1
00:00:07,884 --> 00:00:09,969
EEN NETFLIX-SERIE
2
00:00:14,974 --> 00:00:20,396
hoe, wat, waar, waarom?
wat, waar, waarom?
3
00:00:20,480 --> 00:00:22,857
Ada Dapper, wetenschapper
4
00:00:22,940 --> 00:00:25,902
ze komt erachter wat het antwoord is
5
00:00:25,985 --> 00:00:31,115
hieronder, daarginds
wetenschap is waar je maar kijkt
6
00:00:31,199 --> 00:00:33,826
met Iggy Peck, architect
7
00:00:33,910 --> 00:00:36,496
en Roza Rozeur, ingenieur
8
00:00:36,579 --> 00:00:42,126
zoveel werk, samen staan we sterk
een mysterie, raadsel, puzzel of missie
9
00:00:42,210 --> 00:00:45,171
hypothesen getest
en wonderen ontdekt
10
00:00:45,254 --> 00:00:46,547
wetenschap is te gek
11
00:00:46,631 --> 00:00:51,886
Ada Dapper, wetenschapper
ze komt erachter wat het antwoord is
12
00:00:51,969 --> 00:00:56,265
{\an8}waar wetenschap is
vormt zij een hypothese
13
00:00:56,349 --> 00:00:59,727
{\an8}ze verbindt de stippen
wetenschapper Ada Dapper
14
00:01:02,563 --> 00:01:03,856
Een eigen fort.
15
00:01:15,868 --> 00:01:20,456
Tijd om op te staan.
-Wat zou ik doen zonder m'n wekkertje?
16
00:01:20,540 --> 00:01:23,459
{\an8}Te laat komen.
-Ada, je hebt gelijk.
17
00:01:23,543 --> 00:01:26,170
{\an8}Zeker. Hoe doe jij het toch?
18
00:01:26,921 --> 00:01:28,089
Goede vraag.
19
00:01:28,172 --> 00:01:31,592
Waarom word ik op een vaste tijd wakker?
20
00:01:31,676 --> 00:01:36,097
Hoe kan ik testen
hoe goed m'n interne klok is?
21
00:01:36,180 --> 00:01:39,475
Mag ik koffie voor ik daarover nadenk?
22
00:01:39,976 --> 00:01:40,810
Ja.
23
00:01:46,315 --> 00:01:49,110
Wat ontbijten we?
-Mam maakt pannenkoeken.
24
00:01:50,027 --> 00:01:51,279
Met wat hulp.
25
00:01:51,362 --> 00:01:56,576
Trek aan het touw voor een kettingreactie
die met lekkers eindigt.
26
00:02:05,960 --> 00:02:08,921
Arthur. Ontbijt.
-Hé, kleine man.
27
00:02:10,173 --> 00:02:13,426
Gaat het?
-Met het verkeerde been uit bed gestapt?
28
00:02:14,302 --> 00:02:20,099
Twee benen, dus 50 procent kans
dat je met het goede been uit bed stapt.
29
00:02:20,183 --> 00:02:24,353
Dus hoe kan het bij jou altijd
het verkeerde been zijn?
30
00:02:24,437 --> 00:02:25,479
Bedankt, pap.
31
00:02:25,563 --> 00:02:27,732
Het is te vroeg voor vragen.
32
00:02:27,815 --> 00:02:33,446
Mam, ik ga goocheltrucs oefenen
in m'n fort. Een speelafspraak voor één.
33
00:02:33,529 --> 00:02:38,534
Iggy en Roza komen zo.
We testen hoe je slijm slijmeriger maakt.
34
00:02:38,618 --> 00:02:41,662
Tof. Ik hoor het graag.
-Saai.
35
00:02:41,746 --> 00:02:44,290
Wetenschappers vinden niks saai.
36
00:02:44,373 --> 00:02:46,417
Lab laden.
37
00:02:57,678 --> 00:02:58,971
Hoi, Ada.
-Hallo.
38
00:02:59,055 --> 00:03:00,723
Hoi, Iggy. Hoi, Roza.
39
00:03:00,806 --> 00:03:04,977
Hoe gaat het met het slijm?
-Goed. Ik test van alles.
40
00:03:24,956 --> 00:03:30,461
Baksoda maakt het minder kleverig.
-Ik zag je broer buiten. Tof fort.
41
00:03:31,504 --> 00:03:36,717
Laat me raden.
Iggy Peck, architect, jij wilt het zien?
42
00:03:36,801 --> 00:03:38,636
Nou en of. Alsjeblieft?
43
00:03:39,178 --> 00:03:43,266
Ik ben altijd benieuwd
hoe dingen zijn gebouwd.
44
00:03:44,100 --> 00:03:45,810
Kom, we gaan kijken.
45
00:03:46,394 --> 00:03:48,604
Zo cool.
-Geweldig.
46
00:03:48,688 --> 00:03:52,483
Moet je de bezem-steun zien.
Een kussen-fundering?
47
00:03:52,566 --> 00:03:55,111
Mooi detail, dat emmer-torentje.
48
00:03:55,194 --> 00:03:57,446
Dit fort is fijn.
49
00:03:57,530 --> 00:03:59,991
Weet ik.
-Hé, Arthur. Mag ik…
50
00:04:00,074 --> 00:04:04,620
Nee. Dit is een solofort.
Een fort voor één, dus.
51
00:04:04,704 --> 00:04:10,543
Ik schat zo in dat er twee volwassenen
en vier kinderen in passen.
52
00:04:11,335 --> 00:04:14,380
Of zes kinderen en één volwassene.
53
00:04:14,463 --> 00:04:19,677
Of zes kinderen en twee volwassenen
als iedereen heel knus doet.
54
00:04:21,262 --> 00:04:25,099
Ik zou zeggen
dat er 3000 goudvissen in passen.
55
00:04:25,182 --> 00:04:27,059
Met of zonder water?
56
00:04:27,935 --> 00:04:28,769
Zonder.
57
00:04:30,396 --> 00:04:31,314
Water lekt.
58
00:04:32,565 --> 00:04:36,652
Je kent een fort pas echt
als je weet hoeveel aliens erin passen.
59
00:04:36,736 --> 00:04:40,906
Ligt aan hun omvang
en of ze kunnen zweven.
60
00:04:42,158 --> 00:04:44,785
Solo, als in ik.
61
00:04:44,869 --> 00:04:50,416
Geen goudvissen. Geen aliens.
Geen vraagstellers. Alleen ik.
62
00:04:50,499 --> 00:04:53,002
Een fort-slot? Gaaf.
63
00:04:53,085 --> 00:04:55,129
Jullie zijn nog klein…
64
00:04:55,212 --> 00:04:59,592
…maar als je ouder wordt,
wil je soms tijd voor jezelf.
65
00:04:59,675 --> 00:05:03,346
Prima. Alleen…
Ik wil het ontwerp dolgraag zien.
66
00:05:03,429 --> 00:05:06,474
Wat als we een deal maken?
-Ik luister.
67
00:05:06,557 --> 00:05:12,438
Oké. Als wij het slot openen
zonder het aan te raken, vanaf hier…
68
00:05:13,564 --> 00:05:14,690
…mogen we erin.
69
00:05:17,234 --> 00:05:19,570
Niet aanraken? Vanaf hier?
70
00:05:19,653 --> 00:05:22,448
Deal. Want dat is onmogelijk.
71
00:05:26,660 --> 00:05:29,914
Hij heeft gelijk. Het is onmogelijk.
72
00:05:29,997 --> 00:05:33,084
Dan had Ada het niet voorgesteld.
73
00:05:33,167 --> 00:05:38,547
Ga je gang. Vertel Iggy hoe we het slot
vanaf de lijn gaan openen.
74
00:05:39,173 --> 00:05:40,758
Geen idee.
-Wat?
75
00:05:40,841 --> 00:05:43,094
Ik heb nóg geen idee.
76
00:05:43,177 --> 00:05:47,973
Wetenschappers werken
met wat onmogelijk en onkenbaar lijkt.
77
00:05:48,057 --> 00:05:51,560
Maar waarom zou je het dan proberen?
78
00:05:51,644 --> 00:05:55,231
Omdat het maar zo lijkt.
We moeten het opdelen.
79
00:05:55,314 --> 00:05:59,151
Met veel kleine vragen
beantwoorden we de grote.
80
00:05:59,235 --> 00:06:01,570
Deel het op en vraag rond.
81
00:06:01,654 --> 00:06:05,825
Juist. Zoals: hoe komen we binnen?
Weet je wat we nodig hebben?
82
00:06:05,908 --> 00:06:07,076
Een herkansing?
83
00:06:07,159 --> 00:06:08,536
Een eenhoorn?
84
00:06:08,619 --> 00:06:12,248
Een brainstorm.
-Ik ben gek op brainstormen.
85
00:06:12,331 --> 00:06:15,000
brainstorm
86
00:06:15,084 --> 00:06:17,795
zeg wat je denkt
geen idee is slecht
87
00:06:17,878 --> 00:06:20,589
brainstorm
88
00:06:20,673 --> 00:06:23,467
vind je vrienden
en hoe, wat, waarom
89
00:06:23,551 --> 00:06:26,303
brainstorm
90
00:06:26,387 --> 00:06:30,975
onze fantasie
wordt een mooie creatie
91
00:06:31,058 --> 00:06:34,687
bij een brainstorm
92
00:06:35,855 --> 00:06:39,316
Jij eerst.
-Wat als we het slot laten smelten?
93
00:06:40,609 --> 00:06:43,779
Straks laten we het hele fort smelten.
94
00:06:43,863 --> 00:06:45,030
En m'n broer.
95
00:06:45,114 --> 00:06:47,950
Of we zetten het fort op wieltjes…
96
00:06:48,033 --> 00:06:52,204
…en laten het door zeemeeuwen
naar ons toe trekken.
97
00:06:53,038 --> 00:06:58,169
Maar het kan te zwaar zijn
voor de zeemeeuwen, zelfs op wielen.
98
00:06:58,252 --> 00:07:03,382
Of ik bouw een inbraakrobot.
Maar dat duurt een week of twee.
99
00:07:04,300 --> 00:07:09,722
Ik zit hier geen week of twee.
-Kon ik dat slot er maar af slaan.
100
00:07:10,723 --> 00:07:16,979
Dat zand viel zonder dat je het aanraakte.
Dat is het. Een kettingreactie.
101
00:07:17,062 --> 00:07:20,941
Ja. Raak één dominosteen aan
en ze vallen allemaal.
102
00:07:21,025 --> 00:07:26,947
Ja. De energie van de eerste gaat over
op de tweede, de derde, de vierde.
103
00:07:27,031 --> 00:07:33,162
Ik kan iets ontwerpen dat de energie
door de tuin naar het slot draagt.
104
00:07:33,245 --> 00:07:34,288
Cool.
-Te gek.
105
00:07:39,293 --> 00:07:41,879
Oké. Het is klaar.
106
00:07:43,339 --> 00:07:45,716
Dat ziet er geweldig uit.
-Tof.
107
00:07:45,799 --> 00:07:49,678
Op papier wel. Kon ik maar beter bouwen.
108
00:07:49,762 --> 00:07:51,680
Daar heb je mij voor.
109
00:07:51,764 --> 00:07:55,226
Jij ontwerpt, ik bouw.
Ik kan alles bouwen.
110
00:07:55,309 --> 00:07:57,478
Eerst spullen halen.
111
00:08:04,693 --> 00:08:06,195
Pap, mag ik…
112
00:08:06,278 --> 00:08:07,947
Ja, hoor.
-Bedankt.
113
00:08:11,408 --> 00:08:12,660
Bedankt, Mooshu.
114
00:08:14,245 --> 00:08:17,540
Hoe gaat het daar?
-Goed. Ja, echt goed.
115
00:08:18,666 --> 00:08:21,835
Ik ga me uitstrekken in m'n solofort.
116
00:08:27,841 --> 00:08:29,093
Schroevendraaier.
117
00:08:31,178 --> 00:08:32,346
Hamer.
118
00:08:33,264 --> 00:08:34,223
Moersleutel.
119
00:08:35,724 --> 00:08:37,268
En we zijn klaar.
120
00:08:37,351 --> 00:08:38,978
Wauw.
-Geweldig.
121
00:08:39,061 --> 00:08:42,481
De energie die hier begint, eindigt daar.
122
00:08:42,565 --> 00:08:44,149
Juist. Natuurkunde.
123
00:08:44,233 --> 00:08:46,819
Oké, laten we het doen.
124
00:08:47,570 --> 00:08:50,281
Drie, twee, één.
125
00:08:50,364 --> 00:08:52,157
Energielancering.
126
00:09:01,834 --> 00:09:05,087
Wat is er gebeurd?
-De energie is gestopt.
127
00:09:05,170 --> 00:09:07,047
Waarom?
-Weet ik niet.
128
00:09:07,131 --> 00:09:09,383
Nou, dan houdt het op.
129
00:09:09,466 --> 00:09:13,470
Wat? Nee. We proberen iets nieuws.
-Wat dan?
130
00:09:13,554 --> 00:09:15,889
We maken de muis glibberiger.
131
00:09:19,310 --> 00:09:20,728
Probeer nog eens.
132
00:09:28,986 --> 00:09:30,070
Hoera.
133
00:09:34,366 --> 00:09:36,827
Wat?
-Dat zag ik niet aankomen.
134
00:09:36,910 --> 00:09:39,371
Nee, Mooshu. Kom terug.
135
00:09:40,831 --> 00:09:42,750
We hebben gefaald.
136
00:09:42,833 --> 00:09:46,545
Oudtante Roos zegt:
'Je faalt alleen als je niets probeert.'
137
00:09:46,629 --> 00:09:48,547
Wij geven niet op, wij zijn top.
138
00:09:49,423 --> 00:09:51,675
Dat is zo. We geven niet op.
139
00:09:51,759 --> 00:09:57,014
Laten we iets anders proberen.
Iets met minder… muis.
140
00:09:57,097 --> 00:10:00,434
De muis is weg,
dus de muizenval is onnodig.
141
00:10:00,517 --> 00:10:01,769
Ja, ik zie het.
142
00:10:07,941 --> 00:10:09,610
Dat hele deel is weg.
143
00:10:10,319 --> 00:10:11,528
Goed zo.
144
00:10:16,825 --> 00:10:19,536
Hij gaat het halen.
145
00:10:22,665 --> 00:10:24,249
Ja.
-Hoera.
146
00:10:24,333 --> 00:10:27,169
Gelukt.
-Ja, ik wist het wel.
147
00:10:27,252 --> 00:10:29,630
Dat was te gek. Zoals magie.
148
00:10:29,713 --> 00:10:31,590
Of zoals wetenschap.
149
00:10:31,674 --> 00:10:35,552
Misschien kunnen we
een kettingreactie maken…
150
00:10:35,636 --> 00:10:39,056
…zodat ik de deur vanaf boven kan openen.
151
00:10:39,139 --> 00:10:42,226
Ja. Dat kunnen we absoluut.
152
00:10:42,309 --> 00:10:45,854
Tof. Dan kan ik opendoen
als jullie langskomen.
153
00:10:45,938 --> 00:10:47,439
Geweldig.
-Zo cool.
154
00:10:47,523 --> 00:10:51,568
Arthur, ik heb superkleverig slijm
als fortcadeau.
155
00:10:51,652 --> 00:10:54,530
Tof. Doe of je thuis bent.
-Bedankt.
156
00:10:54,613 --> 00:10:56,365
Iemand vragen?
-Ja.
157
00:10:56,448 --> 00:11:01,662
Zou het fort vliegen als het vol uilen zat
die allemaal opstegen?
158
00:11:01,745 --> 00:11:05,374
Weet ik niet.
-Hoeveel zou dit wegen als ruimtefort?
159
00:11:05,457 --> 00:11:08,252
Ruimtefort?
-Kinderen, lunch.
160
00:11:09,169 --> 00:11:10,087
Ik kom al.
161
00:11:10,671 --> 00:11:13,215
Heb je een eenhoornstal?
162
00:11:19,930 --> 00:11:24,143
Laten we een andere wetenschapper
ontmoeten. Kom op.
163
00:11:36,780 --> 00:11:40,784
Hoi, ik ben Keji Sojobi.
Ik ben ruimtevaartingenieur.
164
00:11:40,868 --> 00:11:43,162
Ik ontwerp dus ruimteschepen.
165
00:11:43,871 --> 00:11:48,959
Ik ga vertellen over kettingreacties
op de James Webb-ruimtetelescoop.
166
00:11:49,042 --> 00:11:49,918
Gaaf.
167
00:11:50,002 --> 00:11:53,130
Als-ie z'n baan in de ruimte bereikt…
168
00:11:53,213 --> 00:11:56,383
…fotografeert hij
planeten, sterren en stelsels.
169
00:11:56,467 --> 00:11:59,970
Daarmee vergaren wij kennis
over het heelal.
170
00:12:00,053 --> 00:12:04,600
Er zijn honderden kettingreacties nodig
voor een vloeiend verloop.
171
00:12:04,683 --> 00:12:07,478
Een kettingreactie is
een reeks gebeurtenissen…
172
00:12:07,561 --> 00:12:10,814
…die door de gebeurtenis ervoor
worden veroorzaakt.
173
00:12:11,482 --> 00:12:14,735
Dat ga ik laten zien met deze modellen.
174
00:12:14,818 --> 00:12:19,656
Op aarde is de ruimtetelescoop opgevouwen.
Hij ziet er zo uit.
175
00:12:19,740 --> 00:12:26,330
We moesten van een opgevouwen positie
naar een open positie in de ruimte kunnen.
176
00:12:26,413 --> 00:12:30,000
Na de raketlancering
komt de telescoop los…
177
00:12:30,083 --> 00:12:33,128
…en gaat hij op weg naar z'n bestemming.
178
00:12:33,212 --> 00:12:38,967
Dan beginnen de kettingreacties
die zorgen dat het zonnescherm opengaat.
179
00:12:39,802 --> 00:12:44,807
Telkens weer kleine stapjes
tot het scherm helemaal open is.
180
00:12:44,890 --> 00:12:48,644
Dan zal de telescoop helemaal opengaan.
181
00:12:48,727 --> 00:12:52,773
Dan zijn de kettingreacties voltooid
en werkt de telescoop.
182
00:12:52,856 --> 00:12:53,857
Hoera.
183
00:12:57,444 --> 00:13:01,824
Kettingreacties kunnen snel zijn,
maar ook lang duren.
184
00:13:01,907 --> 00:13:06,662
Het openen van de James Webb-telescoop
duurt 30 dagen.
185
00:13:06,745 --> 00:13:07,704
Leuk feitje.
186
00:13:07,788 --> 00:13:12,668
Veel door mensen gemaakte ruimte-objecten
kun je 's nachts zien.
187
00:13:12,751 --> 00:13:18,215
Als een ster snel lijkt te bewegen,
is het waarschijnlijk een satelliet.
188
00:13:21,552 --> 00:13:24,388
Cool, hè? Wetenschap is te gek.
189
00:13:27,850 --> 00:13:29,685
Twaalf boze vogels.
190
00:13:32,354 --> 00:13:37,150
{\an8}Ligt het aan mij of duurt het badje vullen
op warme dagen lang?
191
00:13:37,234 --> 00:13:41,697
{\an8}Goede vraag. Zou het op koude dagen
dan ook sneller gaan?
192
00:13:41,780 --> 00:13:45,492
{\an8}Of in de schaduw?
Of als we er limonade in doen?
193
00:13:46,577 --> 00:13:51,623
{\an8}Waarom klink je als een vogel?
-Dat was ik niet. Ik vind ze eng.
194
00:13:51,707 --> 00:13:54,376
Zelfs blije vogels. Zoals deze.
195
00:13:56,879 --> 00:14:01,383
Dat klinkt niet vrolijk.
Eerder het tegengestelde.
196
00:14:01,466 --> 00:14:05,762
Goed geobserveerd, Roza.
Zo te zien zijn ze niet blij.
197
00:14:05,846 --> 00:14:07,556
Ze lijken boos.
198
00:14:10,392 --> 00:14:14,855
Boze vogels? Wauw. Ik voel me kierewiet.
199
00:14:15,856 --> 00:14:19,860
Veel enger dan blije vogels.
-Wat maakt vogels boos?
200
00:14:19,943 --> 00:14:25,657
Uitstekende vraag. Ik weet iemand
die met het antwoord kan helpen. Mam.
201
00:14:26,199 --> 00:14:28,493
Roep niet zo. Ik ben vlakbij.
202
00:14:28,577 --> 00:14:32,664
Sorry. Wist je dat de tuin vol zit
met boze vogels?
203
00:14:33,206 --> 00:14:38,420
Ik heb nooit zoveel kibbelend gekwetter
gezien. Het zijn één, twee…
204
00:14:38,921 --> 00:14:43,342
Twaalf boze vogels.
-We willen weten wat ze zo boos maakt.
205
00:14:44,384 --> 00:14:47,304
Een aanwijzing. Hun water is op.
206
00:14:48,597 --> 00:14:52,225
Ze zijn boos
omdat ze niets te drinken hebben.
207
00:14:52,309 --> 00:14:53,810
Ze hebben dorst.
208
00:14:53,894 --> 00:14:56,563
Dat verklaart waarom ze boos zijn…
209
00:14:56,647 --> 00:15:01,360
…maar niet waarom er geen water
in de drinkbak zit.
210
00:15:01,443 --> 00:15:03,153
Je doet 'm altijd vol.
211
00:15:03,236 --> 00:15:07,532
Klopt. Maar gisteren was ik druk,
dus vroeg ik je broer…
212
00:15:08,241 --> 00:15:09,076
Arthur.
213
00:15:09,159 --> 00:15:12,287
Ja, mam? Zesenzeventig, 77, 78, 79…
214
00:15:14,373 --> 00:15:17,834
Wat heb ik gedaan?
-Niets, dus. De drinkbak?
215
00:15:17,918 --> 00:15:21,505
Die zou je bijvullen.
-Dat heb ik gedaan, echt.
216
00:15:23,757 --> 00:15:29,554
Mooshu. Iemand is stout
en drinkt water uit de vogeldrinkbak.
217
00:15:29,638 --> 00:15:32,891
Dat zal het zijn. Sorry, schat. Mijn fout.
218
00:15:32,975 --> 00:15:34,226
Mooshu.
219
00:15:34,309 --> 00:15:37,813
En jij. Ik heb je gezegd
wat er zou gebeuren…
220
00:15:37,896 --> 00:15:43,318
…als je nog één keer uit die bank dronk.
M'n werk belt.
221
00:15:43,402 --> 00:15:45,028
Wat zou er gebeuren?
222
00:15:45,654 --> 00:15:49,074
O, nee. Mam gaat Mooshu weggeven.
223
00:15:49,157 --> 00:15:51,410
Ze had haar al gewaarschuwd.
224
00:15:51,493 --> 00:15:54,413
En ze was geen kattenmens
voor pap haar kocht.
225
00:15:55,706 --> 00:15:56,832
Mooshu.
226
00:15:56,915 --> 00:16:03,088
Mam. Mooshu is onschuldig. Dat moet wel.
We bewijzen het en zuiveren haar naam.
227
00:16:04,006 --> 00:16:06,174
Wat? Met een rechtszaak?
228
00:16:06,258 --> 00:16:10,846
Ja, net zoals in de echte rechtszaal.
U mag de rechter zijn.
229
00:16:10,929 --> 00:16:15,475
Kom over 30 minuten naar de woonkamer,
ik bedoel rechtbank.
230
00:16:15,559 --> 00:16:19,062
Oké.
-Doe tot die tijd niets met Mooshu.
231
00:16:19,146 --> 00:16:21,732
Iets doen? Wat zou ik doen?
232
00:16:26,111 --> 00:16:29,322
Hier is
de wetenschappelijke methode nodig.
233
00:16:29,406 --> 00:16:32,743
wetenschappelijke methode
-er is een observatie
234
00:16:32,826 --> 00:16:36,580
dus we beginnen met een vraag
-doen onderzoek
235
00:16:36,663 --> 00:16:40,125
vormen een hypothese
-testen met experimenten
236
00:16:40,208 --> 00:16:42,169
wat ontdekken we?
237
00:16:42,669 --> 00:16:44,546
we trekken een conclusie
238
00:16:45,255 --> 00:16:46,673
schrijven alles op
239
00:16:46,757 --> 00:16:52,220
en verspreiden de resultaten
-dat is de wetenschappelijke methode
240
00:16:52,721 --> 00:16:56,641
Goed, de vraag is:
'Waar is het water gebleven?'
241
00:16:56,725 --> 00:16:58,685
Eenhoorns dronken het op.
242
00:16:59,186 --> 00:17:04,024
Misschien had een eenhoorn dorst
na het jagen op regenbogen.
243
00:17:04,107 --> 00:17:08,153
Maar ik weerleg m'n theorie.
Eenhoorns drinken bruiswater.
244
00:17:08,653 --> 00:17:13,742
Ik heb het. Massa's mieren hebben
een klein aquaduct gebouwd.
245
00:17:13,825 --> 00:17:19,039
Ja. Moet een eend bij een aqua-duik
een duikbril op?
246
00:17:19,122 --> 00:17:24,336
Aquaduct, niet duik.
Een brug die water verplaatst.
247
00:17:24,419 --> 00:17:28,673
Het zou de kleinste structuur ooit zijn.
248
00:17:29,382 --> 00:17:33,970
Onze hypothese is dus
dat als Mooshu het water niet dronk…
249
00:17:34,054 --> 00:17:35,889
…iemand anders 't deed.
250
00:17:36,890 --> 00:17:41,228
Ik denk nog steeds mieren.
Wat moeten we nu doen?
251
00:17:41,311 --> 00:17:44,189
We zoeken bewijs voor de hypothese.
252
00:17:44,272 --> 00:17:48,693
Feiten om de hypothese
te bewijzen of weerleggen.
253
00:17:59,871 --> 00:18:01,331
Lab laden.
254
00:18:09,047 --> 00:18:13,218
Ons eerste bewijs.
Een pootafdruk van de plaats delict.
255
00:18:13,301 --> 00:18:16,179
Precies zo groot als Mooshu's pootje.
256
00:18:16,930 --> 00:18:21,726
Zijn er echt geen mierenafdrukken?
-Nee, alleen katafdrukken.
257
00:18:21,810 --> 00:18:26,106
Oké, dus misschien was Mooshu er.
Wat is er nog meer?
258
00:18:26,189 --> 00:18:27,607
Mooshu's waterbak.
259
00:18:28,775 --> 00:18:31,194
Leeg. Dus had ze vast dorst.
260
00:18:31,278 --> 00:18:34,447
Wat verklaart waarom ze water zou willen.
261
00:18:35,866 --> 00:18:38,368
Dit gaat slecht voor Mooshu.
262
00:18:38,451 --> 00:18:42,247
We vonden dit haar.
Dat mag onder de microscoop.
263
00:18:44,249 --> 00:18:47,252
Het lijkt op het haar op Mooshu's poot.
264
00:18:47,794 --> 00:18:49,296
Wacht eens even.
265
00:18:50,088 --> 00:18:52,299
Het is Mooshu's pootje.
266
00:18:53,967 --> 00:19:00,932
Alles lijkt op één conclusie te duiden.
-Mooshu werkt samen met de mieren.
267
00:19:01,016 --> 00:19:04,144
Nee. Mooshu dronk het vogelwater.
268
00:19:05,478 --> 00:19:06,396
Kom op.
269
00:19:08,523 --> 00:19:11,276
Blijf sterk, Mooshu.
270
00:19:11,359 --> 00:19:15,947
We zullen je lieve briefjes sturen.
-Maar we geven niet op.
271
00:19:17,199 --> 00:19:20,744
Tachtig, 81, 82, mam is klaar, 83.
272
00:19:20,827 --> 00:19:25,457
Wat nu? Als we haar onschuld
niet bewijzen, moet ze weg.
273
00:19:25,540 --> 00:19:28,251
Kom hier, Mooshu. Brave meid.
274
00:19:28,335 --> 00:19:32,172
Ik heb het.
Als haar onschuld niet te bewijzen is…
275
00:19:32,255 --> 00:19:35,842
…moeten we aantonen dat ze braaf kan zijn.
276
00:19:35,926 --> 00:19:37,969
Ja.
-Goed plan.
277
00:19:38,053 --> 00:19:41,932
Achtennegentig, 99. 100. Yes.
278
00:19:42,015 --> 00:19:43,642
Allemaal opstaan.
279
00:19:45,060 --> 00:19:47,729
De edelachtbare rechter mam.
280
00:19:47,812 --> 00:19:51,066
Edelachtbaar? Daar kan ik wel aan wennen.
281
00:19:51,149 --> 00:19:56,404
We horen nu pleidooien in de zaak
Mooshu versus verdwijnend water.
282
00:19:57,030 --> 00:20:00,450
Edelachtbare, wij roepen Mooshu op.
283
00:20:00,533 --> 00:20:02,535
Je getuige is een kat?
284
00:20:02,619 --> 00:20:06,122
Hoogst ongebruikelijk, Ad…Raadsvrouw, dus.
285
00:20:06,206 --> 00:20:08,500
Het is belangrijk, echt waar.
286
00:20:08,583 --> 00:20:14,381
Arthur… Gerechtsdienaar, zet Mooshu
in de getuigenbank. In haar bedje, dus.
287
00:20:16,841 --> 00:20:21,638
Mooshu, is het waar
dat je zonder professionele training…
288
00:20:21,721 --> 00:20:23,431
…soms toch braaf bent?
289
00:20:28,937 --> 00:20:34,484
Terug naar de getuigenbank. En beloof je,
omdat je zo'n brave poes bent…
290
00:20:35,026 --> 00:20:38,321
…om nooit meer uit de vogelbak te drinken?
291
00:20:38,822 --> 00:20:43,702
Beheers je cliënt.
Ik betwijfel of ze wel braaf kan zijn.
292
00:20:43,785 --> 00:20:46,454
Dit gaat vreselijk slecht.
293
00:20:46,538 --> 00:20:49,499
Mooshu is het tegengestelde van braaf.
294
00:20:49,582 --> 00:20:51,710
Nee, ze wil gewoon…
295
00:20:53,044 --> 00:20:56,006
Ze wil afkoelen.
-Logisch. Het is heet.
296
00:20:56,089 --> 00:21:00,135
Ja. Heet. Heel heet. En droog.
297
00:21:00,218 --> 00:21:05,432
Mooshu doet niet braaf,
maar ik kan aantonen waar het water is.
298
00:21:08,601 --> 00:21:12,939
Edelachtbare, een pauze?
-Wil je stoppen om te spelen?
299
00:21:13,023 --> 00:21:17,569
Nee, ik wil een pauze
om nog een bewijsstuk te halen.
300
00:21:17,652 --> 00:21:19,904
Ga je gang, Ada. Raadsvrouw.
301
00:21:19,988 --> 00:21:20,947
Zo terug.
302
00:21:23,450 --> 00:21:27,829
Wat staat er op de thermometer?
-Tweeëndertig graden.
303
00:21:29,164 --> 00:21:30,957
En de lucht is droog.
304
00:21:31,041 --> 00:21:32,584
Dat is ons bewijs.
305
00:21:34,252 --> 00:21:36,588
We hebben nieuw bewijs.
306
00:21:36,671 --> 00:21:43,011
Mooshu was weliswaar ter plaatse
en ja, ze had dorst…
307
00:21:43,094 --> 00:21:47,349
…en ja, ze is niet de braafste kat ooit…
308
00:21:48,224 --> 00:21:51,227
…maar ze dronk niet van het vogelwater…
309
00:21:51,311 --> 00:21:53,938
…omdat dat was verdwenen.
310
00:21:54,981 --> 00:21:59,361
Orde in de zaal.
Kun je dat uitleggen, raadsvrouw?
311
00:21:59,444 --> 00:22:05,658
Ik stel dat het water verdween
door het proces van verdamping.
312
00:22:06,409 --> 00:22:12,040
Verdamping. Wacht, wat is dat ook alweer?
-Als water in een gas verandert.
313
00:22:13,416 --> 00:22:17,754
Dat gas komt in de lucht
en zo lijkt het water verdwenen.
314
00:22:17,837 --> 00:22:23,635
Dat gaat snel op een hete, droge dag
als er maar een klein beetje water is.
315
00:22:24,511 --> 00:22:28,223
Dat brengt me bij onze laatste getuige.
Arthur.
316
00:22:28,723 --> 00:22:29,557
Ik?
317
00:22:31,643 --> 00:22:37,440
Arthur, had je het gisteren druk
met de bal 100 keer hoog houden?
318
00:22:37,524 --> 00:22:38,566
Nou, zeker.
319
00:22:38,650 --> 00:22:42,320
Dus was het belangrijk
om de bak snel te vullen.
320
00:22:42,404 --> 00:22:45,573
Snel? Nou, ik denk het, maar…
321
00:22:45,657 --> 00:22:51,830
Je vult de bak het snelst
als er maar ietsje water in doet, niet?
322
00:22:55,208 --> 00:22:56,376
Ja.
323
00:22:58,670 --> 00:23:01,589
Ik deed maar ietsje water in de bak.
324
00:23:01,673 --> 00:23:06,428
Dit bewijst onze hypothese.
Er kan iets anders zijn gebeurd.
325
00:23:06,511 --> 00:23:10,223
Mooshu kan onschuldig zijn.
Dit was m'n pleidooi.
326
00:23:10,306 --> 00:23:11,641
Ja.
-Yes.
327
00:23:11,724 --> 00:23:16,062
Nu hoef je Mooshu niet weg te doen.
-Mooshu weg? Wat?
328
00:23:16,146 --> 00:23:20,692
Je zei dat je Mooshu al had gewaarschuwd.
329
00:23:20,775 --> 00:23:24,904
Ja. Omdat ze nog een waterbakje krijgt.
Buiten.
330
00:23:25,655 --> 00:23:26,531
Oepsie.
331
00:23:29,993 --> 00:23:32,745
Dit water is niet te verdampen.
332
00:23:32,829 --> 00:23:36,040
Ik denk dat dit nu 12 blije vogels zijn.
333
00:23:36,124 --> 00:23:37,625
En één blij katje.
334
00:23:45,258 --> 00:23:49,429
Laten we een andere wetenschapper
ontmoeten. Kom op.
335
00:23:53,892 --> 00:23:56,269
Jeetje, wat is het hier heet.
336
00:23:56,352 --> 00:23:59,230
Weet iemand waar ik water kan vinden?
337
00:24:00,023 --> 00:24:03,818
Ik ben Naomi Fraga
en ik ben woestijnbotanist.
338
00:24:03,902 --> 00:24:07,447
We gaan het hebben
over verdamping in planten.
339
00:24:07,530 --> 00:24:09,991
We gaan planten bekijken.
-Tof.
340
00:24:10,074 --> 00:24:14,370
Hier in de Mojavewoestijn
wordt het meer dan 38 graden…
341
00:24:14,454 --> 00:24:16,831
…en regent het niet vaak.
342
00:24:16,915 --> 00:24:22,712
Dit zijn twee planten
die in dezelfde omgeving leven…
343
00:24:22,795 --> 00:24:26,382
…maar water
met andere strategieën vasthouden.
344
00:24:26,466 --> 00:24:31,679
Dit is de creosootstruik.
Kijk, de blaadjes zijn heel klein.
345
00:24:31,763 --> 00:24:35,975
Zo zijn er minder poriën
om water mee te verliezen.
346
00:24:36,059 --> 00:24:39,521
Net als de poriën waarmee wij zweten…
347
00:24:39,604 --> 00:24:43,066
…ontsnapt water door poriën
op de bladeren.
348
00:24:43,149 --> 00:24:47,111
Als dat water ontsnapt,
verdampt het in de lucht.
349
00:24:47,695 --> 00:24:50,615
Hier staat z'n vriend, de ambrosia.
350
00:24:50,698 --> 00:24:51,616
Hallo.
351
00:24:51,699 --> 00:24:55,119
Hij lijkt dood, maar hij doet een dutje.
352
00:24:55,203 --> 00:24:59,958
Een sluimerfase.
Hij heeft in de zomer geen bladeren.
353
00:25:00,041 --> 00:25:03,336
Als het weer regent, maakt hij nieuw blad.
354
00:25:03,419 --> 00:25:10,134
Deze planten hebben dus coole adaptaties
om met droge omstandigheden om te gaan.
355
00:25:10,218 --> 00:25:11,844
Leuk feitje.
356
00:25:11,928 --> 00:25:17,976
Wist je dat een plant verwelkt omdat er
te veel water uit blad is verdampt?
357
00:25:18,059 --> 00:25:22,605
Zie je jouw plant verwelken?
Help 'm en geef meer water.
358
00:25:22,689 --> 00:25:23,940
Hoera.
359
00:25:27,819 --> 00:25:30,697
Cool, hè? Wetenschap is te gek.