 00:01:31,560
membiak

12
00:01:36,000 --> 00:01:37,560
dan berkembang.

13
00:01:41,040 --> 00:01:43,680
Dengan menerapkan hukum kehidupan di Bumi

14
00:01:44,240 --> 00:01:46,240
ke seluruh alam semesta,

15
00:01:48,040 --> 00:01:49,840
membolehkan bayangan

16
00:01:50,000 --> 00:01:51,840
tentang kehidupan

17
00:01:53,240 --> 00:01:55,280
di dunia asing.

18
00:02:17,200 --> 00:02:22,480
BALAI CERAP LICK
CALIFORNIA, AMERIKA

19
00:02:29,560 --> 00:02:35,680
Ahli astronomi menggelar planet di luar
sistem suria kita sebagai exoplanet.

20
00:02:38,440 --> 00:02:42,200
Semuanya terletak
trilion batu daripada Bumi.

21
00:02:45,640 --> 00:02:50,760
Namun, ada kemungkinan untuk
kesan tanda kewujudan yang samar,

22
00:02:52,240 --> 00:02:54,760
melalui cahaya bintang yang diorbit.

23
00:02:57,480 --> 00:03:01,840
Setiap bintang mengirimkan
cahaya yang berbeza warna.

24
00:03:02,120 --> 00:03:04,760
Maka, jika kami boleh tangkap
cahaya itu melalui teleskop

25
00:03:04,840 --> 00:03:09,040
dan meletakkannya di alat yang
menyebarkan cahaya ke pelangi,

26
00:03:09,240 --> 00:03:11,600
kemudian perhati pelangi dengan teliti,

27
00:03:11,680 --> 00:03:13,840
kita akan temui cap jari kimia

28
00:03:13,920 --> 00:03:17,320
elemen-elemen di atmosfera bintang itu.

29
00:03:19,040 --> 00:03:23,320
Ini ialah salah satu pelangi yang
ditangkap teleskop bintang yang jauh

30
00:03:23,400 --> 00:03:26,200
kira-kira 12 tahun cahaya,
bintang Tau Ceti.

31
00:03:27,040 --> 00:03:31,720
Kita boleh lihat garis gelap ini,
seperti hidrogen di atmosfera bintang.

32
00:03:32,240 --> 00:03:36,280
Di sini, kita nampak 
tiga garis karakter magnesium.

33
00:03:37,040 --> 00:03:39,440
Jadi, inilah atmosfera bintang itu,

34
00:03:39,760 --> 00:03:42,080
tapi kami mahu tangkap cahaya

35
00:03:42,160 --> 00:03:45,080
yang melewati atmosfera exoplanet,

36
00:03:45,160 --> 00:03:49,240
untuk merakam cap jari kimia
atmosfera dalam cara yang sama.

37
00:03:52,440 --> 00:03:58,400
Pada 2012, cap jari seperti ini muncul
dalam sistem solar kita sendiri.

38
00:04:03,320 --> 00:04:05,400
Ketika Venus melintasi matahari,

39
00:04:06,400 --> 00:04:08,080
ia telah dilindungi olehnya.

40
00:04:13,160 --> 00:04:18,600
Untuk seketika, halo kecil muncul,
atmosfera Venus.

41
00:04:21,640 --> 00:04:25,240
Inilah serpihan cahaya 
yang ahli astronomi cari.

42
00:04:30,440 --> 00:04:34,800
Sekiranya mereka dapat analisis
atmosfera exoplanet yang jauh,

43
00:04:36,240 --> 00:04:38,880
siluet terhadap bintang yang jauh,

44
00:04:39,760 --> 00:04:42,800
mereka mampu temui bukti hidupan.

45
00:04:56,040 --> 00:05:00,920
Kami telah fikirkan dengan teliti
tentang jenis tanda hidupan ini.

46
00:05:01,880 --> 00:05:05,120
Jadi kami melihat sekeliling
dan mencari apa yang ada di atmosfera

47
00:05:05,280 --> 00:05:08,720
yang boleh dikesan dari jauh tahun cahaya.

48
00:05:11,040 --> 00:05:13,800
Ia selalu membawa kami ke gas yang sama,

49
00:05:16,240 --> 00:05:17,200
Oksigen.

50
00:05:23,880 --> 00:05:26,560
Antara 50 hingga 70 peratus
oksigen dalam atmosfera kita

51
00:05:26,640 --> 00:05:29,000
sebenarnya berasal daripada laut,

52
00:05:30,640 --> 00:05:32,720
paru-paru planet Bumi.

53
00:05:38,120 --> 00:05:42,560
Proses yang mendorong
pertumbuhan kelp raksasa dalam laut

54
00:05:42,640 --> 00:05:45,560
dan sebenarnya semua hutan
yang kita lihat di darat

55
00:05:46,440 --> 00:05:48,200
adalah fotosintesis.

56
00:05:52,520 --> 00:05:55,440
Apa yang menarik perhatian
saya ialah fotosintesis

57
00:05:55,520 --> 00:05:58,000
merupakan sisa produk yang dibuang.

58
00:05:58,080 --> 00:06:00,480
Itulah oksigen yang masuk ke atmosfera.

59
00:06:07,920 --> 00:06:13,600
Kami fikir hampir setiap oksigen di
atmosfera kita berasal dari fotosintesis,

60
00:06:14,000 --> 00:06:16,080
oleh hidupan dari planet Bumi.

61
00:06:19,840 --> 00:06:22,560
Jika dilihat dalam kuantiti yang banyak,

62
00:06:22,640 --> 00:06:25,080
anda tahu planet adalah dunia yang hidup.

63
00:06:35,760 --> 00:06:38,280
Di antara trilion dunia di luar sana,

64
00:06:39,640 --> 00:06:44,120
planet dengan oksigen yang lebih banyak
lebih cenderung untuk hidupan kekal.

65
00:06:51,480 --> 00:06:57,200
Bayangkan, planet seperti Bumi
mengorbit bukan satu bintang,

66
00:06:58,240 --> 00:06:59,400
tetapi dua.

67
00:07:07,120 --> 00:07:08,880
Ini Eden.

68
00:07:19,320 --> 00:07:24,880
Cahaya daripada bintang
kembarnya menguatkan fotosintesis

69
00:07:29,240 --> 00:07:31,840
mengepam oksigen ke dalam atmosfera,

70
00:07:34,400 --> 00:07:36,800
melancarkan proses hidupan.

71
00:07:45,880 --> 00:07:48,800
Grazer makan kulat yang rendah

72
00:07:51,120 --> 00:07:54,120
namun sentiasa waspada terhadap bahaya.

73
00:08:00,840 --> 00:08:04,000
Kanopi adalah rumah untuk pemangsa

74
00:08:07,160 --> 00:08:10,080
berkembang dengan sempurna
untuk tinggal di antara pokok.

75
00:08:19,800 --> 00:08:22,400
Menunggu detik untuk menyerang.

76
00:08:34,200 --> 00:08:36,840
Di tanah, grazer ada kelebihan.

77
00:08:37,640 --> 00:08:39,200
Ia pantas dalam larian.

78
00:08:45,840 --> 00:08:49,000
Namun pemangsa mempunyai senjata khas.

79
00:09:02,440 --> 00:09:04,960
Kali ini, grazer melarikan diri,

80
00:09:06,120 --> 00:09:09,560
pemangsa pula jimatkan tenaganya.

81
00:09:21,440 --> 00:09:24,800
Di mana-mana planet, tenaga amat berharga.

82
00:09:29,000 --> 00:09:32,400
Cahaya bintang adalah
sumber yang tidak terbatas.

83
00:09:33,440 --> 00:09:37,560
Namun caranya ialah dengan
menukarkan cahaya menjadi hidupan.

84
00:09:43,720 --> 00:09:46,120
Kami di hutan hujan tropika.

85
00:09:49,240 --> 00:09:54,000
Terdapat lebih banyak tumbuhan dan haiwan
di sini berbanding tempat lain di Bumi.

86
00:10:01,120 --> 00:10:06,520
TAMAN DAN AIR HIJAU
COLOMBIA

87
00:10:08,640 --> 00:10:11,320
ALEJANDRO RICO-GUEVARA
AHLI BIOLOGI EVOLUSI

88
00:10:11,440 --> 00:10:16,040
Dengan keajaiban fotosintesis, ia tukarkan
cahaya matahari menjadi tenaga glukosa,

89
00:10:16,120 --> 00:10:17,280
dalam kata lain, gula.

90
00:10:17,640 --> 00:10:21,320
Kita boleh melihat malah merasanya.

91
00:10:28,320 --> 00:10:30,680
Kita boleh merasa
tenaga daripada matahari.

92
00:10:34,440 --> 00:10:36,600
Tumbuhan bertindak sebagai bateri,

93
00:10:38,240 --> 00:10:41,480
menangkap tenaga matahari sebagai glukosa.

94
00:10:43,640 --> 00:10:45,600
Herbivor makan tumbuhan.

95
00:10:46,960 --> 00:10:49,320
Karnivor makan herbivor.

96
00:10:52,000 --> 00:10:54,160
Setiap pautan dalam rantai makanan

97
00:10:55,040 --> 00:10:58,440
bergantung kepada
pemindahan tenaga glukosa ini.

98
00:11:02,240 --> 00:11:03,280
Di dalam hutan ini,

99
00:11:03,960 --> 00:11:06,840
satu haiwan yang masih
tak cukup nutrisi ini…

100
00:11:10,440 --> 00:11:11,760
Burung madu.

101
00:11:13,960 --> 00:11:17,280
Burung madu boleh gerakkan
sayapnya melebihi 100 kali sesaat.

102
00:11:23,240 --> 00:11:27,280
Anda dapat rasa betapa banyak tenaga yang
digunakan hanya dengan berada di sana.

103
00:11:34,320 --> 00:11:36,160
Aktiviti pelik ini

104
00:11:37,520 --> 00:11:40,320
didorong oleh nektar yang kaya glukosa.

105
00:11:43,800 --> 00:11:48,400
Ini adalah alat yang dari depan,
kelihatan seperti bunga,

106
00:11:48,480 --> 00:11:51,560
jadi burung madu datang dan makannya.

107
00:11:58,720 --> 00:11:59,800
Ada seekor.

108
00:12:01,400 --> 00:12:03,880
Ia datang dan pergi.
Ayuh, awak boleh lakukannya.

109
00:12:06,720 --> 00:12:08,800
Okey, ia mula minum.

110
00:12:12,120 --> 00:12:15,840
Peranti itu mengukur
nektar yang diminum burung

111
00:12:16,280 --> 00:12:18,600
dan oksigen yang disedutnya.

112
00:12:21,120 --> 00:12:23,960
Kami kita pengambilan tenaga dari nektar

113
00:12:24,040 --> 00:12:26,240
dan tenaga keluar dari oksigen

114
00:12:26,360 --> 00:12:30,320
dan boleh kira dengan tepat
jumlah tenaga yang burung ini gunakan.

115
00:12:33,920 --> 00:12:39,320
Burung madu yang berlegar menggunakan
oksigen pada kadar yang luar biasa.

116
00:12:40,520 --> 00:12:43,720
Sepuluh kali lebih laju
daripada pelari pecut Olimpik.

117
00:12:47,840 --> 00:12:53,360
Semakin banyak oksigen masuk ke dalam
sel, semakin cepat glukosa dibakar,

118
00:12:54,920 --> 00:12:57,280
membuka tenaga di dalamnya.

119
00:13:05,240 --> 00:13:10,200
Di bumi, 21 peratus daripada
atmosfera adalah oksigen,

120
00:13:12,400 --> 00:13:15,560
memacu kepelbagaian
hidupan di sekeliling kita.

121
00:13:24,560 --> 00:13:27,120
OKSIGEN ATMOSFERA

122
00:13:30,640 --> 00:13:35,000
Di Eden, terdapat 10 peratus 
lebih oksigen berbanding bumi,

123
00:13:38,920 --> 00:13:41,880
jadi hidupan di sini lebih pelbagai,

124
00:13:45,080 --> 00:13:46,440
lebih bertenaga

125
00:13:49,720 --> 00:13:51,720
dan lebih berdaya saing.

126
00:14:05,520 --> 00:14:08,680
Musim panas ialah
musim pembiakan untuk grazer.

127
00:14:16,400 --> 00:14:20,920
Sentiasa takut dengan pemangsa, ia tak
luangkan banyak masa mencari pasangan.

128
00:14:23,040 --> 00:14:26,400
Sebaliknya, ia menghasilkan
telur seperti cacing.

129
00:14:29,240 --> 00:14:31,400
Ia perlu saling bersatu

130
00:14:32,360 --> 00:14:34,080
untuk membuat embrio.

131
00:14:40,240 --> 00:14:43,600
Sebagai perlindungan,
ia membentuk kepompong.

132
00:14:56,560 --> 00:15:00,400
Tergantung di atas tanah,
embrio ini boleh membesar,

133
00:15:01,720 --> 00:15:03,560
jauh daripada pemangsa.

134
00:15:19,680 --> 00:15:24,000
Di Bumi, ancaman kematian
ialah faktor yang besar

135
00:15:24,720 --> 00:15:26,840
dalam evolusi kehidupan.

136
00:15:30,720 --> 00:15:32,200
Pemangsaan di mana saja.

137
00:15:32,280 --> 00:15:33,920
Tiada satu pun organisma

138
00:15:34,000 --> 00:15:37,120
yang tak berisiko dimakan
oleh organisma yang lain.

139
00:15:39,200 --> 00:15:43,680
Aspek yang saya minati ialah bagaimana
pemangsa membentuk pembiakan.

140
00:15:46,800 --> 00:15:52,760
ARIMA VALLEY
TRINIDAD

141
00:15:54,320 --> 00:15:56,400
Ia akan datang ke sini.

142
00:15:58,920 --> 00:16:02,560
Sungai ini sempurna
untuk mengkaji ikan gupi

143
00:16:04,120 --> 00:16:06,200
dan corak pembiakan semulanya.

144
00:16:08,120 --> 00:16:10,080
- Ya.
- Ini jantan lain.

145
00:16:12,520 --> 00:16:14,240
Ini kejiranan yang mudah.

146
00:16:14,640 --> 00:16:17,560
Di sini, ikan gupi hidup dengan
sejenis saja lagi spesis ikan,

147
00:16:17,760 --> 00:16:21,920
dan ia jarang makan atau ganggu ikan gupi.

148
00:16:22,480 --> 00:16:26,680
Ia boleh berenang ke mana saja
tanpa bimbang risiko akan dimakan.

149
00:16:28,720 --> 00:16:30,760
- Baik. Begitulah.
- Ya begitu.

150
00:16:32,680 --> 00:16:35,840
Di sini ada bayi ikan yang baru ditangkap.
Ada lima ekor kesemuanya.

151
00:16:36,720 --> 00:16:40,440
Ia mungkin nampak kecil,
tapi ini sangat besar untuk bayi gupi.

152
00:16:43,720 --> 00:16:48,400
Gupi di sini melabur banyak tenaga
untuk keturunan yang agak sedikit.

153
00:16:51,880 --> 00:16:54,640
Di hilir, kisahnya berbeza.

154
00:16:57,600 --> 00:16:58,520
Okey.

155
00:17:00,240 --> 00:17:01,080
Wah!

156
00:17:06,440 --> 00:17:10,840
Batu besar ini adalah penghalang
semula jadi, membahagikan sungai.

157
00:17:15,560 --> 00:17:17,920
Di bawahnya, bahaya menanti.

158
00:17:21,120 --> 00:17:25,120
Kehidupan gupi di sini seakan pelarian.

159
00:17:25,240 --> 00:17:29,280
Ia perlu sentiasa lari daripada pemangsa.
Jika gupi berenang di sini

160
00:17:31,240 --> 00:17:32,680
sesaat pun takkan bertahan.

161
00:17:36,000 --> 00:17:40,800
Satu-satunya pertahanan yang dimiliki gupi
ialah hasilkan keturunan yang banyak

162
00:17:42,120 --> 00:17:45,640
dengan harapan ia akan
bertahan sehingga dewasa.

163
00:17:49,560 --> 00:17:54,160
Okey, di sini ada dua anak ikan dari atas,
di mana gupi hidup tanpa pemangsa,

164
00:17:54,240 --> 00:17:57,640
dan empat lagi dari sini,
di mana gupi hidup bersama pemangsa.

165
00:17:57,720 --> 00:17:59,520
Ada perbezaan yang amat besar.

166
00:17:59,600 --> 00:18:02,160
Ikan dari sini lebih kecil

167
00:18:02,240 --> 00:18:04,560
berbanding yang
ditangkap di atas penghalang.

168
00:18:07,520 --> 00:18:11,320
Si ibu tak ada prospek yang tinggi untuk
hidup lama, walau apa pun yang dibuat.

169
00:18:12,160 --> 00:18:15,680
Maka, strategi terbaik di sini ialah
dengan hasilkan lebih banyak anak.

170
00:18:19,560 --> 00:18:23,200
Ikan gupi telah kembangkan
dua cara pembiakan yang berbeza,

171
00:18:25,320 --> 00:18:27,080
menghasilkan sedikit bayi besar,

172
00:18:28,920 --> 00:18:30,480
atau banyak bayi kecil.

173
00:18:34,520 --> 00:18:38,640
Faktor penentu adalah ancaman pemangsa.

174
00:18:45,240 --> 00:18:48,000
Jika ia ikan sasaran, ia akan mati muda,

175
00:18:48,080 --> 00:18:49,640
jadi lebih baik baik hidup cepat.

176
00:18:50,320 --> 00:18:54,600
Lebih baik hasilkan banyak anak,
jika tidak, ia akan pupus.

177
00:19:01,520 --> 00:19:04,800
Strategi begitu akan
berlaku di semua planet

178
00:19:05,280 --> 00:19:08,800
di mana satu spesis
menjadi mangsa spesis yang lain.

179
00:19:18,040 --> 00:19:21,760
Di Eden, grazer semakin cepat membiak.

180
00:19:25,720 --> 00:19:29,760
Ia menghasilkan
sebanyak mungkin keturunan,

181
00:19:32,720 --> 00:19:36,000
untuk pastikan kelangsungan spesis itu.

182
00:19:47,440 --> 00:19:50,920
Namun di hutan,
ia takkan benar-benar selamat.

183
00:19:56,160 --> 00:19:57,520
Apabila musim panas berakhir,

184
00:19:58,040 --> 00:20:00,680
kulat tumbuh buah berwarna oren,

185
00:20:02,840 --> 00:20:04,600
yang menarik grazer.

186
00:20:10,280 --> 00:20:14,200
Spora di dalam buah menyebarkan jangkitan.

187
00:20:28,920 --> 00:20:30,720
Kini, ketika pemangsa menyerang

188
00:20:32,240 --> 00:20:34,920
grazer yang dijangkiti tak lari.

189
00:20:35,520 --> 00:20:38,040
Naluri takutnya telah hilang.

190
00:20:52,320 --> 00:20:54,000
Ini makanan yang mudah diperolehi,

191
00:20:55,840 --> 00:20:57,320
tetapi beracun.

192
00:21:05,040 --> 00:21:11,160
Kulat gunakan grazer untuk
menjangkiti dan membunuh pemangsa.

193
00:21:19,840 --> 00:21:25,680
LURAH GELINCIRAN MEGA
TANZANIA

194
00:21:28,640 --> 00:21:34,000
Hubungan rumit di antara
spesis wujud di Bumi,

195
00:21:36,920 --> 00:21:39,120
tapi tak semuanya membawa maut.

196
00:21:44,120 --> 00:21:48,680
Hadza ialah pemburu-pengumpul
yang tinggal di darat.

197
00:21:50,840 --> 00:21:53,080
Nama saya Palango.

198
00:21:56,200 --> 00:22:01,640
Sebagai lelaki, tugas saya untuk memburu.

199
00:22:03,120 --> 00:22:07,360
Saya selalu bawa busur dan anak panah

200
00:22:08,400 --> 00:22:11,120
untuk perlindungan

201
00:22:15,240 --> 00:22:16,440
kerana semak

202
00:22:17,200 --> 00:22:21,000
mempunyai banyak haiwan berbahaya.

203
00:22:24,240 --> 00:22:28,440
Satu makanan berkalori
tinggi yang amat bernilai.

204
00:22:30,040 --> 00:22:30,880
Madu.

205
00:22:33,520 --> 00:22:36,200
Namun sukar untuk mencari madu segar.

206
00:22:40,640 --> 00:22:44,360
Lebah memindahkan
sarangnya dari musim ke musim.

207
00:22:47,920 --> 00:22:50,360
Jadi, kaum Hadza meminta bantuan.

208
00:22:57,840 --> 00:23:01,160
Burung Pemandu Madu
burung yang sangat bijak.

209
00:23:02,120 --> 00:23:07,040
Ia tahu lokasi madu
dan akan bawa anda ke sana.

210
00:23:14,760 --> 00:23:16,160
Ia membuat bunyi tangisan khas

211
00:23:19,320 --> 00:23:20,800
dan saya bersiul kembali.

212
00:23:29,840 --> 00:23:34,400
Jika saya ikut, ia akan
bawa saya terus kepada madu.

213
00:23:50,840 --> 00:23:53,440
Burung Pemandu Madu telah
hidup sesuai dengan namanya.

214
00:23:54,480 --> 00:23:58,080
Ia membawa mereka
ke sarang lebah di pohon baobab.

215
00:24:03,440 --> 00:24:06,880
Pemburu memerlukan
burung untuk cari lebah.

216
00:24:08,640 --> 00:24:12,160
Burung pula perlukan pemburu
untuk mengakses madu.

217
00:24:13,920 --> 00:24:17,400
Pemburu Madu bawa kami kepada lebah.

218
00:24:20,560 --> 00:24:23,440
Tapi lebah itu agresif.

219
00:24:24,000 --> 00:24:25,920
Jadi ia perlukan bantuan kami.

220
00:24:26,080 --> 00:24:30,280
Memanjat pokok baobab

221
00:24:33,720 --> 00:24:39,760
amat sukar dan berbahaya.

222
00:24:44,120 --> 00:24:46,720
Saya pernah terjatuh.

223
00:24:52,480 --> 00:24:58,400
Kami gunakan asap untuk buat lebah mabuk

224
00:24:59,640 --> 00:25:02,840
dan halaunya keluar daripada sarang.

225
00:25:35,320 --> 00:25:37,480
Risiko itu berbaloi.

226
00:25:40,120 --> 00:25:42,200
Madu yang segar dan kaya nutrisi.

227
00:25:54,000 --> 00:25:56,480
Palango pastikan
burung mendapat habuannya.

228
00:26:00,120 --> 00:26:02,000
Semua mendapat keuntungan.

229
00:26:08,520 --> 00:26:11,840
Hubungan rumit di antara spesis

230
00:26:12,440 --> 00:26:14,800
dikenali sebagai simbiosis.

231
00:26:21,320 --> 00:26:25,680
Semakin kaya ekosistem,
semakin kompleks hubungannya.

232
00:26:37,840 --> 00:26:42,800
Di Eden, simbiosis tiga arah
yang mematikan telah berkembang,

233
00:26:44,720 --> 00:26:46,600
berpusat di sekitar kulat.

234
00:26:53,440 --> 00:26:55,800
Pertama, ia beri makan grazer.

235
00:26:59,520 --> 00:27:01,400
Kemudian, jangkiti grazer

236
00:27:05,240 --> 00:27:07,600
untuk meracun pemangsa.

237
00:27:24,520 --> 00:27:29,400
Kulat buat semua ini demi
membesarkan generasi yang seterusnya

238
00:27:36,240 --> 00:27:40,400
yang memakan bangkai pemangsa.

239
00:27:50,120 --> 00:27:54,360
Di Bumi, peranan kulat juga penting,
tapi tak dapat dilihat

240
00:27:54,560 --> 00:27:56,680
dalam mana-mana hutan.

241
00:27:59,400 --> 00:28:00,800
Di sebalik tabir.

242
00:28:04,360 --> 00:28:09,240
HUTAN ROTHIEMURCHUS
SCOTLAND

243
00:28:14,120 --> 00:28:17,840
Saya rasa kebanyakan orang fikir hidupan
kompleks pertama di planet kita

244
00:28:17,920 --> 00:28:20,920
ialah sesuatu seperti serangga,
atau mungkin juga dinosaur.

245
00:28:21,440 --> 00:28:24,760
Namun sebenarnya,
beratus juta tahun sebelum itu

246
00:28:25,320 --> 00:28:30,600
organisma multi selular
kompleks pertama ialah hidupan ini…

247
00:28:31,320 --> 00:28:32,200
Kulat.

248
00:28:36,720 --> 00:28:40,480
Kita tahu sekurang-kurangnya
terdapat 140,000 spesis

249
00:28:41,320 --> 00:28:45,120
tapi jumlah itu seakan kurang
10 peratus daripada jumlah sebenar.

250
00:28:49,000 --> 00:28:51,840
Mungkin terdapat ribuan
spesis kulat yang berbeza

251
00:28:52,840 --> 00:28:54,400
di hutan ini sahaja.

252
00:29:06,920 --> 00:29:10,000
Okey, jadi terdapat 
tiga jenis cendawan di sini

253
00:29:10,720 --> 00:29:13,920
dan ia dapat ditemui di seluruh hutan.

254
00:29:14,320 --> 00:29:16,800
Namun yang mengagumkan
ialah cendawan ini

255
00:29:16,880 --> 00:29:19,120
cuma sebahagian kecil
daripada yang sebenar.

256
00:29:19,680 --> 00:29:21,440
Apabila kita lihat di bawah permukaan,

257
00:29:21,720 --> 00:29:25,800
kebanyakan kulat sebenarnya
di dalam benang kecil ini,

258
00:29:25,880 --> 00:29:27,880
yang menjalar di seluruh tanah.

259
00:29:28,200 --> 00:29:30,680
Ini dipanggil miselium
dan ia menghubungkan

260
00:29:30,920 --> 00:29:32,720
kesemua cendawan lain di kawasan ini.

261
00:29:35,120 --> 00:29:39,680
Mungkin terdapat sepuluh km
kulat mikroskopik kecil ini

262
00:29:40,080 --> 00:29:42,280
yang menjalar di seluruh tanah.

263
00:29:43,720 --> 00:29:47,400
Pokok memerlukan
serat-serat itu untuk terus hidup

264
00:29:47,920 --> 00:29:50,920
kerana pokok boleh menangkap
karbon dari atmosfera,

265
00:29:51,240 --> 00:29:53,800
dan ia menyebarkan 
karbon itu kepada kulat.

266
00:29:54,200 --> 00:29:58,400
Sebaliknya, kulat mengakses
nitrogen dan fosforus daripada tanah

267
00:29:58,560 --> 00:30:00,920
yang diberikan sebagai
pertukaran untuk karbon.

268
00:30:01,160 --> 00:30:05,320
Maka, ia adalah kebersamaan yang
bermanfaat kepada kedua-dua organisma.

269
00:30:11,720 --> 00:30:14,120
Mungkin yang paling luar biasa

270
00:30:14,520 --> 00:30:18,680
tentang sistem miselium ini
adalah cara ia terhubung.

271
00:30:20,520 --> 00:30:23,200
Jadi kulat yang melekat di akar pokok ini

272
00:30:23,640 --> 00:30:26,120
juga akan bersambung dengan akar itu

273
00:30:26,640 --> 00:30:28,000
dan pokok di sana,

274
00:30:28,640 --> 00:30:31,560
ia akan bersambung dengan jirannya

275
00:30:31,880 --> 00:30:38,080
melalui sistem miselium yang sama
yang bersambung dari pokok ke pokok.

276
00:30:44,440 --> 00:30:49,160
Rangkaian miselium seperti
rangkai wayar dan nod

277
00:30:49,840 --> 00:30:51,800
di mana maklumat boleh mengalir.

278
00:30:54,920 --> 00:30:55,800
Dengan itu,

279
00:30:56,400 --> 00:30:59,280
kulat dapat mengekalkan hutan.

280
00:31:02,720 --> 00:31:05,040
Jadi, jika terdapat
sebatang yang mati di sana,

281
00:31:05,440 --> 00:31:08,400
ia mungkin boleh memberikan
lebih nutrisi kepada pokok itu,

282
00:31:08,720 --> 00:31:11,560
supaya pokok itu boleh hidup
dengan lebih baik, hasilnya

283
00:31:11,640 --> 00:31:13,560
sistem kulat menjadi lebih baik.

284
00:31:14,000 --> 00:31:17,760
Begitu juga, jika berlaku
gangguan pada beberapa jaringan kulat,

285
00:31:18,160 --> 00:31:20,120
ia akan membuang nutrien

286
00:31:20,200 --> 00:31:23,360
untuk mengurangkan kesan gangguan itu.

287
00:31:25,320 --> 00:31:28,480
Inilah jurutera
ekosistem yang tak kelihatan

288
00:31:28,560 --> 00:31:33,280
yang memastikan seluruh sistem
berfungsi dengan cara yang amat sihat.

289
00:31:41,320 --> 00:31:44,240
Sistem ini dikenali sebagai
Jaringan Sejagat Kayu (WWW),

290
00:31:44,760 --> 00:31:46,160
bunyinya seperti jenaka

291
00:31:46,640 --> 00:31:51,360
namun fungsinya tak
kurang beza daripada Internet,

292
00:31:51,800 --> 00:31:55,240
memastikan semua organisma
berhubung di dalam sistem hutan.

293
00:32:02,720 --> 00:32:04,440
Proses ini berlaku

294
00:32:04,520 --> 00:32:08,080
di seluruh planet di setiap
ekosistem yang boleh dibayangkan.

295
00:32:12,840 --> 00:32:17,640
Jadi, jika kita nak dapatkan ekosistem
yang subur di planet asing di luar sana,

296
00:32:17,880 --> 00:32:23,160
saya yakin ia didukung oleh sesuatu
seumpama sistem miselium yang besar ini.

297
00:32:36,520 --> 00:32:39,680
Hidupan di hutan Eden adalah pertukaran

298
00:32:40,680 --> 00:32:44,600
di antara kulat, grazer dan pemangsa.

299
00:32:55,520 --> 00:32:59,160
Namun ada tenaga angkasa yang lebih besar.

300
00:33:05,760 --> 00:33:09,080
Eden mempunyai musim
yang lebih kuat berbanding Bumi.

301
00:33:12,480 --> 00:33:16,880
Turun naik cahaya dan
kehangatan bintang kembarnya.

302
00:33:27,520 --> 00:33:29,080
Ketika musim sejuk menghampiri,

303
00:33:29,720 --> 00:33:31,880
pemangsa yang masih hidup berpindah,

304
00:33:34,320 --> 00:33:35,400
mengejar cahaya.

305
00:33:41,440 --> 00:33:43,680
Grazer yang selebihnya mati.

306
00:33:46,920 --> 00:33:48,800
Sama pada setiap musim sejuk.

307
00:33:50,240 --> 00:33:52,760
Tiada apa yang tumbuh di hutan gelap,

308
00:33:56,600 --> 00:34:00,400
kecuali embrio di dalam kepompongnya.

309
00:34:07,240 --> 00:34:09,840
Apabila musim mula berubah,

310
00:34:13,320 --> 00:34:15,320
grazer menetas,

311
00:34:18,920 --> 00:34:22,880
menunggu isyarat
kembalinya bintang kembar.

312
00:34:31,720 --> 00:34:34,840
Hidupan di Bumi juga sama,

313
00:34:35,240 --> 00:34:37,600
menggunakan musim sebagai penentu waktu.

314
00:34:44,880 --> 00:34:46,200
Kini pertengahan musim panas,

315
00:34:47,120 --> 00:34:49,080
hari terpanjang dalam setahun.

316
00:34:51,840 --> 00:34:55,640
SUNGAI YELLOW BREECHES
PENNSYLVANIA, AMERIKA

317
00:34:58,520 --> 00:35:01,320
Ada banyak nelayan
yang keluar pada waktu ini

318
00:35:01,400 --> 00:35:04,560
kerana pada tempoh begini
ikan akan makan umpan,

319
00:35:05,760 --> 00:35:08,600
kerana ada sumber
makanan yang banyak di sungai.

320
00:35:08,840 --> 00:35:12,360
sumber makanan tersebut
adalah ini, lalat Mei.

321
00:35:13,240 --> 00:35:17,520
Kita fikirkan lalat Mei yang
terbang di sekeliling kita,

322
00:35:18,440 --> 00:35:21,680
namun ia menghabiskan
sebahagian besar kitaran hidupnya

323
00:35:21,760 --> 00:35:24,680
di dasar sungai, berkembang, membesar,

324
00:35:25,240 --> 00:35:28,560
dan semuanya benar-benar membesar
untuk satu masa di dalam tahun itu

325
00:35:28,640 --> 00:35:29,960
di mana semuanya akan muncul.

326
00:35:36,920 --> 00:35:38,640
Sungai Yellow Breeches

327
00:35:39,880 --> 00:35:41,920
memberi makan Susquehanna.

328
00:35:47,200 --> 00:35:48,640
Di bawah perairan ini,

329
00:35:49,360 --> 00:35:53,840
berjuta lalat Mei 
sudah bersedia untuk pergi.

330
00:35:59,040 --> 00:36:02,040
Apabila matahari terbenam, ia muncul

331
00:36:06,000 --> 00:36:07,200
dalam jumlah yang banyak.

332
00:36:13,320 --> 00:36:17,120
Ada begitu banyak serangga
yang muncul entah dari mana.

333
00:36:20,400 --> 00:36:22,920
Rasanya hampir seperti pencerobohan asing.

334
00:36:30,160 --> 00:36:33,800
Lalat Mei, paling lama
akan hidup selama dua hari.

335
00:36:35,520 --> 00:36:40,080
Sewaktu itu, ia perlu mencari
pasangan untuk sebarkan gen.

336
00:36:44,320 --> 00:36:47,120
Ia cuma ada satu peluang,
jika ia terlepas,

337
00:36:47,400 --> 00:36:48,960
segalanya tamat untuk lalat Mei.

338
00:37:00,720 --> 00:37:01,920
Setelah berpasangan,

339
00:37:02,600 --> 00:37:05,880
sang betina akan kembali
ke sungai untuk bertelur,

340
00:37:06,440 --> 00:37:07,840
kemudian mati.

341
00:37:10,840 --> 00:37:13,080
Setiap titik putih ini ialah lalat Mei

342
00:37:13,160 --> 00:37:16,320
yang berjaya kembali
ke sungai dan bertelur.

343
00:37:17,920 --> 00:37:21,880
Ada beribu-ribu yang melayang turun.

344
00:37:22,520 --> 00:37:24,480
Ia telah memulakan generasi seterusnya

345
00:37:25,480 --> 00:37:27,960
yang akan meneruskan 
situasi ini lagi tahun depan

346
00:37:28,040 --> 00:37:30,120
pada tempoh masa seperti ini.

347
00:37:36,240 --> 00:37:40,080
Irama musim selalu ditentukan

348
00:37:40,160 --> 00:37:43,280
oleh kecondongan
planet ke arah bintangnya.

349
00:37:49,400 --> 00:37:54,080
Bumi dicondongkan pada sudut 23.5 darjah.

350
00:38:00,520 --> 00:38:04,120
Di Eden, sudutnya ialah 40 darjah.

351
00:38:06,680 --> 00:38:10,760
Jadi lebih banyak cahaya tersebar
ke permukaan planet yang lebih luas.

352
00:38:14,640 --> 00:38:17,680
Lebih cahaya bermakna lebih hidupan.

353
00:38:24,920 --> 00:38:27,480
Musim bunga dan ada makanan untuk dimakan

354
00:38:30,120 --> 00:38:34,400
tapi grazer baru perlu
membesar secepat yang mungkin

355
00:38:40,680 --> 00:38:42,800
sebelum pemangsa bermula

356
00:38:49,320 --> 00:38:51,800
dan kitaran hidup berulang.

357
00:39:03,720 --> 00:39:05,280
Makhluk luar biasa

358
00:39:08,480 --> 00:39:10,080
yang makan glukosa,

359
00:39:17,960 --> 00:39:19,720
dikuasakan oksigen,

360
00:39:22,560 --> 00:39:24,640
disuburkan cahaya bintang.

361
00:39:35,440 --> 00:39:40,680
Kebenaran tentang Eden mungkin
berlaku di seluruh alam semesta

362
00:39:43,440 --> 00:39:47,640
bahawa semua hidupan
bergantung kepada aliran tenaga.

363
00:40:00,120 --> 00:40:03,400
Bagaimana hidupan boleh
sesuaikan diri di dunia berbeza?

364
00:40:05,520 --> 00:40:08,040
Dihuni oleh makhluk yang bijak.

365
00:40:10,360 --> 00:40:13,200
Cukup bijak untuk membuat rumah baru

366
00:40:14,480 --> 00:40:16,840
di antara bintang-bintang.

367
00:40:46,000 --> 00:40:48,440
Terjemahan sari kata oleh Fhaezah Wan